23216	MAT 1:3	Ante Judá tuk'a Tamar, aye' kytata Fares tuk'a Zara. Ante Fares ttata Esrom, a ttata Aram,
23217	MAT 1:4	a ttata Aminadab, a ttata Naasón, a ttata Salmón.
23218	MAT 1:5	Ante Salmón tuk'a Rahab, aye' ttata Booz, ex ante Booz tuk'a Rut, aye' ttata Obed, a ttata Isaí.
23219	MAT 1:6	Ante Isaí, ttata David, a nmaq kawiltaq. Ante David ttata Salomón, a taljo t-xu'jlb'in Urías.
23224	MAT 1:11	a ttata Jeconías kyuk'a txqantl titz'in, a te' kyxi jtz'o'n aj Israel tzmax toj tx'otx' te Babilonia.
23229	MAT 1:16	a ttata Jse, a tchmil Mariy, a tnana Jesús, a ok tb'i te Crist, a sk'o'nxix tu'n Dios tu'n tok te Kolil.
23230	MAT 1:17	Ikytzi'n, attaq kyajlajaj tyajil tzajnin ti'j Abraham tzmaxi' tej tul itz'je David; ex kyajlajaj tyajil tzajnin ti'j David, tej kyxi jtz'o'n aj Israel tzmax toj tx'otx' te Babilonia. Ex attaq kyajlajaj tyajil tzajnin, atxix te' kyxi jtz'o'nxjal toj Babilonia tzmax tej tul itz'je Crist.
23231	MAT 1:18	Atzin titz'jlin Jesucrist ikytzi'n kyjalu'n: Ante Mariy, a tnana, otaq b'ant ti'j, tu'n tmeje tuk'a Jse. Me tej na'mtaqx kykub' kẍe junx, b'e'x ok tz'aq tal Mariy, noq tu'n tipin Xewb'aj Xjan.
23232	MAT 1:19	Me ante Jse, a tu'n toktaq te tchmil, tej tok tka'yin qa otaq tz'ok tz'aq tal Mariy, kub' t-ximin tu'n tkub' tpa'n tib' tuk'a, qu'n jun ichin tz'aqle, ex kub' t-ximin qa noq otaq sk'on Mariy tal. Me tky'e'taq tu'n tel tqanil kywutzxjal, tu'ntzintla mi kub' kyb'inchinxjal mib'in ti'j Mariy; qala' kub' t-ximin tu'n cheb'etaq tu'n tkub' tpa'n tib' tuk'a toj ewajil.
23233	MAT 1:20	Ex tzmataq nximin ti'jjo lo, ok tyek'in jun t-angel qAjaw tib' te toj wutziky', ex xi tq'ma'n te: Jse, ay tyajil qtzan nmaq kawil David. Mi xob'a tu'n tjaw mejey tuk'a Mariy, qu'n atzin tal k-itz'jil nya tk'wal jun ichin, qala' tu'n Xewb'aj Xjan.
23234	MAT 1:21	Qu'n k-itz'jil jun tal q'a, ex k-okil tq'o'n tb'i Jesús. K-okil tb'i ikyjo, qu'n kchi kletil xjal toj il tu'n.
23238	MAT 1:25	Me mix i kub'e kẍe junx, tzmaxi' tej tul itz'je tnejil tal, a q'a, a otaqxi tz'ok tz'aq. Ex ok tq'o'n tb'i Jesús.
23240	MAT 2:2	ex xi kyqanin: ¿Ja'tzin ta' nmaq kawil kye xjal aj Judiy, a ma tz'itz'je? Qu'n ma qli'y tche'w te tqanil tojjo qtx'otx'a toj tjawitz q'ij, ex ma qo tzaja tzalu'n tu'n qk'ulin twutz.
23241	MAT 2:3	Atzaj te' tb'inte Herodes, a nmaq kawil, b'e'x najx tnab'l kyuk'a tkyaqilxjal toj Jerusalén.
23243	MAT 2:5	Aye nejinel kyxol aj Judiy xi kytzaq'win: Toj tnam Belén toj tx'otx' Judey, chi chi'. Qu'n ikytzi'n kyij ttz'ib'in yolil Tyol Dios ojtxe. Chi' kyjalu'n:
23244	MAT 2:6	Ante Belén, toj ttx'otx' Judá, nya tal mu'ẍ tnam te kyxol tkyaqil nmaq tnam kye aj Judiy. Qu'n toja, k-elitze jun tnejil, a k-okil ka'yinte Ntanima, aye' aj Israel, tze'nku jun kyik'lel.
23246	MAT 2:8	Ex b'e'xsin i xi tchq'o'n tzmax Belén, ex xi tq'ma'n kye: Ku kyxi'y antza, ex kyxjelinxa wen ti'jjo tal ne'ẍ. Ajtzin knet kyu'n, kysma'ntza tqanil we'y, tu'ntzin ex ikyx weji'y tu'n nxi'y k'ulil twutz.
23248	MAT 2:10	Tej kylonte aj nab'ljo che'w tkub' we', b'e'xsin i jaw tzalaj nimxix.
23249	MAT 2:11	Atzaj te' kyokx tuja, kyli tal k'wal tuk'ax tnana, a Mariy, ex b'e'x i kub' meje k'ulil twutz. Ex xi kyoyin q'anpwaq, exsin storak ex jun k'ok'jsb'il, mir tb'i.
23250	MAT 2:12	Tb'ajlinxi' ikyjo, tzaj tyek'in Dios kye toj kywutziky', tu'n mi chi meltz'aj ja' ta'taq Herodes. Tu'npetzi'n, tojxi junxil b'e i ajtz meltz'aj, tej kyajtz.
23251	MAT 2:13	Tej kyajtz aj nab'l, jun t-angel qAjaw ok tyek'in tib' toj twutziky' Jse, ex xi tq'ma'n te: Kux jaw we'ksa. Chlentzjiy tal q'a tuk'ax tnana, ex kux che'xa toj tx'otx' Egipto, ex tenkja antza, tzmaxi' aj t-xi nq'ma'n tey. Qu'n kjyol Herodes ti'jjo tal q'a, tu'n tkub' b'yet.
23252	MAT 2:14	Tu'npetzi'n, b'e'x jaw we' Jse, ex xi tchle'n tal k'wal tuk'a toj qniky'in tuk'axjo tnana, tu'n kyxi' Egipto.
23253	MAT 2:15	Antza i tene, tzmaxi' tej tkyim Herodes. B'ant ikyjo, noq tu'n tjapi'n a tq'ma qAjaw tu'n yolil Tyol Dios ojtxe. Chi' kyjalu'n: Tzmax Egipto, ktzajil ntxkon we' nk'walch.
23254	MAT 2:16	Tej tel tniky' Herodes te, qa otaq kub' sb'u'n kyu'n aj nab'l, b'e'x tzaj tq'oj kyi'j. Ex b'e'x ex tq'o'n jun tkawb'il, tu'n kykub' b'yetjo jni' k'wal, a na'mtaq kyjapin te kab'e ab'q'e, aye' ite'taq toj Belén ex kykyaqil kojb'il ti'jile, tze'nku otaq kyq'ma aj nab'l, qa otaq tz'itz'je jun nmaq kawil antza.
23255	MAT 2:17	Qu'n ikytzin japin b'ajjo, a kub' ttz'ib'in Jeremías, a yolil Tyol Dios ojtxe. Chi' kyjalu'n:
23258	MAT 2:20	¡We'ksa! Ex q'inxjiy tal k'wal tuk'iy tuk'ax tnana. Ku tmeltz'aja toj tx'otx' te Israel, qu'n ma chi kyimjo aye kyajtaq tu'n tkub' kyb'yo'n tal k'wal.
23259	MAT 2:21	Ex b'e'x jaw we'ks Jse; xi ti'n tal k'wal tuk'a tuk'ax tnana tzmax toj tx'otx' te Israel.
23260	MAT 2:22	Me te' tb'inte Jse, qa ataq Arquelao, a tk'wal qtzan Herodes, toktaq te kawil te t-xel qtzan ttata toj tx'otx' te Judey, mix xa'yil, qu'n b'e'x xob' tu'n t-xi' antza. Me toj juntl wutziky' ok q'ma'ne te, tu'n t-xi' toj tx'otx' te Galiley.
23261	MAT 2:23	Atzaj te' tkanin antza, b'e'x i xi' najal toj tnam Nazaret toj tx'otx' te Galiley, tu'ntzin tjapin b'ajjo a kyq'ma yolil Tyol Dios ojtxe, qa tu'n toktaq tb'i Jesús, Aj Nazaret.
23262	MAT 3:1	Tb'ajlinxi' ila' ab'q'e, ul Juan, a Jawsil A', tojjo tzqij tx'otx', ja' nti' kynajb'ilxjal toj, tojx ttx'otx' Judey. Me b'e'x i xi' nim xjal b'ilte, qu'n nyolintaq Juan ti'j Tyol Dios,
23264	MAT 3:3	Ante' Juan lu'n a kub' ttz'ib'in Isaías, a yolil Tyol Dios ojtxe, tej tq'mante kyjalu'n: Ex b'ijte tq'ajq'ojil twi' jun a'la kujxix wen tojjo tzqij tx'otx', ja' nti'ye kynajb'ilxjal toj. Chi' kyjalu'n: Kyb'inchima kyib'a twutzjo tAjaw Tkyaqil. Kyq'onx kyanmi'n te, qu'n ch'ix tul tzalu'n twutz tx'otx'.
23265	MAT 3:4	Atzin t-xb'alin Juan noq tsmal jun wiq txuk, kamey tb'i, tuk'a tk'alb'il tal ttx'aqin tz'u'n, tze'nku kyxb'alin yaj. Ex atzin twa n-oktaq, noq txuk tze'nqeku' txanin, ex ta'l aq toj k'ul.
23266	MAT 3:5	Ex nimxjal toj tnam te Jerusalén nche'xtaq b'ilte, exqetzi'n toj tx'otx' te Judey ex tk'atz Nim A' Jordán.
23268	MAT 3:7	Me atzaj te' tok tka'yin Juan nimtaq xjal kyxol Parisey ex Sadusey nchi ultaq, tu'n kyku'x toj a' te jawsb'il a', b'e'x xi tq'ma'n kye: Nti'x kye' kyajb'in, ikyqexji'y tze'nku jun ch'uq ma' kan. ¿Ma noqtzin tu'n aj kyku'xa toj a', ok kchi kletili'y te tkawb'il Dios kujxix wen, a ch'ix tul kanin kyib'aja?
23270	MAT 3:9	¿Tze'ntzin tten nkub' kyb'isintza, qa aku chi kleta noq tu'n Judiyqi'y, a tyajil qtzan Abraham, ex nya tu'n tajtz ti'j kyanmi'n? Tu'npetzi'n, kxel nq'ma'n kye'y, noqpetzin at kolb'iltz ikyjo, majqexpetla kye' ab'j lu'n, aku chi ok tq'o'n Dios te tyajil Abraham, tu'n kyklet.
23272	MAT 3:11	Me metzin we' nchi kux nq'o'nxjal toj a', te jawsb'il a', te jun yek'b'il qa ma tz'ajtz ti'j kyanmin. Me ante tzul wi'jxi'y nya noq o'kx tu'n kyku'xxjal tu'n toj a', te jawsb'il a', qala' kxel tq'o'n Xewb'aj Xjan toj kyanmin te jun majx te patb'il jni' il toj. Qu'n at nimxixtl tipin tze'nku we', nipela at wokli'n tu'n woka te taq'nil.
23273	MAT 3:12	Qu'n lu' Kawil kkawil kyib'aj xjal tze'nku jun aj triyil, a q'i'n ma nim tze toj tq'ob' te xtulb'il triy. Ex k-elix tpa'n kykyaqilxjal wen kyxoljo nya wen, ikyxjo tze'nku jun xjal aj t-xtulin triy, ex k-elil tpa'n paj ti'j. Ex kchi xel tk'le'n nimil toj kya'j tze'nku tu'n tkux tk'u'n triy toj ttx'utx'. Me ayetzi'n nya nimil, ikyxjo tze'nku paj, ok kchi k'wel tpatin tuk'a q'aq', a mixla k-yupjilx.
23275	MAT 3:14	Me tky'e'taq Juan tu'n tku'x Jesús toj a', te jawsb'il a', ex xi tq'ma'n te: Ayintla we' tu'n nkux tq'o'n toj nim a' te jawsb'il a', te jun yek'b'il qa ayi'n ma tz'ajtz ti'j wanmi'n. Me atzin te', nti' te til. ¿Qalatzi'n taja tu'n tku'xa toj a'?
23276	MAT 3:15	Me ante Jesús xi tq'ma'n te: Qb'inchinku ja'lin, qu'n ilxix ti'j tu'n tb'ant qu'n, tze'nkuxjo tkyaqiljo taj qMan. Ex b'e'x xi ttziyin Juan.
23279	MAT 4:1	Tb'ajlinxi' ikyjo, xi' Jesús tu'n tkujil Xewb'aj Xjan tzma tojjo tzqij tx'otx', ja' nti'ye kynajb'ilxjal toj, tu'n tok toj joyb'il ti'j tu'n tajaw il, qu'n tjoy tajaw il ttxolil, tu'n tel tiky'in Jesús tkawb'il tMan.
23280	MAT 4:2	Otaq kub' tpa'n Jesús wa'yaj ka'wnaq q'ij ex ka'wnaq qniky'in, tu'n tna'n Dios. Tu'npetzi'n, tzaj wa'yaj ti'j.
23282	MAT 4:4	Me xi ttzaq'win Jesús: Kyij tz'ib'in toj Tyol Dios, qa nya noq o'kx tu'n wab'j k-anq'ile texjal; qala' ex tu'n tkyaqiljo yol, a n-etz toj ttzi Dios.
23283	MAT 4:5	Tb'ajlinxi' ikyjo, b'e'x xi ti'n tajaw il Jesús toj xjan tnam te Jerusalén. Jax tk'le'n tzmax toj tjuch'iljo tnejil ja te na'b'l Dios, a nimxix twe'.
23284	MAT 4:6	Ex xi tq'ma'n te: Qa K'wa'lb'ajxixtza te Dios, xo'nkuxsin tib'tza, tu'n tkupin tzmax twutz tx'otx', qu'n ikytzi'n ntq'ma'n Tyol Dios kyjalu'n: Kchi tzajil tsma'n Dios t-angel te kloltiy. Ex kjawil q'i'n kyu'n toj kyq'ob', tu'ntzintla mi ky'ixb'i'y twi' ab'j.
23286	MAT 4:8	Ex juntl majl, xi ti'n tajaw il Jesús tib'aj jun wutz, ma nimxix twe', ex xi tyek'in tajaw il tkyaqil tnam twutz tx'otx' te, ex tkyaqiljo q'inimil toj.
23287	MAT 4:9	Exsin xi tq'ma'ntz: Kxel nq'o'n tkyaqiljo jni' chi' tey, qa ma kub' meje'y k'ulil nwutza.
23289	MAT 4:11	Tb'ajlinxi' ikyjo, b'e'x el tpa'n tajaw il tib' ti'j Jesús. Ex b'e'x i ul junjun angel mojilte.
23290	MAT 4:12	Tej tb'inte Jesús, qa otaq kux jpu'n Juan, a Jawsil A', toj tze, b'e'x xi' toj tx'otx' Galiley.
23291	MAT 4:13	Me mix kyjaye tene toj tnam Nazaret, qala' b'e'x xi' toj juntl tnam toj tx'otx' te Galiley, Capernaum tb'i, jun tnam nqayin ta' ttzi nijab', toj tx'otx', a xi q'on kye tyajil qtzan Zabulón ex te qtzan Neftalí, aye' tk'wal qtzan Israel.
23293	MAT 4:15	Ay, ttx'otx' Zabulón, ex te Neftalí, a tk'atz Nim A' Jordán, ex jni'qe ite'k ttziyile ttxuyil a' tojx tx'otx' te Galiley, ja' najleqe xjal nya Judiyqe.
23294	MAT 4:16	Aye' xjal tojjo tx'otx' lo ite'taq toj qxopin toj kyanmin, me o kyli jun nim tqan tzaj. Ex aye' najleqe tojjo tx'otx', a iky'in kyu'nxjal ex te kyiminch, qu'n nyakuj nti'taq kyoklin. Me atzi'n ja'lin, ma kyli jun nim spiky'in, ex jun tqan tzaj, a tzunx nqopinx.
23296	MAT 4:18	Nb'ettaq Jesús ttzi Nijab' te Galiley, tej t-xi tka'yin kab'e kyiẍil, kyitz'in kyib'. Ataqtzi'n jun, Simun, a toktaq juntl tb'i Pegr, junx tuk'a titz'in, Andrés. Tzmataq nkux kyq'o'n kypa toj a' te tzuyb'il kyiẍ,
23297	MAT 4:19	xi tq'ma'n Jesús kye: Chi lipeka wi'ja. Qu'n ayetzin kye' nchi chmo'n kyiẍ ja'lin, me kchi xel nxnaq'tzi'n tze'n tten tu'n tb'ant kychmo'n xjal tu'n kyklet.
23299	MAT 4:21	Tej kyxi laq'e ch'intl, i xi tka'yin Jesús kab'etl xjal kyitz'in kyib', aye' Jacob, a toktaq juntl tb'i Santyaw, tuk'ax titz'in, Juan, tk'walqe Zebedey. Ite'kxtaq toj jun bark tuk'ax kytata nchi slepintaq kypa te tzuyb'il kyiẍ. I tzaj ttxko'n Jesús,
23301	MAT 4:23	Nb'ettaq Jesús toj tkyaqil tx'otx' te Galiley, ex nxnaq'tzintaq kyojile junjun tnam antza kyojjo mu'ẍ ja te kyna'b'l aj Judiy Dios. Nyolintaq Tb'anil Tqanil ti'j Tkawb'il Dios, ex nq'anintaq tkyaqil wiq yab'il, a otaq tz'ok lemtz'aj kyi'jxjal.
23302	MAT 4:24	El tqanil Jesús toj tkyaqil tx'otx' te Siria, ex i b'aj tzaj kyi'nxjal kyyab' tuk'a noq ti'chaqku yab'il, ex noq ti'chaqku kyixk'oj, exqetzi'n tzyu'ntaq kyanmin tu'n taq'nil tajaw il, exqetzi'n ntzajtaq nlu'lin kyi'j, ex jni' qe kox; ex b'e'x i el we' tu'n Jesús.
23303	MAT 4:25	Nimx txqan xjal ok lipe ti'j Jesús toj tx'otx' te Galiley, te tx'otx' Decápolis, te Jerusalén, te tkyaqil tx'otx' te Judey, ex kyoj tx'otx' jlajxi Nim A' Jordán.
23304	MAT 5:1	Tej tok tka'yin Jesús txqan xjal otaq chmet ti'j, b'e'x jax twi' wutz, ex kub' qe antza. Me awotzi'n, a t-xnaq'tzb'in, b'e'x o xi laq'e'y tk'atz, ex ok qtxolin qib'a ti'j.
23308	MAT 5:5	Ky'iwlinqexixjo aye' o tz'ajtz ti'j kyanmin, qu'n kchi najal tojjo tx'otx', a o tzaj ttziyin Dios kye.
23314	MAT 5:11	Ky'iwlinqexix kye', qa ma chi xo'nxjal yol kyi'ja, ex qa ma tziky'x yajb'il kyu'n, ex tkyaqil nya b'a'n, a kjawil b'ant kyu'nxjal kyi'ja, noq tu'n npaja.
23316	MAT 5:13	Ayetzin kye' ma chi oka tze'nku atz'in te twutz tx'otx', tu'n mi naje toj il. Qu'n qa ma tz'el naj tpitz'mejil atz'in, nlay b'ant tu'n tel pitz'mejix juntl majl, qu'n nti'xla tajb'in, qala' noq tu'n tex xo'yit, ex tu'n kyjax we'xjal tib'aj. Tu'ntzintzjo, kyka'yinkxix kyib'a, tu'n mi naje a at toj kyanmi'n.
23317	MAT 5:14	Ex ma chi oka tze'nku spiky'in te twutz tx'otx', tze'nku jun tnam tokx twi' wutz nlay b'ant tewit.
23320	MAT 5:17	Mi kub' kyximi'n qa ma chin ula yupil te' tkawb'il Moisés exqetzi'n kyxnaq'tzb'in yolil Tyol Dios ojtxe. Qu'n nya ma chin ula yupilte tkyaqiljo lu'n, qala' tu'n tjapin wu'n tkyaqil t-xilin.
23322	MAT 5:19	Tu'npetzi'n, altzin kye jun ma tziky' tib'ajjo kawb'il, exla qa noq jun tal mu'ẍ yol toj twutz, mo qa ma txi tq'ma'nj kye txqantl, tu'n mi kub' nimite ch'in, ex tal mu'ẍ k-esb'ajila toj kya'j. Me ante', a japin b'aj tu'n tkyaqilx, ex qa ma txi tq'ma'n kye txqantl qa il ti'j tu'n tjapin b'aj tkyaqil, ex aj tkanin toj Tkawb'il Dios toj kya'j, k-okil q'o'n te nim toklin.
23325	MAT 5:22	Me metzin we' kxel nq'ma'n kye'y, ankye' noqx q'oj kxel taq'nin tuk'a tuk'a, at til twutz kawb'il. Ex ankye' k-okil lipin yisol tuk'a, at til twutz tnejil kawb'il. Ex ankye' kxel tq'ma'n te tuk'a: Nti' tnab'l, kxe'l toj q'aq' te jun majx.
23327	MAT 5:24	mi txi'y q'ol toyaja nej; qala' nej, ku txi'y kub'sil twutza te tuk'iy, tu'n tkub' tnajsin tila. Ex ajtzin kykyija toj wen tuk'a, kuxpin txi'tza q'ol toyaja.
23328	MAT 5:25	Ikytzi'n, qa at jun taj tu'n t-xi' patil tey twutz kawil, q'onka tilil, tu'n tkyija toj wen tuk'a axsa toj b'e, tu'ntzin mi txi q'i'n tu'n twutz kawil. Qu'n qa mina, kxel q'o'n toj kyq'ob' xq'uqil, tu'n tkux jpu'n toj tze.
23331	MAT 5:28	Me metzin we' kxel nq'ma'n kye'y, ankye' qa ma txi tka'yin jun qya, ex qa ma pon tk'u'j ti'j, ma b'inchin aj pajil tuk'a toj tanmin twutz Dios.
23332	MAT 5:29	Tu'npetzi'n, wenitla tu'n tjatz kyi'n toj kyanmi'n tkyaqiljo, a nxi q'i'n kye'y toj il. Ikytzi'n, noqit qa tu'n tpaj kywutza aku chi kub' tz'aqiy toj il, kyimitza, ex kyxomixa najchaq. Qu'n wenitla tu'n tnaj jun tnej kyxmilila, tze'nku tu'n kyxi' kyxmilila tkyaqil toj q'aq' te jun majx, aj kykyima.
23333	MAT 5:30	Ex qa noq tu'n kyman q'ob'a, aku chi kub' tz'aqiy toj il, kytx'emimila, ex kyxomixa najchaq. Qu'n wenitla tu'n tnaj jun tnej kyxmilila, tze'nku tu'n kyxi' kyxmilila tkyaqil toj q'aq' te jun majx.
23335	MAT 5:32	Me metzin we' kxel nq'ma'n, qa at jun ichin xkub' tpa'n tib' tuk'a t-xu'jil noq kukxjo, ex nya tu'n ma kub' tz'aq t-xu'jil toj ky'a'jin, tu'n tpaj k-okile' t-xu'jil te aj ky'a'jil, aj tok meje tuk'a juntl ichin. Ex ankye' ichin, k-okil meje tuk'a qya, a otaq tz'el lajo'n, ex ikyxjo, k-okil aj ky'a'jil, qu'n twutz Dios, nya ma pa'yitjo qya tuk'a tnejil tchmil.
23336	MAT 5:33	Ex ikyxjo, o kyb'i'y a q'umle kye ojtxe qxe'chil, qa il ti'j tu'n tb'ajx kyyola, aj qa ma tzaj kytxko'n tb'i Dios toj.
23338	MAT 5:35	mo tb'i tx'otx', qu'n ax Dios nkawin tib'aj; exjo tb'i tnam Jerusalén, qu'n atzin Ttanim Diosjo, a Nmaq Kawil.
23340	MAT 5:37	Qala' chi yolinxa twutzx qa twutzx, ex qa mina, minax. Qu'n atzi'n nkub' kyq'ma'n tb'i a'lchaqku kye toj kyyola, tu'n tajaw iljo ikyjo.
23342	MAT 5:39	Me metzin we' kxel nq'ma'n kye'y, qa at jun xjal s-ok lipin kyi'ja, mi tz'ok kyq'o'n t-xel, expe qa ma tz'ok laqtz'in jun plaj kytzi'y, kymeltz'inxji'y jun plajtl.
23343	MAT 5:40	Ex qa at jun s-ok tstz'i'minte tkamiẍ kyi'ja, ex chex q'i'n twutz kawil tu'n tpajjo ikyjo, kyq'onxa te, expe qa majxjo kychaketa kykotpinxa.
23345	MAT 5:42	Chi oka so'j tuk'a tkyaqil, ex mi chi oka nya so'j tuk'a xjal, a nti' at te.
23348	MAT 5:45	Qu'n k'walb'ajqexixa te kytati'y, a at toj kya'j. Qu'n ate ntzaj q'onte q'ij kyib'ajjo wen ex kyib'ajjo mina; ex n-etz q'onte jb'al kyib'ajjo o chi nimin ti'j exqetzi'n b'inchil il.
23354	MAT 6:3	Qala', aj t-xi kyq'o'n jun onb'il kye yaj, kyq'onxa toj ewajil, tu'ntzin mix a'l jun aku lonte, mixpela jun kyuk'axixa kb'ilte. Qu'n a te qMan Dios, a nka'yin kyi'ja toj ewajil, ktzajil q'onte t-xel kye'y ti'jjo lo.
23356	MAT 6:5	Ex aj kyna'n Dios, mi chi oka tze'n kye xmiletz', a wa'lqenaj nchi na'n Dios toj ja te k'ulb'il ex toj xky'ich b'e toj tnam, noq tu'n kyokku ka'yin kyu'nxjal, ex tu'n kyjaw nimsin. Me twutzxix kxel nq'ma'n kye'y, qa ti'jjo ikyjo, kyinxla ch'in chojb'iljo ti'j.
23359	MAT 6:8	Mitzin chi oka tze'nqeku' xjal xmiletz' anetzi'n, qu'n noqtzin chi oktza tze'nqe nya nimil. Qu'n ex ojtzqi'nl te kyMan tu'n, na'mxtaq txi kyqani'n alkye nti' kye'y.
23364	MAT 6:13	Mi ttziyiy tu'n qkub' tz'aqa toj jun joyb'il, aj ttzaj qi'ja; qala' qo tkloma toj tq'ob' tajaw il. Qu'n tex te tkyaqil Tkawb'il, ex nimx te tipin, ex jni' tqoptz'ajiyila ja'lin, ex te jun majx.
23365	MAT 6:14	Qu'n qa ma kub' kynajsi'n kyiljo nchi ok lipin kyi'ja, ex ikyxjo te qMan Dios, a at toj kya'j, k'wel tnajsin kyila.
23366	MAT 6:15	Me qa mix kub' kynajsi'n kyiljo nchi ok lipin kyi'ja, ex ikyxjo te qMan Dios, mi kub' tnajsin kyila.
23367	MAT 6:16	Ajtzin tkub' kypa'n wa'yaj tu'n kyna'n Diosa, mi kub' kyyek'i'n qa nq'aq'in kyk'u'ja, ex mi chi jaw b'isi'n, tze'nku nb'ant kyu'n xmiletz', aye' nimsil kyib', noq tu'n telku kyniky'tzajil qa nchi pa'n wa'yaj. Twutzx kxel nq'ma'n kye'y, qa o'kx ch'in chojb'iljo ti'jjo lo.
23373	MAT 6:22	Ajo kywutza tze'nku jun tzaj te kyxmilila ex te kyanmi'n. Qa wen kywutza, at spiky'in toj kyanmi'n tu'n tel kyniky'a ti'j tkyaqiljo wen.
23374	MAT 6:23	Me qatzin ma txi kyq'o'n amb'il te kywutza noq tu'n kyka'yi'n ti'jjo nya wen, ex ikyxjo ok k-okil kyanmi'n te nya wen, ex toj qxopin. Mi qe kyk'u'ja ti'j jun kyanmi'n nya wen, qu'n kchi k'wel sb'u'n tu'n, tu'n kyxi q'i'n toj manyor qxopin.
23375	MAT 6:24	Mix a'l jun aku tz'ajb'in te kab'e tajaw aq'untl. Qu'n k-elil ti'jli'n tnejil, ex k-okil tk'u'jli'n tkab'; mo k-okilj tz'aqle tuk'a tnejil, me b'e'x aku tz'el ti'jlinljo tkab'. Nlayx b'ant tu'n tokin te Dios ex te pwaq.
23377	MAT 6:26	Qu'n kyka'yinqektzinji'y tal pich' nchi lipin twutz kya'j; mi nchi awan, mi nchi k'u'n kyawal. ¿Ma tzu'ntzin nchi kyim? Mina, qu'n a kyMa'n, a at toj kya'j, k'a'chilkye. ¿Ma nyatzin aye kye' nim kyoklin tze'nqeku' tal pich'?
23383	MAT 6:32	Qu'n ayetzin kye' txqantl xjal, a nya nimil, nimx nchi jaw melj kye' ti'j tkyaqiljo lo. Me metzi'n kyetza, at jun kye' kyMan toj kya'j, a ojtzqi'n tu'n alkye atx taj kye'y.
23384	MAT 6:33	Tu'npetzi'n, kyjyomtzi'n Tkawb'il qMan toj kya'j te tnejil, ex kyb'inchinkuji'y a tz'aqle toj twutz, ex okpetzin ktzajil kyk'mo'ntza tkyaqiljo txqantl.
23385	MAT 6:34	Mi chi b'isin kye' ti'jjo nchi'j, qu'n nchi'jxi te', ex tex te' tkyaqiljo kb'ajil toj. Qu'n toj jun q'ij nimku aku b'aj.
23387	MAT 7:2	Qu'n kchi okila toj xjelb'il tu'n nchi kawi'n kyib'aj txqantl. Atzi'n nuk'b'il lo ikytzi'n tze'n nchi milo'n kyi'j txqantl. Tu'ntzi'n, jni'x malb'il k-okil kyq'o'n kyi'j txqantl, ikyxjo k-okil kyi'ja tu'n Dios.
23390	MAT 7:5	Xmiletz'a. Il ti'j tu'n tetz ti'njiy te nej a ma tij tze tokx toj twutza, tu'ntzin tlontejiy tal netz' tz'is tokx toj twutz termana.
23397	MAT 7:12	Tu'npetzi'n, kyb'inchinkuji'y kyuk'a txqantl, a tze'nku kyaja tu'n tkub' kyb'inchin txqantl kyuk'iy. Qu'n a nuk'b'il lo, ikyx t-xilin tojjo ojtxe kawb'il ex jni' kyyol yolil Tyol Dios ojtxe.
23398	MAT 7:13	Ku kyokxa tojjo tal tjpel b'e tal much' te chwinqil. Qu'n atzin ma tij tjpeljo ma tij b'e, tb'anilx wen toj kywutzxjal, ex ma nintz nb'aj b'et toj; me atzin b'e anetzi'n nqox ti'n toj najin.
23399	MAT 7:14	Me atzin tal much' tjpel exsin b'e tal much' nqox ti'n toj chwinqil te jun majx, ex nya ila' taj tu'n tb'et toj.
23400	MAT 7:15	Kyka'yimtzin kyib'a kyejo sb'ul yol, aye' n-ok kyq'o'n kyib' te yolil Tyol Dios. N-ok kyq'o'n kyib' te nimil ex tal mutxin xjal wen, tze'nku jun tal rit; me toj kyanmin manyor xo'jqex.
23401	MAT 7:16	Me noq ti'jjo kyb'inchb'in k-elile kyniky'a kye, qu'n ikytzi'n tze'nku jun tze, n-el tniky'tzajil noq ti'jjo twutz. Qu'n nlay tz'el jun uv ti'j tqan tx'i'x; ex nlay tz'el jun iw noq ti'j jun tqan k'ul.
23403	MAT 7:18	Qu'n jun tze wen, nlay tz'el twutz nya wen. Ex jun tze nya wen, nlay tz'el twutz wen.