23240	MAT 2:2	Moropai miarî teerepansa'kon pe ekaranmapo'pî to'ya: —‍O'non pata Judeuyamî' yepotorî pe esenpo'pî more nai? —‍ta'pî to'ya. —‍Anna yi'nî pî' man yapurîi maasa pra kaiwano', manni' Uyepotorîkon esenpo ekareme'nen era'ma pî' anna man wei epa'kapî'to' winîkîi —‍ta'pî to'ya.
23243	MAT 2:5	Mîîkîrî maimu yuuku'pî to'ya: —‍Judéia pata po tîwe'sen Belém po. Maasa pra mîrîrî warantî Paapa maimu ekareme'nen profeta nurî'tîya imenukasa' man —‍ta'pî to'ya.
23244	MAT 2:6	—‍See warantî awe'menukasa' man: “ ‘Judéia pata po tîwe'sen, Belém wanî si'mîrikkî pe. Mîîwîni tîîse ipîkku pe pu'kuru awanî tiaronkon cidade yentai. Maasa pra mîrîrî Belém cidade winîpai ipîkku pe tîwe'sen esenpo pe man pemonkonyamî' esa' ton. Mîîkîrî wanî pe man upemonkonoyamî' Judeuyamî' ye'mai'norî pe’ ta'pî Paapaya” ta'pî profeta nurî'tîya.
23246	MAT 2:8	Moropai to' yaipontî'pîiya to' wîtîto'pe Belém pona. Ta'pîiya to' pî': —‍Atîtî moropai mîîkîrî more mîwatîi morî pe epu'tîkonpa. Moropai mîîkîrî more esenposa' eposa'ya'nîkon ya, upî' ekareme'se maai'tîi, uurî nîrî uttîto'pe yapurîi —‍ta'pîiya to' pî'.
23251	MAT 2:13	Inkamoro epu'nenan, aminke pai iipî'san enna'po'pî tanne Uyepotorîkon narima'pî inserî esenpo'pî José pia, iwetun tanne iwe'ne'. Moropai ta'pîiya ipî': —‍Epekî more isan yarakkîrî epekî Egito pata pona. Miarî mako'mamîi, apî' î' tauya pîkîrî. Maasa pra Herodesya mîîkîrî more yuwa pe man iwîpa kai'ma —‍ta'pî inserîya ipî'.
23263	MAT 3:2	Ta'pîiya: —‍Paapa yeseru yapisî pî' esenumenkatî imakui'pî ayeserukon tîrumakai. Maasa pra aminke pra tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' weiyu eseponî pî' man! Tîpemonkonoyamî' pîika'tîiya kupî sîrîrî —‍ta'pîiya.
23275	MAT 3:14	Tîîse Joãoya teseru miakanma'pî ka'ne' pe. Ta'pîiya: —‍Uurî neken yenpatakonaya e'pai tîîse uyenpatakonakî taaya mîrîrî upî' —‍ta'pî Joãoya.
23276	MAT 3:15	Tîîse Jesusya imaimu yuuku'pî: —‍Tîwîrî mîrîrî warantî ikupî e'pai awanî. Maasa pra mîrîrî warantî ikupîya yairî itu'se Paapa e'to' yawîrî awanî. Moropai —‍Î' wani' pra man —‍ta'pî João Batistaya.
23278	MAT 3:17	Moropai ka' poi Paapa eseurîmato' eta'pîiya. Ta'pî Paapaya: —‍Mîserî unmu, uwakîri pu'kuru. Kure'ne ipî' uurî atausinpa —‍ta'pî Paapaya.
23281	MAT 4:3	Mîrîrî tanne Makui, pemonkonyamî' yeka'nunkanen, iipî'pî iipia. Moropai ta'pîiya ipî': —‍Innape see Paapa Munmu pe awanî. Mîrîrî ye'nen seeni' tî' miakanmakî ayu pe —‍ta'pîiya Jesus pî'.
23282	MAT 4:4	Jesusya mîîkîrî maimu yuuku'pî: —‍Paapa maimu e'menukasa' man see warantî: “Tiyu pî' neken pemonkon ko'mamî pepîn. Tîîse tamî'nawîrî î' taasa' Paapaya manni' yawîrî aako'mamî”, taasai'ya man —‍ta'pî Jesusya.
23284	MAT 4:6	Moropai ta'pîiya Jesus pî': —‍Innape Paapa munmu pe awanî ye'nen, arapunkî tarîpai. Maasa pra Paapa maimuya taasa' man: “Paapaya inserîyamî' yarima amîrî pîika'tîi to' ii'to'pe. Inkamoroya ayapisî tenyakon ke tî' pona a'pu pa'tîya namai”, taasai'ya man —‍ta'pî Makuiya.
23295	MAT 4:17	Mîrîrî pata pai Jesusya Paapa maimu ekaremekî pia'tî'pî. Taapîtî'pîiya see warantî to' pî': —‍Paapa yeseru yapisî pî' esenumenkatî, imakui'pî ankupî'pîkon tîrumakai sîrîrî pata pai. Maasa pra aminke pra tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' eseponî pî' man. Tîpemonkonoyamî' pîika'tîiya kupî sîrîrî —‍ta'pî Jesusya pemonkonyamî' pî'.
23306	MAT 5:3	—‍Morî pe pu'kuru mannankan î' ton pra tîwe'sanon wanî. Mannankan Paapa pia tîntîrîkon ton pra awanî epu'nenan. Morî pe to' wanî maasa pra inkamoro esa' pe Paapa wanî moropai ipemonkono pe to' ko'mamî.
23314	MAT 5:11	—‍Morî pe pu'kuru amîrî'nîkon wanî teuren amu'tunpakon to'ya tanne. Moropai awinîkîi'nîkon to' eseurîma seru'ye' pe. Moropai tu'ke imakui'pî kupî to'ya awinîkîi'nîkon upemonkono pe awanîkon wenai.
23320	MAT 5:17	Inî'rî Jesus eseurîma'pî. Ta'pîiya: —‍Moisés nurî'tîya ayenupato'kon moropai penaronkon Paapa maimu ekareme'nenan profetayamî' nurî'tîya ayenupato'kon yaretî'kai uui'sa' kai'ma kîsenumenkatî. Mîrîrî yaretî'kai uui'sa' pra wai. Tîîse uuipî'pî î' taato'pe awanî ekareme'se apî'nîkon. Moropai mîrîrî unkupî ekareme'sai'ya yawîrî iku'to'peuya uuipî'pî.
23324	MAT 5:21	Jesusya ta'pî: —‍Pena atamokon rî'san pî' î' ta'pî epu'tî pî' naatî? Ta'pî see warantî: “Pemonkon kî'wîtî. Anî'ya pemonkon wîîsa' ya mîîkîrî yarî e'pai awanî ipîkku tîwe'sen juiz pia”.
23356	MAT 6:5	—‍Eepîremakon ya, manni'kan seru'ye' pe tîwe'sanonya ikupî warantî kî'ku'tîi. Maasa pra inkamoro epîremapîtî Judeuyamî' epere'to'kon yewî'kon tapî' satippe si'ma. Moropai to' epîremapîtî e'makon, pemonkonyamî' wîtîto', e'makon era'tîto'kon ta pî' si'ma. Tamî'nawîronkon pemonkonyamî'ya tera'mato'kon pe kai'ma, mîrîrî kupî to'ya. Ayenku'tîuya'nîkon pepîn. Inkamoroya tamî'nawîrî tînapisîkon yapisî'pî pemonkonyamî' winîpai, Paapa winîpai î' yapisî to'ya pepîn.
23370	MAT 6:19	Moropai ta'pîiya: —‍Tarî non po ipîkku pe awanîkon pî' teesenumenkai pra e'tî. Maasa pra tarî mîrîrî ayemannekon, aponkon yaku o'ma'konya. Moropai tarî ama'ye'konya ayama'runpakon.
23376	MAT 6:25	—‍Mîrîrî ye'nen tauya sîrîrî apî'nîkon, ayekkarikon ton pra awanî pî' teesenumenkai pra e'tî, moropai awukukon ton pra awanî pî'. Moropai aponkon ton pra awanî pî' kîsenumenkatî. Maasa pra tauya sîrîrî apî'nîkon, ipîkku pe panpî' Paapa nîtîrî'pî uuko'mannîto'kon wanî uyekkarikon yentai. Moropai intîrî'pî uyesa'kon wanî ipîkku pe panpî' uponkon yentai. ˻Manni' ipîkku pe tîwe'sen tîîsai'ya ya, ima're tîrîiya nîrî.˼
23386	MAT 7:1	Jesusya ta'pî: —‍Tiaronkon nîkupî'pî pî' taatako'menkai pra e'tî, anî' atako'menka namai ankupî'pîkon pî'.
23391	MAT 7:6	Moropai ta'pîiya: —‍Paapa maimu etatîponkon tîîse innape iku'nenan pepîn, inkamoro ye'ka pî' kîsekareme'tî. Inkamoro wanî sokoro' pe arinmarakayamî' warantî. Mîrîrî yu'se pra tîwanîkon wenai awinîkîi'nîkon to' ekore'ma. Moropai morî epe'ke pe tîwe'sen diamante itese' yenumî e'pai pra awanî porcoyamî' kore'ta. Maasa pra inkamoroya yaki'tapapîtî. Mîrîrî warantî inkamoro Paapa maimu yu'sankon pepîn pemonkonyamî' wanî porcoyamî' warantî —‍ta'pî Jesusya.
23392	MAT 7:7	—‍Tîîse tauya sîrîrî apî'nîkon esatî pî' ako'mantî teeseta'kai pra, moropai yapisîya'nîkon. Moropai yuwa pî' aako'mantî moropai eporîya'nîkon. Moropai mana'ta pa'tî pî' ako'mantî moropai wîttî esa'ya yarakkanmoka.
23397	MAT 7:12	—‍Mîrîrî ye'nen tiaronkon yarakkîrî morî ku'tî, inkamoroya nîrî morî kupî yu'se awanîkon yawîrî. Mîrîrî warantî iku'to'pe Moisés nurî'tîya yenupanto' wanî mîrîrî. Moropai penaronkon Paapa maimu ekareme'nenan profetayamî'ya yenupanto' wanî mîrîrî.
23400	MAT 7:15	Moropai Jesusya ta'pî: —‍Tîwarî panpî' e'tî seru'ye' pe yenupatonkon pî'. Inkamoro iipî Paapa pemonkonoyamî' yenku'tîi innape tîmaimukon wanî kai'ma to' e'to'pe. Tîîse mîrîrî to' yeseru to' nîkupî wanî kaikusiyamî' yeseru warantî nari' uurî'nîkon pia.
23409	MAT 7:24	Tamî'nawîrî mîrîrî taa yaretî'ka tîuya pe, Jesusya ta'pî: —‍Mîrîrî ye'nen o'non ye'ka pe umaimu etanen neken pepîn tîîse iku'nen wanî? Mîîkîrî wanî epu'nen pe pu'kuru. Awanî manni' warayo' epu'nen pe tîwe'sen warantî. Mîîkîrîya tewî' ton koneka'pî sa'man po eesenumî namai.
23418	MAT 8:4	Mîîkîrî pî' ta'pî Jesusya: —‍A'kî, esepi'tîn pî' nai tîîse anî' pî' eesepi'tîsa' kîsekaremekîi —‍ta'pîiya. —‍Tîîse atîkî teepîremasen pia î' kai'ma amîrî esepi'tîsa' era'mato'peiya iipia matîi. Moropai mîrîrî tîpo, Moisés nurî'tîya yenupanto' yawîrî teepîremasen pia antîrî ton marîi, î' kai'ma eesepi'tîsa' ekaremekîpa tamî'nawîrî —‍ta'pî Jesusya.
23421	MAT 8:7	Mîîkîrî maimu yuuku'pî Jesusya: —‍Uutî moriya yepi'tîi —‍ta'pîiya ipî'.
23422	MAT 8:8	Mîrîrî yuuku'pî surarayamî' esa'ya: —‍Kaane Uyepotorî, uurî sa'ne wanî Judeu pepîn. Mîrîrî ye'nen uyewî' ta eewomî eserîke pra nai, Judeu pe awanî ye'nen. Tîîse amaimu ke neken taaya yu'se wanî sîrîrî upoitîrî enato'pe pri'ya, eewomî pra tîîse —‍ta'pî surarayamî' esa'ya.
23424	MAT 8:10	Mîrîrî warantî taa surarayamî' yepotorîya pî' Jesus esenumenka'pî mararî pra teesenumenkai. Moropai ta'pîiya tîpîkîrî tîwe'sanon pemonkonyamî' pî': —‍Tauya sîrîrî apî'nîkon, kure'ne innape ukupî pî' nai. Mîrîrî ye'ka eporîuya pra wai Paapa pemonkonoyamî' Judeuyamî' kore'ta —‍ta'pîiya.
23425	MAT 8:11	—‍Enpenatatî maasa sîrîrî pî'. Maasa tamî'nawîronkon esa' pe tîwanî Paapaya yenpoto' weiyu erepansa' yai, tu'kankon pemonkonyamî' iipî kupî sîrîrî wei epa'ka winîpai, moropai wei ewomî winîpai. Inkamoro Judeuyamî' pepîn ereuta kupî sîrîrî Abraão nurî'tî, Isaque nurî'tî, moropai Jacó nurî'tî yarakkîrî kure'nan entamo'kanto' ya.
23436	MAT 8:22	Jesusya imaimu yuuku'pî: —‍Tîwî inkamoro innape umaimu ku'nenan pepînya isa'manta'san yu'na'tîi —‍ta'pîiya. —‍Tîîse amîrî wîtî yu'se wai upîkîrî —‍ta'pîiya ipî'.
23443	MAT 8:29	Inkamoro entaime'pî. Ta'pî to'ya: —‍Amîrî Paapa ka' pon munmu. Î' ku'se aai'sa' sîrîrî anna pî'? Anna taruma'tîi ka'rî aai'sa'? Anna kî'taruma'tîi maasa e'taruma'tînto' weiyu erepamî pra tîîse —‍ta'pî warayo'konya Jesus pî'.
23445	MAT 8:31	O'ma'konya Jesus pî' esatî'pî teeseka'nunkai inkamoro porcoyamî' ya' teewomîkonpa kai'ma. —‍Anna yenpa'kaya ya, inkamoro porcoyamî' ya' anna ewonto'pe —‍ta'pî to'ya.
23446	MAT 8:32	—‍Inna moriya, atîtî —‍ta'pî Jesusya to' pî'. Mîrîrî ye'nen inkamoro o'ma'kon epa'ka'pî warayo' yapai. Moropai to' ewomî'pî porcoyamî' ya'. Tîîse mîrîrî pe rî porcoyamî' eka'tumî'pî irama yai, to' e'soroka'pî tuna ka, moropai to' e'tî'ka'pî tîîna'se.
23451	MAT 9:3	Mîrîrî warantî taa Jesusya eta tîuya'nîkon ye'nen, warayo'kon Moisés nurî'tîya yenupanto' pî' yenupatonkon eseurîma'pî tîîwarîrî'nîkon. —‍Iseruku mîrîrî. Anî'ya imakui'pî pe warayo' e'to' mo'ka pepîn, Paapa pe pra si'ma. Tîîse Paapaya neken imo'ka —‍ta'pî to'ya.
23456	MAT 9:8	Mîrîrî warantî ikupî Jesusya era'ma tîuya'nîkon ye'nen, pemonkonyamî' esi'nîpî'pî mararî pra ipî'. Moropai Paapa yapurî'pî to'ya inamai'ma mararî pra. —‍Tîîse sîrîrî warantî meruntî tîîsa' Paapaya era'ma sîrîrî pemonkon pia —‍ta'pî to'ya.
23457	MAT 9:9	Mîrîrî tîpo Jesus epa'ka'pî moropai attî'pî. Tuutî ye'ka pe e'ma taawîrî warayo' era'ma'pî Jesusya itese' Mateus. Mîîkîrî ereutasa' wanî'pî tîniru tîrî to'ya yaponse' pia. Maasa pra mîîkîrî wanî'pî tesanonkon pia to' nîtîrî tîniru yapisî pî' teesenyaka'masen pe. Mîîkîrî pî' ta'pî Jesusya: —‍Aase uwenairî —‍ta'pîiya. Mîrîrî ye'nen Mateus e'mî'sa'ka'pî moropai attî'pî Jesus pîkîrî.
23461	MAT 9:13	Moropai ta'pîiya: —‍Paapa maimuya taasa' see warantî: “Paapa yapurî pe anpo'tîkon po'tîya'nîkon yu'se pra wai. Tîîse eetî'noko'mato'kon yu'se wai anpo'tîkon yentai”, ta'pîiya. Mîrîrî ye'nen î' taato'pe awanî epu'tî. Maasa pra uui'sa' pra wai morî pe tîwe'ku'sanon yannoi, tîîse imakui'pî pe tîwanîkon epu'nenan pemonkonyamî' yannoi uui'sa' sîrîrî —‍ta'pîiya.
23466	MAT 9:18	Miarî Jesus eseurîma ko'mannîpî tanne pemonkonyamî' pî', to' epere'to'kon esa' Judeu erepamî'pî Jesus pia. Moropai awe'sekunka'pî irawîrî. Moropai ta'pîiya Jesus pî': —‍Uyensi sa'mantan pî' man. Mîrîrî ye'nen aase uyewî' ta uyensi pona ayenya tîîtane'kî awennapanto'pe.
23469	MAT 9:21	Mîîkîrî wîri' esenumenkasa' wanî'pî see warantî: —‍Ipon ye'pi pî' yapîsau'ya ya, esepi'tî —‍kai'ma eesenumenkasa' wanî'pî.
23475	MAT 9:27	Moropai Jesus wîtî'pî mîrîrî pata poi. Attî tanne, e'ma taawîrî asakî'nankon warayo'kon enkaru'nankon iipî'pî ite'ma'pî pî', tîwentaimepîtîkon ye'ka pe. Ta'pî to'ya ipî': —‍Amîrî Davi paarî'pî, pemonkonyamî' pîika'tîton, anna era'makî a'noko'pî pe sa'ne —‍ta'pî to'ya ipî'.
23476	MAT 9:28	Wîttî ta Jesus ewomî'pî, moropai inkamoro enkaru'nankon erepamî'pî Jesus pia aminke pra. Moropai inkamoro ekaranmapo'pî Jesusya: —‍Innape ayepi'tîuya'nîkon kupî pî' naatî? —‍ta'pîiya. —‍Inna, anna yepotorî —‍ta'pî to'ya ipî'.
23477	MAT 9:29	Jesusya to' yenukon yapî'pî. Moropai ta'pîiya: —‍Innape pu'kuru ukupîya'nîkon ye'nen, ayepi'tîuya'nîkon sîrîrî.
23481	MAT 9:33	Mîîkîrî o'ma' yenpa'ka'pî Jesusya pata'pî pe warayo' eseurîma pia'tî'pî. Mîîkîrî eseurîmakoi pepîn era'ma tîuya'nîkon ye'nen tamî'nawîronkon pemonkonyamî' wanî'pî kure'ne teesenumenkai mîrîrî pî'. Inkamoroya ta'pî: —‍Sîrîrî ye'ka e'kupî era'masa' pra man tarî Israel pata po.
23482	MAT 9:34	Tîîse fariseuyamî'ya ta'pî: —‍Mîîkîrî wanî mîrîrî o'ma'kon yepuru pe tîwe'sen winîpai meruntî yapi'nen pe. Mîrîrî ye'nen ikupîiya mîrîrî meruntî ke. Maasa pra mîîkîrî o'ma'kon yepuruya iipia meruntî tîîsa' iku'to'peiya —‍ta'pî to'ya.
23485	MAT 9:37	Mîrîrî ye'nen ta'pîiya tînenupa'san pî': —‍Maasa era'matî. Esenyaka'manto' man mararî pra, tîîse teesenyaka'masen ton pra man. Tu'ke pra teesenyaka'masanon man —‍ta'pîiya.
23486	MAT 9:38	—‍Mîrîrî ye'nen Paapa pî' esa'tî inî' panpî' teesenyaka'masanon tonkon yarimato'peiya, mararî pra esenyaka'manto' pî' to' esenyaka'mato'pe —‍ta'pî Jesusya to' pî'.
23491	MAT 10:5	Inkamoro warayo'kon yaipontî'pî Jesusya to' wîtîto'pe. Tîmaimu tîrî'pîiya to' pia see warantî: —‍Attîkon ya, katîtî Judeuyamî' pepîn pata ya'. Moropai Samaria cidaderî pona kewontî —‍ta'pîiya.
23492	MAT 10:6	—‍Tîîse aminke Paapa piapainokon Israel ponkon kore'ta itesa' pînon carneiro warainonkon muwatîi —‍ta'pîiya to' pî'.
23493	MAT 10:7	—‍Atîtî inkamoro pî' “Aminke pra tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' man”, makatîi to' pî'. “Tîpemonkonoyamî' pîika'tîiya kupî sîrîrî”, makatîi.
23497	MAT 10:11	—‍Eerepamîkon ya cidade pona pemonkonyamî' kore'ta, eewomîkon ya amîrî'nîkon anapi'pai tîwe'sen pemonkon muwatîi. Moropai mîîkîrî pia mako'mantîi attîkon pîkîrî.
23502	MAT 10:16	—‍Maasa î' tauya etatî. Amîrî'nîkon yarimauya sîrîrî nari'kon kaikusiyamî' warainonkon kore'ta attîkonpa. Amîrî'nîkon wanî carneiroyamî' warantî. Mîrîrî ye'nen tîwarî e'tî, epu'nen pe eesenku'tîkon namai. Tîîse eranmîra e'tî tiaronkon pî' î' imakui'pî tîku'se pra nari' pe pra waku'kaimîyamî' warantî.
23506	MAT 10:20	—‍Mîrîrî amaimukon yu'to'ya'nîkon wanî pepîn aawarîrî'nîkon aneporî'pîkon pe. Tîîse awanî Paapa yekaton winîpainon pe. Mîrîrî ye'nen mîîkîrî eseurîma amîrî'nîkon pe.
23512	MAT 10:26	—‍Mîrîrî ye'nen eranne' pe pra e'tî inkamoro ye'kakon warayo'kon seru'ye'kon pî'. Maasa pra tamî'nawîrî uyeserukon teesera'mai pra si'pî, esera'ma kupî sîrîrî aronne. Moropai tamî'nawîrî î' ta'pî uurî'nîkonya ama' pe, umaimukon esepu'tî kupî sîrîrî.
23520	MAT 10:34	—‍Tîîse kîsenumenkatî morî tîwanmîn enepîuya kai'ma sîrîrî non pona uuipî pî'. Tîîse tauya sîrîrî apî'nîkon, morî tîwanmîn ene'sau'ya pra wai. Eseyaton pî' pemonkonyamî' wanî kupî sîrîrî uwenai.
23531	MAT 11:3	Jesus ekaranmapoi to' wîtîto'pe taato'pe to'ya: —‍Amîrî manni' tarîwaya aaipîton anna nînîmîkî, kaane ka'rî tiaron moro nai aaipîton? —‍ta'pî to'ya ipî'.
23533	MAT 11:5	—‍Tarî enkaru'nankonya era'ma pî' man. Moropai asakoi'kon pepîn asanî pe man. Moropai pri'yawonkon pepîn erekî'pankon esepi'tîsa' man. Moropai pana'tî'pankonya eta pî' man. Moropai isa'manta'san e'mî'sa'kan pî' man. Moropai Paapa maimu esekareme'nî pî' man manni'kan pemonkonyamî' tîwe'taruma'tîsanon pî'. Tamî'nawîrî mîrîrî makatîi João pî'. ˻Pena Paapa nîmenka'pî pî' teeseurîmasen profeta warantî eesekareme'sa' man.˼ —‍ta'pî Jesusya.
23534	MAT 11:6	—‍Taatausinpai pu'kuru manni' innape pu'kuru uku'nen, tîwî tîku'se pra moropai teesenumenka yawîrî pra unkupî pî' teesewankono'mai pra mîîkîrî wanî —‍ta'pîiya.
23535	MAT 11:7	Inkamoro João nenupa'san wîtî'pî tanne, tîîpiapai Jesusya pemonkonyamî' yeurîma pia'tî'pî, João Batista yekare pî': —‍Keren pona attîsa'kon yai, João yarakkîrî esepose Î' era'ma'pîya'nîkon? Konoi' yepu yarimapîtî a'situnya ka'rî? —‍ta'pîiya.
23537	MAT 11:9	—‍Moriya ka'tî upî' î' era'ma'pîya'nîkon? Paapa maimu ekareme'nen penaron profeta ka'rî? Inna, seru' pepîn tauya sîrîrî apî'nîkon. Paapa maimu ekareme'nen profeta yentainon era'ma'pîya'nîkon.
23540	MAT 11:12	Jesusya taa ko'mannîpî'pî: —‍Joãoya pemonkonyamî' esa' pe Paapa ii'to' ekaremekî pia'tî'pî patapai, sîrîrî tîpose Paapa pemonkono pe enapai arinîkon pemonkonyamî' wanî'pî. Mîrîrî anetapai to' wanî kure'ne.
23549	MAT 11:21	—‍Aka sa'ne, amîrî'nîkon Corazim cidaderî po tîîko'mansenon. Aka sa'ne, amîrî'nîkon Betsaida cidaderî po tîîko'mansenon. Maasa pra mîrîrî ikupî eserîkan pepîn apatakon ya' e'kupî e'ku'sa' ya, Tiro cidaderî po moropai Sidom po, miarî tîîko'mansenonya imakui'pî pe tîwe'to'kon rumaka'pî to'ya e'painon pena. Moropai imakui'pî rumaka tîuya'nîkon ekaremekî'pî to'ya e'painon, moropai saaku ya' yeka'ma'pî to'ya e'painon, urunu'pî tîrî'pî to'ya e'painon tîpu'paikon pona, teesewankono'makon ekaremekîkonpa.
23555	MAT 11:27	Inî'rî ta'pî Jesusya: —‍Uyunya tamî'nawîron tîîsa' man uupia. Anî'ya uurî, Paapa munmu epu'tî pra man tîîse uyunya neken epu'tî. Moropai anî'ya uyun epu'tî pra man. Tîîse uurî, inmuya neken epu'tî. Moropai manni'kanya nîrî epu'tî, epu'tî to'ya yu'se uurî e'to'ya. Inkamoro pî' ekaremekîuya —‍ta'pî Jesusya.
23561	MAT 12:3	Inkamoro maimu yuuku'pî Jesusya. Ta'pîiya to' pî': —‍Awenpenatakon pra naatî, pena e'menuka'pî kaareta pî', î' kai'ma Davi nurî'tî pî' teeseurîmasen? Pena emi'ne awanî'pî moropai itonpayamî' nîrî wanî'pî emi'ne.
23565	MAT 12:7	—‍Paapa maimu e'menukasa' see warantî: “Uurî wanî sîrîrî itu'se morî pe e'sa'namanto'kon tiaronkon yarakkîrî anpo'tîkon pe antîrîkon yu'se wanî yentai,” ta'pî Paapaya. Mîrîrî epu'tîya'nîkon ya, î' taato'pe awanî, î' ku'nenan pî' aatako'menkakon pepîn e'painon.
23568	MAT 12:10	Miarî to' epere'to'kon yewî' ta tiwin warayo' wanî'pî pri'yawon pepîn itenya apîta'pî. Mîrîrî yai miarî manni'kan fariseuyamî' wanî'pî î' kupî Jesusya anepu'pai, teserukon yawîrî pra, “A'kî, yairî pra awanî,” taakonpa kai'ma. Mîrîrî ye'nen ekaranmapo'pî to'ya: —‍Morî pe awanî e'painon? Moisés nurî'tîya yenupanto' yawîrî pra pemonkon yepi'tîto'pe erî'ka'nîto' weiyu yai? —‍ta'pî to'ya.
23570	MAT 12:12	—‍Moriya pemonkon wanî mîrîrî ipîkku pe, carneiro yentai. Mîrîrî ye'nen Moisés nurî'tîya yenupanto' yawîrî pemonkonyamî' pîika'tîto'pe awanî mîrîrî erî'ka'nîto' weiyu yai.
23571	MAT 12:13	Moropai Jesusya ta'pî mîîkîrî warayo' pî': —‍Ayenya kainunkî —‍ta'pîiya. Moropai temekon kainumî'pîiya. Mîîkîrî esepi'tî'pî. Tiaron itenya ratai warantî, morî pe eena'pî.
23582	MAT 12:24	Mîrîrî taa to'ya eta tîuya'nîkon ye'nen, fariseuyamî'ya yuuku'pî: —‍Inkamoro ye'kakon imariwa'yamî' yenpa'kaiya, meruntîri ton tîîsa' imariwa'yamî' yepotorîya mîrîrî iipia Belzebuya, maasa pra makui mîîkîrî Belzebu —‍ta'pî to'ya.
23585	MAT 12:27	Tîîse taaya'nîkon upî': “Belzebu meruntîri ke o'ma'kon yenpa'kaiya mîrîrî”, taaya'nîkon upî' —‍ta'pîiya. —‍Tîîse mîrîrî warantî awanî ya, anî'ya meruntî tîrî anenupa'sankon pia o'ma'kon yenpa'kato'pe to'ya? Inkamoroya taa e'painon apî'nîkon: “Esenku'tî'san pe awanîkon”, taa to'ya, ˻Maasa pra inkamoroya meruntî yapisî warantî yapisîuya nîrî —‍ta'pîiya.˼
23586	MAT 12:28	—‍Tîîse Paapa yekaton meruntîri ke o'ma'kon yenpa'kauya ya, Paapa ii'sa' man epu'tîya'nîkon ayesa'kon pe.
23589	MAT 12:31	—‍Mîrîrî wenai tauya sîrîrî apî'nîkon. Î' rî imakui'pî warayo'kon nîkupî'pî mîrîrî kupî Paapaya tamî'nawîrî tîîwanmîra. Moropai imakui'pî pe Paapa winîkîi to' eseurîmato'kon, mîrîrî kupîiya tîîwanmîra. Tîîse anî' eseurîma ya Morî Yekaton Wannî winîkîi, Makui pe awanî mîrîrî kai'ma, imakui'pî pe mîrîrî kupî Paapaya pepîn tîîwanmîra. Tîîse aako'mamî ipatîkarî imakui'pî pe Paapa winîkîi.
23594	MAT 12:36	—‍Mîrîrî pî' tauya —‍ta'pî Jesusya. —‍Tiwin wei Paapaya tamî'nawîronkon yenumî yai î' ta'pî tîuya'nîkon ekareme'se to' e'mî'sa'ka kupî sîrîrî Paapa rawîrî. Mîrîrî tamî'nawîrî î' ta'pî tîuya'nîkon, se' tapairî ekareme'to'pe to'ya Paapa pî' —‍ta'pî Jesusya.
23595	MAT 12:37	—‍Maasa pra amaimu'pîkon wenai Paapaya taa kupî sîrîrî: “Imakui'pî pe naatîi. Ayenumîuya'nîkon sîrîrî”, taiya. Mîîwîni pra awanî ya, morî amaimu'pîkon wenai Paapaya taa kupî sîrîrî apî'nîkon: “Î' wani' pra man, morî pe naatîi”, taiya kupî sîrîrî.
23596	MAT 12:38	Mîrîrî yai tiaronkon Moisés nurî'tîya yenupato' pî' yenupatonkonya, moropai fariseuyamî'ya ta'pî Jesus pî': —‍Anna yenupanen, anna nera'maton anî' nîkupî eserîkan pepîn kupîya yu'se anna man —‍ta'pî to'ya.
23600	MAT 12:42	Inî'rî ta'pîiya: —‍Mîrîrî yai nîrî pata esa' pe tîwe'sen nurî'tî wîri' Sabá poinon e'mî'sa'ka kupî sîrîrî. Moropai mîîkîrîya taa kupî sîrîrî apî'nîkon: “Î' wani' awanî ye'nen innape ikupîya'nîkon pra awe'sa'kon”, taiya. Maasa pra mîîkîrî wîri' nurî'tî ii'pîtî'pî aminke pai epu'nen pe tîwe'sen Salomão nurî'tîya tenupato'pe kai'ma etai. Mîrîrî ye'nen tauya sîrîrî apî'nîkon. A'kî, uurî wanî akore'ta'nîkon manni' Salomão epu'nen pe si'pî yentai —‍ta'pî Jesusya.
23601	MAT 12:43	Jesus eseurîma'pî. Ta'pîiya: —‍Pemonkon yapai teepa'ka tîpo, o'ma' asarî ko'mannîpî tuna ton pîn yapî', teerî'ka'to' ton yuwa pî'. Tîîse eporî tîuya pra tîwanî ya, taiya:
23607	MAT 12:49	Moropai tînenupa'san winîkîi era'ma'pîiya, moropai ta'pîiya: —‍Tarî tiaronkon man uupia —‍ta'pîiya. —‍Insamoro pî' maama' moropai mooyi tauya e'painon.
23613	MAT 13:5	—‍Moropai tiaron inpîmî'pî yonpa ena'pî mararon non ya' tî' parappa pe tîwe'sen pona. Moropai ka'ne' pe aaro'ta'pî tîîse aakaratato' pata'se' ton pra awanî'pî.
23619	MAT 13:11	Jesusya to' maimu yuuku'pî: —‍Paapa yekare anî' nepu'tî pepîn ekaremekîuya sîrîrî apî'nîkon. Î' kai'ma pemonkonyamî' esa' pe Paapa iipî ekaremekîuya sîrîrî epu'tîkonpa. Tîîse inkamoro Paapa yu'sankon pepîn pî' aronne ekaremekîuya pepîn. Tîîse panton pe neken ekaremekîuya epu'tî to'ya namai.
23621	MAT 13:13	Ta'pî Jesusya: —‍Mîrîrî ye'nen panton pe neken to' yenupapîtîuya. Maasa pra uyera'ma to'ya tîîse anî' pe wanî epu'tî to'ya pepîn. Moropai umaimu eta to'ya tîîse î' taasai'ya pe awanî epu'tî to'ya pepîn —‍ta'pîiya.
23622	MAT 13:14	—‍Mîrîrî ye'nen to' wanî Paapa maimuya taasa' yawîrî, penaro' Paapa maimu ekareme'nen profeta Isaías nurî'tî kaaretarîya taasa' yawîrî. Ta'pî Paapaya pena: “Etaya'nîkon apanakon ke tîîse î' aneta'pîkon epu'tîya'nîkon pepîn. Moropai era'maya'nîkon ayenukon ke. Tîîse î' anera'ma'pîkon epu'tîya'nîkon pepîn.
23624	MAT 13:16	—‍Tîîse amîrî'nîkon wanî taatausinpai pu'kuru epu'tîya'nîkon ye'nen. Maasa pra era'maya'nîkon. Moropai etaya'nîkon ye'nen, epu'tîya'nîkon —‍ta'pîiya tînenupa'san pî'.
23626	MAT 13:18	Jesusya ta'pî to' pî': —‍Maasa etatî. Î' taa mîserî warayo' tînmîri pînnen pantoniya ekaremekîuya sîrîrî apî'nîkon.
23628	MAT 13:20	—‍Moropai tiaronkon pemonkonyamî' wanî tî' parappa pona ena'pî warantî. Itekare eta to'ya moropai inkamoroya yapisî mararî pra taatausinpai.
23631	MAT 13:23	—‍Moropai tiaronkon wanî morî non pona ena'san warantî. Inkamoroya Paapa maimu eta to'ya moropai epu'tî to'ya. Î' kai'ma inpîmî epeta'pî warantî eepeta'pî. Mararî panpî' eepeta'pî warantî tiaronkonya Paapa maimu kupî mararî. Kure'ne panpî' eepeta'pî warantî tiaronkonya Paapa maimu kupî kure'ne panpî'. Moropai tiaron epeta'pî mararî pra warantî tiaronkonya innape Paapa maimu kupî mararî pra —‍ta'pî Jesusya.
23632	MAT 13:24	Jesusya inî'rî panton ekaremekî'pî. Î' kai'ma tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' wanî ekaremekî'pîiya. Ta'pîiya: —‍See warantî awanî, warayo'ya tekkari yena'pî pîmî'pî ipapoi'ma tînmîri ya. Moropai ipîmî tîpo eemikku'pî tewî' ta. Moropai iwe'na'pî ewaron ya' teseru ta.
23638	MAT 13:30	“Tîwî narentai tîmurukun pe. Trigo ya'tîto' weiyu eseposa' yai, tauya ya'tînenan pî'. E'mai' pe kansipu'kurai ya'tîtî moropai mîrîrî yaironpî'tî apo' ya' aaranto'pe. Tîîse trigo konekatî uyewî' ta aako'manto'pe tauya to' pî'”, ta'pî warayo'ya —‍ta'pî Jesusya. —‍Mîrîrî warantî awanî, tamî'nawîronkon esa' pe Paapa iipî yai.
23640	MAT 13:32	—‍A'kî, mîrîrî inpîmî mostarda ena'pî wanî si'mîrikkî pe pu'kuru. Tiaronkon umî ya' tîpînsenkon yena'pî ma're awanî. Tîîse aarenta yai, kure'ne aarenta tiaronkon yentai. Mîrîrî ena kure'ne yei pe. Mîrîrî ye'nen tu'ke toronyamî' erepamî ipona. Inkamoroya taponse'kon ton konekapîtî ipanta pona —‍ta'pî Jesusya. —‍Mîrîrî warantî awanî, tamî'nawîronkon esa' pe Paapa iipî yai —‍ta'pîiya.
23641	MAT 13:33	Tiaron panton ekaremekî'pî Jesusya î' kai'ma tamî'nawîronkon esa' pe Paapa iipî ekaremekîpa kai'ma. Ta'pîiya: —‍See warantî awanî. Wîri'ya kîsere'na kore'ta fermento tîrî'pî moropai mîrîrî yai'me'pîiya. Mîrîrî ye'nen tamî'nawîrî kîsere'na sa'mo'pî fermentoya —‍ta'pî Jesusya. —‍Mîrîrî warantî awanî, tamî'nawîronkon esa' pe Paapa iipî yai —‍ta'pîiya.
23645	MAT 13:37	Jesusya to' maimu yuuku'pî: —‍Uurî ka' poi iipî'pî wanî tînpîmî morî pînnen pe —‍ta'pîiya.
23646	MAT 13:38	—‍Mîrîrî umî wanî tamî'nawîrî pata pe sîrîrî non po. Inpîmî wanî Paapa pemonkonoyamî' pe, manni'kan tesa'kon pe awe'to'pe Paapa pia eturumaka'san pe. Tîîse kansipu'kurai wanî Makui pemonkonoyamî' pe —‍ta'pîiya.
23647	MAT 13:39	—‍Moropai kansipu'kurai pînnen wanî Makui pe. Trigo ya'tîto' weiyu tauya manni' wanî tamî'nawîron ataretî'kasa' pe. Inkamoro ya'tînenan wanî inserîyamî' pe —‍ta'pîiya.
23648	MAT 13:40	—‍Umî esa' poitîrîtononya kansipu'kurai ya'tî'pî moropai apo' ya' yenumî'pî to'ya aaranto'pe. Mîrîrî warantî ikupî inserîyamî'ya kupî sîrîrî tiwinano'pî weiyu yai tamî'nawîron ataretî'kasa' yai —‍ta'pîiya.
23649	MAT 13:41	—‍Mîrîrî weiyu yai uurî, ka' poi iipî'pîya inserîyamî' yarima upemonkonoyamî' kore'ta. Tiaronkonya imakui'pî kupî emapu'tînenan menka to'ya. Moropai pemonkonyamî' imakui'pî ku'nenan menka inserîyamî'ya tamî'nawîrî —‍ta'pîiya.
23650	MAT 13:42	—‍Moropai inkamoro imakui'pî ku'nenan pemonkonyamî' yenumî inserîyamî'ya apo' kure'nan ya'. Miarî apo' ya' si'ma to' karau mararî pra teekon tîpa'tîi ne'ne' pe apo' wanî ye'nen —‍ta'pîiya.
23651	MAT 13:43	—‍Tîîse manni'kan yaironkon Paapa maimu yawîrî si'san wanî kupî sîrîrî ipîkku pe, Paapa, to' yunkon pata ya'. Ipîkku pe weiya tamî'nawîron weiyu'ma warantî to' wanî kupî sîrîrî —‍ta'pîiya. —‍Umaimu anepu'pai awanîkon ya, mîrîrî epu'tîya'nîkon —‍ta'pî Jesusya.
23652	MAT 13:44	Tiaron panton ekaremekî'pî Jesusya. Ta'pîiya: —‍Î' kai'ma tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' wanî see warantî: Pena epe'ke tîwe'sen yenonsa' eporî'pî warayo'ya umî ya'. Mîrîrî eposa' tîuya ya, inî'rî yenomî'pîiya. Moropai taatausinpai attî'pî. Tamî'nawîron temanne ke awe'repa'pî. Moropai mîrîrî yepe'pî ke manni' umî, o'non pata epe'ke tîwe'sen yenomî tîuya ya, mîrîrî yenna'pîiya —‍ta'pî Jesusya. Moropai ta'pîiya: —‍Mîrîrî warantî awanî, tamî'nawîronkon esa' pe Paapa ii'to' —‍ta'pîiya.
23653	MAT 13:45	—‍Moropai tiaron panton ekaremekîuya sîrîrî, î' kai'ma tamî'nawîronkon esa' pe Paapa iipî epu'tîkonpa —‍ta'pî Jesusya. —‍Awanî see warantî: Warayo' wanî'pî diamante yennanen.