23233	MAT 1:20	Ti m', ta ti tahyb n'aa newë däk do jawén paa bä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kas'ee wät ta hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó ããs ky hadoo ta hã. Hahỹỹ da ta kyyh: —Joséh, Dawi panaa, —näng mäh —mahyb n'aa p'eed manäh. Magat'ëë né hẽ Marija. Ajãn ta wog gó hasuun doo, P'op Hagä Do Sahee hejój hanaa.
23234	MAT 1:21	Aj'yy da ta t'aah. Mahäd n'oo da Jesus, P'op Hagä Do karapee tabed'ëëp hyb n'aa da nesaa do ramoo bok do mahǟnh —näng mä ããs kyyh Joséh hã.
23236	MAT 1:23	“Etaah da maruus aj'yy manepäh nä doo. Enyy däk da aj'yy ta t'aah. Ramaneëënh da ta häd Imanuéw”, näng mäh. “Ër mahang P'op Hagä Do bawät”, tahanäng pé ti Imanuéw.
23240	MAT 2:2	Ti m' rakajaa bä kä rabeaanh: —Nyy bä tabadäg däk Judah buuj sa wahë n'aa nag'aap hẽ henäng doo? —näk mäh. —Ãã hapäh sagõõh tabenyy däk do heen n'aa. Papỹỹj nu ganyy hẽnh tahana. Ãã wén na bë wahë n'aa nag'aap hẽ henäng do ãã weh'ëëh hyb n'aa —näk mä sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do sa kyyh.
23243	MAT 2:5	Ti m' raky hadoo: —Berẽnh panang bä, Judah häj n'aa bä tabenäng da —näk mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do ky n'aa rod see erii wät paa ta ti ky n'aa —näk mäh:
23244	MAT 2:6	“Panang Berẽnh, Judah häj n'aa bä badäk doo, õm ky n'aa netsëëh do nado panang ky n'aa etsëëh do sa mahang, Judah häj n'aa bä. Ky n'aa etsëëh da õm, a babuuj mahang ganyyh do hyb n'aa ta bagã n'aa, Isaraéw buuj, karapé haa h'yyb mahũũm doo.” —Tii d' né hẽ P'op Hagä Do kyyh, ta ky n'aa rod see erih do paah —näk mä Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa kyyh Eróts hã.
23246	MAT 2:8	Ti m' Eróts mejũũ mä Berẽnh hẽnh rabahõm hyb n'aa. Ti m' ky ken'yym doo gó m' taky hadoo sa hã: —Bë ahõm, baad bë esóts karapee —näng mäh. —Karapee bë awyyd bä, nayyw hẽ ỹ karẽn ỹ bë maher'ood, karapee ỹ weh'ëëh hyb n'aa bë nemuun —näng mä Eróts kyyh.
23251	MAT 2:13	Ti m' sagõõh ma kamahet'ëëk do ratsyym kasok do jawén paa bä, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kasee mä Joséh hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó taky hadoo ta hã: —As'ëëg g'ëëd! —näng mäh. —Mamahũũm wäd karapee t'aah ta ỹỹn daheeh Esit häj n'aa hẽnh, t'ĩĩ hẽnh bë kejën hõm hyb n'aa. Eróts mejũũ da resoos karapee t'aah tadaj'ëëp hyb n'aa. Ti hyb n'aa da Esit bä bë ayyw dó, õm ỹ maher'oot bä kä da mabana —näng mä ããs kyyh Joséh hã.
23253	MAT 2:15	Ti m' Esit häj n'aa bä rabajeej kän Eróts bedëp nä bä. Tii d' tawén hadoo P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod see her'oot do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod erih do paah: “Ỹ naëëj wät tah ỹỹ, Esit bä naa tabanyyh hyb n'aa”, näng kerih do hã.
23256	MAT 2:18	“Panang Rama häd näng doo bä naa maa enä tak'ëp ha'oot doo. Tak'ëp h'yy kat'oon do sa kyyh ji maa napäh da. Rakéw panaa kyyh né hẽ tii, sa taah p'ãã 'oot doo. Dooh wäd sa taah. Ti hyb n'aa dooh rakarẽn bä ta wób rah'yyb enäw bä sa hã”, näng kerih doo.
23258	MAT 2:20	Hahỹỹ da ããs kyyh ta hã: —As'ëëg g'ëëd! —näng mäh. —Mamabaj hõm karapee t'aah ta ỹỹn daheeh Isaraéw häj n'aa hẽnh kä. Dejëp karapee majĩĩ —näng mäh.
23261	MAT 2:23	Ta tii bä, panang Nasaréh häd näng do bä rabajeej kän. Tii b' mä kaja kän hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod raher'oot do paa P'op Hagä Do ky däng do ky n'aa hã: “Ramaneëënh da Nasaréh buuj”, näk paa sa kyyh.
23263	MAT 3:2	Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd hõm nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jowãw kyyh.
23264	MAT 3:3	Jowãw né hẽ ti aj'yy ta ky n'aa P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa hahỹ tabaher'oot noo gó: “Hahỹỹ da tabanawäng bä her'oot do kyyh: Bë tyw n'aa bak'ood däg da Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo. Baad ub da bë tyw n'aa daj'aah”, näng mä takerii däk do hã.
23268	MAT 3:7	Ti m' hajõk Pariséw ramaneëënh doo, hajõk Saduséw ramaneëënh do na-ããj hẽ ta wë, tanu gemuun doo bä rabana Jowãw bahapäh bä, taky hadoo mä sa hã: —Aw'yy p'yym näng do taah hadoo bëëh! —näng mäh. —Nyy da bë ed'oo bë kejën nesaa do bë hã P'op Hagä Do banoo do mahǟnh? J'ooj madäk doo me bë ed'oo bë nu kemuun nesaa do mahǟnh?
23270	MAT 3:9	Bë daab yb manä Abaraãm panaa bë hanäk do hã. Bë edoo manäh: “Ãã P'op Hagä Do gadoo Abaraãm panaa ãã bahadoo do hyb n'aa.” P'op Hagä Do karẽn bä tahajaa hahỹ pä tawareem bä, Abaraãm panaa rado padäg bä —näng mäh.
23271	MAT 3:10	—Edaa däk h'yy kawanereem do P'op Hagä Do ky n'aa etyy doo. Aj'yy myym joom kóm pa tadahëë däk do tabagëëm hyb n'aa hadoo tii. Sahõnh hẽ joom tëëg neaak do tagëëw jat da, ti tabaju hõm da —näng mä Jowãw kyyh.
23272	MAT 3:11	Ti m' Jowãw ky hadoo ẽnh: —Ỹ ti hỹỹh, bë ỹ nu gemuun naëng me, baad hadoo do wë bë h'yy kawareem do metëë n'aa. Ti awät da jawén ỹỹ tak'ëp hyb n'aa jawyk do bahǟnh ỹỹ. Hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its ta hã. Ti hyb n'aa dooh ỹ haja bä ta tsyym suun ỹ patsä bä —näng mäh. —Tii kä P'op Hagä Do Sahee tabajëë suun bë h'yyb tym gó, bë tah'yyb mahũũm hyb n'aa. Tëëg hõõ hadoo doo me bë d' tametyy baad tabanäw däk hyb n'aa bë h'yyb tym —näng mäh.
23273	MAT 3:12	Tsyt hẽ tabetyn hõm da P'op Hagä Do karẽn do moo heb'ook doo, tsyt hẽ ta wób. P'op Hagä Do karẽn do moo b'ook doo, banäm doo hẽnh tabetyn hõm, tabanesaa hẽnh ta wób, aj'yy ta nahëë me tetyn hõm do hadoo tiriig ta bóg mahǟnh. Ta joom ag tiriig tabataa ta tób n'aa yt hã. Ta bóg taju toonh tëëg hõõ me, nadëëk doo me —näng mä Jowãw kyyh Kristo ky n'aa hã.
23275	MAT 3:14	Ti m' Jowãw geǟm paawä, ti m' taky hadoo: —Hëd n'aa wë ỹ mabana õm ỹ nu gemuun hyb n'aa? Ỹ paawä ti manu gemuun —näng mä Jowãw kyyh.
23276	MAT 3:15	Ti m' Jesus ky hadoo ta hã: —Taw'ããts hẽ ta tii da dó. Ỹ manu gemuun né hẽ. Taw'ããts hẽ ër bad'oo sahõnh hẽ ër hã P'op Hagä Do karẽn doo —näng mäh. Ti m' tii d' taky hadoo do hyb n'aa m', Jowãw nu gemuun kän Jesus.
23278	MAT 3:17	Ti m' hỹ pong jé naa tamaa ena kän P'op Hagä Do kyyh. Hahỹỹ da m' ta kyyh: —Hahỹ tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn up doo. Baad ỹ h'yy gadajang tan'oo bä —näng mäh.
23281	MAT 4:3	Tii bä Dijab, ji h'yyb tahet'uuk doo, ana ta wë, ti m' taky hadoo: —P'op Hagä Do T'aah mado bä, —näng mäh —mamejõ hahỹ pä rakawereem padëëk pãw —näng mäh.
23282	MAT 4:4	Ti m' Jesus ky hadoo: —Dooh. Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Ji waa hã had'yyt nado ji bedëp. Sahõnh hẽ P'op Hagä Do kyyh hyb n'aa ji bedëb heh'äät” —näng mä Jesus.
23284	MAT 4:6	—P'op Hagä Do T'aah mado bä, —näng mäh —keréd hyy tũũ. Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo —näng mä Dijab kyyh: “P'op Hagä Do mejũũ da ta ããs, baad õm rabahag'ããs hyb n'aa. Õm da ragadoo p'op pä hã a tsyym taganadas hyb n'aa”, näng P'op Hagä Do kyyh —näng mä Dijab.
23285	MAT 4:7	Ti m' Jesus ky gadoo: —Hahỹỹ da na-ããj hẽ P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Mamety manä P'op Hagä Doo, a hagã n'aa” —näng mä Jesus.
23287	MAT 4:9	Ti m' taky hadoo ta hã: —Sahõnh hẽ ta ti ỹ anoo da a hã, wë ỹỹ, tũũ a taron nuu me ỹ mawehëë bä —näng mä Dijab kyyh.
23288	MAT 4:10	Ti m' Jesus ky hadoo: —Ahõm mahǟnh ỹỹ, Nesaa Do Yb! —näng mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Jããm hẽ P'op Hagä Doo, bë hagã n'aa, bë wehëë. Jããm hẽ ta ti bë hyb n'aa jew'yyk, bë ky daheeh”, näng kerih doo —näng mä Jesus.
23293	MAT 4:15	“Seburũn, Napatawi häj n'aa babuuj, karaj'aa nabyy me, tamii Joradãn tamyyj däk hã badäk do buuj. Garirej sa häj n'aa häd, hajõk do Judah buuj nadoo do rabaj'eenh bä.
23294	MAT 4:16	Ta tii bä, gadagyp do hadoo doo gó habok doo, P'op Hagä Do nahap'ëëh doo, rahapëë däg kän ta bag ty eh do hadoo doo. Dajëb bawät bä habok do sa hã ganä wät ta bag”, näng kerih doo.
23295	MAT 4:17	Ti m' ti noo gó Jesus du do däk tamaher'oot sahõnh hẽ sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.
23297	MAT 4:19	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —B'ëëp bë ana, si ỹỹ bë abooh. Tah'ỹỹb sag nado boo da bë hỹỹ kä. Ajyy, ỹỹj sag hadoo da bë hỹỹ kä P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa —näng mä ta kyyh.
23306	MAT 5:3	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng sa hã hẽ daab na'yyp doo, sa h'yyb gó jããm hẽ P'op Hagä Do hã daab 'yyp doo. Rawén ky n'aa kedëng, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee rabahadoo do hyb n'aa.
23307	MAT 5:4	—Ky n'aa kedëng da jé ha'oot do hah'oop doo, P'op Hagä Do h'yyb en'yym do hyb n'aa da sa hã.
23308	MAT 5:5	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng kaja hẽ sa h'yyb mahũũm doo, sa hejój hã h'yy kana'eeh doo. Rawén ky n'aa kedëng, hëëj papuuj P'op Hagä Do ky n'aa enooh do danäh rabahadoo do hyb n'aa da.
23309	MAT 5:6	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng takarẽn doo da ji bawät do hã tak'ëp h'yyb pad'ëëk doo. Rah'yyb pahadëëk do kan'oo däk da sa hã.
23310	MAT 5:7	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng ta wób t'yyd mehĩĩn doo. P'op Hagä Do t'yyd mehĩĩn da sa hã kä.
23311	MAT 5:8	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng baad hedoo do had'yyt hẽ h'yyb enäh doo. Ky n'aa kedëng da tii, rahapäh do hyb n'aa da P'op Hagä Doo sa matym me.
23312	MAT 5:9	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng h'yyb nyyw gó habok do du n'aa doo. Ta ti hedoo doo ramaneëënh da P'op Hagä Do taah.
23313	MAT 5:10	—P'op Hagä Do ky n'aa edëng da P'op Hagä Do karẽn do ramoo bok do hyb n'aa rarahejãã do hah'oop doo. Rawén ky n'aa kedëng, hỹ pong jé bag'ããs do karapee rabahadoo do hyb n'aa da.
23314	MAT 5:11	—Ky n'aa kedëng bëëh, hëp ỹ n'aa bë raky n'aa rejã bä, bë rarahejã bä, daap hẽ nesaa do bë ky n'aa ran'oo bä.
23315	MAT 5:12	Baad had'op do P'op Hagä Do anoo da bë hã ta säm hỹ pong jé. Ti hyb n'aa da bë h'yy gadejah, bë tsebee da, tii d' bë hã radoo bä né paawä! Tii d' né paa sa wahë makũ rabad'oo P'op Hagä Do ky n'aa rod sa hã, rarahejãã né paa sa hã —näng mä Jesus.
23316	MAT 5:13	Ti m' Jesus ky hadoo: —Jukiir hadoo bëëh, badäk hahỹỹ hã habong do sa mahang. Jukiir nadah'ëëd wäd bä, dooh ji haja bä ji an'oo bä p'aa hẽnh tadah'ëëd däg bä. Tanadah'ëëd wäd bä, dooh hyb n'aa ji karẽn wät péh. Ji aw'oong hõm tii. Jé tabës pé tsab'eep da —näng mäh.
23317	MAT 5:14	—Badäk hahỹỹ hã habong do sa bag hadoo bëëh. Dooh ji haja bä ji jejën bä panang waëë jó badäk doo.
23319	MAT 5:16	Ti hadoo ẽnh bë hã. Bë metäh, rabahapäh hyb n'aa, baad hedoo do bë babok doo, baad hadoo do bë moo bok doo, bë Yb hỹ pong jé hawät do hã raj'aa etsë hyb n'aa kä bë hã rahapäh do hyb n'aa —näng mä Jesus.
23320	MAT 5:17	Ti m' Jesus ky hadoo: —Ỹ ahyng babä ỹ gawats'iik hyb n'aa nado P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ. Tii d' bë edoo manäh. Ỹ wén hyng P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ, takaja däk hyb n'aa, hã ỹ kametëëh hyb n'aa na-ããj hẽ.
23321	MAT 5:18	Baad bë ỹ maher'oot. Wë, badäk hahỹ hëëj bawät nä bä, P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do dooh tagawatsig bä. Dooh ta bód had'os pé gawatsik péh, sahõnh hẽ ta hã kerih do kametëëh bä kä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.
23322	MAT 5:19	—Jé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do bód t'aats ky nadaheeh doo, ta wób tama met'ëëg bä ta nemuun raky nadaheeh hyb n'aa, jããm hẽ ky n'aa nets'äs da ta ti hedoo do hỹ pong jé hawät do tabag'ããs do mahang. Jé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ky daheeh doo, ta wób hã tama met'ëëg bä na-ããj hẽ, ky n'aa etsä däk tii, hỹ pong jé hawät do tabag'ããs do mahang —näng mäh.
23323	MAT 5:20	—Baad bë ỹ maher'oot. Baad ub Pariséw red'oo raky daheeh P'op Hagä Do karẽn do ji hã. Ti hadoo ẽnh P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Ti hado né paawä, baad bë nado bä sa bahǟnh, dooh tabad'op hẽ bë haja bä hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee bë hado bä —näng mäh.
23324	MAT 5:21	—Bë maa napäh né hẽ p'ooj ub ër wahë makũũ hã kamejũũ doo: “Manaboh manä a da hadoo doo. Nesaa do hã ky n'aa kety däk da jé ta da hadoo do daj'ëëp doo”, näng kerih doo.
23325	MAT 5:22	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹ bë hã: Jé ta da hadoo do wë kawajããn do sii hẽ ky n'aa kety däk da. Jé ta da hadoo do ky n'aa rejãã péh, taw'ããts hẽ ër wahë n'aa hedoo do raky n'aa etyy tii. Jé “h'yy gatamaa its õm!”, hanäng pé ta da hadoo do hã, p'eets hẽ tabanesaa hẽnh, tëëg hõõ gó da tabahoop —näng mäh.
23326	MAT 5:23	—Ti hyb n'aa kä, P'op Hagä Do hã mama ejuu bä mahyb n'aa es'ee bä a hã a da hadoo do ganen'aak doo, baad nadoo do ta hã mamoo wät do hyb n'aa,
23327	MAT 5:24	tii bä taw'ããts hẽ meréd dó mama ejuu do pan'aa ji ma ejuu do tyng pa. Tii bä ahõm a da hadoo do wë. Mets'ẽẽ õm tahyb n'aa mabaan hyb n'aa, p'aa hẽnh bë h'yyb enyyw padëëk hyb n'aa. Tii bä maju kä P'op Hagä Do wë mamanaa doo —näng mäh.
23328	MAT 5:25	—Taw'ããts hẽ nayyw hẽ mah'yyb enäw a wë kawajããn doo, hyb n'aa jawyk do wë õm tamahũũm bä õm taky n'aa tapaa hyb n'aa paawä. Bë mahõm me, ta hõõ bä, mah'yyb enäw, hyb n'aa jawyk do ji hã ky n'aa etyy do hã, õm taky n'aa tapa mahǟnh. Tii d' manadoo bä, hyb n'aa jawyk do õm tabahaëënh da warahén hã, õm tadawäts gëët hyb n'aa kä.
23329	MAT 5:26	Dooh d' manä bä kä tii bä, sahõnh hẽ manepaag bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.
23330	MAT 5:27	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh hahỹ kamejũũ doo: “Aǟ manä ta seeh ỹỹm sii”, näng kerih do paah.
23333	MAT 5:30	A moo hub hadäk do hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä magakyd hõm a mooh. Madawäts hõm. Taw'ããts hẽ sét a hã hanäng do kaw'oong hõm, tabanesaa hẽnh õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh —näng mäh.
23334	MAT 5:31	—Hahỹỹ da kamejũũ do paah: “Jé ta ỹỹm heréd hõm doo, taw'ããts hẽ taban'oo däk né hẽ ta heen n'aa kerih do ta hã”, näng kerih do hã.
23335	MAT 5:32	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Jé daap hẽ ta ỹỹm heréd hõm doo, ta ỹỹm wadii do hyb n'aa tanado bä, ỹỹnh ta patug nadoo do sii he'ỹỹh do hado däk tan'oo bä ta ỹỹm paah. Aj'yy see gat'ëë däg bä ta ti ỹỹnh, nesaa doo, P'op Hagä Do ganadoo do tamoo wät. Ta see ỹỹm sii he'ỹỹh do hado däk tii —näng mäh.
23336	MAT 5:33	—Bë maa napäh né hẽ p'ooj ub ër wahë makũũ hã kamejũũ doo: “Maky kahỹỹd manä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do hã maky däng doo. Mamoo wäd né hẽ ta hã maky däng doo”, näng kerih doo.
23340	MAT 5:37	Ti hyb n'aa kä, “ỹỹ” bë noo bä, taw'ããts hẽ “ỹỹ” né hẽ bë h'yyb gó. “Dooh” bë noo bä, “dooh” né bë h'yyb gó. Jããm ti bë kyyh. Dooh hyb n'aa tak'ëp bë ky n'aa h'ũũm pé bë metëëh hyb n'aa ta ti bë ehub né hẽ. Nesaa Do Yb hanaa sahõnh hẽ ti bahǟnh tak'ëp ky n'aa h'ũũm doo —näng mäh.
23341	MAT 5:38	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh né hẽ hahỹ kamejũũ doo: “Ta da hadoo do matym rejãã doo, ta ti mo haj'aa näng do matym na-ããj ji rejãã. Ta da hadoo do tëg see gatëh hõm doo, ta ti mo haj'aa näng do tëg see na-ããj hẽ ji rejãã”, näng kerih doo.
23345	MAT 5:42	Man'oo a da hadoo do ets'ẽẽ bä a hã. A h'ëëd see a da hadoo do ets'ẽẽ bä tab'aanh doo, man'oo né hẽ —näng mäh.
23346	MAT 5:43	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh né hẽ hahỹ ramejũũ do paah: “Makamahǟn a da hadoo doo. Mahyb n'aa wareem a majĩĩ.”
23351	MAT 5:48	Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ baad had'yyt hẽ bë babok, bë Yb hỹ pong jé hawät do baad had'yyt hẽ tabawät doo da —näng mä Jesus kyyh sa hã.
23352	MAT 6:1	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad hedoo doo, P'op Hagä Do karẽn do bë moo bok bä, taw'ããts hẽ bë moo boo bë raj'aa etsë hyb n'aa nado. Baad hedoo do bë moo boo bä bë hã raj'aa etsë hyb n'aa, ti bä dooh bë gado wäd bä hanäm do ta säm bë Yb hỹ pong jé hawät do hanaa.
23353	MAT 6:2	—Ti hyb n'aa kas'uut do matym n'aa mabanoo bä, magamehǟ manä torõm-bet, õm ramanatakëë hyb n'aa, j'ooj madäk doo me ky ken'yym do rabahed'oo doo da panang tyw n'aa bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã, sa hã ta wób raj'aa etsë hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hedoo doo, sa hã raj'aa etsë doo me né hẽ ragado däk ta säm. Dooh ragado wäd bä hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.
23355	MAT 6:4	ta wób ranahapäh hyb n'aa mamasa doo. Tii bä kä, a Yb hỹ pong jé hawät doo, hapäh do ranahapäh bä manoo doo, anoo da a hã ta säm baad hadoo doo —näng mäh.
23356	MAT 6:5	—Bë ky n'aa ets'ẽẽ bä, j'ooj madäk doo me ky ken'yym do rabahed'oo doo da bë adoo manä da. Panang tyw n'aa kajatsëk bä, hajõk do rababok bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã na-ããj ti ragen'aak raky n'aa etsẽẽ rabë bä, ta wób rabahapäh hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hedoo doo, sa hã raj'aa etsë doo me ragado däk ta säm. Dooh ragado wät pé hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.
23360	MAT 6:9	—Taw'ããts hẽ hahỹỹ da d' bë kyyh bë ky n'aa ets'ẽẽ bä: “Ee, hỹ pong jé hawät doo, ãã karẽn sahõnh hẽ õm rahyb n'aa jew'yyk.
23364	MAT 6:13	Man'oo manä nesaa do ãã tah'yyb tatuk. Ãã mamo n'aa jesu Nesaa Do Yb mahǟnh. [Õm né ti sahõnh hẽ bagãã had'yyt doo. Õm né ti hejooj had'yyt doo. Õm né ti ji j'aa etsëë had'yyt doo. Ti né hẽ. Taw'ããts hẽ]”, näk da bëëh.
23365	MAT 6:14	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë hyb n'aa mabaan bä nesaa do bë wë ramoo boo bä, tii bä bë Yb hỹ pong jé hawät do hyb n'aa mabaan da na-ããj hẽ bë hã.
23367	MAT 6:16	Ti m' Jesus ky hadoo: —P'op Hagä Do bë weh'ëëh hyb n'aa bë kas'aah bä, bë metä manä bë h'yy gajëng doo, j'ooj madäk doo me habok doo, ky ken'yym do gó habok do rabahed'oo doo da. Ta ti rah'ỹỹt sa mamets rakas'aah ta wób rabahapäh hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hed'oo doo, sa hã raj'aa etsë doo me, ragado däk ta säm sahõnh hẽ. Dooh ragado wät pé hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.
23369	MAT 6:18	kas'aah doo me P'op Hagä Do maweh'ëëh do ta wób ranahapäh hyb n'aa. Jããm hẽ a Yb, hỹ pong jé hawät doo, ji nahapäh do hapäh hyb n'aa. Tii bä kä, a Yb hỹ pong jé hawät doo, kejën doo gó makas'aah do hapäh doo, anoo da a hã ta säm baad hadoo doo —näng mäh.
23370	MAT 6:19	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë ata manä bë ma takah'ũũm hyb n'aa badäk hahỹỹ bä, kamera hedoo do ji ma rejãã doo bä, ji ma hetõt bä, hets'ëëk do bë tób ranoo eë hõm doo bä bë ma rabets'ëëk hyb n'aa.
23372	MAT 6:21	Ta tii d' ỹ wén her'oot, tak'ëp bë kamahǟn do banäng bä, tii bä bë h'yyb bawät —näng mäh.
23373	MAT 6:22	—Ji bag hadoo ji matym. Baad tado bä ji matym, ta bag hado däk sahõnh hẽ ji hã.
23375	MAT 6:24	—Dooh hajaa pé pawóp hẽ ta kariw n'aa sii moo wät pé séd noo gó. Tii d' tahado bä, ta kariw n'aa see dooh takamahǟn bä, ta see ti takamahǟn. Ta see wë da baad tamoo wät da, ta see taty n'aa ges'yyk da. Ti hadoo bë hã. Dooh bë haja bä bë h'yy keséj bä. Dooh bë haja bä P'op Hagä Do hã bë h'yyb däg bä, dajẽẽr hã na-ããj bë h'yyb däng bä —näng mä Jesus.
23376	MAT 6:25	—Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Bë hyb n'aa tón had'yyt manä bë babok do hã, bë waa hã, bë eëëk do hã, bë saroor hã. Tii d' ỹ wén edoo, ji awa do bahǟnh ti ji edëp doo. Ji saroor bahǟnh ji.
23378	MAT 6:27	Tak'ëp bë hyb n'aa newë had'yyt né paawä, dooh bë haja bä bë aboo dawëd bä ta tii da —näng mäh.
23379	MAT 6:28	—Hëd n'aa bë hyb n'aa tón bë saroor bë padedëëk do pan'aa hã? Bë hegãã tabawä n'aa ts'ooh joom banäng bä hawäng doo —näng mäh. —Dooh né paawä ramoo boo bä, dooh né paawä sa saroor rages'yyb bä,
23382	MAT 6:31	Ti hyb n'aa kä, bë hyb n'aa tón manäh. “H'ëëd g'ee d' ãã awa? H'ëëd g'ee d' ãã eëëk? H'ëëd g'ee d' ãã dadäk?”, bë an'oo manäh.
23386	MAT 7:1	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad nadoo do hã bë ky n'aa ety manä had'yyt hẽ ta wób, P'op Hagä Do ky n'aa netyy hyb n'aa bëëh.
23388	MAT 7:3	—Hëd n'aa mamatakëë b'aa hyyj its a da hadoo do matym me hahop doo, b'aa haeh do a matym gó anäng?
23389	MAT 7:4	Hëd n'aa, “Na b'aa hyyj a matym gó hatu do ỹ ado hõm”, mabanäng, dooh b'aa haeh do mamatakä bä a matym gó hanäng doo?
23390	MAT 7:5	J'ooj madäk do ti a h'yyb. Mado nä pooj jé b'aa haeh do a matym gó hakëë doo. Tii bä da mabahapäh baad ub mabado hõm hyb n'aa a da hadoo do matym gó hatu do b'aa hyyj —näng mäh.
23391	MAT 7:6	—Bë an'oo manä awaar hã tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk doo. Bë da regës. Bë an'oo manä too yb hã majoor gabarëëh do perora häd näng do s'ëëb. Ratsab'eep da bë majoor —näng mä Jesus.
23392	MAT 7:7	Ti m' Jesus ky hadoo: —Bë ets'ẽẽ, tii bä P'op Hagä Do anoo bë hã. Bë esóts, tii bä bë aw'yyt da. Bë naëëj tób noo bä naa, tii bä da ta danäh noo gas'ëës.
23393	MAT 7:8	Jé hetsẽẽ doo, gadoo da P'op Hagä Do hanaa. Jé hesoos péh, taw'yyt P'op Hagä Do hanaa. Jé tób noo bä naa naëënh péh, tób noo kas'ëës da ta hã P'op Hagä Do hanaa —näng mäh.
23394	MAT 7:9	—Pãw bë t'aah ets'ẽẽ bä ta waa, pä bë anoo g'eeh ta hã?
23397	MAT 7:12	—Ti hyb n'aa kä, sahõnh hẽ bë bad'oo do hã, bë moo boo ta wób sa hã baad hadoo doo, bë karẽn do bë hã ramoo bok doo. Tii d' tahanäng pé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do hã, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerii bong do hã kerih doo —näng mä Jesus.
23398	MAT 7:13	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —Noo maeh ta tyw n'aa, maeh ta tyw n'aa banesaa hẽnh, ji karejãã doo hẽnh hahõm doo. Hajõk maeh doo me hah'ũũm. Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ bë majëë suun noo nad'ëëd is do hadoo doo me P'op Hagä Do wë, ji edëb had'yyt doo hẽnh ji tamahũũm doo.
23399	MAT 7:14	Noo manad'ëëd its, manad'ëëd its ta tyw n'aa ji edëb had'yyt doo hẽnh hahõm doo. Dooh tahajõõ bä ta ti ta tyw n'aa haw'yyt doo —näng mäh.
23400	MAT 7:15	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad bë hyb n'aa matakä, P'op Hagä Do ky n'aa rod oow bë rawanadii hyb n'aa. B'éé anyyw is do hadoo kawanajããn do hadoo da rababok bë mahang. J'ooj madäk doo me tii. T'õp, sa h'yyb gó, tabanas'aa b'éé hek'ook do hadoo tii.
23405	MAT 7:20	Joom ag hã bë hapäh doo da ta ỹỹn, ti hadoo da, ramoo bok do hã, rababok do hã bë da h'yy genäh P'op Hagä Do ky n'aa rod oow sa hã —näng mäh.
23406	MAT 7:21	—Dooh sahõnh hẽ “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo”, ỹ ramaneëënh doo, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee rabahadoo da. Jããm hẽ Yp ỹ hỹ pong jé hawät do karẽn do moo b'ook doo, ta bag'ããs bä tagadoo.
23407	MAT 7:22	Sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó, hahỹỹ da hajõk do sa kyyh hã ỹỹ: “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, a kyy gó nado g'eeh a ky n'aa ãã baher'oot? A kyy gó nado g'eeh karap'aar h'yyb nesaa do sa hã padëëk do ãã habëë hõm? A kyy gó nado g'eeh hajõng ãã pehuunh doo?”, näk da.
23408	MAT 7:23	Tii bä kä, hahỹỹ da da këh ỹ sa hã: “Dooh noo gó bë ỹ hapëë bä. Bë anä matym ỹỹ gó naa, nesaa do moo heb'ook doo!”, näng da këh ỹ sa hã.
23409	MAT 7:24	—Ti hyb n'aa kä, hahỹ këh ỹ maa newëë doo, ky daheeh doo, aj'yy h'yy ganäng do hadoo, tababang bä, pä banäng bä, ta tób tatamaa sooh do hadoo.
23412	MAT 7:27	Adoos naëng, ag'yyp tamii ta tób hã, bah'ood ahëm ta hã. Tii bä tabatë hyng. Sahõnh hẽ takarejãã ta tób —näng mäh.
23416	MAT 8:2	Ti m' aj'yy rog manahuuh do ana mä ta wë. Ti m' tabahyy häng mä ta taron nu paa me, ti m' taky hadoo mä Jesus hã: —Wahëh ỹ n'aa, —näng mäh —makarẽn bä tii, mahajaa né hẽ nahäh ỹ mado hõm —näng mä ta kyyh.
23417	MAT 8:3	Ti m' Jesus moo däg ta hã. Ti m' taky hadoo: —Ej. Ỹ karẽn —näng mäh. —Has'oo däg! —näng mä ta kyyh. Ti m' nayyw hẽ kä m' ta nahëë badoo wät. Has'oo däg kän mäh.
23418	MAT 8:4	Ti m' Jesus baher'oot ta hã: —Maher'ood manä ta wób sa hã —näng mäh. —Ahõm jajé naga hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo wät do wë. Mametä ta hã õm has'oo däk doo. Mamoo wäd Mosees mejũũ do paah, ta ti hedoo doo pé ji nahëë badoo wät do heen n'aa, õm has'oo däk do baad sahõnh hẽ rabahapäh hyb n'aa —näng mä Jesus ta hã.
23420	MAT 8:6	Ti m' Jesus hã taky hadoo: —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, —näng mäh —tak'ëp karom ỹ nahëë näng. Ti asooh tób hẽnh. Dooh tahaja bä tawäd wäd bä. Tak'ëp tabahoop —näng mä warahén.
23421	MAT 8:7	Ti m' Jesus ky hadoo: —Taw'ããts hẽ. T'ĩĩ hẽnh ỹ bahõm ỹ bahaso däk hyb n'aa —näng mäh.
23422	MAT 8:8	Ti m' warahén wahë n'aa ky hadoo: —Wahëh ỹ n'aa, hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its a hã, tóp ỹỹ gó mabajëë suun hyb n'aa. Taw'ããts hẽ babä naa mamejũũ ta nahëë hã, tii bä karom ỹ bahas'oo däk da.
23423	MAT 8:9	Tii d' ỹ wén edoo, ỹ na-ããj né hẽ ỹ ky daheeh wahëh ỹ n'aa ramejũũ do ỹỹh. Ỹ na-ããj hẽ warahén ỹ n'aa ỹ mejũũ, ỹ raky daheeh. Ta see ỹ mejõ bä, “Ahõm”, ỹ noo bä, ahõm né hẽ. Ta see ỹ mejõ bä “Ana”, ỹ noo bä, ana né hẽ. Karom ỹỹ ỹ mejõ bä, “Hahỹ mamoo wäd”, ỹ noo bä, ỹ taky daheeh né hẽ —näng mä warahén kyyh.
23424	MAT 8:10	Ti m' Jesus hyb n'aa meuunh mä warahén her'oot do tamaa napäh bä. Ti m' taky hadoo hajõk do ta sii han'aa do hã: —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh sa noo né paawä, dooh ỹ hapäh nä pé Isaraéw buuj sa mahang tak'ëp hã ỹ h'yy ka'eeh do hahỹ aj'yy, Isaraéw buuj nadoo do h'yy ka'eeh do hadoo.
23426	MAT 8:12	Ti nuuj jé, pooj jé kats'yyt do ta karapee rabahadoo hyb n'aa paawä, kaw'oong bong da ta w'oo hã, gadagyp doo bä. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj däk da tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa —näng mäh.
23427	MAT 8:13	Ti m' warahén hã Jesus ky hado kän: —Abaaj hõm. Mah'yy ka'eeh do hyb n'aa metsẽẽ do ỹ moo wät —näng mäh. Ti m' ti noo gó né hẽ ta karom bahas'oo däk.
23431	MAT 8:17	Tii da tawén d'oo hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa takaja däk hyb n'aa: “Ãã tedëëb wät ãã h'yyb nahejoonh do mahǟnh. Tado hõm ãã nahëëh”, näng paa Isajas.
23432	MAT 8:18	Ti m' hajõk do ta w'oo hã kat'aa do Jesus bahapäh bä kä, taky hadoo mä tama metëëk do sa hã: —Hamäh, ër atsëg hõm karaj'aa tamyyj jé —näng mäh.
23433	MAT 8:19	Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do see ky hadoo ta hã: —Ma matëg, —näng mäh —õm ỹ hadaa had'yyt hẽ mahahõm hẽnh —näng mäh.
23434	MAT 8:20	Ti m' Jesus ky hadoo ta hã: —Kanari tób näng, taw'ëëd maag enäh. Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, dooh tóp ỹỹ pé ỹ yd kameh'ããk péh —näng mäh.
23435	MAT 8:21	Ti m' Jesus sii hawät do see ky hadoo ta hã: —Õm da ỹ hada. Pooj jé dó ỹ abaaj hõm Ee wë ỹ bahag'ããs hyb n'aa. Tadajëp jawén paa bä kä, ỹ dakä jëng jawén paa bä kä õm ỹ bahadaa kän —näng mäh.
23436	MAT 8:22	Ti m' Jesus ky hadoo ta hã: —Na hã ỹ h'yy kana'eeh doo, dejëp do hadoo doo, dakëë sa da hadoo doo —näng mäh. —Õm tii, ỹ mahadaa —näng mä Jesus.
23439	MAT 8:25	Ti m' ta ma matëg ramebëë nyyh, ti m' raky hadoo: —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo! Ãã medëëb! Ër da ag'yyp! —näk mäh.
23440	MAT 8:26	Ti m' taky hadoo sa hã: —Hëd n'aa tak'ëp bë beỹỹm? Kanahën d'os hẽ ub h'yy ka'eeh do bëëh! —näng mäh. Ti m' tabas'ëëg gëët, ti m' bah'ood, maadaka tameduuk. Ti m' bah'ood badoo wät. Badatih däk mäh.
23441	MAT 8:27	Ti m' tak'ëp rameuuj bong bä m' raky hadoo: —Ny hadoo do aj'yy ti hỹỹ eh? Bah'ood, maadaka sii hẽ raky daheeh! —näk mä sa kyyh.
23443	MAT 8:29	Ti m' tak'ëp mä sa kyyh: —H'ëëd makarẽn ãã wë, P'op Hagä Do T'aah? P'op Hagä Do ky däng do ji tarejãã do pooj jé makarẽn ãã marejãã? —näk mä mera do sa kyyh.
23445	MAT 8:31	Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do rabetsẽẽ Jesus banoo hyb n'aa rabajëë pëë too yb hã. Hahỹỹ d' mä sa kyyh: —Ãã mahabëë nä bä, man'oo ãã bajëë pëë too yb hã —näk mä sa kyyh.
23446	MAT 8:32	Ti m' Jesus ky hadoo: —Bë anäh! —näng mä Jesus sa hã. Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do benä kän ajyy sa hã hanäng do paah, too yb hã m' rabajëë pä kän. Ti m' too yb rapah'uud bong, rameraa bong, ti m' rawaj'aa wëënh tame wajapëm doo hẽnh, tame m' rakejäg bëënh. Ti m' t'õp mä rapehǟs.
23450	MAT 9:2	Ti m' ajyy wób ramanaa mä nahëë näng doo, nawät doo, ratóg nä ta tyng jó. Ti m' Jesus h'yyb hapäh bä m' hat'ook do rah'yy ka'eeh do ta hã, taky hadoo nawät do hã: —Mahyb n'aa tón manäh, tah ỹỹ. Nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do kado hõm —näng mäh.
23451	MAT 9:3	Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do raky hadoo sa h'yyb gó: —P'op Hagä Do taky n'aa rejãã hahỹỹ hã —näk mä sa h'yyb gó.
23452	MAT 9:4	Jesus h'yyb hapäh mä sa h'yyb, ti hyb n'aa m' taky hadoo sa hã: —Hëd n'aa nesaa do bë hyb n'aa newëë bë h'yyb gó? —näng mäh.
23453	MAT 9:5	—Nyy da nahejooj bë hã? “Kado hõm nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do paah”, ji noo bä? “As'ëëg g'ëëd, awäd däg”, ji noo bä?
23454	MAT 9:6	Hỹỹ kä da, —näng mäh —bë bahapäh hyb n'aa ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ hajaa sa h'yyb gó hanäng do nesaa do ỹ ado hõm bä, ỹ haso däk da nahëë näng doo —näng mä Jesus kyyh. Tii bä m' k'yy gadów däk do hã taky hadoo: —As'ëëg g'ëëd, mado däg a tyng, ahõm kä a tób hẽnh —näng mä Jesus ta hã.
23457	MAT 9:9	Ti m' tii b' n'aa Jesus bahõm bä kä, tabahapäh Matew häd näng doo, sa wahë n'aa Roma buuj ky gabuuj dajẽẽr tagahed'aak bä hasooh doo. Ti m' Jesus ky hadoo ta hã: —B'ëëp ana wë ỹỹ, hëp ỹ hata mabahadoo hyb n'aa —näng mäh. Ti m' Matew bas'ëëg gëët, ahõm kän mä ta sii.
23459	MAT 9:11	Ti m' Pariséw rabahapäh bä ta tii, rabeaanh Jesus ma matëg sa hã: —Hëd n'aa bë ma matëg bawëh dajẽẽr gahed'aak do sa sii, ta wób na-ããj hẽ nesaa do moo heb'ooh do sa sii? —näk mä sa kyyh.
23460	MAT 9:12	Ti m' reaanh do Jesus maa napäh bä, panyyg gó taky gadoo: —Nahëë temah doo, dooh rahõm bä mediko wë. Nahëë enäh do ti hah'ũũm ta wë.
23461	MAT 9:13	Taw'ããts hẽ baad bë hyb n'aa newë nyy da P'op Hagä Do hanäng pé hahỹỹ da ta kyy kerih doo gó taher'oot do hã: “Dooh rama ejuu do had'yyt hẽ tado bä ti ỹ karẽn doo. Ỹ gahëën sa hã, rat'yyd mehĩĩn sa da hadoo doo”, näng kerih doo. Ti m' Jesus ky hado kän: —Dooh ỹ ahyy bä hỹ pong jé naa P'op Hagä Do karẽn doo da habok red'oo do ỹ naëënh hyb n'aa. Ỹ ahyng, nesaa do moo heb'ooh do ỹ naëënh hyb n'aa.
23462	MAT 9:14	Ti m' Jowãw nu gahem'uun do ma matëg rabana Jesus wë, ti m' reaanh ta hã: —Ta see pé noo gó ããh, Pariséw na-ããj hẽ, noo kanawa doo me ãã weh'ëëh P'op Hagä Doo. Hëd n'aa a ma matëg tii d' ranad'oo? —näk mäh.
23463	MAT 9:15	Ti m' panyyg ky n'aa gó Jesus ky gadoo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Ket'ëë do jäm n'aa hẽnh ji ats'yyt doo, dooh ratabëëj bä rahyb n'aa tón do heen n'aa ta patug pan'aa sa mahang tag'ëëd bä. Ti awät da ti noo gó sa najiis, ta patug pan'aa, rado hõm sa mahǟnh. Ti noo gó da ratay kän —näng mäh.
23464	MAT 9:16	Ti m' panyyg wób ky n'aa gó Jesus ky gadoo nä reaanh doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Dooh ji gas'yyb bä pããn papuuj bäh me saroor säg noo eh doo. Tii d' ji adoo bä, papuuj bäh tsawyy däg bä, ta säg tanes'ëëm, kawah'oob hõm tii bä. Ti bahǟnh tanoo ee däk tii.
23465	MAT 9:17	Ti hadoo né hẽ uwa bëë hã. Dooh ji gedu bä uwa bëëh papuuj hegän sooh do pan'aa ta hood b'éé byy säg gó. Tii d' ji adoo bä, uwa bëëh egän so bä, ta hood säg ganabäh hõm. Tii bä kä, uwa bëë waho bëëh da, ta hood kä karejã kän —näng mäh. —Uwa bëëh papuuj ji geduuh ta hood papuuj gó. Uwa bëëh egän so bä, ta hood papuuj keh'ũũs nä. Tii bä uwa bëëh, ta hood na-ããj hẽ dooh takarejã bä —näng mä Jesus.
23466	MAT 9:18	Ti m' ta ti Jesus baher'oot nä bä, aj'yy hyb n'aa jawyk doo, Judah buuj sa wahë n'aa see ana Jesus wë. Ti m' ta taron nuu me m' tabahyy häng ta wë. Ti m' taky hadoo ta hã: —Tok ỹ h'yy gakog hõm —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ b'ëëp si ỹỹ, ta hã moo dëë, tii bä da tok ỹ awäd däk da p'aa hẽnh —näng mäh.
23469	MAT 9:21	Tii d' tawén d'oo mä ta h'yyb gó m' taky hadoo: “Ta saroor hã ỹ moo dëë bä, ỹ d' ahub däk tii bä”, näng mä ta h'yyb gó.
23470	MAT 9:22	Ti m' Jesus ty kaw'õõd däk ta wë, ti m' taky hadoo: —Eỹỹm manäh, tok ỹỹ —näng mäh. —Õm has'oo däk, P'op Hagä Do hã mah'yy ka'eeh do hyb n'aa —näng mäh. Tii bä kä m', nayyw hẽ tabahas'oo däk.
23472	MAT 9:24	taky hadoo mä sa hã: —Bë anäh! Karapee dooh tadajëb bä. Aỹỹh tii —näng mäh. Tii bä m' rakawew'aam ta kyyh.
23475	MAT 9:27	Ti m' tii b' naa Jesus tsyym kadoo bä, pawóp hẽ ajyy ty temaa bok do ta jawén rabana. Ti m' rageëëj bong. Hahỹỹ da m' sa kyyh: —Mat'yyd mehĩĩn ããh, Jesus, Dawi panaa! —näk mäh.
23476	MAT 9:28	Ti m' ta tób gó tabajëë suun bä m', ty temah do rabana ta wë, ti m' Jesus beaanh sa hã: —Bë ky daheeh g'eeh ỹ haja bä bë ty enä padëëk doo? —näng mäh. Ti m' raky hadoo: —Ỹỹ. Ãã ky daheeh né hẽ, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo —näk mäh.
23477	MAT 9:29	Ti m' Jesus moo däng sa matym hã, ti m' taky hadoo: —Bë heso padäg, bë h'yy ka'eeh do hyb n'aa —näng mäh.
23478	MAT 9:30	Ti m' nayyw hẽ m' p'aa hẽnh mä rabahapëë padëëk. Ti m' Jesus ge'ỹỹm sa hã ranaher'oot hyb n'aa sa hã tamoo wät doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Bë her'ood manä ta wób sa hã —näng mäh.
23481	MAT 9:33	Karap'aar h'yyb nesaa do Jesus habëë hõm jawén paa bä, aj'yy er'ood däg kän p'aa hẽnh. Hajõk do t'ĩĩ hẽnh kat'aa do rahyb n'aa meuunh mäh. Ti m' raky hadoo: —Dooh noo gó hapäh pé hahỹ hadoo pé Isaraéw buuj mahang —näk mä sa kyyh.
23482	MAT 9:34	Pariséw kä m' raky hadoo: —Dooh. Karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa kyy gó ti tabahebë karap'aar h'yyb nesaa doo —näk mä sa kyyh.
23485	MAT 9:37	Ti m' panyyg gó m' tamaher'oot mä ta ma matëg sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Hajõng ti anyy däg paawä joom ag wah'ëë däk do ji ataa do pan'aa, pawóp its ta taa n'aa —näng mäh.
23486	MAT 9:38	—Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ joom danäh hã, P'op Hagä Do hã, bë ky n'aa ets'ẽẽ tamejõ nä ta wób joom hã ramoo bok hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.
23491	MAT 10:5	Ti m' Jesus mejũũ ta wób sa panang hẽnh rabahõm hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä tamejũũ sa hã: —Bë ahõm manä Judah buuj nadoo do wë. Bë ajëë pä manä Samarija buuj sa panang bä.
23493	MAT 10:7	Bë mahõm me hahỹ panyyg bë maher'ood sa hã: “Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo”, näk da bë kyyh.
23497	MAT 10:11	—Panang bä bë kajaa bä, bë esóts jé ky en'yym doo, bë gad'oo doo. Tii bä ta ti hedoo do tób bä bë ayyw panang bë beréd hõm bä kä.
23501	MAT 10:15	Baad bë ỹ maher'oot. Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä, Sodoma panang buuj, Gomoha panang buuj ta säm bahǟnh P'op Hagä Do anoo da nesaa doo, bë ganadoo do panang buuj hã. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.
23502	MAT 10:16	—Sa mahang bë ỹ mejũũ b'éé tabanas'aa mahang habëëh do hadoo. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ baad bë matakä sa hã, aw'yy matakëë do hadoo. Taw'ããts hẽ na-ããj hẽ kaja hẽ denaa hẽ bë h'yyb bë mahũũm sa mahang bë aboo bä. Hanäm gó bë aboo sa wë, gurii-i bawät do hadoo.
23506	MAT 10:20	Bë nado ti noo gó her'oot doo. Bë Yb hỹ pong jé hawät do Sahee er'oot da bë her'oot do hã —näng mä Jesus.
23507	MAT 10:21	Ti m' taky hadoo ẽnh: —Hỹỹj näng doo, ta hỹỹj tan'oo däk da ta wób sa moo gó radaj'ëëp hyb n'aa. Ti hadoo né da t'aah näng do bad'oo ta t'aah hã. Sa taah da h'yy kawereem sa yb wë, sa ỹỹn wë. Rahaëënh da sa yb sa ỹỹn ta wób sa moo gó radej'ëëp hyb n'aa.
23510	MAT 10:24	—Dooh ma kametëëk do ta ma matëg bahǟnh tado bä. Dooh na-ããj hẽ sa karom sa kariw n'aa bahǟnh rado bä.
23511	MAT 10:25	Sa ma matëg hajaa do pénh ma kamet'ëëk do rahaja däg bä kä, taw'ããts hẽ ratsebé. Sa kariw n'aa pénh sa karom rahyb n'aa jewyg däg bä kä, taw'ããts hẽ ratsebé. Hahỹỹ d' ỹ hanäng pé ti ta tii: Ỹỹh, bë wahë n'aa hadoo doo, “Beresebu, karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa” ỹ ramaneëëj bä, ti bahǟnh tii bä bë da raky n'aa rejãã karapé haa bë bahadoo do hyb n'aa.
23516	MAT 10:30	Ti hyb n'aa bë eỹỹm manäh. Hajõng taw'ëëd takamahǟn do bahǟnh bë P'op Hagä Do kamahǟn. Sahõnh hẽ ji sëën sii hẽ P'op Hagä Do betsén. Baad ji tabahag'ããs ỹ hanäng péh —näng mäh.
23518	MAT 10:32	—Këh ỹ n'aa najejën pé ta wób sa hã, ỹ na-ããj hẽ dooh ỹ ky n'aa jejën bä ta tii, Ee hỹ pong jé hawät do matym gó.
23520	MAT 10:34	—Ỹ ahyy wät babä, bë ed'oo apäh, h'yyb nyyw gó badäk hahỹỹ hã habong do rababok hyb n'aa sa da hadoo do wë ỹ an'oo bä do hyb n'aa. Tii d' bë edoo manäh. Ti hyb n'aa nado ỹ wén hyng. Wawẽẽ hẽ ỹ bahyy wät do hyb n'aa ta wób rakamaj'ĩĩ da ta wób sa wë.
23526	MAT 10:40	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Jé bë gadoo doo, ỹ na-ããj né tagadoo. Ỹ gadoo doo, hã ỹ mejũũ do tagadoo.
23531	MAT 11:3	Hahỹỹ da bë eaaj Jesus hã —näng mäh: “Õm né hẽ tii, P'op Hagä Do Ky Däng Do ta wë hana doo, ta see ti ãã gada?”, denoo da —näng mä Jowãw nu gahem'uun doo.
23532	MAT 11:4	Ti m' Jowãw mejũũ do hã Jesus ky hadoo: —Bë ahõm nä, bë maher'ood Jowãw hã hahỹ bë maa newëë doo, hahỹ bë bahapäh do na-ããj hẽ:
23534	MAT 11:6	Ky n'aa kedëng da jé ỹ moo wät do hyb n'aa, ỹ her'oot do hyb n'aa tah'yy kaneréd bä hã ỹ tah'yy ka'eeh doo. Tii d' bë her'ood Jowãw hã —näng mä Jesus kyyh Jowãw nu gahem'uun do mejũũ do sa hã.
23535	MAT 11:7	Ti m' Jowãw mejũũ do rababaaj hõm bä kä, hajõk do hã Jesus her'ood kän Jowãw nu gahem'uun do ky n'aa. Hahỹỹ da m' ta kyyh: —H'ëëd ti bë heg'ããs paa tabanawäng hẽnh? Jawii bah'ood ahëm do g'eeh bë heg'ããs?
23538	MAT 11:10	Ta ti né hẽ ta ti aj'yy ky n'aa näng do P'op Hagä Do kyy kerih do hã. Hahỹỹ da ta ky n'aa: “Ỹ mejũũ da panäk ỹ n'aa a pooj jé, a tyw n'aa tabenyyw däk hyb n'aa a pooj jé”, näng kerih doo.
23539	MAT 11:11	—Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Badäk hahỹỹ bä habong do sa mahang, dooh Jowãw bahǟnh nu gadäk péh. Ti tahado né paawä, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee hedoo do sa mahang, jããm hẽ hyb n'aa sakog its né paawä, Jowãw bahǟnh tanu gadäk hỹỹ kä.
23544	MAT 11:16	—Nyy gó da ỹ baher'oot da, da hẽ badäk hahỹỹ hã habong do panyyg ky nadah'eeh do sa ky n'aa? Hahỹ hadoo tii: Karepé wahoo gó hab'ëëh do ramas'uunh do hadoo. Hahỹỹ da karepé wób sa kyyh ta wób sa hã:
23545	MAT 11:17	“Raketëë do pud n'aa ãã gamehỹỹh bë tsebé hyb n'aa paawä, dooh masunh do bë as'ããw bä. Tii bä dajëp do heen n'aa ãã wareem, masuuj gó bë h'yy ketón hyb n'aa paawä. Ti na-ããj dooh bë karẽn bä. Dooh h'yy katón gó bë masuuj bä”, näk karepé ta wób sa hã.
23546	MAT 11:18	Ti hadoo né hẽ da hẽ habong doo —näng mäh. —Tabad'op hẽ ji raky dahé bä. Jowãw nu gahem'uun doo, dooh uwa s'ëëb mahỹỹnh do teëg bä. Ta see pé noo gó noo kanawa doo me P'op Hagä Do tah'yyb en'yym. Ti hyb n'aa, “Karap'aar h'yyb mahũũm mä tii”, näk sa kyyh Jowãw ky n'aa hã. Dooh Jowãw ragado bä.
23547	MAT 11:19	Ỹỹ kä, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ eëëk, ỹ awa. Ti hyb n'aa ỹ ramaneëënh, tahawaa, heëëk do men, dajẽẽr gahed'aak doo, nesaa do moo heb'ooh do sa najiis. Ãã raganado né paawä, P'op Hagä Do né hẽ tii, ỹỹh, Jowãw na-ããj hẽ h'yy gan'yyh doo. Ãã ma met'ëëg wät do ky dah'eeh do baad rababok do hã takametä däk tii —näng mä Jesus.
23549	MAT 11:21	—Nesaa do P'op Hagä Do anoo da bë hã Korasĩn, Betsaj-Da panang buuj. Hajõng ỹ pehuunh do paa bë mahang. Dooh ỹ bë ky dahé bä. Panang Tiir, Sidõn häd enäh doo bä ỹ pehuuj wäd bä paawä rababong noo gó bë mahang ỹ pehuuj wät doo, p'ooj ub paawä ti buuj nesaa do hã rat'yyd kamehĩĩn paawä, P'op Hagä Do hã rah'yy kawereem paawä. P'ooj ub paawä saroor hebaan doo, hejooh doo, rapadadäg däg paawä, rehaa paawä sa nuu hã tëëg ooj rat'yyd kamehĩĩn do heen n'aa.
23551	MAT 11:23	—Bëëh, Kapar-Naũm panang buuj, hỹ pong jé has'ëëk do bë ed'oo g'eeh bëëh? Dooh. Tabanesaa hẽnh bë bahyk da P'op Hagä Do an'oo bä. Panang Sodoma häd näng doo bä ỹ pehuuj wäd bä paawä rababong noo gó bë mahang ỹ pehuuj wät doo, da hẽ ti badäk nä paawä panang Sodoma.
23552	MAT 11:24	Bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä, Sodoma buuj p'ooj ub habong doo, nesaa do ta säm bahǟnh P'op Hagä Do banoo da bë hã nesaa doo, bë t'yyd kamanehĩĩn do hyb n'aa, bë h'yy kawanereem do hyb n'aa —näng mä Jesus.
23553	MAT 11:25	Ti noo gó kä m' Jesus ky hadoo: —Ee, P'op Hagä Doo, a hã ỹ j'aa etsë. Sahõnh hẽ hỹ pong jé, badäk hahỹỹ hã hanäng do na-ããj hẽ mabag'ããs. Majejën hahỹ mamoo wät do haj'ap do sa mahǟnh, tak'ëp ma kamet'ëëk do sa mahǟnh. Mametä wät sa h'yyb gó karapee hadoo pé hã, baad h'yy ka'eeh pé hã.
23554	MAT 11:26	Ta tii da magen'aak Ee —näng mäh.
23555	MAT 11:27	Ti m' taky hadoo: —Sahõnh hẽ Ee banoo ta hejój hã ỹỹ. Dooh baad hapäh pé ỹỹh, P'op Hagä Do T'aah. Jããm né Ee hapäh ỹỹh. Dooh Ee, P'op Hagä Doo, baad hapäh péh. Jããm né ỹỹh, ta T'aah hapäh. Jããm né hẽ sa hã ỹ metëëh do hapäh Ee —näng mäh.
23556	MAT 11:28	Ti m' taky hado kän: —B'ëëp wë ỹ sahõnh hẽ bëëh, hakaaj padëëk do hedoo doo, h'yy ketón do hedoo doo, tii bä da ỹ anoo bë kameh'ããk hyb n'aa.
23558	MAT 11:30	Nahejooj bë hã ỹ ma metëëk doo. Tahajaa bë ky dahé bä. Nahejooj bë ỹ mejũũ doo —näng mä Jesus kyyh.
23560	MAT 12:2	Ti m' rateh'yyp do Pariséw wób rabahapäh bä, raky hadoo Jesus hã: —Mahegãã! Dooh a ma matëg raky dahé bä ër ky n'aa jaw'yyk do Saab ky n'aa hã. Saab hã ramoo bok —näk mä sa kyyh.
23561	MAT 12:3	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —Dooh bë ner'ood bä g'eeh nyy da ër wahë makũ Dawi bad'oo, tii, ta hataa rabas'aah bä?
23565	MAT 12:7	Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyyh: “Dooh rama ejuu do had'yyt tado bä ti ỹ karẽn doo. Ỹ gahëën sa hã rat'yyd mehĩĩn sa da hadoo doo”, näng kerih doo. Bë hapëë bä paawä nyy d' tahanäng pé ta tii, dooh daap hẽ bë ky n'aa ety bä paawä nesaa do hã moo nahadoo doo. Dooh daap hẽ bë ky n'aa ety bä paawä ma matëk ỹỹ.
23566	MAT 12:8	Ta ti ỹ wén her'oot, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ né hẽ ti Saab ky n'aa hã mejũũ doo —näng mä Jesus Pariséw sa hã.
23568	MAT 12:10	Ti yt hã m' tabasooh aj'yy moo gadóm doo. Ti m' ta wób rakarẽn paawä m' Jesus raky n'aa tapaa, Jesus ky nadaheeh do hyb n'aa Mosees ky n'aa jaw'yyk doo. Ti hyb n'aa m' rabeaanh ta hã: —Ër ky n'aa jaw'yyk do anoo Saab hã ji haso däg bä nahëë näng doo? —näk mäh.
23569	MAT 12:11	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —Bë mas'ãã b'éé tadëë hyy bä t'õp gadarong doo gó Saab hã, dooh g'eeh nayyw hẽ bë ej'ooj nä bä, Saab hã né paawä?
23570	MAT 12:12	Ji masããh ji kamahǟn do bahǟnh tak'ëp ji kamahǟn ji da hadoo doo! Ti hyb n'aa ër ky n'aa jaw'yyk do anoo né hẽ baad hadoo do ji moo wäd bä Saab hã —näng mäh.
23571	MAT 12:13	Ti m' aj'yy hã kä taky hadoo: —Madajoow a mooh! —näng mäh. Ti m' ta moo tadajoow däk. Ahub däg kän mäh, baad däg mä ta moo kä. Hahup doo, ta moo see hado däk.
23576	MAT 12:18	“Hahỹ karom ỹỹ, ỹ asëëw däk doo, ỹ kamahǟn doo. Baad ỹ h'yy gadajang ta wë. Ỹ anoo da Sahé ỹỹ, ta h'yyb gó tabawät hyb n'aa. Tamaher'oot da sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do hã nyy da ỹ bad'oo baad had'op rabahadoo hyb n'aa matym ỹỹ gó.
23579	MAT 12:21	Ta hã badäk hahỹỹ hã habong do radaab yyp, rabedëp hyb n'aa nesaa do mahǟnh.”
23581	MAT 12:23	Hajõk doo, ta ti hap'ëëh doo, rahyb n'aa meuunh mäh. Ti m' raky hadoo: —Hahỹ g'eeh Dawi panaa P'op Hagä Do Ky Däng Doo? —näk mäh.
23582	MAT 12:24	Ti m' reaanh do Pariséw ramaa napäh bä, raky hadoo: —Beresebu, karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa kyy gó ti hỹỹ tabahebë karap'aar h'yyb nesaa doo! —näk mä sa kyyh.
23583	MAT 12:25	Jesus hapäh mä sa h'yyb, ti m' panyyg ky n'aa me taky hadoo sa hã: —Sa da hadoo do wë sa häj n'aa babuuj rahyb n'aa wareem bä, gawatsik tii bä sahõnh hẽ —näng mäh. —Panang buuj sa hã hẽ rah'yy kawereem bä, sa wakããn na-ããj hẽ sa hã hẽ rahyb n'aa wareem bä, sahõnh hẽ kahäj jëng tii bä —näng mäh.
23584	MAT 12:26	—Ti hadoo ẽnh Nesaa Do Yb hã kä. Ta daaj hẽ takahabëë bä, ta hã hẽ paawä ti tah'yy kawareem däk. Te hub tado bä paawä ta tii, nayyw hẽ tabahëëj jëë paawä Nesaa Do Yb bag'ããs doo.
23586	MAT 12:28	P'op Hagä Do Sahee hejój gó né hẽ ti ỹ hebë do karap'aar h'yyb nesaa doo. P'op Hagä Do ji tabag'ããs do kaja doo kä bë wë, ta ti metëëh bë hã —näng mäh.
23587	MAT 12:29	—Panyyg see gó bë ỹ metëëh: Dooh aj'yy hejoonh do tób gó hajëë suun pé ta ma tado hõm hyb n'aa, pooj jé tób danäh moo tamanaw'yyd bä. Ta moo kamaw'yyd bä tahajaa ta ma tado hõm bä.
23588	MAT 12:30	Ti m' Jesus ky hadoo: —Hëp ỹ hata nadoo doo, majẽ ỹ tii. Ỹ manasa do P'op Hagä Do wë ỹ ataa doo, dawëë rabehũũm tii bä tan'oo bä.
23590	MAT 12:32	Jé Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong jé Hana Do ky n'aa rejãã péh, P'op Hagä Do mabaan ti ta hã. P'op Hagä Do Sahee ky n'aa rejãã pé kä, dooh P'op Hagä Do mabaan bä. Badäk hahỹỹ bä rababok nä bä, ta jawén na-ããj hẽ, dooh P'op Hagä Do mabaan bä tii —näng mäh.
23591	MAT 12:33	—Joom baad hadoo do tado bä, baad ta ag. Baad nadoo do tado bä joom, baad nado na-ããj hẽ ta ag. Ta ti ỹ wén her'oot, joom ag hã ji bahapäh joom ỹỹn.
23596	MAT 12:38	Ti m' Pariséw wób, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do wób na-ããj mä raky hadoo ta hã: —Ma matëg, —näk mäh —ãã karẽn ãã bahapäh mapahuunh doo, ãã matym haj'aa —näk mä sa kyyh.
23597	MAT 12:39	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —Da hẽ badäk hahỹỹ hã habong doo, nes'aa sa h'yyb. P'op Hagä Do hã rahyb n'aa eréd hõm ta see hã rah'yy kawereem hyb n'aa. Tii d' né paawä sa h'yyb, ỹ ramejũũ ỹ pahuunh hyb n'aa sa matym haj'aa. Dooh da ỹ metä bä sa hã. Jããm né da P'op Hagä Do ky n'aa rod Jonas häd näng do ta metëë n'aa hadoo sa hã kametëëh.
23600	MAT 12:42	Seba häd näng do häj n'aa sa wahë n'aa ỹỹnh, da hẽ badäk hahỹỹ hã habong do taky n'aa tapaa da P'op Hagä Do matym gó, sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä. Dawëë naa paa m' tabana tii, tamaa newëë hyb n'aa Saromãw hajaa doo, P'op Hagä Do anoo do ta hã. Saromãw bahǟnh ỹ ti hahỹ bë hapäh doo. Ti hado né paawä, dooh bë karẽn bä bë maa newë bä hahỹỹh —näng mä Jesus kyyh.