23230	MAT 1:17	14 Jesus wahë makũ sa häd ketsén do Abaraãm du doo bä naa, Dawi bä kä tagadäk. 14 sa häd ketsén do Dawi häd bä naa, Judah buuj Babirõn häj n'aa hẽnh ramahũũm bä kä. 14 kä m' Jesus Kristo wahë makũ sa häd ketsén do Babirõn häj n'aa hẽnh rabeboo nä do jawén paa bä naa, Kristo benäng bä kä.
23231	MAT 1:18	Hahỹỹ da Jesus Kristo benäng do ky n'aa. Jesus ỹỹn pan'aa Marija häd näng doo. Joséh gatëë do pan'aa m' ti Marija. Ti m' Marija beta däk, dooh Joséh awäd bä ta wë. Marija wén eta däk, P'op Hagä Do Sahee hejój hyb n'aa.
23232	MAT 1:19	Baad ub, P'op Hagä Do karẽn doo da Joséh, ta patug pan'aa bawät. Ti hyb n'aa m' dooh takarẽn bä Marija taky n'aa tapa bä hajõk do sa matym gó. Dooh takarẽn bä Marija tanu meby bä ta wób sa hã. Ti hyb n'aa tahyb n'aa newë däk, ta h'yyb gó, Marija tamejõ hõm taganat'ëë wät hyb n'aa. Dooh m' takarẽn bä ta wób tamaher'ood bä.
23233	MAT 1:20	Ti m', ta ti tahyb n'aa newë däk do jawén paa bä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kas'ee wät ta hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó ããs ky hadoo ta hã. Hahỹỹ da ta kyyh: —Joséh, Dawi panaa, —näng mäh —mahyb n'aa p'eed manäh. Magat'ëë né hẽ Marija. Ajãn ta wog gó hasuun doo, P'op Hagä Do Sahee hejój hanaa.
23235	MAT 1:22	Sahõnh hẽ tii d' tawén hadoo, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyyh ta ky n'aa rod Isajas häd näng do erii wät do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ da taky däng do paah:
23237	MAT 1:24	Ti m' Joséh ty gawëëj däk bä, ããs mejũũ doo da né hẽ taky daheeh. Marija tagat'ëë däg kän.
23238	MAT 1:25	Tagat'ëë däk né hẽ, dooh ta wë tawäd bä Marija t'aah nenäng nä bä. Ti m' Marija t'aah benäng do jawén paa bä Joséh häd n'oo däk mä Jesus.
23239	MAT 2:1	Ti m' panang Berẽnh häd näng doo bä, Judah häj n'aa bä Jesus benäng sa wahë n'aa Eróts häd näng do bag'ããs noo gó. Tabenäng do jawén paa bä ajyy tak'ëp ma kamet'ëëk doo, sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do kaj'aa Jerusarẽnh bä. Sa häj n'aa papỹỹj hana hẽnh rahana.
23240	MAT 2:2	Ti m' rakajaa bä kä rabeaanh: —Nyy bä tabadäg däk Judah buuj sa wahë n'aa nag'aap hẽ henäng doo? —näk mäh. —Ãã hapäh sagõõh tabenyy däk do heen n'aa. Papỹỹj nu ganyy hẽnh tahana. Ãã wén na bë wahë n'aa nag'aap hẽ henäng do ãã weh'ëëh hyb n'aa —näk mä sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do sa kyyh.
23241	MAT 2:3	Ti m' tak'ëp mä Judah buuj sa wahë n'aa Eróts häd näng do hyb n'aa tón mä taky n'aa napäh bä sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do raher'oot doo. Sahõnh hẽ Jerusarẽnh panang buuj na-ããj hẽ m' rahyb n'aa tón mäh.
23242	MAT 2:4	Ti m' Eróts mejũũ ranaëënh hyb n'aa ta wë sahõnh hẽ Judah buuj sa rod n'aa P'op Hagä Do wë wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ. Ti m' tabeaanh mä sa hã nyy bä P'op Hagä Do kyy kerih do ky däng Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Do benäng doo.
23243	MAT 2:5	Ti m' raky hadoo: —Berẽnh panang bä, Judah häj n'aa bä tabenäng da —näk mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do ky n'aa rod see erii wät paa ta ti ky n'aa —näk mäh:
23244	MAT 2:6	“Panang Berẽnh, Judah häj n'aa bä badäk doo, õm ky n'aa netsëëh do nado panang ky n'aa etsëëh do sa mahang, Judah häj n'aa bä. Ky n'aa etsëëh da õm, a babuuj mahang ganyyh do hyb n'aa ta bagã n'aa, Isaraéw buuj, karapé haa h'yyb mahũũm doo.” —Tii d' né hẽ P'op Hagä Do kyyh, ta ky n'aa rod see erih do paah —näk mä Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa kyyh Eróts hã.
23245	MAT 2:7	Ti m' Eróts mejũũ rabats'yyt ta wë kejën doo gó sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk doo. Ti m' tabeaanh mä sa hã ny noo gó ti sagõõh ganyyh. Ti m' rabaher'oot ta hã.
23246	MAT 2:8	Ti m' Eróts mejũũ mä Berẽnh hẽnh rabahõm hyb n'aa. Ti m' ky ken'yym doo gó m' taky hadoo sa hã: —Bë ahõm, baad bë esóts karapee —näng mäh. —Karapee bë awyyd bä, nayyw hẽ ỹ karẽn ỹ bë maher'ood, karapee ỹ weh'ëëh hyb n'aa bë nemuun —näng mä Eróts kyyh.
23247	MAT 2:9	Ti m' sa hã Eróts maher'oot do jawén paa bä, ratsyym kasog kän mäh. P'aa hẽnh mä sagõõh rabahapäh ẽnh ramahõm me. Sa pooj jé m' sagõõh bahõm. Ti m' sagõõh bayyw kä kän tób karapee t'aah yt sooh do pong jó.
23249	MAT 2:11	Ti m' tób gó rabajëë p'ëë bä kä rabawyyd kän mä karapee Marija moo gó kä. Ti m' rabehyy b'ëëh tũũ sa taron nu paa me karapee t'aah wë. Ti m' rawehëë kän ta hã. Ti m' raban'oo däk ta hã ta matym n'aa tak'ëp hanäm doo, ky n'aa gebah doo. K'ããts tëg gabarëëh do s'ëëb, b'aa täg buu benyym do s'ëëb in-sijẽẽn häd näng doo, b'aa täg buu benyym do s'ëëb miir häd näng do raban'oo kän ta matym n'aa.
23250	MAT 2:12	Ti m' sa s'ëë gó kä P'op Hagä Do maher'oot ranabaaj hõm hyb n'aa Eróts magä doo me, Eróts ramanaher'oot hyb n'aa. Ti m' ta tyw n'aa see me m' rababaaj hõm kän sa häj n'aa hẽnh.
23251	MAT 2:13	Ti m' sagõõh ma kamahet'ëëk do ratsyym kasok do jawén paa bä, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kasee mä Joséh hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó taky hadoo ta hã: —As'ëëg g'ëëd! —näng mäh. —Mamahũũm wäd karapee t'aah ta ỹỹn daheeh Esit häj n'aa hẽnh, t'ĩĩ hẽnh bë kejën hõm hyb n'aa. Eróts mejũũ da resoos karapee t'aah tadaj'ëëp hyb n'aa. Ti hyb n'aa da Esit bä bë ayyw dó, õm ỹ maher'oot bä kä da mabana —näng mä ããs kyyh Joséh hã.
23252	MAT 2:14	Ti m' nayyw hẽ Joséh ty gawëëj däk. Ti m' atsëm né hẽ Joséh bado däk karapee t'aah, ti m' karapee ỹỹn daheeh ratsyym kasog kän Esit hẽnh hah'ũũm doo.
23253	MAT 2:15	Ti m' Esit häj n'aa bä rabajeej kän Eróts bedëp nä bä. Tii d' tawén hadoo P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod see her'oot do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod erih do paah: “Ỹ naëëj wät tah ỹỹ, Esit bä naa tabanyyh hyb n'aa”, näng kerih do hã.
23254	MAT 2:16	Ti m' Eróts h'yy kadaw'uuh sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do rawadii doo. Ti hyb n'aa tak'ëp mä takawajããn. Ti m' tamejũũ mä radej'ëëp hyb n'aa Berẽnh panang bä, panang nedaa bä na-ããj hẽ, sahõnh hẽ karepé ajyy pawóp hẽ ta baab n'aa hedo padëëk doo, ti yd jé ta baab n'aa hedoo do na-ããj hẽ. Tii d' tawén d'oo, pawóp däg mä ta baab sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do pooj jé rabahapäh sagõõh karapee henäng do heen n'aa ganyyh doo.
23255	MAT 2:17	Tii d' né kä m' kaja däk P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod Jeremiij häd näng do erih do paa kä. Hahỹỹ da paa m' ta kyyh:
23257	MAT 2:19	Ti m' Eróts dajëp do jawén paa bä, ta s'ëë gó m' ããs kas'ee wät Joséh hã.
23259	MAT 2:21	Ti m' Joséh bas'ëëg gëët mäh, tado däk karapee t'aah, ti m' karapee ỹỹn daheeh ratsyym kasog kän Isaraéw häj n'aa hẽnh hah'ũũm doo.
23260	MAT 2:22	Ti m' Joséh ky n'aa napäh bä Akeraw häd näng do bag'ããs mä Judah häj n'aa bä ta yb jawén buuj, eỹỹm mä t'ĩĩ hẽnh tahõm bä kä. Ti m' ta s'ëë see gó P'op Hagä Do ããs maher'oot mä t'ĩĩ hẽnh tanahõm hyb n'aa. Ti hyb n'aa kä m' Isaraéw häj n'aa bód Garirej häd näng doo hẽnh mä tabahõm kän.
23261	MAT 2:23	Ta tii bä, panang Nasaréh häd näng do bä rabajeej kän. Tii b' mä kaja kän hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod raher'oot do paa P'op Hagä Do ky däng do ky n'aa hã: “Ramaneëënh da Nasaréh buuj”, näk paa sa kyyh.
23262	MAT 3:1	Ti m' ta see pé noo gó, nu gemuun do paah, Jowãw häd näng do bahõm kän Judah häj n'aa bä tabanawäng hẽnh. T'ĩĩ hẽnh mä tamaher'oot maa new'ëë do sa hã P'op Hagä Do kyyh.
23263	MAT 3:2	Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd hõm nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jowãw kyyh.
23265	MAT 3:4	Jowãw saroor mä kameer wii s'ëëb, ta pan'aa. Ta baa wyd paa m', ta byyh. Sabakar paa m' tawëh ta tä, mabaa bëëh paa m' ta waa.
23266	MAT 3:5	Ti m' hajõk Jerusarẽnh babuj n'aa, Judah häj n'aa buuj, tamii Joradãn nabyy me habong do na-ããj né hẽ m' rabahõm Jowãw wë.
23268	MAT 3:7	Ti m' hajõk Pariséw ramaneëënh doo, hajõk Saduséw ramaneëënh do na-ããj hẽ ta wë, tanu gemuun doo bä rabana Jowãw bahapäh bä, taky hadoo mä sa hã: —Aw'yy p'yym näng do taah hadoo bëëh! —näng mäh. —Nyy da bë ed'oo bë kejën nesaa do bë hã P'op Hagä Do banoo do mahǟnh? J'ooj madäk doo me bë ed'oo bë nu kemuun nesaa do mahǟnh?
23272	MAT 3:11	Ti m' Jowãw ky hadoo ẽnh: —Ỹ ti hỹỹh, bë ỹ nu gemuun naëng me, baad hadoo do wë bë h'yy kawareem do metëë n'aa. Ti awät da jawén ỹỹ tak'ëp hyb n'aa jawyk do bahǟnh ỹỹ. Hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its ta hã. Ti hyb n'aa dooh ỹ haja bä ta tsyym suun ỹ patsä bä —näng mäh. —Tii kä P'op Hagä Do Sahee tabajëë suun bë h'yyb tym gó, bë tah'yyb mahũũm hyb n'aa. Tëëg hõõ hadoo doo me bë d' tametyy baad tabanäw däk hyb n'aa bë h'yyb tym —näng mäh.
23274	MAT 3:13	Ti m' ti noo gó Garirej häj n'aa bä naa Jesus bawëënh tamii Joradãn häd näng doo hẽnh, Jowãw nu gemuun hyb n'aa.
23275	MAT 3:14	Ti m' Jowãw geǟm paawä, ti m' taky hadoo: —Hëd n'aa wë ỹ mabana õm ỹ nu gemuun hyb n'aa? Ỹ paawä ti manu gemuun —näng mä Jowãw kyyh.
23276	MAT 3:15	Ti m' Jesus ky hadoo ta hã: —Taw'ããts hẽ ta tii da dó. Ỹ manu gemuun né hẽ. Taw'ããts hẽ ër bad'oo sahõnh hẽ ër hã P'op Hagä Do karẽn doo —näng mäh. Ti m' tii d' taky hadoo do hyb n'aa m', Jowãw nu gemuun kän Jesus.
23277	MAT 3:16	Jesus nu kemuun wät do jawén paa bä, nayyw hẽ tabanyyh tame naa. Tabanä sii hẽ m' wë kabasëëts hõm. Ti m' tahapäh mä P'op Hagä Do Sahee ahyng mä ta wë. Gurii-i bahyng doo da P'op Hagä Do Sahee bahyng. Ta hã m' tabadäng.
23278	MAT 3:17	Ti m' hỹ pong jé naa tamaa ena kän P'op Hagä Do kyyh. Hahỹỹ da m' ta kyyh: —Hahỹ tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn up doo. Baad ỹ h'yy gadajang tan'oo bä —näng mäh.
23279	MAT 4:1	Ti m' P'op Hagä Do Sahee mahũũm kän Jesus tabanawäng hẽnh, rabanabok hẽnh, Dijab metyy hyb n'aa Jesus.
23280	MAT 4:2	Ti m' 40 ta ǟ noo gó dooh m' Jesus awa bä, dooh m' tawëë bä. Ti jawén mä Jesus basa däk.
23281	MAT 4:3	Tii bä Dijab, ji h'yyb tahet'uuk doo, ana ta wë, ti m' taky hadoo: —P'op Hagä Do T'aah mado bä, —näng mäh —mamejõ hahỹ pä rakawereem padëëk pãw —näng mäh.
23282	MAT 4:4	Ti m' Jesus ky hadoo: —Dooh. Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Ji waa hã had'yyt nado ji bedëp. Sahõnh hẽ P'op Hagä Do kyyh hyb n'aa ji bedëb heh'äät” —näng mä Jesus.
23283	MAT 4:5	Ti m' Jesus Dijab mahũũm kän Jerusarẽnh hẽnh, panang tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk doo hẽnh. Ti m' tabatsyyd hõm P'op Hagä Do tób n'aa jó p'op nu däk doo hẽnh tabasëëk hyb n'aa. Ti m' taky hadoo:
23285	MAT 4:7	Ti m' Jesus ky gadoo: —Hahỹỹ da na-ããj hẽ P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Mamety manä P'op Hagä Doo, a hagã n'aa” —näng mä Jesus.
23286	MAT 4:8	Ti m' Jesus Dijab masäk waëë p'op nu däk do jó. Tii b' naa m' tametëëh ta hã sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã hanäng do häj n'aa rabag'ããs doo, sahõnh hẽ hanäm doo, hetsooh do badäk hahỹỹ hã hanäng do na-ããj hẽ.
23287	MAT 4:9	Ti m' taky hadoo ta hã: —Sahõnh hẽ ta ti ỹ anoo da a hã, wë ỹỹ, tũũ a taron nuu me ỹ mawehëë bä —näng mä Dijab kyyh.
23288	MAT 4:10	Ti m' Jesus ky hadoo: —Ahõm mahǟnh ỹỹ, Nesaa Do Yb! —näng mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Jããm hẽ P'op Hagä Doo, bë hagã n'aa, bë wehëë. Jããm hẽ ta ti bë hyb n'aa jew'yyk, bë ky daheeh”, näng kerih doo —näng mä Jesus.
23289	MAT 4:11	Ti m' Dijab bahõm kän Jesus mahǟnh. Ti m' ããs rabana, rahag'ããs mä Jesus, ranoo mä ta hã ta waa kä.
23290	MAT 4:12	Ti m' Jowãw nu gahem'uun do radawäts gëët do Jesus ky n'aa napäh bä m', tababaaj hõm kän mä Garirej häj n'aa hẽnh.
23291	MAT 4:13	Ti m' panang Nasaréh bä tabaym dó jawén paa bä m', takahỹỹd gä panang Kapar-Naũm häd näng doo hẽnh. Karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me Kapar-Naũm badäk, Seburũn, Napatawi sa häj n'aa bä.
23292	MAT 4:14	Tii da tawén d'oo, P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa takaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ d' paa m' Isajas kyyh:
23295	MAT 4:17	Ti m' ti noo gó Jesus du do däk tamaher'oot sahõnh hẽ sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.
23296	MAT 4:18	Ti m' karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me Jesus bawät bä m', tabahapäh mä pawóp hẽ ajyy. Simaw, Peed ramaneëënh doo, ta hỹỹj Ãn-Deréh daheeh. Tah'ỹỹb mä res'aak karahi me. Tah'ỹỹb sag né hẽ m' tii.
23297	MAT 4:19	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —B'ëëp bë ana, si ỹỹ bë abooh. Tah'ỹỹb sag nado boo da bë hỹỹ kä. Ajyy, ỹỹj sag hadoo da bë hỹỹ kä P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa —näng mä ta kyyh.
23298	MAT 4:20	Ti m' nayyw hẽ m' raberéd hõm karahi. Ah'ũũm kän mä ta sii.
23299	MAT 4:21	Ti bahǟnh mä Jesus bahapäh ajyy Tsijaag, Jowãw daheeh, Sebedew häd näng do taah. Marakate gó m' rabat'oonh, sa yb mä sa hata. Karahi m' renäm. Ti m' Jesus bats'yyt ta sii rabahõm hyb n'aa.
23300	MAT 4:22	Ti m' nayyw hẽ m' ragatsëg n'yyh pong hẽnh. Ti m' raberéd hõm sa yb, marakate. Ti m' Jesus sii rabahõm kän mäh.
23301	MAT 4:23	Ti m' jé pad'yyt hẽ Garirej häj n'aa bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã, Jesus ma metëëk mäh, tamaher'oot mä sa hã P'op Hagä Do ji tabag'ããs do ky n'aa hanäm doo. Jé pad'yyt hẽ m' tabaheso hõm sahõnh hẽ sa nahëëh. Tabaheso hõm na-ããj hẽ h'yyb nahejooj padëëk do nahëë haj'aa.
23303	MAT 4:25	Hajõk mä Jesus jawén hah'ũũm. Ta s'ee hẽnh naa m' hena ta jawén hah'ũũm doo. Garirej häj n'aa bä naa m' ta wób, Dekaporis häd näng do häj n'aa hẽnh naa ta wób, Jerusarẽnh bä naa m' ta wób, Judah häj n'aa bä naa m' ta wób, hëëj Joradãn häd näng do tamyyj däk hẽnh naa m' ta wób kä.
23304	MAT 5:1	Ti m' hajõk do ta jawén han'aa do Jesus bahapäh bä m', tabasëëk waëë hã m', ti m' tabahyy sooh. Ti m' ta ma metëëk do rabana ta wë,
23305	MAT 5:2	ti m' tadu doo tama metëëk do sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:
23315	MAT 5:12	Baad had'op do P'op Hagä Do anoo da bë hã ta säm hỹ pong jé. Ti hyb n'aa da bë h'yy gadejah, bë tsebee da, tii d' bë hã radoo bä né paawä! Tii d' né paa sa wahë makũ rabad'oo P'op Hagä Do ky n'aa rod sa hã, rarahejãã né paa sa hã —näng mä Jesus.
23316	MAT 5:13	Ti m' Jesus ky hadoo: —Jukiir hadoo bëëh, badäk hahỹỹ hã habong do sa mahang. Jukiir nadah'ëëd wäd bä, dooh ji haja bä ji an'oo bä p'aa hẽnh tadah'ëëd däg bä. Tanadah'ëëd wäd bä, dooh hyb n'aa ji karẽn wät péh. Ji aw'oong hõm tii. Jé tabës pé tsab'eep da —näng mäh.
23320	MAT 5:17	Ti m' Jesus ky hadoo: —Ỹ ahyng babä ỹ gawats'iik hyb n'aa nado P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ. Tii d' bë edoo manäh. Ỹ wén hyng P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ, takaja däk hyb n'aa, hã ỹ kametëëh hyb n'aa na-ããj hẽ.
23328	MAT 5:25	—Taw'ããts hẽ nayyw hẽ mah'yyb enäw a wë kawajããn doo, hyb n'aa jawyk do wë õm tamahũũm bä õm taky n'aa tapaa hyb n'aa paawä. Bë mahõm me, ta hõõ bä, mah'yyb enäw, hyb n'aa jawyk do ji hã ky n'aa etyy do hã, õm taky n'aa tapa mahǟnh. Tii d' manadoo bä, hyb n'aa jawyk do õm tabahaëënh da warahén hã, õm tadawäts gëët hyb n'aa kä.
23329	MAT 5:26	Dooh d' manä bä kä tii bä, sahõnh hẽ manepaag bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.
23330	MAT 5:27	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh hahỹ kamejũũ doo: “Aǟ manä ta seeh ỹỹm sii”, näng kerih do paah.
23331	MAT 5:28	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Ỹỹnh wë ty gadäk doo, ta sii haỹỹh do hyb n'aa newë däk doo, baad nado däg ta h'yyb tym hã kä. Nesaa do tamoo wäd däg kän, dooh né ta sii taǟ bä paawä.
23335	MAT 5:32	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Jé daap hẽ ta ỹỹm heréd hõm doo, ta ỹỹm wadii do hyb n'aa tanado bä, ỹỹnh ta patug nadoo do sii he'ỹỹh do hado däk tan'oo bä ta ỹỹm paah. Aj'yy see gat'ëë däg bä ta ti ỹỹnh, nesaa doo, P'op Hagä Do ganadoo do tamoo wät. Ta see ỹỹm sii he'ỹỹh do hado däk tii —näng mäh.
23337	MAT 5:34	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë ky dëë manä da. P'op Hagä Do bag'ããs do tyng hadoo hỹ pong jé. Ti hyb n'aa bë ky dëë manä hỹ pong jé hã, bë ehub né hẽ bë ky däng do bë metëëh hyb n'aa.
23341	MAT 5:38	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh né hẽ hahỹ kamejũũ doo: “Ta da hadoo do matym rejãã doo, ta ti mo haj'aa näng do matym na-ããj ji rejãã. Ta da hadoo do tëg see gatëh hõm doo, ta ti mo haj'aa näng do tëg see na-ããj hẽ ji rejãã”, näng kerih doo.
23342	MAT 5:39	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë mahũũm manä hyb n'aa jewyk do sa wë nesaa do bë hã moo wät doo, tamoo wät do säm tagadoo hyb n'aa paawä. Õm rapa ewyh bä manu mebyng hyb n'aa paawä, mamabaaj manäh. Man'oo a ta pa s'ee hẽnh rabewyyh hyb n'aa.
23346	MAT 5:43	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë maa napäh né hẽ hahỹ ramejũũ do paah: “Makamahǟn a da hadoo doo. Mahyb n'aa wareem a majĩĩ.”
23347	MAT 5:44	Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë kamahǟn bë majĩĩ. Bë ky n'aa ets'ẽẽ bë hã rejãã doo,
23352	MAT 6:1	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad hedoo doo, P'op Hagä Do karẽn do bë moo bok bä, taw'ããts hẽ bë moo boo bë raj'aa etsë hyb n'aa nado. Baad hedoo do bë moo boo bä bë hã raj'aa etsë hyb n'aa, ti bä dooh bë gado wäd bä hanäm do ta säm bë Yb hỹ pong jé hawät do hanaa.
23360	MAT 6:9	—Taw'ããts hẽ hahỹỹ da d' bë kyyh bë ky n'aa ets'ẽẽ bä: “Ee, hỹ pong jé hawät doo, ãã karẽn sahõnh hẽ õm rahyb n'aa jew'yyk.
23365	MAT 6:14	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë hyb n'aa mabaan bä nesaa do bë wë ramoo boo bä, tii bä bë Yb hỹ pong jé hawät do hyb n'aa mabaan da na-ããj hẽ bë hã.
23367	MAT 6:16	Ti m' Jesus ky hadoo: —P'op Hagä Do bë weh'ëëh hyb n'aa bë kas'aah bä, bë metä manä bë h'yy gajëng doo, j'ooj madäk doo me habok doo, ky ken'yym do gó habok do rabahed'oo doo da. Ta ti rah'ỹỹt sa mamets rakas'aah ta wób rabahapäh hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hed'oo doo, sa hã raj'aa etsë doo me, ragado däk ta säm sahõnh hẽ. Dooh ragado wät pé hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.
23370	MAT 6:19	Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh: —Bë ata manä bë ma takah'ũũm hyb n'aa badäk hahỹỹ bä, kamera hedoo do ji ma rejãã doo bä, ji ma hetõt bä, hets'ëëk do bë tób ranoo eë hõm doo bä bë ma rabets'ëëk hyb n'aa.
23372	MAT 6:21	Ta tii d' ỹ wén her'oot, tak'ëp bë kamahǟn do banäng bä, tii bä bë h'yyb bawät —näng mäh.
23375	MAT 6:24	—Dooh hajaa pé pawóp hẽ ta kariw n'aa sii moo wät pé séd noo gó. Tii d' tahado bä, ta kariw n'aa see dooh takamahǟn bä, ta see ti takamahǟn. Ta see wë da baad tamoo wät da, ta see taty n'aa ges'yyk da. Ti hadoo bë hã. Dooh bë haja bä bë h'yy keséj bä. Dooh bë haja bä P'op Hagä Do hã bë h'yyb däg bä, dajẽẽr hã na-ããj bë h'yyb däng bä —näng mä Jesus.
23376	MAT 6:25	—Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Bë hyb n'aa tón had'yyt manä bë babok do hã, bë waa hã, bë eëëk do hã, bë saroor hã. Tii d' ỹ wén edoo, ji awa do bahǟnh ti ji edëp doo. Ji saroor bahǟnh ji.
23382	MAT 6:31	Ti hyb n'aa kä, bë hyb n'aa tón manäh. “H'ëëd g'ee d' ãã awa? H'ëëd g'ee d' ãã eëëk? H'ëëd g'ee d' ãã dadäk?”, bë an'oo manäh.
23383	MAT 6:32	P'op Hagä Do sa h'yyb gó nahapäh do ti tii, ti hã h'yyb padëëk doo. Bë ti dooh tii d' bë adoo bä. Bë Yb hỹ pong jé hawät do hapäh bë wë bedoh doo.
23385	MAT 6:34	Ti hyb n'aa kä, naga hẽ bë hyb n'aa tón manä bë pooj jé hawät do hã. Jat'iip hadoo na-ããj hẽ ti anäng ji h'yy katón doo. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ jati pé bë hyb n'aa newë nyy d' bë bad'oo.
23386	MAT 7:1	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad nadoo do hã bë ky n'aa ety manä had'yyt hẽ ta wób, P'op Hagä Do ky n'aa netyy hyb n'aa bëëh.
23387	MAT 7:2	Tii d' ỹ wén edoo, ta wób bë ky n'aa etyy doo da, bë da P'op Hagä Do ky n'aa etyy. Ta wób bë ky n'aa etyy do pénh, ti pénh da P'op Hagä Do ky n'aa etyy da bëëh.
23392	MAT 7:7	Ti m' Jesus ky hadoo: —Bë ets'ẽẽ, tii bä P'op Hagä Do anoo bë hã. Bë esóts, tii bä bë aw'yyt da. Bë naëëj tób noo bä naa, tii bä da ta danäh noo gas'ëës.
23397	MAT 7:12	—Ti hyb n'aa kä, sahõnh hẽ bë bad'oo do hã, bë moo boo ta wób sa hã baad hadoo doo, bë karẽn do bë hã ramoo bok doo. Tii d' tahanäng pé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do hã, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerii bong do hã kerih doo —näng mä Jesus.
23398	MAT 7:13	Ti m' Jesus ky hadoo sa hã: —Noo maeh ta tyw n'aa, maeh ta tyw n'aa banesaa hẽnh, ji karejãã doo hẽnh hahõm doo. Hajõk maeh doo me hah'ũũm. Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ bë majëë suun noo nad'ëëd is do hadoo doo me P'op Hagä Do wë, ji edëb had'yyt doo hẽnh ji tamahũũm doo.
23400	MAT 7:15	Ti m' Jesus ky hadoo: —Baad bë hyb n'aa matakä, P'op Hagä Do ky n'aa rod oow bë rawanadii hyb n'aa. B'éé anyyw is do hadoo kawanajããn do hadoo da rababok bë mahang. J'ooj madäk doo me tii. T'õp, sa h'yyb gó, tabanas'aa b'éé hek'ook do hadoo tii.
23413	MAT 7:28	Ti m' Jesus bahajaa bä sahõnh hẽ ta ti taher'oot doo, maa new'ëë do rahyb n'aa meuunh mä tama metëëk do hã.
23414	MAT 7:29	Rawén meuuj bong mä tama metëëk mä hyb n'aa jawyk do ky n'aa me. Sa ma matëg, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do rama metëëk doo da nahado m' tii.
23415	MAT 8:1	Ti m' waëë bä naa Jesus bahyng bä kä hajõk mä had'aa.
23416	MAT 8:2	Ti m' aj'yy rog manahuuh do ana mä ta wë. Ti m' tabahyy häng mä ta taron nu paa me, ti m' taky hadoo mä Jesus hã: —Wahëh ỹ n'aa, —näng mäh —makarẽn bä tii, mahajaa né hẽ nahäh ỹ mado hõm —näng mä ta kyyh.
23417	MAT 8:3	Ti m' Jesus moo däg ta hã. Ti m' taky hadoo: —Ej. Ỹ karẽn —näng mäh. —Has'oo däg! —näng mä ta kyyh. Ti m' nayyw hẽ kä m' ta nahëë badoo wät. Has'oo däg kän mäh.
23418	MAT 8:4	Ti m' Jesus baher'oot ta hã: —Maher'ood manä ta wób sa hã —näng mäh. —Ahõm jajé naga hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo wät do wë. Mametä ta hã õm has'oo däk doo. Mamoo wäd Mosees mejũũ do paah, ta ti hedoo doo pé ji nahëë badoo wät do heen n'aa, õm has'oo däk do baad sahõnh hẽ rabahapäh hyb n'aa —näng mä Jesus ta hã.
23419	MAT 8:5	Ti m' panang Kapar-Naũm häd näng doo bä Jesus kajaa bä kä, Roma buuj warahén n'aa sa wahë n'aa see ana kän ta wë, ta karom Jesus masa hyb n'aa.
23420	MAT 8:6	Ti m' Jesus hã taky hadoo: —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, —näng mäh —tak'ëp karom ỹ nahëë näng. Ti asooh tób hẽnh. Dooh tahaja bä tawäd wäd bä. Tak'ëp tabahoop —näng mä warahén.
23421	MAT 8:7	Ti m' Jesus ky hadoo: —Taw'ããts hẽ. T'ĩĩ hẽnh ỹ bahõm ỹ bahaso däk hyb n'aa —näng mäh.