23233	MAT 1:20	Huin'it ma jadu'n anajty nihuinmayɨ̈y, chi Huindzɨn Dios tüg y'ángel ñayquëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José, chi ñɨmaayɨ: ―José, David y'ap y'oc, ca' mɨjcajee mdzachhuinmay nej m'octöxyɨjc'adɨɨyb María, com yɨ' y'ung huɨdibɨ yajma'xung'adamy hue' mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt ycɨxpɨ.
23240	MAT 2:2	Chi ajcxy yajtɨy: ―¿Ma je judíojäy yrey tɨɨbɨ yma'xung'aty? Tɨ ɨɨch ajcxy n'ijxɨ yɨ' ymadza' jɨm ma xɨɨ ypɨdzɨmy, e yɨ' ɨɨch ajcxy ya miñ nhuindzɨgɨ̈huaangɨxy.
23243	MAT 2:5	Chi ajcxy y'adzooy: ―Jɨm Belén ma Judea ñaaxjot, com Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ jadu'n je' cojaay:
23246	MAT 2:8	E huin'it ajcxy quejxy jɨm Belén. Chi jadu'n nɨmay: ―Nɨ́cxcɨx jɨm e ocnidɨu ocyajtɨugɨxy je pi'c'anäg; e co anajty tɨ mbatcɨxy, miñ miich ajcxy xyajnɨmáaygɨxyɨch jaydëbɨ ɨɨch nɨcxy nañ jadu'n nhuindzɨgɨ̈yɨch.
23251	MAT 2:13	Co je rey ixpɨcytɨjc ajcxy yhuimbijttaayñɨ, chi cumäjoty José ijxy tüg Dios y'ángel, chi ñɨmaayɨ: ―Pɨdɨ̈g, nɨcx jɨm Egipto ñaaxjot mɨɨd yɨ pi'c'anäg etz mɨɨd yɨ' ytaj, e jɨm mhuɨ'mɨpy ixtɨ coonɨ ɨɨch miich nɨmähuɨpy. Com yɨ Herodes y'ixtähuamy yɨ' yɨ pi'c'anäg e yaj'öga'ñ yɨ'.
23258	MAT 2:20	―Pɨdɨ̈g, mɨɨdnɨcx yɨ pi'c'anäg etz yɨ' ytaj jɨm ma yɨ Israel ñaaxjot jadügtecy com tɨ y'öctaayñɨ yɨ huɨdibɨ anajty yaj'ögam yɨ pi'c'anäg.
23263	MAT 3:2	ymɨnañ: ―Jothuimbíjtcɨx ma Dios com yɨ Dios y'ane'mɨn huingonɨñ yɨ'.
23268	MAT 3:7	Per yɨ Juan y'ix co may fariseo jäy etz saduceo jäy miñ anajty ajcxy nɨɨbejtcɨxy, chi ajcxy nɨmay: ―¡Miich ajcxy, m'ajuugy m'amɨgüg ahua'n ɨyujc! ¿Pɨn tɨ xyajni'ixɨɨygɨxy nej jëbɨ huaad mgögueeccɨxy yɨ ayo'n huɨdibɨ huingomb?
23275	MAT 3:14	Juan ca'jadɨm'a'ɨxɨ̈y, chi nɨmay Jesús: ―Ɨɨch miich ixyipy xyajnɨɨbejtpɨch, ¿e miich mimb ma ɨɨchɨ?
23276	MAT 3:15	Chi Jesús y'adzooy: ―Jadachambɨ oc'a'ɨxɨ̈ jadu'n, com ooy yɨ' ycopɨtyɨty co nguydundayɨm tüg'ócɨy tɨɨbɨ Dios xyaj'ane'mɨm. Huin'it Juan a'ɨxɨɨy chi yajnɨɨbejty Jesús.
23278	MAT 3:17	E huin'it yajmɨdoy tzajpcɨ́xy tüg ayuc ymɨna'ñ: ―Jada je' ɨɨch n'ung'ajtypɨch huɨdibɨ ooy ndzocyɨch huɨdibɨ ooy mɨɨd jotcujc nayjɨhuɨ̈yiijɨch.
23282	MAT 4:4	―Pen Dios miich xy'ung'ajtp, nɨma' jada tzaa huen naygojyii tzajcaagy. Chi Jesús y'adzooy: ―Jaybety jadu'n ymiñ ma Dios ñecy: “Ca'p jäy tzajcaagytɨ'ajty nitzɨnähuɨpy, nañ jadu'n nitzɨnähuɨpy tüg'ócɨy yɨ ayuc huɨdibɨ Dios ycapxp.”
23284	MAT 4:6	Chi nɨmay: ―Pen janch co miich Dios xy'ung'adyii, cödɨjpnax jiiby naaxcɨ́xy, ca' yɨ' nej mjadɨpy com jaybety jadu'n ymiñ co jadu'n ymɨna'ñ: Dios yquexyp yɨ' y'ángeles jɨgɨx xycuend'adɨpy xyhuidzɨpy mɨɨd ycɨ', ca'ydɨ ninej mgönepy ma tzaagop.
23285	MAT 4:7	Chi Jesús y'adzooy: ―Nañ jadu'n ymiñ jaybety: “Ca' mjot'ixɨpy mhuinma'ñ'ixɨpy yɨ mhuindzɨn Dios.”
23287	MAT 4:9	E chi nɨmay: ―Ɨɨch jada miich nmoydähuɨpy tüg'ócɨy, pen miich cojxtɨna' xyhuindzɨgɨ̈yɨch xy'ojadatyɨch.
23288	MAT 4:10	Huin'it Jesús y'adzooy: ―Huinhuäctutcɨch miich mujcu', com jadu'n yjaybetyɨty: “Tügpajc yɨ mHuindzɨn Dios yɨ' mhuindzɨgɨ̈huɨpy m'ojadadɨpy.”
23295	MAT 4:17	Ixtɨ huin'it Jesús ytɨgɨɨy ayuccapxhuäcxp ymɨnañ: ―Jothuimbijtcɨx, yajmingɨx yajmejtzcɨx mjot mhuinma'ñ ma Dios, com yɨ Dios y'ane'mɨn huingonɨp yɨ'.
23297	MAT 4:19	Chi Jesús nɨmay ajcxy: ―Pajamgɨch, ɨɨch miich ajcxy nyajni'ixɨ̈huɨpy nej jäy myaj'ixpɨgɨpy je Dios ytɨy'ajt.
23306	MAT 5:3	―Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ nejhuɨɨyb co yajmayjajtpy Dios y'oy'ajt, yɨ' ajcxy paatɨp Dios y'ane'mɨn.
23416	MAT 8:2	Huin'it ñimiinɨ tüg jäy jɨbɨc pützpa'mmɨɨdpɨ. Chi ycojxtɨnay'ahuɨɨy ma Jesús yhuinduu. Chi minañ: ―Huindzɨn, pen m'a'ixɨɨyb jëbɨ xyajtzögyɨch.
23417	MAT 8:3	Huin'it Jesús nïdooñ je jäy. Chi nɨmay: ―Ndzojcpyɨch, jëbɨ mdzögy. Co Jesús jadu'n nɨmay je pa'mjäy huin'ítɨy je ypützpa'm oy ytɨgooy.
23418	MAT 8:4	Chi Jesús nɨmay: ―Ca' pɨn myajnɨmäy; nɨcx janchtɨy ma je teedy. Mɨnɨcx tüg huindzɨgɨ'ñ huɨdi Moisés y'ane'my. Huin'it jëbɨ yɨ jäy ajcxy ixɨpy co tɨ m'agɨdägy.
23420	MAT 8:6	Chi ñɨmaayɨ: ―Huindzɨn, jɨm ɨɨch tüg ndumbɨ ma ɨɨch ndɨjc huɨdi tɨm cöcnaayñɨp, ca' y'ocyücxnɨ.
23421	MAT 8:7	Chi Jesús mɨnañ: ―Ɨɨch nɨcxy nyajtzögy.
23422	MAT 8:8	Chi je capitán y'adzooy: ―Huindzɨn, ca'p ɨɨch n'oyjäyɨty, ca' yhuaadɨty mdɨgɨ̈huɨpy ma ɨɨch ndɨjc, jëyɨ miich nɨgoo capxy e tɨ anajty ɨɨch ndumbɨ chögy.
23424	MAT 8:10	Co Jesús jadu'n mɨdooy, chi nɨgoobɨ ycɨjxy ycuejty. Chi ajcxy nɨmay huɨdi pahuidijtɨp: ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej nɨmaaygɨxy, ma Israeljäy ymiñ, ca' jadu'n tɨ nbaadyɨch huɨdi oy mɨbɨcy jadu'n nej jadayaabɨ yëydɨjc.
23427	MAT 8:13	Huin'it Jesús nɨmay je capitán: ―Nɨcx ma mdɨjc. Jadu'n nej miich xymɨbɨcyɨch, tɨ ɨɨch yam nguyduñ. Chi je tumbɨ oy chögy tɨm huin'it hora.
23433	MAT 8:19	Huin'it ñimiinɨ tüg escriba. Chi nɨmay: ―Huindzɨn, nbanɨcxamybɨch miich oy janch tɨm ma'amy ma anajty mnɨcxy.
23434	MAT 8:20	Chi Jesús y'adzooy: ―Je huaax ymɨɨd je' ajcxy yjut, e je joon ymɨɨd je' ajcxy ype'ñ. Per ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon jiiby tzajpjoty, ca' nmɨ́ɨdɨdyɨch ma nmähuɨbɨch ma nbócxɨbɨch.
23435	MAT 8:21	E jadügpɨ ydiscípulo ymɨnañ: ―Huindzɨn, nɨcx jayɨjp ndeedyɨch n'ocyajnaaxtɨgɨ̈yɨch huin'it nbanɨcxɨp.
23436	MAT 8:22	Huin'it Jesús y'adzooy: ―Pamiingɨch, ixmajtzcɨx yɨ öcpɨ huen ymɨɨ'öcpɨ yajnaaxtɨgɨ̈yii.
23439	MAT 8:25	Huin'it oy ymɨgapxyii yajmäybɨdɨ̈gyii je' ydiscípulos ajcxy. Chi ñɨmaayɨ: ―¡Huindzɨn, ocyajtzoogɨch ajcxy! ¡Cheeby ɨɨch ajt n'ocquiinɨm!
23440	MAT 8:26	Huin'it Jesús y'adzooy: ―¿Na'amy co mdzachtzɨgɨ́ɨygɨxnɨ? ¡Miich ajcxy hueenɨ mɨɨdɨty mɨbɨjcɨn! Huin'it Jesús ypɨdɨ̈gy. Chi mɨgapxy je poj etz je mejy. Huin'it je mejy etz je poj yhua'cxɨjptay.
23441	MAT 8:27	E je' ydiscípulos ajcxy nɨgoobɨ y'occɨ́x y'occuejtnɨ chachmɨnaangɨxy: ―¿Pɨn yëydɨjc jada jada', co je mejy je poj tɨ ycapxymɨdoyii?
23443	MAT 8:29	E co anajty Jesús jɨm ñaxy huin'it janch ahua'n ymɨgapxqueecɨ: ―¿Ti miich mdunamyb mɨɨd ɨɨch ajcxy, Jesús, miich Dios y'ung? ¿Nej tɨ mmiñ jayɨjp co xychaachytúngɨxɨch ma ca'nɨ xɨɨ tiempo paady?
23445	MAT 8:31	Chi je ca'oybɨ ymɨnañ: ―Pen miich xyajpɨdzɨm ɨɨch ajcxy, xyaj'adɨgɨɨygɨxy xyajjottɨgɨɨygɨxy yɨ may'ɨdzɨm.
23446	MAT 8:32	Chi Jesús ñɨmay yɨ' ajcxy: ―Nɨcxcɨx. Huin'it ñïhuaatzɨ je yëydɨjc je ca'oybɨ. Chi oy ytɨgɨɨygɨxy je ca'oybɨ ma je ɨdzɨm. Huin'it je ɨdzɨm oy ñɨɨgöboyɨ̈ctäy. Jiiby ajcxy yjïcxtäy.
23450	MAT 9:2	E jɨm yajmɨmiñ tüg yëydɨjc huɨdibɨ anajty cɨ̈mät tecymät. Yajcɨɨy ymiñ ma'ndzaayjoty. E co Jesús ijxy co ymɨɨd je mɨbɨjcɨn, chi nɨmay je pa'mjäy: ―Jotcugɨ' miich, tɨ je mbocy nhuinmeecxyɨch.
23452	MAT 9:4	Com Jesús ñejhuɨɨy jadu'n nej anajty ajcxy je jäy tzachjot'ájtɨgɨxy, chi ajcxy nɨmay: ―¿Nej co ajcxy jɨbɨc mdzachjot'ájtɨgɨxy jotjoty huinma'ñyjoty?
23454	MAT 9:6	Ɨɨch ndzojcpyɨch co miich ajcxy mhuinjɨhuɨ̈huɨp co ɨɨch tɨ ndzooñɨch tzajpjoty e paady nmɨɨdɨch je cötujcɨn ya naaxhuiñ e jëbɨ nhuinméecxɨbɨch pocyjäy ajcxy. Huin'it Jesús nɨmay je cɨ̈mätpɨ tecymätpɨ: ―Pɨdɨ̈g, huijtzɨ̈g yɨ mdögy etz nɨcxnɨ ma mdɨjc.
23457	MAT 9:9	Co Jesús oy choonɨ jɨm, huin'it ijxy tüg yëydɨjc, yxɨɨ Mateo, huɨdibɨ anajty ɨñaayb ma yajcogüejttac. Chi nɨmay: ―Pajamgɨch. Huin'it Mateo ytɨnayɨ̈gy. Chi panɨcxy Jesús.
23459	MAT 9:11	Co je fariseos jadu'n ijxy ajcxy, chi nɨmay ajcxy je' ydiscípulos: ―¿Na'amy co yɨ mHuindzɨn ycaymucy mɨɨd je yajcogüejtpɨdɨjc je pocyjäydɨjc?
23460	MAT 9:12	Co Jesús jadu'n mɨdooy huin'it nɨmay ajcxy: ―Ca' yajmayjaty tzoydumbɨ huɨdi ca' ajcxy ypɨgyii, jëyɨ huɨdi ajcxy pɨjcɨp.
23462	MAT 9:14	Huin'it ajcxy ymiñ Juan ydiscípulos ma Jesús. Chi je ajcxy nɨmay Jesús: ―¿Na'amy co ɨɨch ajcxy etz fariseo ajcxy ayuu'ijtcɨxy, e yɨ' ajcxy huɨdibɨ xymɨɨdhuɨdijtp ca' ajcxy ayuu'íjtcɨxy?
23463	MAT 9:15	Huin'it Jesús y'adzooy: ―¿Nej jëbɨ yaj'ayuu'aty jäy ajcxy huɨdi yajpaatpɨ ma je pɨjcpɨ yajnixɨɨduñyɨ, pen quipxyɨ yam yajpaady mɨɨd je huɨdibɨ pɨjcp? Minamb je xɨɨ je tiempo mɨna je pɨjcpɨ yajtzonɨɨyb, huin'it janchtɨy ajcxy jëbɨ y'ayuu'ajtcɨxy.
23466	MAT 9:18	Ma anajty Jesús jɨm ycapxy ymɨydägy huin'it ymiñ tüg mɨjjäy. Chi ñaygojxtɨnay'ahuɨy ma Jesús yhuinduu. Chi ymɨnañ: ―Nnɨɨxɨch tɨ y'ögy. Nɨcx ma ɨɨch ndɨjc etz mgɨ̈nïxajɨpy, jugypɨgɨpy ya.
23469	MAT 9:21	Jadu'n anajty tɨ yjot'adyii: “Oy Jesús jëda'ajty yhuitpa' nnïdónɨbɨch, tɨ ɨɨch anajty n'agɨdäygɨch.” Huin'it Jesús yhuäc-huimbijty. Chi huindɨcxpejty je töxyjäy. Chi nɨmay: ―Jotcujc'at miich, tɨ m'agɨdägy jɨgɨx co xymɨbɨcyɨch. E tɨm huin'it hora oychögy je pa'mjäy.
23472	MAT 9:24	Huin'it Jesús nɨmay ajcxy: ―Queccɨx ya, yɨ pi'ctöxy'anäg ca' yɨ' tɨ y'ögy. Hue' yɨ' maab. Huin'it ajcxy nɨgo nɨxiicy yajxiicy Jesús.
23475	MAT 9:27	Ma anajty jɨm tɨ choñ huin'it metz jäy huintzpɨ ypamiinɨ. Chachñɨmäyii jadu'n: ―¡Pa'ayoogɨch ajcxy, miich David y'ap y'oc!
23476	MAT 9:28	Chi Jesús yajpajäty ma anajty tɨ yjättägy. Co ytɨgɨɨy tɨgoty, chi Jesús yajtɨɨy: ―¿Nej mmɨbɨjcpy miich ajcxy co jëbɨ nyajhuindɨcxɨ̈ccɨxy? Huin'it je' ajcxy y'adzooy: ―Mɨbɨjcy ɨɨch ajcxy, Huindzɨn.
23477	MAT 9:29	Huin'it Jesús nïdoñ je jäy ajcxy huintzpɨ ma yhuiin. Chi nɨmay ajcxy: ―Jadu'n nej miich ajcxy mmɨbɨcy, jadu'n ytunɨɨb yjadɨɨb.
23478	MAT 9:30	Chi je' ajcxy y'ijxɨ̈gy. Huin'it Jesús y'ane'mɨn pɨdacy: ―Ca' huaad pɨn myajnejhuɨɨygɨxy.
23481	MAT 9:33	E co Jesús yajpɨdzɨmy je ca'oybɨ, chi je mayjäy ooy ycɨjxy ycuejty ajcxy. Chi ajcxy mɨnaangɨxy: ―Ni camɨna jadu'n ycayaj'ixy ya ma jada Israel naax cajp.
23485	MAT 9:37	Huin'it Jesús nɨmay yɨ' ydiscípulos ajcxy: ―Tɨy'ajt yɨ', janch mɨj je tung e hueenɨ je tumbɨdɨjc.
23491	MAT 10:5	Chi Jesús quejxy yɨ nimajmetzpɨ, e jadu'n najtzcapxɨɨy ajcxy: ―Ca' ajcxy mnɨcxɨpy ma je naax cajp ma ajcxy je jäy chɨnäy huɨdibɨ ca' ajcxy Israeljäyɨty. Ni mgatɨgɨ̈huɨpy ajcxy ma Samaria naax cajp.
23531	MAT 11:3	Chi Juan ydiscípulos ajcxy y'amɨdooy Jesús: ―¿Nej miich je' je Cristo huɨdibɨ anajty minamb o jëbɨ ɨɨch ajcxy huingbɨ n'ahuijxcɨxy?
23532	MAT 11:4	Chi Jesús y'adzooy: ―Nɨcxcɨx miich ajcxy nɨmaaygɨx yɨ Juan, je Bautista, tijaty miich ajcxy m'ijxpy mmɨdooyb co ndumybɨch.
23535	MAT 11:7	Co Juan je Bautista ydiscípulos ajcxy ñɨcxnɨ, chi Jesús ytɨgɨɨy nimɨydaccoty Juan je Bautista ytung ma je mayjäy, chi ymɨnañ: ―¿Ti miich ajcxy oy m'ixy jɨm mɨjtɨgɨ̈duum? ¿Tüg nähuaax huɨdibɨ poj xɨjpɨ?
23544	MAT 11:16	Jesús yjacmɨnañ: ―¿Pɨn mɨɨd n'ocyajtügɨ̈huɨbyɨch yɨ jäy huɨdi ajcxy cham tzɨnaayb? Tɨm jadu'n yɨ' ajcxy nej pi'ctɨjc huɨdibɨ ajcxy ɨyɨɨyb ma mayjäy yjuygɨxy ytooccɨxy, mɨyaaxcɨxy mɨdɨnaaygɨxy ymɨgügtɨjc:
23549	MAT 11:21	―¡Ay miich ayoob ajcxy huɨdibɨ tzɨnaayb jɨm Corazín! ¡Ay miich ayoob ajcxy huɨdibɨ tzɨnaayb jɨm Betsaida! Co ixyipy ɨɨch tɨ nduñɨch jecy'ajty je mɨjhuinma'ñ mɨjtzög'ajtɨn ma je Tiro etz Sidón cajp, jadu'n nej ɨɨch tɨ nduñɨch ma miich ajcxy, tɨ ixyipy je Tiro jäy etz Sidón jäy nijothuimbijtcɨxy etz ɨñaaygɨxy saco nïjen nïcuyjam ixcuyjam, je' je tɨy'ajt co ooy ytajcɨxy ymaygɨxy mɨɨd ypocy ycɨxpɨ.
23553	MAT 11:25	Chi Jesús ytɨgɨɨy Dios mɨbɨjctzooyb, ymɨnañ: ―Dios Teedy, ɨɨch miich n'ɨɨbaatpɨch ngapxpaatpɨch. Miich mɨɨd je mɨj cötujcɨn jiiby tzajpjoty etz ya naaxhuiñ. Com miich tɨ mnajtzcapxɨy yɨ m'ixpɨjcɨn ma je ayoobtɨjc huɨdibɨ tzɨnaayb jotxeemy, e tɨ myüch yɨ m'ixpɨjcɨn ma yɨ ixpɨcytɨjc cohuinma'ñydɨjc.
23555	MAT 11:27	Jesús yjacmɨnañ: ―Ɨɨch nDeedy tɨ xyajcɨ̈dɨgɨydäyɨch tüg'ócɨy mɨc'ajt oy'ajt. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' y'ung, jëyɨ nDeedyɨch tügpajc. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' nDeedy'ájtpyɨch, jëyɨ ɨɨch, je Dios y'ung tügpajc, etz jacjadyii huɨdibɨ ɨɨch, je Dios y'ung, nyajniguëxɨ̈gamyɨch.
23560	MAT 12:2	E co je fariseos ajcxy ijxy nej Jesús ydiscípulos ajcxy y'ɨdɨɨtzcɨxy, chi ajcxy nɨmay Jesús: ―Oc'ix nej miich mdiscípulos ajcxy y'ɨdɨ̈ch. Hue' ajcxy tumyb huɨdibɨ ca' huaad ma sábado xɨɨ yajtuñ.
23561	MAT 12:3	Per Jesús mɨnañ: ―¿Nej ca' miich ajcxy mgapxyñɨ ma Dios ñecy, jadu'n nej David etz ymɨgügtɨjc ajcxy ɨdɨ̈ch jecy'ajty co yuböccotɨ?
23568	MAT 12:10	E jiiby ma je naymujctac anajty tüg yëydɨjc huɨdibɨ ycɨ̈tɨ̈tz. Je fariseo ajcxy xɨ̈huamyb Jesús, paady ajcxy y'amɨdooy, ymɨnañ: ―¿Nej jëbɨ tüg pa'mjäy chögy sábado xɨɨjɨ?
23569	MAT 12:11	Chi Jesús y'adzooy: ―Pen ya ma miich ajcxy ji tüg jäy huɨdibɨ cöbixy yjutcögäy sábado xɨɨ, ¿nej ca' je' nɨcxy yajpɨdzɨmy mɨc'amy?
23571	MAT 12:13	Chi Jesús nɨmay je yëydɨjc: ―Xajtɨu yɨ mgɨ'.
23581	MAT 12:23	Co Jesús jadu'n tuñ, chi je mayjäy ytɨgɨɨy huinmay'ahuɨdijt, chi ajcxy ymɨnañ: ―¿Nej jada je', je David y'ap y'oc huɨdibɨ rey'adam?
23582	MAT 12:24	Per co je fariseos ajcxy nejhuɨy nej je jäy huinmay, chi ajcxy ymɨnañ: ―Jadaabɨ yëydɨjc yajpɨdzɨmy ca'oybɨ mɨɨd je mujcu' huindzɨn ymɨc'ajt (ca' yɨ' yjëjɨty je Cristo).
23583	MAT 12:25	Per Jesús ñejhuɨɨyb anajty ti je fariseos ajcxy yhuinmaayb, chi ymɨnañ: ―Pen tügpɨcy tungmɨɨdpɨ ixyipy ñaybɨjc-huäcxɨgɨxy, etz ñaymɨdziptzóonɨgɨxy ixyipy ac jëyɨ, pues cɨxɨpy yɨ' ajcxy y'ane'mɨn. Pen tüg cajp o tügpɨcy jugymɨgüg ixyipy ñaybɨjc-huäcxɨgɨxy, pues ca' ajcxy y'idaangɨxy tügmucy.
23596	MAT 12:38	Chi nijëjɨty fariseos ajcxy etz escribas ajcxy Jesús nɨmayɨ: ―Huindzɨn, n'ixamy ɨɨch ajcxy miich tüg m'ijxpejt.
23597	MAT 12:39	Chi Jesús y'adzooy: ―Yɨ jɨbɨc jäydɨjc ajcxy etz ajcxy huɨdibɨ ca' mɨbɨga'ñ Dios ypɨjctzooyb tüg ijxpejt huɨdibɨ tzomb tzajpjoty. Per Dios ca' yega'ñ jadüg ijxpejt. Tɨ Dios yecy tüg ijxpejt ma Jonás.
23605	MAT 12:47	Chi jäy yajnɨmay Jesús: ―Yɨ mdaj etz m'uch mɨguëx ajcxy, chiiby ajcxy tɨba'y, miich xyjamɨgapxamb.
23606	MAT 12:48	Jesús y'adzooy, nɨmay je jäy huɨdibɨ ytaj y'ayuc yajnajxɨ ma yɨ': ―¿Pɨn jäy miich ajcxy mdijy co ɨɨch ndaj'adyii etz ɨɨch n'uch'adyii nmɨgüg'adyii?
23607	MAT 12:49	Huin'it Jesús nitziihuɨɨy je' ydiscípulos ajcxy e ymɨnañ: ―Jada ɨɨch ndiscípulos ajcxy jadu'n nipaady nej ɨɨch ndaj etz ɨɨch n'uch nmɨguëx.
23611	MAT 13:3	Jesús ytɨgɨɨy jäy yaj'ixpɨjcp mɨɨd jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: ―Tüg jäy chooñ trigotɨɨm huɨjp.
23618	MAT 13:10	Chi je' ydiscípulos ajcxy nimɨjhua'cy Jesús, chi ajcxy yajtɨɨy: ―¿Na'amy co myajtuñ jɨhuimbit ayuc co myaj'ixpɨcy je mayjäy?
23619	MAT 13:11	Chi Jesús y'adzooy, ymɨnañ: ―Miich ajcxy jaydëb mnejhuɨ̈huɨpy huɨdibɨ Dios ñigapxyp ñimɨydacpy coyüch'amy ma y'ane'mɨn. Jacjadyii jäy ca' ajcxy huinjɨhuɨ̈huɨpy.
23632	MAT 13:24	Chi Jesús yaj'ixpɨjcy jadüg jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: ―Je Dios y'ane'mɨn jadu'n nipaady nej tüg yëydɨjc huɨdibɨ trigo tɨɨm huɨjp ma je' ycam.
23639	MAT 13:31	Nañ jadu'n Jesús yaj'ixpɨjcy jadüg jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: ―Je Dios y'ane'mɨn jadu'n nipaady nej tüg mostazapajc huɨdibɨ tüg jäy ñiip ma je' ycam. E je mostaza ytɨɨm je' jac tɨm mutz ca'ydɨ ni huɨdibɨ ujtz tɨɨm. Per co je mostaza ytɨɨm ymujx etz yoñ, chi y'ahuimbijty jac mɨj ca'ydɨ jacjadyii ujtz. E hue' nɨcxy yjaty janch mɨj, ixtɨ joon ajcxy oy yqueec miiñ yqueec xɨjpy jɨm, pɨdägy je ype'ñ ma je mostaza y'aacx.
23641	MAT 13:33	Nañ jadu'n Jesús yaj'ixpɨjc jadüg jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: ―Je Dios y'ane'mɨn jadu'n nipaady nej levadura huɨdibɨ tüg töxyjäy ypɨdacpy mɨɨd je harina, jɨgɨx je harina oy ypɨdɨ̈gy.
23644	MAT 13:36	Chi Jesús capxycɨjxy mɨɨd je mayjäy, chi ñɨcxy ma tüg tɨjc. Chi ytɨgɨy tɨgoty mɨɨd je' ydiscípulos ajcxy. Chi Jesús ydiscípulos ajcxy nimɨjhua'cy Jesús, ymɨnañ ajcxy: ―Tun may'ajt ɨɨch ajcxy xyajhuinjɨhuɨɨyg je jɨhuimbit ayuc co tɨ mnigapxy je jɨbɨc ujtz ma je trigo cam.
23645	MAT 13:37	Chi Jesús yajnɨmay: ―Ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, jadu'n ɨɨch nipaady nej je jäy huɨdibɨ niip je oybɨ tɨɨm ma je ycam.
23659	MAT 13:51	Chi Jesús y'amɨdooy ajcxy: ―¿Nej mhuinjɨhuɨɨyb miich ajcxy tüg'ócɨy huɨdibɨ ɨɨch tɨ ngapxɨch? Chi ajcxy y'adzooy: ―Huindzɨn, tɨ nhuinjɨhuɨ̈y ɨɨch ajcxy.
23660	MAT 13:52	Chi Jesús ajcxy nɨmay: ―Nidüg nidüg escriba co tɨ ixpɨcytäy tüg'ócɨy Dios ytɨy'ajt y'ane'mɨn huɨdibɨ tzajpjoty tzoon, hue' jadu'n nipaady nej tüg codɨjc comeeñybɨ huɨdijaty ymɨɨd yjajty nej yajpɨdzɨmɨpy jemybɨ etz tucpɨ.
23662	MAT 13:54	Co Jesús chooñ jɨm, chi ñɨcxy ma ycɨ'mnaax ycɨ'mgajp. Chi Jesús ytɨgɨɨy ma je judio ñaymujctac, e ytɨgɨɨy yaj'ixpɨjcp. Chi je mayjäy jiiby ooy jɨhuɨy huinmay nej yɨ' yaj'ixpɨcy, ymɨnañ ajcxy: ―¿Ma jada' jada yëydɨjc tɨ paady jada ixpɨjcɨn? ¿Ma mɨc'ajt paady co ooy mɨjhuinma'ñ tzachtuñ?
23665	MAT 13:57	Paady je maycogajpɨ ajcxy ca' ytunɨcuend. Paady Jesús ajcxy nɨmay: ―Huen ma'amyɨty tüg'ócɨy je mayjäy ajcxy ooy yajmɨj'aty yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ najtzcapxɨɨyb Dios y'ayuc, ca'ydɨ huɨdibɨ y'ayucnajtzcapxɨɨyb ma ycɨ'mnaax ycɨ'mgajp ycɨ'mjɨɨn ycɨ'mdɨjc.
23668	MAT 14:2	E yɨ' nɨmay je ymɨdungmɨɨdpɨdɨjc: ―Yɨjiibɨ jäy huɨdibɨ tzachtumb mɨjhuinma'ñ, yɨ' je' je Juan, je Bautista. Juan tɨ jugypɨcy jadüg'oc ma anajty tɨ y'ögy, paady mɨc'ajt mɨɨd jaydëb mɨjhuinma'ñ tuñ.
23673	MAT 14:7	―Dios ɨɨch yam ngapxpatpy co nmöhuamyb ti mdɨmypɨjctzooyb.
23674	MAT 14:8	Chi Herodías nɨmay je' ñɨɨx co huen pɨjctzoohuɨ je Juan, je Bautista, ycohuajc ma tüg texy. Chi Herodías ñɨɨx je rey nɨmay: ―Ndzojcypɨch co miich xymöhuɨp Juan, je Bautista, ycohuajc ma tüg texy.
23681	MAT 14:15	Com tɨ anajty chuu'ɨɨñɨ, paady je' ydiscípulos ajcxy nimɨjhua'cy Jesús, e nɨmay ajcxy: ―Tɨ chuu'ɨɨñ, e ca' ya pɨn chɨna'y, paady capxcɨ́xy mɨɨd jada mayjäy ajcxy, jaydëb ajcxy nɨcxy ixtäy ycaayɨn y'uucɨn ma yɨ mutz cajp ajcxy huingonbɨ.
23682	MAT 14:16	Chi Jesús ymɨnañ: ―Ca' ycopɨcyɨty co ajcxy nɨcxy jɨcxy ixtäy. Miich ajcxy möhuɨp caayɨn uucɨn.
23683	MAT 14:17	Chi je' ajcxy ymɨnañ: ―Per ɨɨch ajcxy jëyɨ yeeby nmɨɨdɨty mɨgoox tzajcaagy etz metz acx.
23684	MAT 14:18	Chi Jesús ymɨnañ: ―Mɨmiingɨx yam'amy.
23692	MAT 14:26	E co je discípulos ajcxy ijxy co Jesús anajty ymiiñ mejyhuingɨ́xy, chi ajcxy ooy ñay'adzɨgɨɨyɨ. Ooy ajcxy yaaxqueecy ymɨnañ ajcxy: ―Hue' ɨɨch ajt ijxmanɨɨyɨm.
23693	MAT 14:27	Chi Jesús mɨc'amy ymɨgapxy ajcxy etz nɨmay: ―Huinmɨc jotmɨc naybɨdáacɨgɨxy, ɨɨch yɨ'. Ca' mdzɨgɨɨygɨxy.
23694	MAT 14:28	Chi oy Pedro Jesús ymɨgapxyii, nɨmaayɨ: ―Huindzɨn, pen janch miichɨty, ane'mgɨch co huen ɨɨch miich ninɨcxɨp adüyöyɨp mejyhuingɨ́xy.
23695	MAT 14:29	Chi Jesús Pedro nɨmay: ―Min. Huin'it Pedro ymɨnajcy ma je barco etz ñɨcx ma Jesús adüyöyɨp mejyhuingɨ́xy.
23696	MAT 14:30	Per co Pedro jɨhuɨ'ñybɨjcy jadu'n nej anajty ooy mɨc yjanchpojy, chi ooy chɨgɨy, chi oy oga'n ytɨgɨɨyñɨ quimbɨ, chi yaaxqueecy, ymɨnañ: ―¡Huindzɨn, ɨɨch yajtzóocɨgɨch!
23697	MAT 14:31	Huin'it Jesús oy ycɨ' mɨmajtzɨ, chi nɨmay: ―Miich, janch hueenɨ mmɨbɨjcɨn. ¿Nej co ca' yajxon xymɨbɨcyɨch?