23214	MAT 1:1	Cham ngapxa'ñ nmɨydäga'ñɨch pɨn Jesucristo y'ap'ajt yteedy'ajt jadu'n nej yhuɨ'my jaybety. Jesucristo je' oy ap'adyii teedy'adyii David etz Abraham.
23224	MAT 1:11	Josías oy ung'adyii Jeconías mɨɨd y'ajchytɨjc y'uchytɨjc. Huin'it Babilonia jäy oy mach je israelitas jäy. Chi mɨnɨcxy jɨm Babilonia y'it.
23229	MAT 1:16	Jacob oy ung'adyii José huɨdi oy ñäy'adyii María. E je María oy ung'adyii Jesús huɨdi yxɨɨ Cristo.
23230	MAT 1:17	Jadu'n oy ñɨcxy majmactz najtzquëxɨ' Abraham ixtɨ David. Ma je David jamajmactz najtzquëxɨ' chi je israelitas jäy yajtzɨmy yajmajch ma Babilonia y'it, e nañ jamajmactz najtzquëxɨ' chiinɨ oy ymiñ yja'ty je Cristo.
23232	MAT 1:19	José, yɨ' ñäy, hue' anajty yɨ' yajpaty janch tudägy. Ca' anajty xɨ̈hua'ñ María mayjäyjoty. Hue' janchtɨy yhuinma'ñybaty co ixmadza'ñ ayüch ameech ca' pɨn yajnejhuɨ̈hua'ñ.
23233	MAT 1:20	Huin'it ma jadu'n anajty nihuinmayɨ̈y, chi Huindzɨn Dios tüg y'ángel ñayquëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José, chi ñɨmaayɨ: ―José, David y'ap y'oc, ca' mɨjcajee mdzachhuinmay nej m'octöxyɨjc'adɨɨyb María, com yɨ' y'ung huɨdibɨ yajma'xung'adamy hue' mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt ycɨxpɨ.
23234	MAT 1:21	Yɨ' ypadamy tüg y'ung e mxɨɨmöhuɨpy Jesús. Jadu'n yɨ' xɨɨ'adɨɨyb com jëgɨ́x co yɨ' yajpocyñïhuädzam ñaax ycajp.
23235	MAT 1:22	Tüg'ócɨy jada ytundaayɨ yjajtaayɨ ycɨjxy yca'pxy jadu'n nej je Dios anajty tɨ nɨmäy je profeta, je jäy huɨdi Dios y'ayuc najtzcapxɨɨyɨp ma anajty jadu'n yjaybetyɨty:
23236	MAT 1:23	Je töxyjäy huɨdibɨ ca' yëydɨjc mɨɨddzɨnäy hue' je' ung tzɨmɨ̈cɨp. Chi ypadamyb tüg je y'ung hue' je' yxɨɨ'adaanɨp Emanuel. Emanuel hue' yhuimbɨdzɨmy Dios mɨɨd ɨɨch ajt.
23237	MAT 1:24	Co José ymäyhuijy, chi cuyduñ jadu'n nej anajty Dios y'ángel tɨ nɨmäyii, chi huoy María jadu'n nej jɨhuɨɨy töxyɨjc'adyii.
23238	MAT 1:25	Per ni ca' ajcxy jadu'n chɨnaay jadu'n nej jäy ypɨcy chɨnäy ixtɨ coonɨ oy María y'ung yajma'xung'aty. Chi yxɨɨmoy Jesús.
23240	MAT 2:2	Chi ajcxy yajtɨy: ―¿Ma je judíojäy yrey tɨɨbɨ yma'xung'aty? Tɨ ɨɨch ajcxy n'ijxɨ yɨ' ymadza' jɨm ma xɨɨ ypɨdzɨmy, e yɨ' ɨɨch ajcxy ya miñ nhuindzɨgɨ̈huaangɨxy.
23241	MAT 2:3	Co je rey Herodes jadu'n mɨdooy, chi ooy ytɨgɨɨy tajpɨ maybɨ mɨɨd tüg'ócɨy cajpjäy jɨm Jerusalén.
23244	MAT 2:6	E miich Belén, mabɨ Judea ñaaxjot, mɨj'ajtp mgɨx'ajtp ca'ydɨ jac huɨdi naax jac huɨdi cajp, com ma miich chona'ñ tüg Huindzɨn huɨdi ane' mam yɨ israeljäy.
23246	MAT 2:8	E huin'it ajcxy quejxy jɨm Belén. Chi jadu'n nɨmay: ―Nɨ́cxcɨx jɨm e ocnidɨu ocyajtɨugɨxy je pi'c'anäg; e co anajty tɨ mbatcɨxy, miñ miich ajcxy xyajnɨmáaygɨxyɨch jaydëbɨ ɨɨch nɨcxy nañ jadu'n nhuindzɨgɨ̈yɨch.
23247	MAT 2:9	Co jadu'n rey najtzcapxɨyday, chi ajcxy choñ. E je madza' tɨɨbɨ anajty íjxcɨxy ma xɨɨ ypɨdzɨmy, chi ajcxy ijxy jayɨjp je' anajty ñɨcxy ma je' ajcxy, ixtɨ conɨ oy je madza' yhuäcxɨpy ma anajty je pi'c'anäg yajpaady.
23249	MAT 2:11	Co ajcxy ytɨjctɨgɨɨy, chi ajcxy ijxy je pi'c'anäg mɨɨd ytaj je María. Chi jada' ajcxy ñaygojxtɨnaydaacɨ huindzɨgɨɨy ojadajty ajcxy je pi'c'anäg. Chi ajcxy yaj'ahuach yxuumy aguejtucy abɨjctucy, chi ajcxy yajpɨdzɨmy oorɨ, poom, etz tüg tzoy huɨdi yxɨɨ mirra. Chi ajcxy moy je pi'c'anäg.
23250	MAT 2:12	Chi cumäyjoty ajcxy nɨmaayɨ co ca' huaad yhuimbijtcɨxy ma Herodes, chi ajcxy ñɨcxnɨ ma ycajp, jüyöyñaxy ajcxy je Herodes, huingbɨ tü'aa ajcxy ycuyñɨcx.
23251	MAT 2:13	Co je rey ixpɨcytɨjc ajcxy yhuimbijttaayñɨ, chi cumäjoty José ijxy tüg Dios y'ángel, chi ñɨmaayɨ: ―Pɨdɨ̈g, nɨcx jɨm Egipto ñaaxjot mɨɨd yɨ pi'c'anäg etz mɨɨd yɨ' ytaj, e jɨm mhuɨ'mɨpy ixtɨ coonɨ ɨɨch miich nɨmähuɨpy. Com yɨ Herodes y'ixtähuamy yɨ' yɨ pi'c'anäg e yaj'öga'ñ yɨ'.
23252	MAT 2:14	Chi huin'it José ypɨdɨ̈gy mɨɨd tzooñ coodz je pi'c'anäg mɨɨd ytaj, chi ajcxy ñɨcxy jɨm Egipto.
23254	MAT 2:16	Co Herodes oy huinma'ñ yajyöy co tɨ anajty ooy yhuin'ɨɨñyii je rey ixpɨcytɨjc ajcxy co ca' anajty tɨ ñihuimbidyii, chi ooy yjot'ambɨjcy, chi ni'ane'mdɨɨy co huen nɨcxy jɨm Belén etz majaty cajp mɨhuingon Belén, yaj'öctaaygɨxy tüg'ócɨy yɨ pi'c'anäg huɨdibɨ mejtz jɨmɨjt etz huɨdibɨ ca'nɨ nigooty mejtz jɨmɨjt.
23256	MAT 2:18	Jɨm Ramá yajmɨdoy co anajty chachjɨɨy chachyäxy jäy ajcxy; yɨ Raquel tzachjɨɨyb tzachyaaxp mɨɨd y'ung ajcxy ycɨxpɨ, ca' ajcxy anajty yjotcujc'aty mɨɨd co anajty y'ung tɨ y'öctäy.
23257	MAT 2:19	Co oy y'öcnɨ Herodes huin'it jɨm Egipto, Dios tüg y'ángel ñayguëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José. Chi ñɨmayɨ:
23258	MAT 2:20	―Pɨdɨ̈g, mɨɨdnɨcx yɨ pi'c'anäg etz yɨ' ytaj jɨm ma yɨ Israel ñaaxjot jadügtecy com tɨ y'öctaayñɨ yɨ huɨdibɨ anajty yaj'ögam yɨ pi'c'anäg.
23259	MAT 2:21	Huin'it José ypɨdɨ̈gy, mɨɨd nɨcxy yɨ pi'c'anäg etz yɨ' ytaj jɨm ma Israel ñaaxjot.
23260	MAT 2:22	Per co José nejhuɨɨy co je Arquelao yɨ' anajty jɨm ane'mb jadu'n nej anajty je yteedy Herodes, ooy chɨgɨɨy nej ñɨcxɨp jɨm. E co jadu'n anajty tɨ ycumäy co ca' jɨm ñɨcxɨp, chi ajcxy ñɨcxy jɨm Galilea ñaaxjot.
23261	MAT 2:23	Co jɨm yjäty, chi jɨm chɨnaydacpɨjcy ma je cajp huɨdi yxɨɨ Nazaret. Jadayaabɨ je' jadu'n tun jajtɨ jadu'n nej anajty ycojaayɨty ma Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ ñecy co Jesús xɨɨ'adɨɨyb Nazareno.
23262	MAT 3:1	Huin'it tiempo nañ jadu'n Juan je Bautista (huɨdibɨ jäy yajnɨɨbejtpɨ) ymiñ tüg tɨgɨ̈dum ma Judea ñaaxjot capxhuäcx Dios y'ayuc,
23265	MAT 3:4	Je Juan hue' anajty yhuit'ajtpy ɨyujc nïbɨjc (huɨdibɨ jäy ytijpy camello) e hue' anajty yhuɨɨnɨp ɨyujc ac, e yɨ' anajty yjɨcxy'ajtpy mu' etz tijaty ɨyujc päg jɨm tüg tɨgɨ̈duum.
23266	MAT 3:5	Chi chooñ jɨm Jerusalén jäy etz tüg'ócɨy huɨdijaty tzɨnaayb ma Judea ñaaxjot, nañ jadu'n huɨdijaty tzɨnaayb ma Jordán mɨjnɨɨba', ñɨcx ajcxy ma Juan amɨdo'íjtɨy yɨ' y'ayuc.
23268	MAT 3:7	Per yɨ Juan y'ix co may fariseo jäy etz saduceo jäy miñ anajty ajcxy nɨɨbejtcɨxy, chi ajcxy nɨmay: ―¡Miich ajcxy, m'ajuugy m'amɨgüg ahua'n ɨyujc! ¿Pɨn tɨ xyajni'ixɨɨygɨxy nej jëbɨ huaad mgögueeccɨxy yɨ ayo'n huɨdibɨ huingomb?
23269	MAT 3:8	Yajxon jäy'ajtcɨx tɨydudägy huen niguëxɨ̈gy co tɨ mjothuimbijtcɨxy.
23273	MAT 3:12	Ymɨɨd mɨc'ajtɨn pɨjc-huäcxamy yɨ jäy jadu'n nej jäy huimbojy moc, abɨcy pɨdäga'ñ actz, abɨcy moc pajc. Yujcpɨga'ñ moc pajc ma tze'x ninögɨ̈hua'ñ yɨ moc actz moc jaam jɨɨnjoty ma je jɨɨn huɨdibɨ nicamɨnaaxɨɨ ycapïch.
23274	MAT 3:13	Huin'it Jesús chooñ ma Galilea ñaaxjot, chi ñɨcxy ma Jordán mɨj nɨɨ ma anajty Juan yjäyyajnɨɨbety, nɨɨbedam anajty yɨ' nañ jadu'n.
23277	MAT 3:16	Co Jesús ñɨɨbejttay, chi Jesús ijxy Dios yjɨhuɨ'ñ ñigɨdägyii jadu'n nej tüg pi'cmuuxy.
23281	MAT 4:3	Chi je ca'oybɨ nimɨjhuägy Jesús ocjot'ixa'ñ oc-huinma'ñ'ixa'ñ, chi nɨmay:
23282	MAT 4:4	―Pen Dios miich xy'ung'ajtp, nɨma' jada tzaa huen naygojyii tzajcaagy. Chi Jesús y'adzooy: ―Jaybety jadu'n ymiñ ma Dios ñecy: “Ca'p jäy tzajcaagytɨ'ajty nitzɨnähuɨpy, nañ jadu'n nitzɨnähuɨpy tüg'ócɨy yɨ ayuc huɨdibɨ Dios ycapxp.”
23287	MAT 4:9	E chi nɨmay: ―Ɨɨch jada miich nmoydähuɨpy tüg'ócɨy, pen miich cojxtɨna' xyhuindzɨgɨ̈yɨch xy'ojadatyɨch.
23288	MAT 4:10	Huin'it Jesús y'adzooy: ―Huinhuäctutcɨch miich mujcu', com jadu'n yjaybetyɨty: “Tügpajc yɨ mHuindzɨn Dios yɨ' mhuindzɨgɨ̈huɨpy m'ojadadɨpy.”
23289	MAT 4:11	Huin'it je ca'oybɨ huinhuäctucy Jesús, chi Jesús ñimiinɨ ángeles ycuend'ajtɨ.
23290	MAT 4:12	Co Jesús nejhuɨɨy co Juan tɨ anajty yajpɨdägy pujxtɨgoty, chi yhuimbijtnɨ jadüg'oc jɨm Galilea.
23293	MAT 4:15	Zabulón etz Neftalí ñaaxjot. Je tü'aa huɨdibɨ mejypa' huɨdibɨ a'oy'amy ma Jordán mɨj nɨɨ. Jɨm Galileajäy chɨnäy huɨdibɨ ca' yjudiojäyɨty.
23294	MAT 4:16	Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ jɨm tzɨnaayb agootztuuby ijxpaty ajcxy tüg tɨɨcxɨn jajɨn. Je huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb ma je jɨbɨcpɨ y'anicɨ̈y, chi ajcxy ycodɨcxɨɨy tügɨ tɨɨcxɨn jajɨn.
23295	MAT 4:17	Ixtɨ huin'it Jesús ytɨgɨɨy ayuccapxhuäcxp ymɨnañ: ―Jothuimbijtcɨx, yajmingɨx yajmejtzcɨx mjot mhuinma'ñ ma Dios, com yɨ Dios y'ane'mɨn huingonɨp yɨ'.
23297	MAT 4:19	Chi Jesús nɨmay ajcxy: ―Pajamgɨch, ɨɨch miich ajcxy nyajni'ixɨ̈huɨpy nej jäy myaj'ixpɨgɨpy je Dios ytɨy'ajt.
23301	MAT 4:23	Huɨdijttay Jesús ma tüg'ócɨy Galilea ñaaxjot, yaj'ixpɨcy jäy majaty je naymujctac cajp cajp. Capxhuäcxy yɨ Dios ytɨy'ajt etz nañ jadu'n pa'mjäy yajtzocy huen ytɨmyhuɨdipá'mɨty anajty ajcxy ymɨɨd.
23303	MAT 4:25	Huin'it Jesús ypanɨcxɨ mayjäy huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb ma Galilea ñaaxjot etz yɨ Decapolis jäy, nañ jadu'n Jerusalén jäy etz huɨdijaty tzɨnaayb ma Judea ñaaxjot, nañ jadu'n huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb a'oy'amy ma Jordán mɨj nɨɨ.
23304	MAT 5:1	Co Jesús ijxy tüg'ócɨy je mayjäy, chi nɨcxy ma tüg copnïcx, e chi jɨm y'ixtacy. E huin'it je' y'ixpɨjcpɨdɨjc ajcxy yjübigɨɨy.
23306	MAT 5:3	―Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ nejhuɨɨyb co yajmayjajtpy Dios y'oy'ajt, yɨ' ajcxy paatɨp Dios y'ane'mɨn.
23307	MAT 5:4	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdi yajpatp taj may, yɨ' ajcxy yajmöhuam jotcujc'ajtɨn.
23308	MAT 5:5	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ yung naxpy jäy'ajtp, yɨ' ajcxy padaamb tüg'ócɨy je huɨdi Dios tɨ yaj'ahuanɨ̈yii.
23309	MAT 5:6	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ cuydunamb huɨdibɨ Dios chojcpy, Dios yɨ' ajcxy pubedɨɨb.
23310	MAT 5:7	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ pa'ayoob huenytimpɨnjäyɨty, Dios nañ jadu'n ajcxy pa'ayohuɨɨb.
23311	MAT 5:8	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ huädz yjot yhuinma'ñ, yɨ' ajcxy y'ixɨpy yɨ Dios.
23312	MAT 5:9	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ ca' ti tzip tzojccɨxy, com yɨ' ajcxy Dios ung'adɨɨb.
23313	MAT 5:10	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ yajnixiicp yajnigapxp mɨɨd je Dios ytɨy'ajt ycɨxpɨ. Yɨ' ajcxy idamb ma Dios y'ane'mɨn.
23314	MAT 5:11	Janch jotcujc miich ajcxy co jäy jɨbɨc xytungɨxy co nɨgoob xyñïhuambejtcɨxy etz capxcɨxy huɨdijaty ca' ytɨy'ajtɨty mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ.
23319	MAT 5:16	Nañ jadu'n miich ajcxy mdzɨnaaygɨxy tudägy ma ajcxy je mayjäy jaydëbɨ ajcxy ixipy je oybɨ huidi miich ajcxy mdumyb. Huin'it ajcxy ojadadɨpy je mDios teedy huɨdibɨ jiiby tzajpjoty.
23321	MAT 5:18	Janch tɨy'ajt jadu'n nej nɨmaaygɨxy, je huɨdibɨ mimb jaaybety jadu'n tundähuam jajtähuam. Ni tüg letra oy mabaad ymúdzɨty nɨcxy ycayajcuyduñ.
23322	MAT 5:19	Je jäy huɨdibɨ ca' nimɨdooy je Dios ytɨy'ajt oy yjadɨm mutzjaty etz yaj'ixpɨcy jäy jadu'n, je' ajcxy padamb je mutzpɨ tɨgɨydac ma Dios y'ane'mɨn. Paady je jäy huɨdibɨ yaj'ixpɨjcp jadu'n nej tɨy'ajt ymɨna'ñ, e paduñ jadu'n nej yaj'ixpɨcy, je' ajcxy padamb tüg je mɨjpɨ tɨgɨydac ma Dios y'ane'mɨn.
23324	MAT 5:21	Miich ajcxy mnejhuɨɨygɨxy jadu'n nej yɨ m'ap mdeedy ajcxy ayuc yajhuɨ'my: “Ca' jäy myaj'ögɨp; e pɨn anajty jäy yaj'öcp ypaadɨp je tzaachypɨ.”
23326	MAT 5:23	Pen myajnɨcxpy miich mhuindzɨgɨ'ñ ma Dios ytɨjc, e pen jɨm jäymetzgodyii co mmɨgüg tɨ xyhuin'ɨɨnnaxy tɨ xyhuincapxynaxy yinjaty hueenjaty,
23328	MAT 5:25	Tzojc naygapxjotcɨdägɨɨ mɨɨd je mɨdzip, pen yam mɨɨd tüyöy nɨɨ'am tü'am, ca' jecyɨty co je mɨdzip xycɨ̈yegɨp ma juez, e je juez xycɨ̈yegɨp ma je policia, e je' nɨcxy xypɨdägy pujxtɨgoty.
23329	MAT 5:26	Janch tɨy'ajt ɨɨch miich nɨmäy co ca' jiiby mbɨdzɨmɨpy ixtɨ coonɨ mgüejtähuɨpy je meeñ.
23330	MAT 5:27	Miich ajcxy mnejhuɨɨyb co jecyɨp tɨy'ajt ymɨna'ñ: “Ca' mmɨdundɨgoyɨpy huingbɨ töxyjäy.”
23331	MAT 5:28	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn huindɨcxy tüg töxyjäy, e jot'adɨɨyb nejjaty, tɨ je' anajty ñitundɨgooyñɨ ma yjot yhuinma'ñ.
23335	MAT 5:32	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn ixmach ytöxyɨjc, e ca' anajty tɨ ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc, je yëydɨjc anajty nigɨydeyɨɨyb ytöxyɨjc co anajty ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc; pɨn yëydɨjc pɨjcp mɨɨd je töxyjäy huɨdibɨ anajty tɨ yaj'ixmach, pocytumyb je' anajty.
23340	MAT 5:37	Hue' janchtɨy, tɨydudägy mɨnaangɨxy: “oy” o “ca'.” E pen miich ajcxy anaxy jaccapxp jadu'n mujcu' y'ayuc je' anajty ajcxy mgapxpy.
23341	MAT 5:38	Miich ajcxy mnejhuɨɨyb co jecy'ajty yajmɨnañ: “Pen ji jäy mhuiin xyajpɨdzɨmɨ, nañ tɨm jadu'n yhuiin myajpɨdzɨmɨpy; pen ji mɨgüg mdɨɨtz xyajpɨdzɨmɨ, nañ jadu'n myaj'ahuimbidɨpy.”
23347	MAT 5:44	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb: Tzoc yɨ' huɨdibɨ ajcxy xymɨdzip'ajtp, etz mɨbɨjctzoohuɨ ma Dios huen y'oy'ajtɨn paady yɨ huɨdibɨ xyñigapx xyni'ojɨɨyb, e nañ mɨ'oyjäy'at yɨ huɨdibɨ xyca'ixamb.
23348	MAT 5:45	Huin'it miich ajcxy xy'ung'adɨɨby yɨ Dios tzajpjotypɨ huɨdibɨ yxɨɨ yajtɨɨcxp yajjajp ma oyjäydɨjc etz ma jɨbɨcjäydɨjc, nañ jadu'n yajtüy ma jɨbɨcjäydɨjc etz ma oyjäydɨjc.