23230	MAT 1:17	Jadu'n oy ñɨcxy majmactz najtzquëxɨ' Abraham ixtɨ David. Ma je David jamajmactz najtzquëxɨ' chi je israelitas jäy yajtzɨmy yajmajch ma Babilonia y'it, e nañ jamajmactz najtzquëxɨ' chiinɨ oy ymiñ yja'ty je Cristo.
23233	MAT 1:20	Huin'it ma jadu'n anajty nihuinmayɨ̈y, chi Huindzɨn Dios tüg y'ángel ñayquëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José, chi ñɨmaayɨ: ―José, David y'ap y'oc, ca' mɨjcajee mdzachhuinmay nej m'octöxyɨjc'adɨɨyb María, com yɨ' y'ung huɨdibɨ yajma'xung'adamy hue' mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt ycɨxpɨ.
23234	MAT 1:21	Yɨ' ypadamy tüg y'ung e mxɨɨmöhuɨpy Jesús. Jadu'n yɨ' xɨɨ'adɨɨyb com jëgɨ́x co yɨ' yajpocyñïhuädzam ñaax ycajp.
23236	MAT 1:23	Je töxyjäy huɨdibɨ ca' yëydɨjc mɨɨddzɨnäy hue' je' ung tzɨmɨ̈cɨp. Chi ypadamyb tüg je y'ung hue' je' yxɨɨ'adaanɨp Emanuel. Emanuel hue' yhuimbɨdzɨmy Dios mɨɨd ɨɨch ajt.
23239	MAT 2:1	Jesús yma'xung'ajty ma tüg cajp huɨdi yxɨɨ Belén, jɨm ma Judea ñaaxjot, huin'it co anajty Herodes yrey'aty ma yɨ jɨmbɨ naaxjot. Chi huin'it yja'ty ma Jerusalén cajp nijëjɨty yëydɨjctɨjc huidibɨ anajty tɨ choñ ma xɨɨ ypɨdzɨmy, yɨ huɨdibɨ anajty ajcxy xɨɨ madza' tɨ ni'ixpɨgɨɨygɨxy.
23246	MAT 2:8	E huin'it ajcxy quejxy jɨm Belén. Chi jadu'n nɨmay: ―Nɨ́cxcɨx jɨm e ocnidɨu ocyajtɨugɨxy je pi'c'anäg; e co anajty tɨ mbatcɨxy, miñ miich ajcxy xyajnɨmáaygɨxyɨch jaydëbɨ ɨɨch nɨcxy nañ jadu'n nhuindzɨgɨ̈yɨch.
23257	MAT 2:19	Co oy y'öcnɨ Herodes huin'it jɨm Egipto, Dios tüg y'ángel ñayguëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José. Chi ñɨmayɨ:
23268	MAT 3:7	Per yɨ Juan y'ix co may fariseo jäy etz saduceo jäy miñ anajty ajcxy nɨɨbejtcɨxy, chi ajcxy nɨmay: ―¡Miich ajcxy, m'ajuugy m'amɨgüg ahua'n ɨyujc! ¿Pɨn tɨ xyajni'ixɨɨygɨxy nej jëbɨ huaad mgögueeccɨxy yɨ ayo'n huɨdibɨ huingomb?
23269	MAT 3:8	Yajxon jäy'ajtcɨx tɨydudägy huen niguëxɨ̈gy co tɨ mjothuimbijtcɨxy.
23270	MAT 3:9	Ca' jadu'n mdzachmɨnaangɨxy co Abraham xy'ap'adyii xy'oc'adyii. Ɨɨch miich ajcxy yam ndɨmnɨmaayb co Dios ixtɨ jëbɨ yɨ' yaj'ap'adyii yaj'oc'adyii Abraham jada tzaajot ca'ydɨ miich ajcxy.
23279	MAT 4:1	Chi Dios yjɨhuɨ'ñ yajnɨcxy Jesús mɨjtɨgɨ̈duum jaydëbɨ je ca'oybɨ yjot'ixɨɨyb yhuinma'ñ'ixɨɨyb.
23296	MAT 4:18	Jesús tüyöyb anajty ma Galilea mejypa', co ijxpaty metz yëydɨjc ac tüg quëxpɨ, hue' anajty yɨ' je' je Simón, huɨdibɨ nañ jadu'n yxɨɨ Pedro, e je jadügpɨ hue' je' anajty Andrés. Acxmadzɨɨ anajty ajcxy yɨ' ytung'ajty e jɨm anajty ajcxy yɨ' tzachnɨɨgöhuich y'acxmadzɨ'ñ.
23316	MAT 5:13	Jadu'n nej caan ca' yajpüch je tzüch jɨɨcxy tɨm jadu'n miich ajcxy myajpaady ya naaxhuiñ. Pen je caan ca' mɨɨd ti xücx'ajtɨn, ¿nej jëbɨ nyajtuunɨm? Ca' y'oc'oyyajtunɨty, chi yajnajtzxɨdɨɨyñɨ, chi yhuaanɨ tembejt hua'cpejt.
23317	MAT 5:14	Oc'ix tüg je cajp jɨm copcɨx, ca' jëbɨ mhuijtzyüdzɨm mgoyüdzɨm.
23318	MAT 5:15	Co tüg jɨɨn nyajtoyɨ̈cɨm, ca' huaad tu'tz ngöjujpɨm. Hue janchtɨy co nyajtɨɨcxɨm cɨx, huin'it jëbɨ xycodɨcxtaayɨm jadu'n nej ajt nyajpaatɨm ma tɨjc.
23319	MAT 5:16	Nañ jadu'n miich ajcxy mdzɨnaaygɨxy tudägy ma ajcxy je mayjäy jaydëbɨ ajcxy ixipy je oybɨ huidi miich ajcxy mdumyb. Huin'it ajcxy ojadadɨpy je mDios teedy huɨdibɨ jiiby tzajpjoty.
23335	MAT 5:32	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn ixmach ytöxyɨjc, e ca' anajty tɨ ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc, je yëydɨjc anajty nigɨydeyɨɨyb ytöxyɨjc co anajty ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc; pɨn yëydɨjc pɨjcp mɨɨd je töxyjäy huɨdibɨ anajty tɨ yaj'ixmach, pocytumyb je' anajty.
23356	MAT 6:5	Co miich ajcxy Dios mmɨbɨjctzoy, ca' jadu'n m'ɨdɨɨtzcɨxy jadu'n nej je jäy huɨdibɨ capxtacp ma Dios huin aguy ahuac aguy. Yɨ' ajcxy capxtacp ma Dios huäctɨna' jiiby tzajptɨgoty jaydëbɨ jäy y'ixɨɨyb etz ymɨjpɨdägɨɨyb. Ɨɨch jëyɨ jadu'n nɨmaayb, co jadu'n oy'ajtɨn'adɨɨby.
23367	MAT 6:16	Com ajcxy m'ida'nɨp jaygaay jay'ügy (mɨna Dios mmɨbɨjctzoogɨxy), ca' mnaybɨdáaccɨgɨxy tajy may, jadu'n nej ajcxy ɨdɨɨtzcɨxy yɨ' huɨdibɨ ajcxy mɨnamb co Dios mɨbɨjccɨxy e ca' yjanchɨty. Yɨ' ajcxy yajtɨgajchpy yhuiñyjɨjp jɨgɨx jäy ajcxy oc'ixɨɨyb co jaygaay jay'ügy y'ijtcɨxy; jëyɨ jadu'n oy'ajt'adɨɨyb.
23369	MAT 6:18	ca'ydɨ myajniguëxɨ̈gy mayjäyjoty co m'ity jaygaay jay'ügy, hue' janchtɨy myajniguëxɨ̈g ma je mDeedy huɨdibɨ ca' yaj'ijxy; e je mDeedy huɨdibɨ ijxp huɨdibɨ miich ajcxy ca' mduñ ijxna' quëxna' yɨ' xymöhuɨpy oy'ajtɨn mayjäyduum.
23378	MAT 6:27	¿Pɨn ji ma miich ajcxy, ooy mɨj jahuinmay, jëbɨ tüg nuux yjacyeegyɨ?
23389	MAT 7:4	¿Nej jëbɨ mmɨgüg m'ocnɨmäy: “Nbubedamybɨch miich ca'ydɨ mjacpocytuñ”, e miich yam m'ocmɨɨdpɨ jac mɨj pocy?
23390	MAT 7:5	Miich cɨ'm mnayhuin'ɨɨñyii. Nɨcx jayɨjp mbocy mgaydey ocyajhuädz, huin'it jëbɨ mbubety je mmɨgüg.
23391	MAT 7:6	Ca' mmöy yɨ jɨbɨcjäydɨjc huɨdibɨ Dios yjë'ajty co nɨcx camɨj'ijx camɨjpɨdaaccɨxy; ni mgayegɨpy Dios y'ayuc ytɨy'ajt ma yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ ca' tzojccɨxy Dios y'ayuc ytɨy'ajt.
23401	MAT 7:16	Miich ajcxy jëbɨ m'ijxcapy nejjaty ajcxy mɨɨdɨty chɨnaayɨn yjugy'ajtɨn; ca' pɨn caamuxy cha'm tucy ma apy quipy, e nañ jadu'n ca' pɨn higo tɨɨm tucy ma jaam'apy quipy.
23405	MAT 7:20	Nañ jadu'n miich ajcxy jëbɨ mnejhuɨ̈y jadu'n nej jäy yjäy'aty co m'ixɨpy nej chɨnäy.
23406	MAT 7:21	Ca' nmɨnaanɨm nidüg'ócɨy jäy ajcxy ytɨgɨ̈huɨpy jiiby tzajpjoty huɨdibɨ xyñɨmaaybɨch: “Huindzɨn, Huindzɨn”, jëda'ajty ajcxy tɨgɨ̈huamb huɨdibɨ ycapxymɨdooyb je Dios chojcɨn y'ane'mɨn.
23416	MAT 8:2	Huin'it ñimiinɨ tüg jäy jɨbɨc pützpa'mmɨɨdpɨ. Chi ycojxtɨnay'ahuɨɨy ma Jesús yhuinduu. Chi minañ: ―Huindzɨn, pen m'a'ixɨɨyb jëbɨ xyajtzögyɨch.
23417	MAT 8:3	Huin'it Jesús nïdooñ je jäy. Chi nɨmay: ―Ndzojcpyɨch, jëbɨ mdzögy. Co Jesús jadu'n nɨmay je pa'mjäy huin'ítɨy je ypützpa'm oy ytɨgooy.
23418	MAT 8:4	Chi Jesús nɨmay: ―Ca' pɨn myajnɨmäy; nɨcx janchtɨy ma je teedy. Mɨnɨcx tüg huindzɨgɨ'ñ huɨdi Moisés y'ane'my. Huin'it jëbɨ yɨ jäy ajcxy ixɨpy co tɨ m'agɨdägy.
23422	MAT 8:8	Chi je capitán y'adzooy: ―Huindzɨn, ca'p ɨɨch n'oyjäyɨty, ca' yhuaadɨty mdɨgɨ̈huɨpy ma ɨɨch ndɨjc, jëyɨ miich nɨgoo capxy e tɨ anajty ɨɨch ndumbɨ chögy.
23424	MAT 8:10	Co Jesús jadu'n mɨdooy, chi nɨgoobɨ ycɨjxy ycuejty. Chi ajcxy nɨmay huɨdi pahuidijtɨp: ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej nɨmaaygɨxy, ma Israeljäy ymiñ, ca' jadu'n tɨ nbaadyɨch huɨdi oy mɨbɨcy jadu'n nej jadayaabɨ yëydɨjc.
23426	MAT 8:12	Je judíojäy huɨdibɨ ixyipy ajcxy jëbɨ yjatzɨnäy jiiby tzajpjoty, je' ajcxy nɨcxamb agootztuuby, jiiby ajcxy yjɨ̈huɨpy yäxɨpy etz y tɨɨtzmúcxɨpy ytɨɨtzqueedɨpy.
23430	MAT 8:16	Co oy chu'ɨɨyñɨ ycoodzɨɨyñɨ huin'it yajmɨmiñ ma Jesús may je huɨdi ca'oybɨ mɨɨd. E mɨɨd yɨ' y'ayuc yjëda'ajty ypɨdzɨmday je ca'oybɨ, e huin'it tüg'ócɨy je pa'mjäy chooctay.
23441	MAT 8:27	E je' ydiscípulos ajcxy nɨgoobɨ y'occɨ́x y'occuejtnɨ chachmɨnaangɨxy: ―¿Pɨn yëydɨjc jada jada', co je mejy je poj tɨ ycapxymɨdoyii?
23442	MAT 8:28	Co Jesús yja'ty ma yɨ nɨɨba' ma yɨ Gadara ñaax ycajp, chi metz yëydɨjc, huɨdi anajty ca'oybɨ mɨɨd oy yjɨjpcoyöyɨ̈yii anajty ajcxy, tɨ chooñ ma je öcpɨ jut. Yɨ jäy ajcxy ooy janch ahua'n, e ca' anajty huaad jɨm ni pɨn ñaxy ma je tü'aa.
23446	MAT 8:32	Chi Jesús ñɨmay yɨ' ajcxy: ―Nɨcxcɨx. Huin'it ñïhuaatzɨ je yëydɨjc je ca'oybɨ. Chi oy ytɨgɨɨygɨxy je ca'oybɨ ma je ɨdzɨm. Huin'it je ɨdzɨm oy ñɨɨgöboyɨ̈ctäy. Jiiby ajcxy yjïcxtäy.
23450	MAT 9:2	E jɨm yajmɨmiñ tüg yëydɨjc huɨdibɨ anajty cɨ̈mät tecymät. Yajcɨɨy ymiñ ma'ndzaayjoty. E co Jesús ijxy co ymɨɨd je mɨbɨjcɨn, chi nɨmay je pa'mjäy: ―Jotcugɨ' miich, tɨ je mbocy nhuinmeecxyɨch.
23451	MAT 9:3	Huin'it nijëjɨty je escribas ajcxy, je ley yhuindzɨn, jot'ajtɨ: “Jadayaabɨ yëydɨjc capxtɨgooyb yɨ' ma Dios co jadu'n ymɨna'ñ.”
23454	MAT 9:6	Ɨɨch ndzojcpyɨch co miich ajcxy mhuinjɨhuɨ̈huɨp co ɨɨch tɨ ndzooñɨch tzajpjoty e paady nmɨɨdɨch je cötujcɨn ya naaxhuiñ e jëbɨ nhuinméecxɨbɨch pocyjäy ajcxy. Huin'it Jesús nɨmay je cɨ̈mätpɨ tecymätpɨ: ―Pɨdɨ̈g, huijtzɨ̈g yɨ mdögy etz nɨcxnɨ ma mdɨjc.
23457	MAT 9:9	Co Jesús oy choonɨ jɨm, huin'it ijxy tüg yëydɨjc, yxɨɨ Mateo, huɨdibɨ anajty ɨñaayb ma yajcogüejttac. Chi nɨmay: ―Pajamgɨch. Huin'it Mateo ytɨnayɨ̈gy. Chi panɨcxy Jesús.
23460	MAT 9:12	Co Jesús jadu'n mɨdooy huin'it nɨmay ajcxy: ―Ca' yajmayjaty tzoydumbɨ huɨdi ca' ajcxy ypɨgyii, jëyɨ huɨdi ajcxy pɨjcɨp.
23463	MAT 9:15	Huin'it Jesús y'adzooy: ―¿Nej jëbɨ yaj'ayuu'aty jäy ajcxy huɨdi yajpaatpɨ ma je pɨjcpɨ yajnixɨɨduñyɨ, pen quipxyɨ yam yajpaady mɨɨd je huɨdibɨ pɨjcp? Minamb je xɨɨ je tiempo mɨna je pɨjcpɨ yajtzonɨɨyb, huin'it janchtɨy ajcxy jëbɨ y'ayuu'ajtcɨxy.
23469	MAT 9:21	Jadu'n anajty tɨ yjot'adyii: “Oy Jesús jëda'ajty yhuitpa' nnïdónɨbɨch, tɨ ɨɨch anajty n'agɨdäygɨch.” Huin'it Jesús yhuäc-huimbijty. Chi huindɨcxpejty je töxyjäy. Chi nɨmay: ―Jotcujc'at miich, tɨ m'agɨdägy jɨgɨx co xymɨbɨcyɨch. E tɨm huin'it hora oychögy je pa'mjäy.
23476	MAT 9:28	Chi Jesús yajpajäty ma anajty tɨ yjättägy. Co ytɨgɨɨy tɨgoty, chi Jesús yajtɨɨy: ―¿Nej mmɨbɨjcpy miich ajcxy co jëbɨ nyajhuindɨcxɨ̈ccɨxy? Huin'it je' ajcxy y'adzooy: ―Mɨbɨjcy ɨɨch ajcxy, Huindzɨn.
23480	MAT 9:32	Co anajty je' jɨm tɨ chongɨxy, huin'it ajcxy mɨmiñ ma Jesús tüg yëydɨjc huɨdibɨ uum huɨdibɨ anajty ca'oybɨ mɨɨd.
23484	MAT 9:36	Co Jesús jadu'n ijxy je mayjäy, chi oy pa'ayoonɨ co yɨ' ajcxy ca' mɨɨdɨty ni pɨn huɨdibɨ jëbɨ ñajtzcapxɨ̈y Dios y'ane'mɨn. Yɨ' ajcxy jadu'n yajpatp nej cöbixy huɨdi ca mɨɨdɨty cuend'ajtpɨ. Ca' nejhuɨɨygɨxy pɨn y'ane'mɨp e pɨn ypanɨcxɨp.
23487	MAT 10:1	Huin'it Jesús huoy je nimajmetz discípulos. Chi moy ajcxy cötujcɨn jëbɨ huaad yajnïhuäch je huɨdi ca'oybɨ mɨɨd. Etz nañ jadu'n yaj'agɨdägɨp huen ytɨm huɨdi yuu huen ytɨm huɨdi pa'mɨty.
23488	MAT 10:2	Jada je' je nimajmetzp yxɨɨ: Simón, huɨdi nañ jadu'n yajtijp Pedro, etz ymɨguëx Andrés; Jacobo etz y'uch Juan, Zebedeo ymang;
23496	MAT 10:10	Ca' mbijty mmɨnɨcxcɨxy tü'amgɨxpɨ. Mmɨnɨcxcɨxy jëda'ajty yɨ mhuit huɨdi mɨɨd ma mnïnïcx. Ni mgamɨnɨcxɨp huingbɨ mgɨ̈g etz mdajc; com ycopɨcɨty co je cajpjäy xyajcáaygɨxɨpy xyaj'úuccɨxɨpy miich ajcxy.
23507	MAT 10:21	Huin'it yɨ jäy ajcxy ñaygɨ̈yegáanɨgɨxy miñ xyipy tüg quëxtɨjc co huen yaj'ögyii. E je ungdeedy cɨ̈yega'ñ y'ung; je ung'anäg mɨbɨdɨ̈ga'ñ je ytaj yteedy etz yaj'öcɨp ajcxy.
23511	MAT 10:25	Jëb jotcujc idɨpy je discípulo co jadu'n yajpaadɨpy jadu'n nej yhuindzɨn, e je tumbɨ jotcujc idɨpy nej yhuindzɨn. Pen jäy mɨnamb co ɨɨch nmɨɨdɨch ca'oybɨ, jac nïgɨ ymɨna'na'ñ co miich ajcxy mɨɨdɨty.
23512	MAT 10:26	Ca' ajcxy mdzɨgɨ̈y yɨ jäy ajcxy. Ca' ji ni ti yüch ity nɨcx ycaniguëxɨ̈gy; nañ ni ti ji ycayajtuñ ayüch ameech nɨcx ycayajnejhuɨ̈y.
23531	MAT 11:3	Chi Juan ydiscípulos ajcxy y'amɨdooy Jesús: ―¿Nej miich je' je Cristo huɨdibɨ anajty minamb o jëbɨ ɨɨch ajcxy huingbɨ n'ahuijxcɨxy?
23547	MAT 11:19	Chi ɨɨch je' je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty nmiiñɨch, e caaybɨch uucpɨch, e miich ajcxy mɨnaangɨxy: “Ijxcɨx, cha tüg yëydɨjc, janch cax janch vino'ucp huɨdibɨ mɨgüg'ajtpy yajcuejtpɨdɨjc etz pocyjäydɨjc.” Je Dios tɨy'ajt ji je' ñiguëxɨ̈gy.
23555	MAT 11:27	Jesús yjacmɨnañ: ―Ɨɨch nDeedy tɨ xyajcɨ̈dɨgɨydäyɨch tüg'ócɨy mɨc'ajt oy'ajt. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' y'ung, jëyɨ nDeedyɨch tügpajc. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' nDeedy'ájtpyɨch, jëyɨ ɨɨch, je Dios y'ung tügpajc, etz jacjadyii huɨdibɨ ɨɨch, je Dios y'ung, nyajniguëxɨ̈gamyɨch.
23563	MAT 12:5	¿Nej ca' miich ajcxy tɨ mgapxyñɨ Moisés ycötujcɨn necy co je teedy ajcxy jëbɨ ytuñ ma Dios ytɨjc sábado xɨɨ, e ca' nan tundɨgooyb je' ajcxy?
23566	MAT 12:8	Ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nmɨɨdɨch ane'mɨn, jaydëbɨ nɨmäyɨch je jäy ajcxy ti jëbɨ tungɨxy sábado xɨɨ.
23568	MAT 12:10	E jiiby ma je naymujctac anajty tüg yëydɨjc huɨdibɨ ycɨ̈tɨ̈tz. Je fariseo ajcxy xɨ̈huamyb Jesús, paady ajcxy y'amɨdooy, ymɨnañ: ―¿Nej jëbɨ tüg pa'mjäy chögy sábado xɨɨjɨ?
23570	MAT 12:12	Nïgɨ tzobaatp tüg yëydɨjc ca'ydɨ tüg cöbixy, paady Moisés ycötujcɨn ca' capx'aducy co tüg oy'ajtɨn nduunɨm sábado xɨɨ, je poocxɨn xɨɨ.
23571	MAT 12:13	Chi Jesús nɨmay je yëydɨjc: ―Xajtɨu yɨ mgɨ'.
23582	MAT 12:24	Per co je fariseos ajcxy nejhuɨy nej je jäy huinmay, chi ajcxy ymɨnañ: ―Jadaabɨ yëydɨjc yajpɨdzɨmy ca'oybɨ mɨɨd je mujcu' huindzɨn ymɨc'ajt (ca' yɨ' yjëjɨty je Cristo).
23583	MAT 12:25	Per Jesús ñejhuɨɨyb anajty ti je fariseos ajcxy yhuinmaayb, chi ymɨnañ: ―Pen tügpɨcy tungmɨɨdpɨ ixyipy ñaybɨjc-huäcxɨgɨxy, etz ñaymɨdziptzóonɨgɨxy ixyipy ac jëyɨ, pues cɨxɨpy yɨ' ajcxy y'ane'mɨn. Pen tüg cajp o tügpɨcy jugymɨgüg ixyipy ñaybɨjc-huäcxɨgɨxy, pues ca' ajcxy y'idaangɨxy tügmucy.
23587	MAT 12:29	(Dios ycötujcɨn jac mɨc ca'ydɨ je ca'oybɨ ycötujcɨn, paady jëbɨ nyajpɨdzɨmyɨch ca'oybɨ.) ¿Nej jëbɨ tüg jäy ytɨgɨɨy ma tüg mɨcpɨ jäy ytɨjc etz pɨgaanɨ tijaty yɨ' ymɨɨd, pen ca' jayɨjp ycɨ' ytecy xojtzɨty? Pues ca'. Coonɨ jayɨjp ycɨ' ytecy xojtzɨty, huin'it jëb pɨjcɨp tɨjaty ymɨɨd.
23589	MAT 12:31	Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co Dios jëbɨ huinmecxɨp tüg'ócɨy pocy huɨdibɨ jäy ytungɨxp etz tüg'ócɨy jɨbɨcpɨ huɨdibɨ jäy ycapxcɨxp. Jëyɨ janchtɨy co pɨnjaty capxtɨgooyb mɨɨd je Espíritu Santo, je Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt, ca' Dios huinmecxɨp nimɨna.
23591	MAT 12:33	Pen miich ajcxy mnejhuɨ̈huamy je quipy pen oy quipy, o pen ca', jëbɨ mnejhuɨ̈huɨpy co je quipy nɨcxy ytɨɨm'aty. Pen oy je ytɨɨm, miich mɨna'nɨp co oy je quipy. E pen ca' oy ytɨɨm'aty, huin'it miich ajcxy mɨna'nɨp co ca' y'oyɨty je quipy.
23592	MAT 12:34	Jɨbɨc jäy miich ajcxy, jadu'n nipaady nej jɨhuɨ̈y ahua'n ɨyujc xy'ung'ajtp. Pen miich ajcxy jɨbɨc jäy'ajtp, ¿nej jëbɨ miich ajcxy oybɨ ayuc mgapxɨpy? Jadu'n nej jäy ajcxy yjot yhuinma'ñ mɨɨdɨty, ac tɨm jadu'n ajcxy ycapxy.
23596	MAT 12:38	Chi nijëjɨty fariseos ajcxy etz escribas ajcxy Jesús nɨmayɨ: ―Huindzɨn, n'ixamy ɨɨch ajcxy miich tüg m'ijxpejt.
23600	MAT 12:42	Nañ jadu'n je töxyjäy reina huɨdibɨ tzɨnay jecy'ajty ma madza'cruudz ypɨdzɨmy, yɨ' je' xɨ̈dähuam je jäy ajcxy huɨdibɨ tzɨnaayb jadachambɨ tiempo, etz yajpocycähuɨɨb ajcxy. Je reina tzoon jɨguëgy nɨcxy co amɨdo'ida'ñ je rey Salomón ma capxhuäcxɨ Dios y'ayuc. Ji naaxhuiñ jadachambɨ tüg Dios ytɨy'ajtmɨɨdpɨ jac nïgɨ ymɨjɨty, ca'ydɨ Salomón anajty, e ca' je jäy ajcxy mɨjpɨdäga'ñ.
23604	MAT 12:46	Jesús yaj'ixpɨjcpy anajty je mayjäy, co oy yja'ty je' ytaj etz y'uch mɨguëx ajcxy. Hue' ajcxy yhuɨ'my tɨba'y. Je' ajcxy anajty ymɨgapxamy Jesús.
23605	MAT 12:47	Chi jäy yajnɨmay Jesús: ―Yɨ mdaj etz m'uch mɨguëx ajcxy, chiiby ajcxy tɨba'y, miich xyjamɨgapxamb.
23607	MAT 12:49	Huin'it Jesús nitziihuɨɨy je' ydiscípulos ajcxy e ymɨnañ: ―Jada ɨɨch ndiscípulos ajcxy jadu'n nipaady nej ɨɨch ndaj etz ɨɨch n'uch nmɨguëx.
23608	MAT 12:50	Huen ytɨmpɨnɨty huɨdibɨ ytumyb ɨɨch nDeedy chojcɨn, huɨdibɨ jiiby tzajpjoty, pues jadu'n yɨ' ajcxy nipaady nej ɨɨch ndaj etz ɨɨch n'uch mɨguëx.
23613	MAT 13:5	Nijëjɨty ytɨɨm ycäy ma tzaanïcx ma anajty hueenɨ naax. Jada tɨɨm tzojc ymujxy.
23615	MAT 13:7	Nijëjɨty tɨɨm oy ycäy ma ujtz'aayjot ma apyjot, e ujtz'öctay je trigo mang.
23619	MAT 13:11	Chi Jesús y'adzooy, ymɨnañ: ―Miich ajcxy jaydëb mnejhuɨ̈huɨpy huɨdibɨ Dios ñigapxyp ñimɨydacpy coyüch'amy ma y'ane'mɨn. Jacjadyii jäy ca' ajcxy huinjɨhuɨ̈huɨpy.
23621	MAT 13:13	Paady jɨhuimbit'amy nyajnɨmaayɨch; jaydëbɨ pɨnjaty ijxcɨxy, ñipatpy nejɨhuɨ̈y ca' tɨ ijxcɨxy; etz co ajcxy mɨdoogɨxy, ca' ajcxy huinjɨhuɨ̈y, ñipatpy nejɨhuɨ̈y ca' tɨ mɨdoogɨxy.
23623	MAT 13:15	Com jadayaabɨ jäy ooy ajcxy yjot yhuinma'ñ tɨ y'ahuimbity juuñ. Nej ajcxy yjamɨdoy, ca' ajcxy ymɨdohuɨ'mgɨxy. Nej ajcxy ja'ixy, ca' y'ijxhuɨ'mgɨxy. Nej ajcxy yjahuinjɨhuɨɨygɨxy, per ca' yhuinjɨhuɨ̈y ma yjot yhuinma'ñ. Yɨ' ajcxy ca' yjothuimbidaangɨxy ma ɨɨch, jaydëb nyajnïdzögɨbɨch ajcxy.
23632	MAT 13:24	Chi Jesús yaj'ixpɨjcy jadüg jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: ―Je Dios y'ane'mɨn jadu'n nipaady nej tüg yëydɨjc huɨdibɨ trigo tɨɨm huɨjp ma je' ycam.
23662	MAT 13:54	Co Jesús chooñ jɨm, chi ñɨcxy ma ycɨ'mnaax ycɨ'mgajp. Chi Jesús ytɨgɨɨy ma je judio ñaymujctac, e ytɨgɨɨy yaj'ixpɨjcp. Chi je mayjäy jiiby ooy jɨhuɨy huinmay nej yɨ' yaj'ixpɨcy, ymɨnañ ajcxy: ―¿Ma jada' jada yëydɨjc tɨ paady jada ixpɨjcɨn? ¿Ma mɨc'ajt paady co ooy mɨjhuinma'ñ tzachtuñ?
23663	MAT 13:55	Jadayaabɨ yëydɨjc hue' yteedy'ajtpy je tzejtzpɨ, etz ytaj'ajtpy María. E ɨɨch ajcxy n'ix'ajtpyɨch je y'uch ajcxy; Jacobo, José, Simón, etz Judas.
23668	MAT 14:2	E yɨ' nɨmay je ymɨdungmɨɨdpɨdɨjc: ―Yɨjiibɨ jäy huɨdibɨ tzachtumb mɨjhuinma'ñ, yɨ' je' je Juan, je Bautista. Juan tɨ jugypɨcy jadüg'oc ma anajty tɨ y'ögy, paady mɨc'ajt mɨɨd jaydëb mɨjhuinma'ñ tuñ.
23681	MAT 14:15	Com tɨ anajty chuu'ɨɨñɨ, paady je' ydiscípulos ajcxy nimɨjhua'cy Jesús, e nɨmay ajcxy: ―Tɨ chuu'ɨɨñ, e ca' ya pɨn chɨna'y, paady capxcɨ́xy mɨɨd jada mayjäy ajcxy, jaydëb ajcxy nɨcxy ixtäy ycaayɨn y'uucɨn ma yɨ mutz cajp ajcxy huingonbɨ.
23683	MAT 14:17	Chi je' ajcxy ymɨnañ: ―Per ɨɨch ajcxy jëyɨ yeeby nmɨɨdɨty mɨgoox tzajcaagy etz metz acx.
23687	MAT 14:21	Mɨgoox mil anajty ajcxy je yëydɨjctɨjc huɨdibɨ cay uuc. E ca' ajcxy mɨchoy je töxyjäydɨjc ajcxy etz je y'ung y'anäg ajcxy.
23690	MAT 14:24	Co ycoodzɨɨñ, mejy cujc anajty je barco cujc nɨcxy. E je nɨɨ ooy anajty ymɨjjëtzpety ma je barco, je' co ooy anajty mɨc yjanchpojy.
23702	MAT 14:36	Chi ajcxy cohuanɨɨy Jesús, pen jëb je pa'mjäy ñïdoñyii je yhuit. E tüg'ócɨy je huɨdijaty ñïdonɨp je' yhuit, je' ajcxy chooctay y'agɨdactay.