23215	MAT 1:2	Abraham oy ung'adyii Isaac. Isaac oy ung'adyii Jacob. Jacob oy ung'adyii Judá etz y'ajchytɨjc y'uchytɨjc.
23219	MAT 1:6	Isaí oy ung'adyii rey David. Je rey David je' oy ytöxyɨjc'adyii huɨdɨ anajty Urías ytöxyɨjc'ajtpy. E je' ajcxy y'ung'ajtɨ Salomón.
23224	MAT 1:11	Josías oy ung'adyii Jeconías mɨɨd y'ajchytɨjc y'uchytɨjc. Huin'it Babilonia jäy oy mach je israelitas jäy. Chi mɨnɨcxy jɨm Babilonia y'it.
23231	MAT 1:18	Jadayab capxy ayuc jadu'n nej ymiñ yja'ty je Jesucristo. Jesús ytaj, huɨdi anajty yxɨɨ María, yɨ' tɨ anajty ycapxytungɨxy co ypɨgaangɨxy mɨɨd José; e ma anajty ca'nɨ ñaybudɨgɨ́ɨyɨgɨxy, chi María oy y'ungdzɨmɨ̈gy mɨɨd yɨ Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt.
23232	MAT 1:19	José, yɨ' ñäy, hue' anajty yɨ' yajpaty janch tudägy. Ca' anajty xɨ̈hua'ñ María mayjäyjoty. Hue' janchtɨy yhuinma'ñybaty co ixmadza'ñ ayüch ameech ca' pɨn yajnejhuɨ̈hua'ñ.
23237	MAT 1:24	Co José ymäyhuijy, chi cuyduñ jadu'n nej anajty Dios y'ángel tɨ nɨmäyii, chi huoy María jadu'n nej jɨhuɨɨy töxyɨjc'adyii.
23239	MAT 2:1	Jesús yma'xung'ajty ma tüg cajp huɨdi yxɨɨ Belén, jɨm ma Judea ñaaxjot, huin'it co anajty Herodes yrey'aty ma yɨ jɨmbɨ naaxjot. Chi huin'it yja'ty ma Jerusalén cajp nijëjɨty yëydɨjctɨjc huidibɨ anajty tɨ choñ ma xɨɨ ypɨdzɨmy, yɨ huɨdibɨ anajty ajcxy xɨɨ madza' tɨ ni'ixpɨgɨɨygɨxy.
23256	MAT 2:18	Jɨm Ramá yajmɨdoy co anajty chachjɨɨy chachyäxy jäy ajcxy; yɨ Raquel tzachjɨɨyb tzachyaaxp mɨɨd y'ung ajcxy ycɨxpɨ, ca' ajcxy anajty yjotcujc'aty mɨɨd co anajty y'ung tɨ y'öctäy.
23266	MAT 3:5	Chi chooñ jɨm Jerusalén jäy etz tüg'ócɨy huɨdijaty tzɨnaayb ma Judea ñaaxjot, nañ jadu'n huɨdijaty tzɨnaayb ma Jordán mɨjnɨɨba', ñɨcx ajcxy ma Juan amɨdo'íjtɨy yɨ' y'ayuc.
23274	MAT 3:13	Huin'it Jesús chooñ ma Galilea ñaaxjot, chi ñɨcxy ma Jordán mɨj nɨɨ ma anajty Juan yjäyyajnɨɨbety, nɨɨbedam anajty yɨ' nañ jadu'n.
23277	MAT 3:16	Co Jesús ñɨɨbejttay, chi Jesús ijxy Dios yjɨhuɨ'ñ ñigɨdägyii jadu'n nej tüg pi'cmuuxy.
23286	MAT 4:8	Jadüg'oc je ca'oybɨ ymɨɨd'ajty Jesús ma tüg copnïcx janch cɨjxpɨ, e jɨm yajni'ixɨɨyday tüg'ócɨy naax cajp co ooy mɨɨdɨty oy'ajtɨn etz mɨc'ajt.
23287	MAT 4:9	E chi nɨmay: ―Ɨɨch jada miich nmoydähuɨpy tüg'ócɨy, pen miich cojxtɨna' xyhuindzɨgɨ̈yɨch xy'ojadatyɨch.
23289	MAT 4:11	Huin'it je ca'oybɨ huinhuäctucy Jesús, chi Jesús ñimiinɨ ángeles ycuend'ajtɨ.
23291	MAT 4:13	E ni ca' yhuɨ'mɨɨy jɨm Nazaret, chi ñɨcxy jɨm Capernaum, jɨm ma Zabulón etz Neftalí y'it.
23297	MAT 4:19	Chi Jesús nɨmay ajcxy: ―Pajamgɨch, ɨɨch miich ajcxy nyajni'ixɨ̈huɨpy nej jäy myaj'ixpɨgɨpy je Dios ytɨy'ajt.
23299	MAT 4:21	Hueenɨ jac'amɨjcɨ'm Jesús ijxy janimetz Zebedeo ajcxy ymang, je Jacobo etz Juan. Jɨm anajty yɨ' ajcxy ma tüg barco mɨɨd yteedy, yɨ' anajty ajcxy yɨ' jɨm chach'adagɨɨyb yɨ huɨdibɨ mɨ'acxmajtzcɨxy. Chi ajcxy Jesús yhuoohuɨ.
23304	MAT 5:1	Co Jesús ijxy tüg'ócɨy je mayjäy, chi nɨcxy ma tüg copnïcx, e chi jɨm y'ixtacy. E huin'it je' y'ixpɨjcpɨdɨjc ajcxy yjübigɨɨy.
23307	MAT 5:4	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdi yajpatp taj may, yɨ' ajcxy yajmöhuam jotcujc'ajtɨn.
23308	MAT 5:5	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ yung naxpy jäy'ajtp, yɨ' ajcxy padaamb tüg'ócɨy je huɨdi Dios tɨ yaj'ahuanɨ̈yii.
23310	MAT 5:7	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ pa'ayoob huenytimpɨnjäyɨty, Dios nañ jadu'n ajcxy pa'ayohuɨɨb.
23312	MAT 5:9	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ ca' ti tzip tzojccɨxy, com yɨ' ajcxy Dios ung'adɨɨb.
23315	MAT 5:12	Xondaaccɨx jotcuj'ajtcɨx co mbadaangɨxy tüg oy'ajtɨn jiiby tzajpjoty. Nañ jadu'n ajcxy ixhuɨdijty pahuɨdijty je Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ jecy'ajty.
23316	MAT 5:13	Jadu'n nej caan ca' yajpüch je tzüch jɨɨcxy tɨm jadu'n miich ajcxy myajpaady ya naaxhuiñ. Pen je caan ca' mɨɨd ti xücx'ajtɨn, ¿nej jëbɨ nyajtuunɨm? Ca' y'oc'oyyajtunɨty, chi yajnajtzxɨdɨɨyñɨ, chi yhuaanɨ tembejt hua'cpejt.
23327	MAT 5:24	jɨm myajhuɨ'm je huindzɨgɨ'ñ ma je altar yhuinduu, e nɨcx jayɨjp nayyaj'oyɨ̈huɨɨ mɨɨd je mɨgüg, huin'it mhuimbedɨp e chɨmgɨ̈yecy je mhuindzɨgɨ'ñ.
23331	MAT 5:28	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn huindɨcxy tüg töxyjäy, e jot'adɨɨyb nejjaty, tɨ je' anajty ñitundɨgooyñɨ ma yjot yhuinma'ñ.
23347	MAT 5:44	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb: Tzoc yɨ' huɨdibɨ ajcxy xymɨdzip'ajtp, etz mɨbɨjctzoohuɨ ma Dios huen y'oy'ajtɨn paady yɨ huɨdibɨ xyñigapx xyni'ojɨɨyb, e nañ mɨ'oyjäy'at yɨ huɨdibɨ xyca'ixamb.
23352	MAT 6:1	Ca' mdungɨxy je oybɨ ma jäy y'ixy yhuindɨcxy mɨɨd co mdzachyajhuindɨcxaangɨxy co mdungɨxy oybɨ. Pen jadu'n m'ɨdɨɨtzcɨxy mDios Teedy huɨdi jiiby tzajpjoty tzɨnaayb, ca' ajcxy xymöhua'ñ je oy'ajtɨn.
23353	MAT 6:2	Paady co mbubedɨpy mmɨgüg, je ayoobɨ jäy huɨdi yajmayjajtpy tijaty, ca' huaad mnigapxy mnimɨydägy o mnaygömayii co anajty tɨ mmöy tijaty. Yɨ' jadu'n ɨdɨɨtzp je jäy huɨdi mɨj cɨx nayjɨhuɨɨyɨp huɨdi anɨdaacp co huen jäy y'ixyii mɨjpɨdägyii co anajty jadu'n y'ɨdɨ̈ch. Janch ɨɨch miich ajcxy jadu'n nɨmaaygɨx co yɨ' tɨ patcɨxy je oy'ajtɨn.
23354	MAT 6:3	Co miich mmöhuɨpy mmɨgüg tijaty yajmayjajtpy, hue' janchtɨy mdunɨpy ca' myajnejhuɨ̈huɨpy huɨdi mɨɨd mnaymɨgüg'adyii.
23358	MAT 6:7	Com Dios mmɨbɨjctzoy, ca' m'agapxɨyo'cɨp je huɨdi anajty tɨ m'occapxpɨ, jadu'n nej ajcxy y'ɨdɨɨtzcɨxy huɨdi ca' nejhuɨɨygɨxy Dios ytɨy'ajt. Yɨ' ajcxy huinma'ñypɨdägy co mɨɨd ajcxy ymay'ayuc huin'it ajcxy ymɨdoohuɨɨyb.
23360	MAT 6:9	E jadu'n miich ajcxy Dios mɨbɨjctzohuɨpy, jadu'n mɨna'nɨp: Dios Teedy, miich huɨdibɨ tzajpjoty tzɨnaayb; huindzɨgɨ̈y miich mxɨɨ y'ity.
23375	MAT 6:24	Ni tüg pɨn ca' huaad mɨɨd tuñ metz huindzɨn com mɨjotma'tɨ tüg je', e jadügpɨ chogɨpy; o ixtijɨpy tüg e jadüg ymɨgüg'adɨɨyb. Nañ jadu'n ca' huaad miich ajcxy metz m'ojadajtcɨxy, Dios etz je meeñ.
23376	MAT 6:25	Paady ɨɨch miich ajcxy nɨmaaygɨxy: Ca' mdzachhuinmaaygɨxy ti ajcxy mnitzɨnähuɨpy, ti ajcxy mgayɨpy m'ügɨpy o ti ajcxy mhuit'adɨɨyb mducxy'adɨɨyb. MDios yɨ' tɨ xymooygɨxy je mjugy'ajtɨn, e paady ycɨxpɨ yɨ' nejhuɨɨyb ti ajcxy myajmayjajtpy.
23377	MAT 6:26	Oc'ix miich ajcxy yɨ joon huɨdi queec-huɨdijtp. Yɨ' ajcxy ycaniipcɨxy ycatungɨxy, nañ ni ca' yɨ' ajcxy yujcpɨjccɨxy ma tze'x. Miich ajcxy mDios Teedy huɨdi tzajpjoty tzɨnaayb, je' moydaayb huɨdi ajcxy yɨ' yjɨɨcxyp. E miich ajcxy mjactzoobatp ca'ydɨ yɨ joon.
23382	MAT 6:31	Paady ca' nɨgoobɨ mdzachhuinmaaygɨxy ma ajcxy mbaadɨp ti mgayɨpy m'ügɨpy o ti mhuit'adɨɨyb mducxy'adɨɨyb.
23390	MAT 7:5	Miich cɨ'm mnayhuin'ɨɨñyii. Nɨcx jayɨjp mbocy mgaydey ocyajhuädz, huin'it jëbɨ mbubety je mmɨgüg.
23391	MAT 7:6	Ca' mmöy yɨ jɨbɨcjäydɨjc huɨdibɨ Dios yjë'ajty co nɨcx camɨj'ijx camɨjpɨdaaccɨxy; ni mgayegɨpy Dios y'ayuc ytɨy'ajt ma yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ ca' tzojccɨxy Dios y'ayuc ytɨy'ajt.
23402	MAT 7:17	Je quipy huɨdibɨ ooy y'oyɨty, oy yɨ' ytɨɨm'aty. Je quipy huɨdibɨ ca' y'oyɨty, ca' yɨ' oy ytɨɨm'aty.
23407	MAT 7:22	Mayjäy oy mɨna'na'ñ huin'it xɨɨ huin'it tiempo: “Huindzɨn, Huindzɨn”, tɨ ɨɨch ajcxy ngapxhuäcxy miich m'ayuc, e mɨɨd miich mxɨɨ tɨ ɨɨch ajcxy nyajpɨdzɨmy je ca'oybɨ; etz mɨɨd miich mxɨɨ tɨ nduñ ɨɨch ajcxy mɨj huinma'ñ.
23413	MAT 7:28	Co Jesús ycapxtay ymɨydactay, chi je jäy ooy huinmay jadu'n nej anajty tɨ yaj'ixpɨcy.
23416	MAT 8:2	Huin'it ñimiinɨ tüg jäy jɨbɨc pützpa'mmɨɨdpɨ. Chi ycojxtɨnay'ahuɨɨy ma Jesús yhuinduu. Chi minañ: ―Huindzɨn, pen m'a'ixɨɨyb jëbɨ xyajtzögyɨch.
23418	MAT 8:4	Chi Jesús nɨmay: ―Ca' pɨn myajnɨmäy; nɨcx janchtɨy ma je teedy. Mɨnɨcx tüg huindzɨgɨ'ñ huɨdi Moisés y'ane'my. Huin'it jëbɨ yɨ jäy ajcxy ixɨpy co tɨ m'agɨdägy.
23420	MAT 8:6	Chi ñɨmaayɨ: ―Huindzɨn, jɨm ɨɨch tüg ndumbɨ ma ɨɨch ndɨjc huɨdi tɨm cöcnaayñɨp, ca' y'ocyücxnɨ.
23423	MAT 8:9	Ɨɨch nañ jadu'n ane'my n'ityɨch, e nañ nmɨɨdɨch soldadtɨjc cɨ̈'am. Co ɨɨch nɨmäy: “Nɨcx”, nɨcxp; e co ɨɨch nɨmäy: “Min”, mimb; e co n'ane'myɨch je nbödumbɨch huen tijaty tun, ytumyb.
23428	MAT 8:14	Chi Jesús ñɨcxy ma Pedro ytɨjc. Chi ijxy je Pedro ymɨ̈d co jɨm cɨjx'am ycöcnäy mɨɨd je toyba'm.
23434	MAT 8:20	Chi Jesús y'adzooy: ―Je huaax ymɨɨd je' ajcxy yjut, e je joon ymɨɨd je' ajcxy ype'ñ. Per ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon jiiby tzajpjoty, ca' nmɨ́ɨdɨdyɨch ma nmähuɨbɨch ma nbócxɨbɨch.
23440	MAT 8:26	Huin'it Jesús y'adzooy: ―¿Na'amy co mdzachtzɨgɨ́ɨygɨxnɨ? ¡Miich ajcxy hueenɨ mɨɨdɨty mɨbɨjcɨn! Huin'it Jesús ypɨdɨ̈gy. Chi mɨgapxy je poj etz je mejy. Huin'it je mejy etz je poj yhua'cxɨjptay.
23442	MAT 8:28	Co Jesús yja'ty ma yɨ nɨɨba' ma yɨ Gadara ñaax ycajp, chi metz yëydɨjc, huɨdi anajty ca'oybɨ mɨɨd oy yjɨjpcoyöyɨ̈yii anajty ajcxy, tɨ chooñ ma je öcpɨ jut. Yɨ jäy ajcxy ooy janch ahua'n, e ca' anajty huaad jɨm ni pɨn ñaxy ma je tü'aa.
23444	MAT 8:30	Jɨguem ma anajty ajcxy je' yajpaady jɨm anajty may'ɨdzɨm y'ojccɨxy.
23445	MAT 8:31	Chi je ca'oybɨ ymɨnañ: ―Pen miich xyajpɨdzɨm ɨɨch ajcxy, xyaj'adɨgɨɨygɨxy xyajjottɨgɨɨygɨxy yɨ may'ɨdzɨm.
23446	MAT 8:32	Chi Jesús ñɨmay yɨ' ajcxy: ―Nɨcxcɨx. Huin'it ñïhuaatzɨ je yëydɨjc je ca'oybɨ. Chi oy ytɨgɨɨygɨxy je ca'oybɨ ma je ɨdzɨm. Huin'it je ɨdzɨm oy ñɨɨgöboyɨ̈ctäy. Jiiby ajcxy yjïcxtäy.
23447	MAT 8:33	E je jäy ajcxy huɨdibɨ anajty ɨdzɨm ycuend'ajtp, huin'it ajcxy yqueegy mɨɨd je tzɨgɨ'ñ. Chi co ajcxy yja'ty cajpjoty, huin'it ajcxy ytɨgɨɨy mɨydaacpɨ jadu'n nej anajty tɨ ytuñyii tɨ yjadyii.
23449	MAT 9:1	Chi Jesús ybarcɨtɨgɨɨy. Chi ñɨcxy jɨm'amy mejyñaxy. Chi oyjäty ma ycɨ'mgajp.
23450	MAT 9:2	E jɨm yajmɨmiñ tüg yëydɨjc huɨdibɨ anajty cɨ̈mät tecymät. Yajcɨɨy ymiñ ma'ndzaayjoty. E co Jesús ijxy co ymɨɨd je mɨbɨjcɨn, chi nɨmay je pa'mjäy: ―Jotcugɨ' miich, tɨ je mbocy nhuinmeecxyɨch.
23466	MAT 9:18	Ma anajty Jesús jɨm ycapxy ymɨydägy huin'it ymiñ tüg mɨjjäy. Chi ñaygojxtɨnay'ahuɨy ma Jesús yhuinduu. Chi ymɨnañ: ―Nnɨɨxɨch tɨ y'ögy. Nɨcx ma ɨɨch ndɨjc etz mgɨ̈nïxajɨpy, jugypɨgɨpy ya.
23468	MAT 9:20	Ma anajty ajcxy jɨm ytüyöy huin'it ymiñ jɨxcɨ'py'amy tüg töxyjäy huɨdi yxɨɨ ybo' tɨ mɨ'ijtɨɨyñɨ majmetz jɨmɨjt. Chi nïdonɨ Jesús yhuitpa'. Huin'it ñajxy je' ypa'm.
23469	MAT 9:21	Jadu'n anajty tɨ yjot'adyii: “Oy Jesús jëda'ajty yhuitpa' nnïdónɨbɨch, tɨ ɨɨch anajty n'agɨdäygɨch.” Huin'it Jesús yhuäc-huimbijty. Chi huindɨcxpejty je töxyjäy. Chi nɨmay: ―Jotcujc'at miich, tɨ m'agɨdägy jɨgɨx co xymɨbɨcyɨch. E tɨm huin'it hora oychögy je pa'mjäy.
23471	MAT 9:23	Chi Jesús oy yjäty ma je mɨjjäy ytɨjc. Chi ijxy je xuuxpɨdɨjc mɨɨd je ymɨgügtɨjc ajcxy huɨdi chachyaaxcɨxy co anajty tɨ y'ögy je töxy'anäg.
23472	MAT 9:24	Huin'it Jesús nɨmay ajcxy: ―Queccɨx ya, yɨ pi'ctöxy'anäg ca' yɨ' tɨ y'ögy. Hue' yɨ' maab. Huin'it ajcxy nɨgo nɨxiicy yajxiicy Jesús.
23478	MAT 9:30	Chi je' ajcxy y'ijxɨ̈gy. Huin'it Jesús y'ane'mɨn pɨdacy: ―Ca' huaad pɨn myajnejhuɨɨygɨxy.
23479	MAT 9:31	Co je' ajcxy ñɨcxnɨ, chi ajcxy ooy nigapxy nimɨydacy co Jesús anajty tɨ yaj'ijxɨ̈cɨgɨxy.
23483	MAT 9:35	Jesús jadu'n yhuɨdijty cajp cajp yaj'ixpɨjcy majaty tzajptɨjc. Yajhuingapxɨ̈y je jäy Dios y'ayuc. Etz nañ jadu'n yaj'agɨdacy huen ytɨm huɨdi yuu huen ytɨm huɨdi pa'mɨty.
23484	MAT 9:36	Co Jesús jadu'n ijxy je mayjäy, chi oy pa'ayoonɨ co yɨ' ajcxy ca' mɨɨdɨty ni pɨn huɨdibɨ jëbɨ ñajtzcapxɨ̈y Dios y'ane'mɨn. Yɨ' ajcxy jadu'n yajpatp nej cöbixy huɨdi ca mɨɨdɨty cuend'ajtpɨ. Ca' nejhuɨɨygɨxy pɨn y'ane'mɨp e pɨn ypanɨcxɨp.
23487	MAT 10:1	Huin'it Jesús huoy je nimajmetz discípulos. Chi moy ajcxy cötujcɨn jëbɨ huaad yajnïhuäch je huɨdi ca'oybɨ mɨɨd. Etz nañ jadu'n yaj'agɨdägɨp huen ytɨm huɨdi yuu huen ytɨm huɨdi pa'mɨty.
23492	MAT 10:6	Nïgɨ jac'oy co ajcxy mnɨcxɨpy ma je Israeljäy huɨdibɨ ca' nejhuɨ̈y huɨdibɨ ca' paduñ Dios ytɨy'ájtɨn.
23496	MAT 10:10	Ca' mbijty mmɨnɨcxcɨxy tü'amgɨxpɨ. Mmɨnɨcxcɨxy jëda'ajty yɨ mhuit huɨdi mɨɨd ma mnïnïcx. Ni mgamɨnɨcxɨp huingbɨ mgɨ̈g etz mdajc; com ycopɨcɨty co je cajpjäy xyajcáaygɨxɨpy xyaj'úuccɨxɨpy miich ajcxy.
23505	MAT 10:19	Co anajty ajcxy xyajcɨ̈dɨgɨ̈y je mɨjtungmɨɨdpɨ, ca' ajcxy oy mhuinmaayɨpy nej m'ocnɨmähuɨpy. Co anajty paady je tiempo, huin'it ɨɨch miich ajcxy myajnɨmähuɨpy nej ajcxy mgapxɨpy.
23507	MAT 10:21	Huin'it yɨ jäy ajcxy ñaygɨ̈yegáanɨgɨxy miñ xyipy tüg quëxtɨjc co huen yaj'ögyii. E je ungdeedy cɨ̈yega'ñ y'ung; je ung'anäg mɨbɨdɨ̈ga'ñ je ytaj yteedy etz yaj'öcɨp ajcxy.
23522	MAT 10:36	E jadu'n miich ajcxy mdzip'adɨɨyb mgɨ'mjuugy mgɨ'mmɨgüg.
23524	MAT 10:38	e pɨn ca' ycɨ'mdzojcɨn y'ijxmajtztäy etz ca' ñaybɨdägyii ycɨxjot huinɨjot ma ɨɨch, ca' mɨhuaadɨty nɨcx njäy'adɨɨybɨch.
23528	MAT 10:42	Je huɨdi yaj'ucp tüg vaso nɨɨ ma huenytɨmpɨnjäy mɨɨd co xymɨbɨcyɨch, janch ɨɨch miich nɨmaaygɨxy, ypaadɨpy oy'ajtɨn.
23533	MAT 11:5	Miich ajcxy yajmɨɨdmɨydäg je Juan, jadu'n nej je huintzpɨ nyajhuindɨcxɨ̈gyɨch; je cɨ̈mät tecymät nyajtzoocypɨch; je huɨdibɨ jɨbɨc nïbützpa'm ymɨɨd nyajtzoocpyɨch; je' ajcxy huɨdibɨ cönat nyajmɨdohuɨ̈cpyɨch; je öcpɨ ajcxy nyajjugypɨjcpyɨch; etz je ayoobtɨjc, je huɨdibɨ yung naxy yjothuinma'ñ nyajmɨɨdmɨydacypɨch Dios y'ayuc.
23537	MAT 11:9	¿Ti miich ajcxy oy m'ixy? ¿Nej tɨ m'ixy tüg Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ? Janch co tɨ m'íjxcɨxy tüg jäy jac mɨj ca'ydɨ tüg Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ.
23538	MAT 11:10	Je' jada je jäy huɨdibɨ Dios nigapxy ma ñecy co Dios jadu'n ymɨnañ: Cham nguexyɨch ɨɨch nguexyöyp jayɨjp ma miich. Je' yaj'oyɨ̈huɨp je jäy yjot yhuinma'ñ mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ, tɨm jadu'n nipaady nej jɨhuɨ̈y jäy tü'aa yaj'oyɨ̈y co rey ymiina'ñ.
23543	MAT 11:15	Pɨnjaty mɨdo'n mɨɨd huen mɨdo'mbɨgɨpy ɨɨch n'ayuc.
23546	MAT 11:18	Chi Juan, je Bautista, anajty miiñ, e je' ca' ycay y'ügy. E miich ajcxy mɨnaangɨxy co Juan ca'oybɨ ymɨɨdɨty. Jada pi'c'anäctɨjc nipaady nej miich ajcxy.
23551	MAT 11:23	Miich ajcxy, Capernaum jäy, mnaybɨdáacɨgɨxy jadu'n nej jɨhuɨ̈y mdɨgɨ̈huaangɨxy jiiby tzajpjoty. Per ca' yjadu'nɨty. Mdɨgɨ̈huam miich ajcxy ayoodactuuby. Ayo'n tzaachypɨ mbadaangɨxy. Co ixyipy ɨɨch tɨ nduñɨch jecy'ajty je mɨjhuinma'ñ mɨj tzög'ajtɨn ma Sodoma cajp, jadu'n nej tɨ nduñɨch ma miich ajcxy mgajp, chambaad ixyipy ity yɨ jadu'mbɨ cajp, ca' ixyipy Dios cayajtɨgooy.
23553	MAT 11:25	Chi Jesús ytɨgɨɨy Dios mɨbɨjctzooyb, ymɨnañ: ―Dios Teedy, ɨɨch miich n'ɨɨbaatpɨch ngapxpaatpɨch. Miich mɨɨd je mɨj cötujcɨn jiiby tzajpjoty etz ya naaxhuiñ. Com miich tɨ mnajtzcapxɨy yɨ m'ixpɨjcɨn ma je ayoobtɨjc huɨdibɨ tzɨnaayb jotxeemy, e tɨ myüch yɨ m'ixpɨjcɨn ma yɨ ixpɨcytɨjc cohuinma'ñydɨjc.
23555	MAT 11:27	Jesús yjacmɨnañ: ―Ɨɨch nDeedy tɨ xyajcɨ̈dɨgɨydäyɨch tüg'ócɨy mɨc'ajt oy'ajt. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' y'ung, jëyɨ nDeedyɨch tügpajc. Ni pɨn ca' ijxcapy pɨn je' nDeedy'ájtpyɨch, jëyɨ ɨɨch, je Dios y'ung tügpajc, etz jacjadyii huɨdibɨ ɨɨch, je Dios y'ung, nyajniguëxɨ̈gamyɨch.
23556	MAT 11:28	Min ma ɨɨch nidüg'ócɨy miich ajcxy huɨdijaty taj mayb myajpatp ma mjot mhuinma'ñ, ɨɨch miich ajcxy nmöhuamyb jotcujc'ajtɨn.
23560	MAT 12:2	E co je fariseos ajcxy ijxy nej Jesús ydiscípulos ajcxy y'ɨdɨɨtzcɨxy, chi ajcxy nɨmay Jesús: ―Oc'ix nej miich mdiscípulos ajcxy y'ɨdɨ̈ch. Hue' ajcxy tumyb huɨdibɨ ca' huaad ma sábado xɨɨ yajtuñ.
23576	MAT 12:18	Jada je' ɨɨch ndumbɨ huɨdɨ tɨ nhuin'ixyɨch. Yɨ' ɨɨch ooy ndzocyɨch njɨhuɨ̈yɨch etz ooy njotcujcɨch mɨɨd yɨ'. Ɨɨch yɨ' nmöhuamybɨch ɨɨch njɨhuɨ'ñ mɨc'ajt. Yɨ' capxhuäcxɨp ɨɨch n'ayuc jadu'n nej ndzaachytuna'ñɨch naaxhuiñyjäy ajcxy mɨɨd ajcxy ypocy ycɨxpɨ.
23578	MAT 12:20	Ca' yɨ' tzaachytuna'ñ ayoobɨtɨjc etz huɨdibɨ ayo'ndumb ijtp. Etz nañ ni ca' yajtɨgoya'ñ huɨdibɨ ayoobɨtɨjc yco'ögy'ungdɨjc yjɨjp'ijxpy. Jadu'n nej jäy cayajhuindɨgoy tzajcapy huɨdi huiidyɨp etz ni cayajpïch je mecha huɨdibɨ uuxy uuxy tɨɨcxp. Ixtɨ mabaad anajty yajcopɨcy y'ane'mɨn tudägypɨ.
23580	MAT 12:22	Chi mɨɨd miiñ ajcxy ma Jesús tüg jäy huɨdibɨ huintzɨp etz uum. Je' anajty mɨɨd ca'oybɨ. Chi Jesús yajtzoogy, e chi y'ijxɨ̈gy etz ycapxɨ̈gy.
23585	MAT 12:27	Miich ajcxy mɨnamb co ɨɨch nyajpɨdzɨmyɨch ca'oybɨ mɨɨd je ca'oybɨ huindzɨn, je Beelzebú ymɨc'ajt. Pen tɨy'ajt jadu'n nej miich ajcxy mɨna'ñ, je jäy ajcxy huɨdibɨ xymɨjnɨcxpejt miich ajcxy, ¿nej yɨ' ajcxy paady mɨc'ajt ma je mujcu' co ajcxy yajpɨdzɨmy ca'oybɨ ma je pa'm jäy? Pues ca', paady yɨ' ajcxy tɨy'ajt yejcp co miich ajcxy tɨ mgapxtɨgoy co ymɨnaangɨxy co ɨɨch nyajpɨdzɨmyɨch ca'oybɨ mɨɨd Satanás ymɨc'ajt.
23586	MAT 12:28	Per ɨɨch nyajpɨdzɨmyɨch ca'oybɨ ma pa'mjäy mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt. Paady miich ajcxy nejhuɨɨyb co tɨ ymiiñ yjäty je Dios y'ane'mɨn ma miich ajcxy.
23588	MAT 12:30	Pɨnjaty ca' xymɨjnɨcxpetyɨch, xymɨdzipɨch yɨ'. Pɨnjaty ca' tuñ mɨɨd ɨɨch co jäy nyaj'ixpɨcyɨch, hue' je' ajcxy jäy yajhuinma'ñydɨgooyb.
23591	MAT 12:33	Pen miich ajcxy mnejhuɨ̈huamy je quipy pen oy quipy, o pen ca', jëbɨ mnejhuɨ̈huɨpy co je quipy nɨcxy ytɨɨm'aty. Pen oy je ytɨɨm, miich mɨna'nɨp co oy je quipy. E pen ca' oy ytɨɨm'aty, huin'it miich ajcxy mɨna'nɨp co ca' y'oyɨty je quipy.
23596	MAT 12:38	Chi nijëjɨty fariseos ajcxy etz escribas ajcxy Jesús nɨmayɨ: ―Huindzɨn, n'ixamy ɨɨch ajcxy miich tüg m'ijxpejt.
23600	MAT 12:42	Nañ jadu'n je töxyjäy reina huɨdibɨ tzɨnay jecy'ajty ma madza'cruudz ypɨdzɨmy, yɨ' je' xɨ̈dähuam je jäy ajcxy huɨdibɨ tzɨnaayb jadachambɨ tiempo, etz yajpocycähuɨɨb ajcxy. Je reina tzoon jɨguëgy nɨcxy co amɨdo'ida'ñ je rey Salomón ma capxhuäcxɨ Dios y'ayuc. Ji naaxhuiñ jadachambɨ tüg Dios ytɨy'ajtmɨɨdpɨ jac nïgɨ ymɨjɨty, ca'ydɨ Salomón anajty, e ca' je jäy ajcxy mɨjpɨdäga'ñ.
23601	MAT 12:43	Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ cham tzɨnaayb, quipxyjaty ajcxy mɨɨd je ca'oybɨ. Co je ca'oybɨ ypɨdzɨmy ma je jäy, chi je' ñɨcxy jɨm mɨjtɨgɨ̈duum y'ijxtacy. Co ca' paty ypocxtac, huin'it ymɨna'ñ: “Huimbidaambɨch ma je jäy yjot yhuinma'ñ ma ɨɨch tɨ n'octzombɨ.” Co je ca'oybɨ yjäty ma anajty tɨ chɨnäy, chi paty je jäy yjot yhuinma'ñ ooy yhuätzɨty etz yajxon ypedɨ̈gɨty oy oyduñ.
23603	MAT 12:45	Chi je ca'oybɨ ñɨcxy oy yajtzooñ jahuɨxtujc ca'oybɨ jac jɨbɨcpɨ ca'ydɨ je'. Chi ajcxy ytɨgɨɨy ma je jäy yjot yhuinma'ñ, e chɨnay ajcxy jiiby. Huin'it je jäy jac'öctɨy oy yjajtnɨ, ca'ydɨ jadu'n nej anajty jayɨjp'aty.
23604	MAT 12:46	Jesús yaj'ixpɨjcpy anajty je mayjäy, co oy yja'ty je' ytaj etz y'uch mɨguëx ajcxy. Hue' ajcxy yhuɨ'my tɨba'y. Je' ajcxy anajty ymɨgapxamy Jesús.
23612	MAT 13:4	E ma anajty jɨm ytɨɨmhuɨjy, huin'it je ytɨɨm oy naagɨty ycäy ma tü'aa. Chi jada' je joon ajcxy oy ymiiñ etz ypiihuɨ̈gy je tɨɨm.
23616	MAT 13:8	Per je tɨɨm huɨdibɨ ca'u ma oy ñaax, je' yon yajxon e tɨɨm'ajt may'amy; tüg ypi'cpajc iipxmajc oy yco'ity, jadüg pi'cpajc tugɨ'px oy yco'ity, jadüg pi'cpajc mɨgo'px oy yco'ity.
23622	MAT 13:14	Jadayaabɨ ytunyii yjadyii jadu'n nej je profeta Isaías jaaybejty yajhuɨ'my ma jadu'n ymɨnañ: Miich ajcxy mɨdohuamy, per ca' mhuinjɨhuɨ̈huangɨxy. Miich ajcxy m'ixamy, nañ ca' mhuinjɨhuɨ̈huaangɨxy huɨdibɨ tɨ m'ijxcɨxy.
23623	MAT 13:15	Com jadayaabɨ jäy ooy ajcxy yjot yhuinma'ñ tɨ y'ahuimbity juuñ. Nej ajcxy yjamɨdoy, ca' ajcxy ymɨdohuɨ'mgɨxy. Nej ajcxy ja'ixy, ca' y'ijxhuɨ'mgɨxy. Nej ajcxy yjahuinjɨhuɨɨygɨxy, per ca' yhuinjɨhuɨ̈y ma yjot yhuinma'ñ. Yɨ' ajcxy ca' yjothuimbidaangɨxy ma ɨɨch, jaydëb nyajnïdzögɨbɨch ajcxy.
23624	MAT 13:16	Per jotcujc miich ajcxy, co miich ajcxy ijxhuɨ'my mɨɨd mhuiin huɨdibɨ ndumybɨch, e mmɨdo'mbɨcy ajcxy ɨɨch n'ayuc.
23631	MAT 13:23	Je jäy ajcxy huɨdibɨ amɨdo'ijtp etz cöbɨjcp yajxon Dios y'ayuc amumdügjot etz Dios y'ayuc ytumyb ma ajcxy yjot yhuinma'ñ, jadu'n ajcxy nipaady nej je tɨɨm huɨdibɨ tɨ ycäy ma oy ñaax etz tɨ ytɨɨm'aty may'amy. Tüg pi'cpajc iipx majc oy yco'ity, etz jadüg pi'cpajc tugɨ'px oy yco'ity, etz jadüg pi'cpajc mɨgo'px oy yco'ity.