23233	MAT 1:20	A ŋgə́ tə́dʉga ntɔ́, *éŋgəles mə́ Yawé mú zə lésha nə nyə ntámə́d nə́: «Yé Yósɛb Mwân mə́ *Dávid, wo kú fúndə bálə Maríya, nəcé mwán jɨ́ nyə mwɔ̧́ dɨ́ ɛ́nɛ ŋgə zhu wə́ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim.
23234	MAT 1:21	A bá byâ mwámudûm, wo bá gwiid nyə nə́ Yésus, nəcé nyə wə́ mə́ bá cʉg kúl búúd jé nə *misə́m.»
23240	MAT 2:2	Bwə́ á ka ŋgə jî nə́: «Njwû *Oyúdɛn ŋgə́ kúnɔw byɛ̂l yɛ́, jɨ́ ŋgow? Sə́ á dʉ́g acén-céní yé kɔ́ɔ́mb jwɔ̂w í dʉ cúwo yí. Sə́ mə́ ká zə yə nyə gúmə́.»
23243	MAT 2:5	Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Betʉlehɛm, ŋgwə́la á Yudéa.» Sâ jɔɔŋgʉ̂ wə́ *múúd micúndə́ nyə á cilə yí, nə́:
23246	MAT 2:8	Nə́ ndɛɛ́ nyə mú kənd bwo Betʉlehɛm. Nyə nə́: «Kagâ. Bɨ kə́g mpu wámbʉlə kʉ́l Mwân wɔɔŋg jísə́ yí. Bɨ́ mə́ ká kwey nyə, bɨ músə zə jaaw mə, mə bâg nə́mə́ kə yə nyə gúmə́.»
23251	MAT 2:13	Ja ómpuye ɔ́ ísâ bwə́ mə́ shîn kyey yí, *éŋgəles mə Yawé mú zə lésha nə Yósɛb ntámə́d. Nyə nə́: «Wɔɔlʉ́g, wo ŋwág Mwân bá nyɔɔŋgʉ́, wo wúg nə bwo wa, bɨ kyéyʉg, kə shwaaw shí á Igîpten, nəcé Herod nyə e sɔ̧́ nə́ a gwú mwân. Bɨ́ é kə ji nûŋ, kə wɔ́ɔ́s ja mə́ bá cɨ nə́ bɨ nyíŋgəg zə yí.»
23253	MAT 2:15	Bwə́ á ji wu, kə jé ja Herod nyə á yə yí. Sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ nɨ wɛ̂sh í á bwəma nda Yawé nyə á bwey lás wə́ *muud micúndə́ yé nə́, nə́: «Mə a jɔ̂w Mwân wáam, nə́ a wúg shí á Igîpten.»
23258	MAT 2:20	Nyə nə nɛ́ nə́: «Tɔ́wʉ́g! Ŋwaŋg Mwân bá nyɔɔŋgʉ́, wo nyíŋgəg nə bwo, kə shí á *Izʉrəyɛ̂l, nəcé buud bwə́ á ŋgə cɛɛl gwú Mwân wá, bwə́ mə́ shîn yə.»
23261	MAT 2:23	kə ji ŋgwə́la á Nazarɛ̂t. Í á sɨ̂y ntɔ́ shú nə́ bwə́ bâg dʉ jɔ̂w nyə nə́: «Muud á Nazarɛ̂t». Ntɔ́, sâ búúd ɔ́ mícúndə́ bwə́ á bwey cɨ yí, í músə bwəma.
23263	MAT 3:2	«Cɛ́ndʉ́gá mitə́dʉ́gá nəcé Faan á gwɔ́w mú kúnə́-kúnə.»
23264	MAT 3:3	Muud micúndə́ Izayí nyə á shí bwey jaaw lâŋ mə́ Yuánɛs nɨ nə́: Muud ŋgə cúndə shí a shwééshád, a ŋgə cɨ nə́: «Kwambʉləgá zhɨ́ɨ́ mə́ Cwámba, bɨ́ sá íkwûŋ byé nə́ səndôŋ.»
23268	MAT 3:7	Nə́ ndɛɛ́, nə *Ofarizyɛ̂ŋ nə *Osadwisyɛ̂ŋ bwə́ á dʉ zə ŋkí bulya nə́ Yuánɛs dúúg bwo. Nda nyə á dʉ́g ntɔ́ nə́, nyə á ka ŋkáánd nə bwo nə́: «Yé iyəlʉkag íga! Bɨ mə́ bə́lɛ fúndə mpimbə Zɛmbî mə́ bá lwóya yí? Zə́ ámə kɛ́wʉli bɨ́ ɛ́nɛ?
23270	MAT 3:9	Kúgá bɛ̧ njɨ dʉ́lə tə́dʉga nə́: “Sə́ bâŋ sə́ bɨ́ mpwoŋ buud mə́ *Abʉraham” nəcé mə mpú jaaw bɨ́ nə́ Zɛmbî jɨ nə ŋkul shwɔ̧́ɔ̧la mə́kwóógʉ́ mə́ga, sá mwo bwân ɔ́ Abʉraham.
23273	MAT 3:12	A mbid fyafʉga mbwə́d. A bá zə bɛ́ɛ́g búúd nda bwə́ dʉ fyaf ŋkwáándə́ nə́. A ŋwa fwámɛ́ mpúmə́ nyɛ́ wá ŋkundád; a yîl ílwáásə́, shwu kuda jɨ́ kú bwɛlɛ jímə yííd.»
23275	MAT 3:14	Njɨ Yuánɛs kú magʉlə. Nyə nə Yésus nə́: «Í yida jəla nə́ wo wə́ dúúg mə, kú bə nə́ mə wə́ dúúg wo.»
23276	MAT 3:15	Yésus mú bɛ̧sa nə́: «Magʉləg nə́ í yídag bə nda mə́ ŋgə́ cɨ nə́, nəcé í jəla nə́ sâ jɛ̂sh í sɨ́yʉ́g nda Zɛmbî mə́ cɛ́ɛl nə́.» Yuánɛs músə magʉlə.
23278	MAT 3:17	Nə́mə́ wəla dɔɔŋgʉ́, kə́l í mú cúwo joŋʉd, í ŋgə́ cɨ nə́: «Mwân waamə̂ alâm wə́ ɛ́ga. Nyə́dɨ́ wə́ lâm wâm wɛ̂sh wúsə́ yɛ́.»
23281	MAT 4:3	Mása məbwə́bʉ́lán mú zə wɔ́ɔ́s nyə́dɨ́. Nyə nə nɛ́ nə́: «Ŋkí wo jɨ *Mwân mə́ Zɛmbî, cɨɨ́g nə məkwóógʉ́ mə́ga nə́ mə́ nyɛ́ɛ́g idʉ̂w.»
23282	MAT 4:4	Yésus mú yidá bɛ̧sa nə nyə nə́: «Jɨ́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ nə́: Muud cugɛ́ nə ŋkul cʉgə njɨ nə idʉ̂w. Njɨ muud mə́ cʉgə nə ciyá jɛ̂sh í wú mpu mə́ Zɛmbî dɨ́ yí.»
23284	MAT 4:6	Nyə nə nɛ́ nə́: «Ŋkí wo jɨ Mwân mə́ Zɛmbî, bɨ́dʉ́g nyúul, kə kud shí. Nəcé jɨ́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ nə́: Zɛmbî mə bá lésha nə *wəéŋgəles bɛ́ shú dwô. Bwə́ é ŋkɛ̂ny wo mə́bwə́d shú nə́ kuú wô í nda bwɨɨm bɔɔgʉ́.»
23285	MAT 4:7	Yésus mú bɛ̧sa nə nɛ́ nə́: «Jɨ́ nə́mə́ cilyá nə́: “Wo ajə́láyɛ́ nə bwɔ́wʉlə Zɛmbî woó Yawé.”»
23287	MAT 4:9	Nyə nə nɛ́ nə́: «Ŋkí wo kúd mpwoombʉ́ shí wa mə́dɨ́ míshʉ́d, yə mə gúmə́, mə yə wo isâ ínɨ byɛ̂sh.»
23288	MAT 4:10	Yésus mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «*Sátan, wúg mə míshʉ́d! Jɨ́ nə́mə́ cilyá nə́: Dʉgʉ́ kúd mpwoombʉ́ shí njɨ wə́ Zɛmbî woó Yawé. Njɨ nyə wə́ wó dʉ́g yə gúmə́ yɛ́.»
23295	MAT 4:17	Ja Yésus nyə á shîn jé Galilê yí, nyə a tɛ́ɛ́d ŋgə́lə cúndə nə́: «Cɛ́ndʉ́gá mitə́dʉ́gá nəcé Faan á gwɔ́w í mú kúnə́-kúnə.»
23297	MAT 4:19	A mú cɨ nə bwo nə́: «Bɛ̧gá mə, mə é sá nə́ bɨ́ dʉ́g julə búud.»
23312	MAT 5:9	Buud bwə́ dʉ sá nə́ buud bwə́ cʉ́gəg nə́ shɛɛ wá, bwə́ mə́ jəla, nəcé bwə́ bá jɔ̂w bwo nə́ «Bwân ɔ́ Zɛmbî».
23314	MAT 5:11	«Ja buud bwə́ lwîy bɨ̂, bwə́ lwágʉlə bɨ̂ cúwʉ́lí, bwə́ lás nə bɨ́ ilɨ́s-lɨ́s nəcé mə yí, bɨ mə́ jəla.
23315	MAT 5:12	Gwágʉ́gá məshusʉg, bɨ́ kɔɔs, nə́ bɨ mə bá kə bə nə məma myə́na gwɔ̂w. Nəcé ntʉ́nɨ nə́mə́ wə́ bwə́ á sá nə *buud ɔ mícúndə́ bwə́ á tɛ́ɛ́d zə nə bɨ́ wá; bwə́ á lwágʉlə bwo cúwʉ́lí.»
23316	MAT 5:13	«Bɨ bɨ́ nə buud nə́mə́ nda ca dʉ́sə́ nə idʉ̂w nə́. Ŋkí ca í cwâl, ye bɨ bɨ́ nə ŋkul kwo sâ nə í gwámʉ́g? Mbɔ̂, í cúgɛ́ nə ŋkul nyiŋgə sɛ̂y. Bwə́ yida shwu dwo shí, buud jee nyaal.»
23317	MAT 5:14	«Bɨ bɨ́ məŋkɛnya shú búúd ɔ́ shí ga. Ŋgwə́la wúsə́ mbʉ́mbʉ́ŋ dɨ́ gwɔ́w yí, í cúgɛ́ nə ŋkul bə kú nyîn.
23320	MAT 5:17	«Bɨ kú ŋgə tə́dʉga nə́ mə mə́ zə nyaal Mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ Moyîz nə minjɨ́ɨ́gʉ́lá mí *búúd ɔ mícúndə́. Mə azə́yɛ́ nyaal myo, mə á yida zə sá nə́ mí bwə́mag.
23323	MAT 5:20	Mə́ mpú jaaw bɨ́ nə́ Zɛmbî jɨ nə ŋkul magʉlə múúd Faan dɛ́d njɨ muud tʉ́təlí yé mə cɔ̧́ nyɔɔŋg á *Ofarizyɛ̂ŋ nə *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ yɛ́.»
23324	MAT 5:21	«Bɨ a shí gwág nə́ bwə́ á cɨ nə odá nə́: “Muud kú gwú múúd. Muud mə ká gwú múúd, bwə́ tə̂l nyə kɔɔdʉd.”
23328	MAT 5:25	«Ŋkí wo mə́ byaagʉlə nə ŋgwɔ́l múúd nə́ ndɛɛ́ á cɛɛl kə nə wo mpáánzə́ milə́sʉ́, lɛɛlʉg kwambʉlə nə nɛ́ té bɨ́ bɨ́ ná zhɨ́ɨ́d ŋgə́lə kə yí. Nəcé nyə a bá kənd wo wə́ sémbye milə́sʉ́, sémbye milə́sʉ́ mú kənd wo wə́ fulísh, fulísh kə wá wo mímbwugʉd.
23329	MAT 5:26	Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw wo nə́, wo cugɛ́ nə ŋkul wú mímbwug myɔɔŋgʉ́d, té wɛ̂sh wo afwóyɛ́ shîn jə́na tâŋ nyɛ̂sh, fáda ŋgwúd kú lʉ́g yí.»
23330	MAT 5:27	«Bɨ a shí gwág nə́ bwə́ á cɨ nə́: “Muud kú sá minɔɔmb.”
23333	MAT 5:30	Ntɔ́ ŋkí mbwə̂ wô á məncwûm í dʉ sá nə́ wo sáág sə́m, sámbʉ́g wə, wo wusə wə shwóg-shwóg. Nəcé í bul jəla nə́ wo jímbálʉ́g gúl kʉ́l nyúul gwô, ntɔ̧ nə́ nyúul nywô ncindî í kə́g kuda á kandʉgəd.»
23334	MAT 5:31	«Gúl ciyá jɨ́ nə́mə́ nə́: “Ŋkí mudûm mə́ cɛɛl yîl mudá yé bâ, á jəlá nə yə́ mudá wɔɔŋgʉ̂ fə́b lʉ́ məgwú mə́ bâ.”
23335	MAT 5:32	Njɨ mɛɛ mə́ jaaw bɨ́ nə́, muud yɛ̂sh mə yíl múdá yé báád, mudá kú fwo sá mínɔɔmb yɛ́, mudá wɔɔŋg mə ká kə́ dúl báád ɨɨ́, ŋgwúm yé wə́ mə́ cíndal nyə nə́ a sáág minɔɔmb. Múúd mə́ ká bá múdá bwə́ ámə yîl bâ yɛ́, muud wɔɔŋg mə́ sá nə́mə́ mínɔɔmb.»
23336	MAT 5:33	«Bɨ a shí nə́mə́ gwág nə́ bwə́ á cɨ nə odá nə́: “Wó ká kɛɛn Zɛmbî gúl sâ dɨ́, ság sâ jɔɔŋgʉ̂ kú bɨ́d.”
23340	MAT 5:37	Ntɔ́ jɨ nə́ wó ká cɨ nə́ wo sá gúl sâ, cɨɨ́g njɨ nə́: “Haaw, mə é sá”. Wó ká cɨ nə́ wo asáyɛ́ gúl sâ, cɨɨ́g njɨ nə́: “Mbɔ̂, mə asáyɛ́”. Ciyá jɛ̂sh wó kwádʉlə na gwɔ́w yí, í zhu wə́ Mbʉ́wʉ́lú múúd.»
23341	MAT 5:38	«Bɨ a shí gwág nə́ bwə́ á cɨ nə́: “Jús í cé jús, jə í cé jə”.
23345	MAT 5:42	Múúd mə ká gwáámb wo sâ, yə́g nyə; nyɔɔŋg mə zə́ kwalád wódɨ́ yɛ́, wo kú ban.»
23346	MAT 5:43	«Bɨ a shí gwág nə́ bwə́ á cɨ nə́: “Wó jəlá nə cɛɛl múúd yɛ̂sh jísə́ wo kúnə́-kúnə yɛ́, wo mpii zhízhíŋ wô”.
23351	MAT 5:48	Bə́gá mbii í jə́la yí, nə́mə́ nda Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n jɨ́ gwɔ́w yɛ́, a jɨ mbii í jə́la yí.»
23352	MAT 6:1	«Ja bɨ́ mə́ dʉ sá misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myâ Zɛmbî yí, sɔ̧́gá nə́ í kú dʉ bə lwóyá. Bɨ́ mə́ ká dʉ lwóya búúd dɨ́, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n jɨ́ gwɔ́w yɛ́, kú ná kwo yə bɨ́ myə́na.
23353	MAT 6:2	«Í ká bə nə́ wo yə mbúmbúwá *mwaanɛ̂, wo kú báŋgʉla nə sâ jɔɔŋgʉ̂ nda búúd ɔ́ mə́kə́ŋ bwə́ dʉ sá *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá, nə mə́zhɨɨ́ məzhɨɨ́ nə́. Bwə́ dʉ sá ntɔ́ nə́ buud bwə́ yə́g bwo gúmə́. Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, myáŋ myə́na myɛ̂sh wə́ mínɨ.
23355	MAT 6:4	nəcé yána dwô í jəlá nə sɨ̂y shwoód. Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ woó mə́ dʉ dʉ́g sâ jɛ̂sh jɨ́ shwoód yɛ́, mə́ bá fáágʉlə wo.»
23356	MAT 6:5	«Ja bɨ́ mə́ sá mə́jəgʉla yí, kúgá sá nda buud ɔ́ mə́kə́ŋ. Bwə́ bul cɛɛl dʉ sá mə́jəgʉla, bwə́ tə́l ótʉ́təlí *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá nə mə́zhɨɨ́ məzhɨɨ́ shú nə́ buud bwə́ dʉ́g dʉ́g bwo. Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, myáŋ myə́na myɛ̂sh wə́ mínɨ.
23358	MAT 6:7	«Ja bɨ́ mə́ sá mə́jəgʉla yí, kúgá bul íciyá bí kú nə wúmbʉ́lé yí. Ikûl ishús wə́ í dʉ sá ntɔ́. Bwə́ dʉ tə́dʉga nə́ Zɛmbî mə́ dʉ gwágʉlə bwo nəcé zhwog iciyá.
23360	MAT 6:9	Bɨ́ ɔ́ bâŋ dʉgá jəgʉla ntʉ́ga: “Yé Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wúsʉ́ jɨ́ gwɔ́w yɛ́, jínə́ dwô í bə́g nə gúmə́ ntɔ̧ sâ jɛ̂sh.
23364	MAT 6:13	Wo kú bɨ́d nə́ məbwə́bʉ́lán mə́ ntɔ̧́g sə́ ŋkul. Sáág nə́ sə́ fáámʉg mə́bwə̂ mə́ Mbʉ́wʉ́lú múúd dɨ̂. [Nəcé ijwûga nə ŋkul nə gúmə́ bísə isâ byô, kandʉgə á kandʉgə. Amɛn.”]
23365	MAT 6:14	«Mpugá nə́ bɨ́ mə́ ká dʉ juu búúd nə iwushí byáŋ, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n jɨ́ gwɔ́w yɛ́ nyə bá nə́mə́ dʉ juu bɨ̂ nə iwushí bín.
23366	MAT 6:15	Njɨ bɨ́ mə́ ká bə kú juu búúd nə iwushí, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n nyə abʉ́lɛ nə́mə́ juu bɨ̂ nə iwushí bín.»
23367	MAT 6:16	«Ŋkí bɨ mə́ ci idʉ̂w nə́ bɨ mə yə́ Zɛmbî gúmə́, bɨ́ ajə́láyɛ́ nə ŋgə ji nə́ shúsʉ́lú-shúsʉ́lú nda buud ɔ́ mə́kə́ŋ. Buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ dʉ nywadʉlə mə́ŋkágə́ nə́ bwə́ lwóya nə́ bwə́ ŋgə ci idʉ̂w. Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, myáŋ myə́na myɛ̂sh wə́ mínɨ.
23369	MAT 6:18	Wó jəlá nə sá nə́ buud bwə́ kú mpu nə́ wo ŋgə ci idʉ̂w. Ntɔ́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ woó mə́ dʉ dʉ́g ísâ í shwoó byɛ̂sh yɛ́, mú bá fáágʉlə wo.»
23370	MAT 6:19	«Kúgá ŋkúnd byɔɔg shí gaád, kʉ́l óshê nə myáŋgʉlə́ í dʉ də ísâ yí, ijúwâl dʉ búgə mímpumbɛ́ dʉ júwo yí.
23373	MAT 6:22	«Jús dʉ́sə lámba á nyúul. Jús í ká bə kú nə bwas ɨɨ́, nyúúl nyɛ̂sh bə mə́ŋkɛnyad.
23374	MAT 6:23	Njɨ, mísh mwô mə ká bə ŋkí bɔ̂w, nyúúl nywô bə yídʉ́gʉ́d. Ntɔ́, ŋkí mísh mwô mə́ adʉ́gɛ́ tɛɛm bə sâ, á wagʉwólə jâŋ yídʉ́gʉ́!»
23375	MAT 6:24	«Muud cúgɛ́ nə ŋkul sɛ̂y nə omása óbá ja ŋgwúd, nəcé nyə é mpii ŋgwɔ́l, a cɛɛl ŋgwɔ́l; gúl ja nyə e gwág nə ŋgwɔ́l, a mpyêny ŋgwɔ́l. Bɨ́ cúgɛ́ nə ŋkul sɛ̂y nə Zɛmbî bɨ ŋgə́ sɛ̂y nə *mwaanɛ̂ ja ŋgwúd.»
23376	MAT 6:25	«Mə́ ka cɨ nə bɨ nə́, bɨ kú dʉ yágʉwo cʉg jɨ́n nə́ bɨ́ é də jɨ́. Bɨ kú yágʉwo mə́nyúúl mʉ́n nə́ bɨ́ é bwáád jɨ́. Ŋgaá nə́ cʉg í ntɔ̧ ídʉ̂w, nyúul ntɔ̧ míkáándə́.
23379	MAT 6:28	«Nəcé jɨ́ bɨ́ mə́ dʉ sá yágʉwo mímbwéédí yí? Mpugá dʉ́g nda ofʉláwa bwə́ dʉ wɨ̂y mə́ncugú nə́. Bwə́ ádɛ́ yɨ́ɨ́ŋga nə isɛ́y, kú tiŋ míkáándə́.
23382	MAT 6:31	Kúgá dʉ yágʉwo nə́: “Sə́ é də jɨ́, sə́ é ŋgul jɨ́, sə́ é bwáád jɨ?”
23385	MAT 6:34	Ntɔ́ bɨ́ kú yágʉwo sâ í bá sɨ̂y mán yí, nəcé isâ yâ mán í é bá nə́mə́ mpûy mán. Micúŋ myâ ŋkúmba jwɔ̂w mí kwaga nə dâŋ jwɔ̂w.»
23386	MAT 7:1	«Kúgá dʉ jɛ́ɛ́g búúd minjagə́, bwə́ bâg nə́mə́ dʉ bə kú jɛ́ɛ́g bɨ́ minjagə́.
23391	MAT 7:6	«Kúgá yə ompyə̂ isâ í Zɛmbî, nəcé bwə́ á bá yid zə kwagʉlə bɨ̂. Bɨ kú kʉl óŋkuú ijimə́ í mə́kwóógʉ́ mə́ álal-kus bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ pɛ̂rlə yí, bwə́ á bá nyaal byo.
23392	MAT 7:7	«Gwáámbʉ́gá Zɛmbî, nyə é yə bɨ̂; sɔ̧́gá, nyə e lwó bɨ̂; kudəgá mbɛ̂, nyə é juw.
23397	MAT 7:12	«Ságá buud sâ jɛ̂sh bɨ́ mə́ cɛ́ɛ́l nə́ bwə́ sáág bɨ́ yí. Ntɔ́ wə́ *mbwoomb mə́cɛ̧ɛ̧ nə micilyá mí *búúd ɔ́ mícúndə́ mí ŋgə cɨ yɛ́.»
23398	MAT 7:13	«Nyíígá mpumbɛ́ ámʉ́mánda dɨ̂, nəcé mpumbɛ́ í kə́ mícúŋ myâ kandʉgə dɨ́ yí wúsə ŋkí bwaag; zhɨɨ́ á wu ŋkí laasʉwo. Bulyálə búúd bwə́ ŋgə́ kə wu wá.
23399	MAT 7:14	Njɨ mpumbɛ́ ámʉ́mánda nə zhɨɨ́ ákukwowʉlá, í kənd búúd cʉg á kandʉgə dɨ̂. Buud bwə́ kə́ wu wá, bwə́ ábúlyáyɛ́.»
23400	MAT 7:15	«Bɨ ɔ káálʉ́gə́ nə *buud ɔ mícúndə́ wâ məshɨɨgâ. Bwə́ dʉ zə nyíi gwooŋg jɨ́nʉ́d, bwə́ njúl nə́ shɛɛ nda incwəmbɛ, í njúl nə́ bʉ́sə ŋkí wagʉwo nda oŋkweny.
23406	MAT 7:21	«Buud bwə́ ŋgə́ cɨ nə mə nə́: “Yé Cwámba! Yé Cwámba!” ɔ́nɨ, bɛ̂sh dɨ́ Zɛmbî mə bá magʉlə nyə́dɨ́ Faan dɨ́ wá. Njɨ bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ cʉgə nda Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wâm jɨ́ gwɔ́w yɛ́ mə́ cɛ́ɛl nə́, bwə́ wə́ á bá magʉlə wá.
23407	MAT 7:22	Nəcé jwɔ̂w Zɛmbî mə́ bá sámb búúd milə́sʉ́ yí, zhwog buud bwə́ bá cɨ nə mə nə́: “Yé Cwámba! Yé Cwámba! Dʉgɨ́, sə́ á shí cúndə mícúndə́ mí Zɛmbî nə ŋkul nywô. Sə́ yîl mə́jamb nə ŋkul nywô, sə́ sá nə́mə́ zhwog *məshimbá.”
23408	MAT 7:23	Njɨ mə bá bɛ̧sa nə bwo nə́ ŋgə́ŋ nə́: “Mə a shígɛ́ bwɛlɛ mpu bɨ̂ buud wâ kú bísh mə́cɛ̧ɛ̧ ɔ́ga, wúgá mə na.”»
23409	MAT 7:24	«Múúd mə ká gwág lə́sʉ́ mə́ mə́ lás nɨ, a sá nda mə́ ŋgə́ cɨ nə́, a jɨ nda kə́ŋ nyə á shumə njɔ́w kwóógʉ́d gwɔ́w yɛ́.
23412	MAT 7:27	Ompú bwə́ á nywɔ̧̂, mpʉŋ wɔ́ɔ́s mə́ncúwód, oŋkwɔ̧̂ bwə́ kuŋg. Isâ ínɨ byɛ̂sh dʉ nyífa njɔ́w wɔɔŋgʉ́d, njɔ́w í mú búg, shugʉla shí nə́ mpuu.»
23416	MAT 8:2	Bwə́ ŋgə́ shulə, wúl zʉ́zaamə́ mú cúwo, shísh wə́ Yésus, zə kúdɔw shí, yə nyə gúmə́. A mú cɨ nə Yésus nə́: «Cwámba, ŋkí wó magʉlə wo je lwag mə, nyúúl bə mə nə́ səndôŋ.»
23417	MAT 8:3	Yésus mú sɛ́ɛ́mb mbwə̂, kúnya nə nyə, cɨ nə nyə nə́: «Mə́ magʉlə. Nyúúl í bə́g wo nə́ səndôŋ!» Cé nə cé, zaamə́ í mú shîn wú muud ɛ́nɛ nyúúlʉ́d. Nyúúl í mú bə nyə nə́ səndôŋ.
23418	MAT 8:4	Yésus mú cɨ nə nɛ́ nə́: «Ci wo kú jaaw múúd sâ í mə́ sɨ̂y yí. Yidagʉ́ kə lwágʉlə fada nda wó músə́ nə́, wo ka wá *mə́túnʉga Moyîz nyə á cilə má. Bwə́ mpúg nə́ wo mú mpwogɛ́.»
23420	MAT 8:6	nə́: «Yé Cwámba, sɔ́ɔl məsáal waamə́ mbwug kə́ga njɔ́w; a músə mbúmbwúgʉ́, a ŋgə bul jug.»
23421	MAT 8:7	Yésus músə cɨ nə nɛ́ nə́: «Mə é kə lwag nyə.»
23422	MAT 8:8	Njɨ lúlúú á ízɨmbɨ mú bɛ̧sa nə́: «Cwámba, mə ampíyáyɛ́ nə́ wo nyííg mə́dɨ́ njɔ́w. Jeg lás lásʉ́g, sɔ́ɔl məsáal waamə́ yálʉ́g.
23423	MAT 8:9	Nəcé mə jɨ nə omása bwə́ ŋgə́ jwú nə mə wá. Mə jɨ nə́mə́ nə ozɨmbɨ mə́ ŋgə́ jwú nə ndɨ́ wá. Nyɔɔŋg yɛ̂sh mə́ é cɨ nə́ a kyéyʉg yɛ́, a kə; nyɔɔŋg mə́ é cɨ nə́ a zə́g yɛ́, a zə. Mə́ ká cɨ nə lwaá dâm nə́ í sáág gúl sâ, í sá gwo.»
23424	MAT 8:10	Ja Yésus mə́ gwág ntʉ́nɨ yí, a mú bul bɨ̂. Nyə nə buud bwə́ á ŋgə bɛ̧ nyə wá nə́: «Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, mə afwóyɛ́ bwɛlɛ dʉ́g múúd nə fwámɛ́ búgə́ nda nyíga, tɛɛm bə kúl búúd *Izʉrəyɛ̂l dɨ̂.
23426	MAT 8:12	Njɨ buud bwə́ á jəla nə bə nə ŋkɔw Faan a gwɔ́w dɨ́ wá, bwə́ bá wusɔw yídʉ́gʉ́d tɔ́ɔ́n. Bwə́ bá bə cínɔŋg, njɨ bwə́ ŋgə́ bwam nə məyə̂.»
23427	MAT 8:13	Yésus músə cɨ nə lúlúú á ízɨmbɨ ɛ́nɛ nə́: «Wɛɛ kag njɔ́w. Í bə́g nda wó ŋgə́ *búgʉla nə́.» Nə́mə́ baan dɔɔŋgʉ̂, sɔ́ɔl məsáal mú yâl.
23431	MAT 8:17	Nyə á ŋgə cʉg buud ntɔ́ shú nə́ cúndə́ mə́ Zɛmbî Izayí nyə á cúndə yí, í bwə́mag. Izayí nyə á cɨ nə́: «Nyə á cʉg buud ɔ́ íjâm, a yîl sə́ ofimâl ɔ́ mə́bwas.»
23433	MAT 8:19	Ŋgwɔ́l Yɨ́ɨ́gʉli məcɛ̧ɛ̧ mú ntâg shísh zə cɨ nə nɛ́ nə́: «Yé Yɨ́ɨ́gʉli, mə zə́ bá dʉ bɛ̧ wo kʉ́l jɛ̂sh wó bá dʉ kə yí.»
23434	MAT 8:20	Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Ontɔ̧́ bɨ́ nə miku, inunú nə maagɛ, njɨ *Mwân mə Múúd cugɛ́ nə ŋkúmba kʉ́l á dʉ́g já yí.»
23435	MAT 8:21	Ŋgwɔ́l *mpwíín mə́ Yésus mú cɨ nə nɛ́ nə́: «Cwámba, fwog bɨ́d mə, mə kə́g dʉl sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waamə̂.»
23436	MAT 8:22	Yésus mú yidá bɛ̧sa nə nyə nə́: «Wɛɛ bɛ̧g mə. Bɨ́dʉ́g mímbimbə mí dʉ́lʉg mimbimbə myáŋ.»
23439	MAT 8:25	Ntɔ́, ompwíín bwə́ mú kə juumʉshi nyə, bwə́ nə nɛ́ nə́: «Cʉgʉg sə̂, yé Cwámba! Sə́ wál zə yə.»
23440	MAT 8:26	Yésus nə bwo nə́: «Wáyɛ́ mbií ífwaas nɨ? Búgə́ jɨ́n í bul ná tag ɛ́!» A músə tɔ̂w, ŋkáánd nə ŋkwɔ̧̂ nə mâŋ, byɛ̂sh í mú salʉwo nə́ shɛɛ.
23441	MAT 8:27	Buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ mú bul bɨ̂. Bwə́ nə́: «Wáyɛ́ mbií muud ga! Tɔɔ ŋkwɔ̧̂ tɔɔ mâŋ í bə́lɛ́ sá nyə məgwág ɨɨ́?»
23443	MAT 8:29	Bwə́ mú zə nə oŋkwiimbyê wə́ Yésus, bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: «Shé bâŋ nə inɛ́y, yé *Mwân mə́ Zɛmbî? Wo wál lɛɛl zə tə̂l sə́ cwúnd dɨ́ fwála dɔɔŋgʉ́ kú fwo wɔ́ɔ́s ɨɨ́?»
23445	MAT 8:31	Məjamb mə́ mú ka tɛ́ɛ́g Yésus məbwə̂ nə́: «Ŋkí wo yîl sə̂ wa búúd ɔ́ga dɨ́, kəndʉ́g sə́ nûŋ óŋkuúd.»
23446	MAT 8:32	Yésus músə cɨ nə mwo nə́: «Kəgâ!» Məjamb mə́ mú wú búúd ɔ́nɨ mə́nyúúlʉ́d, kə nyíi óŋkuúd. Sɔɔnz óŋkuú nɨ jɛ̂sh mú bumb nə mikʉ́lə́, wú kʉ́l í á bə mbʉ́mbʉ́ŋ dɨ́ yí, kə juwa mâŋ, bɛ̂sh bwə́ mú ŋgul məjúwó, fudə.
23450	MAT 9:2	A ŋgə́ nə́mə́ jé, buud bwə́ mú zə nyə́dɨ́, bwə́ ŋgə́ ŋkɛ̂ny mbúmbwúgʉ́ táádə́d. Yésus mú dʉ́g nə́ buud bɔɔŋgʉ́ bʉ́sə nə fwámɛ́ búgə́, a mú cɨ nə mbúmbwúgʉ́ nə́: «Mwân waam! Səlʉg lâm shí! Mə mə́ juu wo nə *misə́m myô.»
23451	MAT 9:3	Bɔ́ɔ́l *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bwə́ mú ŋgə nyímbʉla bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́ nə́: «Muud ɛ́ga ŋgə *lás nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu.»
23452	MAT 9:4	Yésus músə mpu sâ bwə́ á ŋgə tə́dʉga yí, a mú lás nə bwo nə́: «Nəcé jɨ́ bɨ́ mə́ bɔ̂w mitə́dʉ́gá ntʉ́nɨ yí?
23453	MAT 9:5	Jɨ́ í búl bə kúnə́-kúnə? Ye cɨ́lə nə muud nə́: “Mə mə́ juu wo nə misə́m myô”, ye nə́: “Wɔɔlʉ́g, wo kyéyʉg?”
23454	MAT 9:6	Mə́ ka cɛɛl nə́ bɨ mpúg nə́ *Mwân mə Múúd jɨ nə ŋkul ijwûga nə́ a juu búúd nə misə́m myáŋ.» Ntɔ́, a mú yid wə́ mbúmbwúgʉ́. Nyə nə́: «Wɔɔlʉ́g, wo ŋkɛ́nyʉ́g táádə́ gwô, wo nyíŋgəg kə njɔ́w.»
23457	MAT 9:9	Yésus mú wú na, kyey. A ŋgə́ cɔ̧́ kʉ́l búúd bwə́ dʉ jə́na tóya yí, a mú dʉ́g ŋgwɔ́l múúd njúl cínɔŋg shí. Muud wɔɔŋgʉ̂ nyə á bə nə jínə́ nə́ Matiyô. Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Bɛ̧g mə.» A mú tɔ̂w, bɛ̧ nyə.
23459	MAT 9:11	Ja *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ á ka dʉ́g ntʉ́nɨ yí, bwə́ á cɨ nə ompwíín ɔ́ Yésus nə́: «Nəcé jɨ́ Yɨ́ɨ́gʉli wʉ́n ŋgə́ bə́lɛ də nə oŋwɛnyɛ ɔ tóya nə bɔ́ɔ́l ósɔ́ɔl ɔ́ mə́bɔ̂w yí?»
23460	MAT 9:12	Yésus mú gwág sâ bwə́ á ŋgə́ cɨ yí, nyə nə bwo nə́: «Mikanz dɨ́ mí dʉ jɨɨ jwɔ́wʉda, í dʉ bə mímbə̂l.
23461	MAT 9:13	Mpugá tə́dʉga sâ jɨ́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ yí nə́: “Mə́ bul jɨɨ nə́ buud bwə́ gwágʉ́g buud cɛy lámʉ́d, ntɔ̧ nə́ bwə́ dʉ́g sâ mə *mətúnʉga.” Ntɔ́ jɨ nə́ mə a shígɛ́ zə jɔ̂w ótʉ́təlí ɔ búúd. Mə á yida zə jɔ̂w osɔ́ɔl ɔ mə́bɔ̂w.»
23462	MAT 9:14	*Ompwíín ɔ́ Yuánɛs Nduu-buud bwə́ á ka zə wə́ Yésus zə jî nyə nə́: «Sə́nɔ́ŋ *Ofarizyɛ̂ŋ sə́ mə́ dʉ ci idʉ̂w yə́lə Zɛmbî gúmə́ njɨ ompwíín bwô bâŋ kú ci. Jɨ́ í sá ntɔ́?»
23463	MAT 9:15	Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Ja múúd mə́ ŋwa bâ yí, a tə̂l zâŋ, a jɔ̂w óshwə́ bɛ́; ye oshwə́ bɛ́ bwə́ yidá zə nə məcɛy lámʉ́d bə́nɔ̂ŋ muud bâ bwə́ njúl kʉ́l ŋgwúd? Mbɔ̂! Njɨ mɔ́ɔ́l mwɔ̂w mə́ ŋgə zə, bwə́ bá yîl bwo muud bâ yí. Mwɔ̂w mɔɔŋgʉ́ dɨ́ wə́ óshwə́ bɛ́ bwə́ ka bá ci ídʉ̂w.
23465	MAT 9:17	Ntɔ́ nə́mə́, bwə́ ádɛ́ ŋwa wáan ágúgwáan kə wá bwoodʉ́ lɛnyad; lɛnya í é bá nyɛy, wáan shwɨy shí, lɛnya ntáma. Bwə́ dʉ wá wáan ágúgwáan ílɛnya í agúgwáanʉd. Nə́ ndɛɛ́, nə lɛnya nə məlwəg byɛ̂sh í mú cʉgə.»
23466	MAT 9:18	Yésus ŋgə́ ná lás ntʉ́nɨ, ŋgwɔ́l njwû *Oyúdɛn mú jê. A mú kúdɔw shí, yə Yésus gúmə́. Nyə nə nɛ́ nə́: «Sʉ́sás jâm mə́ kúnɔw yə. Mə́ cɛɛl nə́ wo zə́g kə kɛɛl nyə mbwə̂, a cʉ́gəg.»
23469	MAT 9:21	a ŋgə́ tə́dʉga nə́: «Mə́ ká jísɔw kúnya nə káándə́ mə́ Yésus, mə e yâl.»
23470	MAT 9:22	Yésus mú yid mpʉ́sə, dʉ́g mudá ɛ́nɛ, nyə nə nɛ́ nə́: «Shilə wâm, səlʉg lâm shí. Wo mə́ *dʉ́g cʉg nəcé búgə́ gwô.» Mudá mú yâl nə́mə́ cé nə cé.
23472	MAT 9:24	Yésus mú ŋkáánd nə buud nə́ bwə́ cúwóg tɔ́ɔ́n. Nyə nə bwo nə́: «Sʉ́sás ga í afwóyɛ́ yə, á yidá bə gwə́d.» Bwə́ mú yida ŋgə cágʉlə nyə.
23475	MAT 9:27	Yésus mú kyey. A ŋgə́ kə ntʉ́nɨ, wəancím-ncîm óbá bwə́ mú bɛ̧ nyə nə oŋkwiimbyê. Bwə́ nə́: «Yé Mwân mə́ *Dávid, bwɨ́ɨ́gʉ́g sə́ nə́ ŋkwoŋʉ́!»
23476	MAT 9:28	Ntɔ́, Yésus mú kə jé njɔ́w, wəancím-ncîm bwə́ mú shísh nyə́dɨ́. Yésus mú jí bwo nə́: «Ye bɨ́ ŋgə *búgʉla nə́ mə jɨ nə ŋkul sá ntɔ́?» Bwə́ nə́: «Haaw, yé Cwámba, sə́ mə́ búgʉla.»
23477	MAT 9:29	Yésus músə ka kúnya nə bwo míshʉ́d. Nyə nə bwo nə́: «Í bə́g nda bɨ́ ŋgə́ búgʉla nə́.»
23478	MAT 9:30	Mísh mə́ músə bâŋ bwo. Yésus mú mpu báásʉlə bwo nə́: «Mpugá gwágʉlə. Bɨ kú jaaw tɔɔ muud sâ í mə́ bə ga.»
23481	MAT 9:33	Yésus músə yîl muud ɛ́nɛ jamb, a mú tɛ́ɛ́d lásʉ́lə. Buud bwə́ á bə cínɔŋg áncuncuma wá, bwə́ mú bul káam nə́: «Sə́ a bwɛ́lɛ́ dʉ́g mbií sâ ga shí *Izʉrəyɛ̂l.»
23482	MAT 9:34	*Ofarizyɛ̂ŋ bâŋ, bwə́ mú cɨ nə́: «A ŋgə yîl məjamb nə ŋkul mə́ njwû məjamb.»
23485	MAT 9:37	Ntɔ́ nyə á cɨ nə *ompwíín bɛ́ nə́: «Dʉgá, idʉ̂w í mə́ tɨ́ fambə́ məŋkund məŋkund, njɨ buud bwə́ kə́ saag wá bʉ́sə cíg-cíg.
23486	MAT 9:38	Ntɔ́ wə́ mə́ cɨ́ náaá: jə́gʉlagá nə amə́dɨ́ fambə́ nə́ a ntɨ́ɨ́g buud, bwə́ kə́g saag.»
23491	MAT 10:5	Nə́ ndɛɛ́ Yésus mú kənd búúd wûm nə óbá ɔ́nɨ lwámád, a mə́ fwo shîn cwîny bwo nə́: «Ja bɨ́ mə́ kə̂ yí, bɨ kú kə ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yííd. Bɨ kú kə míŋgwə́la mí búúd ɔ́ Samaríya.
23497	MAT 10:11	«Ja bɨ́ mə́ jé wúl ŋgwə́la ŋkí wúl lɔɔm dɨ́ yí, bɨ́ fwó sɔ̧́ ŋkí bɨ bɨ́ nə ŋkul kwey múúd jɨ́ nə lâm mə́ báágʉ́lə́ bɨ̂, bɨ ɔ́ ji nyə́dɨ́ kə wɔ́ɔ́s jwɔ̂w bɨ́ mə́ bá cɔ̧́ yí.
23498	MAT 10:12	Njɔ́w wɛ̂sh bɨ́ mə́ nyíi yí, bɨ ɔ bə́dá nə́: “Zɛmbî sáág nə́ bɨ bə́g nə́ shɛɛ.”
23501	MAT 10:15	Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb búúd milə́sʉ́ yí, a bá jagʉlə búúd ɔ Sódom nə Gomor ntɔ̧ ŋgwə́la wɔɔŋg.»
23502	MAT 10:16	«Owɛy, mə mə́ kənd bɨ́ nda íncwəmbɛ mpə́dʉ́gá oŋkweny. Bɨ mə́ jəlá nə kɛ̧̂ nda onywâ, bɨ́ kə nə tə́dʉ́gá ŋgwúd nda məfaf.
23507	MAT 10:21	«Mínyɔŋʉ̂ mə́ bá kusha nə mínyɔŋʉ̂ yé nə́ bwə́ kə́g gwú nyə. Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mə bá kusha nə mwân; bwân bwə́ lúmbʉli nə obyɔ̂l, ŋgə gwú bwo.
23508	MAT 10:22	Buud bɛ̂sh bwə́ bá mpii bɨ́ nəcé jínə́ dâm. Njɨ, muud mə bá jísɔw kə wɔ́ɔ́s mə́shínéd yɛ́, a bá cʉgə.»
23510	MAT 10:24	«*Mpwíín nyə ádɛ́ bwɛlɛ ntɔ̧ yɨ́ɨ́gʉli, lwaá kú ntɔ̧ mása.
23511	MAT 10:25	Buud bwə́ dʉ dʉ́g *ompwíín nə́mə́ nda bwə́ dʉ́g yɨ́ɨ́gʉli nə́, bwə́ dʉ́g nə́mə́ lwaá nda bwə́ dʉ́g mása yé nə́. Ŋkə́mʉ́sá bwə́ lwîy sɔ́ɔ́ŋgʉ́ njɔ́w nə́ Bɛlʉzebul, ŋkəmʉsa nə bwân.»
23512	MAT 10:26	«Bɨ kú dʉ fúndə bwo; nəcé kú nə sâ á mbúdʉ́lá í bá bwên kú bʉ́gʉli, ŋkí sâ á *ndímba í bwên kú mpûy.
23518	MAT 10:32	«Muud yɛ̂sh mə mágʉ́lə́ mə mísh mə́ búúd dɨ́ yɛ́, mə é magʉlə nə́mə́ nyə mísh mə́ Dâ jɨ́ gwɔ́w yɛ́d.
23519	MAT 10:33	Njɨ muud mə kɨ́ɨ́lyá mə mísh mə́ búúd dɨ́ yɛ́, mə́ é kɨ́ɨ́lya nə́mə́ nyə mísh mə́ Dâ jɨ́ gwɔ́w yɛ́d.»
23520	MAT 10:34	«Bɨ kú ŋgə tə́dʉga nə́ mə mə́ zə sá nə́ buud bwə́ cʉ́gəg nə́ shɛɛ shí gaád. Mbɔ̂! Mə azə́yɛ́ sá ntɔ́. Mə mə́ yida zə nə dɔɔmb.
23523	MAT 10:37	«Múúd mə cɛ́ɛ́l sɔ́ɔ́ŋgʉ́ ŋkí nyɔɔŋgʉ́ cɔ̧́ mə yɛ́, a cúgɛ́ nə ŋkul bə *mpwíín waamə̂. Nyɔɔŋg mə cɛ́ɛ́l ncwə́má dɛ́ ŋkí sás dɛ́ cɔ̧́ mə yɛ́, a cúgɛ́ nə ŋkul bə mpwíín waamə̂.
23525	MAT 10:39	Muud mə sɔ̧́ nə́ a kaambʉlə nə cʉg jé yɛ́, a jímbal gwo. Nyɔɔŋg mə jímbál cʉg jé nəcé mə yɛ́, a mə́ yidá kaambʉlə nə gwo.»
23526	MAT 10:40	«Muud mə lə́g bɨ́ yɛ́ mə́ lə́g mə. Muud mə lə́g ntâg mə yɛ́ mə́ lə́g múúd nyə á ntɨ mə yɛ́.
23528	MAT 10:42	Muud mə bá yána tɔɔ njɨ láá mə́júwó mə́tálá ŋgwûd, ŋgulal ŋgwɔ́l zhizhe muud ɛ́ga nəcé bə́lə *mpwíín waamə́ yɛ́, bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, muud wɔɔŋgʉ̂ nyə abʉ́lɛ shúb myə́na myâ cínɔŋg.»
23531	MAT 11:3	«Ye wo wə́ muud sə́ ŋgə́ bwánd nə́ a bá zə yɛ́? Ye sə́ kwóg ná bwánd íshús?»
23532	MAT 11:4	Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Kəgá jaaw Yuánɛs sâ bɨ́ mə́ gwág yí nə sâ bɨ́ mə́ dʉ́g yí.
23534	MAT 11:6	Muud nyə́ é bə kú bwəma nə bɔɔgʉ́ mə́dɨ́ yɛ́, nywáá mə́ jəla.»
23535	MAT 11:7	Ja ompwíín ɔ́ Yuánɛs bwə́ mə́ nyiŋgə yí, Yésus mú zə lésha nə buud bwə́ á bə cínɔŋg áncuncuma wá; a mú cɨ nə bwo shú mə́ Yuánɛs nə́: «Ja bɨ́ á dʉ kə shí a shwééshá dɨ́ yí, bɨ́ á dʉ kə dʉ́g jɨ́? Ye gúl ká í dʉ́gə́ ntʉ̂ŋ nə fʉfə́?
23538	MAT 11:10	Nəcé nyə wə́ Zɛmbî nyə á cɨ nda jísə́ cilyá nyə́dɨ́ Kálaad dɨ́ nə́, nə́: “Dʉgɨ́! Mɛɛ mə zə́ kənd mbwiiŋgyɛ lâŋ waamə́ nə́ a kə́g wo shwóg kə kwambʉlə wo zhɨɨ́.”»
23539	MAT 11:11	Yésus mú nyiŋgə cɨ nə́: «Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, mpə́dʉ́gá buud bɛ̂sh bwə́ mə́ byɛ̂l mímwɔ̧ mi búdád wá, kú nə nyɔɔŋg mə́ fwo bwɛlɛ ntɔ̧́ Yuánɛs. Njɨ tɛɛm bə ntɔ́, muud mə́ búl bə zhizhe Faan á gwɔ́w dɨ́ yɛ́, á ntɔ̧́ Yuánɛs.
23544	MAT 11:16	«Mə kág yɨɨga kala búúd á múús nə ozə́? Jɨ́ nda ikágə́ bísə́ shishɛ̧́ ísɛɛŋgyá dɨ́ yí, bíl í ŋgə́ kámbʉla nə bílʉ́gá nə́:
23545	MAT 11:17	“Sə́ mə́ lwɔ̧́ bɨ́ ilúlwóŋ í ábulya məkə̂l, bɨ kú sáág; sə́ mə́ nyiŋgə wá míŋgwa mí shwɨy, bɨ kú tədʉwa.”
23546	MAT 11:18	Ntɔ́ wə́ í ŋgə́ bə ɛ́ga; Yuánɛs nyə á zə, kú də ídɨ́y-dɨ̂y, a kú ŋgul; buud nə́: “A jɨ nə jamb.”
23547	MAT 11:19	*Mwân mə Múúd mə́ zə, a ŋgə́ də, a ŋgə́ ŋgul; bwə́ nə́: “Nyɨ́nɛ nyɛ jisə ndə̂l dəg, ŋgulɛ məlwəg, a jɨ nə́mə́ shwə́ oŋwɛnyɛ ɔ tóya nə osɔ́ɔl ɔ *mísə́m.” Njɨ mə́ jaaw bɨ́ nə́ fʉg í ŋgə nyîn mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myɛ́d nə́ sáŋ.»
23549	MAT 11:21	«Məntágʉla nə bɨ́ buud ɔ́ Korazín. Məntágʉla nə bɨ́ buud ɔ́ Bɛtʉsayída nə́mə́. Nəcé bímbí lʉ́ mə́shimbá mə́ mə́ sɨ̂y bɨ́dɨ́ má, mə́ á mbə̂m sɨ̂y Tir nə Sidon, buud ɔ́ nûŋ bwə́ á mbə̂m nə́mə́ bwey bwáád míŋkud, ji ífiî dɨ̂ nə́ bwə́ cɛ́nd mítə́dʉ́gá.
23552	MAT 11:24	Gwə́ wə́ mə́ mpu jaaw bɨ́ nə́, jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb búúd milə́sʉ́ yí, bɨ mə bá bə nə intʉ́gʉ́lí ŋkí yáág ntɔ̧ búúd ɔ́ Sódom.»
23553	MAT 11:25	Yésus nyə á ka lás jâŋ ja nə́: «Pʉpa, Cwámba á gwɔ̂w nə shí, mə yə́ wo gúmə́ nəcé wo á shweel ompuye bə́nɔ̂ŋ buud ɔ́ fʉg isâ íga, wo yida lwágʉlə ozhizhe ɔ búúd.
23555	MAT 11:27	«Dâ nyə a cwámbʉlə mə isâ byɛ̂sh. Kú nə muud mə wámbʉ́lə́ mpu Zɛmbî Mwân njɨ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́, kú nə́mə́ nə muud mə wámbʉ́lə́ mpu Zɛmbî Sɔ́ɔ́ŋgʉ́, njɨ Mwân, nə muud yɛ̂sh Mwân mə́ cɛ́ɛ́l sá nə́ a mpúg yɛ́.
23556	MAT 11:28	«Bɨ́ buud bɨ́ ŋgə́ wádʉga nə mimbag mí ájijilə̂ wá, zəgá mə́dɨ́, mə é sá nə́ bɨ́ wógag.
23558	MAT 11:30	nəcé isɛ́y byâm í akwówʉ́láyɛ́, mbag wâm wɨ́ ŋkí yɨ́ɨ́sa.»
23560	MAT 12:2	*Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú dʉ́g sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋgʉ̂. Bwə́ mú cɨ nə Yésus nə́: «Dʉgɨ́, ompwíín bwô bwə́ ŋgə sá sâ mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ amágʉ́lə́yɛ́ nə́ muud sáág jwɔ̂w lʉ́ Sábaad yí.»
23561	MAT 12:3	Njɨ Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Ye bɨ́ afwóyɛ́ bwɛlɛ lɔ̧̂ sâ *Dávid nyə á sá ja bə́nɔ̂ŋ buud bɛ́ bwə́ á gwág zha yí?
23565	MAT 12:7	Kálaad Zɛmbî ŋgə cɨ nə́: “Mə́ bul jɨɨ nə́ buud bwə́ gwágʉ́g buud cɛy lámʉ́d, ntɔ̧ nə́ bwə́ dʉ́g sá mə mətúnʉga.” Bɨ mbə̂m ŋgə mpu gwág ciyá nɨ, ŋki bɨ shígɛ́ fánda yə́ buud ɔ́nɨ məbɛ̧ɛ̧́ ntɔ́.
23566	MAT 12:8	Mpugá nə́ *Mwân mə Múúd ŋgə jwú nə məcɛ̧ɛ̧ mə Sábaad.»
23568	MAT 12:10	A mú kə kwey ŋgwɔ́l múúd cínɔŋgʉ́ nə́ mbwə̂ í mə́ shîn shwáámb. Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ á ka ŋgə sɔ̧́ zhɨɨ́ nə́ bwə́ jɛ́ɛ́g Yésus njagə́, bwə́ á ka jî nyə nə́: «Ye məcɛ̧ɛ̧ mə́shé mə́ magʉlə nə́ bwə́ lwágʉg mbə̂l jwɔ̂w lʉ́ Sábaad?»
23569	MAT 12:11	A mú yida cɨ nə bwo nə́: «Ŋkí ŋgwɔ́l múúd á na gwooŋg jɨ́nʉ́d jɨ nə tɔw ŋgwúd nə́ báŋ, tɔw jɔɔŋgʉ̂ ka kud bɨ́d jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, ŋgaá nyə e kə bií gwo, a bʉ̂n, yîl gwo bɨ́d?
23570	MAT 12:12	Ŋgaá muud jɨ nə mfíí cɔ̧́ tɔw? Ntɔ́ jɨ nə́, məcɛ̧ɛ̧ mə́shé mə́ magʉlə nə́ sə́ sáág buud mənywa jwɔ̂w lʉ́ Sábaad.»
23571	MAT 12:13	A mú cɨ nə muud á shwáámbʉ́lə mbwə̂ nə́: «Kwéégʉ́g mbwə̂.» A mú kwéég mbwə̂, í mú bə mpwogɛ́ nda wúlʉ́gá.
23581	MAT 12:23	Buud bwə́ á bə cínɔŋg áncuncuma wá, bwə́ mú bul káam. Bwə́ nə́: «Mwân mə *Dávid dɨ́ ɛ́ga?»
23582	MAT 12:24	Ja *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mə́ gwág ciyá jɔɔŋg yí, bwə́ mú shwána, bwə́ nə́: «Muud ɛ́nɛ ŋgə yîl məjamb nə ŋkul mə́ Bɛlʉzebul, njwû məjamb.»
23583	MAT 12:25	Njɨ, Yésus mú mpu mítə́dʉ́gá myáŋ, a mú ka cɨ nə bwo nə́: «Búúd ɔ dúl faan bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, faan dɔɔŋg í é jɛ̧ɛ̧ nə́ mpaá. Buud wâ wúl ŋgwə́la bwə́ ká béégya, lúmbʉli bwə́mɛ́ nə́ bwə́mɛ́, ŋgwə́la wɔɔŋgʉ̂ í shîn bwɨ̂l. Ntɔ́ nə́mə́, búúd ɔ wúl njɔ́w bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, njɔ́w búúd wɔɔŋg í ábʉ́lɛ́ bwey nə jímbʉ́lə.
23587	MAT 12:29	«Muud cúgɛ́ nə ŋkul nyíi njɔ́w mə́ ŋkuŋkúl, dɛ́ɛ́g nyə isâ byé, a kú fwo figə ŋkuŋkúl wɔɔŋg shí, wɔ́ɔlə nyə məŋkəda. Njɨ, á ká shîn wɔ́ɔlə nyə məŋkəda, a mú ka tɛɛm sha nyə njɔ́w.
23588	MAT 12:30	«Muud mə bə́ kú kɛɛm mə yɛ́, a ŋgə lúmbʉli nə mə. Muud mə bə́ kú zə wá mə́bwə̂ nə́ sə́ná sə́ sɛ́ɛ́ŋgʉg yɛ́, a ŋgə yida caam.
23591	MAT 12:33	«Bɨ́ mə́ ká cɨ nə́ lɨ́ɨ́ jɨ́ fwámɛ́ lɨ́ɨ́, bɨ mə́ cɨ nə́ ibumə́ byé bísə fwámɛ́ íbumə́; bɨ́ mə́ ká cɨ nə́ lɨ́ɨ́ jɨ́ bɔ́w-bɔ̂w lɨ́ɨ́, bɨ mə́ cɨ nə́ ibumə́ byé bísə bɔ́w-bɔ̂w íbumə́.
23595	MAT 12:37	Wo bá ŋwa ŋkaam ŋkí məbɛ̧ɛ̧́ íciyá byô dɨ̂.»
23596	MAT 12:38	Nə́ ndɛɛ́, bɔ́ɔ́l *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bə́nɔ̂ŋ bɔ́ɔ́l *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú cɨ nə Yésus nə́: «Yé Yɨ́ɨ́gʉli sə́ mə́ cɛɛl nə́ wó lwóg sə́ dúl *shimbá sə́ dʉ́gʉ́g.»
23597	MAT 12:39	Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Mbɛɛ kala búúd í njúl ŋkí bɔ̂w, nə mitə́dʉ́gá olɨ́lɨŋgɨ̂ í bə́lɛ́ jí nə́ mə lwóg bwo shimbá! Bwə́ ábʉ́lɛ dʉ́g dúl shimbá, njɨ dɔɔŋg í á bə nə Zhwónas *muud micúndə́ mə́ Zɛmbî yí.
23601	MAT 12:43	«Ja bɔ́w-bɔ̂w shíshim í dʉ wú múúd nyúúlʉ́d yí, í dʉ kə ŋgə jɛ̧́ɛ̧la mə́shí mâ mishwééshá ŋgə́lə sɔ̧́ wogá. Njɨ ŋkí í bə́ kú kwey wogá,
23602	MAT 12:44	í mú tə́dʉga nə́: “Mə zə́ nyiŋgə kə mə́dɨ́ njɔ́w, kʉ́l mə́ á fwo dʉ ji yí.” Í ká zə kwey njɔ́w cwúd, njɨ ŋgwámbʉ́lá, sâ jɛ̂sh jɔ̧ kwambʉlá,
23603	MAT 12:45	í é kə ŋwa mílʉ́gá míshíshim zaŋgbá mí njúl nə ŋkʉ́d ntɔ̧ wə́mɛ́fwó, bə́nɔ́ŋ bɛ̂sh bwə́ mú kə nyíi njɔ́w, kwambʉlə jiya cínɔŋg. Nə́ ndɛɛ́, cʉg mə múúd wɔɔŋgʉ̂ í mú nyiŋgə jág bɔ̂w, ntɔ̧ mbií í á fwó dʉ bə yí. Mə́ jaaw bɨ́ nə́ kala búúd ábʉ́bɔ̂w ga í bá shúgʉla mbií wɔɔŋgʉ̂.»
23605	MAT 12:47	Ŋgwɔ́l múúd mú kə jaaw Yésus nə́: «Nyɔɔŋgʉ́ woó bə́nɔ̂ŋ omínyɔŋʉ̂ bwô bʉ́sə na tɔ́ɔ́n, bwə́ ŋgə cɛɛl lésha nə wo.»
23606	MAT 12:48	Yésus mú bɛ̧sa nə nɛ́ nə́: «Nyɔɔŋgʉ́ waamə̂ wə́ zə? Omínyɔŋʉ̂ báamə́ wə́ ozə́?»
23607	MAT 12:49	A músə sɛ́ɛ́mb mbwə̂ ŋgɛɛ *ómpwíín bɛ́ dɨ́. Nyə nə́: «Dʉgá, nyɔɔŋgʉ́ waamə́ nə omínyɔŋʉ̂ báamə́, bwə́ wə́ ɔ́ga!
23608	MAT 12:50	Muud yɛ̂sh mə́ dʉ sá sâ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waamə́ a gwɔ́w mə jɨ́ɨ yɛ́, nyə wə́ jɨ́ mínyɔŋʉ̂ waamə́, ŋkí kɔ́ɔ́l waamə́ ŋkí ntâg nyɔɔŋgʉ́ waamə̂.»
23611	MAT 13:3	A mú ŋgə kənd bwo zhwog mikanda. Nyə nə bwo nə́: «Ŋgwɔ́l mbɔɔl məmpəg nyə á zə kə myɛɛg mpəg.
23616	MAT 13:8	Njɨ, nyúl mpúmə́ í á shugʉla shí átʉtagʉ́ dɨ̂, í mú ŋgə wúmə, dʉ́ga shug wúmə íbumə́ təd, dʉ́ga ibumə́ məwûm mə́saman, dúlʉ́gá məwûm mə́lɔ́ɔl.»
23617	MAT 13:9	Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, a gwág.»
23618	MAT 13:10	*Ompwíín bɛ́ bwə́ mú shísh nyə́dɨ́, kə jí nyə nə́: «Nəcé jɨ́ wó ŋgə́ jɨ́ɨ́gʉli buud míkanda dɨ́ yí.»
23619	MAT 13:11	Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Jísə nəcé Zɛmbî nyə a mə́ sá nə́ bɨ báá mpúg mindímba myâ Faan á gwɔ̂w; njɨ nyə a shígɛ́ sá bɔ́ɔ́lʉ́gá ntɔ́.
23623	MAT 13:15	nəcé kúl búúd ga í mə́ shîn lal mílâm, bwə́ mə́ shîn juwal mə́lwə̂, wə́ búdal mísh; nə́ mísh máŋ mə́ á bá dʉ́g, məlwə̂ máŋ mə́ á bá gwág, milâm myáŋ mí á bá wámbʉlə. Ŋkwuŋgá bwə́ á bá cɛ́nd kuú njɔɔnd, nə́ ndɛɛ́ mə mú lwag bwo.»
23624	MAT 13:16	Yésus mú cɨ nə *ompwíín nə́: «Bɨ bâŋ, mísh mʉ́n mə́ mə́ jəla nəcé mə́ ŋgə dʉ́g; məlwə̂ mʉ́n jəla nəcé mə́ ŋgə gwág.
23625	MAT 13:17	Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, zhwog *buud ɔ mícúndə́ nə otʉ́təlí ɔ́ búúd bwə́ á bə nə yéésh nə́ bwə́ dʉ́g sâ bɨ́ ŋgə́ dʉ́g yí, njɨ bwə́ áshígɛ́ dʉ́g. Bwə́ á bə nə yéésh nə́ bwə́ gwág sâ bɨ́ ŋgə́ gwág yí, njɨ bwə́ áshígɛ́ gwág.»
23626	MAT 13:18	«Kagá gwágʉ́lə nda kanda mbɔɔl məmpəg í kə́ nə́.
23631	MAT 13:23	Muud nywáá jísə́ tâŋ nda mpəg í á shugʉla shí átʉtagʉ́ dɨ́ yɛ́, jísə nyɔɔŋg á nə́, a gwág Mílə́sʉ́ mí Zɛmbî, a wámbʉlə myə, a mú wúmə, dúl shug wúmə íbumə́ təd, dúl məwúm mə́saman, dúlʉ́gá məwúm mə́lɔ́ɔl.»
23632	MAT 13:24	Yésus nyə á nyiŋgə nə́mə́ kənd buud wúl kanda nə́: «Faan á gwɔ̂w dʉ́sə nda lâŋ ga: Ŋgwɔ́l múúd nyə á zə sá fambə́, a myɛɛg jɔ̧ mpəg ídʉ̂w.
23635	MAT 13:27	Nə́ ndɛɛ́, amə́dɨ́ fambə́ osɔ́ɔl ɔ́ mə́sáal bɛ́ bwə́ mú kə jî nyə nə́: “Mása, ŋgaá wo á bɛ̧ njɨ mpəg ányunywaâ wódɨ́ fambə́? Ká, bɔ́w-bɔ̂w káá jâŋ í ŋgə wú ŋgow?”
23636	MAT 13:28	A mú bɛ̧sa nə bwo nə́: “Wúl zhízhíŋ wâm wə́ í á jəla nə zə sá ntʉ́nɨ.” Bwə́ nə nɛ́ nə́: “Ye sə́ kə́g tɨ́ yîl íkáá byɔɔŋgʉ̂?”
23637	MAT 13:29	Nyə nə́: “Mbɔ̂! Kúgá kə. Bɨ á bá ŋgə bə́dʉga ikáá nə fwámɛ́ ídʉ̂w, byɛ̂sh í mú ŋgə tʉ̂w.
23638	MAT 13:30	Bɨ́dʉ́gá idʉ̂w nə káá abʉ́bɔ̂w byɛ̂sh í wɨ́yʉ́g, kə wɔ́ɔ́s ja búúd bwə́ bá zə saag ídʉ̂w yí. Mə é bá cɨ nə buud bɔɔŋg nə́ bwə́ tɛ́ɛ́dʉ́g tɨ́ íkáá í abʉ́bɔ̂w, bwə́ wɔ́ɔlə byo mimbwoomb, kə bá jígal. Bwə́ ka tɛɛm zə kwɔ́s ídʉ̂w, kə wá ŋkundád.”»
23639	MAT 13:31	Yésus nyə á nyiŋgə kənd bwo wúl kaanə́ nə́: «Faan á gwɔ̂w dʉ́sə nda búbumə́ *mutárʉd ŋgwɔ́l múúd nyə á myɛɛg nyə́dɨ́ fambə́ yí.
23640	MAT 13:32	Búbumə́ jɔɔŋg wə́ í búl cwáágʉwo nə bíl íbumə́ í mə́mpəg byɛ̂sh. Njɨ ja í dʉ́ kɔ̧́ yí, í dʉ gwaa cɔ̧́ mɔ́ɔ́lʉ́gá mə́mpəg mâ fambə́; í bə fwámɛ́ lɨ́lɨ́ɨ́, inunú zə ji nyə́dɨ́ mílɔ́wʉd.»
23641	MAT 13:33	A mú nyiŋgə kənd wúl kaanə́ nə́: «Faan á gwɔ̂w dʉ́sə nda fuú *ləvur. Ja múdá mə́ ŋwa wə, a fugə nə məmpɨɨ́ mə́ ŋgug bʉlɛ́d mə́lɔ́ɔl yí, í é sá nə́ ŋgug wɔɔŋg wɛ̂sh í búndɔwʉg.»
23644	MAT 13:36	Yésus músə wú kʉ́l búúd bwə́ á bə áncuncuma yí, kyey kə njɔ́w. *Ompwíín bɛ́ bwə́ mú shísh nyə́dɨ́. Bwə́ nə nyə nə́: «Fɛ́ɛ́lʉ́g sə́ kanda á bɔ́w-bɔ̂w káá í á bə fambə́ yí.»
23645	MAT 13:37	A mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Muud nyə á myɛɛg jɔ̧ mpəg ídʉ̂w yɛ́, nyə wə́ *Mwân mə Múúd.
23651	MAT 13:43	Ntɔ́ otʉ́təlí ɔ búúd wâ Zɛmbî bwə́ bá dʉ faan nda yásə́ Faan mə́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wáŋʉ́d. Muud jɨ́ nə mə́lwə̂ mə́ gwág yɛ́, a gwág.»
23652	MAT 13:44	«Faan á gwɔ̂w dʉ́sə nda gúl jimə́ lʉ́ sâ jísə́ shwoó dɨ́ gúl fambə́ yí. Muud mə́ kwey gwo yɛ́ a nyiŋgə mpu shweel gwo. A músə kə nə məshusʉg, a kə kusha mə́bii mɛ́ mɛ̂sh nə́ ndɛɛ́ a mú kə kusə fambə́ jɔɔŋg.»