23233	MAT 1:20	Ge's elisingeg, etli angite'tg ula. Na nepaj pewiatl Gisiteget ugtansale'witeml telimtl, “So'sep, gi'l ta'n wetapegsit Ta'piteg, mut naqamasiw ugsua'lan Mali ugjit gte'pitemin. Getu' un'janit gatu Wejuli Nisgam ignmuapnn tle'lin.
23234	MAT 1:21	Lpa'tujuitew aq tl wi'tates Se'sus muta ugs'tawiata ugtmimajuinumg aq apigsigtmuata ugtlue'utiwal.”
23236	MAT 1:23	Tel wi'g'g'p, “Na e'pite's ta'n menaq wipemagul ji'nmul na tle'tew aq uggwisitew. Uggwisl tl wi'taten Imanuel.” (Na ugtli'sutiuow na wisun Imanuel telueg, “Gjinisgam wijitgweiugsi'gw.”)
23240	MAT 2:2	Pipanigesultijig, “Tami eig na mijua'ji'j gisi usgijinuip ugjit elege'witewin Lesui'paq? Gloqowej neia'sip ta'n tujiw wesgijinuiteg aq nemi'g'tt'p ta'n tujiw neia'siteg ugjipenug. Majulgwalg'tt tet. Nige' getu' emtoqwalg'tt ula mijua'ji'j.”
23242	MAT 2:4	Na mawa'laji ms't niganpugultiliji patlia'sg aq nujigina'mua'tiliji Mowisewei tplutaqan aq pipanimaji, “Tami tet tli ugs'tqamuitew na mijua'ji'j ta'n tluisitew Nujiugs'tawi'wet?”
23243	MAT 2:5	Telima'titl Elotal, “Tli ugs'tqamuitew Petliemg Jutiaewa'gi. Na st'ge' ula ta'n niganigjitegewinuaq ewi'g'g'p:
23244	MAT 2:6	Gjinisgam teluep, ‘Gilew tleiawultioq Petliem, Jutiaewa'gi, mimajuinu'g gepmite'lmugsitoqs'p muta na newte'jit ta'n te'sioq mgna's ugjit niganpuguin aq angweiwata ntmimajuinumg na Lesui'paq.’ ”
23246	MAT 2:8	Telimaji, “Lta'gw aq menaqa gwilug na mijua'ji'j. Ta'n tujiw we'jioq, apaita'toqs'p ni'neg. Gnua'tuitoqs'p, glaman elg ni'n gis naji emtoqwala's.” Na tujiw elgimaji Petliemg.
23251	MAT 2:13	Ta'n tujiw emittugwe'winu'g weji maita'tijig, Gisiteget ugtansale'witeml neia'silitl So'sepal ge's etl puitegelitl aq telimatl, “Mn'ja'si, ugsua'l mijua'ji'j aq gte'pitem aq la'l Ijipte'gatig. Siaw i'mu'tigw na'te'l glapis ap gnua'tulan. Elot apugjig lgimata ta'siliji sma'gnisg gwiluanew mijua'ji'jl ugjit ne'po'qsilin.”
23253	MAT 2:15	Wesgowita'jig na'te'l glapis Elotal neplij. Ta'n goqwei teliaq na st'ge' ta'n goqwei gi's sa'q Gisiteget telimapnn niganigjitegewinu'l, “Natgimg'p ngwis Ijipte'gatig.”
23256	MAT 2:18	“Nutaq nat wen ma'muni atgitemit na utan teluisig La'ma. Na Le'jl etltemit. Mo wen gisi apgnualgugul muta un'jangi'g gis ne'po'tupni.”
23258	MAT 2:20	Telimtl, “Mn'ja'si, la'l mijua'ji'j aq gte'pitem Lesui'pe'gatig, muta ta'n getu' ne'pa'tipnn mijua'ji'jl gaqi npmu'titgi'g.”
23260	MAT 2:22	Na'te'l So'sep nutg Elot uggwisl ta'n teluisilitl Algeleias elege'witewilitl Jutiaewa'gig. So'sep jipasit aq mo sapite'tmug na'te'l liwsin. Ap Gjinisgam telimatl ge's etl puitegelij, “Liwsi Galaliewa'gig.” Toqo ela'tijig Galaliewa'gig.
23261	MAT 2:23	Na'te'l siawqatmu'tijig gjigan teluisig Nasalet. Teliaq ta'n teluepnig niganigjitegewinugi'g muta wesguma'tipnn Se'susal. Teluepnig, “Tl wi'ta'tital Nasaletgewa'j.”
23263	MAT 3:2	Telimaji, “Gawasgita'sultigw aq jiglita'gw elue'utigtug muta ma' pgije'nug tel'gne'g Gjinisgam ilgwenaji mimajuinu'.”
23264	MAT 3:3	Na niganigjitegewinuaq ta'n teluisitaq Aiseia wesgumapnn Sa'nal. Teluep, “Nat wen gesigawewistoq paqtaqamigtug. Teluet, ‘Gisiteget wejgu'et. Ms't ta'n te'sioq gisgajo'ltigw ugjit negm.’ ”
23268	MAT 3:7	Sa'n nemiaj pugwenniji Palasiaq aq Satusiaq peita'liji ugjit sign'tasultinew, telimaji, “Gjinisgam wegaig aq getu' ilsumugsioq. Gilew pa na wijei aq mtesgmug. Pewalioq sign'tulinew muta tel'ta'sultioq na Gjinisgam ma' ilsumugsiwoq pa na sign'tasultioqos.
23273	MAT 3:12	Wejgu'et, na ilsumata ms't mimajuinu' aq nigtua'lata ta'n tetapua'taqatiliji aq ta'n pata'taqatiliji. Ta'n gelu'sultiliji la'lata wa'so'q st'ge' iga'taqewinu tepgiso'toqol glumgl aq pisqo'toqol uglaqalansmg. Ta'ni mu gelu'sultligwi pija'lata na pugtew ta'n mo naqa'suenug st'ge' iga'taqewinu mawo'toqol siguaqs'te'gnn aq nu'gwa'toqol.”
23275	MAT 3:14	Sa'n weje'watl ugjit sa'se'wita'silin. Telimatl, “Ni'n tmg gi'l sign'tuigg. Tal gis pipanimin ugjit sign'tulin?”
23276	MAT 3:15	Se'sus telimatl, “Ul'te'lmi. Ge' tla'taqatinej ta'n Gjinisgam tel puatg.” Na Sa'n wel'te'tg aq sign'tuatl.
23278	MAT 3:17	Na wa'so'q nat wen teluet, “Ula na ngwis ta'n mawi gsalg aq gisa'lit mawi ul'ta'sin.”
23281	MAT 4:3	Na Gjimn'tu eliet Se'suseg aq telimatl, “Pa na gi'l na Gjinisgam uggwisin, gisa'tu ula gun'tal ugjit pipnaqanin.”
23282	MAT 4:4	Se'sus telimatl, “Moqwa', ma' tela'tegew muta Gjinisgam ugtwi'gatignigtug ewi'gas'g, ‘Mimajuinu ma' iapjiw gisi ugji mimajigw mijipjeweigtug, gatu amujpa majulgwatg ta'n goqwei Gjinisgam teluet.’ ”
23284	MAT 4:6	Telimatl, “Pa na gi'l na Gjinisgam uggwisin, nisaqalsi, muta Gjinisgam ugtwi'gatignigtug ewi'gas'g ‘Gjinisgam tlimata ugtansale'witemg angweiulinew. Msnultaq aq unaqa'lultaq ugpitnuaq glaman ma' jile'nugul ggatl gun'tewigtug.’ ”
23285	MAT 4:7	Se'sus telimatl, “Moqwa', mu tela'tegew muta mo teltenug. Gjinisgam ugtwi'gatignigtug elg ewi'gas'g, ‘Mo teltenug ugtnu'gwalan Gisiteget na Gjinisgam ta'n emtoqwalg'tt.’ ”
23287	MAT 4:9	Telimatl, “Ula ms't na ignmultes pa na nutgul'pa'sin aq emtoqwalin.”
23288	MAT 4:10	Se'sus telimatl, “Gjimn'tu se'g lia. ma' tela'tegew muta Gjinisgam ugtwi'gatignigtug ewi'gas'g, ‘Emtoqwalates Gisiteget na Gjinisgam aq pas'g lugow.’ ”
23293	MAT 4:15	“Jigs'tuigw na gilew ta'n tleiawultioq Sepulane'gati aq Naptalie'gati, gilew ta'n wigultioq gigjiw qospemg aq ta'n wigultioq gigjiw sipu ta'n teluisig Jol'tan aq maw na mimajuinu'g ta'n mu Lesui'peulti'gw Galaliewa'gig.
23294	MAT 4:16	Gilew ta'n pegiji pata'taqatioq na musga'tugsitoqs'p msnmnew iapjiwewei mimajuaqan. Gilew ta'nig mo gejiawoq Gjinisgam, na na'gwegl wejgu'aqal ta'n gji'jiatoqs'p.”
23295	MAT 4:17	Weja'tegemg na tujiw Se'sus poqji pestung aq teluet, “Gawasgita'sultigw aq jiglita'gw elue'utigtug muta Gjinisgam poqji ilgwenaji mimajuinu' nige'.”
23297	MAT 4:19	Se'sus telimaji, “Wije'wigw aq gnu'tmultoqs'p aq gisa'lultoqs'p jugwo'lanew mimajuinu'g Nisgamewigtug.”
23303	MAT 4:25	Pugwelgig mimajuinu'g majulgwala'titl Se'susal. Alt tleiawultijig Galaliewa'gig aq na newtisga'qal utann ta'n teluisigl “Newtisga'qal utanji'jl.” Alt tleiawultijig Selusalemg aq Jutiaewa'gig. Alt tleiawultijig qame'g na sipu ta'n teluisig Jol'tan.
23306	MAT 5:3	Teluet, “Mimajuinu'g ta'nig elita'suala'titl Nisgaml ugjit ms't goqwei, welgwijultijig muta Gjinisgam ilgwenaji aq ignmuaji e'wmanew ta'n goqwei geggung.
23315	MAT 5:12	Gilew wijei emegweiugsitoqs'p st'ge' mimajuinugi'g ta'n mimajultipnig gi's sa'q emegwei'wa'tipni niganigjitegewinugi'g. Pajiji ulgwijultigw muta Gjinisgam ignmugsitoqs'p pugwelgl ta'n goqwe'l geggungl wa'so'q.”
23316	MAT 5:13	“Alt mijipjewe'l wigapu'gl ta'n tujiw salawa'tas'gl aq wius ma' sugul'gaqtnug ta'n tujiw salawa'tug. Pa na salawei mo telimanug st'ge' salawei na tujiw mo gelu'lgtnug ugjit gilunaq. Na nugu tewegemg aq etug mimajuinu'g ewjipuguetataq. Ginu pa na wijei aq salawei. Amujpa tetapu mimajultigw aq ms't goqwe'l tetapua'taqatigw ugjit gisa'tunew wantaqo'ti. Na tujiw mimajuinu'g ulgwijultitaq ta'n tujiw eimu'tijig gileweg.
23317	MAT 5:14	“E'wmu'g wasoqweg ta'n tujiw oqonitpa'q. Na wasoqweg wetatenmugsi'gw. Ginu na wijei aq wasoqweg muta Gjinisgam pewatmugsi'gw musga'tuanew ms't mimajuinu'g na gelu'lg awti. Na gjigan ta'n eteg g'p'taq gm'tnigtug ma' gisigatm'g.
23319	MAT 5:16	Amujpa tla'taqatigw ta'n goqwei wel'te'tg Gjinisgam aq musga'tugg mimajuinu'g wijei. Ta'n tujiw gis nmitu'tital ta'n goqwe'l gelu'lgl gis tla'taqati'gw na tujiw miwatmua'tital aq emtoqwala'tital gujjinal ta'n eimlitl wa'so'q.”
23320	MAT 5:17	“Etug tel'te'tmoq ta'n pegisinap ugs'tqamug ugjit puna'tun Mowisewe'l tplutaqann gisna ta'n goqwe'l niganigjitegewinugi'g gegina'mua'tipnig. Mo weji pgisinu ugjit puna'tun na tplutaqann, gatu weji pgisin ugjit tla'tegen ta'n goqwei gis ewi'gas'g Gjinisgam ugtwi'gatigng.
23323	MAT 5:20	Amujpa me' gtlamia'tigw jel mu na mimajuinu'g ta'n nujigina'mua'tijig Mowisewei tplutaqan gisna Palasiaq. Na telimuloq, pa na mo tla'taqatiwoqos na Gjinisgam ma' gisi ilgwenugsiwoq.”
23324	MAT 5:21	“Nutmaioqop na mimajuinugi'g telimut'pnig, ‘Mut ne'pa'tegew. Ta'n wen ne'pa'teget ugsua'laten aq ilsumaten.’
23328	MAT 5:25	“Pa na nat wen getu' elsutmasg's nat goqwei nigantug tplutaqanigtug, lia negmeg aq ul'te'ltigw ge's mu ela'lulug nutsutaqatijig. Pa na mu tla'tegews'p, na la'lultew nigantug nuji ilsuteget. Na nuji ilsuteget ilsumultew ugsua'lugsin nujiugsua'taqatijig aq negmow pija'lultaq laplusang.
23329	MAT 5:26	Laplusang siawqattes, glapis gaqi apangitmn ta'n telgi'g gisi ilsumul.”
23330	MAT 5:27	“Nutmaioqop mimajuinugi'g telimut'pnig, ‘Mut sespo'tegew.’
23333	MAT 5:30	Pa na e'wmu's'p gpitnn pata'tegen, pun pata'tega gisna amuj temte'mnn gpitnn. Me' gelu'lg mo geggunmunn gpitnn aq pun pata'tegen je mu elgimulten Mn'tua'gig muta siaw e'wmnn gpitnn ugjit gis pata'tegen.”
23334	MAT 5:31	“Mimajuinu'g teluepnig, ‘Ta'n getu wen nigtua'latl ugte'piteml amuj ewi'g'g ula ta'n tel puna'laj.’
23335	MAT 5:32	Gatu telimuloq, pa na ji'nm puna'lass ugte'piteml, gatu ugte'piteml mo sespo'tegeligupnn, na gisa'latl e'pilitl sespo'tegelin ta'n tujiw ap malie'wijig igtigl ji'nmul. Na ji'nm ta'n malie'wi'titl ula e'pilitl elg sespo'teget.”
23336	MAT 5:33	“Nutmaioqop na mimajuinugi'g telimut'pnig, ‘Ta'n tujiw teplumsin, mut suisga'tu ta'n tel wi'tmasi't'p. Amuj tla'tega ta'n goqwei teplumt'p Gisiteget.’
23340	MAT 5:37	Ta'n tujiw teplumsin pas'g tlua, ‘E'e, tla'tega's.’ gis na, ‘Moqwa', mo gis tela'tegew.’ Mn'tu pewalul tl'te'tmn nat goqwei lui'tmatmn apoqonmuan gi'l tela'tegen ta'n goqwei teplumatmn.”
23341	MAT 5:38	“Nutmaioqop mimajuinugi'g telimut'pnig, ‘Pa na gi'l gisa'lin ngutaqigwan na ni'n gis gisa'lultes ngutaqigwates. Pa na gi'l gisi mn'te'muin nipit na ni'n gisi mn'te'multes gipit.’
23345	MAT 5:42	Pa na wen pipanimasg's ignmuan nat goqwei, ignmu ta'n goqwei nuta'mat. Pa na wen gtu' mqata'sg's nat goqwei, mqatu.”
23346	MAT 5:43	“Nutmaioqop mimajuinugi'g telimut'pnig, ‘Gsal gitapaq, gatu masgelm ta'nig getan'sgig.’
23351	MAT 5:48	Amuj tetapua'taqatioq aq telo'ltijig st'ge' Gujjinu ta'n eig wa'so'q muta iapjiw tel tetapua'teget.”
23352	MAT 6:1	“Tla'taqatigw ta'n goqwei wel'te'tg Gjinisgam aq mut me'gita'new. Pa na tla'taqatioqos ta'n goqwe'l gelu'lgl ugjit gtu' uli ewistutmu'tinew, na gujjinu ta'n eig wa'so'q ma' ul'te'lmugsiwoq aq ma' ignmugsiwoq goqwei.
23355	MAT 6:4	Pa na tela'taqatioq st'ge' na, lpa mo wen geitug. Gatu gujjinu ta'n eig wa'so'q nemitoq ta'n goqwei tela'taqatioq aq nat goqwei gelu'lg ignmugsitoqs'p.”
23356	MAT 6:5	“Ta'n a'sutma'tioq mut tla'taqatinew st'ge' wesgijiangamgusultijig. Wegla gesatmi'tij alpugultijig aq a'sutma'tijig a'sutuo'guomg gisna tajigawtigtug muta pewala'tiji igtigi nmianew ta'n tujiw a'sutma'tijig. Migwite'tmug ula. Etug mimajuinu'g gepmite'lma'tita gatu Gjinisgam mo goqwei ignmuagwi.
23358	MAT 6:7	“Ta'n tujiw a'sutma'tioq, mut e'wmu'tinew pugwelgl glusuaqann ta'n mo wen nestmugl, st'ge' na mimajuinu'g ta'n mo Lesui'peulti'gw. Na tel'ta'sultijig Nisgam ul nutuata ta'n tujiw pegiji a'sutma'ti'tij.
23360	MAT 6:9	Na tli a'sutma'titoqs'p, ‘Nujjinen ta'n wa'so'q eimn, gepmite'tmuleg sape'wig gtwisunm.
23364	MAT 6:13	Mut ignmuin lta'nen winjigigtug, awna jigla'lin elue'utigtug. (Pewatmeg gtelege'wa'gim ms't tami aq iapjiw mawignan. Apjiw getu' gepmite'luleg. Na tliaj.)’
23365	MAT 6:14	“Pa na apigsigtuoqos igtigig ta'n opla'lugsioq, Gujjinu ta'n eig wa'so'q elg apigsigtugsitoqs'p.
23366	MAT 6:15	Pa na ma' apigsigtuawoqos igtigig ta'n opla'lugsioq, Gujjinu ta'n eig wa'so'q ma' apigsigtugsiwoq ta'n pata'taqatioqop.”
23367	MAT 6:16	“Ta'n tujiw sune'wultioq, mut ali ewlapewultinew st'ge' wesgijiangamgusultijig. Al tlapewultijig st'ge' pestmo'ltijig muta pewala'titl ms't wen gji'tu'tinew sune'wultiliji. Migwite'tmug ula. Etug mimajuinu'g gepmite'lma'tita wegla mimajuinu' gatu Gjinisgam ma' ignmuagwi goqwei.
23369	MAT 6:18	Na mo wen nenugsioq sune'wultinew gatu Gujjinu wa'so'q geitoq ta'n tela'taqatoqop, aq nat goqwei gelu'lg ignmugsitew.”
23370	MAT 6:19	“Mut mawo'tasultinew milesuaqan ugs'tqamug aq nat goqwe'l mego'tigl ugjit pas'g gilew. Etug juji'jg malqotmi'titl ta'n goqwe'l mego'tigl aq alt jijua'qiatew. Etug gmutnesg ugsua'tultaq gmilesuaqanmual.
23372	MAT 6:21	Tli angita'sultitoqs'p ta'n etegl gtmilesuaqanmual.”
23373	MAT 6:22	“Gis nmitaqatioqs'p muta ugpugugultioq. Ta'n gpugugual tajigo'ltigl na wel nmitaqatioq aq weli ns'tasultioq.
23374	MAT 6:23	Gatu pa na gpugugual mo tajigo'ltinugl na mo welapultiwoq tla'taqatinew ta'n pas'g goqwei. Pa na npapigwo'ltioq na mo goqwei nmitutoqs'p. Pa na elt mo ns'tasultiwoq na mawi mtue'g ugjit gilew.”
23375	MAT 6:24	“Ma gis lugowawjig tapusijig assusijig newtsiniw. Na me' tetapua'lates newte'jit jel mu igtig. Na me' gsalates newte'jit jel mu igtig. Amujpa ignmat Gjinisgam assumulin aq mu ignmuawt milesuaqan assumulin.”
23376	MAT 6:25	“Na ula telimuloq, mut sespeta'sultinew ugjit mijipjewei gisna aligew ta'n wetmite'tmoq muta gmimajuaqanmual me' gesite'lma'tas'gl jel mu ta'n pas'g goqwei pewatmoq. Gjinisgam me' piamite'tgl gtmimajuaqanmual jel mu mijipjewei gisna aligal.
23379	MAT 6:28	“Amujpa mo sespete'tmuoq ugjit gugunmnew tepiaq aligew. Angite'tmug ta'n teligwegl wasuegl nipugtug. Mo elugutinugul aq mo elita'sultinugul aligal.
23382	MAT 6:31	“Mut sespete'tmnew je tlia na na'gweg iga'qt'tew ta'n ma' geggunmuoq mijipjewei gisna nat goqwei samqwanew. Mut sespete'tmnew jel tlia na'gweg iga'qt'tew ta'n menuegeioqol aligal.
23385	MAT 6:34	Mut sespete'tmnew ugjit goqwei menuegetoqs'p sapo'nug. Sapo'nug ignmultoqs'p ta'n goqwe'l menuegetoqs'pnn na tujiw. Tepiaq tla'taqatigw ta'n goqwei getu' tla'taqatitoqs'p gisgug.”
23386	MAT 7:1	“Mut ilsumanew igtigig, glaman ma' Gjinisgam ilsumugsiwoq.
23389	MAT 7:4	Ge's na gmu'j me' piteg ugpugugw, mu tetapu tlimatl witapal, ‘Nitap ge' apoqnmultes na siguaqs'te'gn'ji'j ta'n piteg gpugug.’
23391	MAT 7:6	Mut ignmuaw 'nmu'jig ta'n goqwei gepme'g muta gawasgita'taq aq matnultaq. Mut ignmuaw tm'tmue'l waiopsgul gulgwi'sg muta alpastesg'taq.”
23392	MAT 7:7	“Pipanigesultigw aq ignmugsitoqs'p, gwilmug aq we'jittoqs'p, mtete'gatigw aq Gjinisgam pana'tutew na ga'qan ugjit gilew.
23397	MAT 7:12	Tla'taqatigw ugjit igtigig st'ge' ta'n tel puatmoq tla'taqatinew ugjit gilew. Ula Mowiso'q aq niganigjitegewinugi'g gegina'mua'tipnig.”
23398	MAT 7:13	“Ugji pisgwita'gw apsisqe'g ga'qana'tas'g ta'n pisgwa'mg wa'so'q, muta na ga'qana'tas'g ta'n pisgwa'mg Mn'tua'gig no'q gesge'g aq na awti ta'n eliaq na'te'l naqamase'g. Pugwelgig mimajuinu'g pemita'jig na awti.
23399	MAT 7:14	Ga'qana'tas'g apsisqe'g ta'n pisgwita'toqs'p ugjit msnmnew iapjiw mimajuaqan. Na metue'g lta'new awti ta'n pisgwa'mg wa'so'q. Tegle'ji'jg mimajuinu ta'n we'jitoq na awti.”
23400	MAT 7:15	“Angweiasultigw muta alt niganigjitegewinu'g na nujiegsugina'mua'tijig. Wesgijiangamgusultijig muta pewala'tiji igtigi teli angita'sultinew na wantaqamigsultijig st'ge' jijgluewjig gatu awna pisoqqowiegsultijig st'ge' paqtesmug.
23405	MAT 7:20	Na glaman tl nenuatoqs'p na egsugina'mua'tijig ta'n tela'taqati'tij.”
23406	MAT 7:21	“Mimajuinu'g tel wi'tijig, ‘Gjisaqamaw’ aq jigs'tuitaq gatu mu tla'taqati'gw ta'n goqwei nujj tel puatg. Telimuloq, ma' ignmuam'tjig pisgwita'new ta'n Gjinisgam ilgwenaji mimajuinu'. Ta'n getu wen tela'teget ta'n nujj tel puatg, na ignmut pisgwa'n wa'so'q.
23407	MAT 7:22	Ta'n na na'gweg iga'qt'tew ugjit Gjinisgam ilsumata ms't mimajuinu', pugwelgig tlimitaq, ‘Gjisaqamaw, telimg'tt'pnig mimajuinu'g ta'n goqwei Gjinisgam teluet, ejigltesgaqatt'pnig pugwelgig mn'tu'g aq tela'taqatieg'pnn pugwelgl paqalaiuti'l muta ignmuieg'p ml'gigno'ti tla'taqatinew wegla goqwe'l.’
23408	MAT 7:23	Na tujiw tlimultes, ‘Mo ne'gaw nenu'luoq. Gilew mo tela'taqatiwoq ta'n nujj tel puatg, jiglita'gw ni'neg.’ ”
23409	MAT 7:24	“Ta'n wen jigs'tgl ntglusuaqanml aq mu elistmugl na tetapua'teget. Negm pa wijei aq na ji'nm ta'n epitoq wiguow gun'tewigtug.
23412	MAT 7:27	Ula ji'nm mo gis tetapua'tegegw muta ta'n teto'qolaq, sipu'l mespo'qegl aq ugju'sn melgignewa's'g na wiguow nisiaqt'tew. Ma'muni nisiaqap.”
23416	MAT 8:2	Na ji'nm ta'n geggung gsnugowaqan teluisig leplsi eliet Se'suseg. Nutgul'pa'sit aq etawaqtmuatl, “Gjisaqamaw, gisi npilites pa na tli ul'te'tmn.”
23417	MAT 8:3	Se'sus elisga'sit aq sama'latl. Telimatl, “Getu tla'tegei. Nige' gisi npilul.” Na smtug gisi npiluj na ji'nm.
23418	MAT 8:4	Na tujiw Se'sus telimatl, “Mut wen tlimaw, gatu nat nmiates patlia's aq angamulij. Ta'n tujiw geitoq gisi npisin, na ignmuates ta'n goqwei Mowiso'q teluepnaq nat wen ta'n gisi npisit amujpa ignmuatl patlia'sl. Na tujiw mimajuinu'g gji'tutaq ta'n teli ila'sin.”
23420	MAT 8:6	“Saqamaw, ntlugowinum elising nignaq. Me' gatu gesnugwat, mo gis maja'sigw aq ma'muni ulmaje'g.”
23421	MAT 8:7	Se'sus telimatl, “Wije'ultes aq npila's.”
23422	MAT 8:8	Sma'gnis teluet, “Saqamaw, mu tetujiw glu'siw ugjit gi'l mittugwen nignaq. Gi'l na assusin. Pas'g tlua ugjit ntlugowinum npilan aq na tujiw gisi npilut.
23423	MAT 8:9	Na ta'sijig sma'gnisg assumijig, aq ta'sijig sma'gnisg assumgig. Ta'n tujiw newte'jit telimg, ‘Lia.’ na lietew. Igtig telimg, ‘Jugu'a.’ na jugu'etew. Telimg lugowinu, ‘Ula tla'tega.’ na tla'tegetew.”
23424	MAT 8:10	Se'sus paqalaig ta'n ula nutg muta na sma'gnisl melgi gtlams'tasilitl. Telimaji ta'ni wije'waji, “Telimuloq, lpa Lesui'pe'gatig menaq wen mo gejiaq ta'n tel ml'gi gtlams'tasit st'ge' ula sma'gnis.
23426	MAT 8:12	Gatu pugwelgig ta'n Lesui'peultijig tualqa'laten gujmug wa'so'q ta'n etl oqonitpa'q. Na'te'l tltemultitaq aq seggapitasultitaq wipitual muta ma'muni ulmajo'ltitaq.”
23427	MAT 8:13	Na tujiw Se'sus telimatl sma'gnisl, “Nige' gisi nmiates giguaq muta ta'n goqwei getlams'tasin na gis tliaq.” Ge's Se'sus gelulatl sma'gnisl na sma'gnis ugtlugowinuml gisi npilutaq.
23431	MAT 8:17	Na ula Se'sus tela'tegej gisa'toq tlian ta'n niganigjitegewinuaq teluisitaq Aiseia teluepnaq, “Ejigla'tugsieg gsnugowaqanminal aq gisi npilugsieg ta'n tel milipna'tieg.”
23432	MAT 8:18	Ge's Se'sus eig tajigtug qospemg nemiaji pugwenniji mimajuinu' gigjiw gigto'qopugutugwi'titl. Na tujiw telimaji unaqapemg, “Asoqomita'nej qospemg.”
23433	MAT 8:19	Na nujigina'muet Mowisewei tplutaqan eliet Se'suseg. Na telimatl, “Nujigina'muet, gisgaje'i wije'ulin ta'n getu tami elien.”
23434	MAT 8:20	Se'sus telimatl, “Wowgwisg geggunmi'titl elmalqe'l ta'n loqosma'sultitaq aq sisipji'jg geggunmi'titl ugtwisse'mual ta'n tli atlasmultitaq, gatu mo geggunmu ta'n tli atlasmites je tlia ni'n na mimajuinualsiap.”
23435	MAT 8:21	Na igtig Se'sus unaqapeml tlimtl, “Saqamaw, Getu' naji utqutalg nujjaq ta'n tujiw gisi np'g'pnaq. Na tujiw gisgaje'tes wije'ulin.”
23436	MAT 8:22	Se'sus telimatl, “Majulgwali aq ignmu ta'n wen mu majulgwaligw utqutalan ta'n nepmlitl.”
23439	MAT 8:25	Na unaqapemg tugwa'lgwi'titl aq telimgwi'titl. “Gjisaqaugs'tawinen ge's mu samqwanigtug nepu'tiweg.”
23440	MAT 8:26	Se'sus telimaji, “Goqwei ta jipatmoq? Gesi apje'ji'j na getlams'tasultioq.” Na tujiw menja'sit aq ilsutg ugjit nqa's'g ugju'sn aq tgu'g. Smtug ms't goqwei wantaqa's'g.
23441	MAT 8:27	Unaqapemg paqalaiultiliji aq telueliji, “Gwastalei, wen ta ula ji'nm jel we'gaw ugju'sn aq tgu'g tela'taqatijig ta'n goqwei teluelitl.”
23443	MAT 8:29	Smtug na poqji sesgwala'titl Se'susal, “Gi'l na Gjinisgam uggwisl, goqwei getu' tla'lieg nige'? Peji ugtapulieg ge's mu na na'gweg iga'qt'tew ta'n ugtap'titesnen?”
23445	MAT 8:31	Na mn'tu'g etama'titl Se'susal, “Pa na gtu' tuaqtesguieg, lgiminen pitu'gwinew na ala gulgwi'suigtug.”
23446	MAT 8:32	Se'sus telimaji, “Lta'gw na'te'l.” Na glaman tewalqita'jig ji'nmug aq el'ta'jig gulgwi'suigtug. Na ms't gulgwi'sg jaqal nisitugwi'tij paqse'g aq paqasui naqia'tijig samqwanigtug aq etli npu'tijig na'te'l.
23450	MAT 9:2	Ta'sijig ji'nmug ela'la'titl witapual Se'suseg ge's elsma'silitl pismuti'gtug muta mu maja'siligul. Getlams'tua'titl Se'susal npilan. Na Se'sus geitoq ta'n teli gtlams'tmlij aq telimatl ji'nmul, “Gwi's, ul'ta'si. Gtlue'uti'l apigsigtmulan.”
23451	MAT 9:3	Ta'sijig nujigina'mua'tijig Mowisewei tplutaqan telimtultijig, “Ula ji'nm tel'te'tg negm na Gjinisgam muta pas'g Gjinisgam gisi apigsigtmuatal ji'nmul ugtlue'uti'l.”
23452	MAT 9:4	Se'sus gejiaji ta'n teli angita'sultiliji aq telimaji, “Goqwei weji angite'tmoq na ta'n goqwei mo gelu'lgtnug?
23454	MAT 9:6	Ni'n na mimajuinualsiap aq nige' musga'tultoqs'p geggunm ml'gigno'ti ugs'tqamug ugjit apigsigtman lue'uti'l.” Na tujiw telimatl na ji'nmul ta'n mu maja'siligul, “Mn'ja'si aq mgne'n pismuti. Nige' gisi nmiates.”
23457	MAT 9:9	Se'sus ejigla'sit na'te'l aq ge's pemiej nemiatl nujintutmalitl suliewei teluisilitl Matiw. Ula ji'nm pemgopit ta'n etl lugwet. Se'sus telimatl, “Majulgwali.” Na gaqama'sit aq majulgwalatl Se'susal.
23459	MAT 9:11	Ta'sijig Palasiaq nemia'tiji Se'susal aq unaqapemg. Pipanima'tiji Se'sus unaqapemg, “Goqwei ugjit na nujigina'muet etl mawatalultijig nujintutma'tijig aq lue'winu'g?”
23460	MAT 9:12	Se'sus nutuaji ta'n goqwei Palasiaq gis telueliji aq telimaji, “Mimajuinu'g ta'n tajigo'ltijig mo menuege'tigul mal'pale'wilitl, gatu pas'g wegla ta'n gesnugu'tijig.
23461	MAT 9:13	Tali ns'tmoq ta'n goqwei Gjinisgam teluet ugtwi'gatigng, ‘Me' pewalgig mimajuinu'g ulm'tu'tinew je mu ms't goqwei gtu' ignmuitaq.’ “Mu weji pgisinu ugjit pipaniman mimajuinu'g ta'n getlamia'tijig majulgwalinew. Awna weji pgisin ugjit pipaniman lue'winu'g majulgwalinew.”
23462	MAT 9:14	Sa'n Nutsign'tuet unaqapemg peita'jig Se'suseg aq pipanima'titl, “Ninen aq Palasiaq jijuaqa sune'wultieg gatu tal gis gnaqapemg lpa mo sune'wulti'gw?”
23463	MAT 9:15	Se'sus telimaji, “Na mimajuinu'g wigumujig ta'n wesgowa's'g malie'wimg mu ewlita'sulti'gw ta'n tujiw qase'g wijitgweiwa'titl witapual ta'n getu' malie'wilitl. Ge's eimu'tijig maw witapual ma' sune'wulti'gw gatu ta'n tujiw jigla'lut na tujiw sune'wultitaq.
23464	MAT 9:16	“Ta'n sa'qawei utapsun pasgine'g, mo wen e'wmug pilei atla'wegn ugjit pgwi'sign muta ta'n tujiw na utapsun gesistaqanut na pgwi'sign apsiaq aq utapsun ap pasgina'sitew.
23465	MAT 9:17	Mu wen guta'tug pilei moqopa'q na sa'qawei m'gegnei moqopa'qo'q muta ta'n tujiw moqopa'q pemignaq na pasgina'sitew m'gegnei moqopa'qo'q aq na moqopa'q tli alijuitew. Awna amujpa guta'tu pilei moqopa'q na pilei m'gegnei moqopa'qo'q muta na m'gegnei moqopa'qo'q siptaqa's'gt'tew ta'n tujiw na moqopa'q pemignaq.”
23466	MAT 9:18	Ge's Se'sus etlewo'gwej, na Lesui'pewei niganpuguit pegising aq nutgulpit nigantug Se'susal. Telimatl, “Ntusaq pas'g gisi np'gaq. Wije'wi nignaq aq iga'tunn gpitnn un'jigtug glaman mimajitew.”
23469	MAT 9:21	Telimsit, “Pas'g gis sama'taq utapsun, na ila'sites.”
23470	MAT 9:22	Se'sus naqa'sit aq gigto'qopugua'sit. Nemiaj e'pilitl telimatl, “Tu's, mut jipaqa'siw muta teli gtlams'tasin na weji npisin.” Na tujiw na e'pit gisi npisitaq.
23472	MAT 9:24	telimaji, “Gis tuita'toqs'p ta'n te'sioq. Ula e'pite'ji'j mo nepmug, pas'g nepat.” Na mimajuinu'g ta'n eimu'tijig wesgewe'wa'titl Se'susal.
23475	MAT 9:27	Se'sus maja'sit na'te'l. Ge's pemiej tapusiliji ji'nmu ta'n nepapigwa'liji majulgwalgwi'titl. Na sesgwala'titl Se'susal, “Geitueg gi'l na teplutasin ta'n wetapegsin Ta'piteg. Ewlite'lminen.”
23476	MAT 9:28	Se'sus pisgwa't na wen'ji'guom. Na tapusijig nepapigwa'jig pegisingig. Se'sus pipanimaji, “Getlamite'tmoqos ni'n geggunm ml'gigno'ti ugjit gisi npilulinew?” Telimgwi'titl, “E'e, saqamaw.”
23477	MAT 9:29	Na tujiw Se'sus sama'tuaji ugpugugual aq teluet, “Na to'q tliaj ta'n teli gtlams'tmoq.”
23478	MAT 9:30	Smtug gis nemitegejig. Se'sus melgimaji, “Mut tlimanew wen.”
23481	MAT 9:33	Ta'n Se'sus gis ejigltesguatl mn'tu'l, smtug na ji'nm poqtewo'gwet. Ms't wen ta'n eimu'tijig paqalaiultijig. Teluejig, “Menaq nemitueg paqalaiwaqan st'ge' ula Lesui'pe'gatig.”
23482	MAT 9:34	Gatu na Palasiaq teluejig, “Tel'te'lmeg Gjimn'tu ignmuatl Se'susal ml'gigno'ti ugjit gtaqqatesguanew mn'tu'g.”
23483	MAT 9:35	Se'sus al mittugwatgl gjigann aq utann. Etl gina'muet te's a'sutuo'guoml aq pestung na gelu'lg agnutmaqan. Telimaji mimajuinu', “Na Gjinisgam gis ilgwenaji mimajuinu'.” Nepilaji mimajuinu ta'n geggunmi'tij milamu'gl gsnugowaqann.
23485	MAT 9:37	Na glaman Se'sus telimaji unaqapemg, “Pugwelgig mimajuinu'g ta'n getu' majulgwala'titl Nisgaml, gatu mu piam pugwelu'g mimajuinu'g ugjit tlimanew ta'n tel majulgwala'tital Nisgaml.
23486	MAT 9:38	A'sutma'tigw aq pipanimug Gisiteget lgimanew pugwenniji ugjit tlimanew igtigi na gelu'lg agnutmaqan glapis majulgwalanew Nisgaml.”
23491	MAT 10:5	Se'sus elgimaji newtisgegsiliji je ta'pu ugtapostale'witemg aq telimaji, “Mut emittugwalanew mimajuinu'g ta'n mu Lesui'peulti'gw aq mut lta'new Samaliae'gati.
23493	MAT 10:7	Lta'gw aq pestunmu'tigw. Telimug, ‘Nige' Gjinisgam getu' ilgwenaji mimajuinu'.’
23496	MAT 10:10	Mut nespnmnew salitewimgewei mun'ti, igtig atla'i, igtigig mg'sng gisna aptun. Pas'g lta'gw ta'n teloqsultioq. Ta'n tujiw ignmuatoqs'p igtigig ta'n goqwei nuta'ma'tijig na tujiw ignmugsitoqs'p ta'n goqwei menuega'tioq.”
23497	MAT 10:11	“Ta'n peita'ioq utan gisna utanji'j, pisgwita'gw aq gwilug ugjit ta'n wen ul'ta'sitew ultesgugsitoqs'p. Pipanimug ‘Gt'gunitesnen wiguaq?’ Usgowita'toqs'p wiguaq glapis maita'ioq.
23498	MAT 10:12	Ta'n pisgwa'tioq na wiguaq, tlimug mimajuinu'g ta'n wigultijig na'te'l, ‘Etaweieg Gjinisgam gepmite'lmugsinew.’
23499	MAT 10:13	Pa na mimajuinu'g ta'n wigultijig na'te'l wel'ta'sultisnig ultesgugsinew, tlimug, ‘Pipanimatesnen Gjinisgam ignmugsinew wantaqo'ti ggamlamunuaq.’ Pa na mimajuinu'g mu weltesgugsiwoq, mut pipanimaw Gjinisgam ignmugsinew wantaqo'ti uggamlamunuaq.
23501	MAT 10:15	Migwite'tmug ula. Na na'gweg iga'qt'tew ta'n Gjinisgam ilsumata ms't mimajuinu', na me' ewlite'lmata lue'winu' tleiawultiliji na gjigann ta'n teluisigl Satm aq Gamola je mu na mimajuinu'g ta'n mu weltesgugsiwoq wiguaq gisna utan.”
23502	MAT 10:16	“Jigs'tmug. Elgimuloq ta'n mimajuinu'g matnugsitoqs'p st'ge' paqtesmug matna'tiji jijgluewji. Tli angweiasultigw st'ge' na mtesgm angweiasit muta ms't wen getangwi'titl. Mut matnaqqa'tinew, awna ms't goqwei sangewa'tug st'ge' plesg sangewo'ltijig.
23507	MAT 10:21	“Ta'sijig mimajuinu'g la'la'tital wijig'tultiliji tplutaqanigtug ugjit ne'po'qsinew. Ta'sijig mimajuinu'g wijei tla'la'tita un'janua. Ta'sijig mimajuinu'g gtana'tita ungi'gua aq gisa'la'tita ne'po'qsinew.
23510	MAT 10:24	“Ta'n wen gegina'masit ma' gepmite'lmamug je mu na nujigina'muet. Na lugowinu ma' gepmite'lmamug je mu na assusit.
23511	MAT 10:25	Tepiaq ta'n tujiw ta'n wen gegina'masit gji'tutew st'ge' na nujigina'muet ta'n egina'matl. Tepiaq ta'n tujiw lugowinu tel assutg st'ge' assusit. Pa na niganpuguit tl wi'tuj Gjimn'tu, na wi'gma me' aji mil wi'taten.”
23512	MAT 10:26	“Mut jipalanew mimajuinu'g ta'n getanugsioq. Ta'n getu goqwei mimajuinu'g gim tla'taqatijig na musga's'gt'tew. Ta'n getu goqwei mimajuinu'g mimugwa'tu'tip na neia's'gt'tew.
23517	MAT 10:31	Glaman mut jipasultinew muta Gjinisgam me' me'gite'lmugsioq je mu pugwelgig sisipji'jg.”
23518	MAT 10:32	“Ta'n getu wen majulgwalit ni'n aq mu jipasigw tliman igtigi na getlams'tuit aq majulgwalit, na tlimates nujj ta'n eig wa'so'q, ‘Ni'n na nnaqapem.’
23519	MAT 10:33	Gatu ta'n getu wen alua'lit aq telimaji igtigi ta'n negm mu na nnaqapemg, na tujiw tlimates nujj ta'n eig wa'so'q, ‘Ni'n na mu nnaqapemuigw.’ ”
23520	MAT 10:34	“Pa na tel'ta'sultioqs'p weji pgisin ugjit neia'tun wantaqo'ti ugs'tqamug. Mo gisa'laqig mimajuinu'g ul'te'lminew, gatu awna gisa'lates mimajuinu'g gi'gajita'new aq matntultinew muta mu wel'te'lmi'gw ta'n weni ni'n.
23523	MAT 10:37	“Ta'n getu wen me' gesalatl ujjl gisna uggwitl je mu ni'n, na mu gisgaje'ug majulgwalin. Ta'n getu wen me' gesalatl uggwisl gisna ugtusl je mu ni'n, na mu gisgaje'ug majulgwalin.
23525	MAT 10:39	Ta'n getu wen tela'teget pas'g ta'n tel puatg lpa ma' gugunmug iapjiwewei mimajuaqan wa'so'q. Gatu ta'n getu wen tela'teget ta'n goqwei pewatm jel tlia ne'po't muta majulgwalit na guguntew iapjiwewei mimajuaqan wa'so'q.”
23526	MAT 10:40	“Ta'n getu wen wel'ta'sit ultesgugsinew, na wijei ul'ta'sitew ultesguin ni'n. Ta'n getu wen wel'ta'sit, ultesguin na wijei ul'ta'sitew ultesguan ta'n wen gis petgimip ugs'tqamug.
23528	MAT 10:42	Migwite'tmug ula. Ta'n getu wen tegpa'q samqwan ignmuaj ta'n mawi ewle'jilitl nnaqapeml muta eta nnaqapem, na getlewei msntew ta'n goqwei Gjinisgam teplumatl mimajuinu'l ta'n wel'te'lmatl.”
23531	MAT 11:3	Telima'titl Se'susal, “Gi'l na negm ta'n Sa'n telimugsi'gup wejiep wa'so'q? Pa na gi'l mu na negm, na esgmalatesnen ap igtig.”
23532	MAT 11:4	Se'sus telimaji, “Apajita'gw aq tlimug Sa'n ta'n te's'g goqwei nutmoq aq ta'n goqwei nemituoq.
23534	MAT 11:6	Tetuji ulgwijintew ta'n wen mo megtuigw.”
23535	MAT 11:7	Ge's Sa'n unaqapemg peminmita'lij, Se'sus wesgumatl Sa'nal. Telimaji na mimajuinu' ta'n eimu'tiliji na'te'l, “Ta'n tujiw el'ta'ioq Sa'neg paqtaqamigtug, goqwei getu' nmituoqos na'te'l? Mo getu' nmiwoqop menaqanat ji'nm st'ge' msigu'l asua's'g'pnn ugju'snigtug.
23538	MAT 11:10	Gjinisgam wesgumapnn aq teluep, ‘Ge' jigs'tui. Nigangima's ntagnutmewinum ugjit gisgaja'tun ta'n gi'l lietes.’ Ula tel wi'gas'g Gjinisgam ugtwi'gatignigtug.
23544	MAT 11:16	“Na mimajuinu'g ta'n wigultijig gisgug mu tetapuite'tmi'ti'gw muta pa wijei aq mijua'ji'jg ta'n gaqamultijig gujmug magasan. Mu wel'te'tmulti'gw aq newte'jit telimaji esgwia'tilij,
23545	MAT 11:17	‘Etl'te'muleg'pnn malie'wimgewe'l gtapegiaqann, gatu mo amalgaltiwoqop. Etlintutieg'pnn utqutamgewe'l gtapegiaqann, gatu mo atgitemultiwoqop.’
23546	MAT 11:18	Ta'n tujiw Sa'n pegisingeg, na sune'wip aq mo newtmgwanegup moqopa'q. Ta'sijig mimajuinu'g mu wel'te'lma'tigul Sa'nal aq teluejig, ‘Mn'tu pitu'gwitl na ji'nmul.’
23547	MAT 11:19	Ni'n na mimajuinualsiap. Ta'n tujiw pegisineg, na mijjiap aq esamqwap. Na wijei mimajuinu'g mu wel'te'lmi'gw aq teluejig, ‘Ge' angamug ala ji'nm. Na pusgi ugsamatalg aq negm na gtigiewinu. Witapa na nujintutma'tiliji suliewei aq lue'winu'.’ Gjinisgam ugtns'tuo'qonm musga'tas'g ta'n goqwei Gjinisgam gis tla'tegep na teliaqewei.”
23549	MAT 11:21	“Na pajiji mtue'tew ugjit gilew tleiawultioq na gjigann ta'n teluisigl Golasin aq Petse'ta. Gis nmituoq pugwelgl paqalaiuti'l ta'n gi's tela'tegeiap gatu me' siaw pata'taqatioq. Na mimajuinugi'g tleiawultipnig na gjigann ta'n teluisigl Tail aq Saiton lue'ultipnig. Pa na nemitu'tisnn wije'l paqalaiuti'l, na smtug sa'se'wita'sulti'tisoq aq pun pata'taqati'tisoq. Gi's nige' sa'q nasgmi'tisoq maqtawamu'gl aligal aq amalsulti'tisoq wisgipg ugjit musga'tunew mesgo'ltipnig ta'n teli pata'taqatipnig.
23552	MAT 11:24	Migwite'tmug ula, ta'n tujiw na na'gweg iga'qt'tew ta'n Gjinisgam ilsumata ms't mimajuinu', Gjinisgam me' ewlite'lmata na mimajuinu' tleiawultilipni Satm je mu gilew tleiawultioq Gapelniam.”
23553	MAT 11:25	Na tujiw Se'sus a'sutmat, “Gisiteget, gi'l na nujj aq assutmn wa'so'q aq ugs'tqamu. Miwa'lul muta ula teliaqewei musga'tajig na mimajuinu'g ta'nig mo geggunmi'ti'gw gina'masuti. Gatu wijei mu musga'tuawjig mimajuinu'g ta'nig nestmi'tij pugwelgl goqwe'l.
23554	MAT 11:26	E'e, Nujj, welm'tun ta'n tujiw tela'tegen ta'n tel puatmn.”
23555	MAT 11:27	Na tujiw Se'sus telimaji mimajuinu', “Nujj ta'n eig wa'so'q gis ignmuij ms't goqwei. Ni'n na Gjinisgam uggwisl aq mo wen nenuigw st'ge' Nujj ta'n eig wa'so'q gis nenuit aq mo wen nenuagul Nujjl st'ge' ni'n ta'n tel nenaq. Na mimajuinu'g ta'nig musga'tuaqig na gis nenua'titl ta'n wenit Gjinisgam.
23556	MAT 11:28	“Jugwita'gw ta'n te'sioq gispna'tioq aq ta'n sespete'tmoq muta pugwelgl ta'n goqwe'l amsala's'gl aq ignmultoqs'p atlasmultinew.
23558	MAT 11:30	Ta'n goqwei gis gina'muloq mu metue'gtnug ns'tmnew aq ta'n goqwei pipanimuloq tla'taqatinew mu metue'gtnug gis tla'taqatinew.”
23560	MAT 12:2	Na ta'sijig Palasiaq migwama'tiji. Tel'te'tmi'tij opla'taqatnew tematpo'tuten glumgl atlasmutigisg'g. Smtug telima'titl Se'susal, “Gis nemitu's'p ta'n goqwei gnaqapemg tela'taqatij. Na suisga'tu'tij tplutaqan muta mo teltenug ugjit ta'n goqwei tla'taqatinew atlasmutigisg'g.”
23561	MAT 12:3	Se'sus telimaji, “Geju'loq gis gitmoq ta'n goqwei Ta'pito'q tela'tegepnaq ta'n tujiw gewisinteg maw unaqapemg.
23565	MAT 12:7	Ta'n goqwei Gjinisgam teluet ewi'gas'g ugtwi'gatigng. Ula na Gjinisgam teluep, ‘Na me' pewalgig mimajuinu'g ule'wanew igtigi je mu ignmuigw wi'sisg ta'n gis ne'pa'la'tipni.’ Pa na ula gji'tuoqs'pnn na mu ilsumawoq mimajuinu'g ta'n mo goqwei opla'tu'ti'gw.
23566	MAT 12:8	Ni'n na mimajuinualsiap aq gis tlima's mimajuinu'g ta'n gis tla'taqatitaq atlasmutigisg'g muta assutm.”
23568	MAT 12:10	Eig na'te'l na ji'nm ta'n geggung malig ugpitn. Na Palasiaq getu' pilsuiw ilsutmua'titl Se'susal glaman pipanima'titl, “Mowisewei tplutaqan gis ignmugsi'guss npitegen atlasmutigisg'g?”
23569	MAT 12:11	Se'sus telimaji, “Pa na wen gilew te'sioq ta'n geggunasnn jijgluewjl aq piji elisinnitl espulqeg elmalqe'g atlasmutigisg'g. Na lietes aq gisi tualqa'lates.
23570	MAT 12:12	Telimuloq te's mimajuinu me' gepme'g aq na jijgluewj. Na glaman tplutaqan telimugsi'gw gisi apoqonmuan nat wen atlasmutigisg'g.”
23571	MAT 12:13	Na tujiw telimatl ji'nmul ta'n geggunmlitl malig ugpitn, “Ge' sipisga'tu gpitn.” Na ji'nm elasqa'tuaj ugpitn aq smtug etli ila's'geg, tel gelu'lg pa wijei aq igtig.
23574	MAT 12:16	Telimaji mimajuinu', “Mut tlimanew igtigi ta'n goqwei gis tla'tegei.”
23576	MAT 12:18	Gjinisgam teluep, “Ula na ntlugowinum ta'n gisi mgng'p. Mawi gsalg aq gesite'lm'g. Ignmua's Wejuli Nisgam aq tlimata ms't mimajuinu'g ta'n goqwei ni'n teluei tetapua'sn ugjit mimajuinu'g ta'n mo Lesui'peulti'gw.
23579	MAT 12:21	Ta'n te'sit milapegsultijig mimajuinu'g ta'n mu Lesui'peulti'gw lita'sualatal.”
23581	MAT 12:23	Na mimajuinu'g ta'n eimu'tijig na'te'l paqalaiultijig aq teluejig, “Tel'te'tmeg ula ji'nm wetapegsit Ta'piteg.”
23582	MAT 12:24	Palasiaq nutma'tiji ta'n goqwei mimajuinu' gis tlueliji aq teluejig, “Ula ji'nm ejigltesguatl mn'tu'l ta'n pitu'gwitl mimajuinu' muta na Gjimn'tu ignmuatl ml'gigno'ti ugjit gis tla'tegelin.”
23583	MAT 12:25	Se'sus gejiaji ta'n goqwei Palasiaq teli angita'sultiliji aq telimaji, “Ta'n tegenig mimajuinu'g tleiawultijig newte' umutgi nasgwiejig aq matntultijig, na ma' gisi pgijo'lti'gw. Ta'n tegenig mimajuinu'g tleiawultijig newte' gjigan nasgwiejig aq matntultijig, na ma' pgijo'lti'gw. Na wijei tliatew ugjit newte' wi'gmaq ta'n tujiw nasgwiejig aq matntultijig, na ma' saputawsulti'gw.
23587	MAT 12:29	“Ma' gis gim pisgwa'wn ta'n wigit melgignat ji'nm aq ma' gisi jigla'tuawj ta'n goqwe'l negmewe'l glapis tmg goqqwa'l't aq gelpilt. Na tujiw gisi ugsua'tuates.
23588	MAT 12:30	“Ta'n wen mo wel'te'tmug ta'n goqwei tela'tegei na lpa giasgiwewei getanit. Ta'n wen mo apoqonmuigw ugjit lugwen na ejiglgimaji mimajuinu' Nisgameg.
23590	MAT 12:32	Ni'n na mimajuinualsiap aq ta'n wen mo gegnuimigw na gisi apigsigtuaten, gatu ta'n wen mo gegnuimagul Wejuli Nisgaml ma' apigsigtuam'g, mu nige' gisna iapjiw.”
23591	MAT 12:33	“Iga'taqug gelu'lg miti's aq guguntoqs'p gelu'lgl minijgl muta ewle'jgl minijgl wejiaqal ewle'jit miti's. Ta'n tujiw angamoq na minijgl ta'n gisigwegl miti'sigtug na tujiw gis geituoq ta'n tegenit na miti's.
23594	MAT 12:36	“Telimuloq, na na'gweg iga'qt'tew ta'n Gjinisgam ilsumata ms't wen. Na tujiw mimajuinu'g amujpa tlima'tital Nisgaml tal gis gis tluep te's'g glusuaqan ta'n mo gelu'lgtnug.
23595	MAT 12:37	Gglusuaqanmual na e'wmulten ilsumulg giasgiwowei na getlamia'tijig mimajuinu'g gisna winita'jig mimajuinu'g.”
23596	MAT 12:38	Na tujiw ta'sijig Palasiaq aq nujigina'mua'tijig Mowisewei tplutaqan telima'titl Se'susal, “Nujigina'muet, getu' nmu'leg lugwatmn paqalaiwaqan.”
23597	MAT 12:39	Telimaji, “Me' gatu na mimajuinu'g ta'n wigultijig gisgug winsultijig aq awan'ta'suala'titl Nisgaml gatu me' pewatmi'titl paqalaiwaqann. Pipanimioq ugjit tla'tegen paqalaiwaqan gatu mu tela'tegew. Awna Gjinisgam ignmugsitoqs'p na wijei paqalaiwaqan ta'n gisa'toqop ugjit Jonao'q.
23600	MAT 12:42	Na tujiw elege'wi'sgw tleiawit T'p'te'snug na qama'sitew aq ilsutmugsitoqs'p gilew ta'n wigultioq gisgug, muta wejiep me' gnegg ugjit jigs'tuan Salamano'q ta'n elege'witewip Isle'lewa'gig. Salamano'q ma'muni ntawe'g'p gatu telimuloq gis nutmoqop na gina'masuti ta'n me' espe'g je mu nat goqwei Salamanewei ns'tuo'qon.”
23601	MAT 12:43	“Mn'tu tewatqa'sij mimajuinu'l ugtinneg, na saputa'sit glapis pegising ta'n mo goqwei nigwenug. Na'te'l al gwilg ta'n usgowa'sitew. Pa na mu we'jitug,
23602	MAT 12:44	na tlimsitew, ‘Etug apaja'si ta'n wejieiap’. Na apsgwa'sit ta'n wigip aq nemitoq sigue'g na'te'l. Ms't waqame'g aq gaqi ilugwa'tas'g.
23603	MAT 12:45	Na tujiw maja'sit aq nemisguaji lluigneg te'siliji mn'tu'g ta'n me' winjultiliji aq negm. Ms't pisgwita'jig aq wigultijig na'te'l. Na mimajuinu ta'n pitu'gwiji wegla mn'tu'g me' gitnme'wit aq amgweseweieg ta'n tujiw pas'g newte'jilitl mn'tu'l pitu'gwiteg. Na wijei tliatew ugjit na winjultijig mimajuinu'g ta'n wigultijig gisgug.”
23605	MAT 12:47	Ula mimajuinu eliet Se'suseg aq telimatl, “Ggij aq gjignamg gujmug eimu'tijig aq getu' glul'sgig.”
23606	MAT 12:48	Se'sus telimatl, “Teliaq nigmaq eimu'tijig gujmug. Gatu musga'tuloq ta'n wen pa na wijei aq nigmaq ta'n Gjinisgam ilgwenaji mimajuinu'g.”
23607	MAT 12:49	Na tujiw elu'gwalaji unaqapemg aq teluet, “Angamug nnaqapemg. Wegla na st'ge' ngij aq njignamg.
23608	MAT 12:50	Muta ta'n getu wen tla'tegej ta'n nujj eig wa'so'q tel puatg, na negm wijei aq njignam, ngwe'ji'j gisna ngij.”
23611	MAT 13:3	Pugwelgl ta'n goqwe'l egina'muaji aq telimaji gina'masutiewei a'tugwaqan. Teluet, “Newtejgeg na'gweg nuji iga'taqug naji se'sijio'toqol sginminn.
23616	MAT 13:8	Gatu ta's'gl sginminn eljo'ltigl gelu'lg maqamigeg. Na sginminn weligwegl aq wel minigl. Alt ta'n wel lastegl na mesngl gasgiptnnaqan te's'gl pile'gl sginminn, alt asugom te'sisga'qal pile'gl sginminn wel lastegl aq alt nesisga'qal sginminn wel lastegl.”