23236	MAT 1:23	Koo ɨɨn ña'an jáá. Te juku̱'un se̱'e‑ña. Te skáku‑ña ɨ́ɨn se̱'e yíí. Te kunání‑i Emmanuel (ja̱ kuní ka'a̱n: Jíín máá‑yó ndújíín Dios). Achí.
23246	MAT 2:8	Te ni̱ tájí‑de cha̱a‑ún kája'a̱n‑de ñuu̱ Belén. Te ni̱ ka'a̱n rey: Kuángoyo‑ní yúan, te kaka̱ tu̱'ún vá'a‑ní sɨkɨ̱ súchí lúlí‑ún. Te ní ni̱ kajini̱‑ní nuu̱‑í, te kastu̱'ún‑ní nuu̱‑ná náva̱'a suni ná kíchi̱ñú'ún‑ná‑i, áchí rey.
23272	MAT 3:11	Ko I'a̱ va̱i ichi yatá‑rí, ñá'nu‑ga̱ kúu‑ya̱ vásá rúu̱. Te tú kúñá'nu‑ri̱ kundiso‑ri̱ ndija̱n‑yá. Máá‑yá skuánducha‑yá róó jíín Espíritu Santo jíín ñú'u̱n.
23275	MAT 3:14	Ko Juan, tú ní kuní‑de, chi ni̱ ka'a̱n‑de jíín‑yá: Sua kánúú já skuánducha máá‑ní náá, naja̱ vái‑ní nuu̱‑ná núsáá, áchí‑de.
23276	MAT 3:15	Ko ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Vina te sá'a‑ró, chi̱ súan kánúú skíkuu‑yó táká tiñu va̱'a, áchí‑ya̱. Yúan‑na te vásá ní skuánducha‑dé‑ya̱.
23297	MAT 4:19	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Kundiki̱n ruu̱ kikoyo‑ró, te ná násá'a‑ri̱ róó cha̱a tɨɨn ña̱yɨvɨ, áchí‑ya̱.
23316	MAT 5:13	Máá‑ró kákuu nátu̱'un ñii̱ ñu̱yɨ́vɨ. Ko nú ñii̱‑ún ná náa xikó u'a̱, ndasa ndu'u'a̱ ɨnga̱ jínu. Tuká tiñu kutɨ, chi̱ sua kacha̱‑ro̱ kí'i̱n te kuañu̱‑i sɨkɨ̱.
23322	MAT 5:19	Te nú ɨɨn cha̱a tú jándatu̱‑de nuu̱ ɨ́ɨn tu̱'un tá'ú tíñu yá'a, va̱sa tu̱'un lúlí kúu, te nú stá'a̱n‑de nuu̱ sáva‑ga̱ ña̱yɨvɨ sá'a‑i súan, cha̱a‑ún kuu‑de nátu̱'un ɨɨn mozo lúlí iní ñuu̱ Dios nátu̱'un andɨ́vɨ́. Ko nú sua jándatu̱‑de te stá'a̱n‑de, yúan‑na te kuu‑de ɨɨn cha̱a kúñá'nu onde̱ ini̱ ñuu̱ Dios nátu̱'un andɨ́vɨ́.
23325	MAT 5:22	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Nú ɨɨn cha̱a kití ini̱‑de nuu̱ ñaní‑de, ná kí'in‑de nuu̱ justicia. Te nú ɨɨn cha̱a ka'a̱n ndɨva̱'a‑de nuu̱ ñaní‑de, ná kí'i̱n‑de nuu̱ junta. Te nú ɨɨn cha̱a ka'a̱n‑de: Róó tasɨ̱, achi̱‑de, ná kí'i̱n‑de juicio infierno.
23326	MAT 5:23	Ko nú kándá'á‑ró já sokó‑ro̱ ní chaa̱‑ro̱ jíín núu̱ altar, te nú yúan ni̱ nuku̱'un ini̱‑ro̱ já jíto u'u̱ ñani̱‑ro̱ róó,
23331	MAT 5:28	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, nú ndé'é ɨ́ɨn cha̱a nuu̱ ɨ́ɨn ña'an já kusú‑de jíín‑ña kuní‑de, yúan‑na te a ni̱ isɨ́kɨ ncháa̱ tá'an‑de jíín ñá'an‑ún ini̱ añú‑de.
23335	MAT 5:32	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: nú xndóo ɨɨn cha̱a ñasɨ́'ɨ‑de, ko nasu̱ já tɨnɨ́ ini̱‑ña, yúan‑na te sá'a‑de ja̱ ísɨ́kɨ ncháa̱‑ña‑dé. Te nú ɨɨn cha̱a, nata̱nda'a‑dé jíín ñá'an‑ún, te ísɨ́kɨ ncháa̱‑de tá'an‑de.
23337	MAT 5:34	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ma̱ ká'a̱n téyíí kútɨ‑ro, ni sɨkɨ̱ ándɨ́vɨ́, chi̱ silla Dios kúu.
23340	MAT 5:37	Ko ka'a̱n‑ro̱: Vee táa̱, túu táa̱, achi̱‑ro̱, chi̱ nú skáa‑ga̱‑ro̱ ká'a̱n‑ro̱, tu̱'un káñáá kúu.
23342	MAT 5:39	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ma̱ kasú‑ro̱ núu̱ cháa ñáá. Chi̱ nú ndé cha̱a kuní‑de stují‑dé yikɨ núu̱‑ro̱ lado vá'a, te suni kua̱'a‑ró ɨngá lado ná stují‑dé.
23346	MAT 5:43	Ni̱ ka̱jini tu̱'un‑ró já ní ka'a̱n sáá: Kundá'ú ini̱‑ro̱ tá'an‑ró, te koto u'u̱‑ro̱ cháa jíto u'u̱ róó, áchí.
23347	MAT 5:44	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Kundá'ú ini̱‑ro̱ cháa kájito u'u̱ róó. Te ka'a̱n va̱'a‑ró jíín cháa káka'a̱n sɨkɨ̱‑ro̱. Te sá'a va̱'a‑ró jíín cháa kákiti̱ ini̱ nuu̱‑ro̱. Te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ já'a̱ cháa ká'a̱n ndɨva̱'a jíín‑ró te káchindiki̱n róó.
23352	MAT 6:1	Koto va̱'a‑ró máá‑ró. Ma̱ sá'a ndiji̱n‑ro̱ táká tiñu va̱'a‑ró náva̱'a nde̱'é ñáyɨvɨ núu̱‑ro̱, chi̱ nú súan te tú na̱ ta'u̱‑ro̱ kuá'a máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱‑ya̱ ándɨ́vɨ́.
23353	MAT 6:2	Te nú sá'a‑ró caridad, ma̱ tɨvɨ́‑ro̱ corneta nátu̱'un cha̱a uu̱ xini̱ káxiu̱kú‑de ini̱ ve̱'e sinagoga jíín núyá'u. Chi̱ súan kásá'a‑de náva̱'a nakana jaa‑i‑de. Ko ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró já á ni̱ kani'i̱n‑dé ta'u̱‑dé.
23354	MAT 6:3	Ko nú sá'a‑ró caridad, ma̱ kuní nda'a vésé‑ró na̱ún sá'a nda'a vá'a‑ró,
23356	MAT 6:5	Te nú jikán ta'u̱‑ro̱, te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un cha̱a uu̱ xini̱. Chi̱ máá‑de, kákusɨɨ̱ iní‑de kaka̱n ta'u̱‑dé ini̱ ve̱'e sinagoga jíín jikí yá'ya náva̱'a ná kuní ña̱yɨvɨ núu̱‑dé. Ko ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑rí jíín‑ró ja̱ á ni̱ kani'i̱n‑dé ya̱'u‑de.
23357	MAT 6:6	Ko róó nú jikán ta'u̱‑ro̱, ndɨ̱vɨ ini̱ ve̱'e‑ró te kasu̱‑ro̱ yúxé'é‑ró. Te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ núu̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱ sa̱'í‑ya̱. Chi̱ máá Táa̱‑ro̱, jiní‑ya̱ já súan sá'a sa̱'í‑ro̱. Yúan‑na te ma̱'ñú táká ña̱yɨvɨ te kua̱'a‑ya̱ tá'u̱ kúu‑ró.
23366	MAT 6:15	Ko nú tú sá'a‑ró túká'nu ini̱ nuu̱ ñáyɨvɨ kásá'a falta jíín‑ró, te suni súan máá Táa̱‑ro̱ ondé andɨ́vɨ́ ma̱ sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱ falta‑ro̱.
23367	MAT 6:16	Ko nú ká'i̱o ndicha̱ ini̱‑ro̱, te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un kásá'a cha̱a uu̱ xini̱ já kájito xíí‑de. Chi̱ máá‑de kástují‑dé nuu̱‑dé náva̱'a stá'a̱n‑de máá‑de nuu̱ ñáyɨvɨ ja̱ ndichá ini̱‑de. Chi ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró já á ni̱ kani'i̱n‑dé ya̱'u‑de.
23368	MAT 6:17	Ko máá‑ró, nú ndicha̱ ini̱‑ro̱, te chi'i‑ró aceite xini̱‑ro̱ te nakɨtɨ nuu̱‑ro̱,
23371	MAT 6:20	Ko kaya̱‑ro̱ yají‑ro̱ ondé andɨ́vɨ́, chi̱ yúan ma̱ kúu chaa ti̱kɨxɨn te ni ma̱ kúu kana sɨ̱'ɨn yóó já stɨ́vɨ́. Te yúan ni ma̱ kúu kɨ̱vɨ ñakui̱'ná já sákuí'ná kí'i̱n jíín.
23374	MAT 6:23	Ko nú nduchi‑ro káñáá, te nɨ́ɨ́‑ni yikɨ kúñu‑ró kándee ñu̱ñáa. Súan íó te nú luz ñáva̱'a‑ró kúu ñu'u̱n tu̱ún, na̱saa‑ga̱ ñu̱ñáa kóo núsáá.
23378	MAT 6:27	Ko ndé róó ja̱ súan nákani ini̱‑ro̱ te á kuu chísó‑ga̱‑ro̱ máá‑ró ɨ́ɨn yíkɨ́ náún.
23380	MAT 6:29	Ko ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ rey Salomón kɨvɨ̱ ní kuñá'nu xaa̱n‑dé, ni tú ní kúu ku'un‑de ɨɨn sa'ma súan nátu̱'un ita̱‑ún.
23383	MAT 6:32	Chi ña̱yɨvɨ sɨ́ɨn nación kándúkú táká ndatíñu jia̱n. Ko máá Táa̱‑ro̱ ondé andɨ́vɨ́, a jiní‑ya̱ já kánandɨ'ɨ‑ró táká ndatíñu yá'a.
23384	MAT 6:33	Ko kánúú‑gá ja̱ ndúkú ndéé‑ró kɨ́vɨ‑ró iní ñuu̱ nuu̱ tá'ú Dios tiñu. Te sá'a‑ró tíñu ndaa̱ nátu̱'un sá'a máá‑yá. Yúan‑na te kua̱'a‑ga̱‑ya̱ táká ndatíñu‑ún nuu̱‑ro̱.
23389	MAT 7:4	Naja̱ ká'a̱n‑ro̱ jíín ñaní‑ro̱: Kundatu, ná táva‑rí mi̱'ín kándee nduchi‑ro, te tú nákani ini̱‑ro̱ já kándee ɨɨn vitu̱ ndúchi‑ro náún.
23392	MAT 7:7	Kaka̱n, te kua̱'a‑ya̱ núu̱‑ro̱. Ndúkú, te ni'i̱n‑ro̱. Ka'a̱n, te ná núña ve'e kɨ̱vɨ‑ró.
23398	MAT 7:13	Kɨ̱vɨ koyo‑ró íchi yúxé'é túu̱, chi̱ jichá yuxé'é te ká'nu ichi já kuá'a̱n nuu̱ náa ñáyɨvɨ. Te kua'a̱‑í kɨ́vɨ koyo‑i kua'a̱n‑i ichi‑ún.
23407	MAT 7:22	Kɨvɨ̱‑ún, te ka'a̱n kua'a̱ ñáyɨvɨ jíín‑rí: Táta̱, Táta̱, nasu̱ ní ka̱jani‑ná tu̱'un jíín sɨ́'vɨ́‑ní, te ni̱ ka̱kiñi'in‑ná tachi̱ kíni kája'a̱n ja̱ ní ka̱sá'a‑ná kua'a̱ tíñu ñá'nu jíín sɨ́'vɨ́ máá‑ní náún. Achi̱‑i.
23408	MAT 7:23	Yúan‑na te ka'a̱n ni̱'in‑ri̱ jíín ñáyɨvɨ‑ún: Tú ní jiní kutɨ‑rí róó. Kuxio ki'i̱n‑ro̱, chi cha̱a kásá'a tiñu chá'án kákuu‑ró.
23417	MAT 8:3	Te ni̱ skáa̱ Jesús nda'a‑yá. Te ni̱ ké'é‑yá‑de. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱: Kuní‑ri̱, ná ndúndoo‑ró, áchí‑ya̱. Te ndɨ̱'yi té'yu̱‑de‑ún ni̱ ndundoo‑ni.
23418	MAT 8:4	Yúan‑na te ni̱ kachi̱ Jesús jíín‑de: Ma̱ kachí kutɨ‑ro núu̱ ní ɨɨn‑i. Ko kuá'án, te stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró núu̱ sutú. Te soko̱‑ro̱ núu̱‑dé nátu̱'un ni̱ tá'ú Moisés tiñu, náva̱'a kuni̱‑de ja̱ ní ndundoo‑ró, áchí‑ya̱.
23421	MAT 8:7	Te ni̱ kachi̱ Jesús jíín‑de: Ki'i̱n máá‑rí te nasáva̱'a‑ri̱‑i, áchí‑ya̱.
23423	MAT 8:9	Chi̱ máá‑ná, suni cha̱a ndíso tíñu kúu‑ná. Te ñáva̱'a‑ná soldado‑ná. Te ká'a̱n‑ná jíín ɨ́ɨn‑de: Kuá'án, te já'a̱n‑de. Te jíín ɨngá‑de: Ña'a̱n, te cháa̱‑de. Te jíín mozo‑ná: Sá'a ya̱'á, te sá'a‑i. Achí‑de.
23426	MAT 8:12	Ko ña̱yɨvɨ kákuu máá sé'e ñuu̱ nuu̱ tá'ú‑yá tiñu, kiñi'in‑ya̱‑í ki'i̱n‑i yata̱ ké'e nuu̱ ñáa. Te yúan nde'e̱‑i te nakaji‑í ñii yú'u‑í, áchí‑ya̱.
23427	MAT 8:13	Yúan‑na te ni̱ kachi̱ Jesús jíín cháa kúu capitán: Kuá'án. Nátu̱'un ni̱ kandíja‑ró, te kuni̱‑ro̱ já súan íó, áchí‑ya̱. Te mozo‑ún ni̱ nduva̱'a‑ni‑i hora‑ún.
23434	MAT 8:20	Te Jesús ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑de: Ta̱ká ñu̱kuii, ká'i̱o yau̱ kava káyi̱'i‑tɨ̱, jíín tɨ́saa̱ andɨ́vɨ́, ká'i̱o taka̱‑tɨ̱. Ko máá Sé'e cha̱a, túu nuu̱ kusú‑ya̱, áchí‑ya̱.
23436	MAT 8:22	Te ni̱ kachi̱ Jesús jíín‑de: Kundiki̱n ruu̱ ná kí'o̱n. Skéndo̱o ta̱ká ndɨ̱yi‑ún ná chíndu̱ji tá'an ndɨ̱yi jíná'an. Achí‑ya̱.
23438	MAT 8:24	Te nuu̱ mar ni̱ ndonda ɨɨn tachi̱ xáa̱n, te su'ma̱ ndúcha‑ún, ni̱ jasu̱ sɨkɨ̱ barco. Ko máá‑yá kixí‑ni‑ya̱.
23446	MAT 8:32	Te ni̱ kachi̱‑ya̱ jíni jíná'an: Kuángoyo núsáá, áchí‑ya̱. Te ni̱ kenda kája'a̱n, te kua̱ngoyo nuu̱ tɨ́ku'ni̱ kɨnɨ̱‑ún. Te tɨku'ni̱ kɨnɨ̱‑ún ni̱ ka̱jungoyo‑tɨ̱ ɨ́ɨn yukáva onde̱ ini̱ mar. Te nuu̱ mar ni̱ kaji'i̱‑tɨ̱.
23454	MAT 9:6	Ko náva̱'a ná kuní‑ro̱ já máá Sé'e cha̱a ndíso‑ya̱ tíñu nuu̱ ñúyɨ́vɨ yá'a ja̱ sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱ kuáchi, te ná ká'a̱n‑ri̱ ɨnga̱ tu̱'un jíín cháa ni̱ kuyúnú yá'a núsáá: Nduko̱o, te naki'in‑ró jíto yuu‑ro, te no'o̱n‑ro̱ vé'e‑ró, áchí‑ya̱ jíín‑de.
23457	MAT 9:9	Te Jesús, ni̱ ja̱'a‑ya̱ kuá'a̱n‑ya̱ yúan. Te ni̱ jini̱‑ya̱ núu̱ ɨ́ɨn cha̱a nání Mateo kánchaa̱‑de nuu̱ kútútú xú'ún ñúu̱. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Kundiki̱n‑ro̱ rúu̱. Te ni̱ ndukuiñi̱‑de, te ni̱ ndiki̱n‑de‑ya̱.
23461	MAT 9:13	Kuá'án jíná'an‑ró núsáá. Te skuá'a‑ró na̱ún tu̱'un kúu: Ná kúndá'ú ini̱ tá'an‑i kuní‑ri̱. Nasu̱ já sokó‑í nuu̱‑rí, áchí onde̱ sáá. Chi̱ tú va̱i‑ri̱ kana‑ri̱ xini̱ cháa ndaa̱, chi cha̱a ká'i̱o kua̱chi kána‑ri̱ xini̱ já ná nákani ini̱‑de. Achí‑ya̱.
23463	MAT 9:15	Te ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Á kuu kondicha̱ ini̱ ña̱yɨvɨ ká'i̱in viko tánda'a, te nú nini kánchaa̱ yii jíín‑i. Ko chaa̱ ɨɨn kɨvɨ̱ já kúxio yii‑ún nuu̱‑í. Yúan‑na te kuu koo ndicha̱ ini̱‑i.
23465	MAT 9:17	Te tú káchu'un ña̱yɨvɨ vino jáá iní ñii tú'ú. Chi̱ nú súan, te ndata̱ ñíi‑ún, te katɨ vino, te naa ñíi‑ún. Ko káchu'un‑i vino jáá iní ñii jáá. Yúan‑na te kendo̱o va̱'a ndendúú. Achí‑ya̱.
23466	MAT 9:18	Te nini ká'a̱n‑ya̱ tú'un yá'a jíín‑de, te ɨɨn cha̱a kúñá'nu ni̱ jaa̱‑de nuu̱‑yá. Te ni̱ chiñú'ún‑de‑ya̱. Te ni̱ ka'a̱n‑de: Se̱sɨ́'ɨ́‑ná, sáá ní ji'i̱‑i. Ko ki'o̱n te xndée‑ní nda'a‑ní sɨkɨ̱‑í, te ná náchaku̱‑i. Achí‑de.
23472	MAT 9:24	Te ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑i: Kuxio jíná'an‑ró, chi su̱chí sɨ́'ɨ́ yá'a tú ní jí'i̱‑i, chi̱ kixí‑ni‑i, áchí‑ya̱. Te ni̱ ka̱sákátá‑i nuu̱‑yá.
23476	MAT 9:28	Te ni̱ najaa̱‑ya̱ vé'e. Te ni̱ cha̱koyo cha̱a kuáá‑ún nuu̱‑yá. Te ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Á kákandíja‑ró já kúu sá'a‑ri̱, áchí‑ya̱. Kuu Táta̱, áchí‑de.
23479	MAT 9:31	Ko máá‑de, ni̱ ka̱kenda‑de kája'a̱n‑de. Te ni̱ kajacha̱ xaa̱n‑dé tu̱'un‑ya̱ nɨ́ɨ́ ñúu̱ yúan.
23482	MAT 9:34	Ko cha̱a fariseo, ni̱ kaka'a̱n‑de: Jíín tachí kíni ñá'nu kiñi'in‑de tachi̱ kíni kája'a̱n, áchí‑de.
23486	MAT 9:38	Kaka̱n ta'u̱‑ro̱ núu̱ máá Tatá, I'a̱ xíin trigo núsáá, náva̱'a ná tájí‑yá cha̱a ka'nu̱ kikoyo‑de nuu̱ trigo‑ya̱. Achí Jesús.
23494	MAT 10:8	Te nasáva̱'a‑ró ñáyɨvɨ káku'u̱. Te sándoo‑ró já káte'yu̱. Naschakú‑ro̱ ndɨ́yi. Kiñi'in‑ró tachí kíni ki'i̱n. Chi ni̱ ni'i̱n sáni‑ró, te suni súan kua̱'a sáni‑ró.
23499	MAT 10:13	Te nú va̱'a ini̱ ña̱yɨvɨ‑ún, te tu̱'un ndéé ní ka'a̱n‑ro̱‑ún ná jáa̱ sɨkɨ̱‑í. Ko nú tú va̱'a ini̱‑i, te tu̱'un ndéé‑ún ná nájaa̱ nuu̱‑ro̱.
23502	MAT 10:16	Kuni so̱'o chi̱ tájí‑rí róó ki'i̱n‑ro̱ nátu̱'un rɨɨ̱ ma̱'ñú yí'ɨ̱. Núsáá te koo ndíchí‑ró nátu̱'un koo̱, te koo vi̱tá ini̱‑ro̱ nátu̱'un paloma.
23505	MAT 10:19	Ko nú ni̱ nastúu‑i róó, ma̱ nákani xaa̱n iní‑ro̱ ndasa ka'a̱n‑ro̱. Chi̱ suni máá hora‑ún te kua̱'a‑ya̱ tú'un nuu̱‑ro̱ ndasa ka'a̱n‑ro̱.
23508	MAT 10:22	Te ndivii‑í, koto u'u̱‑i róó ja̱ sɨkɨ́ rúu̱. Ko cha̱a kundii̱ ni̱'in onde̱ kɨvɨ̱ jínu, cha̱a‑ún ka̱ku‑de.
23509	MAT 10:23	Ko nú káchindiki̱n‑i róó ini̱ ñuu̱ yá'a, te kunu‑ró kí'i̱n‑ro̱ ɨngá ñuu̱. Chi̱ ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ má kúyachi̱‑ro̱ káka kuu‑ró táká ñuu̱ Israel, onde̱ jaa̱ máá Sé'e cha̱a.
23514	MAT 10:28	Te ma̱ yú'ú‑ro̱ kóto‑ró ñáyɨvɨ já'ni yíkɨ kúñu‑yó, chi ma̱ kúu ka'ni‑í añú‑yo̱. Ko sua yu̱'ú‑ro̱ kóto‑ró já kúu xnáa ndúú añú‑yo̱ jíín yíkɨ kúñu‑yó núu̱ infierno.
23518	MAT 10:32	Ko nú ndé cha̱a jáni ndaa̱‑de tu̱'un‑ri̱ nuu̱ ñáyɨvɨ, suni súan nakani ndaa̱‑ri̱ tu̱'un‑de nuu̱ máá Táa̱‑ri̱ kánchaa̱‑ya̱ ándɨ́vɨ́.
23525	MAT 10:39	Te cha̱a jítú iní‑de ka̱ku‑de chi̱i tu̱ndó'o kii sɨkɨ̱‑dé, te naa‑dé. Ko nú kuu̱ ɨɨn cha̱a ja̱ sɨkɨ́ rúu̱, te kuchaku̱‑de.
23532	MAT 11:4	Te ni̱ ka'a̱n Jesús. Kuá'án te kastu̱'ún‑ró núu̱ Juan ta̱ká tu̱'un kájini so̱'o‑ró jíín tíñu kájini̱‑ro̱.
23536	MAT 11:8	Ko naja̱ ní kenda‑ró ní kaja'a̱n‑ro̱. Ja̱ ndé'é‑ró núu̱ ɨ́ɨn cha̱a ñú'un sa'ma ndúchá náún. Nde̱'é, cha̱a káñu̱'un sa'ma ndúchá, máni ini̱ ve̱'e rey káxiu̱kú‑de.
23537	MAT 11:9	Ko na̱ún ndé'é‑ró ní ka̱kenda‑ró. Ɨɨn cha̱a jáni tu̱'un Dios náún. Suni ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, kúñá'nu‑ga̱ Juan vásá ɨ́ɨn cha̱a jáni tu̱'un Dios.
23538	MAT 11:10	Cha̱a yá'a kúu cha̱a yóso tú'un‑de nuu̱ tutú: Kuni so̱'o‑ró chi̱ tájí‑rí ndajá'a̱‑rí kuxnúú‑de jaa̱‑de. Te cha̱a‑ún sátu̱'a‑de ichi‑ro vásá jáa̱‑ro̱. Achí.
23539	MAT 11:11	Ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ iní ñu̱yɨ́vɨ yá'a tú íó ni ɨɨn cha̱a jáni tu̱'un Dios ja̱ kúñá'nu‑ga̱ máá‑de vásá Juan cha̱a skuánducha. Ko cha̱a lúlí‑ga̱ ini̱ ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́, cha̱a‑ún kúñá'nu‑ga̱‑de vásá Juan.
23544	MAT 11:16	Na̱ún tu̱'un yátá skétá'an‑ri̱ jíín ñáyɨvɨ yá'a. Kákuu‑i nátu̱'un su̱chí lúlí káxiu̱kú núyá'u ja̱ súan kákana kó'ó‑i xini̱ tá'an‑i.
23547	MAT 11:19	Ko máá Sé'e cha̱a yée‑yá jí'i‑ya̱. Te káka'a̱n‑ro̱: Yá'a íó ɨɨn cha̱a yáji téyíí te jí'i xaa̱n‑dé vino; cha̱a jiní tá'an jíín cháa xíní jíín cháa ká'i̱o kua̱chi kúu‑de, áchí‑ro̱. Ko ɨɨn cha̱a ndíchí, máni tiñu ndíchí sá'a‑de, te súan kuni̱‑ro̱ jándáa̱ ndíchí‑de. Achí‑ya̱.
23550	MAT 11:22	Ko ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ vítá‑ga̱ koo kua̱chi sɨkɨ̱ ñúu̱ Tiro jíín ñúu̱ Sidón kɨvɨ̱ kíi juicio vásá sɨkɨ́ róó jíná'an‑ró.
23551	MAT 11:23	Te róó ñuu̱ Capernaum, a ni̱ kuñá'nu xaa̱n‑ro̱ náún. Ko onde̱ infierno najinu̱‑ro̱, chi̱ nú ini̱ ñuu̱ Sodoma ní sá'a‑ri̱ tiñu ñá'nu ja̱ ní sá'a‑ri̱ nuu̱‑ro̱ yá'a núú, te a ni̱ kendo̱o ñuu̱ yúan onde̱ vina núú.
23552	MAT 11:24	Ko ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ vítá‑ga̱ koo kua̱chi sɨkɨ̱ ñáyɨvɨ ñúu̱ Sodoma kɨvɨ̱ kíi juicio vásá sɨkɨ́‑ro̱.
23557	MAT 11:29	Kundiso‑ró yugo‑ri̱ jíná'an‑ró, te skuá'a‑ró tú'un ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, chi̱ I'a̱ ndá'ú jíín I'a̱ vi̱tá ini̱ añú kúu‑ri̱. Te ni'i̱n‑ro̱ núu̱ ndéta̱tú añú‑ro̱ jíná'an‑ró.
23565	MAT 12:7	Ko nú a ni̱ kaju̱ku̱'un ini̱‑ro̱ tú'un yá'a: Kuní‑ga̱‑ri̱ já ná kúndá'ú ini̱ tá'an‑ró, nasu̱ já sokó‑ro̱ kɨ́tɨ núu̱‑rí, áchí, yúan‑na te ma̱ ndónda‑ró sɨkɨ́ cháa tú ká'i̱o kua̱chi núú.
23572	MAT 12:14	Ko cha̱a fariseo, ni̱ kenda‑de kája'a̱n‑de. Te ni̱ kanda̱tu̱'ún‑de ndasa ka'ni‑dé‑ya̱.
23573	MAT 12:15	Ko ni̱ jini̱ Jesús ja̱ súan kájani ini̱‑de. Te ni̱ kuxio‑ya̱ yúan kua'a̱n‑ya̱. Te kua'a̱ ñáyɨvɨ ní kandiki̱n‑i‑ya̱. Te ni̱ nasáva̱'a‑ya̱ ndívii‑í.
23582	MAT 12:24	Ko cha̱a fariseo, ni̱ ka̱jini so̱'o‑de ja̱ súan ni̱ kaka'a̱n‑i. Te ni̱ kaka'a̱n‑de: Cha̱a yá'a, nú tú ndújíín‑de jíín Beelzebú, te ma̱ kúu kiñi'in‑de tachi̱ kíni ki'i̱n núú, chi̱ já kúñá'nu nuu̱ tachí kúu‑ún, áchí‑de.
23583	MAT 12:25	Ko Jesús, ni̱ jini̱‑ya̱ já súan kájani ini̱‑de. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Ta̱ká nación ja̱ sásɨ́ɨn máá te kánakua̱tá'an máá, naa. Te ta̱ká ñuu̱ xí vé'e ja̱ sásɨ́ɨn máá, te kánakua̱tá'an máá, ma̱ kúni̱'in.
23586	MAT 12:28	Ko nú jíín Espíritu Dios kíñi'in‑ri̱ tachi̱ kíni kája'a̱n, ja̱ndáa̱ kúu ja̱ núu̱‑ro̱ ní chaa̱ ñuu̱ nuu̱ tá'ú Dios tiñu núsáá.
23589	MAT 12:31	Súan ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Sɨkɨ̱ táká kua̱chi jíín táká tu̱'un ndɨva̱'a, sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱. Ko tu̱'un ká'a̱n ndɨva̱'a sɨkɨ̱ Espíritu Santo, ma̱ sá'a kutɨ‑yá tu̱ká'nu ini̱.
23590	MAT 12:32	Te nú ndé ɨɨn cha̱a ka'a̱n‑de sɨkɨ̱ máá Sé'e cha̱a, sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱‑dé. Ko nú ndé ɨɨn cha̱a ka'a̱n‑de sɨkɨ̱ Espíritu Santo, ma̱ sá'a kutɨ‑yá tu̱ká'nu ini̱ nuu̱‑dé, ni kuia̱ yá'a, ni kuia̱ chaa̱.
23591	MAT 12:33	Kuu‑ró yúnu vá'a ja̱ vá'a nde'e̱, xí kúu‑ró yúnu káñáá, ja̱ ñáá nde'e̱. Chi̱ jíín ndé'e̱ te jiní‑yo̱ na̱ún yunu kúu.
23594	MAT 12:36	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ táká tu̱'un sáni káka'a̱n cha̱a, nakua̱'a‑de cuenta tu̱'un‑ún kɨvɨ̱ cháa̱ juicio.
23597	MAT 12:39	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Ña̱yɨvɨ ñáá ja̱ káisɨ́kɨ ncháa̱‑i Dios, kájika̱n‑i tuni̱. Ko ma̱ kuá'a‑ri̱ nuu̱‑í, chi̱ tuni̱ Jonás, cha̱a ni̱ jani tu̱'un Dios, kúu ja̱ kuá'a‑ri̱ nuu̱‑í.
23611	MAT 13:3	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ kuá'a̱ tú'un yátá jíín‑i: Kuni so̱'o te kuni̱‑ro̱. Ɨɨn cha̱a sáka trigo, ni̱ kenda‑de sáka‑dé.
23619	MAT 13:11	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Róó, chi̱ a kuaju̱ku̱'un ini̱‑ro̱ tú'un yísa̱'í yá'a sá'a Dios, ndasa koo ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́. Ko máá ñáyɨvɨ yá'a, ma̱ júku̱'un ini̱‑i.
23620	MAT 13:12	Chi cha̱a ja̱ á ñáva̱'a, te kii‑ga̱ nuu̱‑dé sá'a‑ya̱. Te kuñava̱'a‑de kua'a̱ xáa̱n‑gá. Ko cha̱a ja̱ ná tú ñáva̱'a, va̱sa ja̱ á ñáva̱'a‑de‑ún, te kuxio ki'i̱n.
23624	MAT 13:16	Ko xáán ndatu̱ máá‑ró jíná'an‑ró, chi̱ kánde̱'é‑ró jíín ndúchi‑ro, te kájini ná'ín‑ró jíín só'o‑ró.
23626	MAT 13:18	Kuni ná'ín jíná'an‑ró tú'un yátá cháa sáka núsáá.
23629	MAT 13:21	Ko tú nuu̱ káka yo'o iní‑de, te yaku̱‑ni kɨvɨ̱ kánda. Te nú ni̱ ndonda tu̱ndó'o sɨkɨ̱‑dé, xí nú ni̱ sándɨva̱'a‑i jíín‑de sɨkɨ̱ tú'un‑ún, te náyu̱'ú‑ni‑de.
23630	MAT 13:22	Te nuni̱ ní saka̱ má'ñú íñu, yu̱án kúu cha̱a jíni so̱'o‑de tu̱'un. Ko kútéñu‑de jíín ndátíñu‑de. Te kuní‑de kuu kúká‑de. Te xndá'ú‑de máá‑de jíín. Ndɨ'ɨ ya̱'á jasú nuu̱ tú'un‑ún, te tú kúun nuni̱.
23631	MAT 13:23	Ko nuni̱ ní saka̱ núu̱ ñú'un vá'a, yu̱án kúu cha̱a jíni so̱'o‑de tu̱'un te júku̱'un ini̱‑de. Te bueno já'a‑de nuni̱, ɨɨn‑de ciento, ɨnga̱‑de uni̱ xiko, te ɨnga̱‑de oko̱ uxi̱, súan kája̱'a‑de nuni̱. Achí‑ya̱.
23633	MAT 13:25	Ko nini kixi‑de, te ni̱ jaa̱ cha̱a jíto u'u̱ tá'an jíín‑de. Te ni̱ chi'i tuku ndɨkɨn lazo nuu̱ trigo‑de, te kua'a̱n.