23241	MAT 2:3	Te rey Herodes, ni̱ jini tu̱'un‑de tu̱'un‑ún. Te ni̱ yu̱'ú‑de, onde̱ jíín táká ña̱yɨvɨ ñúu̱ Jerusalén.
23243	MAT 2:5	Te máá cháa‑ún, ni̱ kakachi̱‑de nuu̱ rey: Ini̱ ñuu̱ Belén ndañúu̱ Judea, chi̱ nuu̱ tutú ja̱ ní chísó cháa ni̱ jani tu̱'un‑ya̱, yóso súan:
23256	MAT 2:18	Ini̱ ñuu̱ Ramá ni̱ jini so̱'o‑ri̱ ja̱ kánda'i̱ te kánde'e̱ kó'ó. Raquel, ndé'e̱‑ña já sé'e‑ña. Te tú kuní‑ña ndúsɨɨ̱ iní‑ña, chi ni̱ ndɨ'ɨ‑i, ni̱ ka̱naa. Achí.
23263	MAT 3:2	Te ni̱ ka'a̱n‑de: Nakani ini̱ jíná'an‑ró, chi̱ a yani koo ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́, áchí‑de.
23264	MAT 3:3	Chi̱ sɨkɨ̱ cháa yá'a ni̱ ka'a̱n Isaías, cha̱a ni̱ jani tu̱'un Dios onde̱ sáá: Ɨɨn ndajá'a̱, kana jaa‑de onde̱ nuu̱ ñú'un té'é: Sátu̱'a‑ró íchi máá Jíto'o̱‑yo̱, te sándóó‑ró íchi‑yá. Achí.
23276	MAT 3:15	Ko ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Vina te sá'a‑ró, chi̱ súan kánúú skíkuu‑yó táká tiñu va̱'a, áchí‑ya̱. Yúan‑na te vásá ní skuánducha‑dé‑ya̱.
23283	MAT 4:5	Yúan‑na te kui'na̱‑ún, kua'a̱n jíín‑yá máá ñúu̱ ii̱. Te yúan ni̱ kaa jíín‑yá xini̱ torre ve'e ii̱.
23295	MAT 4:17	Onde̱ sáá ní kejá'á Jesús jáni‑ya̱ tú'un: Nakani ini̱ jíná'an‑ró, chi̱ a yani koo ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́, áchí‑ya̱.
23302	MAT 4:24	Te ni̱ jicha̱ tu̱'un‑ya̱ kuá'a̱n nɨ́ɨ́ ñúu̱ Siria. Te nuu̱‑yá ni̱ ka̱kinchaka‑i ta̱ká ña̱yɨvɨ káku'u̱. Ña̱yɨvɨ káta'a̱n tɨnɨ̱ nuu̱ kué'e̱, jíín táká ña̱yɨvɨ káyaji ní'ni, jíín já tá'a̱n tachi̱ kíni, jíín já jí'i̱ yi̱'í, jíín já ndúyúnú, ndɨ'ɨ‑i, ni̱ nasáva̱'a‑ya̱‑í.
23319	MAT 5:16	Súan stá'a̱n‑ro̱ luz máá‑ró núu̱ táká ña̱yɨvɨ, náva̱'a ná kuní‑i tiñu va̱'a kásá'a‑ró, te ná nákana jaa‑i máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱‑ya̱ ondé andɨ́vɨ́.
23322	MAT 5:19	Te nú ɨɨn cha̱a tú jándatu̱‑de nuu̱ ɨ́ɨn tu̱'un tá'ú tíñu yá'a, va̱sa tu̱'un lúlí kúu, te nú stá'a̱n‑de nuu̱ sáva‑ga̱ ña̱yɨvɨ sá'a‑i súan, cha̱a‑ún kuu‑de nátu̱'un ɨɨn mozo lúlí iní ñuu̱ Dios nátu̱'un andɨ́vɨ́. Ko nú sua jándatu̱‑de te stá'a̱n‑de, yúan‑na te kuu‑de ɨɨn cha̱a kúñá'nu onde̱ ini̱ ñuu̱ Dios nátu̱'un andɨ́vɨ́.
23335	MAT 5:32	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: nú xndóo ɨɨn cha̱a ñasɨ́'ɨ‑de, ko nasu̱ já tɨnɨ́ ini̱‑ña, yúan‑na te sá'a‑de ja̱ ísɨ́kɨ ncháa̱‑ña‑dé. Te nú ɨɨn cha̱a, nata̱nda'a‑dé jíín ñá'an‑ún, te ísɨ́kɨ ncháa̱‑de tá'an‑de.
23340	MAT 5:37	Ko ka'a̱n‑ro̱: Vee táa̱, túu táa̱, achi̱‑ro̱, chi̱ nú skáa‑ga̱‑ro̱ ká'a̱n‑ro̱, tu̱'un káñáá kúu.
23343	MAT 5:40	Te nú ndé cha̱a kuní kana̱á jíín‑ró, te kuanchaa̱‑de sa'ma‑ro, te suni kuu kua̱'a‑ró tɨ́ka̱chí‑ró núu̱‑dé.
23346	MAT 5:43	Ni̱ ka̱jini tu̱'un‑ró já ní ka'a̱n sáá: Kundá'ú ini̱‑ro̱ tá'an‑ró, te koto u'u̱‑ro̱ cháa jíto u'u̱ róó, áchí.
23351	MAT 5:48	Núsáá te ná síyíja va̱'a‑ró máá‑ró jíná'an‑ró, nátu̱'un íó va̱'a máá Táa̱‑ro̱ kánchaa̱‑ya̱ ándɨ́vɨ́.
23354	MAT 6:3	Ko nú sá'a‑ró caridad, ma̱ kuní nda'a vésé‑ró na̱ún sá'a nda'a vá'a‑ró,
23356	MAT 6:5	Te nú jikán ta'u̱‑ro̱, te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un cha̱a uu̱ xini̱. Chi̱ máá‑de, kákusɨɨ̱ iní‑de kaka̱n ta'u̱‑dé ini̱ ve̱'e sinagoga jíín jikí yá'ya náva̱'a ná kuní ña̱yɨvɨ núu̱‑dé. Ko ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑rí jíín‑ró ja̱ á ni̱ kani'i̱n‑dé ya̱'u‑de.
23357	MAT 6:6	Ko róó nú jikán ta'u̱‑ro̱, ndɨ̱vɨ ini̱ ve̱'e‑ró te kasu̱‑ro̱ yúxé'é‑ró. Te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ núu̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱ sa̱'í‑ya̱. Chi̱ máá Táa̱‑ro̱, jiní‑ya̱ já súan sá'a sa̱'í‑ro̱. Yúan‑na te ma̱'ñú táká ña̱yɨvɨ te kua̱'a‑ya̱ tá'u̱ kúu‑ró.
23358	MAT 6:7	Te nú jikán ta'u̱‑ro̱, ma̱ kée xió kuiñí‑ro̱ ká'a̱n‑ro̱ nátu̱'un kásá'a cha̱a sɨ́ɨn nación, chi̱ kájani ini̱‑de ja̱ súan ná'án ká'a̱n‑de, te vásá jíni so̱'o‑ya̱.
23369	MAT 6:18	Náva̱'a tú stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró núu̱ táká cha̱a ja̱ ndichá ini̱‑ro̱, chi̱ nuu̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱ sa̱'í‑ya̱ stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró. Te máá Táa̱‑ro̱ já ndé'é sá'í‑ya̱, kua̱'a‑ya̱ yá'u‑ró kuni̱ ta̱ká ña̱yɨvɨ.
23376	MAT 6:25	Núsáá te ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ma̱ nákani ini̱‑ro̱ sɨkɨ́ já kúchaku̱‑ro̱, nú ndasa kee‑ro, xí nú ndasa ko'o‑ró, ni sɨkɨ̱ yíkɨ kúñu‑ró, nú ndasa kundii kuna̱má‑ro̱. A tú kánúú‑gá vida‑ro̱ vásá já kée‑ro, te yikɨ kúñu‑ró vásá sá'ma‑ro náún.
23382	MAT 6:31	Núsáá, te ma̱ nándɨ'ɨ ini̱‑ro̱, ndasa kee‑yo, xí ndása ku'un‑yó, achi̱‑ro̱.
23387	MAT 7:2	Chi̱ nátu̱'un náku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ ñáyɨvɨ‑ún, suni súan naku̱xndíi‑i sɨkɨ̱ máá‑ró. Chi̱ jíín kú'a ja̱ káchikua̱'á‑ro̱, suni naku̱kua̱'á‑ro̱.
23391	MAT 7:6	Ma̱ kuá'a‑ró ndátíñu ii̱ núu̱ tí'ina̱ jíná'an‑tɨ̱, ni ma̱ skána‑ró perla‑ro̱ núu̱ kɨnɨ jíná'an‑tɨ̱. Chi̱ nú súan te kuañu̱‑tɨ̱ sɨkɨ́, te naxíó káva‑tɨ̱ íchi núu̱‑ro̱ te chuxíní‑tɨ́ róó.
23396	MAT 7:11	Te nú róó, va̱sa cha̱a ñáá kákuu‑ró, te kájini̱‑ro̱ kuá'a‑ró ndátíñu va̱'a nuu̱ sé'e‑ró, naga̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱‑ya̱ ándɨ́vɨ́, ja̱ má kuá'a‑ya̱ ndátíñu va̱'a nuu̱ cháa jikán nuu̱‑yá núsáá.
23407	MAT 7:22	Kɨvɨ̱‑ún, te ka'a̱n kua'a̱ ñáyɨvɨ jíín‑rí: Táta̱, Táta̱, nasu̱ ní ka̱jani‑ná tu̱'un jíín sɨ́'vɨ́‑ní, te ni̱ ka̱kiñi'in‑ná tachi̱ kíni kája'a̱n ja̱ ní ka̱sá'a‑ná kua'a̱ tíñu ñá'nu jíín sɨ́'vɨ́ máá‑ní náún. Achi̱‑i.
23408	MAT 7:23	Yúan‑na te ka'a̱n ni̱'in‑ri̱ jíín ñáyɨvɨ‑ún: Tú ní jiní kutɨ‑rí róó. Kuxio ki'i̱n‑ro̱, chi cha̱a kásá'a tiñu chá'án kákuu‑ró.
23413	MAT 7:28	Te nuu̱ ní ji̱nu ni̱ ka'a̱n Jesús ta̱ká tu̱'un yá'a, te ta̱ká ña̱yɨvɨ kuá'a‑ún, ni̱ ka̱naa iní‑i kájini so̱'o‑i tu̱'un ni̱ stá'a̱n‑ya̱.
23422	MAT 8:8	Te ni̱ ka'a̱n capitán jíín‑yá: Táta̱, nasu̱ cháa va̱'a kúu‑ná ja̱ kɨ́vɨ‑ní ini̱ ve̱'e‑ná, chi̱ ná ká'a̱n‑ni‑ní, te ná ndúva̱'a mozo‑ná.
23426	MAT 8:12	Ko ña̱yɨvɨ kákuu máá sé'e ñuu̱ nuu̱ tá'ú‑yá tiñu, kiñi'in‑ya̱‑í ki'i̱n‑i yata̱ ké'e nuu̱ ñáa. Te yúan nde'e̱‑i te nakaji‑í ñii yú'u‑í, áchí‑ya̱.
23430	MAT 8:16	Te nuu̱ ní ini, te nuu̱‑yá ni̱ cha̱koyo ja̱ kándi̱so ña̱yɨvɨ káta'a̱n tachi̱ kíni. Te jíín tú'un‑ni ká'a̱n‑ya̱, te ni̱ kiñi'in‑ya̱ tachí‑ún kája'a̱n. Te ni̱ nasáva̱'a‑ya̱ táká ña̱yɨvɨ káku'u̱.
23431	MAT 8:17	Náva̱'a ná skíkuu tu̱'un ni̱ ka'a̱n Isaías cha̱a ni̱ jani tu̱'un Dios onde̱ sáá: Máá‑yá, ni̱ naki'in‑ya̱ kué'e̱‑yo̱, te ni̱ janchaa̱‑ya̱ já ndó'o‑yó, áchí.
23433	MAT 8:19	Te nuu̱‑yá ni̱ jaa̱ ɨɨn cha̱a cháa tutu̱. Te ni̱ ka'a̱n‑de: Maestro, kundiki̱n‑ná níí va̱sa ndé onde̱ ki'i̱n‑ní, áchí‑de.
23434	MAT 8:20	Te Jesús ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑de: Ta̱ká ñu̱kuii, ká'i̱o yau̱ kava káyi̱'i‑tɨ̱, jíín tɨ́saa̱ andɨ́vɨ́, ká'i̱o taka̱‑tɨ̱. Ko máá Sé'e cha̱a, túu nuu̱ kusú‑ya̱, áchí‑ya̱.
23435	MAT 8:21	Te ɨnga̱ cha̱a skuá'a jíín‑yá, ni̱ ka'a̱n‑de jíín‑yá: Táta̱, kua̱'a‑ní tu̱'un ná kíchindu̱ji‑ná táa̱‑ná xna'a̱n‑ga̱, áchí‑de.
23454	MAT 9:6	Ko náva̱'a ná kuní‑ro̱ já máá Sé'e cha̱a ndíso‑ya̱ tíñu nuu̱ ñúyɨ́vɨ yá'a ja̱ sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱ kuáchi, te ná ká'a̱n‑ri̱ ɨnga̱ tu̱'un jíín cháa ni̱ kuyúnú yá'a núsáá: Nduko̱o, te naki'in‑ró jíto yuu‑ro, te no'o̱n‑ro̱ vé'e‑ró, áchí‑ya̱ jíín‑de.
23456	MAT 9:8	Te kua'a̱ ñáyɨvɨ ká'i̱in‑ún, ni̱ kajini̱‑i ja̱ súan ni̱ sá'a‑ya̱. Te ni̱ kayu̱'ú‑i. Te ni̱ ka̱nakana jaa‑i Dios ja̱ súan ni̱ ja̱'a‑ya̱ fuerza nuu̱ ñáyɨvɨ.
23464	MAT 9:16	Tú ni ɨɨn nachu'un sa'ma jáá núu̱ sú'nu̱ tu̱'ú. Chi ja̱ ní nuku̱'un jáá‑ún ka'ncha̱‑ga̱ ja̱ tu̱'ú‑ún. Te ja̱ te̱'ndé‑ún, ví'í‑gá te'nde̱.
23466	MAT 9:18	Te nini ká'a̱n‑ya̱ tú'un yá'a jíín‑de, te ɨɨn cha̱a kúñá'nu ni̱ jaa̱‑de nuu̱‑yá. Te ni̱ chiñú'ún‑de‑ya̱. Te ni̱ ka'a̱n‑de: Se̱sɨ́'ɨ́‑ná, sáá ní ji'i̱‑i. Ko ki'o̱n te xndée‑ní nda'a‑ní sɨkɨ̱‑í, te ná náchaku̱‑i. Achí‑de.
23469	MAT 9:21	Chi ni̱ ka'a̱n máá‑ña: Nú ná ké'é‑rí va̱sté sá'ma‑yá, te ka̱ku‑ri̱, áchí‑ña.
23470	MAT 9:22	Te ni̱ xíó káva Jesús. Te ni̱ jini̱‑ya̱ núu̱‑ñá. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱: Sándéé iní‑ro̱, 'ija. Ni̱ kandíja‑ró te yu̱án ní ka̱ku‑ró. Achí‑ya̱. Te máá ñá'an‑ún, ni̱ nduva̱'a‑ni‑ña hora‑ún.
23472	MAT 9:24	Te ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑i: Kuxio jíná'an‑ró, chi su̱chí sɨ́'ɨ́ yá'a tú ní jí'i̱‑i, chi̱ kixí‑ni‑i, áchí‑ya̱. Te ni̱ ka̱sákátá‑i nuu̱‑yá.
23476	MAT 9:28	Te ni̱ najaa̱‑ya̱ vé'e. Te ni̱ cha̱koyo cha̱a kuáá‑ún nuu̱‑yá. Te ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Á kákandíja‑ró já kúu sá'a‑ri̱, áchí‑ya̱. Kuu Táta̱, áchí‑de.
23480	MAT 9:32	Te nuu̱ ní kenda‑de kája'a̱n‑de, te ni̱ cha̱koyo ña̱yɨvɨ jíín ɨ́ɨn cha̱a ñí'ín tá'a̱n‑de tachi̱ kíni.
23481	MAT 9:33	Te ni̱ kiñi'in‑ya̱ tachí kíni‑ún kua'a̱n. Te cha̱a ñí'ín‑ún, ni̱ naka'a̱n‑de. Te ña̱yɨvɨ kuá'a̱‑ún, ni̱ ka̱kee nuu̱‑í kánde̱'é‑i. Te ni̱ kaka'a̱n‑i: Ni tú kájini̱ kutɨ‑yo súan ini̱ ñuu̱ Israel, áchí‑i.
23496	MAT 10:10	Ni ñunu já kúu ichi, ni uu̱ su'nu̱ já kú'un‑ró, ni ndija̱n‑ro̱, ni vara. Chi cha̱a sátiñu, yúan ni'i̱n‑dé kee‑dé.
23498	MAT 10:12	Te nuu̱ kɨ́vɨ‑ró vé'e‑ún, te ka'a̱n‑ro̱ ná sándéé iní ña̱yɨvɨ‑ún.
23500	MAT 10:14	Te nú íó ña̱yɨvɨ tú játá'ú róó, ni tú jíni ná'ín tú'un ká'a̱n‑ro̱, ná kénda koyo‑ró vé'e‑ún xí ñúu̱‑ún, te skóyo‑ró tɨ́kacha̱ iní ja'a̱‑ro̱.
23513	MAT 10:27	Ja̱ ní ka'a̱n‑ri̱ jíín‑ró núñáa, kani ndiji̱n‑ro̱ tú'un. Te ja̱ ní jini tu̱'un‑ró, onde̱ xini̱ vé'e kundii̱‑ro̱ te kani‑ró tú'un.
23517	MAT 10:31	Núsáá te ma̱ yú'ú‑ro̱ jíná'an‑ró, chi̱ kánúú‑ga̱‑ro̱ vásá kuá'a̱ tɨ́saa̱.
23523	MAT 10:37	Nú ɨɨn cha̱a mani̱‑gá‑de jíín táa̱‑de xí jíín náa̱‑de vásá jíín‑rí, tú va̱'a cha̱a kúu‑de ja̱ kúndiki̱n‑de ruu̱. Te nú ɨɨn cha̱a mani̱‑gá‑de jíín sé'e yíí‑de, xí jíín sésɨ́'ɨ́‑de, tú va̱'a cha̱a kúu‑de ja̱ kúndiki̱n‑de ruu̱.
23526	MAT 10:40	Te ña̱yɨvɨ kuátá'ú róó jíná'an‑ró, ruu̱ kuatá'ú‑i. Te ña̱yɨvɨ kuátá'ú rúu̱, kuatá'ú‑i I'a̱ ni̱ tájí rúu̱ va̱i‑ri̱.
23529	MAT 11:1	Te súan ni̱ ji̱nu ni̱ tá'ú Jesús tiñu nuu̱ uxí uu̱ cha̱a káskuá'a jíín‑yá. Te ni̱ kenda‑ya̱ yúan kua'a̱n‑ya̱ já stá'a̱n‑ya̱, te kani‑ya̱ tú'un ini̱ ñuu̱ máá‑de jíná'an‑de.
23547	MAT 11:19	Ko máá Sé'e cha̱a yée‑yá jí'i‑ya̱. Te káka'a̱n‑ro̱: Yá'a íó ɨɨn cha̱a yáji téyíí te jí'i xaa̱n‑dé vino; cha̱a jiní tá'an jíín cháa xíní jíín cháa ká'i̱o kua̱chi kúu‑de, áchí‑ro̱. Ko ɨɨn cha̱a ndíchí, máni tiñu ndíchí sá'a‑de, te súan kuni̱‑ro̱ jándáa̱ ndíchí‑de. Achí‑ya̱.
23557	MAT 11:29	Kundiso‑ró yugo‑ri̱ jíná'an‑ró, te skuá'a‑ró tú'un ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, chi̱ I'a̱ ndá'ú jíín I'a̱ vi̱tá ini̱ añú kúu‑ri̱. Te ni'i̱n‑ro̱ núu̱ ndéta̱tú añú‑ro̱ jíná'an‑ró.
23565	MAT 12:7	Ko nú a ni̱ kaju̱ku̱'un ini̱‑ro̱ tú'un yá'a: Kuní‑ga̱‑ri̱ já ná kúndá'ú ini̱ tá'an‑ró, nasu̱ já sokó‑ro̱ kɨ́tɨ núu̱‑rí, áchí, yúan‑na te ma̱ ndónda‑ró sɨkɨ́ cháa tú ká'i̱o kua̱chi núú.
23571	MAT 12:13	Yúan‑na te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín cháa‑ún: Skáa̱ nda'a‑ro, áchí‑ya̱. Te ni̱ skáa̱‑de nda'a‑dé. Te ni̱ nduva̱'a ii̱‑ní nátu̱'un káa ɨnga̱.
23577	MAT 12:19	Ma̱ kútɨ́xɨ́n sé'e‑ri̱, ni ma̱ nákata̱‑i. Te ni ɨɨn ma̱ kúni tu̱'un ja̱ kána jíín‑i ini̱ ichi.
23580	MAT 12:22	Yúan‑na te nuu̱‑yá ni̱ ka̱kinchaka‑i ɨɨn cha̱a tá'a̱n tachi̱ kíni, ja̱ kuáá‑de te ñí'ín‑de. Te ni̱ nasáva̱'a‑ya̱‑dé. Te cha̱a kuáá ñí'ín‑ún, ni̱ naka'a̱n‑de te ni̱ nakuni̱‑de.
23585	MAT 12:27	Te nú ndújíín Beelzebub jíín‑rí ja̱ kíñi'in‑ri̱ tachi̱ kíni. Núsáá te se̱'e‑ró, ndé jíín kákiñi'in máá‑i tachi̱‑ún. Ja̱ yúán, máá‑i, ná náku̱xndíi‑i sɨkɨ̱‑ro̱.
23595	MAT 12:37	Chi̱ sɨkɨ̱ tú'un ká'a̱n‑ro̱, te kendo̱o va̱'a‑ró. Te suni sɨkɨ̱ tú'un ká'a̱n‑ro̱, te ta'nu̱ ndatu̱‑ro̱, áchí‑ya̱.
23596	MAT 12:38	Yúan‑na te yaku̱ cha̱a káchaa tutu̱ jíín cháa fariseo, ni̱ kaka'a̱n‑de jíín‑yá: Maestro, kákuni̱‑ná ja̱ sá'a‑ní ɨɨn tuni̱ nde̱'é‑ná, áchí‑de.
23605	MAT 12:47	Te ni̱ kachi̱ ɨɨn cha̱a jíín‑yá: Yúan nde̱'é‑ní, ni̱ chaa̱ náa̱‑ní jíín ñaní‑ní ká'i̱in‑ña yatá vé'e, te kákuni̱‑ña ká'a̱n‑ña jíín‑ní, áchí‑de.
23621	MAT 13:13	Ja̱ yúán ká'a̱n‑ri̱ tu̱'un yátá jíín‑i. Chi va̱sa kánde̱'é‑i, ko tú kájini̱‑i. Te va̱sa kájini so̱'o‑i, ko tú kájini ná'ín‑i ni tú kájuku̱'un ini̱‑i.
23622	MAT 13:14	Ña̱yɨvɨ yá'a káskíkuu‑i tu̱'un ni̱ ka'a̱n Isaías: Va̱sa kájini ná'ín vá'a‑ró, ko ma̱ júku̱'un ini̱‑ro̱. Te va̱sa kánde̱'é ndɨ́'ɨ‑ró, ko ma̱ kuní‑ro̱.
23623	MAT 13:15	Chi̱ xaa̱n ní ka̱kuni̱'in ini̱ ña̱yɨvɨ yá'a. Te xaa̱n ú'u̱ kájini so̱'o‑i. Te kájasu̱‑i nduchi‑í náva̱'a ma̱ kuní‑i jíín ndúchi‑í, te ma̱ kúni ná'ín‑i jíín só'o‑i, te ma̱ júku̱'un ini̱‑i, te ma̱ nájíó káva ini̱‑i, te ma̱ násáva̱'a‑ri̱‑i. Achí.
23624	MAT 13:16	Ko xáán ndatu̱ máá‑ró jíná'an‑ró, chi̱ kánde̱'é‑ró jíín ndúchi‑ro, te kájini ná'ín‑ró jíín só'o‑ró.
23629	MAT 13:21	Ko tú nuu̱ káka yo'o iní‑de, te yaku̱‑ni kɨvɨ̱ kánda. Te nú ni̱ ndonda tu̱ndó'o sɨkɨ̱‑dé, xí nú ni̱ sándɨva̱'a‑i jíín‑de sɨkɨ̱ tú'un‑ún, te náyu̱'ú‑ni‑de.
23630	MAT 13:22	Te nuni̱ ní saka̱ má'ñú íñu, yu̱án kúu cha̱a jíni so̱'o‑de tu̱'un. Ko kútéñu‑de jíín ndátíñu‑de. Te kuní‑de kuu kúká‑de. Te xndá'ú‑de máá‑de jíín. Ndɨ'ɨ ya̱'á jasú nuu̱ tú'un‑ún, te tú kúun nuni̱.
23651	MAT 13:43	Yúan‑na te ña̱yɨvɨ vá'a‑ún, ndii ncháa̱‑i nátu̱'un ndika̱ndii, kuxiu̱kú‑i jíín máá Táa̱‑i ini̱ ñuu̱ nuu̱ tá'ú‑yá tiñu. Cha̱a íó so̱'o kuni ná'ín, ná kúni so̱'o‑de.
23652	MAT 13:44	Ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́ kúu nátu̱'un ɨɨn janu̱ xú'ún já yísa̱'í chi̱i ɨɨn ñu'un, te ni̱ ndenda ni̱ sá'a ɨɨn cha̱a, te jasú tuku‑de sɨkɨ̱, te kúsɨɨ̱ iní‑de jíín, te kua'a̱n‑de, te xíkó ndɨ́'ɨ‑de na̱ún ñáva̱'a‑de, te jáan‑de ñu'un‑ún.
23668	MAT 14:2	Te ni̱ kachi̱‑de jíín mozo‑de: Cha̱a yá'a kúu Juan ja̱ skuánducha. Ni̱ nachaku̱‑de ja̱ ní ji'i̱‑de, te ja̱ yúán sá'a‑de tiñu ñá'nu yá'a. Achí‑de.
23688	MAT 14:22	Yúan‑na te ni̱ skandá‑ni Jesús cha̱a káskuá'a jíín‑yá, ni̱ kɨ̱vɨ koyo‑de ini̱ ɨɨn barco. Te ná kúxnúú‑de ki̱ngoyo‑de ɨnga̱ lado yu'u mar sá'a‑ya̱, chi̱ kuéé jachá‑ya̱ ñáyɨvɨ kuá'a̱‑ún.
23692	MAT 14:26	Te cha̱a káskuá'a‑ún, ja̱ ní kajini̱‑de‑ya̱, já jíka‑ya̱ núu̱ mar, te ni̱ kayu̱'ú‑de. Te káka'a̱n‑de: Añú kúu, áchí‑de. Te kákana kó'ó‑de ja̱ káyu̱'ú‑de.
23693	MAT 14:27	Yúan‑na te Jesús, ni̱ ka'a̱n‑ni‑ya̱ jíín‑de: Sándéé iní‑ro̱. Máá‑rí kúu. Ma̱ yú'ú‑ro̱, áchí‑ya̱.
23712	MAT 15:10	Te ni̱ kana‑ya̱ xiní ñáyɨvɨ‑ún. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑i: Kuni so̱'o jíná'an‑ró, Te chu'un ini̱‑ro̱ tú'un ká'a̱n‑ri̱:
23713	MAT 15:11	Nasu̱ já kɨ́vɨ ini̱ yu'u cháa kuchá'án‑de sá'a, chi ja̱ kénda ini̱ yu'u‑dé, yu̱án kúu ja̱ kúchú'án‑de sá'a, áchí‑ya̱.
23717	MAT 15:15	Te ni̱ ka'a̱n Pedro jíín‑yá: Kastu̱'ún kájí‑ní tu̱'un yátá yá'a nuu̱‑ná jíná'an‑ná, áchí‑de.
23720	MAT 15:18	Ko ja̱ kénda yu'u‑í, chi̱ onde̱ ini̱ añú‑i va̱i, te yu̱án kúu ja̱ kúchá'án‑i sá'a.
23725	MAT 15:23	Ko máá‑yá, tú ní ká'a̱n kutɨ‑yá jíín‑ña. Yúan‑na te ni̱ ja̱koyo cha̱a káskuá'a jíín‑yá. Te ni̱ kaka'a̱n nda̱'ú‑de jíín‑yá: Ka'a̱n‑ní jíín‑ña ná kí'i̱n‑ña, chi̱ kána kó'ó‑ña vái‑ña íchi yatá‑yo̱, áchí‑de.
23729	MAT 15:27	Te ni̱ ka'a̱n‑ña: Ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ní, Táta̱, ko lúsu‑ún, ichi chíi mesa náchii‑tɨ́ staa̱ kua̱chí kóyo yu'u jíto'o̱‑tɨ̱ yáji‑tɨ́, áchí‑ña jíín‑yá.
23738	MAT 15:36	Te ni̱ ki'in‑ya̱ ndɨ́'usiá staa̱ jíín cháká‑ún, te ni̱ jika̱n ta'u̱‑yá, te ni̱ sákuáchí‑yá, te ni̱ ja̱'a‑ya̱ núu̱ cháa káskuá'a jíín‑yá, te ni̱ ka̱jani‑de nuu̱‑í.
23754	MAT 16:13	Te ni̱ jaa̱ Jesús ichi ndáñúu̱ Cesarea de Filipo. Te ni̱ jika̱ tu̱'ún‑yá cha̱a káskuá'a jíín‑yá: Na̱ún cha̱a kúu máá Sé'e cha̱a káka'a̱n ña̱yɨvɨ jíná'an‑i, áchí‑ya̱.
23756	MAT 16:15	Te máá‑yá ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Te róó, na̱ cha̱a kúu‑ri̱ káka'a̱n‑ro̱, áchí‑ya̱.
23764	MAT 16:23	Yúan‑na te ni̱ jíó káva Jesús nuu̱ Pedro. Te ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑de: Satanás, kuxio ki'i̱n‑ro̱, chi cha̱a sáká núu kúu‑ró núu̱‑rí. Chi̱ tú ká'a̱n‑ro̱ tú'un Dios, chi̱ sa tu̱'un cha̱a ká'a̱n‑ro̱. Achí‑ya̱.
23774	MAT 17:5	Te nini ká'a̱n‑de, te ni̱ chaa̱ ɨɨn viko̱ nu̱'ún. Te ni̱ jasu̱ nɨ́ɨ́ núu̱‑dé. Te ni̱ kenda luz chi̱i. Te ni̱ kenda ɨɨn tu̱'un ja̱ ní ka'a̱n: Ya̱'á kúu Se̱'e‑ri̱, ja̱ kúndá'ú ini̱‑ri̱‑i. Te kúsɨɨ̱ iní‑ri̱ jíín‑i. Ná kúni ná'ín‑ró tú'un ká'a̱n‑i núsáá. Achí Dios.
23776	MAT 17:7	Yúan‑na te ni̱ jaa̱ Jesús. Te ni̱ skandá‑ya̱‑dé. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱: Nduko̱o, ma̱ yú'ú‑ro̱ jíná'an‑ró, áchí‑ya̱.
23779	MAT 17:10	Yúan‑na te cha̱a káskuá'a jíín‑yá, ni̱ kajika̱ tu̱'ún‑de‑ya̱: Te cha̱a káchaa tutu̱, naja̱ káka'a̱n‑de ja̱ kánúú ndíi Elías xna'a̱n‑ga̱, áchí‑de.
23780	MAT 17:11	Te ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Ja̱ndáa̱ kúu ja̱ ndíi Elías xna'a̱n‑ga̱, te nasájáá‑de ta̱ká ndatíñu.
23782	MAT 17:13	Yúan‑na te cha̱a káskuá'a‑ún, ni̱ kaju̱ku̱'un ini̱‑de ja̱ tú'un Juan, cha̱a ni̱ skuánducha, kúu ja̱ ní ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de.
23784	MAT 17:15	Te ni̱ ka'a̱n‑de: Táta̱, kundá'ú ini̱‑ní se̱'e‑ná, chi̱ jí'i̱ yi̱'ɨ́‑i, te ndó'o xaa̱n‑í. Te tɨnɨ̱ jínu nduá‑i nuu̱ ñú'u̱n, te tɨnɨ̱ jínu nduá‑i nuu̱ ndúcha.
23812	MAT 18:16	Ko nú tú ní chú'un ini̱‑de tu̱'un ká'a̱n‑ro̱, te kuaka uu̱ xí uní‑ga̱ ña̱yɨvɨ kí'i̱n jíín‑ró, náva̱'a jíín tú'un ká'a̱n uu̱ xí uní testigo te kundaa̱ ta̱ká tu̱'un.
23813	MAT 18:17	Te nú tú ní chú'un ini̱‑de tu̱'un ká'a̱n cha̱a‑ún, te kastu̱'ún‑ró núu̱ tɨ́ku'ni̱ kándíja. Te nú suni tú ní chú'un ini̱‑de tu̱'un ká'a̱n tɨku'ni̱‑ún, te sía̱‑ro̱‑dé ná kúu‑de nátu̱'un ɨɨn cha̱a sɨ́ɨn nación xí ɨ́ɨn cha̱a xíní.
23815	MAT 18:19	Ɨnga̱ tu̱'un ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ nú uu̱ tá'a̱n‑ro̱ iní ñu̱yɨ́vɨ yá'a, koo conforme‑ro̱ sɨkɨ́ ɨ́ɨn tu̱'un ja̱ kájika̱n ta'u̱‑ro̱, te máá Táa̱‑ri̱ onde̱ andɨ́vɨ́ skíkuu‑ya̱ tú'un‑ún jíín‑ró.
23816	MAT 18:20	Chi̱ nú ni̱ ka̱nataka̱ uu̱ xí uní ña̱yɨvɨ káchiñú'ún‑i ruu̱ jíín sɨ́'vɨ́‑rí, te yúan kánchaa̱‑ri̱ ma̱'ñú‑i, áchí‑ya̱.
23822	MAT 18:26	Yúan‑na te ni̱ jukuiñi̱ jítɨ́ mozo‑ún. Te ni̱ ka'a̱n nda̱'ú‑de jíín rey‑ún: Táta̱, kundatu‑ní, te vásá ná chúnáa ndɨ́'ɨ‑ná xu̱'ún‑ní, áchí‑de.
23823	MAT 18:27	Te máá jíto'o̱‑ún, ni̱ kundá'ú ini̱‑de mozo‑de. Te ni̱ sía̱‑de kua'a̱n. Te ni̱ sá'a‑de tu̱ká'nu ini̱ ja̱ taú mozo‑de‑ún.
23824	MAT 18:28	Ko mozo‑ún nuu̱ ní kenda‑de kua'a̱n‑de, te ni̱ ketá'an‑de jíín ɨ́ɨn tá'an mozo‑de ja̱ taú uxi̱ peso nuu̱‑dé. Te ni̱ katɨɨn cha̱a‑ún. Te ni̱ kɨtɨ‑dé suku̱n cháa‑ún. Te ni̱ ka'a̱n‑de: Chunáa ndɨ́'ɨ ja̱ taú‑ro̱ núu̱‑rí, áchí‑de.
23825	MAT 18:29	Yúan‑na te tá'an mozo‑de‑ún, ni̱ jukuiñi̱ jítɨ́ núu̱‑dé. Te ni̱ ka'a̱n nda̱'ú jíín‑de: Kundatu te vásá ná chúnáa ndɨ́'ɨ‑ri̱ xu̱'ún‑ró, áchí mozo‑ún.