23215	MAT 1:2	Abraham ni̱ sá'a‑de Isaac. Te Isaac ni̱ sá'a‑de Jacob. Te Jacob ni̱ sá'a‑de Judá jíín ñaní‑i.
23232	MAT 1:19	Te José, yii‑ñá‑ún, ɨɨn cha̱a va̱'a kúu‑de. Te tú ní kuní‑de sándɨva̱'a‑de jíín‑ña, chi̱ sua kuní‑de xndóo sa̱'í‑de‑ña.
23234	MAT 1:21	Te skáku‑ña ɨ́ɨn se̱'e yíí. Te skúnání‑ró‑i Jesús. Chi̱ máá‑i, nama‑i ta̱ká ña̱yɨvɨ ká'i̱o kua̱chi, áchí‑ya̱.
23237	MAT 1:24	Te ni̱ nata'u̱ núu̱ José. Te ni̱ nduko̱o‑de. Te ni̱ sá'a‑de nátu̱'un ni̱ tá'ú tíñu ndajá'a̱ máá Tatá nuu̱‑dé. Te ni̱ jaka‑de ñasɨ́'ɨ́‑de.
23238	MAT 1:25	Te tú ní kixí‑de jíín‑ña, onde̱ ni̱ kaku se̱'e yíí núú‑ña. Te ni̱ skúnání‑de‑i Jesús.
23240	MAT 2:2	Te ni̱ kaka'a̱n‑de: Ndénu̱ kándee rey ña̱yɨvɨ judío ja̱ ní kaku. Chi ni̱ kajini̱‑ri̱ tiñu̱ú xíní‑i ja̱ ní kenda ichi núu̱ kána ndika̱ndii. Te va̱i koyo‑ri̱ ja̱ chíñú'ún‑rí‑i, áchí‑de.
23244	MAT 2:6	Te róó ñuu̱ Belén ndañúu̱ Judá, na̱ tú lúlí‑ga̱‑ro̱ núu̱ cháa kákuñá'nu ñuu̱ Judá, chi̱ ini̱‑ro̱ kénda ɨɨn I'a̱ tá'ú tíñu nuu̱‑yo̱. Te koto‑ya̱ ñáyɨvɨ ñúu̱‑ri̱ Israel, áchí tutu̱.
23245	MAT 2:7	Yúan‑na te Herodes, ni̱ kana sa̱'í‑de xini̱ cháa ndíchí‑ún. Te ni̱ ni'i̱n vá'a‑de tu̱'un ndé kɨvɨ̱ ní kenda tiñu̱ú xíní‑ún.
23246	MAT 2:8	Te ni̱ tájí‑de cha̱a‑ún kája'a̱n‑de ñuu̱ Belén. Te ni̱ ka'a̱n rey: Kuángoyo‑ní yúan, te kaka̱ tu̱'ún vá'a‑ní sɨkɨ̱ súchí lúlí‑ún. Te ní ni̱ kajini̱‑ní nuu̱‑í, te kastu̱'ún‑ní nuu̱‑ná náva̱'a suni ná kíchi̱ñú'ún‑ná‑i, áchí rey.
23247	MAT 2:9	Te súan ni̱ ka̱jini so̱'o‑de tu̱'un ni̱ ka'a̱n rey. Te kája'a̱n‑de. Te máá tíñu̱ú xíní já ní kajini̱‑de ichi núu̱ kána ndika̱ndii, yoxnúú‑tɨ́ nuu̱‑dé onde̱ ni̱ jaa̱‑tɨ̱ núu̱ kátúu súchí lúlí‑ún. Te yúan ni̱ jukuiñi̱‑tɨ̱.
23248	MAT 2:10	Te nuu̱ ní kajini̱‑de tiñu̱ú xíní‑ún, te ni̱ ka̱kusɨɨ̱ xáa̱n iní‑de.
23249	MAT 2:11	Te ni̱ kɨ̱vɨ koyo‑de ini̱ ve̱'e. Te ni̱ kajini̱‑de nuu̱ súchí lúlí‑ún jíín náa̱‑i María. Te ni̱ ka̱jukuiñi̱ jítɨ́‑de nuu̱‑í. Te ni̱ ka̱chiñú'ún‑de‑i. Te ni̱ ka̱juña‑de janu̱‑dé. Te ni̱ kasoko̱‑dé oro, jíín súsia ku̱tú, jíín súsia ua̱ nuu̱‑í.
23250	MAT 2:12	Te ni̱ ka̱skóto ja̱ni‑de. Te ni̱ jini̱‑de ja̱ tú no'o̱n‑de nuu̱ Herodes. Yu̱án ɨngá ichi káno'o̱n‑de ñuu̱‑de.
23251	MAT 2:13	Te kája'a̱n‑de. Yúan‑na te ɨɨn ndajá'a̱ máá Tatá, ni̱ skóto‑ya̱ José nuu̱ kixí‑de. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Nduko̱o, te ki'in‑ró súchí lúlí jián jíín náa̱‑i, te ki'i̱n‑ro̱ ondé ñuu̱ Egipto. Te kunchaa̱‑ro̱ yúan onde̱ kastu̱'ún‑rí nuu̱‑ro̱. Chi̱ a yani nandúkú Herodes su̱chí lúlí jián já ká'ni‑dé‑i. Achí.
23252	MAT 2:14	Te José, ni̱ nata'u̱ núu̱‑dé. Te ni̱ nduko̱o‑de. Te ni̱ ki'in‑de su̱chí lúlí jíín náa̱‑i kája'a̱n ñúú‑de onde̱ ñuu̱ Egipto.
23254	MAT 2:16	Yúan‑na te Herodes ja̱ ní jini̱‑de ja̱ súan ni̱ ka̱sákátá cháa ndíchí núu̱‑dé, te ni̱ kiti̱ xaa̱n iní‑de. Te ni̱ tájí‑de soldado kája'a̱n. Te ni̱ ka̱ja'ni táká su̱chí yíí lúlí úu̱ kuia̱ jíín já lúlí‑ga̱ ká'i̱o‑i ini̱ ñuu̱ Belén jíín táká ndañúu̱, nátu̱'un ni̱ ni'i̱n vá'a‑de tu̱'un kɨvɨ̱ ní ka'a̱n cha̱a ndíchí‑ún jíín‑de.
23259	MAT 2:21	Yúan‑na te ni̱ nduko̱o‑de. Te ni̱ ki'in‑de su̱chí lúlí‑ún jíín náa̱‑i. Te kua̱no'on‑dé ñuu̱ Israel.
23261	MAT 2:23	Te ni̱ jaa̱‑de ɨɨn ñuu̱ nání Nazaret. Te yúan ni̱ kanchaa̱‑de. Te ni̱ skíkuu tu̱'un ni̱ kaka'a̱n cha̱a ni̱ ka̱jani tu̱'un Dios: Cha̱a ñuu̱ Nazaret kunání‑yá, áchí.
23263	MAT 3:2	Te ni̱ ka'a̱n‑de: Nakani ini̱ jíná'an‑ró, chi̱ a yani koo ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́, áchí‑de.
23264	MAT 3:3	Chi̱ sɨkɨ̱ cháa yá'a ni̱ ka'a̱n Isaías, cha̱a ni̱ jani tu̱'un Dios onde̱ sáá: Ɨɨn ndajá'a̱, kana jaa‑de onde̱ nuu̱ ñú'un té'é: Sátu̱'a‑ró íchi máá Jíto'o̱‑yo̱, te sándóó‑ró íchi‑yá. Achí.
23265	MAT 3:4	Te sa'ma ní ñu̱'un Juan, ni̱ kuu ixi camello. Te ni̱ nu'ni̱ ɨɨn sánchi̱i ñii chíi‑de. Te ndeyu ní yee‑dé ni̱ kuu ndɨkuá'yú jíín ndúxi yoko̱.
23266	MAT 3:5	Yúan‑na te ña̱yɨvɨ ñúu̱ Jerusalén jíín táká ña̱yɨvɨ ñúu̱ Judea jíín táká ña̱yɨvɨ yúñúu̱ Jordán, ni̱ kenda koyo‑i nuu̱‑dé.
23268	MAT 3:7	Te ni̱ jini̱‑de ja̱ vái koyo kua'a̱ cháa fariseo jíín cháa saduceo nuu̱ skuánducha‑dé‑ún. Te ni̱ ka'a̱n‑de jíín: Se̱'e koo̱ kákuu‑ró. Ndéja̱ ní kastá'a̱n nuu̱‑ro̱ já kúnu‑ró kóto‑ró juicio ja̱ cháa̱.
23270	MAT 3:9	Te ma̱ káni ini̱‑ro̱ ká'a̱n‑ro̱: Abraham kúu táa̱‑yo̱. Chi̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró já kúu‑ni sá'a Dios ja̱ táká yuu̱ yá'a nduu se̱'e Abraham.
23272	MAT 3:11	Ko I'a̱ va̱i ichi yatá‑rí, ñá'nu‑ga̱ kúu‑ya̱ vásá rúu̱. Te tú kúñá'nu‑ri̱ kundiso‑ri̱ ndija̱n‑yá. Máá‑yá skuánducha‑yá róó jíín Espíritu Santo jíín ñú'u̱n.
23273	MAT 3:12	Te tɨ́ɨn‑ya̱ pala chíxí'ú trigo. Te xndéché‑yá te nastútú‑yá trigo ndɨ̱vɨ ini̱ yaka̱‑ya̱. Te ka'mu‑ya̱ paja‑ún nuu̱ ñú'u̱n ja̱ má ndá'va̱ kutɨ‑gá, áchí Juan.
23275	MAT 3:14	Ko Juan, tú ní kuní‑de, chi ni̱ ka'a̱n‑de jíín‑yá: Sua kánúú já skuánducha máá‑ní náá, naja̱ vái‑ní nuu̱‑ná núsáá, áchí‑de.
23276	MAT 3:15	Ko ni̱ ka'a̱n Jesús jíín‑de: Vina te sá'a‑ró, chi̱ súan kánúú skíkuu‑yó táká tiñu va̱'a, áchí‑ya̱. Yúan‑na te vásá ní skuánducha‑dé‑ya̱.
23277	MAT 3:16	Te nuu̱ ní kuu ni̱ janducha Jesús, te ni̱ nana‑ni‑ya̱ iní nducha. Te ni̱ nuña andɨ́vɨ́. Te ni̱ jini̱‑ya̱ Espíritu Dios júngava va̱i nátu̱'un paloma. Te ni̱ jinu̱ sɨkɨ̱‑yá.
23279	MAT 4:1	Yúan‑na te ni̱ jaa̱ Jesús onde̱ nuu̱ ñú'un té'é ní sá'a Espíritu, náva̱'a koto nchaa̱ tá'an kui'na̱ jíín‑yá.
23280	MAT 4:2	Te uu̱ xiko ndúú, uu̱ xiko ñúú, ni̱ i̱o ndicha̱ ini̱‑ya̱. Yúan‑na te vásá ní ji'i̱‑ya̱ sóko.
23281	MAT 4:3	Te ni̱ jaa̱ kui'na̱ ní jito nchaa̱ tá'an jíín‑yá. Te ni̱ ka'a̱n jíín‑yá: Te nú Se̱'e Dios kúu‑ró, te ka'a̱n jíín yúu̱ yá'a ná ndúu staa̱, áchí.
23282	MAT 4:4	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín: Yóso núu̱ tutú: Nasu̱ máni máá stáa̱ kée cháa te kuchaku̱‑de, chi̱ suni kánúú tú'un ká'a̱n Dios, áchí‑ya̱.
23285	MAT 4:7	Te ni̱ ka'a̱n tuku Jesús jíín kuí'na̱‑ún: Suni yóso‑gá nuu̱ tutú: Ma̱ kóto nchaa̱‑ro̱ máá Tatá‑ro̱ Dios, áchí‑ya̱.
23286	MAT 4:8	Te ɨnga̱ jínu ni̱ jaka kui'na̱‑ún‑ya̱ kuá'a̱n jíín‑yá xini̱ ɨ́ɨn yuku súkún xáa̱n. Te ni̱ stá'a̱n ta̱ká ñuu̱ luu nɨ́ɨ́ ñúyɨ́vɨ núu̱‑yá.
23288	MAT 4:10	Yúan‑na te ni̱ kachi̱ Jesús jíín kuí'na̱‑ún: Satanás, kuxio kuá'án, chi̱ yóso núu̱ tutú: Chiñú'ún‑ró máá Tatá Dios máá‑ró, te nuu̱ máá ɨ́ɨn‑ni‑ya̱ kuátíñu‑ró, áchí‑ya̱.
23289	MAT 4:11	Yúan‑na te ni̱ kuxio kui'na̱‑ún kua'a̱n. Te ni̱ cha̱koyo ndajá'a̱ ándɨ́vɨ́ ní ka̱jatíñu nuu̱‑yá.
23294	MAT 4:16	Te ña̱yɨvɨ‑ún káxiu̱kú‑i ñu̱ñáa, te ni̱ kajini̱‑i ɨɨn luz ká'nu. Te ni̱ kundiji̱n nuu̱ ñáyɨvɨ kákuni̱ naa, áchí‑de.
23295	MAT 4:17	Onde̱ sáá ní kejá'á Jesús jáni‑ya̱ tú'un: Nakani ini̱ jíná'an‑ró, chi̱ a yani koo ñuu̱ nátu̱'un andɨ́vɨ́, áchí‑ya̱.
23296	MAT 4:18	Te jíka Jesús yu'u mar Galilea kua'a̱n‑ya̱. Te ni̱ jini̱‑ya̱ núu̱ úu̱ tá'a̱n ñani̱, ɨɨn Simón ja̱ nání‑de Pedro, te ɨnga̱ Andrés ñani̱‑de. Te káskuíta ka'nu‑de ñunu‑dé ini̱ mar. Chi cha̱a kátɨɨn tiyáká kákuu‑de.
23297	MAT 4:19	Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱ jíín‑de: Kundiki̱n ruu̱ kikoyo‑ró, te ná násá'a‑ri̱ róó cha̱a tɨɨn ña̱yɨvɨ, áchí‑ya̱.
23298	MAT 4:20	Yúan‑na te ni̱ ka̱xndóo‑ni‑de ñunu‑dé. Te ni̱ kandiki̱n‑de‑ya̱.
23299	MAT 4:21	Te ni̱ ja̱'a‑ya̱ yúan kua'a̱n‑ya̱. Te ni̱ jini̱‑ya̱ núu̱ úu̱‑ga̱ tá'a̱n ñani̱, Jacobo se̱'e Zebedeo, jíín ñaní‑de Juan. Te ká'i̱in‑de ini̱ barco jíín táa̱‑de Zebedeo, kánaku'ni̱‑de ñunu‑dé. Te ni̱ kana‑ya̱ xiní‑dé.
23300	MAT 4:22	Te cha̱a‑ún, ni̱ ka̱xndóo‑ni‑de barco jíín táa̱‑de. Te ni̱ kandiki̱n‑de‑ya̱.
23301	MAT 4:23	Te ni̱ jika kuu Jesús nɨ́ɨ́ ñúu̱ Galilea, ni̱ stá'a̱n‑ya̱ tú'un ini̱ ve̱'e sinagoga máá‑de. Te jáni‑ya̱ tú'un ja̱ kóo ñuu̱ Dios. Te násáva̱'a‑ya̱ táká ña̱yɨvɨ káku'u̱ jíín táká nuu̱ ú'u̱‑i.
23304	MAT 5:1	Te ni̱ jini̱‑ya̱ núu̱ ñáyɨvɨ kuá'a̱. Te ni̱ kaa‑ya̱ kuá'a̱n‑ya̱ yúku. Te ni̱ jungo̱o‑ya̱. Te cha̱a káskuá'a jíín‑yá, ni̱ ja̱koyo‑de nuu̱‑yá yúan.
23309	MAT 5:6	Xáán ndatu̱ ña̱yɨvɨ kákuu xaa̱n iní‑i skíkuu‑i ta̱ká tiñu ndaa̱, chi̱ kuu ja̱ kákuni̱‑i.
23314	MAT 5:11	Xáán ndatu̱ máá‑ró jíná'an‑ró nú káka'a̱n ndɨva̱'a‑i jíín‑ró te káchindiki̱n‑i róó te kákaji̱‑i róó sɨkɨ̱ rúu̱ va̱sa tú kua̱chi‑ró.
23320	MAT 5:17	Ma̱ káni ini̱‑ro̱ jíná'an‑ró já vái‑ri̱ xnáa‑rí ley jíín cháa ni̱ ka̱jani tu̱'un Dios. Na̱ tú va̱i‑ri̱ xnáa‑rí chi̱ sua skíkuu‑ri̱.
23327	MAT 5:24	Te skéndo̱o‑ró já sokó‑ro̱‑ún nuu̱ altar yúan, te ki'i̱n‑ro̱ te ndumani̱‑ro̱ jíín ñaní‑ro̱ xna'a̱n‑ga̱. Yúan‑na te vásá cháa̱‑ro̱ te soko̱‑ro̱.
23331	MAT 5:28	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, nú ndé'é ɨ́ɨn cha̱a nuu̱ ɨ́ɨn ña'an já kusú‑de jíín‑ña kuní‑de, yúan‑na te a ni̱ isɨ́kɨ ncháa̱ tá'an‑de jíín ñá'an‑ún ini̱ añú‑de.
23334	MAT 5:31	Te suni onde̱ sáá ní ka'a̱n: nú ndéja̱ kuní xndóo ñasɨ́'ɨ́, te ná kuá'a tutu̱ ndúsɨ́ɨn nuu̱‑ñá.
23339	MAT 5:36	Te suni ma̱ ká'a̱n ni̱'in‑ró sɨkɨ́ xiní‑ro̱, chi ma̱ kúu sá'a kutɨ‑ro já ndúu kuíjín xí ndúu túún ɨɨn ixi‑ro.
23342	MAT 5:39	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ma̱ kasú‑ro̱ núu̱ cháa ñáá. Chi̱ nú ndé cha̱a kuní‑de stují‑dé yikɨ núu̱‑ro̱ lado vá'a, te suni kua̱'a‑ró ɨngá lado ná stují‑dé.
23343	MAT 5:40	Te nú ndé cha̱a kuní kana̱á jíín‑ró, te kuanchaa̱‑de sa'ma‑ro, te suni kuu kua̱'a‑ró tɨ́ka̱chí‑ró núu̱‑dé.
23344	MAT 5:41	Te nú ndé cha̱a skáka‑de róó ɨɨn kilómetro, te kaka‑ró úu̱ jíín‑de.
23345	MAT 5:42	Cha̱a jikán nuu̱‑ro̱, nuu̱‑dé kua̱'a‑ró. Te cha̱a kuní ki'in núu‑de nuu̱‑ro̱, ma̱ sásá'án‑ró kuá'a‑ró núu̱‑dé.
23347	MAT 5:44	Ko ruu̱, ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Kundá'ú ini̱‑ro̱ cháa kájito u'u̱ róó. Te ka'a̱n va̱'a‑ró jíín cháa káka'a̱n sɨkɨ̱‑ro̱. Te sá'a va̱'a‑ró jíín cháa kákiti̱ ini̱ nuu̱‑ro̱. Te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ já'a̱ cháa ká'a̱n ndɨva̱'a jíín‑ró te káchindiki̱n róó.
23352	MAT 6:1	Koto va̱'a‑ró máá‑ró. Ma̱ sá'a ndiji̱n‑ro̱ táká tiñu va̱'a‑ró náva̱'a nde̱'é ñáyɨvɨ núu̱‑ro̱, chi̱ nú súan te tú na̱ ta'u̱‑ro̱ kuá'a máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱‑ya̱ ándɨ́vɨ́.
23355	MAT 6:4	Náva̱'a sá'a sa̱'í‑ro̱ caridad‑ún. Chi̱ máá Táa̱‑ro̱, jiní‑ya̱ já ní sá'a sa̱'í‑ro̱. Yúan‑na te ma̱'ñú táká ña̱yɨvɨ te kua̱'a‑ya̱ tá'u̱ kúu‑ró.
23356	MAT 6:5	Te nú jikán ta'u̱‑ro̱, te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un cha̱a uu̱ xini̱. Chi̱ máá‑de, kákusɨɨ̱ iní‑de kaka̱n ta'u̱‑dé ini̱ ve̱'e sinagoga jíín jikí yá'ya náva̱'a ná kuní ña̱yɨvɨ núu̱‑dé. Ko ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑rí jíín‑ró ja̱ á ni̱ kani'i̱n‑dé ya̱'u‑de.
23357	MAT 6:6	Ko róó nú jikán ta'u̱‑ro̱, ndɨ̱vɨ ini̱ ve̱'e‑ró te kasu̱‑ro̱ yúxé'é‑ró. Te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ núu̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱ sa̱'í‑ya̱. Chi̱ máá Táa̱‑ro̱, jiní‑ya̱ já súan sá'a sa̱'í‑ro̱. Yúan‑na te ma̱'ñú táká ña̱yɨvɨ te kua̱'a‑ya̱ tá'u̱ kúu‑ró.
23359	MAT 6:8	Núsáá te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un kásá'a máá‑de. Chi̱ Táa̱‑ro̱, a jiní‑ya̱ na̱ún ndatíñu kánandɨ'ɨ‑ró ondé té cha'a̱n‑ga̱ kaka̱n‑ro̱ núu̱‑yá.
23363	MAT 6:12	Te nátu̱'un kásá'a‑ná tu̱ká'nu ini̱‑ná nuu̱ ñáyɨvɨ kásá'a falta nuu̱‑ná, suni súan sá'a‑ní tu̱ká'nu ini̱‑ní nuu̱‑ná ja̱ sá'a‑ná falta nuu̱‑ní.
23364	MAT 6:13	Te ma̱ skívɨ‑ní náá koto nchaa̱‑i náá, chi̱ sua nama‑ní náá nuu̱ kíni nuu̱ kuí'a̱. Chi̱ máá‑ní kúu I'a̱ tá'ú tíñu, te tɨ́ɨn‑ní fuerza, chi̱ kúñá'nu‑ní nɨ́ɨ́ káni. Súan ná kóo. Amén. Achi̱‑ro̱.
23365	MAT 6:14	Chi̱ nú sá'a‑ró túká'nu ini̱ nuu̱ ñáyɨvɨ kásá'a falta jíín‑ró, te suni súan máá Táa̱‑ro̱ ondé andɨ́vɨ́ sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱ falta máá‑ró.
23366	MAT 6:15	Ko nú tú sá'a‑ró túká'nu ini̱ nuu̱ ñáyɨvɨ kásá'a falta jíín‑ró, te suni súan máá Táa̱‑ro̱ ondé andɨ́vɨ́ ma̱ sá'a‑ya̱ túká'nu ini̱ nuu̱ falta‑ro̱.
23367	MAT 6:16	Ko nú ká'i̱o ndicha̱ ini̱‑ro̱, te ma̱ sá'a‑ró nátu̱'un kásá'a cha̱a uu̱ xini̱ já kájito xíí‑de. Chi̱ máá‑de kástují‑dé nuu̱‑dé náva̱'a stá'a̱n‑de máá‑de nuu̱ ñáyɨvɨ ja̱ ndichá ini̱‑de. Chi ja̱ndáa̱ ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró já á ni̱ kani'i̱n‑dé ya̱'u‑de.
23369	MAT 6:18	Náva̱'a tú stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró núu̱ táká cha̱a ja̱ ndichá ini̱‑ro̱, chi̱ nuu̱ máá Táa̱‑ro̱ já kánchaa̱ sa̱'í‑ya̱ stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró. Te máá Táa̱‑ro̱ já ndé'é sá'í‑ya̱, kua̱'a‑ya̱ yá'u‑ró kuni̱ ta̱ká ña̱yɨvɨ.
23376	MAT 6:25	Núsáá te ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ma̱ nákani ini̱‑ro̱ sɨkɨ́ já kúchaku̱‑ro̱, nú ndasa kee‑ro, xí nú ndasa ko'o‑ró, ni sɨkɨ̱ yíkɨ kúñu‑ró, nú ndasa kundii kuna̱má‑ro̱. A tú kánúú‑gá vida‑ro̱ vásá já kée‑ro, te yikɨ kúñu‑ró vásá sá'ma‑ro náún.
23377	MAT 6:26	Nde̱'é‑ró tɨ́saa̱ andɨ́vɨ́ tú jítu‑tɨ̱, ni tú nástútú‑tɨ́, ni tú náchiva̱'a‑tɨ̱ iní yaka̱‑tɨ̱. Chi̱ máá Táa̱‑ro̱ ándɨ́vɨ́ skée‑yá‑tɨ̱. Á tú kánúú‑ga̱‑ro̱ vásá kɨ́tɨ‑ún.
23380	MAT 6:29	Ko ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró, ja̱ rey Salomón kɨvɨ̱ ní kuñá'nu xaa̱n‑dé, ni tú ní kúu ku'un‑de ɨɨn sa'ma súan nátu̱'un ita̱‑ún.
23382	MAT 6:31	Núsáá, te ma̱ nándɨ'ɨ ini̱‑ro̱, ndasa kee‑yo, xí ndása ku'un‑yó, achi̱‑ro̱.
23384	MAT 6:33	Ko kánúú‑gá ja̱ ndúkú ndéé‑ró kɨ́vɨ‑ró iní ñuu̱ nuu̱ tá'ú Dios tiñu. Te sá'a‑ró tíñu ndaa̱ nátu̱'un sá'a máá‑yá. Yúan‑na te kua̱'a‑ga̱‑ya̱ táká ndatíñu‑ún nuu̱‑ro̱.
23386	MAT 7:1	Ma̱ náku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ ñáyɨvɨ, náva̱'a ma̱ náku̱xndíi‑i sɨkɨ̱ máá‑ró.
23387	MAT 7:2	Chi̱ nátu̱'un náku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ ñáyɨvɨ‑ún, suni súan naku̱xndíi‑i sɨkɨ̱ máá‑ró. Chi̱ jíín kú'a ja̱ káchikua̱'á‑ro̱, suni naku̱kua̱'á‑ro̱.
23388	MAT 7:3	Te naja̱ ndé'é‑ró já kándee mi̱'ín ndúchi ñaní‑ro̱. A tú nákani ini̱‑ro̱ já ɨ́ɨn vitu̱ kándee nduchi máá‑ró.
23390	MAT 7:5	Cha̱a uu̱ xini̱, xna'a̱n‑ga̱ tava‑ro vitú kándee nduchi máá‑ró. Yúan‑na te kuu nde̱'é vá'a‑ró te tava‑ro mí'ín kándee nduchi ñaní‑ro̱.
23392	MAT 7:7	Kaka̱n, te kua̱'a‑ya̱ núu̱‑ro̱. Ndúkú, te ni'i̱n‑ro̱. Ka'a̱n, te ná núña ve'e kɨ̱vɨ‑ró.
23393	MAT 7:8	Chi cha̱a jikán, te kíi nuu̱‑dé. Te cha̱a ndúkú, ní'i̱n‑dé. Te cha̱a ká'a̱n, te núña ve'e kɨ̱vɨ‑de.
23398	MAT 7:13	Kɨ̱vɨ koyo‑ró íchi yúxé'é túu̱, chi̱ jichá yuxé'é te ká'nu ichi já kuá'a̱n nuu̱ náa ñáyɨvɨ. Te kua'a̱‑í kɨ́vɨ koyo‑i kua'a̱n‑i ichi‑ún.
23399	MAT 7:14	Chi̱ tuu̱ yuxé'é te lúlí‑ni ichi já kuá'a̱n nuu̱ ní'i̱n tá'u̱‑í kuchaku̱‑i. Te yaku̱‑ni‑i káni'i̱n‑í ichi‑ún.
23407	MAT 7:22	Kɨvɨ̱‑ún, te ka'a̱n kua'a̱ ñáyɨvɨ jíín‑rí: Táta̱, Táta̱, nasu̱ ní ka̱jani‑ná tu̱'un jíín sɨ́'vɨ́‑ní, te ni̱ ka̱kiñi'in‑ná tachi̱ kíni kája'a̱n ja̱ ní ka̱sá'a‑ná kua'a̱ tíñu ñá'nu jíín sɨ́'vɨ́ máá‑ní náún. Achi̱‑i.
23408	MAT 7:23	Yúan‑na te ka'a̱n ni̱'in‑ri̱ jíín ñáyɨvɨ‑ún: Tú ní jiní kutɨ‑rí róó. Kuxio ki'i̱n‑ro̱, chi cha̱a kásá'a tiñu chá'án kákuu‑ró.
23412	MAT 7:27	Te ni̱ kuun sau̱, te ni̱ jinu̱ nducha ñú'ún, te ni̱ kee tachi̱ xáa̱n, te ni̱ ka̱kaja vé'e‑ún. Te ni̱ ndua̱‑ni, te ni̱ naa íi̱, áchí‑ya̱ jíín‑i.
23415	MAT 8:1	Te ni̱ nuu Jesús va̱i‑ya̱ yúku‑ún. Te ni̱ kandiki̱n kua'a̱ ñáyɨvɨ‑yá.
23416	MAT 8:2	Te ɨɨn cha̱a té'yu̱ ndɨ̱'yi, ni̱ chaa̱‑de nuu̱‑yá. Te ni̱ chiñú'ún‑de‑ya̱, te ni̱ ka'a̱n‑de jíín‑yá: Táta̱, nú kuní‑ní, te kuu nasándoo‑ní náá, áchí‑de.
23417	MAT 8:3	Te ni̱ skáa̱ Jesús nda'a‑yá. Te ni̱ ké'é‑yá‑de. Te ni̱ ka'a̱n‑ya̱: Kuní‑ri̱, ná ndúndoo‑ró, áchí‑ya̱. Te ndɨ̱'yi té'yu̱‑de‑ún ni̱ ndundoo‑ni.
23418	MAT 8:4	Yúan‑na te ni̱ kachi̱ Jesús jíín‑de: Ma̱ kachí kutɨ‑ro núu̱ ní ɨɨn‑i. Ko kuá'án, te stá'a̱n‑ro̱ máá‑ró núu̱ sutú. Te soko̱‑ro̱ núu̱‑dé nátu̱'un ni̱ tá'ú Moisés tiñu, náva̱'a kuni̱‑de ja̱ ní ndundoo‑ró, áchí‑ya̱.
23420	MAT 8:6	Táta̱, mozo‑ná kátúu‑í ve'e‑ná ni̱ kuyúnú‑i te ndó'o xaa̱n‑í, áchí‑de.
23421	MAT 8:7	Te ni̱ kachi̱ Jesús jíín‑de: Ki'i̱n máá‑rí te nasáva̱'a‑ri̱‑i, áchí‑ya̱.
23422	MAT 8:8	Te ni̱ ka'a̱n capitán jíín‑yá: Táta̱, nasu̱ cháa va̱'a kúu‑ná ja̱ kɨ́vɨ‑ní ini̱ ve̱'e‑ná, chi̱ ná ká'a̱n‑ni‑ní, te ná ndúva̱'a mozo‑ná.
23423	MAT 8:9	Chi̱ máá‑ná, suni cha̱a ndíso tíñu kúu‑ná. Te ñáva̱'a‑ná soldado‑ná. Te ká'a̱n‑ná jíín ɨ́ɨn‑de: Kuá'án, te já'a̱n‑de. Te jíín ɨngá‑de: Ña'a̱n, te cháa̱‑de. Te jíín mozo‑ná: Sá'a ya̱'á, te sá'a‑i. Achí‑de.
23426	MAT 8:12	Ko ña̱yɨvɨ kákuu máá sé'e ñuu̱ nuu̱ tá'ú‑yá tiñu, kiñi'in‑ya̱‑í ki'i̱n‑i yata̱ ké'e nuu̱ ñáa. Te yúan nde'e̱‑i te nakaji‑í ñii yú'u‑í, áchí‑ya̱.
23427	MAT 8:13	Yúan‑na te ni̱ kachi̱ Jesús jíín cháa kúu capitán: Kuá'án. Nátu̱'un ni̱ kandíja‑ró, te kuni̱‑ro̱ já súan íó, áchí‑ya̱. Te mozo‑ún ni̱ nduva̱'a‑ni‑i hora‑ún.
23428	MAT 8:14	Te ni̱ jaa̱ Jesús ve'e Pedro. Te ni̱ jini̱‑ya̱ náchi̱só‑de kátúu‑ñá yí'i ki̱ji‑ña.
23429	MAT 8:15	Te ni̱ tɨɨn‑ya̱ ndá'a‑ñá. Te ni̱ kee ki̱ji‑ún‑ña. Te ni̱ nduko̱o‑ña. Te ni̱ jatíñu‑ña núu̱‑yá jíná'an‑ya̱.
23432	MAT 8:18	Te ni̱ jini̱ Jesús ja̱ ní jíkó ndúu̱ kua'a̱ ñáyɨvɨ ká'i̱in‑i xiin‑yá. Te ni̱ tá'ú‑yá tiñu ja̱ ná já'a‑i ki'i̱n‑i ɨnga̱ lado.
23433	MAT 8:19	Te nuu̱‑yá ni̱ jaa̱ ɨɨn cha̱a cháa tutu̱. Te ni̱ ka'a̱n‑de: Maestro, kundiki̱n‑ná níí va̱sa ndé onde̱ ki'i̱n‑ní, áchí‑de.
23434	MAT 8:20	Te Jesús ni̱ kachi̱‑ya̱ jíín‑de: Ta̱ká ñu̱kuii, ká'i̱o yau̱ kava káyi̱'i‑tɨ̱, jíín tɨ́saa̱ andɨ́vɨ́, ká'i̱o taka̱‑tɨ̱. Ko máá Sé'e cha̱a, túu nuu̱ kusú‑ya̱, áchí‑ya̱.