23223	MAT 1:10	Ra Ezequías i cuu zutu ra Manasés. Ta ra Manasés i cuu zutu ra Amón. Ta ra Amón i cuu zutu ra Josías.
23229	MAT 1:16	ta ra Jacob i cuu zutu ra José yɨɨ ña María. Ta maa ña i cuu zɨhɨ ra Jesús ra sa nañi Cristo.
23231	MAT 1:18	Ihya cuu cuhva i cacu ra Jesucristo. Sa cundaa tyiño ña María zɨhɨ ra Jesús sihin minoo ra sa nañi José, zoco cumañi ca ndu‑ɨɨn ñu ta i sito ña vatyi sa ñihi ña minoo zehe sa cuenda Tatyi Ii maa ra Ndyoo.
23232	MAT 1:19	Ta ra José, ra cua cuu yɨɨ ña, i cuu ra minoo ra ndoo xaan, ta ñá cuñi ra zandoo ra sii ña minoo cuhva sa cua cahan xaan ñiyɨvɨ sii ña. I cuñi ra vatyi cua natani xehe tutu ñu.
23233	MAT 1:20	Zoco cuhva sa nacañi xaan iñi ra yozo caa cua zavaha ra, i quituu minoo ángel ra Ndyoo nuu ra sisi ñimahna, ta i catyi ángel cuan sihin ra: José, ñiyɨvɨ sii ra David, ma yuhun ta cuhun sii ña María sa cuu ña ñazɨhun vatyi zehe ña sa cua cacu cuu zehe Tatyi Ii ra Ndyoo.
23237	MAT 1:24	Ta cuhva sa ndoyo ra José i zavaha ra cuhva i catyi ángel cuan sihin ra. I quihin ra sii ña María sa cuu ña ñazɨhɨ ra.
23239	MAT 2:1	I cacu ra Jesús ñuu Belén nu cu si Judea quɨvɨ i cuu ra Herodes rey yucuan. Ta ñuu Jerusalén i saa zuhva ra sito xaan cahvi. Mago nañi ra. Ityi caña ñicandyi i quisi ra.
23241	MAT 2:3	I ñihi ra rey Herodes tuhun ya, ta sica xaan iñi ra ta tacuan tucu tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén.
23243	MAT 2:5	Ta i nacatyi ra cuan sihin ra: Cua cacu ra ñuu Belén nu cu si Judea vatyi tyehen i tyaa minoo ra profeta ta sa naha:
23244	MAT 2:6	Yoho ñuu Belén nu cu si Judea, ña luhlu ca moo ta zɨquɨ tandɨhɨ inga ca ñuu nu cu si Judea. Vatyi ñuu Belén cua cacu minoo ra cua cundyaca ñaha, ta cua zacuenda ra sii ñu hebreo, ñiyɨvɨ mi. Tacuan catyi Tuhun Ndyoo nacatyi ra cuan sihin ra Herodes.
23246	MAT 2:8	Ta zɨquɨ i tasi ra sii ra ndya ñuu Belén, ta catyi ra: Nanducu vaha xaan ndo sii ra luhlu cuan. Ta tatu sa nañihi ndo sii ra, zacoto ndo sii, vatyi cua cuhun tuqui, ta cua zacahni sii ra.
23251	MAT 2:13	Cuahan ra mago cuan ta zɨquɨ i quituu minoo ángel ra Ndyoo nuu ra José sisi ñimahna, ta i catyi si: Nduvita ta cuhun sii ra luhlu ta sii zɨhɨ ra, ta cuhun ndo ndya Egipto. Yucuan ndoo ndo ndya quɨvɨ cua catyi sihin ndo vatyi cuñi cahñi ra Herodes sii ra luhlu.
23252	MAT 2:14	Tacuan i catyi ángel cuan ta i nduvita ra José, ta i quihin ra sii ra luhlu ta sii zɨhɨ ra. Ta zuun ñi sa cuaa cuan i quita ñu ta cuahan ñu ndya Egipto.
23254	MAT 2:16	Quɨvɨ i sito ra Herodes vatyi sacu ndyaa ra mago sii ra, ta ñá zavaha ra cuhva i catyi ra, yaha xaan i cuxaan ra. Ta i tava ra tyiño vatyi cahñi zandaru sii tandɨhɨ ra ndyihi sa uu cuiya ta sa ndyihi ca ñuu Belén ta inga ñuu ndyaa yatyi. Tacuan i zavaha ra vatyi tañi tacuan cuu cuiya ra Jesús sica iñi ra sa cuenda cuhva i catyi ra mago cuan sihin ra.
23257	MAT 2:19	Ta sa yaha sihi ra Herodes, ta i quituu tucu minoo ángel ra Ndyoo ityi nuu ra José sisi ñimahna nu ndyaa ra Egipto, ta i catyi si sihin ra:
23259	MAT 2:21	Tacuan i catyi ángel cuan, ta i nduvita ra José, ta i quihin ra sii ra luhlu ta sii zɨhɨ ra, ta i sinanuhu ñu ndya Israel.
23260	MAT 2:22	Zoco i ñihi ra José tuhun vatyi ndyaca ñaha ra Arquelao nu cu si Judea sa cuenda ra Herodes zutu ra, ta i yuhu xaan ra José cuhun ra yucuan. Ta i cahan tucu ángel sihin ra sisi ñimahna, ta yucuan cuenda cuahan ñu ndya nu cu si Galilea.
23266	MAT 3:5	Ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén ta tandɨhɨ yuñuu Judea ta ñu ndyaa yatyi yuu Jordán, cuahan ñu cua tyizoho ñu sa cahan ra Juan.
23283	MAT 4:5	Tacuan ta i sindyaca cuihna sii ra Jesús ndya ñuu Jerusalén. Ta i zandaa ra sii ra xiñi vehe ñuhu cahnu. Ta i catyi ra sihin ra Jesús:
23296	MAT 4:18	Ta i sica noo ra Jesús yuhu miñi Galilea. Ta i ndyehe ra sii uu tahan ra sihin yañi ra. Minoo ra nañi ra Simón, ta Pedro nañi tucu ra. Ta inga ra nañi ra Andrés. Cañi ra traya ra nu ndutya vatyi yucuan cuu tyiño i zacuu ra.
23303	MAT 4:25	Ta cuaha xaan ñiyɨvɨ sa ndyaa Galilea i sindyico ñu sii ra. Ta tacuan tucu ñiyɨvɨ ñuu Decápolis, ta ñuu Jerusalén ta nacahnu Judea ta ñiyɨvɨ ndyaa inga siyo yuu Jordán ndɨhɨ ca.
23320	MAT 5:17	Ma caca iñi ndo vatyi yuhvi vasi zanei cuhva tyaa ñiyɨvɨ yahvi sii ley ra Ndyoo sa i tyaa ra Moisés a cuhva i tyaa ra profeta. Ña vasi zandɨhi cuhva iyo sii si cuan. Vasi ta tyei yahvi sii tandɨhɨ sa catyi tuhun cuan.
23338	MAT 5:35	Ma cahan ndo tuhun ñuu ñiyɨvɨ vatyi yucuan cuu nu sañi saha ra. Ta nu tuhun ñuu Jerusalén ta ma cahan ndo vatyi yucuan cuu ñuu ra Ndyoo, ra rey cahnu.
23341	MAT 5:38	Sa siñi tucu ndo cuhva i tyaa ra Moisés ta sa naha nu catyi si vatyi tatu cañi ñiyɨvɨ sii ndo ta zatɨvɨ ñu minoo sɨtɨ nuu ndo cuñi tucu si sa zatɨvɨ minoo ra cu tyiño sɨtɨ nuu ñu. A tatu coco ñu minoo noho ndo, zuun ñi sihin cuhva cuan cua ndoho maa ñu, ta cua quita minoo noho ñu.
23397	MAT 7:12	Ta tatu cuñi ndo sa cua zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin maa ndo, tacuan zavaha tucu maa ndo sihin maa ñu tandɨhɨ saha vatyi yucuan cuu sa catyi ley ra Moisés ta libro i tyaa ra profeta ta sa naha.
23418	MAT 8:4	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndyehun vatyi ma nacatyun sihin numinoo ñiyɨvɨ. Cuhun nu ndyaa ra cu zutu, ta cuhvon ofrenda sii ra Ndyoo tañi i catyi ra Moisés cua cuhva ñiyɨvɨ tatu sa nduvaha ñu. Ta tacuan ta cua coto tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi sa i nduvohon.
23460	MAT 9:12	Ta i siñi ra Jesús tuhun cuan, ta i catyi ra: Ñiyɨvɨ iyo vaha, ña siñi ñuhu minoo médico sii ñu, zoco sii ñu cuhu siñi ñuhu médico.
23488	MAT 10:2	Ta ihya cuu zɨvɨ sa usi uu tahan ra cuan. Xihna ca ra Simón. Pedro nañi tucu ra, ta ra Andrés yañi ra. Inga ra nañi Jacobo, ta ra Juan yañi ra. Nduu tahan ra cuu zehe ra Zebedeo.
23489	MAT 10:3	Ta ra Felipe tucu, ta ra Bartolomé, ta ra Tomás, ta ra Mateo; ra i tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha cuu ra Mateo. Ta ra Jacobo zehe ra Alfeo, ta ra Lebeo. Nañi tucu ra Tadeo.
23541	MAT 11:13	Tandɨhɨ ra profeta ta ley ra Moisés ndɨhɨ ca, i cahan si sa cuenda cuhva cua cundyaca ñaha ra Ndyoo ndya cuhva ndya quɨvɨ i saa ra Juan.
23663	MAT 13:55	Ta zehe ra carpintero cuu sii ra. Ta ña María cuu zɨhɨ ra. Ta ra Jacobo, ta ra José, ta ra Simón, ta ra Judas cuu yañi ra.
23703	MAT 15:1	Tacuan ta zɨquɨ i tuhva zuhva ra fariseo ta ra maestro cuenda ley sii ra Jesús. I quisi ra ndya ñuu Jerusalén, ta i ndaca tuhun ra sii ra Jesús:
23762	MAT 16:21	Ta ndya cuhva cuan i zacoto ra Jesús casi xaan sii ra i casi ra yozo caa cuñi si sa cuhun ra ñuu Jerusalén. Ta ra mandoñi ta ra zutu nahnu ta ra cu maestro cuenda ley cua zandyehe xaan ra tundoho sii ra. I catyi ra Jesús sihin ra i casi ra vatyi cua cahñi ra cuan sii ra, zoco sa cu uñi quɨvɨ ta cua nandoto ra.
23772	MAT 17:3	Ta zuun ñi cuhva cuan, i ndyehe ra sii ra Moisés ta ra Elías. (Ra i sihi ta sa naha cuu nduu tahan ra cuan.) Natuhun ra sihin ra Jesús.
23773	MAT 17:4	Ta zɨquɨ i catyi ra Pedro sihin ra Jesús: Tata, ¡vaha xaan yucu yo ihya! Tatu cuñun cua zavaha ndi uñi tahan vehe tyiyahva, minoo cuenda moo, ta minoo cuenda ra Moisés, ta inga si cuenda ra Elías.
23838	MAT 19:7	Tacuan i catyi ra Jesús ta zɨquɨ i ndaca tuhun ra fariseo sii ra: ¿Ñaa cuenda i saha ra Moisés tyiño vatyi cuu cuhva rayɨɨ minoo tutu divorcio sii ñazɨhɨ ra, ta tacuan ta cuu zandoo ra sii ña?
23839	MAT 19:8	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndava xaan iñi ndo. Yucuan cuenda i saha ra Moisés sa zandoo ndo sii ñazɨhɨ ndo. Zoco ña tacuan i cuu si nu quisaha si.
23878	MAT 20:17	Cuahan ra Jesús ñuu Jerusalén. Ta ityi cuahan ra i tava zɨɨn ra sii sa usi uu tahan ra i casi ra, ta i catyi ra sihin ra:
23879	MAT 20:18	Cuahan yo ñuu Jerusalén ya. Ta cua cuhva cuenda ñiyɨvɨ sii ra i quisi ndya gloria ndaha ra cu zutu nahnu ta ra cu maestro cuenda ley, ta cua catyi ra vatyi cua cuu ra.
23896	MAT 21:1	Ta cuhva sa cua saa ra ñuu Jerusalén, i saa ra sa xihna ñi ndya ñuu Betfagé yatyi ñi minoo yucu sa nañi yucu Olivos, ta zɨquɨ i tasi ra Jesús sii uu tahan ra sica noo sihin ra minoo tyiño.
23905	MAT 21:10	Ta cuhva sa quɨhvɨ ra ñuu Jerusalén, i ndutɨhvɨ tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu cuan, ta catyi tandɨhɨ ñu: ¿Yoo ra cuu ra ya?
23912	MAT 21:17	Tacuan ta zɨquɨ i zandoo ra Jesús sii ñiyɨvɨ sisi vehe ñuhu. I quita ra ñuu Jerusalén, ta cuahan ra ndya ñuu Betania cua cuzu ra.
23913	MAT 21:18	Inga quɨvɨ ñaha ñi cua nanuhu tucu ra Jesús ndya ñuu Jerusalén, ta i sizoco ra.
23958	MAT 22:17	Yucuan cuenda nacatyun sihin ndi, ¿yozo caa sica iñun? ¿Atu vaha tyiyahvi yo xuhun sii ra ndyaca ñaha César a ña vaha? Catyi ra.
23962	MAT 22:21	Ta i catyi ra cuan. Sii ra gobierno César. Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva ndo sii ra César sa cuu sii maa ra. Ta cuhva ndo sii ra Ndyoo sa cuu sii ra Ndyoo.
23965	MAT 22:24	Maestro, i catyi ra Moisés vatyi tatu sihi minoo rayɨɨ ta ndoo ndahvi ñazɨhɨ ra ta yoñi zehe ra, natindaha yañi ra sihin ñaha cuan. Ta cua coo zehe ra sihin ña sa cuenda yañi ra, ra i sihi cuan.
23989	MAT 23:2	Sica iñi ra maestro cuenda ley ta ra fariseo vatyi cuu nacatyi ra tandɨhɨ cuii sa cuñi catyi ley ra Moisés.
24024	MAT 23:37	¡Ndahvi yoho ñuu Jerusalén! Sahñi ñiyɨvɨ sii ra profeta ihya, ta ra tasi ra Ndyoo ihya, cañi ñu sii ra sihin yuu. ¡Cuaha xaan cuaha xaan saha cuñi zandu‑ɨin sii ñiyɨvɨ ñuu ya ta zacuende sii ñu tañi zacuenda minoo ndɨvɨ sii zehe tɨ sisi ndisi tɨ, zoco ña cuñi ñu!
24025	MAT 23:38	Ndyehe ndo vityi, ndoho ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén, vatyi vityi zandoi sii ndo.
24063	MAT 24:37	Tañi i cuu si quɨvɨ ra Noé, tacuan cua cuu tucu si quɨvɨ cua quisi tucu ra i quisi ndya gloria.
24064	MAT 24:38	Quɨvɨ cumañi ca cuu ñiyɨvɨ sihin ndutya, sasi ñu. Sihi ñu. Tindaha ñu. Ta saha ñu sii zehe ñu tindaha ñu ndya cuhva ndya quɨvɨ i quɨhvɨ ra Noé sisi barco.
24205	MAT 27:7	Ta zɨquɨ i ndu‑ɨɨn ra minoo cuhva, ta sihin xuhun cuan, i zata ra minoo ñuhu nañi si Nu Tava Ñiyɨvɨ Ndyahyu sa cua Zavaha Ñu Ndaha Tyiño. Ta tyaa ra cuhva vatyi ñuhu cuan cua cuu nuñaña sa cuenda ñiyɨvɨ inga ñuu tatu cua cuu ñu ñuu Jerusalén.
24251	MAT 27:53	Sa yaha nandoto ra Jesús, ta zɨquɨ i quita maa ñu ñaña, ta saa ñu ñuu Jerusalén, ñuu ra Ndyoo, ta cuaha xaan ñiyɨvɨ i ndyehe sii ñu.
24254	MAT 27:56	Minoo ña cuan, nañi ña María Magdalena, ta inga ña cuu ña María zɨhɨ ra Jacobo ta ra José, ta inga ña cuu ñazɨhɨ ra Zebedeo.
24255	MAT 27:57	Minoo ra cuca sa nañi José, ra ñuu Arimatea cuu ra, ta ndyico ra sii ra Jesús. Ta sa tyahan cuan
24257	MAT 27:59	Ta i quihin ra José coño ñuhu ra Jesús, ta i cava noo ra minoo zahma vaha sii si,
24289	MRK 1:5	Ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén ta tandɨhɨ ñuu nu cu si Judea i sahan ñu nu ndyaa ra Juan. Ta sa yaha nahma ñu cuatyi ñu nuu ra Ndyoo, ta zɨquɨ i sicoo ndutya ñu i zacuu ra Juan yuu sa nañi río Jordán.
24300	MRK 1:16	I sica noo ra Jesús yumiñi Galilea, ta i ndyehe ra sii ra Simón sihin yañi ra, ra Andrés. Cañi ra traya ra nu ndutya vatyi yucuan cuu tyiño zacuu maa ra.
24313	MRK 1:29	Tacuan ta zɨquɨ i quita ra vehe ñuhu ta cuahan ra Jesús sihin ra Jacobo ta ra Juan ndya vehe ra Simón ta ra Andrés.
24328	MRK 1:44	Ndyehun, vatyi ma nacatyun sihin ñiyɨvɨ. Cuhun nu ndyaa ra cu zutu vehe ñuhu hebreo, ta cuhvon sii ra Ndyoo sa i catyi ra Moisés sa cua cuhva ñiyɨvɨ tatu nduvaha ñu. Tacuan ta cua coto ñiyɨvɨ vatyi i nduvohon.
24346	MRK 2:17	Ta sa siñi ra Jesús sa cahan ra ta i catyi ra: Ña cuñi si médico sii ra iyo vaha, zoco sii ra cuhu cuñi si. Ña vasi sa cuenda ñiyɨvɨ sica iñi vatyi vaha xaan ñu. Vasi sa cuenda ñiyɨvɨ sito vatyi iyo cuatyi ñu.
24365	MRK 3:8	Ta sa sito ñu vatyi tyiño vaha zavaha ra Jesús, ta i quita ñu Judea, ta ñuu Jerusalén, ta Idumea ta inga siyo yuu Jordán. Ta tandɨhɨ ñuu ndyaa yatyi sii ñuu Tiro ta ñuu Sidón, ta i quisi ndyehe ñu sii ra.
24375	MRK 3:18	ra Andrés, ra Felipe, ra Bartolomé, ra Mateo, ra Tomás, ra Jacobo zehe ra Alfeo; ra Tadeo, inga ra Simón, maa ra cuu cuenda minoo ityi ra cuñi zama sii ra ndyaca ñaha,
24379	MRK 3:22	Ta ra maestro cuenda ley, ra i quisi ndya ñuu Jerusalén, i catyi ra: Ra ihya, ñoho ra cu nuu sii cuihna sii ra. Ta tava ra tatyi cuihna sihin tundyee iñi iyo sii ra Beelzebú, ra cu nuu sii cuihna.
24459	MRK 5:26	Sa cuaha xaan tundoho ndyehe ña. Cuaha xaan médico i zacuu tata sii ña. I zanaa ña tandɨhɨ cuii sa iyo sii ña. Zoco ñá nduvaha ña. Xaan ca i nduu cuehe cuan.
24479	MRK 6:3	¿Atu yɨvɨ ra ya cuu ra cu carpintero, zehe ña María, ta yañi ra Jacobo, ra José, ra Judas ta ra Simón? Ta cuhva ra iyo ñu ihya sihin yo, ndɨhɨ ca. Tacuan i catyi ñu. Ta yucuan cuenda ñá tyaa ca ñu yahvi sii ra Jesús.
24533	MRK 7:1	Ra maestro cuenda ley, ra i quisi ityi ñuu Jerusalén sihin ra fariseo, i tuhva ra nu nandyaa ra Jesús.
24542	MRK 7:10	Ihya cuu cuhva i tyaa ra Moisés: “Zacahnu ndo sii zutu ndo ta sii zɨhɨ ndo.” Ta “Yoo ra cahan sa quiñi sii zɨhɨ ra a sii zutu ra, nacahñi ñiyɨvɨ sii ra.”
24611	MRK 9:4	Ta i ndyehe ra i casi ra Jesús sii ra Elías ta ra Moisés. Ra zacuaha Tuhun Ndyoo ta sa naha cuu nduu tahan ra cuan. I quisi ra ndya gloria. Ta i natuhun ra sihin ra Jesús yucuan.
24612	MRK 9:5	Ta i catyi ra Pedro sihin ra Jesús: Maestro, vaha xaan yucu yo ihya. Nazavaha ndi uñi tahan vehe tyiyahva; minoo cuenda moo, ta minoo cuenda ra Moisés, ta inga si cuenda ra Elías.
24615	MRK 9:8	Ta zuun ñi caa cuhva cuan i nandyehe ra i casi ra Jesús siconduu nu yucu ra. Ta ñá ndyehe ca ra sii ra Moisés ta nu ra Elías. Maa tuhun ñi ca ra Jesús nandyaa sihin ra.
24660	MRK 10:3	Ta i ndaca tuhun ra Jesús sii ra: ¿Ñaa sa i catyi ra Moisés?
24661	MRK 10:4	Ta i catyi ra fariseo: Saha ra Moisés cuhva sa sino minoo tutu, ta zɨquɨ cuu zandoo ra sii ña sihin ley.
24662	MRK 10:5	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: I saha ra Moisés ley cuan sii ndo vatyi ñihi xaan iñi ndo.
24689	MRK 10:32	Tacuan ta zɨquɨ cuahan ra ityi ñuu Jerusalén. Ityi nuu iñi ra Jesús, ta ityi sata vasi ra i casi ra, ta iyo xaan cuñi ra. Ta ñiyɨvɨ ndɨhɨ sihin ra, yuhu xaan ñu. Tacuan ta i cana ra Jesús sii sa usi uu tahan ra ndya zava, ta i nacatyi ra sihin ra tandɨhɨ cuhva sa cua cuu sii ra.
24690	MRK 10:33	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndyehe ndo vatyi sa cuahan yo ityi ñuu Jerusalén nu cua xico tuhun ñiyɨvɨ sii ra i quisi ndya gloria. Ta cua tɨɨn ra zutu nahnu ta ra maestro cuenda ley sii ra. Ta cua catyi ra cuan vatyi cua cuu ra. Ta cua cuhva ra sii ra sii ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu.
24710	MRK 11:1	Ta sa saa ra yatyi ñi ñuu Jerusalén nu ndyaa ñuu Betfagé ta ñuu Betania yatyi ñi yucu sa nañi Olivos, ta i tasi ra Jesús sii uu tahan ra i casi ra.
24720	MRK 11:11	Tacuan i quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jerusalén. Ta i quɨhvɨ ra vehe ñuhu. Ta i ndyehe ra tandɨhɨ sa iyo yucuan, ta zɨquɨ cuahan ra ñuu Betania sihin sa usi uu tahan ra i casi ra vatyi sa cua iñi xaan.
24724	MRK 11:15	I saa tucu ra Jesús ñuu Jerusalén. Ta sa i quɨhvɨ ra vehe ñuhu ta i quisaha tava ndyizo ra sii ñiyɨvɨ xico ta ñiyɨvɨ zata. Ta i zanduva ihno ra mesa nu nazama ñiyɨvɨ xuhun sii inga ñiyɨvɨ, ta tacuan tucu tyayu nu xico ñiyɨvɨ paloma.
24736	MRK 11:27	Inga saha i quisi tucu ra Jesús ñuu Jerusalén. Ta sa quɨhvɨ ra vehe ñuhu ta i quisi ra zutu nahnu sihin ra maestro cuenda ley sihin ra mandoñi nu ndyaa ra Jesús.
24756	MRK 12:14	I quisi ra cuan ta i catyi ra: Maestro, sito ndi vatyi cohon sa ndisa, ta inuu ndita ñi tyoon yahvi sa cahan inga ñiyɨvɨ a cuca ñu a ndahvi ñu. Ndisa cuii zañohon ityi ra Ndyoo. ¿Atu vaha cua tyiyahvi yo xuhun sa sica ra gobierno César, a ña vaha? ¿Atu cua tyiyahvi ndi a ma tyiyahvi ndi?
24758	MRK 12:16	Ta i sindyaca ra sii si. Ta sa ndyehe ra Jesús, ta i catyi ra: ¿Yoo sii nuu ndyaa ya? ¿Ta yoo sii zɨvɨ ndyaa ya? Ta i catyi ra: Sii ra gobierno César.
24759	MRK 12:17	Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva ndo sii ra gobierno César sa cuu sii ra. Ta cuhva ndo sii ra Ndyoo sa cuu sii ra Ndyoo. Ta iyo xaan i cuñi ra sihin cuhva i cahan ra Jesús.
24761	MRK 12:19	Maestro, i tyaa ra Moisés minoo ley vatyi tatu sihi minoo rayɨɨ ta ndoo ndahvi ñazɨhɨ ra, ta yoñi zehe ra, natindaha yañi ra sihin ñaha cuan. Ta cua coo zehe ra sihin ña sa cuenda yañi ra, ra i sihi cuan.
24768	MRK 12:26	Ta tatu cuñi ndo coto ndo tatu cua nandoto tucu ñiyɨvɨ, cuñi si sa nacohon iñi ndo sa i tyaa ra Moisés nu i saha ra cuenda yozo caa i cayu minoo taca iñu. Ta i cahan ra Ndyoo sihin ra sisi tu ta catyi ra: “Yuhvi cui Ndyoo sii ra Abraham ta sii ra Isaac, ta sii ra Jacob.”
24789	MRK 13:3	Tacuan ta zɨquɨ cuahan ra yucu sa nañi Olivos, yucu sa ndyehe ñiyɨvɨ sa ndyaa ñu yuvehe ñuhu. Ta sa ndyaa ra Jesús yucuan, i ndaca tuhun xehe ra Pedro ta ra Jacobo ta ra Juan ta ra Andrés sii ra ta catyi ra:
24916	MRK 15:21	Ta cuhva sa cuahan ra ityi i tahan ra sii minoo ra ñuu Cirene. I quita ra sicuhu ta vasi ra ndya ñuu Jerusalén. Simón nañi ra. Zutu ra Alejandro sihin ra Rufo sii ra. Ta i zacuizo zandaru cuan cruz ra Jesús sii ra.
24935	MRK 15:40	Ndya zava ñi i siyucu cuaha xaan ñu zɨhɨ. Ndyehe ñu sii ra Jesús. Minoo ña nandyaa sihin ñu nañi ña María Magdalena. Inga ña cuu ña María zɨhɨ ra Jacobo, ra luhlu ca, ta ra José. Ta inga ña nañi ña Salomé.
24936	MRK 15:41	Yucuan ñu cuu ñu i sindyico sii ra ta i tyindyee ñu sii ra quɨvɨ i sica noo ra nu cu si Galilea. Ta sihin inga ñu cuan i quisi ñu ndya ñuu Jerusalén sihin ra.
24938	MRK 15:43	Ta i quisi ra José ra ñuu Arimatea. Minoo ra mandoñi cuu ra ta catyi ñiyɨvɨ vatyi vaha xaan ñiyɨvɨ cuu ra. Ndatu ra quɨvɨ cua tasi ra Ndyoo minoo ra cua cundyaca ñaha ñuu ñiyɨvɨ. Ñá yuhu ra, ta i sahan ra nu ndyaa ra Pilato, ta i sica ra tumañi iñi sii ra vatyi cuu quihin ra coño ñuhu ra Jesús.
24940	MRK 15:45	Ta cuhva sa sito ra Pilato vatyi catyi ra cuan vatyi sa sihi ndisa cuii ra Jesús, ta zɨquɨ i saha ra Pilato sa quihin ra José coño ñuhu ra.
24941	MRK 15:46	I zata ra José minoo zahma vaha. I zanoo ra coño ñuhu ra Jesús, ta i cava noo ra zahma cuan sii si, ta i saqui ra sii si sisi minoo ñaña sa zavaha ñiyɨvɨ sisi yuu. Ta i tyazi ra yuhu ñaña cuan sihin minoo yuu cahnu.
24942	MRK 15:47	I ndyehe ña María Magdalena sihin ña María zɨhɨ ra José nu i tyihi ra sii ra Jesús.
24943	MRK 16:1	I yaha quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ hebreo. Ta zɨquɨ i zata ña María Magdalena ta ña María zɨhɨ ra Jacobo ta ña Salomé ndutya vixi xaan sahan vatyi cua natyihi ñu sii coño ñuhu ra Jesús.
24989	LUK 1:27	vatyi cua cahan ra sihin minoo ñaha yoco sa cuñi tindaha sihin minoo ra sa nañi José. Ra rey David i cuu ñiyɨvɨ sahnu sii ra ta sa naha. Ta ñaha cuan, María nañi ña.