23265	MAT 3:4	Chacundichin ra Juaan can sahma ixi ri camellu, ta chacunuhni iin cinta ñiin tichi ra. Chachi ra tica, ta chihi ra nduxi ñuñu cuhu, [vati tacan ni chacoo ra ni cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu].
23269	MAT 3:8	[Tu cha ndicha ndo,] na cua savaha ndo cuhva ndacu ñivi saña ihni ndicha cuati ndacu ñi.
23271	MAT 3:10	Cha iyo vaha tuhun cha cua tahnda ndihi yutun ña vaha chiti. Cua tahnda chi, ta cua cayu chi tichi ñuhun, [vati cuhva cua tachi tuni ra Ndioo chi ñivi ña vaha cuu chi].
23273	MAT 3:12	Cha iyo vaha ra cha cua sandundoo ra nu cua satati ra chiti trigu can. Cua canihin vaha ra chiti can tichi yaca ra, ta cua cahmi ra cha ña vaha can chi ñuhun ña ndahva. [Tacan cati ra Juaan can, vati cua quee vaha ñivi saña ihni cuati, ta cua cutuni ñivi ni vii ndacu cuati.]
23294	MAT 4:16	tican ni chacoo ñi nu naan, soco vitin cha ndehe ñi iin cha ndichin vaha. Cha queta iin cha ndichin nu iyo ñi chi ndavaha ni. [Tacan ni cati ra Isaía can cuenda ra Jesuu.]
23316	MAT 5:13	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cua cuu ndo sava ni ta cua ñiin vaha. Tu ña vaha ñiin, ta cua naan cha uhva chi, ña cua cuu ca nduvaha ndico chi. Ñahni ca yavi ndaa chi. Cua savita yo chi chi, ta cua ndoyo ñuhun chi.
23320	MAT 5:17	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cua saxini ndo ti cha vachi yu, vati cua sanain ley cha ni tiso ra Moisee chi tuhun cati tuhun ra ni cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu. Ñavi cuhva can quichi yu. Quichi yu, vati cua saquete ndihi chacan.
23324	MAT 5:21	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua cahni ndo ñivi tahan ndo, vati tu cua cahni ndo tahan ndo, iyo cha cua cutuni ndo.
23330	MAT 5:27	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua coo ndo ndavaha ni chi tahan ndo inga chiyo,
23334	MAT 5:31	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti tu cua saña ndo chi ñasihi ndo, na cua nducu ndo cha cua ndoyo tutu cha ni saña ndo chi ña,
23336	MAT 5:33	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini tahan ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua sandahyu ñahan ndo, soco cuenda ra chahnu cua savaha ndicha ndo cuhva cha ni cati ndo.
23341	MAT 5:38	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti tu cua tuhun iin ñivi titi nuun ñivi tahan ñi, cua tuhun tahan ra cumi tiñu titi nuun maan ñi cha cua cutuni ñi. Ta ni cuhva tu cua tahvi ñivi nuhun ñivi tahan ñi, cua tahvi tahan nuhun ñi cha cua cutuni ñi.
23346	MAT 5:43	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti cua cuni mani ndo chi ñivi tahan ndo, ta cua cuxaan ini ndo chi ñivi cuxaan ini chi ndo,
23352	MAT 6:1	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua nducu ndo cuhva cha cua savaha ndo cha vaha, soco ña cua nducu ndo cuhva cha cua ndehe ñivi cuhva ni savaha ndo. Tu cua cuni ndo cha cua ndehe ñivi yoso cuhva cua savaha ndo, ña cua cunda yahvi ndo iti nuun ra sutu ndo iyo iti siqui andivi, [vati cha nihin ndo yahvi ndo chi ñivi ñuñivi cha savaha ndo tacan].
23356	MAT 6:5	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Hora cua cahan ndo chi ra Ndioo ña cua savaha ndo cuhva savaha ñivi uvi yaa. Cuni xaan ñi cuindi ñi ve ñuhun, ta cuni xaan ñi cuinda ñi iti cahnu, ta cahan ñi chi ra Ndioo, vati cuni ñi cha cua ndehe ñivi cha ndacu ñi. Cati ndicha yu chihin ndo ti cha nihin ñi yahvi ñi.
23365	MAT 6:14	’[Tacan cati yu,] vati cua sanaan tahan sutu ndo iyo iti siqui andivi cuati savaha ndo, tu cua sanaan maan ndo cuati ndacu ñivi chi ndo.
23367	MAT 6:16	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Quivi cua coo ndita ndo ña cua cucuihya xaan cuni anima ndo cuhva savaha ñivi uvi yaa. Savaha ñi cha ndahvi ndehe nuun ñi, vati tacan cua coto ndihi ñivi ti cha iyo ndita ñi. Cati ndicha yu chihin ndo ti cha nihin ñican yahvi ñi.
23368	MAT 6:17	Quivi cua coo ndita ndo [cua savaha ndo cuhva ndacu ndo ndihi ni quivi]. Cua tihi ndo aceite xini ndo, ta cua nacata ndo nuun ndo,
23370	MAT 6:19	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñican:] ’Na ña cua nducu ndo cha cua coo cha vaha cha cua tivaha ndo nu ñuhun ñuñivi ya, vati chachi ri tindacu chi chi, ta cuxin chi. Tahvi ñasuhu nu indi chi, ta quihin run chi chi.
23373	MAT 6:22	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Titi nuun yo cuu sava ni ta cua iin ñuhun ndichin. Tu vaha iyo titi nuun yo, ndichin vaha cua ndehe yo, [ta iyo cha chini tuni chi yo].
23374	MAT 6:23	Tu ña vaha titi nuun yo, ña ndichin vaha ndehe yo, [ta ñahni cha chini tuni iyo chi yo]. Tu ñahni cha chini tuni chi ndo cha cuenda ra Ndioo, cha ndoyo ñuhun cuii ndo.
23375	MAT 6:24	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cuu satiñu ndo chi uvi ra cuu chitoho ndo. Tu cua nducu ndo cuhva, cua cuni mani ndo chi iin ra, ta cua cuxaan ini ndo chi inga ra. Chacan cuu cha cati yu ti ña cua cuu satiñu ndo chi ra Ndioo, tu cua nanducu xaan ndo cha cua cuu chi maan ndo.
23376	MAT 6:25	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Chacan cuu cha cati yu chihin ndo ti ña cua tichaha ndo yoso cuhva cua coo ndo. Ña cua saxini ndo ñaan cha cuu cha cua cachi ndo ta ñaan cha cuu cha cua coho ndo. Ña cua saxini ndo ñaan cha cuu cha cua cunami ndo cha cua cundichin ndo. Cha chaha ra Ndioo cha iyo ndito yo, ta chaha ra cha iyo vaha iquin cuñu yo. Chacan cuu cha chito yo ti cua cuhva ra cha cua cachi yo cha cua cunami yo.
23385	MAT 6:34	Chacan cuu cha ña cua saxini ndo cuenda yutaan, vati yutaan iyo inga cha cua saxini ndico tucu ndo. Iyo ñaan cha cua saxini ndo iin iin quivi. [Tu tacan ni cua savaha ndo, ña cua yaha cuhva cha cua saxini ndo iin quivi inga quivi.]
23386	MAT 7:1	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cua cati ndo ti ña vaha ñivi tahan ndo, vati tacan ni ña cua cati ra Ndioo ti ña vaha maan ndo,
23391	MAT 7:6	’Ña cua cuhva ndo cha vaha chi run ina xaan, coto cua cuico coo ri ina can, ta cua tiin ri chihin ndo, ta ni ña cua cuhva ndo cha ndaa yahvi chi run quini, coto cua cuañu ri chi chi, ta cua ndoyo ñuhun chi. [Tacan ni ña cua cati tuhun ndo tuhun Ndioo chi ñivi ña cua tasoho, coto ña cua quihin cuenda ñi chi chi.]
23392	MAT 7:7	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua ndaca ndo cha chini ñuhun ndo chi ra Ndioo, ta cua cuhva ra chi chi chi maan ndo,
23398	MAT 7:13	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua yaha ndo nu tuu, ta cua quihvi ndo nu cua cundaca ñahan ra Ndioo, vati quihin xaan nu cua yaha ñivi, ta cua queta ñi nu cua ndoyo ñuhun ñi, ta tuvi xaan ñivi yaha ican.
23400	MAT 7:15	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cua saha ndo cuenda yoso cuhva iyo ñivi sandahyu ñahan cuenda ra Ndioo. Queta ñi nu iyo ndo, ta vii xaan cahan ñi, soco xaan xaan ñi cuu.
23406	MAT 7:21	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ñavi ndihi ñivi cati ti cha sacahnu ndicha ñi chihin yu cuu ñi cua cundee quihvi nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi, soco ñivi ndacu cuhva cuni ra suti cha iyo iti siqui andivi―ñican cuu ñi cua cundee quihvi.
23409	MAT 7:24	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Tu cua tasoho ndo tuhun cati tuhin chi ndo ihya, ta cua savaha ndo chi chi, cua cuu ndo sava ni ta cua iin rai saxini vaha. Quihin ra yuu cha cuu chaha vehe ra, ta chaqui ndaa ra vehe ra nuun yuu can.
23437	MAT 8:23	Tacan cuu, ta quihvi ra Jesuu tichi iin tundoo, ta quihvi tahan ñivi sacuaha chi ra, [ta cuahan ñi].
23448	MAT 8:34	Tacan cuu, ta quee ndihi ñivi ñuun can nu vachi ra Jesuu. Ndehe ñi chi ra, ta quechaha cahan ndahvi xaan ñi chi ra ti na ña cua quihvi ra ñuun ñi, [soco cua cuhun ra inga chiyo].
23461	MAT 9:13	Na cua cutuhva ndo ñaan cha cuu tuhun ya, vati cati tutu Ndioo ti cuni ra Ndioo cha cua cundahvi ini ndo chi ñivi tahan ndo. Ña cuni ra cha cua samani ni ndo cha chahmi ndo chihin ra. [Tacan cati yu,] vati ñavi cha cuenda ñivi iyo vaha quichi yu. Quichi yu cha cuenda ñivi iyo cuati ―cati ra Jesuu.
23465	MAT 9:17	Ta ni cuhva yoni cua tihi nduta chiti uva chaa tichi iti ñiin chahnu. Tu tacan cua savaha ñivi, cua ndata maan iti can, ta cua cati nduta can, ta cua ndoyo ñuhun iti ñiin can. Tichi iti ñiin chaa cua tihi ñi nduta chiti uva chaa, ta nduvi chi cua ndoo vaha. [Tacan cati ra Jesuu, vati cua coto ñivi ti tuhun chaa yoso cuhva cua sacahnu ñi chi ra Ndioo cati tuhun ra.]
23481	MAT 9:33	Tava ndaa ra Jesuu chi maan run tati cuihna can, ta nducahan ra ndahvi can. Iyo cuni ndihi ñivi can, ta quechaha cati ñi ti: ―Ña ta ñahni ñivi Israel ndehe cuhva savaha rahya [nu ni quichi quivi] ―cati ñi.
23492	MAT 10:6	Cuahan ndo iti nu iyo ñivi Israel, vati cuu ñi sava ni ta cua ri mbee ndoyo ñuhun, [vati ña chito ñi ndaa iti cuahan ñi].
23500	MAT 10:14	Tu ña cua quihin cuenda ñivi chi ndo, ta ni ña cua tasoho ñi tuhun cahan ndo, cua quee ndo vehe can, cua quee ndo ñuun can, ta cua naquisi ndo yaca ñuhun iñi chaha ndo, [vati tacan cua coto ñi ti cua cutuni ñi].
23502	MAT 10:16	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra tatun ra:] ’Tava tiñu yu chihin ndo, ta cuu ndo sava ta cua ri mbee nu iyo ri ñucuii, [vati cua cuni sandoyo ñuhun ñivi chi ndo]. Na cua coo cha chini tuni chi ndo. Na cua coo masu ini ndo.
23512	MAT 10:26	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Ña cua cuyuhvi ndo chi ñivi, vati ndihi cha cua savaha xehe ñivi cua coto ra Ndioo.
23518	MAT 10:32	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Ndihi ñivi cua cati chi ñivi tahan ñi ti chi yuhu iyo ñi―suvi ni cha cuenda maan ñi cua cati yu chi ra suti cha iyo iti siqui andivi ti chi main iyo tahan ñican.
23520	MAT 10:34	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra tatun ra:] ’Ña cua saxini ndo ti vachi yu, vati cua coo vii ñivi chi tahan ñi nu ñuhun ñuñivi ya. Ñavi tacan vachi yu. Vachi yu, vati cua cani tahan ñivi chi tahan ñi.
23526	MAT 10:40	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Tu cua quihin cuenda ñivi chihin ndo, cua quihin cuenda ñi chi yuhu, ta tu cua quihin cuenda ñi chi yuhu, cua quihin cuenda tahan ñi chi ra tava tiñu chihin yu.
23535	MAT 11:7	Tacan cuu, ta cuahan ra tatun ra Juaan can, ta quechaha cati ra Jesuu chi ndihi ñivi can cuenda ra Juaan ti: ―Chahan ndo tichi cuhu, soco ñavi vati cuni ndo ndehe ndo nu tuñu maan tuyoo can, [soco cuni ndo ndehe ndo chi iin rai ndicha].
23536	MAT 11:8	Chahan ndo tican, soco ñavi vati cuni ndo ndehe ndo chi iin ra ndichin sahma yaxin sahma vaha, vati iyo ñivi ndichin tacan tichi ñuun nu iyo vehe ra rey, [soco cuni ndo ndehe ndo chi iin rai ndichin cuhva ni chacundichin ra cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu].
23544	MAT 11:16	’Ñivi iyo vitin tichi quivi ya cuu sava ni ta cua ñi cuati siqui nuyahvi, [ta ña nduinuun ñi ta ñi nu siqui ñi]. Cana chaa ñi chi tahan ñi,
23546	MAT 11:18	[Tacan cati yu,] vati quichi ra Juaan, ta chacoo ica xaan ra, vati ña tuhva ra cachi. Ña tuhva ra coho, ta cati maan ñivi ti cha iyo iin tati cuihna chi ra.
23547	MAT 11:19	Tacan cuu, ta quichi tahan yu ra cuu sehe ñivi, ta iyo yu cuhva iyo maan ñivi can, soco cati ñi ti yaha cuhva cha chachi yu, ta yaha cuhva cha chihi yu. Amigu yu chi ñivi ndacu ndavaha ni chi ra satiahvi, cati ñi. [Yuhu cati ti] tu cua savaha ñivi cha nditi vaha cuhva cuni ra Ndioo, cua savaha ñi iin cha vaha ndicha, [cuhva savaha maan ra Juaan cuhva savaha yu ra cuu sehe ñivi] ―cati ra Jesuu chi ñivi can.
23551	MAT 11:23	Ta ndioho ñivi ñuun Capernaum, ña cua coo cha vaha chi ndo iti siqui andivi, soco cua coo ndo iti andaya. Tu cha ni ndehe ñivi ñuun Sodoma cuhva cahnu ndicha cuhva ni ndehe maan ndo, ni vii iyo ñuun can nda cua nda vitin, [vati cua saña ihni ñi cuati ni savaha ñi].
23555	MAT 11:27	[Tacan, ta sa cati ra chi ñivi can ti:] ―Chaha ra suti ndihi cha ndacu i. Yoni ñivi chito yoso cuhva iyo ra cuu sehe Ndioo. Iin tuhun ni ra Ndioo chito, ta yoni ñivi chito yoso cuhva iyo ra cuu sutu ra. Iin tuhun ni ra cuu sehe ra chito, ta iyo ñivi cuni sacoto ra cuu sehe ra. Ñican ni chito tahan yoso cuhva iyo ra.
23559	MAT 12:1	Suvi ni quivi can cuahan ra Jesuu, ta iin quivi sábadu [quivi ndaa tatun ñivi judío cuu chi], ta yaha ra chiqui. Cuahan tahan tatun ra, ta chisoco ra ta ra, ta quechaha yucu ra ta ra chiti trigu can, ta chachi ra ta ra.
23587	MAT 12:29	’Ña cua cuu quihvi ñivi tichi vehe iin ra iyo xaan tu ndee ini, ta cua quihin ñi ndatiñu ra, tu ña cua cuhni xihna ñi chihin ra. Tacan, ta sa cua suhu ñi ndihi cuii ndatiñu ra. [Tacan ni cha savahi chi run Satanaa.]
23591	MAT 12:33	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra fariseo can:] ’[Cua cati yu iin cuhva.] Tu iyo iin yutun vaha, cua quee vaha chiti chi. Tu ña vaha iyo yutun can, ña cua quee vaha chiti chi. Chito yo ñaan cuhva iyo yutun, vati ndehe yo yoso cuhva iyo chiti chi.
23600	MAT 12:42	Ta ni cuhva cua cati ña ni chandaca ñahan ñuhun iyo iti xuu ti iyo cuati chi ñivi iyo vitin, ta cua tachi tuni ña chi ñi. Tacan cua savaha ña, vati cani xaan chahan ña, vati cuni ña tasoho ña tuhun nditi cha cahan ra Salomón tiempu chahnu. [Ndicha ti] cahnu xaan rai cuu ra Salomón can, soco cahnu ca cuu ra iyo vitin.
23601	MAT 12:43	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra fariseo chi ra sacuaha ley chahnu:] ’Ta run tati cuihna can―tu cua quee ndaa run tichi anima ñivi, cua cuhun run. Cua caca cuu run tichi cuhu nu ñahni nduta, ta cua nanducu run cha cua coo vaha run, soco ña cua nanihin run.
23608	MAT 12:50	[Tacan cati yu,] vati tu cua savaha ñivi cuhva cuni ra suti iyo iti siqui andivi, ñican cuu sava ni ta cua yani yu chi cuhva yu chi sihi yu ―cati ra.
23620	MAT 13:12	Tu cutuni ini ñivi vitin―masi suhva, cua cuhva ra Ndioo cha cua cutuni ca ini ñi, ta cua cutuni vaha ini ñi nu cuahan quivi. Tu ña nituni ini ñi [yoso cuhva iyo ra Ndioo], cua naan cha chini tuni cha iyo chi ñi.
23626	MAT 13:18	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi sacuaha chi ra:] ’Cha ni chini soho ndo tuhun yoso cuhva iyo ra chata cuati chiti.
23640	MAT 13:32	Cuati xaan chiti can, soco chahnu chi, ta cahnu xaan yutun cuu chi. Chacan cuu cha quichi ri saa, ta savaha ri taca ri soco chi. Tacan cati ra Jesuu, [vati cua ndutuvi ñivi quihvi cuenda ra Ndioo].
23641	MAT 13:33	Inga ndico cuhva cahan ra Jesuu chi ñican. Cati ra ti: ―Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ta cua iin nduta cha sanandaa yuti paan cha quihin iin ñahan. Tihi ña chi chi tichi uni cuhva yuti paan, ta chinu xico chi niniin yuti paan can. Tacan cati ra Jesuu, [vati cua coto ñivi yoso cuhva cua cundaca ñahan ra Ndioo nini cahnu nu ñuhun ñuñivi].
23648	MAT 13:40	Cuhva satahan ra ta ra cuhu can, ta chahmi ra ta ra chi chi―cuhva can cua coo chi nu cua cundihi quivi ya, [vati cua cutuni ñivi ndacu ndavaha ni].
23652	MAT 13:44	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra ti:] ’Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ni ta cua xuhun cha indi xehe chiqui. Nanihin iin rai chi chi, ta tixehe ndico tucu ra chi chi. Cusii ini ra, ta cuahan ra, ta xico ra ndihi cha iyo chi ra, ta sata ra ñuhun can.
23653	MAT 13:45	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra ti:] ’Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ta cua iin ra nanducu perla vaha ndicha, vati cua sata ra chi chi.
23655	MAT 13:47	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra ti:] ’Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ta cua iin taraya. Cani ra ta ra taraya can nu tañuhun, ta tacan tiin ra ndihi nuun ri tiaca can.
23659	MAT 13:51	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra,] ta nducu tuhun ra chi ra ta ra ti: ―¿Atu cutuni ini ndo ndihi cuhva can? Ta cati ndico ra ta ra ti: ―Cutuni ini ndi.
23660	MAT 13:52	Ta cati ra ti: ―Chacan cuu cha ndihi ñivi sacuaha yoso cuhva iyo nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ta cua iin rai xu vehe, ta tava ra cha chaa, ta tava ra cha chahnu nu indi cha vaha cha iyo chi ra. Tacan cati ra Jesuu, [vati cua cutuni ini ñivi sacuaha chi ra tuhun ña ta coto ñivi nu ni quichi quivi, ta cua cutuni tahan ini ñi tuhun cha ni chito ñivi tiempu chahnu].
23667	MAT 14:1	Tichi quivi can ndaca ñahan ra Herode sehe ra Herode chahnu, [ta ndaca ñahan ra chi ñivi iyo ñuhun Galilea]. Chini soho ra tuhun cha ni savaha ra Jesuu,
23669	MAT 14:3	[Nu quichi quivi] cha tiin ra Herode can chi ra Juaan, ta chuhni ra chi ra, ta tihi ra chi ra ve caa, vati tacan cuni ña Herodía ña cha ni cuu ñasihi ra Felipe yani ra.
23670	MAT 14:4	[Tacan ni savaha ra,] vati cha cati ra Juaan chi ra Herode can ti ña vaha cha quihin ra chi ña ñahan can, ta cuu ña ñasihi ra, cati ra Juaan can chi ra.
23691	MAT 14:25	Ni nahan vihi, [ta ña ta cundichin,] ta tuhva ra Jesuu nu cuahan ra ta ra. Chica ra nu nduta, ta cuahan ra.
23709	MAT 15:7	Ñivi uvi yaa cuu ndo. Ndicha cuhva ni cati ra Isaía cuenda ndo. Cahan ra cuenda ra Ndioo [nu ni quichi quivi], vati cati ra Ndioo ti:
23716	MAT 15:14	Saña ndo chi ra. Cuaa ra, ta cuni ra cundaca ra chi ñivi cuaa. Tu cua cundaca iin ra cuaa chi tahan ra, nduvi tahan ra cua quehni cava tichi xahva. Tacan cati ra, [vati cua ndoyo ñuhun cuii ñi cuenda ra Ndioo].
23725	MAT 15:23	Ta ñahni cha cati ndico ra chi ña. Tacan, ta tuhva ra sacuaha chi ra, ta cati ra ta ra chi ra ti: ―[Na cua tasohun cha cahan ña,] ta cua cuhun ña, vati ndicu ña chi yo, ta cana chaa xaan ña ―cati ra ta ra.
23745	MAT 16:4	Ñivi ndavaha ni cuu ndo. Ña cuni sacahnu ndicha ndo chi ra Ndioo, soco cuni ndehe ndo iin cuhva. Ñahni ca cuhva cua coo. Iin tuhun ni cuhva sava ta cua ni tahan ra Jonaa cua coo. Tacan cati ra Jesuu, [vati uni quivi ni cua ndoo ra tichi ñuhun, ta sa cua natacu ndico ra]. Tacan cuu, ta quee ra cuahan ra.
23759	MAT 16:18	Yuhu cati chihun ti Pedro nani cun. Chacan cuu cha yoho cuu sava ni ta cua iin yuu [chaha vehe], vati maun cua tindee chi ñivi chinu ini chihin yu, ta ña cua cundee run ndacu ndavaha ni sandoyo ñuhun run chi ñivi can.
23761	MAT 16:20	Tacan cuu, ta cati cachin ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra ti ña cua cuhva ra ta ra cuenda chi ni iin ñivi ti ra Cristo cuu ra, [ta tava tiñu ra Ndioo chi ra].
23766	MAT 16:25	[Tacan cati yu,] vati tu cua cuni ndo coo vaha ndo cuenda ñuhun ñuñivi ya, cua ndoyo ñuhun ndo cuenda ra Ndioo, soco tu cua cuvi ndo cuenda yuhu, cua coo ndito ndo cuenda ra Ndioo.
23780	MAT 17:11	Ta cati ndico ra Jesuu ti: ―[Ndicha cuhva cati ra ti] nini cha cua quichi ra Elía, ta cua tiso vaha ra ndihi tiñu,
23796	MAT 17:27	Ndicha, soco cua cuhun xihna cun yu tañuhun, ta cua cani cun caa chicu yuhu ri tiaca. Tacan, ta cua nihun chi ri, ta cua quihun chi ri cua tiin xihna cun, ta cua ndica cun yuhu ri, ta cua nihun iin xuhun. Cua quihun xuhun can, ta cua cuhva cun chi chi chi ra satiahvi xuhun cuenda ve ñuhun, ta cua queta chi cuenda yuhu ta cuenda yoho. [Tacan cua savahun, coto cua saxini ra ta ra cha ña cua tiahvi yo] ―cati ra Jesuu chi ra Pedro.
23802	MAT 18:6	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra:] ’Tu cua satiyuhu ñivi ndavaha ni chi iin ñivi chinu ini chihin yu―masi ñivi luhu cuu ñi, tu tacan cua satiyuhu ñivi ndavaha ni can, vaha ca cha cua cunuhni iin yoso sucun ñi, ta cua quehni cava ñi tichi tañuhun, ta cua cuvi ñi, [ta ñavi ca cha iyo ñi savaha ñi ndavaha ni can].
23805	MAT 18:9	Tu cua savaha ndo cuati chi titi nuun ndo, na cua sanini ndo chihin ndo, ta ña cua savaha ndo cuati can. Vaha ca cha cua coo ndito ndo chi ra Ndioo, vati sandee ini ndo chi titi nuun ndo. Ña vaha tu cua savaha ndo cuati chi titi nuun ndo, ta cua quehni cava ndo nu cua cutuni ndo nu cayu ñuhun xaan. [Tacan cati ra Jesuu, vati nini xaan cha cua saha ñi cuenda chi ñi.]
23806	MAT 18:10	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra:] ’Cua saha ndo cuenda, coto ña cua chaa ini ndo chi iin ñivi yu cha cuu sava ta cua ve luhu ya,
23811	MAT 18:15	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra:] ’Tu cua savaha iin ñivi tahan ndo cuati, cuahan ndo vehe ñi. Cua quee siin ndo iin chiyo, ta cua cati cachin ndo chi ñi ñaan cha cuu cuati ni savaha ñi. Tu cua taa ñi soho ñi cha cahan ndo, cua ndumani ndico ñi chi ra Ndioo.
23813	MAT 18:17	Tu ña cua tasoho ñi chi ñi ta ñi, cua cuhva ndo cuenda chi ndihi ñivi Ndioo nu nducuiti ñi. Tu ña cua tasoho ñi chi ñivi Ndioo tahan ñi, na cua cuu ñi sava ta cua run ña chinu ini chi ra Ndioo chi run satiahvi, [vati ña cua ndoo ca ñi cuenda maan ndo].
23819	MAT 18:23	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra Pedro:] ’Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ni ta cua iin rai cuu cumi tiñu. Cuni ra tiso vaha ra cuenda chi musu ra.
23821	MAT 18:25	Ña cuu tiahvi ra musu can, ta cati chitoho ra ti cua xico ra ta ra chi racan chi ñasihi ra chi sehe ra chi ndihi cuii ndatiñu ra, [vati ña cuu tiahvi ra cha ndiseca ra chi chitoho ra]. Tacan, ta cua nihin ra suhva xuhun ra.
23836	MAT 19:5	ta cati ndico tucu chi ti chacan cuu cha nacoo iin rai chi sutu ra chi sihi ra, ta natahan ra chi ña cuu ñasihi ra, [ta inuun cua coo ñi,] vati cuu ñi uvi tahan, cati chi.
23840	MAT 19:9	Cati yu chihin ndo ti tu cua saña ndo ñasihi ndo, ta ña ni chacoo ña ndavaha ni chi ra rai inga chiyo, ta tu cua quihin ndo inga ñahan, cua cuu chi cuhva ni cua coo ndo ndavaha ni chi ñahan inga chiyo [cuenda ra Ndioo] ―cati ra chi ra ta ra.
23862	MAT 20:1	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sacuaha chi ra:] ’Nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi cuu sava ni ta cua iin rai cha iyo xaan yoho chiti uva. Nahan xaan quee ra cuahan ra, ta nanducu ra chi ra cua satiñu nu iyo yoho chiti chi ra.
23868	MAT 20:7	ta cati ndico ra ta ra chi ra ti: “Inda ndi, vati yoni tava tiñu chi ndi,” ta cati ra chi ra ta ra ti: “Cuahan ndo nu iyo chiqui yu, [vati cua satiñu tahan ndo,]” cati ra.
23883	MAT 20:22	Ta cati ra Jesuu chi ñi ti: ―Ña chito ndo ñaan cha cuu cha ndaca ndo. ¿Atu cua cuu coho ndo copa cua coho yu? ―cati ra chi ñi, [soco cuenda tu ndoho cua ndehe ra cahan ra tuhun can]. Ta cati ndico ñi ti: ―Cuu.
23903	MAT 21:8	Tacan cuu, ta tuvi ñivi nducuiti, ta chaqui ñi sahma ñi iti nu cua yaha ra, ta inga ñi chahnda ndaha numa, ta chaqui tahan ñi chi chi iti nu cua yaha ra, [vati tacan ni sacahnu ñi chi ra].
23923	MAT 21:28	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra sutu chahnu chi ra chanihin:] ’Cua cati ndo yoso cuhva saxini ndo. Iyo iin rai, ta iyo uvi tahan sehe ra. Tuhva racan nu iyo ra chanihin, ta quechaha cati ra ti: “Sehu, cuahan vitin, ta satiñu cun nu iyo itu yo,” cati ra,
23925	MAT 21:30	Tacan cuu, ta cuahan ra chahnu can nu iyo inga sehe ra, ta ini tuhun cahan ra chi ra, soco cati ndico ra ti: “Ña cuhin,” soco inga hora saxini ndico tucu ra, ta cuahan ra, [vati cua satiñu ra].
23928	MAT 21:33	[Ni vii cahan ra Jesuu chi racan ta ra:] ’Cua tasoho ndo inga cuhva. Iyo iin rai. Chitoho cuu ra, ta tachi ra yava yoho chiti uva. Chasi ra cora, ta nañu ra nu yavi cua quee nduta chiti uva can, ta chaqui ndaa ra nu cua coo ra cua cumi chi chi. ’Tacan cuu, ta nducu ra yoo ra cua cumi nuun chi chi, ta chaha nuun ra chi chi chi ra, ta quee iti ra.
23970	MAT 22:29	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra saduceo can ti: ―Ña nihin ndo cuhva, vati ña chito ndo yoso cuhva cati tutu Ndioo, ta ni ña chito ndo ti iyo tu ndee ini chi ra Ndioo, [ta cuu savaha ra cuhva cuni ra].
23973	MAT 22:32	maan ra Ndioo cuu ra, ta sacahnu ra Abraham chihin ra. Sacahnu ra Isaac chihin ra, ta sacahnu tahan ra Jacob chihin ra, cati ra. [Chacan cuu cha chito yo cha natacu ndico ñivi ndii,] vati iyo ndito ndico ra ta ra, ta sacahnu ra chi ra Ndioo. Ña cuu sacahnu ñivi ndii chi ra ―cati ra Jesuu chi ra saduceo ta ra.
23974	MAT 22:33	Chini ñivi tuhun can, ta iyo xaan cuni ñi cha chini ñi tuhun sacuaha ra Jesuu, [vati sacanaan ra chi ra saduceo can].
23985	MAT 22:44	Cati ra chahnu Ndioo chi ra cuu chitoho ra David ti [cua cuhva ra ndatu chi ra,] vati cua cunda ra chiyo ndaha cuaha ra Ndioo, [ta cua cuhva ra tu ndee ini chihin ra,] ta cua sacanaan ra chi ndihi ñivi cuxaan ini chihin ra, cati ra Ndioo cuenda ra cuu Cristo, cati ra David tiempu chahnu.
23986	MAT 22:45	Ni cati ra David can ti chitoho ra cuu ra Cristo. ¿Yoso cuu ra Cristo tata ra David iti nuun, [tu iyo ra tiempu chahnu]? ―cati ndico tucu ra Jesuu chi ra ta ra.