23233	MAT 1:20	Doco na nacání íì ini‑nè quida‑ne ducán, nì sàní‑nè nì ndecunu iin ángel xi Stoho‑ndà Señor nùù‑né, te dohó nì cachi ángel mà xì‑né: ―Cunini‑ní, José, descendencia xi David; màsà yúhî‑nî nandàhà‑ní xì María. Vàtùni cunduu‑ne ñahàdìhí‑ní, vàchi méè xi‑ne ñuhu‑ma, méè sàhà Espíritu Ìì xí Dios nduú‑vé.
23236	MAT 1:23	Cunaha‑nsiá, icúmí coo méè xi iin ñahà chìì nduú señorita; te nú sànì tùinuù‑vé, dandu cunani‑vé Emanuel, vàchi cuní cachà mà ñà‑sànì quesaa Dios cutnahá‑yá xì‑ndà nduá.
23239	MAT 2:1	Tiempu xi rey Herodes nì sandua na ní tùinuù Jesús ñuu tii Belén iá ladu Judea. Dandu nì casaà nècuàchì nchichí ñuu Jerusalén; ladu ndé caná orá nì quixi‑ne.
23240	MAT 2:2	Te nì ndàcàtnùhù‑né: ―¿Índù iá méè nì tùinuù‑xí, divi méè cunduu rey xi nècuàchì Judea? Vàchi ndé caná orá sànì xini‑nsì sìtnúù cachítnùhu sàhà‑yá; te vichi vàxi‑nsi cahvi‑nsíyà ―nì cachi‑nè.
23244	MAT 2:6	Cunaha mii‑nsiá nècuàchì ñuu Belén iá ladu Judea: màdì ñuu chicá có‑ndiàá nduú ndé ndoó‑nsiá; còó, divi ñà‑chicá ndiaá nduá nùù nsidaa ñuu nahnú ladu xi‑nsia, vàchi divi ñuu mii‑nsiá icúmí tùinuù mii‑yá ana cusahnú, te icúmí‑yâ cunuù‑yá nèhivì xí, divi nèhivì raza‑nsià Israel.
23256	MAT 2:18	Tiacú tnaná cuáhà‑né ladu ñuu Ramá. Sacú nècuàchì ñahà, te cána‑ne, divi nècuàchì descendencia xi Raquel. Sàhà méè xi‑ne sacú‑né; nì mà cùì cahnde ini‑nè, vàchi còò cá‑vè.
23272	MAT 3:11	Vàchi yùhù, tècuìí quidá íìˊ mii‑nsiá na cuú‑nsiá arrepentir; doco nchícùn gà vàxi ana chicá cahnú poder‑xi nùù yùhù: te ni có‑nâtùi (cundui nahi mozo xi‑ya) ñà‑chindeí quee ndìsàn‑yá. Doco mii‑yá, tìxi Espíritu Ìì xí Dios icúmí‑yâ quida iì‑yá anima‑nsià. Te na quidá ñuhu, ducán icúmí‑yâ quida stná‑yà xì‑nsiá (dandáñúhú stnâ‑yà ñà‑có‑ndiàá).
23273	MAT 3:12	Te vichi sà‑ìá cuàhàn‑yà quida‑ya na ian quida‑nda xi trigu, dandiachi‑ndañá xì yutnù chipála dècuèndè ndiachi nsihí trigu ndoó nùù ñuhù, dandu nùnìá, chivàha‑ndañá, doco mihì‑ñá, coca. Te divi ducán icúmí‑yâ quida stná‑yà (xì nèhivì ñuhìví: nèhivì xí mii‑yá, càcu‑ne; doco nèhivì dava ga), nicanicuahàn icúmí‑nê coco‑ne ―nì cachi Juan.
23280	MAT 4:2	te yucán iá‑yà ùì dico quìvì ndui te ñuú; te iníhíì‑yá, iá dòcó‑yà. Ñàyùcàndùá, cuàhà doco xíhì‑yà.
23282	MAT 4:4	Doco nì cachi‑yà xì‑sí: ―Còó, vàchi dohó cachí nùù tutu ìì: “Màdì cuisì pan cutiacu nèhivì; còó, vàchi xiñuhu cucumi stná‑nè nsidaa palabra ìì cachí Dios”.
23294	MAT 4:16	pues yucán sànì dàtnúù ndiaha stná‑yà anima‑nè; vàchi nèhivì nsidaa lugar mà, nìsa xìca‑ne ichì ñáa, te cuàhàn‑nè ndañuhu dahuun‑ne nì cùí, doco vichi sànì dàtnúù‑yà sàxìnítnùní‑nè na ian nì natùi nuù‑né, nì cachi Isaías.
23299	MAT 4:21	Daaní, nì sàà‑yà chicá nùù‑xí, te nì xini‑yà inga ùì ñàní nani Jacobo xì Juan; dèhe iin tiàa nani Zebedeo xínduu‑ne, te ndoó‑né nùù lancha xi‑ne, cutnáhâ‑né xì yua‑né nácàhmá‑nè ñunù xí‑né. Te nì cana stná‑yà ndúì‑nè.
23305	MAT 5:2	te nì quesaha‑yá chináhá‑yànè; te dohó nì cachi‑yà xì‑né:
23318	MAT 5:15	Stná iin lámpara, có‑nàcuícun‑ndañá ñà‑coo dèháˋ tìxi iin ìcà; còó. Sácùnùú ducún‑ñà sàhà‑ñá cutnuà, te cutùi nùù nsidaa nèhivì quíhvi vehe.
23324	MAT 5:21	’Mii‑nsiá, sànì inini‑nsia palabra nì cachi nècuàchì sànaha ñà‑màsà cáhni stnaha‑nda; doco te nú ni quida‑nda ducán, dandu icúmí ndundaà sàhámà.
23325	MAT 5:22	Doco yùhù cachíˋ, mate cuísi ni cuídà ini‑nsià sàhà ñanìtnaha‑nsia, doco icúmí ndundaà sàhà stnámà. Te nú ni cachí‑nsià xì ñanìtnaha‑nsia neciu‑nè, dandu icúmí ndundaà stná sàhájàn nùù juez chicá cusáhnû; doco nú ni cachí‑nsià xì ñanìtnaha‑nsia tonto‑nè, dandu cuidadu cundoo‑nsia, vàchi dècuèndè ñuhu andea ndiatu‑xi‑nsiá.
23327	MAT 5:24	dandu (màsà cuáha‑ne) promesa mà; yucan ni ndóa, te ni cúhùn‑nè nùù ñanìtnaha‑nemà, te cuicahnú stnahá ini‑nè sàhà‑né. Cuisì nú ducán, dandu vàtùni naxicocuíìn‑nè veheñùhu mà ñà‑cuàha‑ne promesa mà.
23345	MAT 5:42	Te nú xîcàn iin nèhivì iñàha nùù‑ndà, dandu ni cuáha‑ndané; te nú cuní toó‑né iñàha, dandu màsà cuídáhán‑ndáñâ nùù‑né.
23347	MAT 5:44	Doco yùhù cachíˋ, xiñuhu cuu ini‑ndà sàhà nèhivì xiní ùhì xì‑ndà te casàhú viì‑ndà xì nèhivì xícàn chìhán dìquì‑ndà; te obra vàha ni quidá stná‑ndà sàhà nèhivì có‑xìñùhù xì‑ndà; te nú cânàhá‑nè xì‑ndà, te quidá quini‑ne xì‑ndà, dandu ni cácàn tàhvì‑ndà nùù Dios sàhà‑né.
23357	MAT 6:6	Doco ndohó, na xícàn tàhvì‑ndà nùù Yua‑nda Dios, ni nánsìhvi‑nda ini vehe‑nda, te nacadi‑ndà yehè; dandu miiní‑yá iníní‑yá na cáhàn‑ndà xì‑yá. Te indéhe‑yá, mate nèhivì, còó, có‑xìní‑nè ñà‑ndùá quìdà‑ndà. Dandísá nìhì‑ndà iin ñà‑vàha xi‑nda nùù‑yá.
23364	MAT 6:13	Te chindee‑ní nsiùhù ñà‑màsà dáca nèhivì nsiùhù; te dacácu stná‑ní nsiùhù nùù ñà‑malu nicanicuahàn. Vàchi cuisì mii‑ní nduu‑ní rey ndiaha cusáhnû dandacu inicutu, te cuisì mii‑ní ndiaha‑ní nicanicuahàn. Amén. (Ducán cachi‑nsià.)
23369	MAT 6:18	sàhá màsà cúndáà ini nèhivì iníhíì‑nsiá; cuisì Yua‑nda Dios cundaà inì‑xi, vàchi indéhe‑yá, mate có‑tùí‑yá nùù nèhivì; doco indéhe‑yá, te cuàhatahvì stná‑yànsià ñà‑vàha xi‑nsia (sàhámà).
23376	MAT 6:25	’Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, màsà nácání ini‑nsià sàhà vida xi‑nsia nansa nìhì‑nsiá ñà‑cuxi‑nsia coho‑nsia, te cundixi‑nsia. Còó, vàchi màdì cuísi ñà‑cuxi‑nda ndùá xiñuhu sàhà‑ñá cucumi‑nda iin vida ndiaha; te cuerpu xi‑nda, chicá ndiaáˋ nùù sìcoto ndixi‑nda.
23381	MAT 6:30	Iin ita, yùcù‑ni nduá (có‑ndiàá ndisa); quìvì vitni iáˋ campu, te tnaa sànì ìchà, vihini quèa xìtnù coca. Doco mate ducán nduá, ndiaha gá nì quidavàha Dios ita‑ñà. Ñàyùcàndùá, vihi gá icúmí‑yâ cuàhatahvì stná‑yà ndohó (ñà‑ndùá xiñuhu). Doco mii‑nsiá, iyuhu gá xiníndísâ‑nsiá mii‑yá.
23393	MAT 7:8	Vàchi nsidaa ana xícàn tàhvì, icúmí‑nê nìhìtáhvì ndisa‑ne, te nsidaa ana nandúcú xí ñà‑vàha, icúmí‑nê nìhì‑néà; te nsidaa ana xícàn tàhvì yehè‑yá, icúmí‑yâ nacuna‑ya nùù‑né.
23399	MAT 7:14	Doco sitníhì yehè, te cuiín ichì cuàhàn ndé cutiacu ndiaha‑nda; te sàhà‑ñá nduá ichì cuiín, ñàyùcàndùá sacu nèhivì ndácùhun xán.
23406	MAT 7:21	’Cuàhà nèhivì cachí‑nè xìˊ: “Stoho‑nsì Señor nduu‑ní”. Doco màdì nsidaa nècuàchìmà sàà‑nè cundoo‑ne ñuhìví ìì xí Yuamánìˊ iá ansivi; cuisì nèhivì quidá ndisa xi ñà‑ndùá cuní‑yà, divi sàà yucán.
23407	MAT 7:22	Te cunaha‑nsiá, na sáà quìvì (xìnu tiempu), dandu icúmí cuàhà nèhivì cachi‑nè xìˊ: “Stoho‑nsì Señor, sànì càhàn‑nsì cuenta xi‑ní, te nì ndacùcahan‑nsí quìvì‑ní; dècuèndè nì tavà stná‑nsì ñà‑malu ñuhú ini nèhivì, te cuàhà gá stná milagru nì quida‑nsi na ní ndacùcahan‑nsí quìvì‑ní”, cachi‑nè.
23408	MAT 7:23	Dandu yùhù naxiconihí nùù‑né, te cachì: “Tàcùníˋ nsiohó; cuahán‑ndâ iladu, vàchi cuàhà ñà‑chìcuéhè sànì quida‑ndá”.
23420	MAT 8:6	cachí‑nè: ―Señor, iá iin mozo xi cuhí, indúhu‑né cama vehi; sànì dàñà íì cuerpu‑nè, te yáha ga ndohó‑né.
23423	MAT 8:9	Vàchi yùhù, ndoó stná ana dandacu‑xi nùí, te mií, dandacú stnáì nùù soldadu xi. Nú ni cachíˋ xì iin‑tè: “Cuahán”, dandu cùhùn‑te; te ò nú ni cachíˋ xì ingà‑te: “Naha”, dandu quixi‑tè; te na cachí stnáì xì iin mozo xi: “Dohó quido”, dandu ducán quida‑te ―nì cachi capitán mà.
23426	MAT 8:12	Doco nèhivì dava ga cuàhàn cundoo ñuhìví ìì mà nì cùí, icúmí‑nê ndiachi‑né fuera ndé iín tnúú; te yucán icúmí‑nê cuacu fuerte‑nè, te càna nùhu‑ne.
23428	MAT 8:14	Daaní, nì sàà Jesús vehe Pedro, te yucán nì xini‑yà cuhí dìdo‑ne ñahà; indúhu‑né, nácuàha yocá‑nè.
23434	MAT 8:20	Doco nì cachi‑yà xì‑né: ―Lusu, iá nchihò‑sí; te laa ndavá ansivi, iá stná tacà‑si; doco yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, còò ni‑iin lugar ndé cunduhí cùdì.
23447	MAT 8:33	Dandu tè‑ndiàá xì cochi mà, yáha ga nì yùhí‑te; te mànuhù‑té carrera ndé nduú ñuu yucán, nì cachitnùhu‑tè xì nèhivì ñuu mà ñà‑ndùá nì cuu, xì sàhà stná nècuàchì nìsa ñuhu ñà‑malu inì‑xi.
23448	MAT 8:34	Ñàyùcàndùá, nì caquee nsihi nèhivì ñuu mà nì casaà‑nè ndé iá Jesús; te na ní xini‑nèyà nì sacundahví‑nè nùù‑yá ñà‑nì quèé dahuun‑ya ladu xi‑ne.
23456	MAT 9:8	Na ní xini nèhivì cuáhà itá yucán ñà‑ndùá nì cuu, dandu nì yùhí‑nè, te nì naquimanì stná‑nè Dios; vàchi nì xini‑nè iá ndisa ana nì nìhìtáhvì cuáhà nùù‑yá.
23458	MAT 9:10	Daaní, después iá‑yà iin vehe xixí‑yá, te cutnáhâ stná‑yà xì cuàhà nècuàchì dachíyàhvi, xì cuàhà gá stná inga nèhivì cachí‑nè iá cuàchi‑xi; xíndoo nsidaa‑né xixí‑né xì‑yá xì nècuàchì dacuahá‑yá.
23460	MAT 9:12	Doco nì tiacu Jesús ñà‑càchí‑nè ducán; ñàyùcàndùá nì cachi‑yà xì‑né: ―Màdì nècuàchì ndáa vàha xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né. Còó, nècuàchì cuhí xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né.
23463	MAT 9:15	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nècuàchì ndoó vicò nándàhà, ¿a cúí cundoo‑ne tnùnsí ini na meru ndoó‑né cutnáhâ‑né xì noviu? Còó. Doco vàxi iin quìvì mà cóó gá noviu nùù‑né; dandísá tiempu yucán icúmí‑nê cunihiì‑né cundoo dòcó‑nè.
23466	MAT 9:18	Na cáhàn va Jesús ducán xì nèhivì, dandu nì sàà stná iin nècuàchì dandacú, te nì tutuyuhu‑né ñuhù nùù sàhà‑yá, cachí‑nè xì‑yá: ―Làcà ní quesaha xíhì nihni dèheyoquí; doco nú ni cúhùn‑ní, te chitàndòò‑ní ndahà‑ní dìquìá, dandu nanihìtáhvìá ñuhìví ―nì cachi‑nè.
23485	MAT 9:37	Dandu nì cachi‑yà xì nècuàchì dacuahá‑yá: ―Ñà‑ndáà nduá (cuàhà nèhivì tàñáha ga cunindisá); te na iin cosecha cahnú ndaníhí‑ndá nduú‑né, doco sacu nèhivì nduú ana (chindéé xí‑ndá) ndanchítóá.
23488	MAT 10:2	Cunaha‑nsiá, dohó nani ùxìn ùì nècuàchì dacuahá‑yá mà: primeru iá Simón; te Pedro nani stná‑nè; daaní, iá stná ñani‑nè Andrés, xì stná dèhe Zebedeo nani Jacobo, xì ñani Jacobo mà nani Juan.
23489	MAT 10:3	Te iá stná Felipe, xì Bartolomé, xì Tomás, xì tè‑dàchíyàhvi nani Mateo, xì stná dèhe Alfeo nani Jacobo, xì stná Lebeo; te Tadeo nduú inga quìvì Lebeo mà.
23506	MAT 10:20	Vàchi màdì mii‑nsiá cunduu ana cuàhàn càhàn; còó, mii Espíritu Ìì xí Yuandiaha‑nsiá cuàhàn dachítnùní xì ini‑nsià nansa cachi‑nsià.
23510	MAT 10:24	’Cunaha‑nsiá, màdìá chicá tùha iin nècuàchì làcà dacuahá nuu iin maestru; te ò iin peón, màdìá chicá ndiaá‑te nùù lamú xi‑tè.
23512	MAT 10:26	’Ñàyùcàndùá, màsà yúhî‑nsià nèhivì. Cunaha‑nsiá, còò ni‑iñàha cui coo dèhé nicanicuahàn; icúmíâ tùia, te icúmí nèhivì cunitnùhu stná‑nè sàhà‑ñá.
23520	MAT 10:34	’Màsà cúcáhán‑nsiâ a váxi yùhù ñuhìví yohó ñà‑cucumi nèhivì paz. Còó. Mà cúndóó mánì‑né; icúmí‑nê cundoo‑ne náâ stnàhá‑né.
23533	MAT 11:5	nansa cuú xi nècuàchì cuaá, níhì‑né natùinuù‑né, te nèhivì xicá cuéhê, níhì stná‑nè nacaca viì‑né; te nèhivì nì xìhì cuñù‑xi, níhì‑né nduvàha‑ne; te nèhivì dòhò, níhì‑né natiacu‑nè; te nèhivì nì xìhì, ndanchító stná‑nè natiácú‑nè; te nèhivì ndahví, níhìtáhvì stná‑nè cunini‑ne razón ndiaha xí Dios.
23544	MAT 11:16	Dandu nì cachi tu‑ya: ―Cuàhìn cachì xì‑nsiá nansa quidá nèhivì tiempu vichi. Cunaha‑nsiá, dohó quidá‑né na ian quidá ñà‑cuati ndoó idádiquí ini iin ñuu, dava cána xì tnaha, cacháˋ: “Siví‑nsì, doco nsiohó, có‑ìtásáhá‑ndâ; daaní, xitó tàsi‑nsi, doco nsiohó, có‑sàcù‑ndá”.
23553	MAT 11:25	Daaní, quìvì yucán nì (naquimanì) Jesús Yua‑yá Dios, cachí‑yà: ―Yùhù ndeníhí vàhi mii‑ní, Yuamánìˊ; mii‑ní nduu‑ní Stoho ansivi xi ñuhìví, te palabra (ìì xí‑nî), sànì chitnùní inì‑ní ndòo dèháˋ nùù nècuàchì nchichí, doco nùù nècuàchì (nihnú ndáhví inì‑xi) nahi ñà‑cuati, sànì dàtnúù‑ní sàxìnítnùní‑nè.
23589	MAT 12:31	’Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, vàtùni cuicahnú ini Dios sàhà nsidanicuú cuàchi nèhivì, xì nsidanicuú modo cáhàn ùhí‑nè dìquì‑yá; doco nú ni cáhàn ùhí‑nè dìquì Espíritu Ìì xí‑yá, dandu mà níhì‑né cuicahnú ini‑yà sàhà‑né.
23605	MAT 12:47	Dandu nì cachitnùhu iin nèhivì xì‑yá: ―Cunaha‑ní, tùvèhècàˊ iín mamá xi‑ní, xì stná ñanì‑ní; cuní‑nè càhàn‑nè xì‑ní.
23615	MAT 13:7	Daaní, dava stná tata mà, mahì iñù nì còya; te na ní sahnu iñù mà, dandu nì dàdáhvia viu cuati yucán.
23621	MAT 13:13	Ñàyùcàndùá, puru ejemplu cáhìn xì nèhivì yohó, vàchi mate indéhe cuáhà‑né, doco quidámáxìní‑nè; te mate iníní cuáhà stná‑nè, doco có‑sânìhì ini‑nè na ian doho‑né.
23624	MAT 13:16	’Doco mii‑nsiá, ndiaha gá iá xì‑nsiá vichi, vàchi cundáà inì‑nsia sàhà ñà‑ndùá indéhe‑nsiá; sánìhì inì‑nsia sàhà ñà‑ndùá iníní‑nsiá.
23629	MAT 13:21	Doco na ian cuú xi viu còò yohò‑xí, ducán cuú stná xì‑né; iyuhu gá quidándéé ini‑nè. Vàchi nú sànì yàha‑ne iin tnùndoho, ò nú sànì quida quini nèhivì xì‑né, dandu luegu naxícócuîìn ini‑nè, te nacóó‑né palabra mà.
23630	MAT 13:22	Daaní, nahi tata nì còyo mahì iñù nduú nèhivì iníní xí palabra xi Dios, doco cuàhà gá nacání ini‑nè sàhà vida xi‑ne ñuhìví yohó; cuàhà gá xího‑né coo cuica‑né; ñàyùcàndùá, dandahvíàmàné, te sadíàmà nùù palabra xi‑ya ini‑nè, mà cùì níhìndèè palabra mà chindeá‑nè.
23631	MAT 13:23	Daaní, nahi tata nì còyo nùù ñuhù vàha nduú nèhivì iníní xí palabra xi‑ya, te cundáà ini‑nè, te quidá ndisa‑neà cumplir; quidá‑né na iin viu nì cana viì, a sea cunduu‑ne nahi viu nì cana ùhùn dico tantu, te ò viu nì cana ùnì dico tantu, te ò ñá‑nì cana òcò ùxìn tantu.
23651	MAT 13:43	Dandu icúmí sàà meru tiempu xi nèhivì ndàcuisì inì‑xi; ndiaha gá icúmí coo xi‑né, na ian ndiaha gá orá, ducán ndiaha coo xi‑né quìvì sàà Yua‑nda Dios cusahnú‑yá ñuhìví yohó. Ni cúníní vàha nsidaa‑nsiá ñà‑ndùá cachíˋ xì‑nsiá yohó.
23665	MAT 13:57	vàchi nì cuduchi ini‑nè sàhà‑yá. Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Iin ana cáhàn cuenta xi Dios, nú inga ñuu ni cáhàn‑nè, dandu siempre quidáñúhú nèhivì‑né yucán; doco nú ñuu mii‑né, ò vehe‑ne, còó, có‑quìdáñúhú nècuàchìmà‑né ―nì cachi‑yà.
23680	MAT 14:14	Sàhámà (na ní sàà‑yà yucán), te nì quee‑ya nùù lancha mà, dandu nì xini‑yà ndoó cuàhà gá nèhivì. Te nì cuhi ini‑yànè; ñàyùcàndùá nì dàndúvàha‑ya cuàhà nècuàchì cuhí xi‑ne.
23682	MAT 14:16	Doco nì cachi‑yà xì‑né: ―Còò necesidad cùhùn‑nè inga xaan; mii‑nsiá dacuxí‑nsiánè.
23713	MAT 15:11	Mà cúnsídá cuàchi nèhivì sàhà ni‑iin ñà‑xìxí‑né; còó. Doco palabra queé yuhù‑né na cachí‑nè iñàha, ñà‑jaàn ndisa dacuidá cuàchi xi‑né.
23733	MAT 15:31	Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nèhivì cuáhà mà na ní xini‑nè nansa nì cuu nì nacahàn nècuàchì ìhìn, te nì nduvìtá ndahà nècuàchì cuhí ndahà‑xí; stná nècuàchì xicá cuéhê, nì nacaca viì stná‑nè, te nì natùinuù stná nècuàchì cuaá. Te nèhivì nì xini mà, cuàhà gá nì naquimanì‑né Dios ñà‑cuàhà guá sànì chindee‑yá nèhivì ñuu‑nè Israel.
23773	MAT 17:4	Dandu nì cachi Pedro xì‑yá: ―Stoho‑nsì Señor, ¡nansicáhán‑ndá ndoo‑nda yohó! Chicá vàha quidavàha‑nsi ùnì siahva, nú cuní‑nî; ian coo mii‑ní, ingà coo Moisés, te ingà coo stná Elías.
23776	MAT 17:7	Dandu nì tnàtuu Jesús nùù‑né, te nì chituu‑ya ndahà‑yá ìcà‑né, cachí‑yà: ―Vàtùni ndacuìta‑nsia; màsà yúhî gà‑nsià.
23786	MAT 17:17	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Mii‑nsiá, mà túha‑nsia cunindisá‑nsiá; ni có‑sâà‑nsia cundaà inì‑nsia. ¿Nadaa ga quìvì icúmî coi xì‑nsiá, te quidandee gá stná inì sàhà‑nsiá? Pues cundaca‑nsiàte quixi nùí.
23792	MAT 17:23	Dandu cahnì‑né yùhù; doco tìxi ùnì quìvì icúmî natiacuì ―nì cachi‑yà. Te nèhivì dacuahá‑yá, cuàhà gá nì nàcùndoo‑ne tnùnsí ini sàhámà.
23799	MAT 18:3	―Palabra ndàcuisì nduá cachíˋ xì‑nsiá yohó; nú màsà náxícócuîìn ini‑nsià, te nàcùnihnu viì inì‑nsia na iin ñà‑cuati, dandu mà sáà‑nsià ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi.
23828	MAT 18:32	Sàhámà tucutu nì cana rey mà‑té nì cachi‑nè xì‑té: “¡Peón malu ndùù‑yó! Vàchi yùhù, nì xicahnú inì sàhù; nì dàndùtù nsìhí ñà‑ndùá nì ìníhícó, vàchi ducán nì sacundahvú núìˊ.
23837	MAT 19:6	Sàhámà có‑ndùú gá‑nè diín diín nèhivì; còó, vàchi quida‑nda cuenta na ian imindaa nèhivì nduú‑né. Ñàyùcàndùá, nú ducán sànì dàcuàcátnáhâ Dios‑nè, dandu ni‑iin nèhivì màsà cáté stnàhá‑né.
23839	MAT 19:8	―Còó ―cachí‑yà―; sàhà ñà‑có‑cùní‑nsià cunini viì‑nsiá, ñàyùcàndùá nì sàha Moisés permisu cate stnàhá‑nsiá. Doco na ní quesaha ñuhìví, còó, màdì dùcàn nìsá ìa.
23850	MAT 19:19	Te ni coó tnùñuhu xi‑nda nùù yuadíhí‑ndá; te nacua cuú íní‑ndà sàhà mii‑nda, divi ducán icúmí‑ndá cuu stná ini‑ndà sàhà ñanìtnaha‑nda.
23852	MAT 19:21	Dandu nì cachi‑yà xì‑té: ―Nú ndisa cuní‑nî cunduu‑ní iin ana vàha ndisa, dandu cuahán‑nî dicò nsìhì‑ní ñà‑ndùá icúmí‑nî, te dasàn‑ní dìhùn mà nùù nècuàchì ndahví; dandísá nìhìtáhvì‑ní cucumi‑ní cuàhà ñà‑cuìcà iá ansivi. Te quixi‑ní cunichicùn stná‑ní yùhù ―nì cachi‑yà.
23866	MAT 20:5	Daaní, tucu tu nì quee‑ne nahi càxíhúì, te yucán nì nìhì tú‑né iin ùì gà peón; stná càhúnì nì cuaà, ducán nì quida stná‑nè.
23869	MAT 20:8	’Daaní, na ní cuaà dahuun, dandu nì cachi lamú mà xì tiàa dandacú nùù nsidaa peón mà: “Cana‑ní nsidaa‑té ni quixí‑te quiyàhvi‑tè; doco dihna peón nì quìhvi último ni cáyàha, dandu ducán cunchicùn tnahá‑te quìhvi‑tè dècuèndè stná nùù peón nì quìhvi primeru”.
23884	MAT 20:23	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Ñà‑ndáà nduá, icúmí‑nsiâ ndoho‑nsia nahi yùhù, te icúmí‑nsiâ yàha stná‑nsià tnùndoho nahi yùhù; doco ñà‑daníhìtáhvìˊ mii‑nsiá cundoo iin iin‑nsia iin iin ladúì, mà cúí, vàchi có‑quìdá tocar yùhù quide ñà‑jaàn. Yuamánìˊ nduú ana chítnùní inì‑xi índù nèhivì nìhìtáhvì cundoo iin iin ladúì.
23886	MAT 20:25	Doco nì cana‑ya nsidaa‑né ni nátácá‑nè nùù‑yá, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Sà‑ìnáhá‑nsiâ nansa xíquida tè‑cùsáhnû inga ñuu, fuerte cusáhnû‑te nùù nèhivì ñuù‑te; vàchi nsidaa tè‑nìhí chuun ñuu yucán, ndee dandacú‑te nùù nècuàchì ñuù‑te.
23909	MAT 21:14	Dandu nì catnàtuu cuàhà nècuàchì cuhí nùù‑yá, dava‑ne cuaá‑nè, te dava‑ne xicá cuéhê‑nè; te nì dàndúvàha‑yanè.
23910	MAT 21:15	Doco dùtù xícusahnú, xì nècuàchì ley xi veheñùhu, nì cuduchi ini‑nè na ní xini‑nè ñà‑cuàhà guá milagru quidá‑yá. Te nì tiacu stná‑nè cána ndee ñà‑cuati ini veheñùhu, cacháˋ sàhà‑yá: “¡Ndiaha gá ana sahnú yohó; descendencia ìì xí rey David nduú‑né!”
23916	MAT 21:21	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Ñà‑ndáà ndùá cachíˋ xì‑nsiá yohó; nú ni cúníndísâ vàha‑nsia, te có‑ndòó‑nsiá xì duda, dandu vàtùni quida stná‑nsià milagru, doco màdì cuisì milagru na ian nì cuu xi nù‑higu yohó. Còó, dècuèndè vàtùni cachi stná‑nsià xì yucù jaàn ñà‑nì cúxíóá, te quècahnua ini mar, te divi ducán ndisa icúmí cuu.
23938	MAT 21:43	Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, mà níhì gá nèhivì ñuu yohó derechu cundoo‑ne ñuhìví ìì xí Dios; còó, nèhivì inga ñuu icúmí nìhìtáhvì xán, te mii‑né, ndisa, icúmí‑nê quida viì‑né na iin medieru vàha tùha nacuàha viì xì cosecha.
23943	MAT 22:2	―Dohó iá ñuhìví ìì xí Dios nacua nì quida iin rey na ní nandàhà dèhe ii‑né; nì quida‑ne iin vicò cahnú.
23945	MAT 22:4	Ñàyùcàndùá, nì techuún rey mà más gà peón xi‑ne cacanuu‑tè cachitnùhu‑tè. Te dohó nì cachi‑nè xì‑té: “Cachì‑ndá xì nèhivì cánà mà ñà‑sà‑ìá quixi‑ne vicò, vàchi sànì cuyucun comida; sànì xìhì buey xì nsidaa gá quisì ndatnù. Sà‑ìá nsidaá ndiatúá‑nè”, nì cachi rey mà.
23954	MAT 22:13	Dandu nì cachi rey mà xì peón xi‑ne: “Chicuhnì‑ndá ndahàsáhà nècuàchì jaàn, te dacana‑ndánè fuera ndé iín tnúú; (ndahví‑nè), vàchi yucán nduú lugar ndé yáha ga cuacu nèhivì, te càna stná nùhu‑ne”, nì cachi rey mà.
23965	MAT 22:24	―Maestro, ñà‑yòhó nduá nì tiaa Moisés quida‑nda: nú sànì xìhì iin tiàa, te còò déhe‑ne nì ndóo (xi ñahàdìhí‑nè), dandu icúmí ñani nsìi ma nandàhà‑né xì ñahàcuàán nì ndòo ma, áma cóó iin dèhe‑ne; dandu quida‑nda cuenta na ian dèhe nsìi ma nduú méè mà.
23967	MAT 22:26	Daaní, divi ducán nì cuu stná xì nècuàchì ùì, nì xìhì stná‑nè, te còò stná dèhe‑ne, te nì ndòo ñahàdìhí‑nè nùù inga ñani nchícùn gà; te iin‑ni nì quida‑ne seguir ducán dècuèndè (nì xìhì stná) nècuàchì ùsà.
23970	MAT 22:29	Dandu nì cachi Jesús xì‑né: ―Còó; có‑càchí viì‑nsiá, vàchi có‑cùndáà inì‑nsia nansa cachí tutu ìì xí Dios, ni có‑cùndáà stná inì‑nsia ñà‑càhnù‑guá poder xi‑ya.
23973	MAT 22:32	“Yùhù nduí Dios cahvi nsì‑Abraham, xì nsì‑Isaac, xì nsì‑Jacob”, cachí‑yà. (Ñàyùcàndùá, itiácú ìì nècuàchì nsìi ma), vàchi nècuàchì sànì xìhì dahuun ndisa, mà cúí cahvi gá‑nè Dios; cuisì ana itiácú càhvì xì‑yá
23975	MAT 22:34	Dandu nì xinitnùhu nècuàchì fariseu ñà‑sànì cundee‑yá nùù nècuàchì saduceu, mànìcùí nanihì tnùní ini‑nè nansa naxiconihí‑né nùù‑yá. Ñàyùcàndùá nì nataca nècuàchì fariseu mà;
23991	MAT 23:4	Doco nèhivì, mà cúndéé ini‑nè chivàha nsihi‑ne ñà‑ndùá cachí nècuàchìmà, vàchi na iin carga vèe nduá nùù‑né, te mate úhì cunsida‑neà, doco ndacú núù‑né. Doco nècuàchì ley mà, còó; ni‑iyuhu mà ndáníhí‑néà, ni có‑dûcùn ni‑iin dìnìndàhá‑nèà.
24014	MAT 23:27	’¡Ndahví mii‑nsiá nècuàchì ley xi veheñùhu, xì stná mii‑nsiá nècuàchì fariseu! Vàchi datiaá uun‑nsia vàha‑nsia, doco còó. Nahi monumentu (ndé índùxin nsìi), ducán nduú‑nsiá; vàchi cuaha‑ni iámà nú sànì ndanuu cuxán, doco inì‑xi ñuhú chitu iquì nsíi xi cuàhà ñà‑sìquini.
24021	MAT 23:34	Sàháyùcàndùá, icúmî techuín nèhivì càhàn xì‑nsiá, divi nècuàchì profeta, xì stná nècuàchì nchichí, xì cuàhà stná maestru. Doco ináhî mii‑nsiá, ñà‑ìcúmí‑nsiâ quida quini‑nsia xì‑né. Dava‑ne cahnì‑nsiá; te dava‑ne chituu‑nsia nchìca cruz, te dava ga‑nè cahnì cuìí‑nsià ini veheñùhu xi‑nsia, te dava ga‑nè taxi‑nsiá ñuu te ñuu.
24024	MAT 23:37	’¡Ndahví mii‑nsiá nècuàchì ñuu Jerusalén! vàchi tùha‑nsia cahnì‑nsiá nècuàchì cáhàn cuenta xi Dios, vàchi na techúûn‑yánè sàà‑nè nùù‑nsiá, dandu caníyúú‑nsiânè ñà‑cui‑nè. Na cuahà guá xichi nì cunì danátáquì mii‑nsiá nùí, na ian danátácá sìùn pílù xi‑sì ñà‑nàcùñuhu quisì mà tìxi ndìxìn‑sí; doco còó, cónì cùní‑nsià.
24036	MAT 24:10	Te cuàhà‑né cuàhàn stná‑nè nacuaà‑né Dios. Ni mà cuíñúhú gâ stnâ‑nè ñanìtnaha‑ne; mà úhì cahin‑nè ñanìtnaha‑ne nùù tè‑xídandacú.
24040	MAT 24:14	Te tiempu ma icúmí cuìtià stná razón ndiaha sàhà ñuhìví ìì xí Dios; inicutu ñuhìví icúmíâ cuìtià, te cunitnùhu nèhivì ndoó nsidaa ñuu. Dandísá, ñà‑sànì sàà quìvì xìnu tiempu yohó cundua.
24043	MAT 24:17	Te nú ndoó nèhivì quetátú dìnìvèhé‑xi, dandu yàchì ni nuú‑né, te cunudèhé stná‑nè; doco màsà (nánsìhvi‑ne) vehe nsiquihin‑ne ñà‑ndùá icúmí‑nê. Còó.
24047	MAT 24:21	Vàchi quìvì yucán yáha ga icúmí nèhivì ndoho‑ne. Còò gá tnùndoho chicá cahnú ni ía ndè quìvì nì cuyucun ñuhìví xì ndéˋ quìvì coamà; te ni quìvì después, mà sáà coo ga tnùndoho ndudava xi ñà‑jaàn.
24050	MAT 24:24	Vàchi icúmí quixi cuàhà tètnùhù, te iin iin‑tè cachì‑te ñà‑divi Cristu nduú‑te. Te tiempu‑mà quixi stná cuàhà ana dananí uun cáhàn cuenta xi Dios. Ndè quida stná‑te cuàhà milagru fuerte ñà‑ndulocó nèhivì, áma níhì‑te dandahví‑te nèhivì nì nacàxin‑ya cahan‑té; doco mà cúí.