23234	MAT 1:21	Te icúmí‑vê tùinuù‑vé, cunduu‑ve iin méè tiàa, te Jesús cunani‑vé, vàchi icúmí‑yâ dacácu‑ya nèhivì xí‑yá nùù cuàchi‑ne ―nì cachi ángel.
23240	MAT 2:2	Te nì ndàcàtnùhù‑né: ―¿Índù iá méè nì tùinuù‑xí, divi méè cunduu rey xi nècuàchì Judea? Vàchi ndé caná orá sànì xini‑nsì sìtnúù cachítnùhu sàhà‑yá; te vichi vàxi‑nsi cahvi‑nsíyà ―nì cachi‑nè.
23243	MAT 2:5	Te nì naxiconihí‑né nùù‑té, cachí‑nè: ―Divi ñuu tii Belén iá ladu Judea. Vàchi ducán nì tiaa iin nècuàchì nì càhàn cuenta xi Dios sànaha ndé cachí‑yà:
23246	MAT 2:8	Dandu nì techuún‑tené cùhùn‑nè ñuu Belén, cachí‑te xi‑né: ―Cuahán‑nsià ñuu mà, te ndàcàtnùhù váha‑nsia nansa ndisa iá sàhà méè mà, dandu nacachitnùhu‑nsia xìˊ, vàchi yùhù, cuní stnáì cùhìn cahvi stnáì‑vè ―nì cachì‑te.
23251	MAT 2:13	Dandu, na sámànuhù nècuàchì nchichí, nì sàní stná José, nì xini‑nè iin ángel nì quixi nùù Stoho‑ndà Señor. Te dohó nì cachi ángel mà: ―Ndacuiìn‑ní, tnii‑ní méè, te cundaca‑nívè xì mamá xi‑ve cuahán‑nsià ñuu Egipto cunudèhé‑nsià. Te divi ñuu mà icúmí‑nsiâ cundoo‑nsia ndè cachi sàì cachitnùhi xì‑nsiá. Vàchi icúmí Herodes nanducu‑tévê ñà‑cahnì‑tévê ―nì cachi ángel mà.
23273	MAT 3:12	Te vichi sà‑ìá cuàhàn‑yà quida‑ya na ian quida‑nda xi trigu, dandiachi‑ndañá xì yutnù chipála dècuèndè ndiachi nsihí trigu ndoó nùù ñuhù, dandu nùnìá, chivàha‑ndañá, doco mihì‑ñá, coca. Te divi ducán icúmí‑yâ quida stná‑yà (xì nèhivì ñuhìví: nèhivì xí mii‑yá, càcu‑ne; doco nèhivì dava ga), nicanicuahàn icúmí‑nê coco‑ne ―nì cachi Juan.
23275	MAT 3:14	Doco nècuàchìmà, có‑cùní‑nè, vàchi cachí‑nè xì‑yá: ―Yùhù xiñuhí cuhiìˊ quida mii‑ní, màdìá mii‑ní quixi‑ní nùù yùhù, (te cuhiì‑ní).
23276	MAT 3:15	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Ducanicoó vichi, vàchi ducán xiñuhu quida‑nda sàhà‑ñá quida ndisa‑nda nsidaa ñà‑ndùá ndiá ìcà‑ndà. Dandu nì candisá Juan, te nì quida iì‑néyà.
23278	MAT 3:17	Dandu nì tiacu nì càhàn iin ana cáhàn ansivi, cachí‑yà: ―Dèhemanìˊ nduú ana yohó, te cudíì cuáhà inì sàhà‑yá.
23281	MAT 4:3	Dandu nì tnàtuu ñà‑malu, vàchi cuní‑si dacà‑síyâ, te nì cachì‑si xi‑yá: ―Nú ndisa Dèhemanì Dios nduu‑ní, dandu cachì‑ní xì yùù jaàn ñà‑nì nándúá pan cuxi‑ní.
23284	MAT 4:6	te nì cachì‑si xi‑yá: ―Nú ndisa Dèhemanì Dios nduu‑ní, dandu dandiachi‑ní mii‑ní, vàchi ducán cachí nùù tutu ìì: Icúmí Dios dandacú‑yá nùù ángel xi‑ya ñà‑cundiaa‑nè mii‑ní. Te cachí stná tutu mà: Icúmí ángel natnii ndahà‑né mii‑ní ñà‑màsà máquìhi sàhà‑ní ni‑iin yùù.
23285	MAT 4:7	Dandu nì cachi Jesús xì‑sí: ―Cachí stná tutu ìì: “Màsà quídá cánûú‑ndá ñà‑có‑cùní Stoho‑ndà Señor”.
23287	MAT 4:9	Dandu nì cachì‑si xi‑yá: ―Yùhù dacútâhvìˊ mii‑ní nsidaa ñuu jaàn nú ni mácuììn sìsì‑ní nùí, te cahvi‑ní yùhù.
23295	MAT 4:17	Dandu divi tiempu mà nì quesaha Jesús cáhàn‑yà sàhù xì nèhivì, cachí‑yà: ―Naxicocuíìn inì‑nsia sàhà cuàchi‑nsia, vàchi sà‑ìtúú tiempu cuni‑nsià cusahnú mii‑yá iá ansivi.
23306	MAT 5:3	―Nansicáhán nècuàchì ndahvi inì‑xi, vàchi sànì nìhìtáhvì‑né ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi.
23385	MAT 6:34	Te màsà nácání inì‑nsia sàhà ñà‑ndùá cui yàha‑nsia tnaa idá, vàchi nú sànì sàà quìvì mà, dandu (nsidaámà icúmíâ quee viá), mate ni nácání cuáhà ini‑nsià. Nsìquívì iá cuàhà ñà‑ndùá yáha‑nsia, ñàyùcàndùá có‑xìñùhù nacani stná ini‑nsià sàhà tnaa idá ―nì cachi Jesús.
23386	MAT 7:1	(Dandu nì cachi stná Jesús:) ―Màsà dácuídâ cuàchi stnahá‑nsiá, dandu mà dácuídâ cuàchi stná Dios mii‑nsiá.
23412	MAT 7:27	Vàchi na ní quesaha nì cuun dana dàvì, te nì dàñà stná tàchì fuerte, dandu nì xìnu tèñuhu cuáhà yucán. Te nì dùcùn nsidaámà ìcà vehe ma. Te nì ndua ìá nì chàhmà dahuan ―nì cachi Jesús.
23418	MAT 8:4	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cunaha‑ní, màsà cáchì‑ní ni‑iñàha xi nèhivì. Cuisì cuahán‑nî nùù dùtù dacúndêhe‑nínè ìcà‑ní, dandu nacuàha‑ní promesa xi Dios nacua cachí ley xi Moisés sàhà‑ñá cundaà ini nèhivì ñà‑sànì nduvàha‑ní ―nì cachi‑yà.
23421	MAT 8:7	Dandu nì cachi Jesús xì capitán mà: ―Jaàn másàì dandúvàhi‑nè.
23423	MAT 8:9	Vàchi yùhù, ndoó stná ana dandacu‑xi nùí, te mií, dandacú stnáì nùù soldadu xi. Nú ni cachíˋ xì iin‑tè: “Cuahán”, dandu cùhùn‑te; te ò nú ni cachíˋ xì ingà‑te: “Naha”, dandu quixi‑tè; te na cachí stnáì xì iin mozo xi: “Dohó quido”, dandu ducán quida‑te ―nì cachi capitán mà.
23427	MAT 8:13	Daaní, nì cachi Jesús xì capitán mà: ―Vàtùni nùhù‑ní vichi, te nacua sànì xinindisa‑ní, divi ducán icúmí coo ―nì cachi‑yà. Dandu divi hora yucán nì nduvàha mozo xi nècuàchìmà.
23435	MAT 8:21	Daaní, inga nèhivì nduú iin ana dacuahá‑yá, nì cachi stná‑nè xì‑yá: ―Señor mío, dihna ni núhì vehi coo guè dècuèndè nú sànì ndùxin yué (dandu cunchicuìn mii‑ní).
23443	MAT 8:29	Te nì càna ndee‑né, cachí‑nè xì‑yá: ―Mii‑ní, Dèhemanì Dios nduu‑ní. ¿Ndíà cunduu‑ní nsiùhù? ¿A váxi‑ní dandoho‑ní nsiùhù, mate tá sâà hora ndoho‑nsi? ―nì cachi‑nè.
23445	MAT 8:31	Ñàyùcàndùá, nì sacundahví nsidaa ñà‑malu mà nùù‑yá, cacháˋ: ―Nú cuàhàn‑ní tavà‑ní nsiùhù, dandu dayáha‑ní nsiùhù ini cochi cuàhà yucán.
23450	MAT 9:2	Te yucán nì tnàtuu nèhivì nsida‑xi iin nècuàchì cuhí nì dàñà íì cuerpu‑xi, indúhu‑né camilla. Ñàyùcàndùá, na ní xini‑yà ñà‑cuàhà guá xíxinindisá nèhivì yucán mii‑yá, nì cachi‑yà xì nècuàchì cuhí mà: ―Màsà cúhúún inì‑ní, hijo, vàchi yùhù xicáhnû inì sàhà cuàchi‑ní.
23460	MAT 9:12	Doco nì tiacu Jesús ñà‑càchí‑nè ducán; ñàyùcàndùá nì cachi‑yà xì‑né: ―Màdì nècuàchì ndáa vàha xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né. Còó, nècuàchì cuhí xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né.
23461	MAT 9:13	Ñàyùcàndùá, cuahán‑nsià dacuahá‑nsiá nansa cuní cachi Dios nùù tutu ìì ndé cachí‑yà: “Chicá cudíì inì ñà‑cundehè ndahví stnahá‑nsiá, te màdìá cuàha‑nsia yùhù iin promesa”, cachí‑yà. Vàchi yùhù, màdì nèhivì nihnú ndàcuisì inì‑xi vàxi càhàn xìˊ ñà‑naxicocuíìn ini‑nè. Còó, nèhivì cuáchi vàxi nanduquí áma naxicocuíìn ini‑nè sàhà cuàchi‑ne ―nì cachi Jesús.
23462	MAT 9:14	Dandu nì catnàtnuu nècuàchì nchícùn xì Juan Bautista, te nì ndàcàtnùhù‑né nùù‑yá, cachí‑nè: ―Nsiùhù xì stná nècuàchì fariseu, iníhíì cuáhà‑nsí ndoó dòcó‑nsì, doco nècuàchì dacuahá mii‑ní, còó, có‑ìníhíì‑né. ¿Índù chuun?
23463	MAT 9:15	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nècuàchì ndoó vicò nándàhà, ¿a cúí cundoo‑ne tnùnsí ini na meru ndoó‑né cutnáhâ‑né xì noviu? Còó. Doco vàxi iin quìvì mà cóó gá noviu nùù‑né; dandísá tiempu yucán icúmí‑nê cunihiì‑né cundoo dòcó‑nè.
23466	MAT 9:18	Na cáhàn va Jesús ducán xì nèhivì, dandu nì sàà stná iin nècuàchì dandacú, te nì tutuyuhu‑né ñuhù nùù sàhà‑yá, cachí‑nè xì‑yá: ―Làcà ní quesaha xíhì nihni dèheyoquí; doco nú ni cúhùn‑ní, te chitàndòò‑ní ndahà‑ní dìquìá, dandu nanihìtáhvìá ñuhìví ―nì cachi‑nè.
23470	MAT 9:22	Dandu mii‑yá, nì nacuico‑yá yàtà‑yá, te nì xini‑yà nècuàchì ñahà mà, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Màsà cúhúún inì‑ní, hija, vàchi sànì nduvàha‑ní ñà‑nì xinindisa‑ní. Dandu divi momentu mà nì nduvàha nècuàchìmà.
23476	MAT 9:28	Dandu nì yàha‑ya ini vehe, te ndè yucán nì casaà stná nècuàchìmà, nchícùn‑nèyà. Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―¿A xiníndísâ ndisa‑nsia ñà‑vàtùni dandúvàhi mii‑nsiá? ―Jaan, Señor ―nì cachi‑nè.
23477	MAT 9:29	Dandu nì chituu‑ya dìnìndàhá‑yà nduchìnúù‑né, te nì cachi‑yà: ―Nacua sànì xinindisá‑nsiá, divi ducán ni coo‑xi‑nsiá, cachíˋ.
23486	MAT 9:38	Ñàyùcàndùá, càcàn tàhvì‑nsiá nùù Lamú dandacú sàhà chuun yohó ñà‑nì téchúûn gá‑yà nèhivì cùhùn quida xi chuun (ìì xí‑yá mà), vàchi na ian ndaníhí‑ndá iin cosecha ndiaha nduá ―nì cachi Jesús.
23491	MAT 10:5	Pues divi ùxìn ùì nèhivì yucán nì techuún Jesús (cùhùn‑nè cacanuu‑ne). Te dohó nì cachi‑yà xì‑né quida‑ne: ―Màsà cúhùn‑nsià ladu ndé ndoó nècuàchì inga raza, ni màsà cúhùn stná‑nsià ndé ndoó nècuàchì samaritanu.
23528	MAT 10:42	Dècuèndè, stná nèhivì chicá nduú nèhivì ùún, nú ni cuáha‑nsianè chii tècuìí coho‑ne sàhà‑ñá nchícùn‑nè yùhù, dandu seguru nìhìtáhvì stná‑nsià sàhámà nùù Dios ―nì cachi Jesús.
23534	MAT 11:6	Ñàyùcàndùá, nú cudíì ini nèhivì modo xi, dandu contentu icúmí‑nê cundoo‑ne ―nì cachi‑yà.
23535	MAT 11:7	Daaní, na sámànuhù nèhivì nì quixi ma, dandu nì quesaha Jesús cáhàn‑yà xì nèhivì sàhà Juan, te dohó nì cachi‑yà: ―Na ní caquee‑nsia ñuu‑nsià cuàhàn‑nsià yucù cundehè‑nsiá Juan, ¿a cuáhàn‑nsià cundehè‑nsiá iin nèhivì (tùha dàma dìnì‑xí) na iin yutnù ndóyo quidá tàchì? (Còó.)
23543	MAT 11:15	Ni cúníní vàha nsidaa‑nsiá ñà‑ndùá cachíˋ xì‑nsiá ―nì cachi Jesús.
23544	MAT 11:16	Dandu nì cachi tu‑ya: ―Cuàhìn cachì xì‑nsiá nansa quidá nèhivì tiempu vichi. Cunaha‑nsiá, dohó quidá‑né na ian quidá ñà‑cuati ndoó idádiquí ini iin ñuu, dava cána xì tnaha, cacháˋ: “Siví‑nsì, doco nsiohó, có‑ìtásáhá‑ndâ; daaní, xitó tàsi‑nsi, doco nsiohó, có‑sàcù‑ndá”.
23552	MAT 11:24	Doco yùhù cachíˋ xì‑nsiá, chicá iyuhu castigu icúmí nìhì nècuàchì ñuu Sodoma‑mà na sáà quìvì juiciu, te chicá fuerte coo castigu xi nècuàchì ñuu Capernaum ―nì cachi‑yà.
23553	MAT 11:25	Daaní, quìvì yucán nì (naquimanì) Jesús Yua‑yá Dios, cachí‑yà: ―Yùhù ndeníhí vàhi mii‑ní, Yuamánìˊ; mii‑ní nduu‑ní Stoho ansivi xi ñuhìví, te palabra (ìì xí‑nî), sànì chitnùní inì‑ní ndòo dèháˋ nùù nècuàchì nchichí, doco nùù nècuàchì (nihnú ndáhví inì‑xi) nahi ñà‑cuati, sànì dàtnúù‑ní sàxìnítnùní‑nè.
23554	MAT 11:26	Ducán iá, vàchi ñà‑jaàn nduá nì chitnùní ini mii‑ní ―nì cachi‑yà xì Yuamánì‑yá.
23555	MAT 11:27	Dandu nì cachi stná‑yà (xì nèhivì): ―Nùù Yuamánìˊ sànì nìhìtáhvìˊ dandacuí nùù nsidanicuú iñàha. Te còò ni‑iin nèhivì ináhá ndisa ana nduú yùhù, cuisì Yuamánìˊ Dios. Te mii‑yá, cuisì yùhù ináhî ana ndisa nduú‑yá, cuisì yùhù xì stná nèhivì cuníˋ cundaà inì‑xi sàhà‑yá.
23566	MAT 12:8	Cunaha‑nsiá, yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, dandacú stnáì sàhà nansa quida nèhivì quìvì descansu ―nì cachi‑yà.
23569	MAT 12:11	Te nì cachi‑yà xì‑né: ―Ni cachí‑ndà iá iin riì xí‑nsiá, te sànì nacava‑sì xìchi, pues ¿amádi cúhùn‑nsià tavà‑nsiási xìchi ma, mate quívì descansu nduá?
23583	MAT 12:25	Doco ináhá‑yâ nansa nacání ini nècuàchìmà, ñàyùcàndùá nì cachi‑yà xì‑né: ―Nú ni táhndè dava nècuàchì xídandacú nùù iin ñuu, te náâ stnàhá‑né, dandu mà cúí dandacú gá‑nè nùù ñuu mà. Stná nèhivì ndoó ñuu mà, nú ni táhndè dava‑ne, mà cóó gà stná ñuu mà. Te ò nèhivì ndoó iin vehe, nú náâ stnàhá‑né, dandu mà cúí cundoo tàcá gà‑nè vehe ma.
23595	MAT 12:37	Vàchi nacua nì cachi‑nè yuhù‑né, divi ducán icúmí ndundaà sàhà‑né (nùù Dios), a cuáhàn‑nè càcu‑ne, te ò cuáhàn‑nè ndañuhu‑né ―nì cachi Jesús.
23597	MAT 12:39	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cuisì nèhivì malu te sìquini xícàn coo iin milagru cundehè‑né, a ndísá icúmí yùhù poder cahan‑né. Doco mà níhì‑né cundehè‑né inga milagru, cuisì ñà‑ndùá (nì xini nèhivì sànaha) na ní cuu milagru xi Jonás, iin profeta nìsa cahàn cuenta xi Dios.
23603	MAT 12:45	Ñàyùcàndùá, cuàhàn‑si nácuàca‑sì inga ùsà tnaha‑sì chicá tùha quini, te quíhvi nsihi‑sì ini anima nècuàchìma ñà‑cuñuhu‑sì yucán. Sàhájàn, chicá pesadu nácòo‑ne nùù antes. Te cunaha‑nsiá, divi ducán icúmí cuu stná xì nèhivì malu tiempu vichi ―nì cachi Jesús.
23607	MAT 12:49	Dandu nì chitanini‑ya ndahà‑yá, nì quida‑ya señalar nsidaa nèhivì dacuahá‑yá mà, te nì cachi‑yà: ―Divi nècuàchì yohó xínduu nahi mamá xi, ò nahi ñanì.
23617	MAT 13:9	Ni cúníní vàha nsidaa‑nsiá ñà‑ndùá cachíˋ ―nì cachi Jesús.
23632	MAT 13:24	Daaní, nì nacani Jesús xì‑né inga ejemplu, te dohó nì cachi‑yà: ―Ley xi ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, ducán iáˋ nacua nì cuu na ní chihi iin tiàa ñà‑ndùú tata vàha trigu itu‑nè.
23639	MAT 13:31	Daaní, nì nacani tu‑ya xì‑né inga ejemplu, te dohó nì cachi‑yà: ―Ley xi ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, ducán iáˋ nacua nì quida iin tiàa na ní chihi‑ne iin tata yutnù mostaza itu‑nè.
23641	MAT 13:33	’Ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, ducán nduá nahi tàtnà nsidátáchí xí yusàn pan, vàchi divia nì quihin iin nècuàchì ñahà nì dàquée‑ne mahì ùnì maquila yusàn harina, te nì ndutachi nsihá ―nì cachi Jesús.
23645	MAT 13:37	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nècuàchì nì chihi xi tata vàha ma nduú yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23659	MAT 13:51	Dandu nì ndàcàtnùhù Jesús nùù nèhivì yucán: ―¿A sánì cundaà ini‑nsià sàhà nsidaájàn? ―Jaan, Stoho‑nsì Señor ―nì cachi‑nè.
23660	MAT 13:52	Dandu nì cachi‑yà: ―Iin nècuàchì cuàhàn chinaha xì ley ìì, nú sànì dàcuàhá vàha‑ne sàhà ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, dandu (cuaha‑ni iá, vàchi ináhá‑nê ley sànaha, te ináhá stnâ‑nè ley saa), te ducán queé stnámà na iin tiàa ndoó vàha cuàhà traste xi, vàtùni tavà‑né iin ñà‑saa, te tavà stná‑nè iin ñà‑sànaha.
23665	MAT 13:57	vàchi nì cuduchi ini‑nè sàhà‑yá. Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Iin ana cáhàn cuenta xi Dios, nú inga ñuu ni cáhàn‑nè, dandu siempre quidáñúhú nèhivì‑né yucán; doco nú ñuu mii‑né, ò vehe‑ne, còó, có‑quìdáñúhú nècuàchìmà‑né ―nì cachi‑yà.
23668	MAT 14:2	Te nì cachì‑te xi nèhivì xí‑te: ―Ádi nsì‑Juan Bautista nduú Jesús, te sànì natiacu‑nè vichi, te ñàyùcàndùá quidá‑né cuàhà milagru ―nì cachì‑te.
23674	MAT 14:8	Dandu (nì sàhàn‑ña) nùù dihi‑ñá, te nì sàcùnaha‑ñá (nansa càcàn‑ña), te ñàyùcàndùá nì cachì‑ña xi rey mà: ―Dìnì Juan Bautista cuníˋ taxi‑ní, cunacaà ini iin charola quixi.
23681	MAT 14:15	Te na ní cuaà, dandu nì catnàtuu nècuàchì dacuahá‑yá nùù‑yá, cachí‑nè: ―Vichi sàcuàhàn nì cuaà, te lugar yohó, còò ni‑iin vehe. Ñàyùcàndùá ndaquìndèè‑ní xì nèhivì ni cúhùn‑nè ñuu cuati yatni cuiin‑ne ñà‑cutiacu‑nè.
23682	MAT 14:16	Doco nì cachi‑yà xì‑né: ―Còò necesidad cùhùn‑nè inga xaan; mii‑nsiá dacuxí‑nsiánè.
23683	MAT 14:17	Dandu nì cachi‑nè: ―Cuisì ùhùn pan nihí‑nsí, xì ùì siaca.
23693	MAT 14:27	Doco vichi vichi nì cachi‑yà xì‑né: ―Nacuàhandee inì‑nsia, vàchi yùhù nduí. Màsà yúhî‑nsià.
23697	MAT 14:31	Dandu vichi duha nì chitanini‑ya ndahà‑yá nì tnii‑yanè, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Iyuhu gá xiníndísá‑nî. Chicá vàha màsà cóó‑nî xì duda.
23704	MAT 15:2	―Nècuàchì dacuahá mii‑ní, ¿índù chuun có‑quìdá‑né estilu xi xìì‑ndà? Vàchi na cuáhàn‑nè cuxi‑ne, có‑ndàhá‑né (nacua cachí estilu xi‑nda).
23705	MAT 15:3	Dandu nì cachi‑yà xì nècuàchìmà: ―Te mii‑nsiá tu, ¿índù chuun có‑quìdá stná‑nsià ñà‑ndùá nì dàndàcú Dios? Vàchi iladu nacóó‑nsiá ley xi‑ya, te chívàha‑nsia ñà‑ndùú estilu xi mii‑nsiá.
23712	MAT 15:10	Dandu nì cana Jesús nèhivì cuáhà mà ñà‑tnàtuu‑ne nùù‑yá, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Cunini vàha‑nsia, te cundaà ini‑nsià.
23726	MAT 15:24	Dandu nì cachi‑yà (xì nècuàchì dacuahá‑yá): ―Cuisì nùù nècuàchì raza‑ndà Israel nì techuún Dios yùhù càhàn xìˊ, vàchi nahi riì nì tùcù xínduu‑ne.
23730	MAT 15:28	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cuàhà gá xiníndísá‑nî. Ñàyùcàndùá, ducán ni coó nacua xícàn‑ní. Ñàyùcàndùá, divi hora jaàn nì nduvàha dèheyoco‑né.
23734	MAT 15:32	Daaní, nì cana‑ya nècuàchì dacuahá‑yá ñà‑tnàtuu‑ne nùù‑yá, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Cuhí inì nèhivì yohó, vàchi vichi sàcuàhàn‑ndà ùnì quìvì ndoó‑né cutnáhâ‑né xì‑ndà yohó, te còò cá ñà‑cuxi‑ne. Te có‑cùníˋ nacuitià‑nè nùhù‑nè nú tàñáha ga cuxi‑ne, vàchi vihini cuìtá‑nè ichì núhù‑nè.
23735	MAT 15:33	Dandu nì cacachi nècuàchì dacuahá‑yá: ―Doco ¿índù nìhì‑ndà ñà‑cutiacu‑nè ñà‑cuàhà guá‑nè? vàchi yucù nduá yohó.
23743	MAT 16:2	Doco mii‑yá, nì cachi‑yà xì‑né: ―Nú nì cuaà, te cuahá laa ansivi, dandu cachí‑nsià: “Seña nduá ñà‑ìcúmí cuun dàvì”.
23745	MAT 16:4	’Nèhivì tiempu vichi, malu cuàhà‑né, vàchi có‑càhvì sàhnú víi gá‑nè Dios, cutu milagru‑ni xícàn‑nè cundehè‑né. Doco mà níhì‑né cundehè‑né milagru cuní‑nè, cuisì milagru nì cuu xi Jonás sànaha ―nì cachi Jesús. Dandu nì nacoo‑yanè cuàhàn‑yà.
23748	MAT 16:7	Dandu nì quesaha‑né ndatnúhú‑nê, cachí‑nè: ―Ádi sáhà ñà‑còò pan nihi‑nda vàxi, ñàyùcàndùá cachí‑yà xì‑ndà ducán.
23754	MAT 16:13	Daaní, cuàhàn Jesús xì nècuàchì dacuahá‑yá ndè ladu ñuu Cesarea de Filipo. Te nì ndàcàtnùhù‑yá nùù‑né, cachí‑yà: ―Yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, ¿índù nècuàchì nduí cachí nèhivì?
23756	MAT 16:15	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Doco mii‑nsiá, ¿ana nduí cachí‑nsià?
23757	MAT 16:16	Dandu nì cachi Simón Pedro xì‑yá: ―Divi Cristu Dèhemanì Dios iá nicanicuahàn nduu‑ní.
23760	MAT 16:19	Vàchi cuàhìn daníhìtáhvìˊ mii‑ní (ñà‑sàhà palabra cachí‑nî) icúmí yàha nèhivì ndè ñuhìví ìì xí Dios, na ian cucumi‑ní ndahà cáa xán. Te nú cachì‑ní xì‑né ñà‑nsìdá cuàchi ndisa‑ne, dandu cundiaa stná palabra mà ndé (iá Dios) ansivi. Te ò nú ni cachí‑nî xì‑né ñà‑màdì cuáchi nduá sànì quida‑ne, dandu divi cundiaa stná mà ndè ansivi ―nì cachi‑yà.
23763	MAT 16:22	Dandu nì tavà cuaán Pedro‑yà, te nì càhàn duchi ini‑nè xì‑yá, cachí‑nè: ―Cahnú gà Dios, màsà nunca cuu xi‑ní ducán.
23765	MAT 16:24	Dandu nì cachi‑yà xì nècuàchì dacuahá‑yá: ―Nsidaa ana cuní cunchicùn xìˊ, xiñuhu nacoo‑ne ñà‑ndùá cuní inì‑ni mii‑né quida‑ne, te quida‑ne cuenta na ian nsidá stná‑nè cruz xi‑ne cutnáhâ‑né xìˊ ñà‑cui stná‑nè.
23774	MAT 17:5	Meru cáhàn Pedro ducán, te nì dàhvi nsidaa‑né mahì iin vìcò nchií ndiaha. Dandu nì tiacu‑nè cáhàn iin ana cáhàn mahì vìcò mà, cachí‑yà: ―Dèhemaní nduú ana yohó, te cudíì inì sàhà‑yá. Ñàyùcàndùá cunini‑nsia ñà‑ndùá cachí‑yà.
23776	MAT 17:7	Dandu nì tnàtuu Jesús nùù‑né, te nì chituu‑ya ndahà‑yá ìcà‑né, cachí‑yà: ―Vàtùni ndacuìta‑nsia; màsà yúhî gà‑nsià.
23778	MAT 17:9	Daaní, nì naquihin‑ya ichì mànuu‑ya xì‑né yucù yucán. Te ichì mà nì chinaha‑yánè, cachí‑yà xì‑né: ―Màsà nácání‑nsiá xì nèhivì ñà‑ndùá nì xini‑nsià vichi dècuèndè nú sànì natiacu yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23779	MAT 17:10	Dandu cachí‑nè xì‑yá: ―Nú ducán, dandu ¿índù chuun cachí nècuàchì ley xi veheñùhu ñà‑dihna icúmí naxicocuíìn Elías?
23791	MAT 17:22	Na iá va‑ya ladu Galilea, nì cachi‑yà xì nèhivì xicánúú xí‑yá: ―Yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, icúmî yàhi ndahà nèhivì (malu), vàchi iá iin tiàa cuàhàn cahin xìˊ nùù‑né.
23792	MAT 17:23	Dandu cahnì‑né yùhù; doco tìxi ùnì quìvì icúmî natiacuì ―nì cachi‑yà. Te nèhivì dacuahá‑yá, cuàhà gá nì nàcùndoo‑ne tnùnsí ini sàhámà.
23794	MAT 17:25	―Jaan ―cachí Pedro. Dandu nì quìhvi‑ne ini vehe (ndé iá‑yà). Te dihna‑ya nì càhàn‑yà xì‑né, cachí‑yà: ―¿Nansa tuxí inì‑ní, Simón? ¿Nansa quidá rey ñuhìví yohó? ¿A núù nèhivì xí mii‑té tavá‑te cuota xi‑tè, te ò núù nèhivì tùcù (dandacú‑te nùù‑xí)?
23795	MAT 17:26	Dandu nì cachi Pedro: ―Divi nùù nèhivì tùcù. Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nú ducán nduá, dandu nèhivì xínduu nèhivì xí rey, còò obligación icúmí‑nê, ¿á ma ndisá?
23796	MAT 17:27	Doco sàhà‑ñá có‑cùní‑ndà cuduchi ini ni‑iin nèhivì sàhà‑ndà, ñàyùcàndùá cuahán‑nî mar yucù siaca, te quisì primeru nìhì‑ní, nacuna‑ní yuhù‑sí, te tavà‑ní dìhùn inácáá mà. Dandu cunihi‑níà cùhùn chiyàhvi‑ní nùù nècuàchìmà, vàchi vàtùni sàà mà sàhà ndúì‑ndà ―nì cachi‑yà.
23799	MAT 18:3	―Palabra ndàcuisì nduá cachíˋ xì‑nsiá yohó; nú màsà náxícócuîìn ini‑nsià, te nàcùnihnu viì inì‑nsia na iin ñà‑cuati, dandu mà sáà‑nsià ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi.
23816	MAT 18:20	Vàchi nú sànì nataca‑nsià mate úì ò únì‑nsià iin‑ni xaan, te ndácùcahan‑nsiá quìví, dandu yucán icúmí coo stnáì cutnahí xì‑nsiá ―nì cachi Jesús.
23818	MAT 18:22	―Còó ―cachí Jesús xì‑né― màdì cuísi ùsà xichi, cachíˋ. Dècuèndè (yáha ga cuàhà tantu) ñà‑jaàn xiñuhu cuicahnú inì‑ní sàhà‑né, mate 70 tantu gà nùù ùsà xichi ni cúndúá.
23831	MAT 18:35	’Pues ducán icúmí quida stná Yuamánìˊ iá ansivi xi mii‑nsiá nú có‑cùní‑nsià cuicahnú ndisa ini‑nsià sàhà ñanìtnaha‑nsia ―nì cachi Jesús.
23835	MAT 19:4	Te nì cachi‑yà xì‑né: ―Ádi sánì cahvi‑nsia nùù tutu ìì ndé cacháˋ nansa nì quidayucun Dios nèhivì primeru, iin‑ne nì sàcùnduu tiàa, te inga‑nè ñahà.
23838	MAT 19:7	Dandu nì cachi nècuàchì fariseu xì‑yá: ―Pues nú ducán, dandu ¿índù chuun nì cachi Moisés iá permisu, vàtùni cuàha‑nda ñahàdìhí‑ndà iin tutu cachí cuàhàn‑ndà cate‑ndàñá, dandu nacoo‑ndañá? ―nì cachi‑nè.
23839	MAT 19:8	―Còó ―cachí‑yà―; sàhà ñà‑có‑cùní‑nsià cunini viì‑nsiá, ñàyùcàndùá nì sàha Moisés permisu cate stnàhá‑nsiá. Doco na ní quesaha ñuhìví, còó, màdì dùcàn nìsá ìa.
23841	MAT 19:10	Dandu nì cachi nècuàchì dacuahá‑yá xì‑yá: ―Nú ducán (ùhì) iá chuun sàhà iin ñahàdìhí‑ndà, dandu chicá vàha màsà nándàhà‑ndà.