23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23234	MAT 1:21	Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san.
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23242	MAT 2:4	Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña.
23243	MAT 2:5	Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ñuú Beleen é kāduku ntée ñuú Judea, tsí kuan ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā:
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23246	MAT 2:8	Kidáā né, taxnūu ña ña ñuú Beleén san, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, nantuku vāꞌá nto iꞌxá san. Te nāniꞌi nto í ne, taxnūu nto túꞌūn vata koo é kikunúu ini kó i dɨ —kaꞌan ña.
23251	MAT 2:13	Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña.
23258	MAT 2:20	—Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kunúꞌu nto ñuú Israee, tsí e xíꞌi ña é ncho kaꞌní iꞌxá san —kaꞌan ña.
23263	MAT 3:2	kakaꞌan ña: —¡Natɨvi iní nto, tsí e xée ētsin ntuvi é kiꞌxi Xuva ko, kixkadā kúꞌvē ña! —kaꞌan ña.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23273	MAT 3:12	Niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kākani ña kɨtɨ trigú ne, dá nākaxnúu ña é vāꞌá ne, dá nātsuꞌun váꞌa ña. Ntá tsi e ña kaidiáꞌvi ne, kaꞌmi ña meꞌñú ñuꞌu é ña kantáꞌva —kaꞌán Juaán san.
23275	MAT 3:14	Ña ni ntío Juaán san é nakūtsi ntute ña ña, ne, kakaꞌan ña: —Xuꞌu é kantio ko é dɨvi nto nakūtsi ntute nto ko. ¿Vá kūvi ntu é xuꞌú nakūtsi ntute ú nto? —kaꞌan ña.
23276	MAT 3:15	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuan tsī koo, tsi é vāꞌá ō é kāda ntaa o é un ntɨꞌɨ̄ é kāꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌán Juaán san tsí vií ña.
23278	MAT 3:17	Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā —kaꞌan tátsín san.
23281	MAT 4:3	Kidáā ne, xéē tóꞌō e ña váꞌā san ne, kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, káꞌan ni xūú san na ntūví tañúꞌū —kaꞌan.
23282	MAT 4:4	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23284	MAT 4:6	kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan.
23285	MAT 4:7	Kakaꞌan Jésuu ni i: —Tsí uve naꞌa xtúku kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá ku koto ntēen Tóꞌo o, Xuva ō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23287	MAT 4:9	Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan.
23288	MAT 4:10	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23295	MAT 4:17	Nté ntūvi tsikan éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ntódo ña: —Natɨvi iní nto, tsí dokó sa xee ntúvi é kixkadā kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña.
23297	MAT 4:19	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨn ntó ko ne, taꞌxi ú nto tsiñu é kāna nto ñaꞌa é kuntīkɨn ñá ko —kaꞌan ña.
23306	MAT 5:3	—Nté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23412	MAT 7:27	Dā kɨ́ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute. Un váꞌa tsi īnu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān ne, uun ito tsī kɨ́ɨn. Kūnaá kueꞌen viꞌi ña —kaꞌan Jésuu.
23416	MAT 8:2	Xée ūun ñaꞌa, ña kanakóꞌxo kúñu ī, mí tuví ña ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá, kakaꞌan ña: —Tōꞌó, tē ntio nto ne, kuvi ntaváꞌa nto ko —kaꞌan ña.
23417	MAT 8:3	Nákāa Jesuu ntaꞌa ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, dá kakāꞌan ña: —Ntio ko. ¡Ntuváꞌan! —kaꞌan ña. Ura tsí i ntuváꞌa ña ne, ntɨ̄ꞌɨ kuiꞌí san.
23418	MAT 8:4	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí viin. Ñá ku kāꞌan ni ñaꞌa nté o kuvi o, ntá tsi kuēꞌen mí tuví dutú san, nañēꞌen ña kúñu ō. Da kidáa kuēꞌén doméni iña Xuva ko é kākaꞌan lei Muísee, vata koo é kūtuni ñáꞌa san tsi é ntuváꞌan —kaꞌan ña.
23420	MAT 8:6	kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó, tuví ña kade tsiñu iñá ko nú viꞌī kó kān ne, nautun ña. Ñá tē nté kaa kantoꞌo ña —kaꞌan ña.
23421	MAT 8:7	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kɨ́ꞌɨ̄n u, dá ntaváꞌā ú ña —kaꞌan ña.
23422	MAT 8:8	Ntá tsi kakaꞌan tóꞌō sntadún san ni ñā: —Tōꞌó, ñá tē neé nuu áꞌvī u é kɨ̄ꞌɨn nto nú viꞌī kó kān. Te da mii tsī é kaꞌan ntó ne, ntuváꞌa ña.
23423	MAT 8:9	Xuꞌú ne, īó ña kade kúꞌve iña kó ne, kade ú tóꞌō sntadún san dɨ. Te kāꞌán u ni ūun ñaꞌa é na kɨ̄ꞌɨn ñá ne, kɨ́ꞌɨn ntīꞌxe ña. Te kāꞌán u ni tūku ñaꞌa é kīꞌxi ña ne, kiꞌxi ntiꞌxe ña. Te kāꞌán u nī ña kade tsiñu iñá ko é viī ñá tsiñu tsikán ne, kada ntaa ña —kaꞌan ña.
23424	MAT 8:10	Da kúduꞌva Jesuú da téku ña é kākaꞌan tóꞌō sntadún san ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Váta kīní u uun ñaꞌa, ña e dóo kakuintíꞌxe i, nté ña ñuú Israee.
23426	MAT 8:12	Ntá tsi ñaꞌa, ñá kuini i é duku ntée ña kuntōo ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuītá nuu Xuva ko ñā mí dií ka ikā, mí dóo nee. Ikān e kueku ña ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan ña.
23427	MAT 8:13	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni tóꞌō sntadún san: —Kunúꞌun. Kuan koo na kūví vata tsī o kuíntiꞌxe o —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña kade tsiñu iña ña.
23433	MAT 8:19	Xée ūun mastrú leí san, ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastrú, kuntīkɨ́n u nto dā míꞌī ka mí kɨ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña.
23434	MAT 8:20	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xteé san ne, īó mâvi tɨ mí kaintoo váꞌa tɨ. Lāá, kɨtɨ ntaíko e dukún kān né, īó taka tɨ mí kañuꞌu váꞌa tɨ dɨ. Ntá tsi xuꞌú é vēxkúvī ú ñatīí ne, ña túvī mí kutūví daꞌna dɨkɨ́ ko —kaꞌan ña.
23435	MAT 8:21	Tuku ña ntɨniꞌi ñā né, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó ntɨ, taꞌxi nto é diꞌna kikuꞌxí u uvā kó ne, da kidáa kuntīkɨ́n u nto —kaꞌan ña.
23436	MAT 8:22	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨ́n ko. Xtuvīn miin ñá ntɨ̄xɨ́ san, na kūꞌxí taꞌan ña ña ntɨ̄xɨ́ niꞌi ñā —kaꞌan ña.
23439	MAT 8:25	Kuéꞌēn ña ntántīkɨn ñá ne, nantóto ña ñā, ntákaꞌan ña: —¡Nakakū ntó ntɨ, Tóꞌō ntɨ, tsí doko sa téni ō! —kaꞌan ña.
23440	MAT 8:26	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui ntaúꞌvī ntú nto? ¿Nté kui ña kueꞌe ntu ntákuintiꞌxe nto? —kaꞌan ña. Kidáā ne, nákuntītsí ña, kakaꞌan ñá ni tātsín san ni ntūte sán ne, kūkadin.
23441	MAT 8:27	Koó dā kúduꞌva ña ñuꞌu tun ntōó san, ntátsixeꞌe tāꞌan ña: —¿Neé ntu ñaꞌa ña sāꞌa? Tsí un tsi nte tátsín san ni ntūte san kade ntaa é kākaꞌan ña —kaꞌan ña.
23443	MAT 8:29	Ntákachuꞌu ntáa ñatīí san, ntákaꞌan ña: —¿Ntē ntú koo vií nto nī ntɨ́, Iꞌxá Xuva kō? ¿Vēxnántoꞌo ntu nto ntɨ́ diꞌna dá xēe ntúvi ī é ntōꞌo ntɨ? —kaꞌan ña.
23445	MAT 8:31	Ntaíkan é ña váꞌā san da xeꞌe ntaꞌa Jésuu: —Te nakuitā ntó ntɨ ne, taꞌxī nto é kɨ̄ꞌví ntɨ nima kútsín san —kaꞌan.
23446	MAT 8:32	Kakaꞌan Jésuu: —Kuēꞌen —kaꞌan ña. Ne, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san, kúkɨ̄ꞌví nima kútsín san. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kutsín san ínu tɨ, kueꞌen tɨ́ xɨꞌntɨ kán, ne, nákōꞌxó nuu tɨ kúñu tɨ̄ nu mínī san. Ikān ténī ntɨɨ́ ntɨɨ̄ tɨ.
23450	MAT 9:2	Kidáā ne, xee níꞌi ñāꞌa san uun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī, ntekú ña chidō. Dā íni Jesuu tsi dóo ntákuintiꞌxe ña vexníꞌi ñā sán ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsí e dé kaꞌnu iní u ni ō kuétsi ō —kaꞌan ña.
23452	MAT 9:4	Ntá tsi ini Jésuu neé ntádē kuení ña, ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui dóo kīni o ntádē kuení ntu nto?
23454	MAT 9:6	Ntá tsi ntio ko é kūtuni nto tsí kuvi vií u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi, é kāda kaꞌnu iní u kuétsi ntō ñuxiví a —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: —¡Nakuntítsin ne, nakiꞌin chido ō né, kūnúꞌun nú viꞌi o kān! —kaꞌan ña.
23457	MAT 9:9	Dā ntáka Jesuu íkān ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña uun ñatīi, ñá nani Māteu. Tuví ña mí kaido ña diuꞌun xôó san iña ñá ñuú Roma. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuntīkɨ́n ko —kaꞌan ña. Nákuntītsí Mateú san ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña.
23459	MAT 9:11	Dā íni ña fariseú san ne, tsixeꞌe ñā ña ntántīkɨn Jésuu: —¿Nté kui ntaéꞌxi dadɨɨ ntú mastru ntó san nī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ña iō kuetsí i san? —kaꞌan ña.
23460	MAT 9:12	Dā téku Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña é vāꞌá o ni ī ne, ña ntántio ña medíkū; mii tsī ña ntánchokuví san.
23461	MAT 9:13	Kueꞌēn ntó ne, nakuāꞌa nto túꞌūn saꞌa, vata koo é kūtuni nto nee iñá ncho kaꞌan sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi é ntīo kó ne, na ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto.” Kuan ō kaꞌan Xúva kō. Tsí xuꞌú ne, ñá te ñaꞌa é vāꞌa véxnantuku ú, tsí ñaꞌa é iō kuetsí i —kaꞌan ña.
23462	MAT 9:14	Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨ́n Juaán san mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui ntɨꞌɨ́ nī ña fariseú san ne, ntaíntóo ixū ntɨ, ntá tsi ña ntántīkɨn ntó ne, ña ntáde ña? —kaꞌan ña.
23463	MAT 9:15	Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Vá kuntoo ntaꞌxa ntu ña kaxee viko mí tántaꞌa ñaꞌa dá tuví dukuān ña tántaꞌa san ni ñā? Tsi xée ūra i é ntāka ña tántaꞌa san mí ntōo ña ne, kidáā né, kuntoo ixu ñā.
23465	MAT 9:17	Ntē ña tsuꞌun o ntute tɨ́ntiꞌo xee ini tsáꞌa atā e kúvi ñɨɨ, tsí ntatsin ñɨɨ sán ne, katɨ ntɨꞌɨ ntute tɨ. Nté ñɨ̄ɨ san ña kaidiáꞌvi ká i dɨ. Tsí tsuꞌun o ntūte tɨntiꞌo xee ini tsáꞌa ñɨɨ xēé, vata koo é xntii ntuvi nuu i —kaꞌan ña.
23466	MAT 9:18	Da nɨɨ kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, xée ūun ñaꞌa ña tsiñu i, inchɨ́tɨ ña nūu Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Dā ve xíꞌi a diókō ko. Ntá tsi te kīꞌxi nto ne, te tɨɨn ntaꞌa nto ī né, ntoto —kaꞌan ña.
23470	MAT 9:22	Xkokōto Jésuu áta ñā ne, īní ña ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsi é ntuváꞌan, tsi kuíntiꞌxe o ko —kaꞌan ña. Ne, ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña.
23472	MAT 9:24	kakaꞌan ñá ni ñā: —Koo xio nto. Ñá te ni xīꞌí tun; kūdii kakidí tun —kaꞌan ña. Da xkuntée ñaꞌa san Jesuu.
23475	MAT 9:27	Dā ntáka Jesuu íkān ne, uvi ñáꞌa, ña kuāá, kuntīkɨn ñá ña, ntákana ña ña: —¡Ntūntaꞌví ini nto ntɨ́, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña.
23476	MAT 9:28	Dā ita ntíꞌxin Jesuú san má viꞌi kān ne, xée etsin ña kuāá san mí tuví ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto e kuvi vií u sáꞌā? —kaꞌan ña. —Ntákuintiꞌxe ntɨ́ nto, Tóꞌō ntɨ —kaꞌan ña.
23477	MAT 9:29	Kidáā ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntuxnūu ñá, kakaꞌan ña: —Na kūví vata tsī ó ntákuintiꞌxe nto —kaꞌan ña.
23478	MAT 9:30	Kidáā né, nāxiꞌi ntuxnúu ña. Dōó kaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí vií nto vata koo é ña kutúni ñáꞌa san —kaꞌan ña.
23481	MAT 9:33	Dā nakuíta Jesuu é ña váꞌā san ne, nākaꞌan ñá ñɨꞌɨ san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —¡Nté uun ito vata kíni o é kuan koo kūvi ñuú Israee! —kaꞌan ña.
23482	MAT 9:34	Ntá tsi ña fariseú san ne, ntákaꞌan ña: —Kūdii tóꞌō e ña váꞌā san kaxeꞌe é kūvi vií ña sāꞌá nakuitā ñá é ña váꞌā san —kaꞌan ñá iña Jésuu.
23485	MAT 9:37	Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Dōó iō ñáꞌa é vāta tekú ña túꞌun Xuva kō, ntá tsi ña tɨtɨ́n ñaꞌa ña ntákaꞌan ntódo san. Vata ntáa matu e dóo kuáan ne, xōxó kueꞌe ñáꞌa é taꞌvi ñā.
23486	MAT 9:38	Dukuān ne, kákan ntō Tóꞌo ītú san na taxnūu ña ñaꞌa, ña ntáde tsiñu, e kitáꞌvi ña ītú san —kaꞌan ña.
23491	MAT 10:5	Taxnūu Jesuu ña é uxuvi ñáꞌa san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñá ku ñeꞌē nto mi ña ntákuintiꞌxe ña Xuva kō; ntē ña ku ñeꞌé nto mí ntoo ña Samariá san dɨ.
23528	MAT 10:42	Tē xoó ñaꞌa kuéꞌe ña uun eꞌxin ntute vīꞌxin é kōꞌo uun á na kuetsi, na kantīkɨ́n ko ne, nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí niꞌi ntiꞌxe ña doméni —kaꞌan Jésuu.
23532	MAT 11:4	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kueꞌēn nto mí tuví Juaán ne, káꞌan nto ni ñā nuu i é ntátekú nto ni nūu i é ntaíni nto.
23534	MAT 11:6	¡Nté kuān nte váꞌā ó ni ñaꞌa, ña é ña kákukaꞌan núu i ko! —kaꞌan ña.
23535	MAT 11:7	Dā kunúꞌu ña ntántīkɨ́n Juaán san ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ñāꞌa, ña e dóo tɨtɨ́n, ña ntántoo san, kuenta iñá Juaan: —¿Nee iñá ntu ixkoto nto má kūꞌu kan? ¿Vá ixkoto ntú nto choo é kākantá nuu da kainu tatsín san?
23547	MAT 11:19	Vevií ne, xéē ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kaeꞌxí u ne, kaxiꞌi ú ne, ntákaꞌan ña tsi dóo ini eꞌxí u, dóo ini xiꞌi ú dɨ ne, ntákaꞌan ña tsí xuꞌú ne, dōo váꞌa tiin ú nī ña ntaído diuꞌun xôó san nī ña kini ntáa san. Ntá tsi kutuni ko tsi dóo kiꞌin īní ntiꞌxe Xuva kō da ntaíni o nté o de ña ntántīkɨn ña —kaꞌan Jésuu.
23549	MAT 11:21	—¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña ñuú Coraziin! ¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña ñuú Betsaida! Tē dɨ́ ni īni ña ñuú Tiru ni ñá ñuú Siduun núu i e dóo naꞌnu é īni nto ne, nté ēmá tsi é nātɨvi iní kueꞌen ñá ne, ínūu ña doo lakɨ́ ne, dáꞌvi ñā dɨkɨ ña xáā vátā xkoó ini ña dá ntoo ntaꞌxa ña.
23552	MAT 11:24	Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí dií ka donchuꞌvi koo ntoꞌo nto, é vatā o kúvi ñūú Sodomá tē xee ntúvī é xntēkú kūꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu.
23553	MAT 11:25	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Ntadiáꞌvi nto, Xuvā ko, Tóꞌō e dukún kān ni ñūxiví a dɨ, tsí xnuu xuꞌū ntó nuu i é nuu é ntaā í san é ña kiní ña dóo kiꞌin inī í san nī ña dóo tuꞌvé i sán dɨ ne, nañēꞌe ntó ña ntāꞌví san.
23554	MAT 11:26	Kuán ō dé nto, tsí kuan ō ntío nto é viī nto —kaꞌan ñá ni Xuva kō.
23555	MAT 11:27	Kakaꞌan xtúku Jesuu: —É taꞌxi Xuva kō é un ntɨꞌɨ nuu i ntāꞌa ko. Xōxó ñaꞌa é īni ntíꞌxe ña xoo é Iꞌxá Xuva ko, da mii Uvā kó ini ña. Xōxó īni i xoo é Xuva kō, da mii tsi Iꞌxā ñá, ni da xōó ka ñaꞌa é ntio Iꞌxá ña é kūtuni ña.
23558	MAT 11:30	Ñá vīꞌxín kaa itsi ko, ntē ña ntii tuꞌún tsiñu é tāꞌxi ú nto dɨ —kaꞌan ña.
23560	MAT 12:2	Ntá tsi dā íni ña fariseú san ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Uun ō ntáde ña ntántīkɨn nto é dóo xií kaa é vīi o ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña.
23561	MAT 12:3	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Vāta nakuaꞌa ntu nto nte o dé Davii da kákɨn ña kídaa, ni ña ntɨniꞌi ñā?
23566	MAT 12:8	Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, xuꞌu é kadē kûꞌvé u ntuvi dá iō dáꞌna dɨ —kaꞌan ña.
23568	MAT 12:10	Ikān tuví uun ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i. Tsixeꞌe ñāꞌa san Jésuu: —¿Ña xíi kaa ntu é ntaváꞌa o ñaꞌa ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é nīꞌi ña é tsiꞌi kuétsi ña ña.
23569	MAT 12:11	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xoó ñaꞌa nto, te ūun kudii á leꞌntu nto īó tɨ ne, te kōꞌxó nuu tɨ xavi ntuvi dá iō dáꞌna ne, ¿ñā ntu natavá nto tɨ?
23570	MAT 12:12	¿Ñā ntu te dií ka nuu áꞌvi ñaꞌa san é a leꞌntu? Dukuān ne, ñá te xīi kaa é vīi o é vāꞌá ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña.
23571	MAT 12:13	Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñatīí san: —Nakaan ntaꞌa o —kaꞌan ña. Nákaa ntiꞌxe ña ntaꞌa ña ne, ntuváꞌa vata tsi kaa ntaꞌa ña é uun san.
23581	MAT 12:23	Koó dā kúduꞌva un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san, ntákaꞌan ña: —¿Vá ña sāꞌá ntu é iꞌxá ika Dāvii? —kaꞌan ña.
23582	MAT 12:24	Ntá tsi dā téku ña fariseú san ne, kaꞌan ña: —Kūdii Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san, kaxéꞌe é kākuvi kade ña kanakunu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña.
23583	MAT 12:25	Ini Jésuu nee é ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Da nēé ka ñuu mi ntánāa míi ñā ne, kunaa. Uun ñuú, ō uun ñaviꞌi é kuvi ña uvi dava ña ne, ñá kūtíi ña, tsí kīi nteé xio taꞌan mii ñā.
23595	MAT 12:37	Tsi kídaā ne, káꞌan Xuva ko te vāꞌá nto, o tē ña váꞌa nto kuenta iña i é kāꞌan nto —kaꞌan Jésuu.
23596	MAT 12:38	Kidáā ne, nantíko kōó mastrú leí san nī ña fariseú san, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastrú, ntio ntɨ é viī ntó uun nuu i é dóo kaꞌnu —kaꞌan ña.
23597	MAT 12:39	Ntá tsi nantiko koó ña, kakaꞌan ña: —Koó da ña kini ntáa san, ña é ña ntákuintiꞌxe i san, ntio ña nuu i e dóo kaꞌnu. Ntá tsi ñá kīní ka ña nuu i e dóo kaꞌnu, mii tsī nuu i é idé ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jōnaa.
23603	MAT 12:45	Kɨ́ꞌɨ̄n né, kuntēka ká uꞌxe é ña váꞌā e dií dií ka kini ntáā é dɨvī. Kɨ́ꞌvī ntɨꞌɨ nima ñáꞌa sán ne, ikan kuntōo. Kidáā ne, dií dií ka kini koo kuvi ni ñāꞌa san é dīꞌna. Kuan kōo kuvi ñaꞌa, ña é kīni ntáa, ña ntántoo vevii —kaꞌan Jésuu.
23605	MAT 12:47	Uun ñaꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ̄ ntée ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ntō —kaꞌan ña.
23606	MAT 12:48	Ntá tsi nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Xoó ntu é dɨꞌɨ̄ ko? ¿Xoó ntu é ení ko? —kaꞌan ña.
23607	MAT 12:49	Kāta nteé ña ntaꞌa ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ña: —Ña sāꞌa é dɨꞌɨ̄ kó ni ēní ko.
23608	MAT 12:50	Tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kade é ntio Uvā kó, ña é tuví e dukún kān né, dɨvi ñā é ēní ko, dɨvi ñā é tāꞌan kó, dɨvi ñā é dɨꞌɨ̄ kó dɨ —kaꞌan ña.
23611	MAT 13:3	Ñá te da dīi núu i e ntáa ña ni ñāꞌa san é kanakuāꞌa ña ña. Kakaꞌan ña: —Uun ntuvi ne, uun ñaꞌa kúkāté xaa ña ntɨkɨn.
23617	MAT 13:9	Xoo e katéku í ne, na kīni —kaꞌan ña.
23618	MAT 13:10	Kidáā ne, véꞌxī ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui kuān ó kantaa ntu nto ni ñāꞌa san? —kaꞌan ña.
23619	MAT 13:11	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntōꞌó ne, ntáduku ntée nto é kūtuni nto nuu i é iō xuꞌu iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō, ntá tsi ña ntáduku ntée tuku ñaꞌa san.