23214	MAT 1:1	Xuꞌu é Mateú u ne, iꞌa kakaꞌán u iña táta viꞌi Jesucristu, iꞌxá ika Dāvii, iꞌxá ika Ābraan.
23219	MAT 1:6	xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ̄ꞌɨ kií, ñadɨ̄ꞌɨ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun.
23225	MAT 1:12	Dā rkontûvi xíō iꞌxá Jeconia é nani Salātiee; xíō iꞌxá Salatiee é nani Zorobābee;
23230	MAT 1:17	Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san.
23231	MAT 1:18	Dukuan ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san.
23232	MAT 1:19	Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña.
23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23237	MAT 1:24	Dā ntóto Joseé ne, dē ntaa ñá vatā ó kakaꞌan ánje Xuva kō san. Nākiꞌi ñá ñadɨꞌɨ̄ ña,
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23241	MAT 2:3	Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23247	MAT 2:9	Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.
23248	MAT 2:10	Dā íni ña kɨ́mī sán ne, ñá tē nté kaa diní ña.
23249	MAT 2:11	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.
23250	MAT 2:12	Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña.
23251	MAT 2:13	Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23256	MAT 2:18	Dîtó un tsi nte ñuú Ramaa ntákachuꞌu ntáa ña, ntaéku ña. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ Israeé ne, ntaéku nteé ña iꞌxá ña. Ña ni ntío ña ntukaꞌnu iní ña, tsí é xiꞌi ntɨ́ꞌɨ iꞌxá ña, kaꞌan ña.
23261	MAT 2:23	Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña.
23264	MAT 3:3	Ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāiá ne, kakaꞌan ñá iñá Juaán san dá kākaꞌan ña: Dîtó tatsin úun ñaꞌa, ña e dóo ntii kākaꞌan ñuu itsí kān: “Nakōo túꞌvē ntó itsi Xuva kō; Ntantaa ntó itsi ña”, kaꞌan ña, kaꞌan Ísaiá san.
23271	MAT 3:10	É iō tuꞌve kaá ntee é nakɨ̄ɨn ña utun san. Da nēé ka utun é ña taꞌxi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨ̄ɨn ña ne, dá kaꞌmi ña.
23272	MAT 3:11	Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto.
23277	MAT 3:16	Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña.
23278	MAT 3:17	Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā —kaꞌan tátsín san.
23288	MAT 4:10	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23290	MAT 4:12	Dā téku Jesuu tsí nuu kutū Juaán ne, kuéꞌen ña ñūú Galilea.
23292	MAT 4:14	Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia:
23296	MAT 4:18	Dā íka Jesuu úun xo diñɨ míni Galileá san ne, īní ña Simuun, ña é kākaꞌan ña é Pedrú, ni enī ñá, Andree. Ntánakuītá nuu ñá xunu ña nú ntute kān, tsí ntátɨɨn ña tsákā.
23304	MAT 5:1	Dā íni Jesuu tsí ña te da díi ñaꞌá san ne, kuxée ña dɨkɨ ukú san. Dā itúvi ña ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña.
23316	MAT 5:13	ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san.
23327	MAT 5:24	xtuvī mii ntó doméní san nú nāá san ne, kueꞌēn nto mí tuví taꞌan nto. Diꞌna ntuváꞌa nto ni tāꞌan nto ne, kidáa kuēꞌé nto doméni ntaꞌa Xúva kō.
23332	MAT 5:29	ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23333	MAT 5:30	Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23340	MAT 5:37	Dá ntákaꞌan ntó ne, da mii tsī é kāꞌan nto tsí kuvi ne, o ña kúvi. Tē nteku é kāꞌan ntó ne, kade nto é kanañēꞌe tóꞌō e ña váꞌā san nto é viī nto.
23351	MAT 5:48	Dɨvi ntō ne, vií nto é vāꞌá ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, vatā ó de Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
23352	MAT 6:1	ʼDá kāde nto nuu i é vāꞌá ne, ña kú de nto nūu ñaꞌa da ti é kāꞌan ñá tsi dóo vaꞌá ñaꞌa nto. Tsi kidáā ne, ña táꞌxi Xuva kō, ña tuví e dukún kān, doméni é kāduku ntée nto.
23353	MAT 6:2	Dukuān ne, dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, ñá ku kaꞌān ntó ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa vatā ó de ñaꞌa é rkɨ xaa ña ntéku e ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ. Kuān ó de ña vata koo é kāꞌan ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23356	MAT 6:5	ʼDā ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku kaꞌān ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Tsi dóo ntio ña é kuntitsī ña kaꞌan ntâꞌví ña má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ́, vata koo é kīní ñaꞌa san ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23358	MAT 6:7	ʼDá kakāꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku dotō tsí kaꞌan ntó vatā ó ntáde ñaꞌa, ña é ñá ini Xúva kō. Tsí tē dóo kiꞌin ito kāꞌan ña é dɨvi dɨvi tsī ne, kuétsī é tēkú Xuva ko ñā, kuiní ña.
23360	MAT 6:9	Duꞌva koo kaꞌan ntâꞌví nto: Xuvā ntɨ é tuví nto e dukún kān, na nakuiko ñuꞌū ntɨ́ dɨvī nto.
23367	MAT 6:16	ʼDá ntaíntoo ixu ntō ne, ñá kū xkuntóo ntaꞌxa ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Ntánakoto ntaꞌxa ña vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña ntaéꞌxi ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23375	MAT 6:24	ʼÑa kúvi kada tsiñu o ni ūvi ñaꞌa tóꞌo kō é uun kaa tsi. Tsí te ntio ko ñá uun ña ne, ñá uun sán ne, ñá ntīo ko ña. Tsí uun ñaꞌa ña ne, kuiko ñuꞌu o ñā; ñá uun sán ne, ñá kuiko ñuꞌu o ñā. Dukuān ne, ña kúvi kada tsiñu ō é nɨɨ̄ kuéꞌen ini ko īña Xuva kó te dadɨɨ tsi kadā kuení ko nté koo kukuika ō.
23376	MAT 6:25	ʼDukuān ne, kakaꞌán u ni ntō: Ñá ku dē kuení nto ntuvi iña nto, míꞌi kīꞌxi é kōꞌo é kāꞌxi nto, míꞌi kīꞌxi doo é kunūu nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi ntuvi iña nto é vata kaa e é kāꞌxi nto? ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi kúñu ntō é doo san é kunūu nto?
23382	MAT 6:31	Dukuān ne, ñá ku kutsuꞌun ntō, ñá ku kaꞌān nto: “¿Míꞌi ntu kīꞌxi é koꞌo ō, é kāꞌxi o? ¿Míꞌi ntu kīꞌxi é kunuu kutāvi o?” Ñá ku kuān xkoó kaꞌan nto.
23385	MAT 6:34	Dukuān ne, ñá ku ntɨꞌɨ inī nto nté koo vií nto uten, tsí utén ne, īó ka ntuvi é ntɨꞌɨ iní nto. Tsí utén utén ne, xée miī é ntɨꞌɨ iní nto nēe é viī nto.
23390	MAT 7:5	Dɨvīn é kaeni ntaꞌvín, diꞌna natāván ntuꞌu é nūu ntuxnúu o ne, kidáa kūvi kinin é natāván utsi xákā san é nuu ntuxnūú taꞌan o.
23393	MAT 7:8	Da xōó ka ñaꞌa é kakan ña ne, niꞌi ña. Da xōó ka ñaꞌa é nantuku ñā ne, níꞌi ñā. Da xōó ka ñaꞌa é nakeꞌxen ñā xiꞌí san ne, nakaan.
23397	MAT 7:12	ʼDa nēé ka nuu i é ntio nto é vīí ñaꞌa ni ntō né, kuan kōo vií nto ni ñā dɨ. Tsi sáꞌa kakāꞌan lei Muísee, ni ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā.
23399	MAT 7:14	Ntá tsi ña te niꞌí xiꞌi mí kuīta ntíꞌxin ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Dōó ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn o itsí sāꞌá ne, ñá tɨ̄tɨ́n ñaꞌa ntánanīꞌi ña.
23404	MAT 7:19	Da nēé ka utun é ña kakíi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨɨn ō né, kaꞌmi ō.
23405	MAT 7:20	Dukuān ne, kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨ́tɨ i.
23406	MAT 7:21	ʼKuān te dóo tɨtɨ́n ñaꞌa ntákaꞌan ña e Tóꞌo ñā ko, ntá tsi ña te un ntɨꞌɨ ña xēe ñá ntaꞌa Uva kō. Da mii tsī ña e dé ntaa é kākaꞌan Úvā ko, ñá tuví e dukún kān, é xēe ña.
23409	MAT 7:24	ʼDá xōó ka ñaꞌa é kātekú i é kākaꞌán u, te kāda ntaa ña túꞌūn é kākaꞌán u ne, vata kaa ña e dóo kiꞌin inī í kaa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú xuú san.
23410	MAT 7:25	Dá kɨ̄ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute san. Un váꞌa tsi ínu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān, ntá tsi ña ni kɨ́ɨn viꞌí san, tsí ntitsi kutu nú xūú san.
23411	MAT 7:26	Dá xōó ka ñaꞌa, ña é kātekú i é kākaꞌán u ne, ntá tsi ña káde ntaa ña túꞌūn kó ne, vata ntáa ña tuntu ntáa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú ñutɨ.
23412	MAT 7:27	Dā kɨ́ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute. Un váꞌa tsi īnu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān ne, uun ito tsī kɨ́ɨn. Kūnaá kueꞌen viꞌi ña —kaꞌan Jésuu.
23413	MAT 7:28	Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ñaꞌa san é kuan ō nakuaꞌa ña ña,
23415	MAT 8:1	Dá kūntíi Jesuu xúku san ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña.
23418	MAT 8:4	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí viin. Ñá ku kāꞌan ni ñaꞌa nté o kuvi o, ntá tsi kuēꞌen mí tuví dutú san, nañēꞌen ña kúñu ō. Da kidáa kuēꞌén doméni iña Xuva ko é kākaꞌan lei Muísee, vata koo é kūtuni ñáꞌa san tsi é ntuváꞌan —kaꞌan ña.
23419	MAT 8:5	Dā xee ñá ñuú Capernaú ne, xéē tóꞌō é uun sientu sntadún san mí tuví ña ne,
23424	MAT 8:10	Da kúduꞌva Jesuú da téku ña é kākaꞌan tóꞌō sntadún san ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Váta kīní u uun ñaꞌa, ña e dóo kakuintíꞌxe i, nté ña ñuú Israee.
23428	MAT 8:14	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌī Pedru kán ne, īní Jesuu é tuví ntaa ñuntɨ́ɨ Pedrú san e dóo kaxéꞌe ña kaꞌni.
23430	MAT 8:16	Dā kuáa vaꞌá ne, xée ñāꞌa san mí tuví Jesuu. Dōó tɨtɨ́n ñaꞌa ntánteka ña ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima i. Jesuú ne, uun tsi túꞌun ñā nakuíta ña é ña váꞌā san ne, ntāváꞌa ña ña nchokuví san dɨ.
23432	MAT 8:18	Dā íni Jesuu tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntátavi núu ña ña ne, kakaꞌan ña tsí kɨꞌɨn ña, kuita ntiꞌxin ña uun xo diñɨ mínī san.
23442	MAT 8:28	Dā xee ñá uun xo diñɨ ntute san mí tuví ñuu é nani Gādará ne, úvi ñatīi ntíi ña nú ñaña kapūsantu kán ne, xée ētsin ña mí tuví Jesuu. Ñúꞌū é ña váꞌā san nima ñá ntuvi ñá ne, dōo diin ña. Ntaûꞌví ñaꞌa san é kuīta ntíꞌxin ña mí ntoo ña.
23444	MAT 8:30	Daꞌa sán ne, ñuꞌu kutsin, ntaéꞌxi tɨ.
23448	MAT 8:34	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i sán ne, xée ñā mí tuví Jesuu. Dā íni ña ña ne, ntákaꞌan ñáꞌa san ni Jésuu, na viī ñá da xeꞌe, na ntāka ña ñuú tsikan.
23450	MAT 9:2	Kidáā ne, xee níꞌi ñāꞌa san uun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī, ntekú ña chidō. Dā íni Jesuu tsi dóo ntákuintiꞌxe ña vexníꞌi ñā sán ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsí e dé kaꞌnu iní u ni ō kuétsi ō —kaꞌan ña.
23456	MAT 9:8	Dā íni ñaꞌa san sáꞌā né, dōo uꞌví ña. Ntákaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō é xēꞌé ña é kūvi vií ñaꞌa san vatā o dé Jesuu.
23457	MAT 9:9	Dā ntáka Jesuu íkān ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña uun ñatīi, ñá nani Māteu. Tuví ña mí kaido ña diuꞌun xôó san iña ñá ñuú Roma. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuntīkɨ́n ko —kaꞌan ña. Nákuntītsí Mateú san ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña.
23458	MAT 9:10	Uun ito ne, dá tuví Jesuu má viꞌi kān ne, ñá te da dīi ña ntaído diuꞌun xôó san xee ña, ni tuku ñaꞌa, ña kini ntáa dɨ. Dadɨɨ tsi intóo ña nú mēsa ni Jésuu ni ña ntántīkɨn ña.
23459	MAT 9:11	Dā íni ña fariseú san ne, tsixeꞌe ñā ña ntántīkɨn Jésuu: —¿Nté kui ntaéꞌxi dadɨɨ ntú mastru ntó san nī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ña iō kuetsí i san? —kaꞌan ña.
23460	MAT 9:12	Dā téku Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña é vāꞌá o ni ī ne, ña ntántio ña medíkū; mii tsī ña ntánchokuví san.
23466	MAT 9:18	Da nɨɨ kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, xée ūun ñaꞌa ña tsiñu i, inchɨ́tɨ ña nūu Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Dā ve xíꞌi a diókō ko. Ntá tsi te kīꞌxi nto ne, te tɨɨn ntaꞌa nto ī né, ntoto —kaꞌan ña.
23471	MAT 9:23	Dā xee Jésuu nú viꞌī ña tsiñu i sán ne, īni ña ña ntánakueku san; tēkú ña é kō da ntákachuꞌu ntáa ñaꞌa san ntaéku ña ne,
23472	MAT 9:24	kakaꞌan ñá ni ñā: —Koo xio nto. Ñá te ni xīꞌí tun; kūdii kakidí tun —kaꞌan ña. Da xkuntée ñaꞌa san Jesuu.
23475	MAT 9:27	Dā ntáka Jesuu íkān ne, uvi ñáꞌa, ña kuāá, kuntīkɨn ñá ña, ntákana ña ña: —¡Ntūntaꞌví ini nto ntɨ́, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña.
23476	MAT 9:28	Dā ita ntíꞌxin Jesuú san má viꞌi kān ne, xée etsin ña kuāá san mí tuví ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto e kuvi vií u sáꞌā? —kaꞌan ña. —Ntákuintiꞌxe ntɨ́ nto, Tóꞌō ntɨ —kaꞌan ña.
23478	MAT 9:30	Kidáā né, nāxiꞌi ntuxnúu ña. Dōó kaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí vií nto vata koo é ña kutúni ñáꞌa san —kaꞌan ña.
23480	MAT 9:32	Dā ve tsi ntáka Jesuu ni ña ntántīkɨn ñá ne, xee níꞌi ñaꞌa san uun ña ñɨꞌɨ, ña nuu é ña váꞌā nima i.
23481	MAT 9:33	Dā nakuíta Jesuu é ña váꞌā san ne, nākaꞌan ñá ñɨꞌɨ san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —¡Nté uun ito vata kíni o é kuan koo kūvi ñuú Israee! —kaꞌan ña.
23484	MAT 9:36	Dā íni ña é ña te da díi ñaꞌá san ne, ntūntaꞌví ini ña ña tsi dóo ntántoꞌo ña é xoxo káde i ña kuenta. Vata ntáa leꞌntu é xoxo páxtu tɨ ntáa ña.
23485	MAT 9:37	Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Dōó iō ñáꞌa é vāta tekú ña túꞌun Xuva kō, ntá tsi ña tɨtɨ́n ñaꞌa ña ntákaꞌan ntódo san. Vata ntáa matu e dóo kuáan ne, xōxó kueꞌe ñáꞌa é taꞌvi ñā.
23486	MAT 9:38	Dukuān ne, kákan ntō Tóꞌo ītú san na taxnūu ña ñaꞌa, ña ntáde tsiñu, e kitáꞌvi ña ītú san —kaꞌan ña.
23488	MAT 10:2	Duꞌva nanī pustru, ña é uxuví san: ña é kuvi ūun ne, Simuun ña (Pedru nani ñá dɨ), ni enī ñá, Andree; ni Sāntiaú, ni enī ñá, Juaan, ntuvi íꞌxá Zebedeu;
23493	MAT 10:7	Da nɨɨ̄ ntaíka nto ne, káꞌan ntōdó nto tsí é xee étsin ntuvi dá kani ntuꞌu Xuva ko kadā kúꞌvē ña.
23494	MAT 10:8	Ntaváꞌa nto ña nchokuvi; nantōto nto ña xiꞌi; ntaváꞌa nto ña é ntee kuiꞌi é kānakóꞌxo kúñu ī; nakūnu nto é ña váꞌā san. Dómēni níꞌi nto é kūvi vií nto sáꞌā. Dukuān ne, ña kíꞌi nto xāꞌví i nee é viī nto.
23497	MAT 10:11	ʼDa nēé ka ñuú, tē lúꞌnti te kāꞌnu, mí xēe ntó ne, ntuku ntō xoó ñaꞌa, ña é vāꞌá ne, kuntoo nto ni ña dā nté ntāka nto ñuú tsikan.
23509	MAT 10:23	Dā ntádē xení ña ni nto ūun ñuú ne, kunu nto kueꞌēn ntó tuku ñuu. Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, ñá kunēꞌé nto xee nto un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo ñuú Israee díꞌna dá nainu xtúku ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi.
23517	MAT 10:31	Dukuān ne, ñá ku uꞌvī nto, tsí dií dií ka nuu áꞌvi nto é vāta ntáa a láā sán, kuān te tɨtɨ́n tɨ.
23529	MAT 11:1	Dā kúvi teé tsiñu Jesuu úxuvi ñáꞌa pustru ñá ne, ntaka ña ikan, kūkaꞌan ntódo ña taꞌán ñuu taꞌán ñuú, kanakuāꞌa ña ñaꞌa san.
23530	MAT 11:2	Da nɨɨ nuu kutū Juaán ne, kūtuni ña un ntɨꞌɨ̄ nuu i é kade Cristú ne, taxnūu ña ña ntántīkɨn ña
23535	MAT 11:7	Dā kunúꞌu ña ntántīkɨ́n Juaán san ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ñāꞌa, ña e dóo tɨtɨ́n, ña ntántoo san, kuenta iñá Juaan: —¿Nee iñá ntu ixkoto nto má kūꞌu kan? ¿Vá ixkoto ntú nto choo é kākantá nuu da kainu tatsín san?
23551	MAT 11:23	Dɨvi ntō, ña ñuú Capernaú ne, dōó kuika ntō né, dōo ntáde naꞌnu ñaꞌa nto. Ntá tsi nakuītá nuu ña nto dôꞌvi kan, tsí ña ni kuintíꞌxe nto ko. Tē dɨ́ ni īni ña ñuú Sodoma núu i e dóo naꞌnu é īni ntó ne, tuvi dukuan ñuú tsikan nté vevii.