23216	MAT 1:3	Xíō iꞌxá Judaa é nanī Fare ní Zara (dɨꞌɨ ñā ne, Tamaa nani ña); xíō iꞌxá Fare é nani Ēruun; xíō iꞌxá Eruun é nani Āraan;
23218	MAT 1:5	xíō iꞌxá Salmuun é nanī Boó (dɨꞌɨ ñā né, Raa nani ña); xíō iꞌxá Boo é nani Ōbeé (dɨꞌɨ ñā né, Ruu nani ña); xíō iꞌxá Obee é nani Isāii;
23220	MAT 1:7	Xíō iꞌxá Salamuun é nani Robōaan; xíō iꞌxá Roboaan é nani Ābia; xíō iꞌxá Abia é nanī Asa;
23226	MAT 1:13	xíō iꞌxá Zorobabee é nani Abīuu; xíō iꞌxá Abiuu é nani Eliāquiin; xíō iꞌxá Eliaquiin é nani Āsoo;
23227	MAT 1:14	xíō iꞌxá Asoo é nani Sādoo; xíō iꞌxá Sadoo é nani Āquiin; xíō iꞌxá Aquiin é nani Elīuu;
23232	MAT 1:19	Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña.
23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23234	MAT 1:21	Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san.
23236	MAT 1:23	Kuꞌun īꞌxá uun ñadɨ̄ꞌɨ kuétsī, ña é vāta kiní ñatīí ne, nakāku ña uun iꞌxa tii é kunani ña Emānuee, kaꞌan ña. Emanueé ne, kani túꞌun: Xuva kō nuu méꞌñu ña kō.
23238	MAT 1:25	ntá tsi ña ni kántoo niꞌi tāꞌan ña da nté ita ntíꞌxin ntuvi e káku iꞌxá ña. Xnteē ñá dɨvī í é Jēsuu.
23239	MAT 2:1	Kāku Jesuu ñuú Beleen ntuvi dá inúu rei Heróde ñūú tsikan. Kidáā né, ēka ña e dóo kiꞌin inī í san ñuú e dóo ikā ne, xée ña ñūú Jerusaleen.
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23242	MAT 2:4	Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña.
23245	MAT 2:7	Kidáā né, kāna xuꞌu Heródē ña dóo kiꞌin inī í san, tsixeꞌe ña ñā nee ntúvi ntiꞌxe é kii díto kɨ́mī san.
23247	MAT 2:9	Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.
23248	MAT 2:10	Dā íni ña kɨ́mī sán ne, ñá tē nté kaa diní ña.
23249	MAT 2:11	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.
23250	MAT 2:12	Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña.
23251	MAT 2:13	Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña.
23252	MAT 2:14	Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Egíto, kuān te niñu.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23258	MAT 2:20	—Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kunúꞌu nto ñuú Israee, tsí e xíꞌi ña é ncho kaꞌní iꞌxá san —kaꞌan ña.
23259	MAT 2:21	Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī ne, dá kunúꞌu ña ñuú Israee.
23260	MAT 2:22	Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea.
23265	MAT 3:4	Ínūú Juaán san doo e kúvi idi kameu. Ñɨɨ íꞌxi ña ne, ñɨɨ kúvi dɨ. Skuntí ini éꞌxi ña ne, īni xiꞌi ñá ntudin ñuñu.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23276	MAT 3:15	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuan tsī koo, tsi é vāꞌá ō é kāda ntaa o é un ntɨꞌɨ̄ é kāꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌán Juaán san tsí vií ña.
23277	MAT 3:16	Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña.
23278	MAT 3:17	Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā —kaꞌan tátsín san.
23280	MAT 4:2	Úvi dīkó ntuvi, úvi dīkó niñu ña ni eꞌxí ña ne, kidáā né, kākɨn ña.
23282	MAT 4:4	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23283	MAT 4:5	Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne,
23286	MAT 4:8	Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o.
23287	MAT 4:9	Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan.
23288	MAT 4:10	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23289	MAT 4:11	Kidáā né, xtūvi mii tóꞌō e ña váꞌā san ña ne, xéē ánje Xuva kō é viī ñá ña kuenta.
23291	MAT 4:13	Ntāka ña ñuú Nazaree é tuvi ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā é kutuvī ñá ñuú Capernau, é tuví diñɨ míni kaꞌnu san, etsin nú rāxa Zabúluun ni nú rāxa Néftalii.
23294	MAT 4:16	Ñaꞌa, ña ntoo ikan mí nēé ni kuētsí i ne, īní ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kaꞌnu. Ñaꞌa, ña ntoo ní ntatɨ dóxiꞌí ne, xiꞌí nuu kaꞌnu mí ntoo ña. Kuan ō kaꞌan Isáia.
23296	MAT 4:18	Dā íka Jesuu úun xo diñɨ míni Galileá san ne, īní ña Simuun, ña é kākaꞌan ña é Pedrú, ni enī ñá, Andree. Ntánakuītá nuu ñá xunu ña nú ntute kān, tsí ntátɨɨn ña tsákā.
23297	MAT 4:19	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨn ntó ko ne, taꞌxi ú nto tsiñu é kāna nto ñaꞌa é kuntīkɨn ñá ko —kaꞌan ña.
23298	MAT 4:20	Ura tsí i xtúvī mii ña xunu ñá ne, íntīkɨn ñá ña.
23299	MAT 4:21	Kuéꞌēn ká ña, ne, īní ña uvi ñāꞌá ka ñaꞌa, ñá nani Sāntiau ni ení ña Juaan. Ntuvi ña é iꞌxá Zebedeu ña. Ñúꞌu ña tun ntōó ni uva ñā, ntántaváꞌa ña xunu ña mí ntátsin. Kāna Jesuu ñá ne,
23300	MAT 4:22	ura tsí i xtúvī mii ña tún ntōó ña ni uva ñā ne, íntīkɨn ñá ña.
23303	MAT 4:25	Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan.
23304	MAT 5:1	Dā íni Jesuu tsí ña te da díi ñaꞌá san ne, kuxée ña dɨkɨ ukú san. Dā itúvi ña ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña.
23314	MAT 5:11	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ntō dá ntákaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto, dá ntádē xení ña ni ntō, dá ntákaꞌan ña dovete e ntáde nto é kīni kaa da ntáde nto é ntio ko.
23315	MAT 5:12	Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ.
23318	MAT 5:15	Ntē ña kañíi ñaꞌa san kantílīn vata koo é xnuu xuꞌū ña má kɨdɨ. Tsí xkaa iko dukūn ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ̄ má viꞌi kān.
23319	MAT 5:16	Vata ntáa ñūꞌu é kaxiꞌí nuu ntáa nto da ntáde ntō é vāꞌa. Kuan kōo vií nto é vāꞌá vata koo é na kīní ñaꞌa ne, na kāꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
23320	MAT 5:17	ʼÑá ku dē kuení nto te véꞌxī ú é nakuītá u lei Muíseé san ni tūꞌun é kāꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Ñá te vēxnákuītá u leí san, tsí véꞌxī ú é na kūntaa é kākaꞌan leí san.
23322	MAT 5:19	Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kuenta leí san, kuān te dií ka lúꞌntī né, kuān ó kanakuāꞌa ña tuku ñaꞌa é kuān koo vií ña dɨ́ ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān ó kanakuāꞌa ña ñaꞌa san é kuān koo vií ña dɨ́ ne, dōo kaꞌnu ñaꞌa ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23323	MAT 5:20	Kakaꞌán u ni ntō: ñá kɨ̄ꞌɨn nto mí tuví Xuva ko tē ña dií dií ka váꞌa koo vii nto é kāꞌan Xúva ko vatā ó ntáde ña fariseú san nī mastrú leí san.
23324	MAT 5:21	ʼIni nto tsí kakaꞌan ñátā san kídaā: “Ñá kaꞌnī ntó ñaꞌa, tsí xoo é kaꞌní i ñaꞌa ne, níꞌi ña e dóo ntoꞌo ña”, kaꞌan ña.
23325	MAT 5:22	Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō né, tē xoó kudiin í ni tāꞌan i ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i é kīni kaa iña taꞌan i ne, kuéꞌē ña tsiñu i é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i tsí tuntu táꞌan i ne, kɨ́ꞌɨn ñā dôꞌvi kan.
23326	MAT 5:23	ʼTē kixtúvī ntó doméni ntaꞌa Xúva kō nú nāa ñá kān ne, kidáa nakaꞌan ntō é iō nuu i é kāꞌan ntée taꞌan nto nto ne,
23327	MAT 5:24	xtuvī mii ntó doméní san nú nāá san ne, kueꞌēn nto mí tuví taꞌan nto. Diꞌna ntuváꞌa nto ni tāꞌan nto ne, kidáa kuēꞌé nto doméni ntaꞌa Xúva kō.
23328	MAT 5:25	ʼTe kɨ̄ꞌɨn niꞌi taꞌan nto nto ntaꞌa ña tsíñu i ne, ntuváꞌa nto ni ña itsi kān, vata koo é ña tsiꞌi kuétsi ña nto ntaꞌa ña tsiñu i san. Tsí dɨvi ñā ne, káꞌan ña nī mau kui nuu ne, xnuu kutu ña ntō.
23330	MAT 5:27	ʼÉ īni nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Ñá ku kukīdi niꞌi nto ñádɨ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ̄ꞌɨ míi ntō”, kaꞌan.
23331	MAT 5:28	Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa ntio ña é viī ña é kini kaa ni ñadɨ̄ꞌɨ dá kaito ña ña ne, vata te kīdi niꞌi ña ña, tsí edé kuení ña é viī ña é kīni kaa san ni ña.
23332	MAT 5:29	ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23333	MAT 5:30	Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23334	MAT 5:31	ʼKuān ó kakaꞌan ña intóo kídaā dɨ: “Xoó ñatīi é naxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, da miī é nakatsin ña tutú ña”, kaꞌan ña.