23215	MAT 1:2	Xíō iꞌxá Abraan é nani Īsaa; xíō iꞌxá Isaa é nani Jācoo; xíō iꞌxá Jacoo é nani Jūdaa; xíō ení ña dɨ.
23216	MAT 1:3	Xíō iꞌxá Judaa é nanī Fare ní Zara (dɨꞌɨ ñā ne, Tamaa nani ña); xíō iꞌxá Fare é nani Ēruun; xíō iꞌxá Eruun é nani Āraan;
23217	MAT 1:4	xíō iꞌxá Araan é nani Aminādaa; xíō iꞌxá Aminadaa é nani Nāsuun; xíō iꞌxá Nasuun é nani Sālmuun;
23218	MAT 1:5	xíō iꞌxá Salmuun é nanī Boó (dɨꞌɨ ñā né, Raa nani ña); xíō iꞌxá Boo é nani Ōbeé (dɨꞌɨ ñā né, Ruu nani ña); xíō iꞌxá Obee é nani Isāii;
23219	MAT 1:6	xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ̄ꞌɨ kií, ñadɨ̄ꞌɨ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun.
23220	MAT 1:7	Xíō iꞌxá Salamuun é nani Robōaan; xíō iꞌxá Roboaan é nani Ābia; xíō iꞌxá Abia é nanī Asa;
23221	MAT 1:8	xíō iꞌxá Asa é nani Josāfaa; xíō iꞌxá Josafaa é nani Jōraan; xíō iꞌxá Joraan é nani Ūzia;
23222	MAT 1:9	xíō iꞌxá Uzia é nani Jōtaan; xíō iꞌxá Jotaan é nani Ācaa; xíō iꞌxá Acaa é nani Ezēquia;
23223	MAT 1:10	xíō iꞌxá Ezequia é nani Manāsee; xíō iꞌxá Manasee é nani Āmuun; xíō iꞌxá Amuun é nani Jōsia;
23224	MAT 1:11	xío ūun iꞌxá Josia é nani Jecōniá ne, xíō ení ña dɨ. Ntoo ña ntuvi dá xee ñáꞌa, ña ñuú Babiloniá san ne, kueꞌen níꞌi ña ña Israeé san ñuú ña kān é nantōꞌo ña ña.
23225	MAT 1:12	Dā rkontûvi xíō iꞌxá Jeconia é nani Salātiee; xíō iꞌxá Salatiee é nani Zorobābee;
23226	MAT 1:13	xíō iꞌxá Zorobabee é nani Abīuu; xíō iꞌxá Abiuu é nani Eliāquiin; xíō iꞌxá Eliaquiin é nani Āsoo;
23227	MAT 1:14	xíō iꞌxá Asoo é nani Sādoo; xíō iꞌxá Sadoo é nani Āquiin; xíō iꞌxá Aquiin é nani Elīuu;
23228	MAT 1:15	xíō iꞌxá Eliuu é nani Lāzaa; xíō iꞌxá Lazaa é nani Mātaan; xíō iꞌxá Mataan é nani Jācoo;
23229	MAT 1:16	xíō iꞌxá Jacoo é nani Jōseé, dɨvi xɨ̄ɨ Maríā. Maríā sán ne, dɨꞌɨ Jēsuú, dɨvi ñā é kākaꞌan o é Cristu, ña é taxnuu Xuva kō.
23230	MAT 1:17	Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san.
23231	MAT 1:18	Dukuan ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san.
23232	MAT 1:19	Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña.
23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23234	MAT 1:21	Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san.
23236	MAT 1:23	Kuꞌun īꞌxá uun ñadɨ̄ꞌɨ kuétsī, ña é vāta kiní ñatīí ne, nakāku ña uun iꞌxa tii é kunani ña Emānuee, kaꞌan ña. Emanueé ne, kani túꞌun: Xuva kō nuu méꞌñu ña kō.
23237	MAT 1:24	Dā ntóto Joseé ne, dē ntaa ñá vatā ó kakaꞌan ánje Xuva kō san. Nākiꞌi ñá ñadɨꞌɨ̄ ña,
23241	MAT 2:3	Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.
23242	MAT 2:4	Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña.
23243	MAT 2:5	Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ñuú Beleen é kāduku ntée ñuú Judea, tsí kuan ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā:
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23251	MAT 2:13	Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña.
23253	MAT 2:15	Ikān tsi kantóo ña dā nté xiꞌi Heródē san. Sáꞌā kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko nte kídaā: “Nté ñūu Egítō nákaná u iꞌxá ko”, kaꞌan ña.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23255	MAT 2:17	Kidáā né, kūntaá vata ō kaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko nte éma tsi, ñá nani Jerēmia:
23257	MAT 2:19	Ntá tsi dā xiꞌi Heródē ne, kéni Josee é xee uun ánje Xuva kō, kakaꞌan ña:
23260	MAT 2:22	Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea.
23261	MAT 2:23	Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña.
23264	MAT 3:3	Ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāiá ne, kakaꞌan ñá iñá Juaán san dá kākaꞌan ña: Dîtó tatsin úun ñaꞌa, ña e dóo ntii kākaꞌan ñuu itsí kān: “Nakōo túꞌvē ntó itsi Xuva kō; Ntantaa ntó itsi ña”, kaꞌan ña, kaꞌan Ísaiá san.
23266	MAT 3:5	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23270	MAT 3:9	Ñá ku kaꞌān nto: “Ntɨꞌɨ́ ne, Abraan úva ikā ntɨ”, é kuān o ntákaꞌan nto. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva kō é ntāda ña xuú san iꞌxá Abraán, tē dɨ́ ntio ña.
23271	MAT 3:10	É iō tuꞌve kaá ntee é nakɨ̄ɨn ña utun san. Da nēé ka utun é ña taꞌxi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨ̄ɨn ña ne, dá kaꞌmi ña.
23272	MAT 3:11	Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto.
23276	MAT 3:15	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuan tsī koo, tsi é vāꞌá ō é kāda ntaa o é un ntɨꞌɨ̄ é kāꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌán Juaán san tsí vií ña.
23277	MAT 3:16	Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña.
23278	MAT 3:17	Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā —kaꞌan tátsín san.
23279	MAT 4:1	Kidáā ne, íntēka Espíritū Sántū san Jésuu ñuu itsí kān é kōto nteé tóꞌō e ña váꞌā san ñá te kōꞌxó nteē ña.
23281	MAT 4:3	Kidáā ne, xéē tóꞌō e ña váꞌā san ne, kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, káꞌan ni xūú san na ntūví tañúꞌū —kaꞌan.
23282	MAT 4:4	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23283	MAT 4:5	Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne,
23284	MAT 4:6	kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan.
23285	MAT 4:7	Kakaꞌan Jésuu ni i: —Tsí uve naꞌa xtúku kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá ku koto ntēen Tóꞌo o, Xuva ō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23286	MAT 4:8	Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o.
23287	MAT 4:9	Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan.
23288	MAT 4:10	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23289	MAT 4:11	Kidáā né, xtūvi mii tóꞌō e ña váꞌā san ña ne, xéē ánje Xuva kō é viī ñá ña kuenta.
23292	MAT 4:14	Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia:
23294	MAT 4:16	Ñaꞌa, ña ntoo ikan mí nēé ni kuētsí i ne, īní ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kaꞌnu. Ñaꞌa, ña ntoo ní ntatɨ dóxiꞌí ne, xiꞌí nuu kaꞌnu mí ntoo ña. Kuan ō kaꞌan Isáia.
23295	MAT 4:17	Nté ntūvi tsikan éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ntódo ña: —Natɨvi iní nto, tsí dokó sa xee ntúvi é kixkadā kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña.
23299	MAT 4:21	Kuéꞌēn ká ña, ne, īní ña uvi ñāꞌá ka ñaꞌa, ñá nani Sāntiau ni ení ña Juaan. Ntuvi ña é iꞌxá Zebedeu ña. Ñúꞌu ña tun ntōó ni uva ñā, ntántaváꞌa ña xunu ña mí ntátsin. Kāna Jesuu ñá ne,
23300	MAT 4:22	ura tsí i xtúvī mii ña tún ntōó ña ni uva ñā ne, íntīkɨn ñá ña.
23301	MAT 4:23	Īka Jesuu kanɨ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuiꞌi, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san.
23303	MAT 4:25	Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan.
23306	MAT 5:3	—Nté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23307	MAT 5:4	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña nuu ntaꞌxa nima í, tsi náxnuu kaꞌnu Xuva kō nima ña.
23311	MAT 5:8	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntūntoo nima í, tsi kiní ña Xuva kō.
23312	MAT 5:9	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántukū é vāꞌá koo kuntoo ni tāꞌan i, tsí kaꞌan Xúva kō tsí dɨvi ñā é iꞌxā ñá ña.
23313	MAT 5:10	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántoꞌo i tsí kuíntiꞌxe ña Xuva kō, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23314	MAT 5:11	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ntō dá ntákaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto, dá ntádē xení ña ni ntō, dá ntákaꞌan ña dovete e ntáde nto é kīni kaa da ntáde nto é ntio ko.
23315	MAT 5:12	Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ.
23316	MAT 5:13	ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san.