23215	MAT 1:2	Xíō iꞌxá Abraan é nani Īsaa; xíō iꞌxá Isaa é nani Jācoo; xíō iꞌxá Jacoo é nani Jūdaa; xíō ení ña dɨ.
23224	MAT 1:11	xío ūun iꞌxá Josia é nani Jecōniá ne, xíō ení ña dɨ. Ntoo ña ntuvi dá xee ñáꞌa, ña ñuú Babiloniá san ne, kueꞌen níꞌi ña ña Israeé san ñuú ña kān é nantōꞌo ña ña.
23230	MAT 1:17	Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san.
23231	MAT 1:18	Dukuan ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san.
23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23234	MAT 1:21	Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san.
23235	MAT 1:22	Un ntɨꞌɨ sāꞌa kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko:
23239	MAT 2:1	Kāku Jesuu ñuú Beleen ntuvi dá inúu rei Heróde ñūú tsikan. Kidáā né, ēka ña e dóo kiꞌin inī í san ñuú e dóo ikā ne, xée ña ñūú Jerusaleen.
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23241	MAT 2:3	Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23246	MAT 2:8	Kidáā né, taxnūu ña ña ñuú Beleén san, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, nantuku vāꞌá nto iꞌxá san. Te nāniꞌi nto í ne, taxnūu nto túꞌūn vata koo é kikunúu ini kó i dɨ —kaꞌan ña.
23247	MAT 2:9	Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.
23249	MAT 2:11	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.
23250	MAT 2:12	Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña.
23252	MAT 2:14	Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Egíto, kuān te niñu.
23253	MAT 2:15	Ikān tsi kantóo ña dā nté xiꞌi Heródē san. Sáꞌā kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko nte kídaā: “Nté ñūu Egítō nákaná u iꞌxá ko”, kaꞌan ña.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23255	MAT 2:17	Kidáā né, kūntaá vata ō kaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko nte éma tsi, ñá nani Jerēmia:
23260	MAT 2:22	Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea.
23261	MAT 2:23	Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña.
23262	MAT 3:1	Ntuvi tsikán ne, xée Juaan Baūtista ñuu itsi é nani Jūdea, kakaꞌan ntódo ña,
23265	MAT 3:4	Ínūú Juaán san doo e kúvi idi kameu. Ñɨɨ íꞌxi ña ne, ñɨɨ kúvi dɨ. Skuntí ini éꞌxi ña ne, īni xiꞌi ñá ntudin ñuñu.
23266	MAT 3:5	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23272	MAT 3:11	Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto.
23273	MAT 3:12	Niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kākani ña kɨtɨ trigú ne, dá nākaxnúu ña é vāꞌá ne, dá nātsuꞌun váꞌa ña. Ntá tsi e ña kaidiáꞌvi ne, kaꞌmi ña meꞌñú ñuꞌu é ña kantáꞌva —kaꞌán Juaán san.
23274	MAT 3:13	Kidáā ne, véꞌxi Jēsuu nte ñúú Galileá, ne, xée ñā nú ntute kaꞌnu Jordaán san, mí nuu Juaán san, vata koo é kūtsi ntute ña ntaꞌa Juaán san.
23275	MAT 3:14	Ña ni ntío Juaán san é nakūtsi ntute ña ña, ne, kakaꞌan ña: —Xuꞌu é kantio ko é dɨvi nto nakūtsi ntute nto ko. ¿Vá kūvi ntu é xuꞌú nakūtsi ntute ú nto? —kaꞌan ña.
23279	MAT 4:1	Kidáā ne, íntēka Espíritū Sántū san Jésuu ñuu itsí kān é kōto nteé tóꞌō e ña váꞌā san ñá te kōꞌxó nteē ña.
23281	MAT 4:3	Kidáā ne, xéē tóꞌō e ña váꞌā san ne, kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, káꞌan ni xūú san na ntūví tañúꞌū —kaꞌan.
23282	MAT 4:4	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23283	MAT 4:5	Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne,
23284	MAT 4:6	kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan.
23286	MAT 4:8	Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o.
23287	MAT 4:9	Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan.
23288	MAT 4:10	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23289	MAT 4:11	Kidáā né, xtūvi mii tóꞌō e ña váꞌā san ña ne, xéē ánje Xuva kō é viī ñá ña kuenta.
23290	MAT 4:12	Dā téku Jesuu tsí nuu kutū Juaán ne, kuéꞌen ña ñūú Galilea.
23293	MAT 4:15	Ñuú Zabuluún ni ñūú Neftalií ne, ñuu é ntoo etsin diñɨ míni kaꞌnu kān, uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san, ñuú Galilea, mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san.
23295	MAT 4:17	Nté ntūvi tsikan éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ntódo ña: —Natɨvi iní nto, tsí dokó sa xee ntúvi é kixkadā kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña.
23301	MAT 4:23	Īka Jesuu kanɨ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuiꞌi, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san.
23302	MAT 4:24	Kūtuni ñáꞌa iña ñá kanɨɨ ñūú Siria ne, ntēka ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntákuvi kuiꞌi, o te ūꞌvi kúñu ñā, o te ñūꞌu e ña váꞌā nima ñá, o te kāxiꞌi míi ñā, o tē natɨ́ɨn ña ne, ntaváꞌa ña ña, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña.
23303	MAT 4:25	Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan.
23306	MAT 5:3	—Nté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23308	MAT 5:5	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ña ntáde kaꞌnu, tsí kanɨɨ ñūxiví sa niꞌi ña kídaā.
23309	MAT 5:6	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kanɨɨ̄ nima í ncho kutúꞌve i iña Xuva ko, tsí kuéꞌe ña é kūtuꞌve váꞌa ña.
23311	MAT 5:8	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntūntoo nima í, tsi kiní ña Xuva kō.
23312	MAT 5:9	ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántukū é vāꞌá koo kuntoo ni tāꞌan i, tsí kaꞌan Xúva kō tsí dɨvi ñā é iꞌxā ñá ña.
23315	MAT 5:12	Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ.
23316	MAT 5:13	ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san.
23317	MAT 5:14	ʼVata ntáa ñūꞌu ntáa nto ñuxiví a. Tē uun ñuú tuví dɨkɨ uku kán ne, ña kúvi kutūvi xuꞌu.
23318	MAT 5:15	Ntē ña kañíi ñaꞌa san kantílīn vata koo é xnuu xuꞌū ña má kɨdɨ. Tsí xkaa iko dukūn ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ̄ má viꞌi kān.
23319	MAT 5:16	Vata ntáa ñūꞌu é kaxiꞌí nuu ntáa nto da ntáde ntō é vāꞌa. Kuan kōo vií nto é vāꞌá vata koo é na kīní ñaꞌa ne, na kāꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
23320	MAT 5:17	ʼÑá ku dē kuení nto te véꞌxī ú é nakuītá u lei Muíseé san ni tūꞌun é kāꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Ñá te vēxnákuītá u leí san, tsí véꞌxī ú é na kūntaa é kākaꞌan leí san.
23321	MAT 5:18	Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ́ꞌɨ.
23332	MAT 5:29	ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23333	MAT 5:30	Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
23338	MAT 5:35	Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūxiví sa, tsí ñuxiví sa nteku ntiꞌi dɨꞌɨn Xuva kō. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūú Jerusaleen, tsí ikān ñuú Rei, ña e dóo kaꞌnu.
23341	MAT 5:38	ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Tē xoó tavā i ntuxnúū ntó ne, tavá nto ntuxnūú ña dɨ. Tē xoó tavā i núꞌu ntō ne, tavá nto núꞌu ñā dɨ”, kaꞌan.