23221	MAT 1:8	Asa ni kuu tata Josafat, Josafat ni kuu tata Joram, Joram ni kuu tata Uzías.
23235	MAT 1:22	Taka un ni kuu nava na kundaa taka jnuꞌun ni kachi profeta Isaías na janaꞌan, na ni kaꞌan da jnuꞌun Yandios:
23243	MAT 2:5	Ti ni ka kachi chaa un: ―Ñuu Belén, ɨɨn ndañuu Judea, chi siaꞌan ni chaa profeta nuu tutu ja ni kachi da:
23253	MAT 2:15	Ti yukan ni kaꞌiin da undi ni jiꞌi rey Herodes. Yukan ni kundaa nava ni kachi Yandios ja ni kachi profeta na janaꞌan un: “Undi Egipto ni kana ri seꞌe ri.”
23255	MAT 2:17	Yukan ni kundaa nava ni chaa profeta Jeremías nuu tutu ja ni kachi da:
23261	MAT 2:23	Nu ni ka jakoyo da yukan, ti kuankoyo da ñuu Nazaret. Yukan ni kunchuku da. Ti ni kundaa taka jnuꞌun ni ka kaꞌan profeta ja Jesús konani ya, “chaa ñuu Nazaret.”
23264	MAT 3:3	Ti sɨkɨ Juan jaꞌa kuu ja ni kaꞌan profeta Isaías na ni chaa da ɨɨn tutu siaꞌan: Kin kaꞌan ɨɨn chaa, kin kaꞌan undi nuu ñuꞌun teꞌe un, ti kachi da: “Koo tuꞌva ra naa ra, chi ja yajni chaa Jitoꞌyo. Ti kuni ja na kaka ndaa ra naa ra.” Siaꞌan ni chaa profeta Isaías nuu tutu na janaꞌan.
23268	MAT 3:7	Suni ni ka jakoyo kuaꞌa chaa fariseo, ja ni ka kuu da chaa ka jito vaꞌa nuu ley Israel, jiin kuaꞌa chaa saduceo (chaa un ni ka kuu da ɨnga partido ja suni ka xnaꞌan da sɨkɨ nasa kuni kaꞌan ley Israel). Ni ka kii uu grupo un nuu skuanducha Juan, ti ni jini Juan ja nde kuaꞌa chaa un ni jakoyo. Ti ni nduxaan da nuu chaa un naa da, ti ni kachi da: ―Roꞌo ka kuu ra nanu koo xaan jiin seꞌe tɨ, chi ndevaꞌa xaan ka saꞌa ra. ¿Xi ka jani ini ra ja nama ra maa ra nuu nundoꞌo ja kuan kuu yajni nuu ra naa ra nu?
23273	MAT 3:12	Ti sasɨɨn da yɨvɨ nanu ɨɨn chaa yɨjnɨ pala da ja xndeche da triu da, ti kendo da paja, savaꞌa da triu da ini veꞌe da, ti kaꞌma da paja un. Ti chaa un, chi kuaꞌa da nundoꞌo yɨvɨ jiin ɨɨn ñuꞌun ja tu ndaꞌva kuɨtɨ ―siaꞌan ni kachi Juan nuu chaa fariseo jiin chaa saduceo un.
23291	MAT 4:13	Ko tu ni kendo ya ñuu Nazaret, chi kuaꞌan ya undi ñuu Capernaum, ɨɨn ñuu kande yajni yuꞌu mar Galilea, ja kendo nuu ñuꞌun ñuu Zabulón jiin ñuꞌun Neftalí, ti yukan ni kuncha ya.
23292	MAT 4:14	Ti yukan ni kundaa nava ni chaa profeta Isaías nuu tutu na janaꞌan:
23293	MAT 4:15	Ñuu Zabulón jiin ñuu Neftalí, ja kuu ɨɨn ichi kuaꞌan yajni yuꞌu mar, ichi nuu kaña ndikandii yucha Jordán, ti ñuu Galilea nuu kanchuku yɨvɨ ja tu ka kuu yɨvɨ Israel.
23294	MAT 4:16	Yɨvɨ ka iyo kuachi kanchuku ñuu un, kanchuku i nanu nuu ñuñaa kuɨtɨ, chi tu ka jini i jnuꞌun Yandios. Ti yɨvɨ kanchuku nanu ndatɨ ñujiꞌi, ni ndinchaa ɨɨn ñuꞌun nuu i. Chi nu na nakuni ndaa i jnuꞌun ya, ti kuu i nanu ja ni ka ndundijin nduchi i. Siaꞌan ni kachi profeta Isaías.
23315	MAT 5:12	Ti sɨɨ xaan na koo ini ra naa ra, chi na niꞌin ra taꞌu nuu Yandios. Suni siaꞌan ni ka saꞌa yɨvɨ jiin profeta ni taji ya ja ni kikoyo undi nuu. Suni ni ka ndiyo ini yɨvɨ maa da, siaꞌan nanu ka ndiyo ini yɨvɨ roꞌo vijna naa ra ―kachi ya.
23320	MAT 5:17	Koto kondoꞌo ini ra naa ra ja ni chaa ri xnaa ri ley Moisés, xi jnuꞌun ni ka xnaꞌan taka profeta. Tu xnaa ri jnuꞌun un, chi suꞌva vaji ri ja na siuku ri taka jnuꞌun un.
23323	MAT 5:20	Ti na kachi ri nuu ra ja nu na kunchuku ra nanu kanchuku chaa ka xnaꞌan ley Moisés jiin chaa fariseo yukan, yukan na ti tu kuñukun ini ra ja kɨvɨ ra ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu.
23325	MAT 5:22	Ko ruꞌu na kachi ri nuu ra ja nu ɨɨn yɨvɨ na kɨtɨ ini i nuu ñani jnaꞌan i, ti suni kundaꞌa da yɨvɨ un nuu juez. Nu na saꞌa ndevaꞌa i nuu ñani jnaꞌan i, ti kiꞌin i nuu junta kaꞌnu Israel ja na xndichi da maa i. Ti nuu nau yɨvɨ na kachi ja kakuꞌu xi ja tu iyo ndɨꞌɨ ini ñani jnaꞌan i, na kuñukuu ini i ja kiꞌin i nuu infiernu.
23332	MAT 5:29	Ti nu nduchi kuaꞌa ra kuu ja ni ndeꞌe un, tava na kiꞌin. Chi vaꞌa ga ja nu ɨɨn ni nduchi ra na naa, ti ansu ja kiꞌin ra nɨ jiin yɨkɨ kuñu ra nuu infiernu.
23333	MAT 5:30	Ti nu ndaꞌa kuaꞌa ra kuu ja ni saꞌa ɨɨn kuachi, kaꞌncha na kiꞌin, chi vaꞌa ga ja nu ɨɨn ni ndaꞌa ra un na naa, ti ansu ja kiꞌin ra nɨ jiin yɨkɨ kuñu ra nuu infiernu.
23397	MAT 7:12	Ja yukan kuu ja kava yɨñuꞌun ra jiin yɨvɨ naa i, nava suni siaꞌan na nakuaꞌa i ja yɨñuꞌun roꞌo naa ra, chi siaꞌan taꞌu ley Moisés jniñu jiin taka ga tutu ni ka chaa profeta na janaꞌan―ni kachi Jesús.
23400	MAT 7:15	Koto maa ra naa ra jiin yɨvɨ ka xndaꞌu ñaꞌan, ja ka kaꞌan ja ka kuu i profeta ka kaꞌan jnuꞌun Yandios un. Chi yɨñuꞌun vekoyo i nuu ra naa ra, ko añu i kuu nanu kɨtɨ xaan, chi ka ñuꞌun kuiꞌna ini i.
23426	MAT 8:12	Ko kuaꞌa yɨvɨ Israel ja ka kuni kunchuku ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu un, keniꞌin ya maa i kinkoyo i ichi fuera ñuu un, ti koo i nundoꞌo kunchuku i. Yukan ti ndeꞌe i ja jnuꞌun kuiꞌya ini, kuꞌyu yuꞌu i, ti nakeyɨꞌɨ i jnuꞌun i ja xaan nakani ini i ―kachi Jesús.
23431	MAT 8:17	Yukan ni kundaa jnuꞌun Yandios nava ni kaꞌan profeta Isaías na janaꞌan, ja ni kachi da: “Maa ya ni kundaꞌu ini yoꞌo jiin kueꞌe ka jnaꞌan yo, ti ni kenchaa ya kuaꞌan”, kachi Isaías.
23459	MAT 9:11	Ko nu ni ka jini chaa fariseo yukan, ti ni ka jikajnuꞌun da ndajaꞌa ya, ti ni ka kachi da: ―¿Ndoo kuu ja yaji maestro ra staa jiin chaa ka kinyaꞌu puestu un jiin taka chaa tu ka siuku ley Israel yukan? ―ni ka kachi da.
23462	MAT 9:14	Yukan ti ni ka chakoyo ndajaꞌa Juan, chaa skuanducha un, nuu Jesús, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: ―¿Ndoo saña naa na jiin chaa fariseo, xaan tɨjnɨ jinu ka kendo ndicha ini na, ti ndoo ndajaꞌa ni, ndoo tu ka kuu koo ndicha ini da naa da? ―ni ka kachi da.
23472	MAT 9:24	ti ni kachi ya: ―Kuan kee naa ra fuera un, chi tu ni jiꞌi suchi lulu jaꞌa, chi so kixi i ―kachi ya. Ti yɨvɨ kaꞌiin un so ni ka jaku i ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús.
23473	MAT 9:25	Ko ni keniꞌin Jesús maa i kuankoyo i ichi fuera, ti ni kɨvɨ ya ini veꞌe un, ni jnɨɨ ya ndaꞌa ñaꞌan lulu un, ti ni ndoko i.
23482	MAT 9:34	Ko ni ka kachi chaa fariseo un: ―Keniꞌin chaa jaꞌa tachi xaan un kuaꞌan, ko jiin sɨvɨ maa jaꞌuꞌu un saꞌa da ―kachi naa.
23489	MAT 10:3	Felipe; Bartolomé; Tomás; Mateo ja ni kuu da chaa kinyaꞌu puestu un; Jacobo ja kuu seꞌe yɨɨ Alfeo; Lebeo ja suni nani da Tadeo;
23514	MAT 10:28	Ti koto yuꞌu ra ndeꞌe ra yɨvɨ ka jaꞌni yɨkɨ kuñu, chi tu niꞌin i añu ra ja kaꞌni i. Ko maa Yandios kuu ja koyuꞌu ra, chi maa ya kuu ja jaꞌni yɨkɨ kuñu nɨ jiin añu nuu infiernu.
23527	MAT 10:41	Ti ɨɨn yɨvɨ nu na kuantaꞌu i jnuꞌun Yandios ja kaꞌan ɨɨn profeta, ti suni niꞌin i taꞌu i nanu ni niꞌin profeta un. Ti nu ɨɨn yɨvɨ na kuantaꞌu i ɨɨn chaa vaꞌa ja ni yɨꞌɨ da jiin ruꞌu, ja so ja kuu da chaa vaꞌa, suni niꞌin da taꞌu da nanu niꞌin chaa vaꞌa un.
23536	MAT 11:8	Ti nu ni ka jandeꞌe ra yukan, ¿Xi ni ka jini ra ja ñuꞌun chaa un saꞌma vaꞌa nu? Chi na kachi ri ja yɨvɨ ka ñuꞌun saꞌma fino kanchuku da veꞌe chaa ka kuu rey.
23537	MAT 11:9	¿Ti ndoo ni ka jandeꞌe ra nusa? ¿Xi ka jani ini ra ja maa da kuu profeta ja kaꞌan jnuꞌun Yandios nu? Ti jandaa ndixia kuu ja maa da kuu da ɨɨn profeta ja kaꞌan da jnuꞌun Yandios.
23541	MAT 11:13	Taka profeta, chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios jiin jnuꞌun kaꞌan ley Moisés un, chaa yukan ni ka kaꞌan jnuꞌun sɨkɨ ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu, sa ni chaa Juan.
23542	MAT 11:14	Ti nu ka kuni kandixia ra naa ra ja Juan kuu maa profeta ja saꞌa jniñu nanu ni saꞌa profeta Elías na janaꞌan, nava yoso nuu tutu Yandios ja kii.
23560	MAT 12:2	Ti nu ni ka jini chaa fariseo un, ti ni ka kachi da jiin Jesús: ―Ndeꞌe, ¿ndoo ka saꞌa ndajaꞌa ra jniñu ja tu iyo vaꞌa ja saꞌa yo kɨvɨ ndetatu? ―ni ka kachi da.
23565	MAT 12:7	Ko maa ra naa ra, tu ka chaku ini ra ndoo kuni kaꞌan junuꞌun ja yoso nuu tutu ii, ja ni kaꞌan Yandios: “Ruꞌu, kuni ri ja na kuankaꞌnu ini nuu jnaꞌan ra naa ra, ti ansu ja ka soko ra kɨtɨ nuu Yandios”, ni kachi ya. Sa ti ka chaku ini ra jnuꞌun un naa ra, ti va tu chakuachi ra yɨvɨ naa i ja ka iyo falta i.
23568	MAT 12:10	Ti yukan kande ɨɨn chaa ni ichi ɨɨn ndaꞌa da. Ko vanuxia chaa fariseo un ka nduku da nasa chakuachi da Jesús, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: ―¿Kuu saꞌa yo tajna ɨɨn yɨvɨ kuꞌu ja kuu kɨvɨ ndetatu nu? ―ni ka kachi da.
23572	MAT 12:14	Ti ni ka kekoyo chaa fariseo un kuaꞌan da, ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun da nasa kuu kaꞌni da Jesús.
23573	MAT 12:15	Nu ni jini Jesús nava ka ndoꞌo ini chaa fariseo un, ni kee ya yukan ti kuaꞌan ya. Ko kuaꞌa xaan yɨvɨ kuankoyo jiin ya, ti ni saꞌa ya tajna tɨjnɨ yɨvɨ ka kuꞌu.
23575	MAT 12:17	Yukan ti ni kundaa jnuꞌun ni kaꞌan profeta Isaías na janaꞌan, na ni kachi da:
23579	MAT 12:21	Ti kɨvɨ un sa na kandixia ndaa yɨvɨ taka nación maa da. Siaꞌan ni kachi profeta Isaías.
23582	MAT 12:24	Ko nu ni ka jinisoꞌo chaa fariseo jnuꞌun un, ti ni ka kachi da: ―Keniꞌin chaa jaꞌa tachi xaan un kuankoyo, ko jiin sɨvɨ maa jaꞌuꞌu kuñaꞌnu un (ja suni nani Beelzebú), chi yukan kuu ja yɨndaꞌa taka tachi xaan un ―ni ka kachi da.
23583	MAT 12:25	Nu ni jini Jesús ja siaꞌan ka ndoꞌo ini chaa un, ti ni kachi ya: ―Nu ɨɨn gobiernu, na kusɨɨn da jiin yɨvɨ da ti kejaꞌa kanaa da naa da, ti gobiernu un tu kuñɨɨ, chi naa. Suni siaꞌan nuu ɨɨn ñuu xi ɨɨn familia, nu tu ka iyo ɨɨn nuu ini, ti familia un, tu kuu kunchuku mani.
23596	MAT 12:38	Yukan na ti ni ka kachi uu chaa fariseo jiin chaa ka xnaꞌan ley un nuu Jesús: ―Maestro, ka kuni na ja saꞌa ni ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja na ndeꞌe na ―ni ka kachi da.
23597	MAT 12:39	Ti ni kachi Jesús: ―Taka yɨvɨ ja tu ka kuni kuandatu i nuu Yandios, ka kuni i ja na saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu nuu i, ko jankɨvɨ saꞌa ri jniñu ñaꞌnu un, chi nɨnɨ jiin vanuxii nundoꞌo ni jnaꞌan Jonás, chaa ni kuu profeta na janaꞌan, yukan ni kuu ja xnaꞌan ri.
23598	MAT 12:40	Chi nanu ni kundee profeta Jonás uni nduu ti uni jakuaa chii ɨɨn chāká kaꞌnu xaan, ti suni siaꞌan ruꞌu, maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, kendo ri chii ñuꞌun un uni nduu ti uni jakuaa.
23599	MAT 12:41	Ti sɨkɨ ñuu Nínive nuu ni jaꞌan profeta Jonás, ti yɨvɨ ni kunchuku ñuu un, nandoto i kɨvɨ na chaa juicio ja xndichi ya yɨvɨ kɨvɨ vijna, ti naa ini i ndeꞌe i nuu yɨvɨ kɨvɨ vijna. Chi tendɨꞌɨ yɨvɨ Nínive ni ka nakani ini i na ni kaꞌan profeta Jonás jnuꞌun Yandios. Ko ruꞌu viꞌi ga kuñaꞌnu ri ja kuu Jonás, ti roꞌo naa ra tu ka chunsoꞌo ra ja nakani ini ra naa ra.
23604	MAT 12:46	Nɨ kaꞌan ga Jesús jiin yɨvɨ un, ti ni jaa nana ya jiin ñani ya, ni ka kendo da fuera ti ka kuni da kaꞌan da jiin Jesús.
23605	MAT 12:47	Ni jaꞌan ɨɨn chaa ni jan kaxjnuꞌun nuu ya, ti ni kachi da: ―Nana ni jiin ñani ni kaꞌiin da fuera un, ti ka kuni kaꞌan da jiin ni ―ni kachi da.
23622	MAT 13:14	Ja siaꞌan ka saꞌa i, ti yukan kundaa jnuꞌun ni kaꞌan profeta Isaías na ni kachi da: Roꞌo, vasu na kunsoꞌo ra naa ra, ko tu chaku ini ra. Ndeꞌe ra jiin nduchi ra naa ra ko tu kojnuni ini ra, chi tu kuni ra.
23623	MAT 13:15	Chi yɨvɨ niꞌin xaan ini ni ka nduu ini yɨvɨ jaꞌa, ti tu ka chunsoꞌo vaꞌa i. Ti nanu ja ka ndiꞌyu nduchi i, chi tu ka nakuni i jandaa. Chi ni tu ka chunsoꞌo i, ti ni tu ka chaku ini i. Ni tu ka xndoo i kuachi i ja ndɨvɨ i jiin ri, ti na nama ri i. Siaꞌan ni kachi profeta Isaías, kachi tutu Yandios.
23625	MAT 13:17	Ti jandaa na kachi ri nuu ra naa ra ja kuaꞌa xaan profeta ni ka kikoyo na janaꞌan, jiin yɨvɨ vaꞌa un, ni ka ñukuu ini i ja kuni i taka ja ka jini ra jaꞌa vijna, ko tu ni ka jini i. Suni ni ka ñukuu ini i ja kunsoꞌo i taka jnuꞌun ka jinisoꞌo ra jaꞌa vijna, ko tu ni ka jinisoꞌo i ―ni kachi Jesús.
23643	MAT 13:35	Yukan ni kundaa jnuꞌun ni kaꞌan profeta na ni chaa da tutu: Xndaku ri nuu yɨvɨ jiin savaꞌni ga jniñu. Siaꞌan kaꞌan ri jnuꞌun jaꞌa ja ni kendo saꞌyɨ undi kɨvɨ ni nukoo ñuyɨvɨ. Ni ka kachi profeta ―ni kachi Jesús.
23653	MAT 13:45	Siin Jesús xndaku ya, ti ni kachi ya: ―Kaꞌan ri ɨnga jnuꞌun nasa kuu kɨvɨ yɨvɨ ndaꞌa Yandios ja na taꞌu ya jniñu nuu i. Yukan kuu nanu ɨɨn chaa yaku da nduku da yuu xiñu fino xaan.
23654	MAT 13:46	Ti nu ni niꞌin da ɨɨn yuu fino xaan un ja nchaa yaꞌu xaan tonto ga, kiꞌin da ti xiko da taka ja ñavaꞌa da, ti kuaan da yuu fino un―kachi Jesús.
23665	MAT 13:57	Siaꞌan ni ka ndeꞌe yɨvɨ un ya nanu ɨɨn chaa ndevaꞌa ni. Ja yukan kuu ja tu ni ka ndee nuu ya. Ko ni kachi Jesús jiin da: ―Taka ga yɨvɨ ka jaꞌa ja yɨñuꞌun ɨɨn profeta, ja kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Ko yɨvɨ ñuu maa da, jiin yɨvɨ ini veꞌe da, tu kuantaꞌu i maa da ―kachi Jesús.
23671	MAT 14:5	Ti kuni Herodes kaꞌni da Juan niku, ko yuꞌu da yɨvɨ naa i, chi ka kandixia i ja Juan kuu ɨɨn profeta ja kaꞌan jnuꞌun Yandios.
23703	MAT 15:1	Yukan ti ni ka tuꞌva sava chaa fariseo jiin chaa ka xnaꞌan ley ini veñuꞌun Israel, ja vekoyo da undi ñuu Jerusalén, ti ni ka jikajnuꞌun da ya:
23709	MAT 15:7	Ko jiin jnuꞌun ra, ka stuu ra ja tu ka chiñuꞌun ra jnuꞌun Yandios. Ti ni kaꞌan ndaa profeta Isaías sɨkɨ ra na janaꞌan na ni kaꞌan da:
23714	MAT 15:12	Yukan ti ndajaꞌa ya un ni ka tuꞌva da nuu ya, ti ni ka kachi da: ―¿Jini ni ja chaa fariseo un ni ka kuu ika ini da, ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan ni un? ―ni ka kachi da.
23715	MAT 15:13	Ko ni kachi ya: ―Chaa fariseo jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel un ka kuu da nanu yukū ja tu ni xndee Tata ri Yandios, ya kancha andɨvɨ, ti jnuꞌun ya ja na kiꞌin nɨ jiin yoꞌo.
23742	MAT 16:1	Yukan ti ni ka jaꞌan chaa fariseo jiin chaa saduceo ni ka jandeꞌe da Jesús, ja ka nduku da nasa kuu kankuachi da sɨkɨ ya. Ti ni ka jikan da nuu ya ja na saꞌa ya ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja vaji nuu Yandios, ya kancha andɨvɨ.
23745	MAT 16:4	Ja kuu kɨvɨ vijna ka iyo kuaꞌa yɨvɨ ka saꞌa ndevaꞌa ja tu ka jandatu i nuu Yandios. Ti ka kuni i ja na saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu nuu i, ko jankɨvɨ saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu un nuu i, chi nɨnɨ jiin vanuxii nundoꞌo ni jnaꞌan Jonás, chaa ni kuu profeta na janaꞌan―ni kachi ya. Yukan ti ni xndoo ya yɨvɨ un, ti kuaꞌan ya.
23747	MAT 16:6	Yukan ti ni kachi Jesús jiin da naa da: ―Ndeꞌe naa ra, koto ra maa ra jiin jnuꞌun ka kaꞌan chaa fariseo jiin jnuꞌun ka kaꞌan chaa saduceo, chi yachi xaan jichanuu nanu keniꞌno levadura chii yujña staa stila ―ni kachi ya.
23752	MAT 16:11	¿Ti ndoo tu ni ka chaku ini ra, ja ruꞌu tu ni kaꞌan ri sɨkɨ staa stila na ni kachi ri ja koto ra maa ra naa ra jiin levadura chaa fariseo jiin chaa saduceo yukan nu? ―ni kachi ya.
23753	MAT 16:12	Yukan sa ni ka chaku ini da ja Jesús tu ni kaꞌan ya sɨkɨ levadura staa stila un, chi suꞌva ni kaꞌan ya sɨkɨ jnuꞌun ka xnaꞌan chaa fariseo jiin chaa saduceo yukan.
23755	MAT 16:14	Yukan ti ni ka kachi da: ―Sava yɨvɨ ka kaꞌan ja kuu ni Juan ja ni skuanducha un. Sava ga ka kaꞌan ja maa ni kuu profeta Elías ni kii na janaꞌan. Ti sava ka ndaku niꞌin ja maa ni kuu Jeremías xi ɨnga profeta ja kaꞌan jnuꞌun Yandios ―ni ka kachi da.
23772	MAT 17:3	Ti yukan ni ka ndenda uu chaa ni ka kuñaꞌnu ga nuu nación Israel na janaꞌan ni nani Moisés, ti ɨnga chaa un ni kuu profeta Elías, ti ka ndajnuꞌun da jiin Jesús.
23804	MAT 18:8	Ti nu iyo ɨɨn ja kuni saꞌa ja na kanakava ra nuu kuachi, nu ndaꞌa ra xi jaꞌa ra kuu ja kuni saꞌa un, kaꞌncha na kiꞌin. Chi vaꞌa ga nu kuꞌlu ra na najaa ra nuu taꞌu Yandios jniñu, ti ansu ja na najaa ndɨꞌɨ ra jiin jaꞌa ra jiin ndaꞌa ra, ti kiꞌin ra nuu infiernu.
23805	MAT 18:9	Ti nu nduchi ra kuu ja saꞌa ja na kanakava ra nuu kuachi, tava ti skaña ra na kiꞌin. Chi vaꞌa ga ja na najaa ra nuu taꞌu Yandios jniñu jiin ɨɨn ni nduchi ra, ti ansu ja najaa ra jiin ndɨnduu nduchi ra, ti kiꞌin ra nuu infiernu ―kachi ya.
23811	MAT 18:15	Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: ―Nu na saꞌa ndevaꞌa ñani ra jiin ra, kuaꞌan maa ni ra ti ndajnuꞌun ra jiin da sɨkɨ ja ni saꞌa da un. Ti nu ni jantaꞌu da jnuꞌun kaꞌan ra ja ni nakuni da falta da, yukan na ti ja ni ndumani ra jiin da.
23814	MAT 18:18	Na kachi ndaa ri ja taka ra ndajnuꞌun ra sɨkɨ ɨɨn falta siaꞌan, ti siaꞌan kendo undi nuu Yandios.
23834	MAT 19:3	Yukan ti ni ka tuꞌva sava chaa fariseo nuu Jesús ja ka kuni skanakava da ya jiin ɨɨn jnuꞌun kaꞌan ya, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: ―¿Kuu xndoo ɨɨn chaa ñasɨꞌɨ da nu savaꞌani ga sɨkɨ ndoo na kuu nu? ―ni ka kachi da.
23859	MAT 19:28	Ti ni kachi Jesús: ―Jandaa na kachi ri nuu ra naa ra, ja nu na jaa kɨvɨ ja ndujaa ñuyɨvɨ jiin andɨvɨ, ti nduñaꞌnu roꞌo naa ra. Ti ruꞌu, maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, nduñaꞌnu xaan ga ri, ti nukoo ri andɨvɨ nuu xndichi ri tendɨꞌɨ kuɨtɨ yɨvɨ naa i. Ti taka roꞌo ja ka kuu ra ndajaꞌa ri, suni nduñaꞌnu ra, ti nukoo ra nuu uxi uu teyu ka kuñaꞌnu. Ti yukan xndichi ra nuu ndɨ uxi uu familia ja ni ka nakaya nuu nación Israel.
23896	MAT 21:1	Nu ni kuyajni Jesús jiin ndajaꞌa ya ñuu Jerusalén, ni jaa ya ñuu Betfagé, yajni yuku Olivos, ti ni taji ya uu ndajaꞌa ya,
23899	MAT 21:4	Ti siaꞌan ni kundaa nava ni kachi profeta na ni chaa da nuu tutu:
23906	MAT 21:11	Ti ni ka kachi yɨvɨ un naa i: ―Jaꞌa kuu Jesús chaa kuu profeta, kuu da ɨɨn chaa ñuu Nazaret, ɨɨn ndañuu Galilea ―kachi yɨvɨ un naa i.
23921	MAT 21:26	Ti nu na kachi yo ja yɨvɨ ni taji da, ti yuꞌu yo yɨvɨ, chi tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia ja Juan ni kuu ɨɨn profeta, ja ni kaꞌan jnuꞌun Yandios ―kachi da ka ndajnuꞌun da.
23934	MAT 21:39	Ni ka jnɨɨ da chaa un, ni ka keniꞌin da chaa un fuera nuu ñuꞌun un, ti ni ka jaꞌni da chaa.
23940	MAT 21:45	Nu ni ka jinisoꞌo sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa fariseo un ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús, ti ni ka chaku ini da ja sɨkɨ maa da ni kaꞌan ya.
23941	MAT 21:46	Yukan na ti ni ka nduku da nasa jnɨɨ da ya yukan, ko vanuxia ni ka yuꞌu da yɨvɨ, chi tendɨꞌɨ yɨvɨ ka chiñuꞌun i ya, ja ni kuu ya ɨɨn profeta ja kaꞌan jnuꞌun Yandios.
23954	MAT 22:13	Yukan ti ni kachi rey un jiin chaa ka janukuachi nuu mesa un: “Kuꞌni sɨꞌɨn da jiin ndaꞌa da naa ra, ti keniꞌin ra da na kiꞌin da fuera nuu ñaa un. Ti yukan na ti na ndeꞌe da, ti na kuꞌyu jnuꞌun da”, ni kachi rey.
23956	MAT 22:15	Yukan na ti kuankoyo chaa fariseo un ti ni ka ndajnuꞌun da nasa nduku da, ja na kankuachi da jaꞌa Jesús.
23975	MAT 22:34	Nu ni ka niꞌin chaa fariseo jnuꞌun ja ni jasɨ Jesús yuꞌu chaa saduceo, ni ka ndututu da.
23981	MAT 22:40	Ndɨnduu jnuꞌun jaꞌa ka kuu ja kanuu xaan ga ja kaꞌan nuu nɨ tuꞌu ley Yandios ja ni xnaꞌan Moisés, jiin jnuꞌun Yandios ni ka xnaꞌan profeta un na janaꞌan―ni kachi Jesús.
23982	MAT 22:41	Nɨ kaꞌiin ga chaa fariseo yukan, ti ni jikajnuꞌun Jesús maa da naa da, ni kachi ya:
23989	MAT 23:2	―Chaa ka xnaꞌan ley Moisés jiin chaa fariseo un, ka kuñaꞌnu da ja ka xnaꞌan da ley.
24000	MAT 23:13	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! ¡Chaa ñaa xini ka kuu ra! Jiin jnuꞌun ra ka jasɨ ra ichi yɨvɨ ja na kɨvɨ i ndaꞌa Yandios, ti na taꞌu ya jniñu nuu i. Ni tu ka kuni kɨvɨ maa ra naa ra, ko ni tu ka kuni ra ja na kɨvɨ ɨnga yɨvɨ naa i.
24001	MAT 23:14	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chaa ñaa xini ka kuu ra. Ka jisonchaa ra veꞌe ñaꞌan ni ka kendo ndaꞌu. Ti ja na kendo vaꞌa ra, ti naꞌan xaan ka jikantaꞌu ra naa ra. Ko jiin jniñu ka saꞌa ra un, ti viꞌi ga jnaꞌnu ndatu ra.
24002	MAT 23:15	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chaa ñaa xini ka kuu ra. Ka jikonuu ra taka ñuu ja ka xndaꞌu ra yɨvɨ naa i, ja na kandixia i jnuꞌun ka xndaku ra. Ti nu ni kandixia yɨvɨ un, ti ka saꞌa ra ja viꞌi ga na jnaꞌnu ndatu yɨvɨ un nuu infiernu ja kuu maa ra naa ra.
24010	MAT 23:23	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo naa ra ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chi chaa ñaa xini ka kuu ra. Roꞌo ka jaꞌa ra tɨꞌlɨ ni nuu taka ja ka ñavaꞌa ra, ja kuu nuu chaa junukuachi nuu Yandios. Ka jaꞌa ra tɨꞌlɨ ni nuu taka jajaꞌan xiko asun, nanu tamino, yuku anís jiin yuku comino. Taka un ka saꞌa ra, ti ka naa ini ra jnuꞌun kanuu ga ja kuu nuu ley Yandios, ja na kaka ndaa yo nuu Yandios, ja na kuandatu yo nava taꞌu ya jniñu jiin jnuꞌun kundaꞌu ini, jiin ja na kandixia ndaa yo jnuꞌun maa ya. Yukan kuu ja kanuu ga ja saꞌa ra, ti koto naa ini ra ja kuaꞌa ra tɨꞌlɨ nuu taka ja kaa ñavaꞌa ra.
24012	MAT 23:25	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chaa ñaa xini ka kuu ra. Ndundoo koꞌo ra, ndundoo yajin ra, chi ka ndoꞌo ini ra ja ka iyo ndoo ra nuu Yandios, ko vasu jaku ga kanda ra. Ka kuu ra nanu yɨvɨ ja ka nakacha nɨnɨ ichi jata koꞌo un jiin yajin, ko tu ka nakacha i ichi ini, vasu jñaꞌan ga ichi ini. Siaꞌan ka kuu ra, chi kanda ra nanu yɨvɨ vaꞌa, vasu ichi ini ra ka ñuꞌun mani jnuꞌun kuiꞌna jiin taka ga jnuꞌun kueꞌe.
24013	MAT 23:26	Nanu chaa kuaa ka kuu ra roꞌo chaa fariseo, chi tu ka nakuni ra ja mani jniñu ndevaꞌa saꞌa ra. Xnakan nakani ini nuu kuachi un nava na ndundoo ini añu ra, nava suni siaꞌan na ndundoo taka jniñu ka saꞌa ra ja ka ndeꞌe yɨvɨ naa i.
24014	MAT 23:27	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chaa ñaa xini ka kuu ra, chi ka kuu ra nanu ñaña ndɨyɨ kaꞌiin panteon, nuu vaꞌa xaan ni ka saꞌa da. Ti ni ka nakaꞌyu da jiin kaka, ti jandaa kuu ja vii xaan ni kendo ichi fuera, ko ichi chii ñuꞌun un, ñuꞌun chitu mani yɨkɨ ndɨyɨ jiin taka ga ja teꞌyu.
24016	MAT 23:29	¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo ja ka xnaꞌan ley! ¡Xaan ga ndaꞌu roꞌo, chaa fariseo! Chaa ñaa xini ka kuu ra. Ka saꞌa ra nama nuu ñaña chaa ni ka kuu profeta un, ti nɨnɨ ka naskutu ra ñaña chaa vaꞌa un ja ka chiñuꞌun ra da.
24017	MAT 23:30	Ti ka kaꞌan ra naa ra: “Sa ti yoꞌo naa yo, ni ka chaku yo na ni ka chaku yɨvɨ janaꞌan, ti va tu kuaꞌa yo jnuꞌun ja kaꞌni yɨvɨ chaa ni ka kuu profeta, ja ni kaꞌan jnuꞌun Yandios niku”, ka kaꞌan ra.