23223	MAT 1:10	Hejekiya ite a wahay Manasa, Manasa ite a wahay Amos, Amos ite a wahay Yusiya,
23228	MAT 1:15	Eliyada ite a wahay Eliyajaru, Eliyajaru ite a wahay Matan, Matan ite a wahay Yakob,
23229	MAT 1:16	Yakob ite a wahay Yusufu, mbaz ana Mariyama, may a Yesu sə ngaman Almasihu ata awan.
23231	MAT 1:18	Awahay ana Yesu Almasihu a təra nà, natiya awan: Mariyama, may anahan ata nà, winen dəle ana Yusufu. À alay a tə gəɓak zek fan bay nà, məgala sə Apasay Cəncan a, a gan wan anà Mariyama.
23232	MAT 1:19	Yusufu, dəle anahan ata nà, winen ɗo ɗiɗek awan, a pərahan azar anà Mbərom. A nan sa ra apan waray pa 'am sə ɗo ahay bay. Anga nan, Yusufu a nan sə mbəsak anan dəle anahan tə wurwer.
23233	MAT 1:20	Winen apan i bayak pa 'am ata mba, maslay a Mbərom a kan zek ì cœn sə zuɓay inde. A jan, a wa: «Yusufu, ɗo sə zahav ana Dawuda, kə̂ jəjar sə gəɓa anan dəle anak Mariyama bay, anga sa gan wan nà, məgala sə Apasay Cəncan awan.
23235	MAT 1:22	Way ata fok a təra anga aday 'am ana Mbərom Ba Məduwen a sa ja tə dungo ana ɗo maja'am anahan ata, â təra. A wa:
23237	MAT 1:24	Yusufu a pəɗek pə ahan wa nà, a ga kawa ana maslay a Mbərom sa jan ata awan. A gəɓa anan dalay anahan Mariyama agay.
23238	MAT 1:25	Əna tə japak tə Mariyama bay, hus pa sə wahay anan wan anahan ata awan. Yusufu a ɗaf apan sləmay Yesu a kutok.
23240	MAT 2:2	«Wan a mə wahay a, aday i sa təra bahay sə Yahuda ahay ata nà, winen ahaw? Mə canak anan anà mawuzlawazl anahan a kə̀ slabakak ahay à dəlon wa. Ma nay sa naa həran ayak nga.»
23242	MAT 2:4	Hiridus a halan nga anà bahay sə gəɗan dungo anà way ahay anga Mbərom, pi zek tə miter sə Tawrita ahay fok. A cəce patan wa, a wa: «Ti wahay Almasihu nà, ahaw?»
23243	MAT 2:5	Tə mbəɗahan apan, ta wa: «Ti wahay Almasihu nà, à Baytilama, pə daliyugo sə Yahudiya. Anga ɗo maja'am a Mbərom kə̀ vindek kwakwa, a wa:
23247	MAT 2:9	Tinen ite, tə sləne anan 'am a bahay ata cəna, ta zla kutok. Mawuzlawazl a, tinen a sə canan kurre a ata, a njahan atan pa 'am wa. A dəzle pa nga su doh a aday wan a à man ata ata nà, mawuzlawazl ata a tavay dek.
23249	MAT 2:11	Ta zla ù doh a aday wan a winen à man ata ata awan. Ta tan à nga anà Yesu, tinen maya tə may anahan Mariyama. Tə dukwen gərmec ù vo, tə həran nga anà wan ata awan. Tə pəsak anan mbulo a tinen ahay, aday tə varan magwagway ahay cara cara: gura ahay, mətətok sə ləluway sə rəbas lele ataya awan, pi zek tə wurde sə ngaman mira ataya awan.
23250	MAT 2:12	Pə dəɓa anahan a wa nà, Mbərom a ɗakan atan anan ì cœn sə zuɓay inde nà, tâ ma ta man ana Hiridus sabay. Natiya ta zla agay tə cəveɗ hinen kutok.
23251	MAT 2:13	Ɗo a ataya ta zla way a tinen cəna, maslay a Mbərom a kan zek anà Yusufu ì cœn sə zuɓay inde, a jan, a wa: «Slabak! Zla anan wan tə may anahan a təke à Misra, bina Hiridus i pəlay wan a anan, anga a nan sə lize anan. Njihen à man ata hus pə luvon a azanan ni jak, hayak ikwen ahay wa ata awan.»
23252	MAT 2:14	Matanan kutok Yusufu a slabak sə luvon, a zla anan Yesu tə Mariyama a təke à Misra.
23253	MAT 2:15	Tə njahay à man ata hus pə amac ana Hiridus. Natiya, way ana Mbərom Ba Məduwen sa ja tə dungo ana ɗo maja'am anahan ata a təra. A wa: «Ni ngaman anà wan uno kwa pə daliyugo sə Misra wa.»
23255	MAT 2:17	A təra kawa ana ɗo maja'am a Mbərom Yeremiya sa ja, a wa:
23257	MAT 2:19	Hiridus a mac cəna, maslay a Mbərom a kan zek anà Yusufu ì cœn sə zuɓay inde à Misra,
23258	MAT 2:20	a jan, a wa: «Slabak! Zla anan wan tə may anahan a təke pə daliyugo sə Misra wa, ma pə daliyugo sə Isəra'ila, anga ɗo sa gan may sa vaɗ anan wan ataya tə məcak.»
23259	MAT 2:21	Yusufu a slabak, a gəɓa anan wan tə Mariyama a təke, ta ma pə daliyugo sə Isəra'ila kutok.
23260	MAT 2:22	Aya əna, a sləne sa jəka sa pa 'am ana Hiridus nà, wan anahan sə ngaman Arkilawus ata nà, kə̀ jəjarak sə njahay à man anahan pə daliyugo sə Yahudiya. Anga nan Mbərom a kan anan ahay ì cœn sə zuɓay inde way anahan təɗe saa ga ata awan. Ta zla à Galile kutok,
23261	MAT 2:23	tə njahay way a tinen à wulen su doh a sə ngaman Nazaratu ata awan. A təra matanan ata ɗukwen, anga ɗo maja'am a Mbərom ahay ta jak, ta wa: «Ti ngaman Nazaratu ahay.»
23263	MAT 3:2	A wazay, a wa: «Mbəsiken ines a kwanay ahay, anga bahay a Mbərom winen bəse tə kwanay.»
23264	MAT 3:3	Yuhana aday nà, winen ɗo mbala ana ɗo maja'am a Mbərom Ezaya sa ja apan ata awan, a wa: «Ɗowan a inde, winen apan i zlah à saf inde à kiɓe, a wa: “Ten anan cəveɗ anga Bahay winen apan i nay. Ten anan cəveɗ ata mə tavay nga a fəhhe lele.”»
23268	MAT 3:7	Yuhana a canan anà Farisa ahay pi zek tə Saduki ahay ta nay pə cakay anahan saa ga baptisma nà, a jan atan, a wa: «Kwanay zahav sə kòn ahay, ɗo sa njak ɗo ahay, waya sə ɗakak ikwen anan sa haw pə sariya ana Mbərom saa nay ahay ata wa anaw?
23270	MAT 3:9	Kâ saa bayiken à nga inde nà, kwanay wan ana Ibərahima ahay ata bay. Way ata i tam kwanay bay. Nen apan ni jak ikwen, Mbərom i mba apan sə təra anan kon a anaya wan ana Ibərahima aya təte.
23271	MAT 3:10	Mbərom kə̀ lavak anan zek tə tirez, i gaɗ anan dədazl si sé aday a wahay wan lele aya bay ata fok. I gaɗ atan, aday i pak atan ù uko inde.
23276	MAT 3:15	Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Â zlak à nga! Anga sumor a nà, gumo anan mer su way a abay təɗe a nan à Mbərom gumo ata awan.» Natiya kutok, Yuhana a təma,
23277	MAT 3:16	a gan baptisma anà Yesu. Yesu a slabakay ahay à a'am wa cəna, a canan ayak anà bagəbaga mburom a təɓa pangaya, aday a canan ayak anà Apasay a Mbərom kawa badəbada, winen apan i dazay ahay, a njahay apan.
23279	MAT 4:1	Pə dəɓa anahan a wa nà, Apasay a Mbərom a zla anan Yesu à man sa saf inde à kiɓe, anga aday Fakalaw â sa njak anan.
23280	MAT 4:2	Yesu kà pak awan bay, luvon ahay kwa kuro fuɗo. Luvon tə ipec fok, kà pak awan bay jiga awan. May a han apan kutok.
23281	MAT 4:3	Fakalaw a həɗəken ayak pə cakay, a jan, a wa: «Kak iken nə Wan a Mbərom cukutok nà, jan anà kon a anaya tə̂ təra ɗaf, aday ki pa biɗaw?»
23282	MAT 4:4	Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Deftere a Mbərom a ja nà: “Ɗo zənzen a a njahay uho nə tə way sa pa ɗəkɗek bay, əna ta 'am ana Mbərom sa ja ataya fok.”»
23283	MAT 4:5	Fakalaw a zla anan Yesu à Urəsalima, wulen su doh cəncan awan, a ɗaf anan pa nga su doh sə mazlaɓ a Mbərom,
23284	MAT 4:6	a jan kutok: «Kak iken Wan a Mbərom a acəkan nà, ənga larak ayak zek à man a anan wa. Anga Deftere a Mbərom kà jak, a wa: “Mbərom i jan anà maslay anahan ahay sa ba iken. Ti kəcaw iken à alay a tinen inde, anga aday kâ saa ɓurgosl anan saray anak ahay pu kon bay.”»
23285	MAT 4:7	Yesu a mbəɗahan apan, a wa: «Deftere a ja ɗukwen: “Kâ sa ca azan pə Mbərom anak wa bay.”»
23286	MAT 4:8	Matanan, Fakalaw a zla anan à ɓəzlom a inde, sololo cəveɗabay. A ɗakan pə bahay sə daliyugo tembərəzem fok, tə mazlaɓ sə zlile a tinen aya təke.
23288	MAT 4:10	Əna Yesu a jan kutok, a wa: «Zla à man a anan wa, iken Fakalaw, mbəsak nen. Anga mə vinde a à Deftere a Mbərom inde, a wa: “Həran nga nà, anà Mbərom Fetek a taayak, winen Bahay anak. Gan mer su way nà, anà winen a kərtek.”»
23289	MAT 4:11	À alay ata kutok, Fakalaw a mbəsak anan Yesu. Maslay a Mbərom ahay ta nay, ta gan mer su way anà Yesu.
23292	MAT 4:14	A ga matanan ata nà, aday 'am ana ɗo maja'am a Mbərom Ezaya sa ja ata â təra. A wa:
23295	MAT 4:17	A bənay pə winen ata wa kutok nà, Yesu a dazlan sə wazay. A wa: «Mbəsiken ines a kwanay ahay, anga bahay a Mbərom winen defefe coy.»
23301	MAT 4:23	Yesu kə̀ bərak pə daliyugo sə Galile fok. A ɗakan anan way anà Yahuda ahay ù doh sə wazay a tinen aya awan. A wazan atan ləbara mugom a sə bahay a Mbərom. A mbar anan ɗo sə ɗəvac ahay cara cara pi zek tu ɗo mə təra à məndak aya cara cara bayak awan.
23303	MAT 4:25	Man su ɗo məduwen a a taa pərahan azar kutok. Ta nay ahay pə daliyugo sə Galile wa, kwa pə daliyugo sə ngaman Dekapol ata wa, kwa à Urəsalima wa, aday kwa pə daliyugo sə Yahudiya azar aya wa, aday kwa pə daliyugo sa day uho sə zlinder sə Urdon ata wa re.
23306	MAT 5:3	«Ataslay mivel inde, anga ɗowan aya aday ta san zle, tinen mətawak aya pa 'am a Mbərom ata awan, anga bahay a Mbərom ma var a nə anga tinen.
23307	MAT 5:4	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sa yam ahay, anga Mbərom i bənan atan mbac.
23308	MAT 5:5	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sə njahay səkəffe ahay, anga Mbərom i varan atan anan daliyugo.
23309	MAT 5:6	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sə pəlay sa ga way sa zlan à nga anà Mbərom ata awan, anga Mbərom i man atan zek sa ga kawa a tinen sa gan may ata awan.
23310	MAT 5:7	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sa gan sumor anà ɗo ahay, anga Mbərom i gan atan sumor.
23311	MAT 5:8	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sə pəlay Mbərom tə mivel kərtek awan, anga ti i canan tə iɗe a tinen njœk anà Mbərom.
23312	MAT 5:9	«Ataslay mivel inde, anga ɗo sə ndakay ɗo ahay pi zek ataya awan, anga Mbərom i ngaman atan wan anahan ahay.
23313	MAT 5:10	«Ataslay mivel inde, anga ɗo aday tə jugwar panan 'am anga a pəlay sa ga way sa zlan à nga à Mbərom ata awan, anga i njahay pə kərtek a tatə Mbərom à bahay anahan inde.
23315	MAT 5:12	Tislen mivel bayak awan, anga Mbərom i varak ikwen magwagway məduwen a à bagəbaga mburom. Ta gan atan ahay anà ɗo maja'am a Mbərom a sə lahak ikwen ahay ataya kwakwa fok ɗukwen, kətana awan.»
23316	MAT 5:13	«Matanan, kawa ana zətene su gom anan way sa pa ata nà, kwanay ɗukwen ki gumen anan daliyugo nə matanan re. Əna kak zətene awan a vaɗ sabay nà, ki ma anan apan avaɗ anahan a nə ta ma asa anaw? Zətene ata i gom sabay, ti lar anan, ɗo ahay ti ján apan à məndak.
23319	MAT 5:16	Matana re, lele bine siwaw nà, jiyjay a kwanay â dəvan anà ɗo ahay. Ata ti canan anà mer su way a kwanay a lele ataya awan, aday ti həran nga anà Bəbay a kwanay winen à bagəbaga mburom ata awan.»
23320	MAT 5:17	«Kâ sa bayiken sa jəka na nay sa naa mbazl anan Tawrita, kabay sa mbazl anan 'am ana ɗo maja'am a Mbərom ahay nà, matanan bay. Na nay ahay aɗəka nà, sa naa rah anan wa, bina sa mbazl anan wa bay.
23321	MAT 5:18	Nen apan ni jak ikwen tə ɗiɗem a həna: Hus pə ana daliyugo tə bagəbaga mburom saa lize azanan ata nà, kula alfabe inde kərtek à Deftere a Mbərom ti lar anan wa à məndak nà, ibay, si way a uda ataya fok ti təra aday.
23322	MAT 5:19	Anga nan kutok, kuwaya kə̀ mbəsakak anan, kabay kə̀ tətakak anan anan anà ɗo hinen sə mbəsak anan nga sa 'am a mə baslay a kwa zek cəɗew a kərtek a nà, winen ɗukwen i təra ɗo zek cəɗew a à bahay a Mbərom inde re. Əna ɗowan a kə̀ təmahak sa ban anan 'am a Mbərom, aday kə̀ ɗakak anan anan anà ɗo hinen sa ban anan re cəna, i təra ɗo məduwen a à bahay a Mbərom.
23323	MAT 5:20	Nen apan ni jak ikwen anan həna re: Ki njiɗen sa zla à bahay a Mbərom a bay, kak si ɗiɗek a kwanay i zalay anan ɗiɗek sə miter sə Tawrita ahay tə Farisa ahay aday.»
23324	MAT 5:21	«Kə sənen zle, Mbərom a jan anà bije a kwanay ahay nà: “Kâ vaɗ nga su ɗo bay. Kuwaya kə̀ vəɗak ɗo cəna, ti gan sariya.”
23325	MAT 5:22	Əna nen ni jak ikwen həna kəma, kuwaya ɗowan a kà gak mivel pə njavar uno hinen cəna, kà slak ti gan sariya ca. Aday kuwaya ɗowan a kà jak anan anà njavar uno hinen: “Iken nə wayaw?” cəna, kà slak aday ɗo sə lavay nga ahay ti halay nga sa gan sariya. Kuwaya kà jak anan anà njavar uno hinen: “Iken ka san Mbərom bay” ɗukwen, 'am ata kà slak sa ban anan apan aday sa lar anan à dəlov sə uko inde coy.
23326	MAT 5:23	«Anga nan, kak iken ka nak ù doh sə mazlaɓ a Mbərom tə way a à alay inde coy, əna kə jalak pə way inde à wulen a kwanay tə njavar uno hinen anga kə nəsek anan cəna,
23327	MAT 5:24	mbəsak anan way anak à man ata aday, zla, pəlay ahay ayaw ana ɗowan anak ata, aday ki may ahay saa var way anak ata anga Mbərom a kutok.
23330	MAT 5:27	«Kə slənen 'am a Mbərom a sa ja ata zle, a wa: “Kâ ga mədigweɗ bay.”
23332	MAT 5:29	Matanan kutok, kak iɗe sə alay puway anak i sapat iken sa ga ines nà, ndaha anan, aday lar anan dəren pi zek anak wa. Anga suwan hawal si zek anak kərtek a â lize tə winen zek anak a fok sa saa lize à məke sə mərda inde nà, na.
23333	MAT 5:30	Matanan re, kak alay puway anak i sapat iken sa ga ines nà, gaɗ anan, aday lar anan dəren pi zek anak wa. Anga suwan hawal si zek anak kərtek a â lize, tə winen zek anak a fok saa lize à məke sə mərda inde nà, na.
23334	MAT 5:31	«'Am a Mbərom a ja, a wa: “Kuwaya ɗowan a kə̀ rəzlak anan uwar anahan cəna, â varan ɗerewel à alay inde sə ɗakay anan nà, kə̀ rəzlak anan.”
23335	MAT 5:32	Əna nen ni jak ikwen həna kutok nà, kuwaya ɗowan â saa razl anan uwar anahan bay, si kak a ban atan pi zek tu ɗo aday. Aday uwar ma razl a kà zlak à mbaz hinen, uwar ata kà gak mədigweɗ cite re. Matanan, ɗowan a kə̀ gəɓak uwar ma razl a cəna, kà gak mədigweɗ cite.»
23336	MAT 5:33	«Asa, kə sənen zle, Mbərom a jan anà bije a kwanay ahay nà: “Ga anan way anak sə mbaɗay apan ata awan. Kə mbaɗak pa 'am a Mbərom ɗukwen, rah anan ambaɗay anak ata lele.”
23337	MAT 5:34	Əna nen ni jak ikwen həna kutok nà, kâ saa mbaɗay bay jiga awan: kwa â ga nə tə bagəbaga mburom, anga winen nə man sə njahay ana Mbərom;
23338	MAT 5:35	kwa â ga nə tə daliyugo, anga winen nə man sa ɗaf saray ana Mbərom; kwa â ga nə tə Urəsalima ɗukwen, kə̂ mbaɗay anan bay, anga winen wulen su doh ana Mbərom Ba Məduwen.
23341	MAT 5:38	«Kə slənen 'am a Mbərom a sa ja ata zle, a wa: “Kak ɗowan a kə̀ nəsek anak anan iɗe, ki nəsen anan iɗe cite. Kak ɗowan a a kaɗak anan nə slan, ki kaɗan anan uda slan a cite.”
23344	MAT 5:41	Matanan, kak ɗo kà gak anak bəlaray sə tavak way anahan kilomiter kərtek nà, tavakan anan way sə kilomiter cew lele.
23345	MAT 5:42	Ɗowan a kə̀ cəcihek panak way cəna, kâ sa gan anan azay bay, varan. Matanan re, ɗo kə̀ cəcihek panak gudire ɗukwen, kâ saa ngaman anan bay ata bay. Varan.»
23346	MAT 5:43	«Kə slənen 'am a Mbərom sa ja, a wa: “Pəlay anan ɗo sə məsudoh anak, aday nan iɗe anà ɗo maniɗe anak ite.”
23348	MAT 5:45	anga aday kî gen way təɗe anga wan ana Bəbay a kwanay Mbərom, winen à bagəbaga mburom. Winen kəma, a dav anan pac anahan nà, pu ɗo lele aya tu ɗo lelibay aya təke fok. A ga iven anahan pu ɗo sa ga mer su way lele aya tu ɗo sa ga mer su way lelibay aya təke fok re.
23349	MAT 5:46	Kak kə pəlen nə ɗo sə pəlay kwanay ahay ɗəkɗek nà, ki ben magwagway sa ma a kwanay pə Mbərom wa asa re anaw? Ɗo sə cakal jangal ahay ɗukwen ta ga matanan re asanaw?
23351	MAT 5:48	Təren ɗo lele aya à way ahay inde fok, kawa Bəbay a kwanay Mbərom, winen mə njahay a à bagəbaga mburom winen ɗo lele à way ahay inde fok ata awan.»
23352	MAT 6:1	«Kwanay apan ki gen anan sumor anà ɗo nà, kâ si gen anan pa 'am sə ɗo ahay anga aday tə̂ canak ikwen bay. Bina, Bəbay a kwanay Mbərom, winen à bagəbaga mburom ata i varak ikwen magwagway sabay.
23355	MAT 6:4	Ga sumor anak nà, à miɗer a inde. Ata Bəbay anak Mbərom ɗukwen i varak magwagway. Winen nà, a canan anà way ma ga à miɗer a inde ataya fok.»
23357	MAT 6:6	Iken, a nak sa ga amboh kəma, zla ù doh, tacay anan məsudoh lele, gan amboh anà Bəbay anak Mbərom. Mbərom nà, winen inde à man a mi ɗer ata awan. A canan anà way anak ma ga à man a mi ɗer ata re, i varak anan way anak a sə cəce panan ata awan.
23358	MAT 6:7	Kwanay apan ki gen amboh ata ɗukwen, kâ sa zilen anan 'am aya zeɗeɗeɗe bay. Sə zalan anà 'am nà, ɗo sə pəra ahay. A ga patan nə Mbərom i təma amboh a tinen anga tə zalak anan anà 'am bayak a ata awan.
23364	MAT 6:13	Ba manay pə way saa njak manay ahay wa ite, anga aday mâ sa zla ì ines inde bay. Dərgwaɗay manay à alay ana Fakalaw a wa. [Anga bahay nà, iken. Məgala anak tə mazlaɓ anak nà, inde sə coy. Amen.]
23369	MAT 6:18	anga aday ɗo ahay tâ san iken apan ki ga sumaya bay jiga awan. Bina saa san anan way anak sa ga fok nà, si Bəbay anak Mbərom. Winen inde à man a mi ɗer ata awan. A canan anà way ata zle, aday i varak anan magwagway anak. Winen nà, a canan anà way mi ɗer aya fok.»
23370	MAT 6:19	«Matanan kutok, kâ sa hilen anan nga anà way ahay pə daliyugo a anan anga kwanay a bay. Anga pə daliyugo a anan nà, mumok ahay inde, zəɓzeɓ sa ján mangaz pə way ahay ɗukwen inde, ti nes anan way ata fok. Aday ɗo sə akar ahay ɗukwen ti zlar anan doh ahay aday ti kəra anan way a kwanay sə halay ata awan.