23215	MAT 1:2	je̱ Abraham tseꞌe je̱ myajntk je̱ Isaac; je̱ Isaac tseꞌe je̱ myajntk je̱ Jacob; je̱ Jacob tseꞌe je̱ myajntk je̱ Judá je̱ts je̱ yꞌuts je̱ yꞌajch;
23216	MAT 1:3	je̱ Judá je̱ts je̱ ta̱ꞌa̱xta̱jk Tamar, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ myajntkta je̱ Fares je̱ts je̱ Zara; je̱ Fares tseꞌe je̱ myajntk je̱ Esrom; je̱ Esrom tseꞌe je̱ myajntk je̱ Aram;
23225	MAT 1:12	Tá̱vani tseꞌe je̱ israeejlit jayu ake̱e̱ꞌy yakvo̱vda vyeꞌna, je̱tseꞌe jyaaꞌknañaske̱ꞌxijidi: je̱ Jeconías tseꞌe je̱ myajntk je̱ Salatiel; je̱ Salatiel tseꞌe je̱ myajntk je̱ Zorobabel;
23228	MAT 1:15	je̱ Eliud tseꞌe je̱ myajntk je̱ Eleazar; je̱ Eleazar tseꞌe je̱ myajntk je̱ Matán; je̱ Matán tseꞌe je̱ myajntk je̱ Jacob;
23232	MAT 1:19	Ax je̱ José, tu̱vts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ jyáyuvin je̱ jyoojntykin yꞌijt. Ku veꞌe du̱ꞌix je̱ts ónu̱k ma̱a̱tani veꞌe je̱ María, ax kaꞌa tseꞌe du̱ꞌuktso̱jkni je̱tseꞌe du̱ma̱a̱ttsa̱a̱nat, ni kaꞌa tseꞌe du̱tso̱jkpa je̱tseꞌe ku̱du̱yaktso̱ꞌo̱tyuujn, je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe du̱ꞌukvinmaajy je̱ts ayuꞌutsji veꞌe ku̱du̱maso̱o̱kni.
23233	MAT 1:20	Namvaateꞌe je̱ José veꞌem du̱vinmay, vanꞌit tseꞌe toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles yakꞌixji je̱ kumaꞌaj ka̱jx juuꞌ veꞌe jidu̱ꞌu̱m na̱ꞌmu̱xju: ―José, je̱ David je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j, kadi mtsa̱ꞌa̱ga je̱tseꞌe je̱ María xma̱a̱ttsa̱a̱nat, ku̱x je̱ Nteꞌyam je̱ kyutojku̱n ka̱jxeꞌe je̱ Espíritu Santo yaktaajnji ónu̱k ma̱a̱t.
23235	MAT 1:22	Je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe veꞌem jyajty je̱tseꞌe tyoojnji je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌayook, veꞌem ax joꞌn vyaajñ toꞌk juuꞌ veꞌe ijt je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ:
23236	MAT 1:23	Onu̱k ma̱a̱t tseꞌe tyánu̱t toꞌk je̱ kiixa̱ta̱ꞌa̱x, je̱ꞌe̱ tseꞌe toꞌk je̱ piꞌk mix ónu̱k du̱yakke̱ꞌe̱xup. Emanuel tseꞌe yaktukxa̱a̱jap. (Jidu̱ꞌu̱mts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ Emanuel kya̱tsa̱pítsum, u̱u̱ꞌm ma̱a̱tta veꞌe je̱ Nteꞌyam.)
23237	MAT 1:24	Ku veꞌe je̱ José jyo̱tvij, veꞌem tseꞌe du̱tuujn ax joꞌn je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles ña̱ꞌmu̱xji, mya̱a̱ttsu̱u̱niꞌukvaan tseꞌe je̱ María;
23240	MAT 2:2	je̱m je̱ꞌe̱ veꞌe cho̱o̱ꞌnda joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum, je̱tseꞌe du̱ꞌamo̱tutú̱vidi: ―¿Jómaseꞌe yꞌit je̱ israeejlit jayu yakkutojkpa juuꞌ veꞌe ke̱ꞌx? Joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum, je̱mts a̱a̱tseꞌe nꞌix je̱ maatsa juuꞌ veꞌe du̱yaknu̱ke̱ꞌxnata̱jkip je̱ts ta̱ veꞌe kyeꞌex, je̱ꞌe̱ ka̱jxts a̱a̱tseꞌe yaja tu̱nmín je̱ts a̱a̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe nvinjávat nvintsa̱ꞌa̱gat.
23243	MAT 2:5	Vanꞌit tseꞌe yꞌatso̱o̱jvjidi: ―Je̱m Belén, yaja judéait yꞌit ja̱a̱t, ku̱x jidu̱ꞌu̱meꞌe du̱jatyaajñ je̱p Kunuuꞌkx Jatyán ku̱jxp toꞌk juuꞌ veꞌe ijt je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa:
23244	MAT 2:6	Je̱ts miitsta, beleenit jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup yaja judéait yꞌit ja̱a̱t, mnu̱má̱jidup xa miitseꞌe nu̱yojk je̱ts kaꞌa veꞌe je̱ viijnk jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup yaja Judea, ku̱x je̱meꞌe mkajpu̱n ka̱jxmda jyé̱jat toꞌk je̱ yakkutojkpa juuꞌ veꞌe du̱ꞌixꞌijtnup a̱ts je̱ njáyuda, je̱ israeejlitta. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe du̱jatyaajñ.
23246	MAT 2:8	Vanꞌit tseꞌe du̱pake̱jxti je̱m Belén. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe du̱nu̱u̱jmidi: ―Na̱jkxu̱ xꞌíxtada o̱y je̱ piꞌk mix ónu̱k. Ku tseꞌe xpaaꞌttat, mꞌavánadap tseꞌe je̱ts a̱tseꞌe na̱jkx nvinjaꞌviva nvintsa̱ꞌkiva.
23251	MAT 2:13	Ku veꞌe ña̱jkxtini je̱ yaaꞌtya̱jkta juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup, vanꞌit tseꞌe je̱ José je̱ kumaꞌaj ka̱jx yakꞌixji toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles juuꞌ veꞌe jidu̱ꞌu̱m na̱ꞌmu̱xju: ―Pojtu̱ku̱, yaktso̱o̱ꞌnu̱ ya̱ piꞌk mix ma̱a̱t ya̱ tyaak je̱ts ma̱a̱tke̱ꞌe̱ku̱n. Na̱jkxta je̱m Egipto, je̱m tseꞌe mtándat vanꞌit paat ku a̱ts mitseꞌe nvaajnjat, ku̱x je̱ Herodes yakjayꞌíxtajapeꞌe ya̱ piꞌk mix ónu̱k je̱tseꞌe du̱yakjayꞌo̱o̱ꞌkju̱t.
23253	MAT 2:15	Je̱m tseꞌe tyaandi vanꞌit paat ku veꞌe je̱ Herodes yꞌo̱o̱ꞌkni. Ku tseꞌe veꞌem jyajty, vanꞌit tseꞌe tyoojnji je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌayook, veꞌem ax joꞌn vyaajñ toꞌk juuꞌ veꞌe ijt je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ: “Nvatso̱o̱v a̱tseꞌe je̱ nꞌOnu̱k je̱tseꞌe je̱m Egipto pyítsumnit.” Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ.
23256	MAT 2:18	Yakmo̱tu xa veꞌe je̱m ramaajit kyajpu̱n ka̱jxm je̱tseꞌe je̱ jayu je̱ yaaxu̱n je̱ tsaachvinmaꞌyu̱n du̱yaknajxti, je̱ Raquel je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ yꞌónu̱k du̱nu̱yaaxtu, kaꞌa tseꞌe du̱ꞌuktso̱jktini je̱tseꞌe pa̱n kyo̱jtsjo̱tꞌamá̱jajadat, ku̱x tá̱vani veꞌe je̱ yꞌónu̱kta yꞌo̱o̱ꞌkni vyeꞌna.
23257	MAT 2:19	A̱a̱ꞌkani tseꞌe je̱ Herodes vyeꞌna, vanꞌit tseꞌe je̱m Egipto je̱ José toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles yakꞌixji je̱ kumaꞌaj ka̱jx, je̱tseꞌe ña̱ꞌmu̱xji:
23258	MAT 2:20	―Pojtu̱ku̱, vo̱vu̱ ya̱ piꞌk mix ma̱a̱t ya̱ tyaak, na̱jkxtinuva je̱m israeejlit yꞌit jo̱o̱tm, ku̱x tá̱vani je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌo̱o̱ꞌktini juuꞌ veꞌe du̱ꞌukyakꞌo̱o̱ꞌkuvaandu ya̱ piꞌk mix.
23263	MAT 3:2	Je̱m tseꞌe du̱tukꞌixꞌukvaajñ je̱ jáyuda juuꞌ veꞌe nu̱na̱jkxju̱du. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe du̱nu̱u̱jmidi: ―Vinmayu̱mpijttini, maso̱o̱ktini je̱ mko̱ꞌo̱y joojntykinda. Napya̱a̱jmjidini je̱m je̱ Nteꞌyam yꞌam kya̱ꞌm, ku̱x myaaxu̱xju̱dupeꞌe je̱tseꞌe je̱m mꞌijttinit.
23264	MAT 3:3	Ya̱ Juaants je̱ꞌe̱ veꞌe juuꞌ veꞌe yꞌavaꞌni je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa Isaías. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe du̱jatyaajñ: Yakmó̱tup xa veꞌe ku veꞌe toꞌk je̱ jayu jidu̱ꞌu̱m ma̱kk kya̱ts joma veꞌe kyapa̱ntsu̱u̱na: “Yakꞌo̱ꞌyijada, yakta̱a̱jvjada je̱ tooꞌ joma veꞌe je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n ñáxu̱t.” Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe je̱ Isaías du̱jatyaajñ.
23266	MAT 3:5	Je̱ jerusaleenit jayu tseꞌe na̱jkxtu amo̱tunajxpa; na̱jkxtuva tseꞌe nu̱jom je̱ jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm, nay veꞌempa tseꞌe pa̱n pa̱n jatyeꞌe du̱mutá̱midup je̱ jordaanit ma̱ja̱ na̱a̱j.
23267	MAT 3:6	Vintso̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ tyo̱kin du̱mavyatsta, veꞌem tseꞌe je̱ Juan yakna̱pé̱tjada je̱m Jordán ma̱ja̱ na̱jo̱o̱tm.
23268	MAT 3:7	Ax ku tseꞌe je̱ Juan du̱ꞌix je̱ts nu̱mayeꞌe je̱ fariseota̱jk je̱ts je̱ saduceota̱jk ñu̱na̱jkxjada je̱tseꞌe du̱yakna̱pé̱ttat, vanꞌit tseꞌe du̱nu̱u̱jmidi: ―Miitsta, je̱ tsaaꞌn je̱ chaanda je̱ kyo̱o̱jta, je̱ ka̱ts xa veꞌe tu̱xmó̱tuda je̱ts tá̱minup je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ tsaachtoꞌnu̱n, je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe xkuke̱ꞌe̱kta.
23269	MAT 3:8	Je̱ꞌe̱ tseꞌe mtoondinup juuꞌ veꞌe o̱y je̱tseꞌe ñu̱ke̱ꞌxnatá̱kat je̱ts mmaso̱o̱ktinu veꞌe je̱ mko̱ꞌo̱y joojntykinda.
23272	MAT 3:11	Je̱ tsoxk na̱a̱j a̱ts miitseꞌe ntukyakna̱pe̱jttup, je̱ꞌe̱ nu̱jaꞌvints je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ts mmaso̱o̱ktinu veꞌe je̱ mko̱ꞌo̱y joojntykinda; ax je̱ꞌe̱ pa̱n a̱tseꞌe xpaꞌu̱xꞌo̱o̱kip, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱m mjaꞌvin ka̱jxmda mtukyakna̱pé̱tjadap je̱ Espíritu Santo je̱tseꞌe je̱ jayu du̱to̱kimpayo̱ꞌo̱yu̱t. Ñu̱má̱jipts je̱ꞌe̱ veꞌe nu̱yojk je̱ts kaꞌa veꞌe a̱ts, ni kaꞌats a̱tseꞌe nvinmachju̱ je̱ts a̱tseꞌe je̱ kya̱ꞌa̱jk nyakke̱e̱kjat.
23279	MAT 4:1	Vanꞌit tseꞌe je̱ Espíritu Santo je̱ Jesús du̱yaknu̱jkx je̱m vinvaꞌajts it ka̱jxm je̱tseꞌe je̱m je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap juuꞌ veꞌe du̱nu̱vintsa̱nika̱jxp je̱ ko̱ꞌo̱yjayuvapta̱jkta, je̱tseꞌe du̱ꞌíxu̱t vintso̱ veꞌe je̱ Jesús ku̱du̱yakto̱kimpu̱jk.
23281	MAT 4:3	Vanꞌit tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap vyinkutá̱miji je̱tseꞌe ña̱ꞌmu̱xji, ukvinꞌa̱a̱ꞌnuvaajnju tseꞌe: ―Pa̱n tyú̱vam xa veꞌe je̱ts je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌOnu̱k mitseꞌe, mukó̱tsu̱ts nꞌit ya̱ tsaaj je̱tseꞌe vyimpítu̱t tsapkaaky.
23282	MAT 4:4	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús yꞌatsa̱a̱jv: ―Jidu̱ꞌu̱m xa veꞌe je̱ Kunuuꞌkx Jatyán vyaꞌañ: “Ka tun je̱ꞌe̱ ka̱jxjyap xa veꞌe je̱ jayu jyoojntyka ku veꞌe juuꞌ du̱kay du̱ju̱ꞌkx, je̱ ayook ka̱jxeꞌe juuꞌ veꞌe je̱ Nteꞌyam kya̱jtsp.”
23283	MAT 4:5	Vanꞌit tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap yakna̱jkxji je̱m kunuuꞌkx kajpu̱n ka̱jxm, je̱m Jerusalén. Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús je̱m ma̱ja̱ tsapta̱kko̱jm du̱yakpejt
23284	MAT 4:6	je̱tseꞌe jidu̱ꞌu̱m du̱nu̱u̱jmi: ―Pa̱n tyú̱vam xa veꞌe je̱ts je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌOnu̱k mitseꞌe, naajkku̱stá̱kajats nꞌit, ku̱x jidu̱ꞌu̱meꞌe je̱ Kunuuꞌkx Jatyán vyaꞌañ: Je̱ Nteꞌyam xa veꞌe du̱pavaꞌanup je̱ yꞌaangelesta̱jk je̱tseꞌe mꞌíxju̱t mjayé̱pju̱t, je̱tseꞌe je̱ kya̱ꞌa̱j mtukꞌamátsajat je̱tseꞌe je̱ mtek je̱ tsaaj kyayaktsaachajat.
23285	MAT 4:7	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús yꞌatsa̱a̱jv: ―Vaampap tseꞌe jidu̱ꞌu̱m je̱ Kunuuꞌkx Jatyán: “Kaꞌa tseꞌe xꞌíxtat joma vaateꞌe juuꞌ du̱kuvu̱k je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n, u̱u̱ꞌm je̱ nNteꞌyamamda.”
23286	MAT 4:8	Vanꞌit tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap yakna̱jkxjuva joma veꞌe toꞌk je̱ ko̱pk juuꞌ veꞌe ka̱jxm a̱a̱ꞌk. Je̱m tseꞌe je̱ Jesús du̱tukꞌix nu̱jom je̱ jayu juuꞌ veꞌe yakkutujkja ijttup yaja naxviijn je̱ts vinxu̱peꞌe je̱ ma̱jin je̱ jayu du̱jayep.
23287	MAT 4:9	Vanꞌit tseꞌe du̱nu̱u̱jmi: ―Nu̱jom xa a̱ts mits ya̱ꞌa̱ veꞌe nmo̱kya̱jxnit pa̱n xvinko̱xkténip a̱ts mitseꞌe je̱ts a̱tseꞌe xvinjávat xvintsa̱ꞌa̱gat.
23288	MAT 4:10	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús ña̱ꞌmu̱xji: ―Na̱jkxni, Satanás, ku̱x jidu̱ꞌu̱meꞌe je̱ Kunuuꞌkx Jatyán vyaꞌañ: “Vinjávada vintsa̱ꞌa̱gada je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n, u̱u̱ꞌm je̱ nNteꞌyamamda, je̱ꞌe̱jyji veꞌe toꞌk mvinjávadap mvintsa̱ꞌa̱gadap.”
23289	MAT 4:11	Vanꞌit tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap myaso̱o̱kji je̱tseꞌe je̱ aangelesta̱jk je̱ Jesús du̱nu̱na̱jkxti je̱tseꞌe du̱pattoꞌnidi.
23291	MAT 4:13	ax kaꞌa tseꞌe tyaajñ je̱m nazarétit kyajpu̱n ka̱jxm, je̱meꞌe Capernaum ñu̱jkx tsu̱u̱niva. Je̱ kajpu̱n, myutá̱mipeꞌe je̱ ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya je̱m zabuloonit je̱ts neftaliijit yꞌit jo̱o̱tmda.
23293	MAT 4:15	Je̱ it je̱ naax juuꞌ veꞌe Zabulón je̱ts Neftalí du̱xa̱a̱j, je̱ tooꞌ juuꞌ veꞌe je̱ꞌyp je̱m maaxy na̱paꞌam je̱tseꞌe ñaxy je̱m jadoꞌk adoꞌom Jordán ma̱ja̱ na̱paꞌam, je̱m galiléait yꞌit jo̱o̱tm joma veꞌe jyoojntykada pa̱n pa̱n jatyeꞌe ka je̱ israeejlit jáyuvap,
23296	MAT 4:18	Je̱ja tseꞌe galiléait mya̱ja̱̱ na̱ꞌaka̱ya paꞌayi je̱ Jesús ñaxy vyeꞌna, je̱tseꞌe du̱ꞌix nu̱me̱jtsk je̱ yaaꞌtya̱jk, toꞌk uts toꞌk ajch: toꞌk juuꞌ veꞌe du̱xa̱a̱j Simón juuꞌ veꞌe yaktukxa̱a̱ji Pedro, je̱ts jadoꞌk juuꞌ veꞌe du̱xa̱a̱j Andrés. Ajkx maakpats je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌijtti; je̱m je̱ꞌe̱ veꞌe du̱ꞌavá̱jada vyeꞌna je̱ tyukꞌajkxꞌamaakin xuum ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya jo̱o̱tm.
23302	MAT 4:24	Yaknu̱jaꞌvip tseꞌe je̱ Jesús je̱m nu̱jom ma̱ja̱ it jo̱o̱tm juuꞌ veꞌe Siria du̱xa̱a̱j; tyuknu̱na̱jkxtu tseꞌe je̱ Jesús nu̱jom pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱ pa̱jkpa je̱ aampa du̱jaye̱jptup, pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱m jyaꞌvin ka̱jxmda je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap, pa̱n pa̱n jatyeꞌe ko̱ꞌo̱pyaꞌampa̱jkju̱dup, je̱ts pa̱n pa̱n jatyeꞌe mojktup; yakjo̱tka̱dakka̱jxnuts je̱ꞌe̱ veꞌe toꞌk ka̱ꞌa̱jyjida.
23303	MAT 4:25	Nu̱may tseꞌe je̱ jayu pyana̱jkxjidi. Je̱m tseꞌe je̱ galiléait jayu, je̱m tseꞌe juuꞌ veꞌe tso̱o̱ꞌndu je̱m decápolisit yꞌit jo̱o̱tm je̱ts je̱m jerusaleenit kyajpu̱n ka̱jxm, je̱mpa tseꞌe juuꞌ veꞌe viijnk tso̱ tso̱o̱ꞌndu je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm, nay je̱mpa tseꞌe juuꞌ veꞌe tso̱o̱ꞌnduva je̱ it je̱ naax juuꞌ veꞌe jadoꞌk adoꞌom je̱ jordaanit ma̱ja̱ na̱naxy je̱m joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum.
23307	MAT 5:4	’Xo̱o̱n xa je̱ꞌe̱ veꞌeda pa̱n pa̱n jatyeꞌe tsaachvinmaaydup, yakjo̱tꞌamá̱jajadapts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ Nteꞌyam.
23318	MAT 5:15	Kaꞌa xa veꞌe je̱ ta̱ꞌkxpa yakna̱ꞌa̱k je̱tseꞌe ti yaktuknaxjópu̱t; ka̱jxm je̱ꞌe̱ veꞌe yakpu̱m je̱tseꞌe du̱kuta̱ꞌkxu̱t anañu̱joma je̱ jáyuda juuꞌ veꞌe je̱p tu̱jkp.
23319	MAT 5:16	Nay veꞌempats miitseꞌeda, veꞌem ax joꞌn je̱ ta̱ꞌkxpa je̱ nu̱may jayu du̱kutu̱ꞌkx, yaknu̱ke̱ꞌxnatá̱kada je̱ yꞌo̱y je̱ꞌe̱ je̱ja je̱ jayu vyinkujk; ku je̱ꞌe̱ veꞌe du̱ꞌíxtat je̱ yꞌo̱y je̱ꞌe̱ juuꞌ veꞌe mtoondup, yakmá̱jadap yakjaanchadapts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ nTeeꞌamda, juuꞌ veꞌe je̱m tsapjo̱o̱tm.
23320	MAT 5:17	’Kaꞌa xa miitseꞌe mvinmáydat je̱ts je̱ꞌe̱ a̱tseꞌe nnu̱miin je̱ts a̱tseꞌe nyakkutó̱kiyu̱t je̱ Moisés je̱ pyavaꞌnu̱n je̱ts juuꞌ veꞌe jyavye̱jttu je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpata̱jkta. Ka je̱ꞌe̱ ka̱jxapts a̱tseꞌe nmiijn je̱ts a̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe nyakkutó̱kiyu̱t; je̱ꞌe̱ ka̱jxeꞌe je̱ts a̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe nkutyónu̱t je̱ts a̱tseꞌe nko̱jtsvaꞌatsu̱t ti veꞌe tyijp.
23321	MAT 5:18	Tyú̱vam xa a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada, namvaateꞌe yꞌit ya̱ tsajmit it je̱ts ya̱ naxviijnit it, tonká̱xjup tseꞌe nu̱jom je̱ pavaꞌnu̱n; du̱ma̱ja du̱mootska je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ pavaꞌnu̱n, tonká̱xjupts je̱ꞌe̱ veꞌe.
23322	MAT 5:19	Je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe, pa̱n pa̱n xa veꞌe du̱kakutyoomp je̱ pavaꞌnu̱n, du̱kanu̱ma̱ja je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ pavaꞌnu̱n, je̱tseꞌe veꞌem je̱ jayu du̱tukꞌix, je̱ꞌe̱ tseꞌe du̱nu̱piꞌkiká̱xup je̱ jayu juuꞌ veꞌe ijttup je̱m je̱ Nteꞌyam yꞌam kya̱ꞌm; ax pa̱n pa̱n tseꞌe du̱kutyoomp je̱ pavaꞌnu̱n je̱tseꞌe veꞌem je̱ jayu du̱tukꞌix, ñu̱má̱japts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱m je̱ Nteꞌyam yꞌam kya̱ꞌm.
23323	MAT 5:20	Ku̱x veꞌem a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada, veꞌem xa veꞌe du̱tsa̱k je̱tseꞌe nu̱yojk o̱y xtóndat juuꞌ veꞌe je̱ Nteꞌyam cha̱jkp je̱ts kaꞌa veꞌe juuꞌ veꞌe tyoondup je̱ tsaptu̱jkpit yakꞌixpa̱jkpata̱jk je̱ts je̱ fariseota̱jk. Pa̱n kaꞌa tseꞌe veꞌem xtonda, kaꞌa tseꞌe mtá̱kadat je̱m je̱ Nteꞌyam yꞌam kya̱ꞌm.
23325	MAT 5:22	Ax nmu̱u̱jmidupts a̱ts miitseꞌe je̱ts jyapa̱na pa̱n pa̱neꞌe je̱ yꞌuts je̱ yꞌajch ukpu̱ je̱ yꞌuts je̱ cha̱ꞌa̱ du̱muꞌe̱jkjup, yakto̱kimpayo̱ꞌo̱yupts je̱ꞌe̱ veꞌe. Pa̱n pa̱neꞌe je̱ yꞌuts je̱ yꞌajch ukpu̱ je̱ yꞌuts je̱ cha̱ꞌa̱ du̱vinko̱jtspe̱jtp, to̱kimpayo̱ꞌo̱yjadapts je̱ꞌe̱ veꞌe pa̱n pa̱n jatyeꞌe du̱nu̱má̱jidup je̱p tsaptu̱jkp. Pa̱n pa̱n tseꞌe ka víjap du̱tijp je̱ yꞌuts je̱ yꞌajch ukpu̱ je̱ yꞌuts je̱ cha̱ꞌa̱, kutsa̱ꞌa̱ga tseꞌe je̱tseꞌe je̱m ja̱njo̱o̱tm yakpa̱a̱mnit.
23326	MAT 5:23	’Ax veꞌem tseꞌe, pa̱n myakna̱jkxtup xa veꞌe je̱ mya̱xta joma veꞌe je̱ Nteꞌyam xvinjávada xvintsa̱ꞌa̱gada, je̱tseꞌe je̱m xjaaꞌmyé̱tstat je̱ts mmuꞌe̱jkju̱dupeꞌe nu̱toꞌk je̱ mꞌutsta je̱ mꞌajchta ukpu̱ nu̱toꞌk je̱ mꞌutsta je̱ mtsa̱ꞌa̱da,
23327	MAT 5:24	maso̱ꞌo̱ktanumts je̱ja je̱ mya̱xta je̱tseꞌe na̱jkx tooꞌva̱jkp je̱ꞌe̱ xma̱a̱tnamyujo̱tꞌó̱yajada, vanꞌit tseꞌe mvimpijttinuvat je̱tseꞌe je̱ mya̱xta je̱ Nteꞌyam xtukka̱tá̱kadat.
23328	MAT 5:25	’Pa̱n je̱m xa veꞌe pa̱neꞌe mnu̱xa̱ꞌa̱ijidup je̱tseꞌe xma̱a̱tna̱jkxta je̱ja je̱ yakkutojkpa vyinkujk, tukma̱a̱tko̱jtsꞌó̱yada tseꞌe je̱ja tooꞌ aajy, veꞌem tseꞌe je̱m je̱ to̱kin payo̱ꞌyva kya̱ꞌm mkayakpá̱mdat. Ku̱x pa̱n mpa̱a̱jmju̱dup xa veꞌe je̱m je̱ to̱kin payo̱ꞌyva kya̱ꞌm, je̱ to̱kin payo̱ꞌyva tseꞌe je̱m je̱ tojpa kya̱ꞌm mpá̱mjadap je̱tseꞌe mpoxu̱nta̱kpá̱mjadat.
23337	MAT 5:34	Ax a̱tsts miitseꞌe nnu̱u̱jmidup je̱ts kaꞌa veꞌe je̱ Nteꞌyam xyaknáxtat ku veꞌe je̱ vaandu̱k xpa̱mda. Ni kaꞌa tseꞌe je̱ tsapjo̱o̱tmit it xyaknáxtat. Pa̱n veꞌem xa veꞌe xtonda, veꞌemts je̱ꞌe̱ veꞌe ax joꞌn je̱ Nteꞌyam ku̱xyaknajxti, ku̱x je̱meꞌe je̱ Nteꞌyam je̱ kyutojku̱n tsu̱u̱jntku̱n.
23338	MAT 5:35	Kaꞌa tseꞌe ya̱ naxviijnit it xyaknajxtuvat. Pa̱n veꞌem xa veꞌe xtonda, veꞌemts je̱ꞌe̱ veꞌe ax joꞌn je̱ Nteꞌyam ku̱xyaknajxti, ku̱x veꞌem ya̱ꞌa̱ veꞌe ya̱ naxviijnit it ax joꞌn je̱ vaꞌkpe̱jtu̱n joma veꞌe je̱ Nteꞌyam je̱ tyek ku̱du̱yukká̱n. Kaꞌa tseꞌe je̱ Jerusalén xyaknajxtuvat. Pa̱n veꞌem xa veꞌe xtonda, veꞌemts je̱ꞌe̱ veꞌe ax joꞌn je̱ Nteꞌyam ku̱xyaknajxtuva, ku̱x je̱ Ma̱ja̱ Yakkutojkpa je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ kyajpu̱n.
23340	MAT 5:37	Jidu̱ꞌu̱meꞌe mvaꞌandat “veꞌem” ukpu̱ “kaꞌa”; ku̱x juuꞌ veꞌe nu̱yojk jaaꞌkyakko̱jtsp, je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvapts je̱ꞌe̱ veꞌe du̱yakjé̱jip.
23344	MAT 5:41	Pa̱n myaktukꞌake̱e̱ꞌyidup xa veꞌe je̱tseꞌe juuꞌ xpatsá̱mdat kojkm legua, ax mpatsá̱mdap tseꞌe jakojkm legua.
23345	MAT 5:42	e̱pya̱na pa̱n pa̱neꞌe juuꞌ mꞌamó̱tuju̱dup, mmo̱ꞌo̱dap tseꞌe; pa̱n pa̱n tseꞌe juuꞌ anuuꞌkx mꞌamó̱tuju̱dup, kaꞌa tseꞌe xtsoꞌoxpá̱ktat.
23348	MAT 5:45	ax veꞌem tseꞌe mnu̱ke̱ꞌxnatá̱kadat je̱ts nTeeꞌimdupeꞌe je̱ Nteꞌyam, juuꞌ veꞌe je̱m tsapjo̱o̱tm. Ku̱x ku xa veꞌe je̱ aampa xa̱a̱j du̱yakpítsum, tyuknu̱ꞌaampyts je̱ꞌe̱ veꞌe juuꞌ veꞌe o̱y jayu je̱ts juuꞌ veꞌe ko̱ꞌo̱y jayu, yakjé̱jipts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ tooj je̱tseꞌe du̱yaknu̱tuꞌuj pa̱n pa̱n jatyeꞌe tu̱v jáyuvidup joojntykidup, nay veꞌempa tseꞌe pa̱n pa̱n jatyeꞌe jomjáyuvidup tijáyuvidup je̱tseꞌe jyomjoojntykada tyijoojntykada.
23349	MAT 5:46	Pa̱n je̱ꞌe̱jyji xa miitseꞌe mtso̱jktup pa̱n pa̱neꞌe mtso̱jkju̱dup, ¿ti o̱ꞌyin tseꞌe mpá̱ktap je̱ꞌe̱ ka̱jx? Je̱ kupa̱ꞌmu̱n pa̱kmojkpa paat xa veꞌe veꞌem jyátu̱kada.
23350	MAT 5:47	’Pa̱n je̱ꞌe̱jyji veꞌe mko̱jtspo̱o̱ꞌkxtup juuꞌ veꞌe mma̱a̱tnayjaꞌvijidup, ¿ti o̱ꞌyints miitseꞌe mtoondup je̱ts kaꞌa veꞌe je̱ viijnk jáyuda?, ku̱x nay vanxú̱pjyameꞌe du̱toonduva pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱ Nteꞌyam du̱kaꞌíxada.
23353	MAT 6:2	Je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe, ku tseꞌe xputá̱kadat je̱ꞌe̱ pa̱n pa̱n jatyeꞌe katihꞌijtu̱xju̱dup, kaꞌa tseꞌe anañu̱joma je̱ jayu xtuknu̱jávadat, ku̱x veꞌemeꞌe jyátu̱kada je̱p tsaptu̱jkp je̱ts je̱ja tooꞌ aajy pa̱n pa̱n jatyeꞌe me̱jtsꞌaajta me̱jtsjo̱o̱tta. Je̱ꞌe̱ ka̱jxts je̱ꞌe̱ veꞌe veꞌem du̱tonda je̱tseꞌe je̱ jayu yꞌo̱ñu̱kó̱tsajadat. Tyú̱vam xa a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada je̱ts kaꞌa veꞌe o̱y je̱ Nteꞌyam tyonu̱mpijtu̱xjadat, nvaatani je̱ꞌe̱ veꞌe ku veꞌe yakꞌo̱ñu̱ko̱jtsidi.
23354	MAT 6:3	Ax kuts miitseꞌe je̱ jayu xmo̱ꞌo̱dat juuꞌ veꞌe katihꞌijtu̱xju̱dup, veꞌem tseꞌe xtóndat je̱tseꞌe ni pa̱na du̱kanu̱jávat.
23357	MAT 6:6	Ax kuts miitseꞌe mtsapkó̱tstat, tá̱kadats je̱p mtu̱jkp, aka̱ꞌa̱da je̱ mta̱jk, vanꞌit tseꞌe xmukó̱tstat je̱ nTeeꞌamda, juuꞌ veꞌe je̱m tsapjo̱o̱tm. Pa̱n veꞌem tseꞌe xtonda, o̱y tseꞌe mtonu̱mpijtu̱xjadat je̱ nTeeꞌamda, juuꞌ veꞌe du̱ꞌixp nu̱jom juuꞌ veꞌe kanu̱ke̱ꞌxnata̱jkip je̱ja je̱ jayu vyinkujk.
23358	MAT 6:7	’Ku veꞌe mtsapkó̱tstat, kaꞌa tseꞌe xko̱jtsu̱mpíttat xko̱jtsꞌata̱jtat, veꞌem ax joꞌn jyátu̱kada pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱ Nteꞌyam du̱kaꞌíxada, veꞌemeꞌe vyinmayda je̱ts amo̱tunáxjadap je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ Nteꞌyam ku veꞌe o̱o̱y tyunko̱tsta.
23359	MAT 6:8	Kaꞌats miitseꞌe veꞌem mjátu̱kadat, ku̱x namkaꞌana miitseꞌe je̱ Nteꞌyam juuꞌ xꞌamó̱tuda, ñu̱jaꞌvipts je̱ꞌe̱ veꞌe juuꞌ veꞌe mkaꞌijtu̱xju̱dup.
23360	MAT 6:9	Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe mtsapkó̱tstat: A̱a̱ts je̱ nTeeꞌ, tsapjo̱o̱tm xa mits je̱meꞌe, vaꞌajts aaj vaꞌajts jo̱o̱tts mitseꞌe, je̱tseꞌe myakvinjávat myakvintsa̱ꞌa̱gat.
23364	MAT 6:13	Kadi a̱a̱ts toꞌk aaj xmasa̱ꞌa̱k je̱ts a̱a̱tseꞌe nkaꞌat je̱m je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap yꞌam kya̱ꞌm; mitsts a̱a̱tseꞌe xꞌíxup xjayé̱pup, xꞌaxajtókup, veꞌemts a̱a̱tseꞌe xkahꞌama̱a̱daagat je̱ kyo̱ꞌo̱y je̱ꞌe̱. Ku̱x xa̱ꞌma ka̱jx mitseꞌe xka̱ꞌma je̱ kutojku̱n, je̱ ma̱kkin, je̱ts je̱ ma̱jin. Amén.
23367	MAT 6:16	’Ku xa miitseꞌe mꞌayoojadat, kaꞌa tseꞌe je̱ mviijnda je̱ mꞌaajta xyakmaꞌattat, veꞌem ax joꞌn jyátu̱kada je̱ꞌe̱da juuꞌ veꞌe ijttup me̱jtsꞌaajta me̱jtsjo̱o̱tta, ku̱x veꞌem je̱ꞌe̱ veꞌe jyátu̱kada je̱tseꞌe je̱ jayu du̱nu̱jávadat je̱ts ayoojidup je̱ꞌe̱ veꞌe. Tyú̱vam xa a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada je̱ts kaꞌa veꞌe o̱y je̱ Nteꞌyam tyonu̱mpijtu̱xjadat, nvaatani je̱ꞌe̱ veꞌe ku veꞌe je̱ jayu yꞌíxjada je̱ts ayoojidupeꞌe.
23369	MAT 6:18	veꞌem tseꞌe je̱ jayu du̱kanu̱jávadat je̱ts mꞌayoojidupeꞌe. Pa̱n veꞌem tseꞌe xtonda, o̱y tseꞌe mtonu̱mpijtu̱xjadat je̱ nTeeꞌamda, juuꞌ veꞌe du̱ꞌixp nu̱jom juuꞌ veꞌe kanu̱ke̱ꞌxnata̱jkip je̱ja je̱ jayu vyinkujk.
23370	MAT 6:19	’Kaꞌa tseꞌe xnu̱pa̱jkpé̱ttat je̱ o̱ꞌyin juuꞌ veꞌe yaja naxviijn, joma veꞌe je̱ tó̱tu̱k juuꞌ jaty du̱tukkaꞌyini, joma veꞌe juuꞌ jaty vyinto̱ki, je̱ts joma veꞌe je̱ me̱e̱ꞌtspa tyá̱kada;
23371	MAT 6:20	ñojkꞌó̱yeꞌe xnu̱pa̱jkpé̱ttat je̱ o̱ꞌyin juuꞌ veꞌe je̱m tsapjo̱o̱tm, joma veꞌe je̱ tó̱tu̱k juuꞌ jaty du̱katukkaya, joma veꞌe juuꞌ jaty kyavinto̱ki, je̱ts joma veꞌe je̱ me̱e̱ꞌtspa kyatá̱kada.
23375	MAT 6:24	’Ni pa̱na xa veꞌe kyaꞌo̱ꞌyixju̱ je̱tseꞌe me̱jtsk je̱ vyintsá̱n du̱jayé̱pu̱t, ku̱x toꞌkeꞌe du̱tsó̱ku̱t, jadoꞌk tseꞌe du̱tsoꞌoxpá̱ku̱t, toꞌkeꞌe du̱mutónu̱t du̱mupá̱ku̱t, jadoꞌk tseꞌe du̱viijnkꞌíxu̱t. Nay veꞌempa tseꞌe je̱ jayu juuꞌ veꞌe je̱m je̱ meen kya̱ꞌm naajkꞌijtjup, kaꞌats je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌo̱ꞌyixju̱ je̱tseꞌe je̱ Nteꞌyam du̱pana̱jkxu̱t.