23214	MAT 1:1	Jaꞌ ɨdøꞌøn ja yiknajtska̱jpxɨp pøn jaty ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo tyeetyꞌa̱pɨp ku ja teetyꞌa̱pɨ ja Abraham jøts ja David,
23215	MAT 1:2	ku Abraham tꞌuꞌngɨ ja Isaac, jøts ja Isaac tꞌuꞌngɨ ja Jacob, jøts ja Jacob tꞌuꞌngɨ ja Judá. Namay jaꞌadɨ møøt yꞌuch myɨguꞌuktɨ.
23216	MAT 1:3	Ja Judá møøt ja ñɨdøꞌøxy Tamar jaꞌats tꞌuna̱ꞌjkꞌa̱jttɨp ja Fares jøts ja Zara. Jøts ja Fares tꞌuꞌnkꞌaty ja Esrom, jøts ja Esrom tꞌuꞌnkꞌaty ja Aram.
23217	MAT 1:4	Jøts ja Aram tꞌuꞌnkꞌaty ja Aminadab, jøts ja Aminadab tꞌuꞌnkꞌaty ja Naasón, jøts ja Naasón tꞌuꞌnkꞌaty ja Salmón.
23218	MAT 1:5	Jøts ja Salmón møøt ja ñɨdøꞌøxy Rahab tma̱jnkꞌa̱ttɨ ja Booz, jøts ja Booz møøt ja ñɨdøꞌøxy Rut tma̱jnkꞌa̱ttɨ ja Obed, jøts ja Obed tꞌuꞌnkꞌaty ja Isaí.
23219	MAT 1:6	Jøts ja Isaí tꞌuꞌnkꞌaty ja rey David, jøts ja rey David møøt ja tøꞌøxyøjk midi ja Urías wyɨnaty tø tꞌatsnɨdøꞌøxyꞌaty, jaꞌats ɨdøꞌøn tma̱jnkꞌa̱jttɨp ja Salomón.
23220	MAT 1:7	Jøts ja Salomón tꞌuꞌngɨ ja Roboam, jøts ja Roboam tꞌuꞌnkꞌaty ja Abías, jøts ja Abías tꞌuꞌnkꞌaty ja Asa.
23221	MAT 1:8	Jøts ja Asa tꞌuꞌngɨ ja Josafat, jøts ja Josafat tꞌuꞌngɨ ja Joram, jøts ja Joram tꞌuꞌnkꞌaty ja Uzías.
23222	MAT 1:9	Jøts ja Uzías tꞌuꞌngɨ ja Jotam, jøts ja Jotam tꞌuꞌnkꞌaty ja Acaz, jøts ja Acaz tꞌuꞌngɨ ja Ezequías.
23223	MAT 1:10	Jøts ja Ezequías tꞌuꞌngɨ ja Manasés, jøts ja Manasés tꞌuꞌngɨ ja Amón, jøts ja Amón tꞌuꞌnkꞌaty ja Josías.
23224	MAT 1:11	Jøts ja Josías tꞌuna̱ꞌjkꞌaty ja Jeconías, namay jaꞌadɨ møøt yꞌuch myɨguꞌuktɨ. Wɨnet ets ja israelɨt ja̱a̱ꞌy ɨdøꞌøn yiknajtswa̱ꞌwɨgyøjxtøø jam jaduꞌukpɨ etjotp midi yiktejp Babilonia.
23225	MAT 1:12	Tøts ja jadeꞌen wyɨnaty yꞌukjaty ku ja Jeconías tpa̱a̱jty ja yꞌuꞌnk midi txøøwꞌa̱jtp Salatiel, jøts ja Salatiel ja Zorobabel ja yꞌuꞌngɨp.
23226	MAT 1:13	Jøts ja Zorobabel tꞌuꞌngɨ ja Abiud, jøts ja Abiud tꞌuꞌngɨ ja Eliaquim, jøts ja Eliaquim tꞌuꞌngɨ ja Azor.
23227	MAT 1:14	Jøts ja Azor tꞌuꞌngɨ ja Sadoc, jøts ja Sadoc tꞌuꞌngɨ ja Aquim, jøts ja Aquim tꞌuꞌngɨ ja Eliud.
23228	MAT 1:15	Jøts ja Eliud tꞌuꞌngɨ ja Eleazar, jøts ja Eleazar tꞌuꞌngɨ ja Matán, jøts ja Matán tꞌuꞌngɨ ja Jacob.
23229	MAT 1:16	Jøts ja Jacob tꞌuꞌngɨ ja José midi tnɨdøꞌøxyꞌa̱jtp ja María midi tya̱a̱gɨp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús, ja Cristo midi yiknɨtsokp.
23230	MAT 1:17	Makma̱jkts najtskaꞌaxɨts ɨdøꞌøn ja tpa̱a̱jty ku ja choꞌonda̱ꞌa̱ky Abraham ñɨkøjxp jøts ja ttamɨgugøxɨ ja David. David ñɨkøjxpts jaduꞌuk choꞌonda̱ꞌa̱ky jøts ja jaduk jadeꞌen ñajtskaꞌaxɨdyøø kunɨm ja israelɨt ja̱a̱ꞌy yikwa̱a̱nøjkxtøø aguwa̱nɨꞌampy jam Babilonia. Wɨnetnɨmts jaduꞌuk choꞌonda̱a̱jky, jaꞌats najtskaꞌaxɨdøø jaduk jadɨneꞌen ja makma̱jkts najtskaꞌaxɨ kunɨm kyaxɨꞌjky ja Cristo ja yiknɨtsokpɨ.
23231	MAT 1:18	Yɨdeꞌen ɨdøꞌøn yꞌejxɨ tyɨyɨ sa̱ jaty yja̱jty kyubejty ku nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo ojts kyaxɨꞌɨky: Ja María midi tya̱a̱gɨp, jaꞌ ɨdøꞌøn wyɨnaty najtsꞌawa̱nɨꞌejtnɨp jøts ja tmøøtꞌamajtskɨt ja José; nawya̱a̱wa̱jnɨdɨpnɨm ja wyɨnaty ku ja María jam tnɨkøjxpꞌa̱jtnɨ ja mutsk, Dios ɨdøꞌøn ja tuujnɨp jøts ja Espíritu Santo myøkꞌa̱jtɨn jadeꞌen tyikmajada̱ꞌa̱ky.
23232	MAT 1:19	Øy yikxonts ja José yja̱a̱ꞌyꞌaty midi ɨdøꞌøn ñɨya̱a̱ꞌyꞌajtpy, kaꞌap ja pøn sa̱ tjadyimñøjmɨ jøts ja María kyayikpøkyꞌext; myajtstuꞌutwampy jaꞌ jøts ja kaꞌap pøn ttuknɨja̱wɨwya̱ꞌa̱ñ.
23233	MAT 1:20	Ɨxam ɨdøꞌøn ja wyɨnaty jadeꞌen wyɨnmay ku ja ojts aguma̱a̱ꞌyꞌampy tyukꞌijxyɨ ja Dios yꞌa̱nkɨlɨs jøts ja ojts ñɨɨꞌmxyɨ: ―José, metsxɨ mdeetyꞌamøjɨp ja David, kidits mdsøꞌøgɨ, møøt amajtskɨ yø María. Yikaxøꞌøkwampy mutskuꞌnk tuꞌuk, Dios yꞌEspíritu Santo jadeꞌen myøkꞌa̱jtɨn tyikwɨngaxøꞌøkp.
23234	MAT 1:21	Mixyuꞌnk ja yikaxøꞌkp, jaꞌats meets ja xyøøw mbɨkta̱a̱jkɨp JESÚS. Jadeꞌenꞌampy ɨdøꞌøn ja jadeꞌen txøøwꞌa̱tt jaꞌagøjxp ku ja pojkpɨtumbɨ ja̱a̱ꞌy ja ttuknɨtsoꞌokꞌa̱tt ja pyøky.
23236	MAT 1:23	Jøtpyɨp tuꞌuk ja kiixyeꞌdøꞌøxy midi ama̱a̱y tsɨnaapy, yikaxøꞌøkpts ja tuꞌuk mya̱jnkuꞌnk, Emanuel ja xyøøwꞌa̱tp, midi ayuujk pɨdsømp: Dios adøm møøt.
23237	MAT 1:24	Xjats kuts ja José ojts ñɨwijy, jøts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen tpaduuñ sa̱ Dios yꞌa̱nkɨlɨs ja wyɨnaty tø yꞌaneꞌemyɨyɨ, jøts ja ojts tnɨdøꞌøxpyiky ja María.
23239	MAT 2:1	Jam ja Jesús ojts kyeꞌexy Belén, jam ka̱jpjotp midi Judeɨt etjotp, ja Herodes ɨdøꞌøn jam wyɨnaty wɨndsønꞌa̱jtp, jaꞌ wyɨnaty tukɨꞌɨyɨ tnɨtanaapy ja na̱a̱jx jøts ja ka̱jp. Xjats jam Jerusalén yja̱ꞌa̱ttøø wɨna̱a̱gɨn wijyja̱a̱ꞌdyɨ midi tsooꞌndɨp xøøbɨdsimy,
23240	MAT 2:2	jaꞌats jam ojts tyiknɨdøwɨdɨ, yɨdeꞌen ja wya̱ndøø: ―¿Ma̱ døꞌøn ja tø kyeꞌexy jaꞌ pøn tnɨwɨndsønꞌa̱tp ja ya̱ꞌɨt israelɨt ja̱a̱ꞌy? Tøts øøts ja nꞌejxpa̱a̱jtɨ ja mya̱a̱dsa̱ꞌ ma̱ øø tø ndsøøñ, ɨxya̱ts øøts ja tø nnɨmiñ jøts øøts ja nwɨndsøꞌøgɨwya̱ꞌa̱ñ.
23241	MAT 2:3	Kuts ja wɨndsøn Herodes ja ojts jadeꞌen tnɨmadøy jøts ja tyatøjkɨyɨ ja jotmay, nayɨdeꞌen nɨdukɨꞌɨyɨ ja Jerusaléngɨt ja̱a̱ꞌdyɨ.
23242	MAT 2:4	Wɨnets ja wɨndsøn Herodes tna̱nkñamyujkɨ nɨdukɨꞌɨyɨ ja israelɨt teety wɨndsøndøjktɨ jøts nayɨdeꞌen pøn jaty tka̱jpxwejttɨp ja ja̱a̱ꞌy, jaꞌats ɨdøꞌøn ja ojts ttɨɨbyiky ma̱ et ɨdøꞌøn ja Cristo wyɨnaty kyaxøꞌøkwa̱ꞌa̱ñ.
23244	MAT 2:6	Ja ka̱jp midi yiktejp Belén, midi jam Judá etjotp, kidi tyimñugo ka̱jpɨp yøꞌ sa̱m o midi ka̱jp ma̱ jaty jam yikutuktɨ ja wɨndsøndøjktɨ wɨneꞌenɨn yjamꞌa̱ttɨ jam Judá; jam ja kyaxøꞌøkt tuꞌuk ja møj wɨndsøn, midi øts nIsraelɨt ka̱jp xꞌejxꞌejtɨp.
23245	MAT 2:7	Wɨnets ja Herodes amaaꞌtsk twa̱a̱dsøøy ja wijyja̱a̱ꞌdyɨ midi ɨdøꞌøn jam wyɨnaty tø choondɨ xøøbɨdsimy, jøts ja ojts ttɨɨbyiky juunɨ døꞌøn ja wyɨnaty tø tꞌejxpa̱a̱ttɨ ja ma̱a̱dsaꞌ.
23246	MAT 2:8	Jøts ja ojts tkexy jøts ja ñøjkxtɨt jam Belén, yɨdeꞌen ja tnɨma̱a̱y: ―Nøjkxtɨ jam, øyɨm yikxonɨm ɨdøꞌøn xyiknɨdøwɨdɨt ja mixyuꞌnk; kuts xpa̱a̱ttɨt, jatyɨts meets ja xnɨga̱jpxt jøts meets ja xukmadoꞌot, jøts øts ja nayɨdeꞌen nꞌatswɨndsøꞌøgɨt.
23247	MAT 2:9	Kuts ɨdøꞌøn ja wɨndsøn Herodes ja jadeꞌen ñɨma̱a̱jyɨdøø, xjats ɨdøꞌøn ja wijyja̱a̱ꞌy chooꞌndøø. Jøts ja ma̱a̱dsa̱ꞌ ja wyɨnyøꞌøyɨdɨ midi ja jam wyɨnaty tø tꞌejxtɨ ma̱ døꞌøn ja jam chooꞌndɨ xøøbɨdsimy, yøꞌøpy ɨdøꞌøn jaꞌ kunɨm ja yja̱ꞌjty jam ma̱ døꞌøn ja mutskuꞌnk Jesús wyɨnaty, jamnɨmts ja yøꞌøyꞌamøjkɨyɨɨꞌñ.
23248	MAT 2:10	Ku døꞌøn ja wijyja̱a̱ꞌy ja jadeꞌen tꞌejxtɨ ja ma̱a̱dsa̱ꞌ, xjats ja yjantyimxyonda̱ktøø;
23249	MAT 2:11	kuts ja tyøjkɨdøø jam tøjkjotp, japts ja tpa̱a̱ttøø tꞌejxtøø ja mutskuꞌnk jøts ku ja tya̱a̱k María ja jap møøt. Wɨnets ñagyuxendya̱a̱jkɨdøø jøts ja twɨndsøꞌjkɨdøø ja mutskuꞌnk. Ojts ja tyiknɨꞌawa̱ꞌa̱tstɨ ja oorɨ, ja poom, jøts ja pa̱ꞌa̱kxuuꞌkpɨ midi tyejtɨp mirra. Jadeꞌen ja tyiknɨꞌawa̱ꞌa̱tstøø, jaꞌats ja ojts ttamayꞌa̱ttɨ, jaꞌ ja ojts ttawɨndsøꞌøgɨdɨ.
23250	MAT 2:12	Kuts ɨdøꞌøn ja wyɨnaty jadeꞌen tø tꞌukwɨndsøꞌøgɨdɨ, xjats ja yiktukmadoodøø aguma̱a̱ꞌyjøtpy jøts ku ja kaꞌap nayɨdeꞌen yꞌukwɨmbejtnɨdɨt midi ja wyɨnaty tø tmendɨ, ma̱ ja wɨndsøn Herodes ja jam wyɨnaty tø tꞌukpa̱a̱ttɨ. Xjats ɨdøꞌøn ja wyɨmbejtnɨdøø, abiktyuuꞌ tpøjktøø jøts ja ñøjkxnɨdɨ jam pyuxkøjxp kya̱jpkøjxp.
23251	MAT 2:13	Tøts ɨdøꞌøn ja wijyja̱a̱ꞌy jam wyɨnaty choondɨ, ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm ja yꞌa̱nkɨlɨs ña̱nkyꞌejxøø jøts ja José ja aguma̱a̱ꞌyjøtpy ojts tꞌixy, yɨdeꞌen a̱nkɨlɨs ja ñɨma̱a̱jyøø: ―Tsojk pɨdøꞌøk, møøt tsoon yø mutsk møøt yø tya̱a̱k jøts mgaknøjkxtɨt jam Egiptɨt etjotp, ta̱a̱ꞌnɨdɨ jam. Pønɨ wɨneꞌen jam mda̱a̱ꞌnɨdɨ øtsnɨm ja køꞌøm nnɨga̱jpxp, jaꞌagøjxp ku Herodes yø tꞌɨxa̱ꞌa̱wa̱ꞌa̱ñ yø mutsk jøts yø tyikꞌookwa̱ꞌa̱ñ.
23252	MAT 2:14	Xjats ja José ojts pyɨdɨꞌɨky, jøts ja ojts koots ttsaꞌangueꞌeky ja mutskuꞌnk, jøts ja tmøødɨyøø ja tya̱a̱k jøts ɨdøꞌøn ja ojts tmøøtnijkxy jam Egipto.
23254	MAT 2:16	Kuts ja Herodes tnɨja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ jøts kudam ja wijyja̱a̱ꞌy ja wyɨnaty tø wyɨnꞌɨɨñɨyɨ, xjats ja yjantyimyꞌa̱mbɨjky; jøts ja ojts tnɨꞌaneꞌemy ku yꞌooꞌkøxtɨt ja mixyuna̱ꞌjk. Majtsk jumøjtpɨba̱a̱t ja ojts tna̱nkyikꞌøøgyɨyɨ wɨneꞌenɨn ja mixyuna̱ꞌjk jam wyɨnatyɨ Belén, jøts nayɨ wɨneꞌen ja ka̱jp jam tmɨwɨngonꞌaty. Ja jumøjt ɨdøꞌøn ja pyayøꞌøpy sa̱ ja wijyja̱a̱ꞌy ja wyɨnaty tø tyukmadøyɨ.
23256	MAT 2:18	Yikmadoop ayuujk jam Ramá, sa̱m yja̱wɨ øy pøn ti tpajɨꞌɨy tpaya̱ꞌa̱xy; ja tøꞌøxyøjk Raqueldam ɨdøꞌøn yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjk tpajɨɨpy tpaya̱xp jadeꞌen, jøts ja kaꞌap tkupiky jøts ja yikpaꞌayoꞌot, pø tøxɨ yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjk ja yꞌooꞌkøjxnɨ.
23257	MAT 2:19	Xjats ku yꞌoꞌjky ja Herodes, wɨnets nayꞌaguma̱a̱ꞌyjøtpy tja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ ja José jøts ku tꞌijxy tuꞌuk ja Dios yꞌa̱nkɨlɨs jam Egiptɨt etjotp, jøts ja ñɨma̱a̱jyøø:
23258	MAT 2:20	―Pɨdøꞌøk, jøts xmøødɨt yø mixyuꞌnk yø Jesús møøt yø tya̱a̱k, wɨmbejtnɨdɨ nøjkxnɨdɨ jam Israelɨt etjotp, tø ja yꞌooꞌkøjxnɨdɨ pøn jaty yꞌijty tyikꞌookwa̱ndɨp yø mutskuꞌnk.
23260	MAT 2:22	Kuts ja José tnɨja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ jøts kudam ja Arquelao jam wyɨnaty wyɨndsønꞌaty Judeɨt etjotp, ja tyeety Herodes ja kyudanaapy ku døꞌøn ja wyɨnaty tø yꞌøøky, jøts ja José tsøꞌjkɨp jaꞌ, jadeꞌents ja jadeꞌenꞌampy kyanijkxy; tøts ɨdøꞌøn ja wyɨnaty yiktukmadoogojmɨ aguma̱a̱ꞌyꞌampy jøts ja ojts ñøjkxtɨ jam Galileɨt etjotp.
23261	MAT 2:23	Kuts ɨdøꞌøn ja jam yja̱ꞌa̱ttøø, jøts ja ñøjkxtɨ tsɨnaabyɨ ma̱ ka̱jp txøøwɨ Nazaret. Kaꞌpxy ɨdøꞌøn ja jadeꞌen tyuujnɨ yja̱jty sa̱ Dios kyugajpxy wyɨnaty tø wya̱ꞌa̱ndɨ jøts ku ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús jam kyuga̱jpɨ Nazaret.
23262	MAT 3:1	Tøts ja tiempɨ wyɨnaty ñaxy jøts ja Juan Bautista midi yiknøbajtp, jam wya̱ꞌkaxɨꞌjky Judeɨt yꞌaba̱kꞌetjotp, jøts ja jam kya̱jpxwaꞌkxy,
23263	MAT 3:2	yɨdeꞌen ja jam wya̱ꞌa̱ñ: ―Ja̱wɨdɨ mbøky, yiktɨga̱jtstɨ mdsɨna̱a̱ꞌyɨndɨ, ja wyɨngøñ ja Dios kyutujk midi ja tyanɨtanaapy ja yja̱a̱ꞌy.
23265	MAT 3:4	Kameeyɨ pøjk ɨdøꞌøn ja Juan jam wyɨnaty wyetꞌajtpy, jøts jɨyujkꞌa̱k tendsumꞌaty, ja muꞌ døꞌøn ja jam chuꞌchpy jøts jɨyujk pa̱ꞌa̱k ja tjɨɨꞌkxy midi jam muum ujtsjotp, jaꞌats ɨdøꞌøn ja jam ñɨdsɨnaapy.
23266	MAT 3:5	Jøts ɨdøꞌøn ja jam øy pøn ja̱a̱ꞌy ñɨmiñɨyɨ jøts ja tmadowdɨ sa̱ wya̱ꞌa̱ñ, mendɨp jaꞌ pøn tsooꞌndɨp jam møj ka̱jpkøjxp Jerusalén, nayɨdeꞌen wɨneꞌenɨn jam pøngapøn chøønɨdɨ jam Judeɨt etjotp, midi tmɨwɨngonꞌa̱jtp ja nøø midi txøøwɨp Jordán;
23267	MAT 3:6	kuts ɨdøꞌøn ja ja̱a̱ꞌy ja pyøky tmaya̱tstɨ, jøts ja Juan ja tyiknøbety ma̱ ja Jordángɨt nøø jam.
23268	MAT 3:7	Jøts ku døꞌøn Juan ojts tꞌixy jøts ku ja fariseotøjk mayꞌampy yjanchmendɨ nøbajtpɨ møøt ja saduceotøjktɨ, jøts ja tnɨma̱a̱y: ―¡Mee mɨkuꞌ! ¿Pøn mee tø mnɨɨꞌmxyɨ jøts ku jadeꞌen mgayiktabayøꞌødyɨt ja mbøky, jøts ku yøꞌøyɨ chøkyɨ ku meets ya̱ nøbajtpɨ tø mmiñ?
23269	MAT 3:8	Yikxon ɨdøꞌøn mja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨt, wan ɨdøꞌøn tyikꞌijxy jøts ku ja mdsɨna̱a̱ꞌyɨn tø xyiktɨga̱tstɨ,
23272	MAT 3:11	Tɨy janch ɨxya̱m ndyimdyukmadowdɨ jøts ku øts yøꞌøyɨ tø nnɨmiñ jøts meets nøø nduktanøbattɨt. Jadeꞌenꞌampy yiknɨja̱wɨt jøts ku mdsɨna̱a̱ꞌyɨndɨ tø xyiktɨga̱tstɨ; jats øts tuꞌuk ɨxꞌoojk xpamiñ pøn meets Espíritu Santo mduktatøkɨyɨp jøts jaꞌ tmɨmeꞌent ja tɨɨdyuꞌunɨn. Møkꞌampy kutujk ja tmɨmiñ, nɨjuunɨ øts ja møøt nganamyɨba̱a̱tꞌa̱tɨyɨt.
23273	MAT 3:12	Jadeꞌen ja ttuꞌunt ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy sa̱m ariindøøm yikwɨgumyɨn, abiky ja tpɨkta̱a̱jkɨt ja yꞌa̱k jøts ja tnɨtøꞌøty ja jøøn midi nɨjuunɨ kapeꞌtsp, jøts ja ariinba̱jk abiky yikpøkjøꞌøkt. Jadeꞌents ɨdøꞌøn ja ja̱a̱ꞌy yiktuꞌundɨt sa̱ pønjabøn tmɨꞌøyꞌaty tkamɨꞌøyꞌaty ja Dios.
23274	MAT 3:13	Xjats ɨdøꞌøn ja Jesús yja̱ꞌjty jam ma̱ ja Jordánk nøø, jam ja chøøñ Galileɨt etjotp jøts ɨdøꞌøn ja jam yja̱ꞌjty ma̱ ja Juan wyɨnaty, jaꞌ ja ñɨnijkxpy jøts ja yiknøbatɨt.
23275	MAT 3:14	Kaꞌap ja Juan ja twa̱ꞌa̱ñ jøts ja tyiknøbatt, yɨdeꞌen ja Jesús yiknɨma̱a̱y: ―¿Jawyeen me xtsøky jøts me nyiknøbatt? Pø metsxɨ døꞌøn ndijy xyiknøbatp.
23277	MAT 3:16	Jaꞌayɨ ja Jesús ñøbejty, jøts ja pyɨdsɨɨmy jam nøøjotp. Wɨnets nay jatyɨ adsuꞌjky yꞌawa̱a̱jch ja tsa̱jp, jøts ja ojts tꞌejxpa̱a̱ttɨ ja Dios yꞌEspíritu Santo ku ja ñɨgɨda̱ꞌa̱gyɨ sa̱m tsa̱pa̱kɨn jøts ja tyakakpajtɨ.
23278	MAT 3:17	Wɨnets ja Dios Teety yꞌayuujk yikmadøøy, yɨdeꞌen ja jap tsa̱jpjøtpy wya̱ꞌa̱ñ: ―Ya̱ꞌa̱t øts ɨdøꞌøn nꞌUꞌnkꞌajtpy, yøꞌ øts ɨdøꞌøn ndsøkyꞌajtpy, njantyajotkujkꞌajtpyts øts yøꞌ.
23279	MAT 4:1	Xjats ja Dios yꞌEspíritu Santo ojts yiknijkxyɨ ja Jesús jam aba̱k etjotp, jøts mɨkuꞌ ja jam yjotꞌejxɨt.
23280	MAT 4:2	Wɨxijkxyøøw wɨxijxchuuꞌ ɨdøꞌøn ja jam yꞌayuuꞌa̱jty, jøtsnɨm yuu ja pya̱a̱jtɨ.
23281	MAT 4:3	Wɨnets mɨkuꞌ ja jam ñɨmeejnɨ jøts ja yikpøktyunwa̱ꞌa̱ñɨ, yɨdeꞌen ja ojts ñɨꞌɨmxyɨ: ―Pønɨ janch ku me mjanchdiosuꞌngɨ, yiktsa̱pkaakyja̱t yø tsa̱a̱.
23282	MAT 4:4	Xjats ja Jesús yꞌadsøøy: ―Yɨdeꞌen Dios kyajpxy wya̱ꞌa̱ñ: “Kuuyɨ Dios kyajpxy myøjɨ, kidi jaꞌajɨp na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy nugo tyajujkyꞌa̱ttɨp ti jaty yikjøøꞌkxp.”
23283	MAT 4:5	Wɨnets mɨkuꞌ ja ojts yiknijkxyɨ jam Jerusalén midi Dios kyunuuꞌkxkya̱jpꞌajtpy, jamts ja ojts yikøxpetyɨ tsa̱ptøjk kuba̱jk
23284	MAT 4:6	jøts ja ojts ñɨɨꞌmxyɨ: ―Pønɨ janch Dios Uꞌnk mets, kajtswoon ya̱; pø nømpxɨ ja Dios kyajpxy jøts ku: Ja tnøjmɨt yꞌa̱nkɨlɨs jøts me myikꞌejxꞌett jøts ku me kaꞌap ti mja̱ttɨt. Jøts ku mets ja a̱nkɨlɨs mdsaꞌanjøꞌøkɨt, jøts mdeky tsa̱a̱ kyakumɨt kyayoꞌodsɨt.
23286	MAT 4:8	Xjats ja mɨkuꞌ ja ojts wya̱a̱nøjkxkojmɨyɨ jam møj kojpkøjxp, jøts ja jam tyukꞌejxøø wɨneꞌen ja ka̱jp na̱xwiiñ jøts ku janchkumeeñ janchjotkujk;
23287	MAT 4:9	yɨdeꞌen ja ojts ñɨɨꞌmxyɨ: ―Ngøya̱jkøjxp øts yø ka̱jp tukɨꞌɨyɨ jøts mets yø xjaꞌbøkøxt, pønɨ xwɨnguxanaapy øts, pønɨ xwɨndsøꞌjkɨp øts.
23288	MAT 4:10	Wɨnets ja Jesús wya̱a̱ñ jøts ja tnɨma̱a̱y: ―Mɨkuꞌ, jɨwa̱ꞌa̱k, kidi øts ya̱ xwɨnꞌixy, pø yɨdeꞌents Dios kyajpxy wya̱ꞌa̱ñ: “Ja Dios Teety tuꞌugyɨ mwɨndsøꞌøgɨp, jaꞌ mbaduꞌump pønɨ sa̱ ja wya̱ꞌa̱ñ.”
23289	MAT 4:11	Xjanɨmts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús ja mɨkuꞌ myajtstujtɨyøø, jøts ja a̱nkɨlɨs ja ñɨmeejnøø, jaꞌats ja ojts pyudøkɨyɨ.
23290	MAT 4:12	Kuts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús tnɨmadøøy jøts ku ja Juan jam wyɨnaty puxøjkjotp, wɨnets ja ojts ñijkxy jam Galileɨt etjotp.
23291	MAT 4:13	Jøts nɨkaꞌap ja tya̱a̱ꞌnɨyɨɨꞌñ jam Nazaret, neꞌegɨ ja ojts ñijkxy tsɨnaabyɨ ma̱ ja ka̱jp jam mejyꞌa̱m midi Zabulón etjotp jøts Neftali etjotp, jam ɨdøꞌøn ja ojts ñijkxy Capernaumɨt ka̱jpkøjxp.
23293	MAT 4:15	Meets Zabulónɨt ja̱a̱ꞌy, meets Neftalíɨt ja̱a̱ꞌy, ma̱ tuuꞌ wɨngon ñaxy jam mejyꞌa̱m, midi yiknɨdoꞌonɨp xøøbɨdsimy ku nnøjkxɨnt jam Jordán. Meets Galileɨt tsɨnaabyɨdɨ, pøn kaꞌisraelɨt ja̱a̱ꞌdyɨ.
23294	MAT 4:16	Jadeꞌen meets xꞌejxpa̱a̱ttɨt midi Dios Teety ñajtskajxɨp sa̱m ja ja̱jɨn pøn wɨmbeets kugoots tyimyꞌejtnɨdɨp, nɨsudso mgawɨnma̱a̱ꞌnbya̱a̱ttɨ pønɨ sa̱dam ɨdøꞌøn ja Dios mdsøkyɨdɨ, tøts ja tyikuja̱jta̱a̱gɨ tyikudøøꞌkxa̱a̱gɨ pøn ja pyøky tmɨꞌookwa̱nɨdɨp jadiꞌiñɨ, jøts tø ja Dios mduuꞌmøꞌøyɨdɨ sudso mnɨtsoꞌokꞌa̱ttɨt.
23295	MAT 4:17	Kuts ja Jesús jaꞌayɨ jam Capernaum kya̱jpkøjxp yja̱ꞌa̱ty, yɨdeꞌen ja kya̱jpxwa̱ꞌkxnɨbøjkɨyɨɨꞌñ: ―Ja̱wɨdɨ mbøky, yiktɨga̱tstɨ mdsɨna̱a̱ꞌyɨndɨ, jaꞌagøjxp ku ja wyɨngøñ ja Dios kyutujk midi ja tyanɨtanaapy ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy.
23296	MAT 4:18	Jam ja Jesús wyɨnaty ñaxy mejpyaꞌa̱m midi jam Galilea etjotp, ku ja tꞌejxpa̱a̱jty namajtsk ja ja̱a̱ꞌy midi ttukmɨgaꞌaxꞌa̱jttɨp, tuꞌuk txøøwꞌaty Simón, nayɨ yikxøømøøpy ja Pedro, jøts jaduꞌuk Andrés. A̱jkxma̱kk ɨdøꞌøn ja tyunkꞌa̱jttɨp ɨxam ja wyɨnaty tyimñɨwejtspattɨ ja tyaꞌa̱jkxma̱jk.
23299	MAT 4:21	Tø wyɨnaty waanɨ yøꞌødyɨ, jamts ja Jesús ojts tꞌejxpa̱tkojmɨ nayɨ namajtsk ja ja̱a̱ꞌdyɨ midi tukja̱a̱ꞌdyɨ: tuꞌuk yJacoboꞌaty jøts jaduꞌuk Juan txøøwɨ, ja Zebedeo døꞌøn ja yꞌuna̱ꞌjk. Jam ja wyɨnaty møøt ja tyeety ba̱rkɨjotp, ja tyaꞌa̱jkxma̱jk ja jam wyɨnaty yꞌada̱jkɨdɨp. Wɨnets Jesús ja ojts ya̱a̱jxɨyɨdɨ,
23300	MAT 4:22	jøts ja nay jatyɨ tmajtstuttøø ja tyeety jam ba̱rkɨjotp, jøts ɨdøꞌøn ja tmøødɨdøø ja Jesús.
23301	MAT 4:23	Øy ja Jesús øy ma̱dsoo tyimwyɨdity jam Galileɨt etjotp, ku ja øy ma̱ga̱jp yja̱ꞌa̱ty jøts ja yikꞌɨxpiky jam tsa̱ptøjkjotp, jøts ja tka̱jpxwaꞌkxy ja Dios yꞌøgyajpxy midi ja tyanɨtanaapy ja yja̱a̱ꞌy, jøts ja øy pønjabøn tyiktsøꞌøky pøn jam tigati pa̱ꞌa̱m pøjkɨp.
23302	MAT 4:24	Jøts ja Jesús yiknɨja̱ꞌwɨyɨɨꞌñ, ñɨja̱ꞌwɨgyøjxtøø jaꞌ pønɨty tsɨnaadyɨp jam Siria etjotp, jaꞌats ojts ja pyama̱a̱ꞌy tyikmendɨ pøn jaty jam o tigati pa̱ꞌa̱m pøjkɨdɨp a̱jnɨdɨp, jøts ñayikmemɨdɨ jaꞌ pøn ja mɨkuꞌ tø tyatøkɨyɨdɨ jøts pøn ja møꞌødyɨ pa̱ꞌa̱m pøjkɨdɨp, pøn køxujxtɨp pakxujxtɨp. Xjats ɨdøꞌøn ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesús ja tyiktsokɨjxy.
23303	MAT 4:25	Jøts ɨdøꞌøn ja mayja̱a̱ꞌy jam jadeꞌen yja̱ꞌa̱ttɨ choondɨ pøn tsoꞌondɨp jam Galileɨt etjotp, jøts ja yikpawɨdity ja Jesús. Jam jaꞌadɨ pøn kuga̱jpꞌa̱jttɨp ma̱ jaty ja ka̱jp midi kyutujkta̱a̱jk tjagyajptɨp Decápolis jøts Jerusalén, jøts nayɨdeꞌen pøn tsoꞌondɨp Judeɨt etjotp, jøts nayɨdeꞌen jamɨdɨ pøn kuga̱jpꞌa̱jttɨp jaduktama̱jñꞌampy ma̱ ja Jordánɨt nøø tyañ.
23304	MAT 5:1	Xjats ku ja Jesús ojts tꞌixy ja mayja̱a̱ꞌy jam, wɨnets ja ñijkxy kojpkøjxp jøts ja jam yꞌɨxa̱a̱jky, jamts pyabøjkpɨtøjk ja ñachɨna̱a̱ꞌyꞌawɨdejtøø,
23306	MAT 5:3	―Tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp jaꞌ Dios kyunuuꞌkxɨn pøn ja yꞌamutskꞌa̱jtɨn yja̱ꞌwɨp, jaꞌats pya̱a̱ttɨp ja Dios kyutujk midi ja tyanɨtanaapy ja yja̱a̱ꞌy.
23307	MAT 5:4	’Tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌadɨ pøn jotmaya̱xtɨp pøn jotmayꞌooꞌktɨp, jaꞌ ɨdøꞌøn Dios ayoꞌejxɨdɨp.
23308	MAT 5:5	’Tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp jaꞌ Dios kyunuuꞌkxɨn pøn myɨduda̱ꞌa̱kyꞌa̱jttɨp ja yꞌawejxꞌa̱jtɨn, jaꞌats pya̱a̱ttɨp ja øyꞌa̱jtɨn midi ja Dios tø tnɨꞌadsowɨ.
23309	MAT 5:6	’Nayɨdeꞌents ja ttaꞌøyꞌa̱jtmɨdɨt ja Dios kyunuuꞌkxɨn pøn tjantyimtyojktɨp ja øyꞌa̱jtɨn ja tɨyꞌa̱jtɨn midi Dios yjaꞌajɨp, pudøkɨyɨdɨpts jaꞌ jøts ja jadeꞌen ttuꞌundɨt sa̱m ɨdøꞌøn ja ttsoktɨ.
23310	MAT 5:7	’Ñayɨ tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌamɨdɨ pøn tꞌayoꞌejxtɨp ja myɨguꞌuk, ayoꞌejxɨdɨpts Dios ja nayɨdeꞌendɨ.
23311	MAT 5:8	’Tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌadɨ pøn ja yjanchja̱ꞌwɨn tuꞌugyɨ yikꞌejttɨp, kuwa̱nɨts ja Dios ja tpa̱a̱ttɨt.
23312	MAT 5:9	’Tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌadɨ pøn yikxon tka̱jpxꞌøyɨdɨp jøts tsep tkana̱nktyuñɨdɨ, jaꞌabɨ ja̱a̱ꞌy ɨdøꞌøn Dios uꞌnkꞌa̱tɨdɨp una̱ꞌjkꞌa̱tɨdɨp.
23313	MAT 5:10	’Ñayɨ tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌamɨdɨ pøn tkuꞌayoꞌomba̱a̱jtɨdɨp ja øy chɨna̱a̱ꞌyɨn, jøts yikjemdundɨ yiktedundɨ, jaꞌabɨts ɨdøꞌøn pa̱a̱tꞌa̱jtɨdɨp ja Dios kyutujk midi ja tyanɨtanaapy ja yja̱a̱ꞌy.
23314	MAT 5:11	’Ñayɨ tyaꞌøyꞌa̱jtɨdɨp Dios kyunuuꞌkxɨn jaꞌamɨdɨ pøn yikjemnɨmaadyɨp yiktenɨmaadyɨp uk yikjemdundɨ yiktedundɨ, yiknɨwa̱mbattɨ aꞌøyꞌampy øts køjxp.
23315	MAT 5:12	Kidits xkumayja̱wɨdɨ, xonja̱jtɨ jotkujkꞌa̱ttɨ meets, møjꞌampy meets ja nøjkx mwɨngaxøꞌjkxɨyɨ jap tsa̱jpjøtpy, pø nayɨdeꞌenxɨ ja yikjemdundøø yiktedundøø pøn jaty tø yꞌatstsøønɨdɨ yꞌatstanɨdɨ pøn kugajpxyꞌa̱jtɨdɨp ja Dios.
23318	MAT 5:15	Kidi jaꞌapxɨ yø ja̱j tnɨdøøbyøkɨ jøts ja yikpɨkta̱ꞌa̱kt kajuun patkiꞌpy, pø jaꞌaxɨ ja wya̱ꞌa̱nt jøts ja yikpɨkta̱ꞌa̱kt jam ejxɨnꞌa̱m ma̱ ja tyikuja̱jɨt tyikudøøꞌkxɨt pøn jaty tsɨnaadyɨp jam tøjkjotp.
23319	MAT 5:16	Nayɨdeꞌents meets ɨdøꞌønmɨ, tukꞌejxtɨ ja ja̱a̱ꞌy ja øyꞌa̱jtɨn ja xonda̱a̱jkɨn jøts tꞌejxtɨt tnɨja̱wɨdɨt jøts kudam meets xuñ ja tɨyꞌa̱jtɨn, mjajotwa̱mp tam meets, myɨja̱wɨdɨpts kyunuuꞌkxyja̱wɨdɨpts jaꞌ ja Dios Teety midi mee mnɨtana̱a̱jyɨp o ma̱dsoo midi jap tsa̱jpjøtpy.
23320	MAT 5:17	’Kidi meets jadeꞌen mwɨnmaañɨdɨ jøts ku øts jaꞌ tø nnɨmiñ jøts øts ja Moisés kyutujk jøts øts ja Dios kyugajpxy yꞌɨxpøjkɨn nyikudɨgøjyɨdɨt; kidi jaꞌapts ø tø nnɨmiñ, jaꞌaxɨ ø nnɨmimpy jøts øts ja jadeꞌen yikxon nja̱a̱ktyimñɨgajpxy sa̱ jaty ja tø wya̱ꞌa̱ndɨ.
23321	MAT 5:18	Janch øts ɨdøꞌøn nwa̱ꞌa̱ñ, pønɨ wɨneꞌen iiy tya̱a̱ꞌnɨ yø na̱a̱jx yø tsa̱jp, nɨwɨneꞌenɨnts ja kutujk kyagudɨgøꞌøty kunɨm ja tukɨꞌɨyɨ kaꞌpxy jadeꞌen tyimyja̱tt pønɨ ti jaty ɨdøꞌøn tunɨpnɨm.
23322	MAT 5:19	Paty ja kaꞌap yikmøjꞌext ku Dios kyutujk ttanɨtanɨt ja yja̱a̱ꞌy pønɨ pøn yiin waan tkayikmøjɨp ja Dios kyutujk, kuts ja myɨguꞌuk ja nayɨdeꞌn ttukpabiky sa̱m ja køꞌøm tpaduñ yiin waan, jaꞌats ɨdøꞌøn ja Dios kamøjꞌejxɨp nayɨdeꞌen. Pønts kaꞌpxy tpadump jøts myɨguꞌuk ja nayɨdeꞌen ttukpabiky, møjꞌejxɨpts Dios jaꞌ ku kyutujk ja ttanɨtanɨt ja yja̱a̱ꞌy.
23323	MAT 5:20	Paty mee ndukmadøy, pønɨ kaꞌ øy yikxon mja̱a̱ꞌyꞌa̱ttɨ, pønɨ mdundɨp nayɨdeꞌen sa̱m yø fariseotøjktɨ sa̱m yø ka̱jpxwejpɨtøjktɨ, nɨjuunɨts meets Dios kyutujk jadeꞌen xkapa̱a̱jtɨyɨdɨt midi yja̱a̱ꞌy ja tyanɨtanaapy.
23324	MAT 5:21	’Tøxɨ xnɨmadowdɨ ku ja nꞌa̱pteetyꞌamøj yiknɨmaadyøø: “Kidi myikja̱a̱ꞌyꞌøøky, pønɨ pøn yikja̱a̱ꞌyꞌooꞌkp yiktɨɨdyuꞌump jaꞌ.”
23325	MAT 5:22	Yɨdeꞌents mee nnøjmɨ pønɨ pøn ja myɨguꞌuk tmɨꞌa̱mbøjkp, nayɨ yiktɨɨdyuꞌump jaꞌ. Uk jam o pøn ja myɨguꞌuk tjemnøjmɨ ttenøjmɨ, tɨɨdyunɨdɨpts jaꞌ ja kutujk adsɨnaabyɨdɨ ma̱ ja kutujkta̱a̱jk jam; uk pøn tnɨmaapy ja myɨguꞌuk jøts ku ja myøꞌøty, pa̱a̱tꞌa̱jtɨp jaꞌ jøts ja yꞌayoꞌot ma̱ jøøn jap ayoda̱a̱jkjotpy.
23326	MAT 5:23	’Paty pønɨ mbɨkta̱ꞌa̱kwa̱ndɨp ja myøxy jam alta̱jrwemp, kuts jam mja̱ꞌa̱ttɨ jøts wɨnet xja̱ꞌmyatstɨ jøts kudam ja mmɨguꞌuk jap tuꞌuk pøn mmɨdsepꞌa̱jtɨp,
23327	MAT 5:24	jamyɨts ja alta̱jrwemp xmajtstuꞌuttɨt midi myoxwa̱ndɨp, jøts ja jawyeen xꞌatska̱jpxꞌøyɨdɨt møøt ja mmɨguꞌuk. Pønɨ ti døꞌøn mnadyamɨꞌa̱mbøjkɨdɨp jøts mnamyɨjotjɨmbetɨdɨt xem ya̱m møøt ja mmɨguꞌuk, wɨnetnɨmts jadɨgojk mnøjkxt jam alta̱jrwemp, jøtsnɨm ja xyoxtɨt midi jam tø xꞌukyiknøjkxtɨ.
23328	MAT 5:25	’Ku pøn mnɨꞌøønɨwya̱ꞌa̱ñɨdɨ jøts ja myiknøjkxwa̱ꞌa̱ñɨdɨ jam kudunk wyɨndum, na̱mgaꞌanɨm jam myiknijkxyɨdɨ, tiku yikxon xkaka̱jpxꞌøyɨdɨ jøts ja møøt mnamyɨjotjɨmbetɨdɨt jadɨgojk, jøts kidi myiknijkxyɨdɨ jam wɨndsøn tɨɨdyumbɨ wyɨndump. ¿Ja ti nøꞌømp ja wɨndsøn jam? Pø mgøya̱kɨdɨpxɨ ja jam jøts mee myikøya̱kt ma̱ ja ta̱jk mayojr jamdɨ, jaꞌats mee myikpuxøjktøkɨyɨp jøts mee myiktsuꞌumt.
23329	MAT 5:26	Øts ɨdøꞌøn wa̱mp, jøts ku jaanɨm mbɨdsøꞌømdɨt ku wyɨnaty tø ja multɨ xkubatkøjxtɨ.
23331	MAT 5:28	Yɨdeꞌents øts nwa̱ꞌa̱ñ, pøn jaꞌayɨ tꞌejxkɨp ja tøꞌøxyøjk øy ja nugo yꞌa̱m yjotp yjawɨnmay, pøktyumpts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen.