23214	MAT 1:1	Kuyjeayũ Jesus Cristo diwatwat. Ixe Jesus tiwat ijop'in ma Davi dak, Abraão dak. Ixe Davi Abraão naxeg̃ebit osunuy. Kuyjeayũ osodop ip. Tobuyũ osodop ip. Ite diwatwat ma. Ibũrũ ma osodop ip:
23219	MAT 1:6	Davi ebay Jessé osunuy―kuyibit kukukat ebay. Salomão eba y Davi osunuy. Urias tayxibuk Salomão xi osunuy.
23231	MAT 1:18	Jesus Cristo kapap. Jesus xi José wadip osunuy. Maria i ibutet osunuy. Yukreg̃ o'e, jewebumũn awap. Deus biõg̃buk o'g̃u'ukreg̃.
23233	MAT 1:20	José bit ijop i'e pin pima, Deus ekawẽn tojotjot'ukat ma oajẽm José kay, jexeyxey bima. — José! — io'e. — Davi diwacat ẽn! Epararam g̃u juy Maria eju jewebumũn ãm―ewadip eju. Deus biõg̃buk Xipan o'g̃u'ukreg̃.
23234	MAT 1:21	I'it je'kap―ag̃okatkat'it'it. Ibuten Jesus i esubutetmõg̃. I'it puten. Judeuyũ bewi ikẽrẽat ju'uk je'e ipiat'ajoap puxim — io'e―Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'e José be.
23235	MAT 1:22	Soat ijop o'jebapuk. Deus o'e jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ be iap tag̃ o'jebapuk.
23236	MAT 1:23	Imẽn ixe o'e apẽn Deus o'e iap tag̃: Eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop. Ayacat yukreg̃ je'e. Ayacat i'it je'kap. Ag̃okatkan je'e. Yaypan'isuat je'it g̃ukap. Emanuel i ibuten je'e, i. (Emanuel o'e Deus omuy wuyweju.)
23237	MAT 1:24	Jewurũg̃ puje, José o'e soat Deus ekawẽn tojotjot'ukato'e cebe. Deus ekawẽn tag̃ José o'jewebumũn Maria eju.
23242	MAT 2:4	Judeuyũ epaĩyũ kukukayũ o'tomuwã Herodes. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak o'tomuwã ixe. O'je'awero ip Herodes kay. — Poce Deus emunaẽ je'kap? — io'e cebe ip.
23243	MAT 2:5	— Belém ka be, Judéia eipi be — io'e ip Herodes pe. — Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuy tupmubararag̃ o'e―Deus ekawẽntup.
23244	MAT 2:6	Kuy o'e: Belém ka bewi eykukukat omuyku―Judá eipi bewi. Imẽnpuye iboceayũ je'e iboap ika mubog̃ubog̃. Eykukukat Israel naxeg̃ebitbit mujujum je'e. Imẽnpuye ikabog̃ je'e iboka, i. Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuy tupmubararag̃ o'e―Deus ekawẽntup — io'e ip.
23249	MAT 2:11	Oajẽm ip uk'a kay. Oõm ip. G̃ebuje bekicat o'jojojo ip. Ixi eju osunuy bekicat―Maria eju. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip bekicat topabe, imubuyxin am. Jebubut mũn'a o'yadomudip'uk ip. Ibubun o'g̃ũm ip Maria be. Ouro o'g̃ũm ip. Darut'a o'yaũm ip. Tade'oatup o'tupũm ip―mirradup. Soat o'g̃ũm ip bekicat peam.
23250	MAT 2:12	Xet. O'jexeyxey ip, jexet pima. — Epeyepit g̃u juy Herodes kay — Deus o'e cexey bi. Imẽnpuye o'jepit ip jeipi kay wara'at e dag̃wi ma.
23251	MAT 2:13	Itaybit cĩcãayũ ijẽm puje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk José kay―Maria itop kay. Ixet pima, jexey bi o'jebapuk. O'jekawẽn José eju. — Ecenapõn cuy Egito eipi kay — io'e José be. — Bekicat etujupa'um, ixi dak. Bomaku epesop cuy — i'e'em cebe. — Ajẽm puje, epesop cuy Egito eipi be, Herodes bekicat kudadam puye. Ixe kudadam je'e yaokam — io'e José be. — Emukuyjo buje, epeju juy Egito eipi bewi — io'e Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Hm hm — José o'e.
23253	MAT 2:15	Oajẽm ip. Osodop ip Egito eipi be Herodes itait pima, osodop ip. Ce'ũ buje, o'jepit ip jeka be. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat cuk adi o'jekawẽn kuyjeayũ be. Egito eipi bewi okpot otomuwã, i juk o'e Deus, io'e. Imẽn Deus o'e. Ipot muwẽnuwẽn o'e. Jesus muwẽnuwẽn o'e. José itait pima, Deus ja'õ mucũg̃ ãm o'g̃ug̃ẽ.
23255	MAT 2:17	Imẽn Deus tak o'g̃ug̃ẽ. Ja'õ mucũg̃ ãm o'g̃ug̃ẽ. Jeremias kuyje imẽn kawẽnwẽn o'e Deus a'õ dag̃.
23256	MAT 2:18	Kuyje Jeremias o'e: Raquel o'ya'ĩjojo ip―Rama ka beacat. O'tõtõn cĩcã Raquel ya'õberen. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e ixe. Iba'ore iboceayũ be Raquel mucok am. Bekitkit'ũm'ũm kay o'tõtõn. O'tõtõn jenaxeg̃ebitbit oe'ũ'ũ buye, o'g̃uy'ũm puye, i juk o'e Jeremias Deus a'õ dag̃.
23257	MAT 2:19	Herodes e'ũ buje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat waram o'jebapuk José kay. Ixet pima jexey bi o'jebapuk. Egito eipi be o'jebapuk.
23260	MAT 2:22	Imẽnpit iparara o'e José Herodes ipot puxim―Arquelau buxim. Judéia eipi kukukan o'e Herodes'ũm tieg̃ Arquelau. José iboam itaybit pima, iparara o'e Judéia eipi be jajẽm am. Galiléia eipi be o'ju ip José jeparara pibun. O'ju ip, waram ma jexeyxey buye. — Eg̃uy g̃u juy Judéia eipi be — Deus o'e José be, jexeyxey bima.
23261	MAT 2:23	Oajẽm ip Nazaré ka kay. Osodop ip Nazaré ka be, Judéia eipi be. Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ juk o'e ip bekicat muwẽnuwẽn pima. Nazaré ka wat je'bapuk xeku, i. Soat ma apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'e iap tag̃ o'jebapuk. Imẽnpit soat etabun xipat'ũm cĩcã osodop ip―Nazaré ka wat.
23263	MAT 3:2	— Epeyepere juy ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽap. Deus soat kukanap kabia jajẽm dao ma. Deus a'õbi ijoceyũ muju am jajẽm — io'e ipi juacat pe.
23264	MAT 3:3	Camelodap mug̃ẽg̃ẽ osunuy João doti. Jekpumũnpu dak ixee mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Ixat osunuy arobidadek puximat, eit kog̃ũnpi dag̃ tak. Kuyje Isaías ixe João muwẽnuwẽn o'e Deus a'õbi Israel naxeg̃ebit pe. Ag̃okatkat jewãwãwãm uk'a'ũmat pe, i. Imẽn jewãwãm: “Soat e juy epesuemukacũg̃ wuykukukat ajẽm ãm,” i. “Ie juy epesuemudim ceku am,” i, io'e. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup.
23267	MAT 3:6	Soat ip o'jewemubatatisasan Jordãodi be. O'jewemubatisasan João be. O'g̃ubatisasan ixe João. — Deus etabun ikẽrẽat kug̃ oceju. Imẽnpit ikẽrẽat epere pin oce'e. Imẽnpuye ocemubatisasan cuy ece — io'e ip João be. Ijop ekawẽn muwẽnuwẽnayũ o'g̃ubatisasan João.
23268	MAT 3:7	Fariseuyũ cucum o'e ip jewemubatisasan Jordãodi be. Saduceuyũ dak cucum o'e ip. João o'jekawẽn cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak. — Deus xewi eyenapõn pin, eykay itakoma buye. Eyenapõn pin ikẽrẽat ipi cĩcãat puxixim. Abu jeymukũyjo eyenapõn ãm? — io'e. — Puybu'it'it buxim eyju. Wuye'ũap mubapukatpu buxim eyju — io'e. — Apẽn puybu o'jenapõn wuykat pewi wuykat mupik pima, imẽn tak eyenapõn pin Deus o'supi'ajoiat pewi — io'e.
23270	MAT 3:9	— Tũibe Deus ipiat supi'ajoat g̃u wuywebe, wuyju Abraão naxeg̃ebitbit puye iãn purut eyju e'em — io'e João cebe ip. — Cedag̃ g̃u eyju jewag̃uydadam. Iba'ore g̃u Deus pe wita'a muwexat am Abraão naxeg̃ebitbiyũm, jekay kũyjobitayũm — io'e.
23271	MAT 3:10	— G̃axĩn ma o'a kukat jajẽm ya'a'e'ũmat'ip takat am, yop xik am daxa be — io'e. — Ixe buxim Deus tak g̃axĩn ma ipiat supi'ajoat kũyjobit'ũmayũ be, eywebe — João o'e.
23272	MAT 3:11	— Wara'acat omuyku onomuju. Ixe obodi ma ya'õbuyxi. Soat podi ma ya'õbaca. Õn pit ajo peg̃ap g̃u cebeam? Cedag̃ g̃u kuka oce ixe a'õbuywatwat'ukan, obog̃ g̃u buye. Õn ma eymubatisasan idibi be. Ixe bit Deus biõg̃buk g̃uõm eywebe, ya'õ dag̃ eyeku am. Apẽn daxa be taixee mupik, imẽn tak Deus biõg̃buk pe ikẽrẽat g̃uy'ũ.
23273	MAT 3:12	Wuyju taixee xikxig̃ tumũntata mujẽm ãm taixee bewi. Tumũntata muxipanpan wuyju tamũn'a be. Taixee mupikpig̃ daxa be. Imẽnpuxim Deus kũyjobicayũ muwajejẽm kũyjobit'ũmayu xewi. Kũyjobicayũ ixe xe jeedop soat em. Kũyjobit'ũmayũ bit soat em ipiat supi'ajojo — João o'e cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak.
23276	MAT 3:15	— G̃asũ ma — io'e João be. — Omubatisasan cuy ece. Imẽn cuy ace, cũg̃ ma wuyeku am Deus etabun. — Xipat — João o'e. O'g̃ubatisan.
23278	MAT 3:17	G̃ebuje Deus o'jekawẽn kabi bewi. — Ite okpot―wemukukpinput — io'e. — Soat em ocokcok cĩcã cekay — Deus o'e.
23281	MAT 4:3	Ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat oajẽm Jesus kay. — Jesus — io'e. — Deus ipot ẽn pima, a'õbi ma wita'a juy eyamuwexat pão'am, ere jĩjã buye — io'e.
23282	MAT 4:4	— Ap! — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup: Wuyetabẽg̃ wuyxat o'om puye g̃u―Deus wuymutaicin puye, i. Wuyju jekukum, Deus a'õbuyxi buye acã, i — io'e Jesus.
23283	MAT 4:5	G̃ebuje ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus o'tujowat Jerusalém ka be, Deus a'õbi ika xipacatka be. Deus eju kawẽnwẽnap'a kay oajẽm ip―yabog̃at'a kay. O'jeu ibo uk'a jeje. Uk'a yaberenat'a o'yadop. O'jomõg̃ ibo uk'abi jeje.
23284	MAT 4:6	— Ẽn Deus ipot pima, ecewemuy'at ijop'abi jejewi ipi ju — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawentup: Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ g̃uju xipan ekuk am, i. Ixeyũ jeak ekay wita'a be ei mucakcakap puxim, i — io'e. — Imẽn e'em Deus ekawẽntup — io'e Satanás. — Deus ekawẽntup tomuju ecewemuy'at — io'e.
23285	MAT 4:7	— Ap! — io'e Jesus. “Cẽm paxi Deus ja'õ dag̃ e'em?” i'ũmg̃u juy epe'e, i — io'e Jesus. — Imẽn tak e'em Deus ekawẽntup — io'e Jesus.
23288	MAT 4:10	— Ap! — io'e Jesus. — Ecenapõn oxewi, Satanás! Deus ekawẽntup e'em: “Xipat ẽn” i juy epe'e Deus pe acã, i. Deus a'õ kay acã epesop kũyjobin―eykukukat a'õ kay, i — Jesus o'e.
23289	MAT 4:11	Imẽneju o'jenapõn ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat Jesus xewi. Deus ekawẽn tojotjot'ukayũ oajẽm ip Jesus buywat am g̃ebuje bit.
23292	MAT 4:14	Kuyje Isaías juk o'e Deus a'õbi:
23295	MAT 4:17	Ibocewi Jesus kawẽnwẽn o'e adeayũ be. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap cuy epeyepere! Eyg̃uycũg̃ cuy epesop, ikẽrẽat kug̃ puye. Deus soat kukanap kabia jajẽm dao ma―kabi beat soat kukanap — io'e. Imẽn soat em kawẽnwẽn o'e Jesus.
23300	MAT 4:22	Kobe o'suiwat ip, jebay dak. O'suiwat ip cekobe be. O'ju ip Jesus kay. Dao ma o'ju ip, Jesus eju jekuku am.
23301	MAT 4:23	O'ju Jesus soat tag̃―Galiléia eipi dag̃. Adeayũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn o'e adeayũ be. Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada. Ibaca'ũmayũ mubacacan o'e Jesus.
23303	MAT 4:25	Adeayũ o'ju ip Jesus tomuju―ade jĩjã. Galiléia eipi bewiayũ, Dez Cidades ka bewiayũ, Jerusalém ka bewiayũ, Judéia eipi bewiayũ, Jordãodi winabu wiayũ; soat ip o'ju Jesus tomuju.
23306	MAT 5:3	— Icokcok okay itabutpinayũ, jetaybicap puye — io'e Jesus. — Itaybit ip Deus oce mubacanucan pima acã, Deus a'õ dag̃ oceku iam. Icokcok ip, soat em Deus xe jeedop puye.
23307	MAT 5:4	— Waayũ dak icokcok ip — Jesus o'e. — “Epetõtõn g̃u juy epesop,” Deus waayũ be e'em. Imẽnpuye icokcok cĩcã je'e ip — io'e Jesus.
23308	MAT 5:5	— Icokcok ya'õkadidim warara'cat kukayũ. Xipacat je'jat ip Deus xewi―apẽn Deus o'e'e iap tag̃.
23309	MAT 5:6	— Icokcok cĩcã jeedop ip―Deus xe cũg̃ cĩcãayũ. Apẽn idibi kay wuyju, wuybipuruk pima, imẽn tak Deus bikuyap kay ixeyũ dak jajẽm. Apẽn puybit kay dak wuyrere bima, imẽn tak Deus bikuyap tag̃ jeku pin ip. Imẽnpuye Deus ibikuyap je'g̃ũm cebe ip―cũg̃ cĩcãayũ be. Icũg̃ cĩcã e'em ip — io'e Jesus.
23310	MAT 5:7	— Icokcok cĩcã jeedop wara'acat kay itabotaidabotbocayũ — io'e. — Deus tak itabotaidabotbot jeenuy cekay ip — io'e Jesus.
23311	MAT 5:8	— Icokcok cĩcã jeedop ip―yag̃uy'isuayũ. Deus cocom jeedop ip — io'e Jesus.
23312	MAT 5:9	— Icokcok itakomaat mudinudin'ukayũ. Jekpotpoyũ buxim Deus tak jukuk ip — io'e Jesus.
23313	MAT 5:10	— Icokcok cĩcã jeedop ip―Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ. Ipiat ajojom ip, Deus bikuyap tag̃ jekukum puye. Imẽnpit soat em Deus xe jeedop ip — io'e.
23315	MAT 5:12	Imẽn tak kuyjeayũ Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipan g̃u o'jukuk ip. Eycokcog̃ cĩcã epesop. Kabi be bit, Deus xe bit, ade kug̃ epesop―idipat kug̃ — io'e Jesus.
23316	MAT 5:13	O'jekawẽn jebekitkit pe. Wuymutaybinap muwẽnuwẽn o'e Jesus―imẽnpuximap ekawẽn. — Ipi juacat pima eyju, kawta buxim epesop — io'e. — Kawta tayu buye, xipat cĩcã. Imẽnpit takõ'õm puje, xipat g̃u kuka. Te'e ma kuka atakuk. Apẽg̃ãm tak takug̃ kuka acesop? Taxik am acã. Taxik puje, tamucakucag̃ kuka wuyju — io'e Jesus. Imẽnpuximap kawẽnuwẽn o'e Jesus. Kawta wuyxat mukun. I'o pin wwuyju, wuyxat pe kawta opop puye. Imẽnpuxim Jesus kay itabucayũ ekukuap cuy ipi juacat mudim. Jekuku ojuy ipi juacat Deus a'õ dag̃, Jesus kay itabucayũ ekukuap jojo buye. Tayu'ũm pima bit, xipat g̃u kuka kawta. Acetaxik kuka, tamucak am. Imẽnpuxim tak cebekitkit Jesus kay itabut'ũm'ũm jekukum pima bit, xipat g̃u kuka, ipi juacat mudim'ũm kuka buye.
23317	MAT 5:14	Ipi juacat etabixe kabiahamat puximayũ epesop — io'e Jesus. — Xipan eyekukuap cocom pima ip, Deus awẽg̃ mubuyxin jeedop ip―wuyebay awẽg̃―kabi beat awẽg̃ — io'e Jesus. — Apẽn e dag̃ wuyjojo but, kabiaham pima; imẽnpuxim Deus awẽg̃ buxin put warara'acayũ, xipan eyju jekukum pima — io'e Jesus. — Ipi juacat eyju bima, kabiaat puxim epesop — io'e. — Ag̃okaxiri co'a be wuysukamuy bima, ika ba'arẽm g̃u o'sukadop. Ikamunẽm pa'ore. Kuy bi ma ikabapuk soat pe, co'a jeje buye — io'e. — Eyju dak iba'arẽm g̃u epesop, xipan epekuku bima. Soat pe eyekukuap je'bapuk. Imẽn ipi juacat pe kabiaat puxim eyju, itaybit ip puye ajo xipat Deus xe iam, eyekukuap cocom ip pima — io'e. — Lamparina musop puje, ico diotpe g̃u ajomuy. Uk'a be acejomõg̃ imũn ceje. Um ma ajomuy kabia i'e am soat uk'a beat kay, soat ijo but am.
23320	MAT 5:17	O'jekawẽn Jesus jebekitkit pe. — Epeyewag̃uy g̃u juy “Osodot teku Moisés ekawẽn mu'ũm ãm, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat imutaybitbinap mu'ũm ãm tak” i. Imẽg̃ãm g̃u ojot. Ojot ma imutaybit am apẽn ape iboap ekawẽn osodop iam — io'e Jesus.
23321	MAT 5:18	— Moisés ekawẽn i'ũm pa'ore cebe ip. Soat Deus o'e iap tag̃ je'bapuk — io'e Jesus. — Kabi oi'ũm kuka, ipi dak. Deus ekawẽn pit i'ũm g̃u. Pũg̃ a'õ dak ka'ũma ma i'ũm. Soat epa'ũmap jajẽm. Iboap ekawẽn tak jeedop―Moisés ekawẽn. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e.
23322	MAT 5:19	— Imẽnpit pũg̃pũg̃ Moisés ekawẽn kay g̃u. Kũyjobit g̃u ip Moisés ekawẽn kay. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit'ũm ãm Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kaysũ ã. Xipatput acã teku,” i je'e soat kũyjobit'ũmayũ be. — Pũg̃pũg̃ ma Moisés ekawẽn kay jĩjã. Kũyjobit cĩcã ip. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit am Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kay jĩjãat. Xipacat teku,” i je'e soat kũyjobicayũ be.
23323	MAT 5:20	— Og̃uwẽn eywebe: Deus bikuyap tag̃ eyeku bimap acã, eywebe ajẽm put Deus kay. Fariseuyũ bodi ma Deus bikuyap tag̃ eyeku'ũm pima, Deus xe g̃u epesop soat em―Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ bodi ma dak — io'e Jesus.
23326	MAT 5:23	— Imẽneju eykitpit epeg̃udin cuy, eykay itakoma bima. Iũmũmap epesuiwat Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ajo epetojot imõg̃ ãm Deus etabixeat'a be, ijop epesuiwat. Epeju juy eykitpit kay, imudin am — io'e Jesus. — Epeju juy, juk epeõm ma'g̃u Deus tuk'a be. Epeju juy, eyju g̃ebum puye “Okitpit itakoma okay,” i — io'e Jesus. — Eykitpit mudin puje acã, epeyepit iũmũmap ũm ãm Deus pe — io'e Jesus.
23329	MAT 5:26	— Icẽmãn õn e'em eywebe. Daomũnmũnap'a be epesop soat em. Soat g̃u eyeweroap teida'ũm pima, jeymujẽm g̃u ip daomũnmũnap'a bewi — io'e Jesus cebe ip.
23335	MAT 5:32	— Õn pit e'em eywebe: Ag̃okatkat jetayxi epere buje, jetayxi wara'at eju o'jepo g̃un ma'g̃u, ixe ag̃okatkat ikẽrẽat kug̃ Deus xe. Ixe ayacat waram jewebumũn puje, ikẽrẽat kug̃ Deus xe, itop ikẽrẽat o'g̃ug̃ẽ buye. Wara'at ag̃okatkat tak ixe ayacat eju jewebumũn puje, ikẽrẽat kug̃ Deus xe — io'e Jesus.
23336	MAT 5:33	— Moisés o'jekawẽn. Icẽmãn cuy epe'e. Eybu'um g̃u juy eytabucap kay epesop. Eya'õ dag̃ cuy epeku soat em. Eya'õ kay juy epesop―ajo imug̃ẽap ojuy iap kay. Kuy juk epeyekawẽn Deus pe: ‘Wa'õ kay'ũm pima, ipiat osupi'ajoat owebe,’ i juk epe'e. Imẽneju eya'õ kay juy epesop, i — io'e Jesus.
23337	MAT 5:34	— Õn pit e'em eywebe: Eyetabucap epe'e bima, epeyekawẽn g̃u juy Deus pe: “Wa'õ kay'ũm pima, ipiat osupi'ajoat owebe,” i g̃u juy epe'e. Pũg̃ em tak ka'ũma — io'e Jesus. — “Etaybit icẽmãn kabi kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i'ũmg̃u dak cuy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn Deus kake,” i bima bit purut ka epe'e, kabi Deus abikbikap puxim puye. Imẽn pima pit purut ka epe'e, Deus kabi be omuyiat puye.
23338	MAT 5:35	— “Etaybit icẽmãn ipi kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i'ũmg̃u dak cuy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn ipi o'g̃ug̃ẽiat kake,” i bima bit purut ka epe'e, ipi Deus imũnka buxim puye. Imẽn pima bit purut ka epe'e, Deus ipi o'g̃ug̃ẽ buye. — “Etaybit icẽmãn Jerusalém ka kake. Imẽnpuxim cuy etaybit icẽmãn e'em õn ewebe,” i dak ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn epe'e bima, “Etaybit icẽmãn Jerusalém ka watwat kukukat kake,” i bima bit purut ka epe'e, Deus Jerusalém ka watwat kukukat cĩcãat puye. — Imẽneju epe'e g̃u juy soat pe. Pũg̃ em tak ka'ũma. Soat kake ip, Deus a'õbiat ebapukpukap puye.
23347	MAT 5:44	— G̃asũ oce eywebe: Eykay itakomaayũ xipan cuy epejukuk. Xipan g̃u eykukayũ beam cuy epeyekawẽn Deus eju — io'e Jesus. — “On odin ip cekay,” i juy epe'e, kawẽnwẽn pima Deus pe.
23348	MAT 5:45	— Imẽn jekukum pima, kabi beat ipotpoyũm epe'e. Soat peam Deus kaxi o'g̃uju kabi be―xipacayũ beam, xipat'ũmayũ beam tak — io'e Jesus. — Soat peam tak Deus muba'at o'g̃uju ipi kay―icũg̃at peam, cũg̃'ũmat peam tak — io'e.
23349	MAT 5:46	— Eykayayũ acã ikukpin eyxe bima, imẽn xipat Deus xe du? Ka'ũma. Apẽnpuye Deus a'õbi xipacat ũmap wiwim eyju? Jeyipi iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ imẽn tak ixeyũ xe jekayayũ ikukpin jekuku ip―eyxe cekay'ũm cĩcãayũ imẽn jekuku ip. Eykay'ũmayũ dak xipan cuy epejukuk — io'e Jesus.
23350	MAT 5:47	— Eybureyũ eju acã eyekawẽn puje, ajo g̃u e'em cĩcã eyju. Imẽn tak Deus kay itabut'ũmayũ jekuku ip.
23352	MAT 6:1	O'jekawẽn Jesus jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop — io'e Jesus. — Wara'acayũ be eyjojoap puxim g̃u cũg̃ ma epekuku — io'e. — Imẽn cuy epeg̃ug̃ẽ g̃u ixeyũ be eyjojoap puxim. Imẽn epeg̃ug̃ẽ bima, Deus xewi ka'ũmg̃u jeyjat, eye'eap puye. Ixe kabi beat xewi ka'ũmg̃u epejat — io'e ya'ĩjojo'ukayũ be.
23353	MAT 6:2	— Imẽnpuye ibubutbet'ũmat kay eyetabotaidabotbot pima, cebe eyebutbut'in ũmũm pima, eyawẽg̃ epeyawẽg̃mupõg̃põg̃ g̃u juy — Jesus o'e. — Eymug̃uykuku'ukayũ jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ojuy ip imẽn ma. Deus uk'a be jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ip, e dag̃ tak. Jebureyũ ekawẽn kay jĩjã ip, “Xipat cĩcãat ẽn,” i bima cebe ip. Iboap ekawẽn kay jĩjã ip. Icẽmãn oce eywebe. Jebikuyap tag̃ je'jat ip. Imẽnpit ka'ũma ma je'jat Deus xewi — io'e Jesus ya'ĩjojo'ukayũ be.
23355	MAT 6:4	— Iba'arẽm iũmũm pima eyju, ixe kabi beat o'jojojo―wuyebay. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” Deus e'em eywebe — io'e Jesus.
23356	MAT 6:5	— Eyju bit warara'acat mug̃uykuku'ukat puxim g̃u juy epesop. Soat etabutpe ip kawẽn pin Deus eju. Deus eju kawẽnwẽnap'a be kawẽn pin ip soat etabutpe―uk'a ukpibubu dag̃ tak. Warara'acat pe jejojoan acã ip kawẽnwẽn Deus eju. Warara'acat kawẽn ãm ojuy ip. “Xipat ip. Deus kay jĩjã ip,” i. Warara'acat o'jewag̃uy cebe ip ojuy ip. Wararaãcat ijojom ip iap acã je'jat ip. Deus xewi bit ka'ũma ma je'jat ip.
23357	MAT 6:6	— Eyju bit eyduk'a be juy epeõm, Deus eju kawẽn ãm — Jesus o'e cebe ip. — Eyduk'a exĩntabi juy epetomudip, warara'acat pe eyjojoap puxim. Epetomudip, kawẽn ãm kabi beat eju―ijo ba'oreat eju―wuyebay eju. Deus imẽn eyjojo. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” i'e'em tak eywebe — io'e Jesus cebe ip.
23358	MAT 6:7	— Deus eju kawẽnwẽn pima, eyejoojuyap ade em g̃u juy epeyekawẽn — io'e. — Imẽn Judeu'ũmayũ o'jekawẽn ip Deus baroyũ be. Tũybe ocekawẽn kay ya'ĩjojo je'e oceju ade ma kawẽnwẽn puye iãn je'e ip.
23359	MAT 6:8	— Eyju bit ka'ũma. Imẽn epeyekawẽn g̃u juy Deus eju. Deus eyebay buxim. Kabi beat teku. Eyekawẽn awap, itaybit ajo-kug̃ g̃u eyju iam — io'e.
23360	MAT 6:9	— Imẽn cuy epe'e, Deus eju kawẽnwẽn pima: “Bay!” i juy epe'e kabi beat pe. “Soat cuy ibuyxin ebutet kug̃ jeenuy,” i.
23364	MAT 6:13	“Oca'õ mubacanucan cuy eg̃uy ocewebe ikẽrẽat mujurũg̃ap puxim. Ikẽrẽat tak eju'uk cuy ocewebewi,” i dak cuy epe'e — io'e Jesus. — Imẽn ma juy epe'e Deus eju kawẽnwẽn pima — io'e.
23365	MAT 6:14	— Eyju g̃ebum'ũm pima apẽn warara'cayũ be juk adi ikẽrẽm eykuk iap kay; ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃rũg̃ cĩcã ma'g̃u, Deus tak jeg̃ebu g̃u apẽn juk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Kabi beat jeg̃ebu g̃u―wuyebay — io'e.
23366	MAT 6:15	— Eyju g̃ebum pima bit apẽn warara'acayũ be juk adi ikẽrẽm eykuk iap kay, Deus tak jeg̃ebu apẽn juk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Wuyebay xeku — io'e Jesus.
23367	MAT 6:16	— Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima eyju, eyg̃uycũg̃cũg̃ g̃u juy epesop. Eymug̃uykuku'ukayũ ig̃uycũg̃cũg̃ oekuku ip, Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima ip. Ig̃uycũg̃cũg̃ oekuku ip, soat itaybit ojuy, “Teku Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn g̃u iam. Jebureyũ juk o'jekawẽn ip. “Deus kay jĩjãat teku,” i. Imẽnpuye jebikuyap tag̃ cuk o'jat ip―soat ma. Iboap kay g̃ebum cuy eyju — io'e Jesus.
23368	MAT 6:17	— Eyju bit Deus kay g̃ebumap kay jekõnkõn'ũm pima, epeyewedopawuywuy juy. Epeyewedapmusem cuy dak — io'e.
23369	MAT 6:18	— Imẽn wara'acayũ itaybit g̃u ip teku jekõnkõn g̃u iam. Deus acã je'e itaybit iba'arẽm jekõnkõn g̃u teku iam. Ijo ba'oreat acã itaybit. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” i dak e'em Deus eywebe — io'e Jesus.
23371	MAT 6:20	— Kabi be bit Deus xe epesop soat em. Eycokcok cĩcã epesop. Kopi'i kake g̃u Deus xe. Hi'ep kake g̃u dak. Ibukurukayũ kake g̃u dak — io'e.
23372	MAT 6:21	— Eybubut ijodi bima soat em g̃ebum epesop eybubut kay. Kabi be eyg̃uy pin pima bit, g̃ebum epesop kabi beat kay. Imẽnpuye eycõkcõk cĩcã epesop Deus xe soat em — io'e Jesus.
23373	MAT 6:22	— Wuyeta kabiaap puxim. Wuyjebit peam ixe kabiaap. Wuyetadip pima soat ijo but wuywebe. Kabia dag̃ ajeku. Soat ijobucap wuyekukuap puxim―Deus xe cũg̃ ma wuyekukuap puxim.
23375	MAT 6:24	— Pũg̃'a be, uk'a be bima, iba'ore ibuywatwat'ukat pe xepxepayũ beam kapik am. Kariwawayũ wara'at tag̃tag̃tag̃ e'em pima, itakoma kuka o'e pũg̃ kay, jekariwa kay, wara'at jekariwa ikuk pin cĩcã bima. Kũyjobit kuka o'e pũg̃ a'õ kay, wara'at a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Imẽnpuxim dinheiro kay jĩjã bima, Deus kay jĩjã g̃u epe'e — io'e Jesus.
23376	MAT 6:25	— Imẽnpuye og̃uwẽn eywebe: Eyag̃uy'ũm g̃u juy epesop eybubut kay — Jesus o'e cebe ip. — “Ajo paxi acejo'o?” i'ũmg̃u juy epe'e — io'e. — “Ajo paxi acetikõn?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e — io'e. — “Ajo paxi aceg̃uõm wuydotim?” i'ũmg̃u dak cuy epe'e. Xipat eyxat kug̃ pima, eydoti kug̃ pima dak. Imẽnpit ibodi ma xipat soat em Deus xe eydop am — io'e.
23377	MAT 6:26	— G̃ebum cuy epesop wasũ kay — io'e Jesus. — Pupum ip kabi be. Taidadam g̃u ip. Jeku beat tak pupum g̃u ip, jeku bewiat mũn'a be imõg̃ ãm. Imẽnpit Deus ixat ũmũm cebe ip―wasũyũ be. Deus xe wasũ teibog̃ g̃u―wuyebay xe―kabi beat xe. Imẽnpit ag̃ cekay ip. Imẽnpuxim wuykay dak soat em ag̃.
23381	MAT 6:30	G̃asũ ma tũmũntitit titetabẽg̃ e'em. Kuyaje bit tite'ũ e'em. Titip Deus a'õbi. Imẽnpuxim ja'õbi dak eyemukaypinput je'g̃ũm eywebe. Eyetabutsu ma'g̃u cekay — io'e Jesus.
23384	MAT 6:33	— Koap g̃ebum cuy epesop Deus soat kukan je'e iap kay―Deus ebikuyap kay dak. Imẽn g̃ebum pima, Deus soat je'g̃ũm eywebe. Eyxan je'g̃ũm, eydotim tak — io'e.
23386	MAT 7:1	O'jekawẽn jebekitkit pe. — “Eykẽrẽ jĩjã Deus xe,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn tak Deus “Eykẽrẽ oxe,” i'ũmg̃u je'e eywebe.
23387	MAT 7:2	“Ikẽrẽat kug̃ ẽn,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn e'em'ũm pima, Deus “Ikẽreãt kug̃ eyju,” i'ũmg̃u dak je'e eywebe. Apẽn warara'acat pe eyekawẽnap puxim Deus tak je'e eywebe ajo xipat jexe, ajo xipat g̃u jexe. Warara'acat pe epeg̃ũm pima, Deus tak je'g̃ũm eywebe. Apẽn cuk epeg̃ũm iap puxim epejat — io'e Jesus.
23391	MAT 7:6	— Wekawẽn icẽmãn — io'e Jesus. — Soat pe g̃u juy epeg̃uwẽn wekawẽn. Akurice buximayũ be g̃u juy epeg̃uwẽn, wa'õ kay g̃u ip puye. Ya'õpurug̃ jede ip. Warẽmtag̃ webekitkit o'jukuk ip — Jesus o'e. — Xipat ma wekawẽn. Soat pe g̃u juy wekawẽn epeg̃uwẽn. Dajebaro buximayũ be dak g̃u juy epeg̃uwẽn. Itaybit g̃u ip ya'õdip ma iam. Ixeyũ be wekawẽn kawẽn te'e maap puxim — Jesus o'e cebe ip.
23392	MAT 7:7	O'jekawẽn jebekitkit pe. — Deus xewi juy epejoojuy. Iojuyjuy bima, epejat. Ixe xewi juy epejokudada. Ikudadam pima, epetobuxik. Ixe xewi iojuyjuyap xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'iap puxim. Xĩntabi be tag̃tag̃tag̃'i bima, tomudip'uk ip eymuõm ãm.
23397	MAT 7:12	Eybikuy warara'acat pe xipan eykuk am. Imẽnpuye xipan cuy warara'acat epejukuk. Iju Moisés ekawẽn, Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emumutaybitbinap tak.
23400	MAT 7:15	Jesus dak o'jekawẽn jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop eymug̃uykuku ojuyayũ kay―jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kay. Omuyku ip. Ovelha jo'i ma'g̃u ip jajẽm, badi bit ip ika'uayũ buxim, akurice buxim. Eykay itakomaayũ ma ip, xipacat co'iayũ ma'g̃u ip jajẽm — io'e.
23401	MAT 7:16	— Eyetaybit widaõhõ ya'a'e g̃u e'em―uva'a iam. Eyetaybit tak aru'ip tag̃ figo'a'e g̃u e'em iam. Imẽn eyetaybit widaõhõ, aru'ip tak. Ya'a nomuju eyetaybit iboyũm. Imẽnpuxim tak eyetaybit je'e abuyũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ iam. Xipat'ũm cekukuap tomuju eyetaybit ixeyũm.
23405	MAT 7:20	Apẽn yopxipat'ũmat'ip ya'a dak xipat g̃u ma e'em; imẽnpuxim jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat g̃u jeku. — Imẽneju eyetaybit epe'e pebicayũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat'ũm cekukuap tomuju — io'e Jesus.
23406	MAT 7:21	— Deus soat kukanap kabia je'e ip owebe: “Ẽn ocekukukat,” i. Soat pit jeõm g̃u Deus xe kabi be―webay ibikuyap tag̃ cekuibiyũ acã―kabi be omuyat a'õ kayayũ acã — Jesus o'e.
23407	MAT 7:22	— G̃ebujeat kabia Deus abuyũ ikẽrẽat kug̃ iap g̃uwẽn. Adeayũ je'e'e ip owebe: “Ocekukukat! A'õbi ocekuku. Xipacap oceg̃uwẽnuwẽn―Deus soat kukukaniap muwẽnuwẽn oceju,” i. “A'õbi ibiõg̃buk kẽrẽayũ oceg̃ujẽmujem wuyjuyũ xewi,” i dak je'e. “A'õbi ocewebe i'e ba'oreat oceg̃ubapukpuk,” i dak je'e.