3	GEN 1:3	Tenang Kumponinge karoma aaꞌpuuꞌ, “Araka, tavoꞌdaravai,” eeꞌnoko tenang araka oroꞌparuꞌ.
6	GEN 1:6	Eeꞌnoko Kumponinge napoꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Meerooꞌnavaro doona otoai tankaampuresi pirung boonaruꞌ eeꞌnoko ntong kamoꞌkoong.”
9	GEN 1:9	Teketa napoꞌ Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Aiaꞌ, ntong paning-koo boong otoing naroꞌ poontarako koverenooꞌ oroꞌparavai,” eeꞌnoko teeꞌ masikaꞌ nkoaruꞌ.
11	GEN 1:11	Eeꞌnoko Kumponinge napoꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Kansiꞌkoo baaꞌ eeꞌnoko koiꞌnanka amutemuriiꞌ dupuai, aaꞌnoko keenavaang, eeꞌnoko poraꞌkooning, eeꞌnoko sinampuai ookara muuꞌ amutemuriiꞌ kantenaꞌ.” Eeꞌnoko teeꞌ eeꞌnaꞌ nkoaruꞌ.
14	GEN 1:14	Teketa napoꞌ Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Aiaꞌ, arakananka tavoꞌdariai meerooꞌnavaro-koo meuꞌke teke paning-koo doong eeꞌnoko muung simpeꞌaareaing, eeꞌnoko teke aing aaꞌning taaꞌniꞌantavaari otoromaatoai: doonanka, kaarananka eeꞌnoko mareꞌnanka.
15	GEN 1:15	Eeꞌnoko teke meerooꞌnavaro-koo paning-koo arakavariri otoromaatoai teketa kansiꞌaape araka poꞌantavaamaatoai.” Eeꞌnoko teeꞌ eeꞌnaꞌ nkoaruꞌ.
20	GEN 1:20	Eeꞌnoko Kumponinge napoꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Ntong eeꞌnoko pirung ookarai kapooꞌnanka amutemuriiꞌ domantooꞌnankai maantoꞌaavai. Eeꞌnoko barennankai porora meerooꞌnavaro aꞌdeiꞌ auviꞌau puraanaama maantoꞌaavai.”
22	GEN 1:22	Eeꞌnoko Kumponinge ookara biraankevuruꞌ aaꞌpuma, “Ookara kapooꞌnanka pirung-kooning parerima berentarima pirung maantoꞌeriai, eeꞌnoko ookara barennanka teeꞌke, parerima berentariai kansiꞌkoo.”
24	GEN 1:24	Teketa napoꞌ Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Enang kansiꞌkoo kapooꞌnanka amutemuriiꞌ domantooꞌnanka tavoꞌdariai: ookara kauꞌkarenaumo bauꞌnaananka, eeꞌnoko biikoori, eeꞌnoko ookara kapooꞌ kansiꞌkoo daue nanaamaing.” Eeꞌnoko teeꞌ eeꞌnaꞌ nkoaruꞌ.
26	GEN 1:26	Teketa napoꞌ Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Aiaꞌ, naning-namuuꞌ nantoong niiꞌ pinaꞌ oroꞌnuka nkoarampiai, niikaang oroꞌoroꞌnooꞌ siompuioꞌ, eeꞌnoko teinge ookara kapooꞌnanka tanatavaariai, aaꞌning: taviꞌ pirung-koonanka, barenanka auviꞌau-kooning, kauꞌkarenaumo datauraaꞌnanka, eeꞌnoko poraꞌkoonanka, eeꞌnoko napoꞌ teing ookara kapooꞌnanka kansiꞌkoo daue nanaamaing.”
28	GEN 1:28	Eeꞌnoko Kumponinge biraankevurema aaꞌpuretuꞌ, “Deeꞌ parerema berentareai eeꞌnoko deurukaaꞌke ookara kansiꞌ maantoꞌaara ookara kapooꞌnanka tanatavaariai tenairu-koo. Eeꞌnoko deeꞌke tee aaꞌnoaing ookara taviꞌ pirung-kooning tanataverereriai, barenanka auviꞌau-kooning eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka kansiꞌkoo daue nanaamaing.”
29	GEN 1:29	Eeꞌnoko Kumponinge aaꞌpuretuꞌ, “Oovereko, ninge tee deeꞌ arompesing ookara kapooꞌnanka sinampumaing ookara-koo kansiꞌkoo daue otorinanka; deeꞌ deekaang taamang, ookara baaꞌnanka, koiꞌnanka, keenavaang eeꞌnoko poraꞌkooning naroꞌka.
30	GEN 1:30	Eeꞌnoko ookara kauꞌkarenaumo-nanka kansiꞌkooning, napoꞌ barennanka auviꞌau-kooning eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka kansiꞌkoo daue nanaamaing, eeꞌnoko ookara kapooꞌ domantooꞌnanka, ninge teing ookara kapooꞌ dupumaung maaꞌkoo avoronsing.” Eeꞌnoko teeꞌ eeꞌnaꞌ nkoaruꞌ.
48	GEN 2:17	“Ookara koiꞌkoong sinananka mintoong-koo otoining-koong tamung naroꞌketa maaꞌemaatoaing, teka tevari koiꞌnavari noruꞌanta nka-navari teing aaꞌning-koo tampara eeꞌnoko orara dake maaꞌeaukaꞌ tee sinang tevari-koong, aiꞌ teꞌmung daꞌ tevari-koo sinang maaꞌeainaꞌmung daꞌ tee dooaing.”
49	GEN 2:18	Teketa Ovoringe Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Aung naning baka otoꞌkoo tampaꞌ deeaꞌ. Ninge bakaang pakupakunung tee-koo makosi nkoevompaing.”
54	GEN 2:23	Teketa Aadamai aaꞌpuuꞌ, “Emuꞌ ani eeꞌnani mmaikoꞌ masikani. Bakaang kooꞌ tee ning-koong-eta kooꞌketaing eeꞌnoko bakaang bioꞌ tee ning-koong-eta bioꞌketaing. Ani donkaani-koong-eta kooꞌketa nkoniiꞌnani naning-eta-nani, teꞌkoo manikuma tampampaing.”
57	GEN 3:1	Ookara kapooꞌ avutevuꞌ biikoori Kumponinge nkovuruꞌnanka-koo boruꞌ bakei aaꞌnaꞌ toreearoꞌ. Teie tee teni manikuma aaꞌpuuꞌ, “Kumponinge ee masikaꞌ ookara anau-koo koiꞌnanka-koong sinang maaꞌkoo orokoruresing?”
58	GEN 3:2	Eeꞌnoko tenie makuꞌuma aaꞌpuuꞌ tee boruꞌ, “Neeꞌke aaꞌ ookara koiꞌnanka-kooning sinang anau-kooning maaꞌkoo makosi.
59	GEN 3:3	Teka Kumponinge aaꞌpuing, ‘Koiꞌnavari anau-koo meuꞌke otoinavari-koong deekoꞌ deeꞌke sinang maaꞌereaukaꞌ, aaꞌnoko tamung kompereaukaꞌ tevari, dooreꞌneenga.’”
60	GEN 3:4	Nka teie boruꞌke aaꞌpuuꞌ teni manikuma, “A, deeꞌ bakei doorearooꞌnaang.
61	GEN 3:5	Deeꞌke tee sinang teuꞌkoong maaꞌereta deekoꞌ deeꞌ tee noruꞌ daateꞌdareeꞌnaang kapooꞌ tampara eeꞌnoko kapooꞌ orara noruꞌkoo, eeꞌnoko deeꞌ tee Kumponing-pinaꞌ nariꞌ otoreeꞌnaang. Kumponinge teeꞌ noruꞌui deeꞌ teeꞌ orokoruresing.”
62	GEN 3:6	Eeꞌnoko tenang tenie manikumai tee teuꞌkoong sinang oovuko onou eeꞌ oroꞌ tavoꞌkuuꞌ, “Bakei aung sinang maaꞌkoo tampara, oroꞌoroꞌnooꞌ tampaꞌ oroꞌke, eeꞌnoko maaꞌanko norukasiꞌ deeng-antamupeuꞌ.” Tee ninka noruꞌ ninka tee-koo sinang-koo nkavura maaꞌkuuꞌ, eeꞌnoko niiꞌning napoꞌ tenie tee baꞌung nariꞌ otoretuꞌnung avuioꞌ maaꞌuuꞌ.
65	GEN 3:9	Teka teie Ovoringe Kumponinge Aadama bokuvuma aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ areꞌ otomang?”
66	GEN 3:10	Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Ninge daꞌkoong aurong mintoonge naniko taararamira amoromira simpenoiꞌ deemarama oomeꞌneeng-koo bakuꞌmaring.”
67	GEN 3:11	Eeꞌnoko Kumponinge aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ baie simpenoiꞌ otoing nauruing? Aiꞌ tee koiꞌkoong sinang orokorantuꞌnavari-koong maaꞌei?”
68	GEN 3:12	Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Tenie anie manikumai dake niꞌninka nariꞌ oꞌnoreeꞌnaang ameuꞌnanie tee-koo koiꞌkoong-koo sinang-koo amuioꞌ maaꞌkansing.”
69	GEN 3:13	Teketa teie Ovoringe Kumponinge teni manikuma aaꞌpuuꞌ, “Dake tee aming-koo teeꞌ nkoveing?” Eeꞌnoko tenie manikumai aaꞌpuuꞌ, “Boruꞌke tosimuioꞌ teeꞌ ninge maaꞌansing.”
70	GEN 3:14	Teketa Ovoringe Kumponinge tee boruꞌ aaꞌpuuꞌ, “Dake tee teeꞌ oroꞌ kapooꞌ nkoveing-koo dakaang barakosiꞌ tee dau basi ookara kauꞌkarenaumo-nanka bauꞌnaananka-koo eeꞌnoko poraꞌkoonanka-koo. Daꞌ tee keꞌdei nanimatoaing otoainaroong-koo tee nankanankara maaꞌema.
71	GEN 3:15	Eeꞌnoko ninge tee deeꞌnaanka daꞌ eeꞌnoko ani manikuma karenaanka deeng-antarampeaing eeꞌnoko napoꞌ teing deeꞌke deurukaaꞌ teeꞌke kare-nupoong otoromaatoaing. Teni baurukaaꞌkoo narunge daꞌ boreꞌkoo puuturuaing eeꞌnoko dake tee kankoꞌbo-koo kakieai.”
72	GEN 3:16	Napoꞌ teni manikuma aaꞌpuuꞌ Kumponinge, “Ninge tee daꞌ pankaing sisikeera arompaing tenang parema mantompemaatoaing. Sisikeera ninka parematoaing. Nka tee, daꞌung-koo pia otoi otoaing, eeꞌnoko bakaang pia siompemaatoai.”
73	GEN 3:17	Eeꞌnoko napoꞌ Aadama-koo aaꞌpuuꞌ, “Dake teni daꞌaang bakaang kara taaravera tee koiꞌkoong sinang orokoantuꞌnung maaꞌeing-koo, ninge tee kansiꞌ taamang keentoma barakosiꞌansing taamananka tampaꞌ nkoaravaꞌ otoainge, eeꞌnoko daꞌ poreꞌdoma deekoꞌ tee-koo kansiꞌkoo taamanimatoaing ookara batei daꞌ otoaining-koo.
75	GEN 3:19	Eeꞌnoko iontakaanang mintoontarama taamanimatoai, bera doora kansiꞌkoo tororaravainooꞌke basi, teꞌ eeꞌnooꞌ daꞌ nkorantuꞌnooꞌ, aiꞌ daꞌ tee daꞌmong, napoꞌ daꞌmong-koo doonko tororaravaing.”
78	GEN 3:22	Teketa Kumponinge Ovoringe aaꞌpuuꞌ, “Aung tee naning niiꞌpinaꞌ oroꞌparing aaꞌnoing kapooꞌ tampara eeꞌnoko orara noruꞌui. Emuꞌ tee koiꞌ domang isikung avuꞌnavari-koo dueꞌ beꞌkoo tauraꞌpampiaukaꞌ, tevari-koong sinang maaꞌura napoꞌ domampari otoꞌneenga.”
81	GEN 4:1	Enang tee Aadama Iivi-ninka baꞌaang ninka otoresi teni kempoꞌkuuꞌ. Teketa tootoꞌ narung donkaani paravuuꞌ tenie, miring Keiniꞌ. Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ tenie, “Ninge narung donkaani paravansing Ovoringe pakumuioꞌ.”
86	GEN 4:6	Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌpuuꞌ tee Keiniꞌ, “Daꞌ aming-koo iirarora oing orakaꞌ oroꞌdaramang?
87	GEN 4:7	Daꞌ tampaꞌ boontunantaravaing deekoꞌ ning daꞌkoo dotumaravaing, apeꞌ aung? Teka tee dake kapooꞌ orara nkoveko deekoꞌ tee orara aarumo maamuari otong daꞌ kurumaaꞌkoo. Nka dake purintarara puruꞌeaing tee.”
88	GEN 4:8	Teketa Keiniꞌke tee baaraꞌmaꞌnung Eebeloꞌ bokuvuma aaꞌpuuꞌ, “Poai ioꞌ tokoi poraꞌke korokoromareai.” Eeꞌnoko tenang poraꞌ bereta Keiniꞌ tee-koo baaraꞌmaꞌnung-koo Eebeloꞌkoo dau kokoroarara teka tavuma dupisiꞌuuꞌ tee.
89	GEN 4:9	Tenang Ovoringe aaꞌpuuꞌ tee Keiniꞌ, “Eebeloꞌ arerai tee daaraꞌmaꞌnung?” Eeꞌnoko Keiniꞌke aaꞌpuuꞌ, “Ninge noruꞌampaꞌ tee, aiꞌ ning tee ntaraꞌmaꞌnung tare-koo siꞌmeuꞌnunge?”
90	GEN 4:10	Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌpuuꞌ, “Nka dake aming nkoveing? Tee daaraꞌmaꞌnung bakaang ereng-koong aurong tee ning-koo biromparamang kansiꞌketa.
92	GEN 4:12	Daꞌ tee poreꞌdoma kansiꞌkoo keempeko taamang tampaꞌ nkoaravaukaꞌnung eeꞌnoko tokoo dakanooꞌ masipoꞌ otoꞌderuaukaꞌ, tamung kansiꞌkoo kororaramatoaing.”
93	GEN 4:13	Teketa Keiniꞌke aaꞌpuuꞌ tee Ovoring, “Ee bakaꞌ, aung tee kiimata pankaing masikung. Dake ameioꞌ orarunsie dupisiꞌmuuꞌnaang.
94	GEN 4:14	Dake tee ning eꞌmung bataꞌmeing anketa kansiꞌketa, eeꞌnoko dakaang biraanke-ita bakuꞌmeinge. Eeꞌnoko tokoo nkanooꞌ otoꞌmemuaukaꞌ; tamung kansiꞌkoo koromaramaꞌnoaing. Naninge tokoa oomura deekoꞌ tamung anutua dupisiꞌmuaing makosie.”
95	GEN 4:15	Teka Kumponinge aaꞌpuuꞌ tee, “A, teeꞌ deeaꞌ. Niiꞌnung naninge daꞌ taruma dupisiꞌduaing deekoꞌ, tee naning tee ninge aaꞌnaꞌ dau basinooꞌ kiimata avompaing.” Eeꞌnoko Ovoringe Keiniꞌkoo taaꞌniꞌanta sipuuꞌ naninge tokoa oovura tavuꞌneeng-koo tee.
103	GEN 4:23	Niiꞌnaꞌmung Leemekiꞌke tenaanka baꞌaankaara nauvurema aaꞌpuretuꞌ, “Eda naanka Silaꞌ ee, nkaang kara tampaꞌ masikaꞌ taaramereai. Naninge narunge nemakai ning baikemuioꞌ ninge dupisiꞌansieeng makuꞌkoo, eeꞌnoko baꞌmarange meroꞌkoo piavorora deekoꞌ eeꞌ nauarampaing,
104	GEN 4:24	‘Baa naning Keiniꞌ dupisiꞌuaing aaꞌnaꞌ dau basinooꞌ kiimata nkavuaing, eeꞌnoko naning ning tamuaing bakei aaꞌnaꞌ aaꞌnaꞌ kiimata dau basinooꞌ kompuaing.’”
105	GEN 4:25	Damaꞌke napoꞌ Aadama ninka otoresi baꞌaange tootoꞌ narung donkaani napoꞌ paravuuꞌ miring Set, eeꞌnoko tenie aaꞌpuuꞌ, “Kumponinge tootoꞌ narung napoꞌ amuing Eebeloꞌ pariꞌantanung tee Keiniꞌke dupisiꞌuuꞌnung.”
108	GEN 5:2	Kumponinge kenaankara nkovuretuꞌ, donkaani eeꞌnoko manikuma, eeꞌnoko biraankevureta “naninka” tampuretuꞌ.
135	GEN 5:29	Eeꞌnoko miring Nooaꞌ tampuuꞌ, aaꞌpuma, “Aung tee niiꞌ unaa-antamuriaing teieta iriꞌoꞌketa aung kansiꞌ mintoompampima kompampimaung-eta Kumponinge barakosiꞌuuꞌnung.”
23233	MAT 1:20	Teka teeꞌ noruꞌarara otoko koosinung˜ narung Ovoring bakaang noone-koo tee-ankoi oroꞌparuꞌ eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Josepaꞌ, Deevitaꞌ bauring, aroreaukaꞌ Meeriꞌ boku-koo daꞌaang deemparaaꞌnaang, aiꞌ tee tootoꞌ teni-koo poontoaring˜ tee Tanuaang Meekung-etaing.
23234	MAT 1:21	Tenie tee tootoꞌ donkaani paravuaing, eeꞌnoko dake tee miring Jiisuuꞌ tampeaing, aiꞌ teie tee bakaning nantoong biikaning orara aarumonanka-ita mooꞌuriaing.”
23236	MAT 1:23	“Teni kuukuma˜ teni tootoꞌpoꞌnani deemparara narung donkaani paravuai, eeꞌnoko teinge eeꞌpinaꞌ tampaavaing, ‘Iimanuelaꞌ,’ miruꞌnooꞌ tee ‘Kumponing niiꞌ ninka nariꞌ otong.’”
23240	MAT 2:2	“Daurarong Juꞌnupoong biikaang pontoꞌaruꞌnung arerai? Niiꞌke bakaang beentoꞌ taꞌdaꞌpuioꞌ ooampira nanampikotaaꞌ enang moring tee-koo dootuuꞌmariiꞌnaang.”
23242	MAT 2:4	Teketa tenang teing ookara piristiꞌkoo pankenuka eeꞌnoko boto naunuka naroꞌ bokuvurira niaꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Nko tee Kumponinge teroita Pakoꞌpariꞌniiꞌ nantoong domampurira tarevuriainooꞌkoo areꞌke pontoꞌaravainge?”
23243	MAT 2:5	Teinge makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Beeteleemaꞌke, Judiaꞌkoonooꞌke, aiꞌ aung kara nakaronarai daarivuuꞌnung Daari Meekung-koo, aaꞌpuma,
23244	MAT 2:6	‘Daꞌ Beeteleemaꞌ, Judiaꞌkoonavuntuꞌ osi okiꞌnavuntuꞌ deeaꞌ teing-koo pankeng osi Judiaꞌnavaroi otoromaing-koo, aiꞌ daꞌketa tee narung tanata-nko tavoꞌkuaing nkanavitu Isireeli-nupoong sipisipiꞌnanka-pinaꞌ tanatavuriaing.’”
23246	MAT 2:8	Teketa botovurima teꞌ Beeteleemaꞌaape aaꞌpuruꞌ, “Berira tampaꞌ besiꞌeriai tee tootoꞌ, eeꞌnoko ooverira namuꞌke ning naumeriai, meraiꞌnang tee-koo dootuuꞌmaravainaꞌ.”
23251	MAT 2:13	Teing beroioꞌ napoꞌ tee koosinung Ovoring bakaang Josepaꞌankoi oroꞌparuꞌ noone-koo, teketa aaꞌpuuꞌ, “Daaꞌdaravai. Tee tootoꞌ eeꞌnoko bauko bokuereta Iisipiꞌaape mmaririra bera teke otoriko ninge nauranko deekoꞌ tororariai, aiꞌ Eerotiꞌke tee besiꞌuuꞌnaang tee tootoꞌ dupisiꞌuuꞌnaang.”
23253	MAT 2:15	Bera teke otorouꞌ Eerotiꞌ booꞌparuꞌnooꞌke basi. Teeꞌ nkoarioꞌ tee kara Ovoring bakaang makotuuꞌ nakaronara˜ karantavuma˜ aaꞌpuuꞌnaare: “Ninge bokuantuꞌ tee nnuring Iisipiꞌketa.”
23256	MAT 2:18	Aaꞌpuuꞌ, “Narung aurong teka Raama-nairu-koo taaravansing, aaꞌnaꞌ orarunsiari uiarama biromparako, teni Reesiel baurukaaꞌkoo biromparako, dunsirunsi-antavaako˜ piavoaruuꞌ baurukaaꞌ oparirioꞌ.”
23258	MAT 2:20	Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Tanterarara tee tootoꞌ eeꞌnoko bauko bokuereta teꞌ Isireeli-nameensiꞌaape beriai, aiꞌ teing tee tootoꞌ dupisiꞌkoo piavorokoꞌning teing booꞌpariruꞌning.”
23261	MAT 2:23	Eeꞌnoko berora narung osi miring Nasaretiꞌnamono-koo otorouꞌ. Teeꞌ nkoarako tee kara nakaronara karantavuma Ovoringe minkuvuuꞌnung masikaꞌparuꞌ, aaꞌpuuꞌnung, “Nasaretiꞌnung tampaamaatoaing.”
23263	MAT 3:2	Aaꞌpuma daankiaruꞌ, “Bereꞌdariai paninung muuꞌkoo tuntariainaꞌ, aiꞌ tee muuꞌ tee enang dueꞌ poing.”
23264	MAT 3:3	Aung Jooni tee teie nakaronara Aisaiaꞌke urikamuꞌ minkuvuuꞌnung Daari Meekung-koo aaꞌpuuꞌnooꞌka, “Aurong narung naning-koong meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo bokuma aaꞌpumaang, ‘Maamu-antaveriaing tee taung Ovoring bakaang. Koompevuriai poainavung.’”
23268	MAT 3:7	Eeꞌnoko tenang eeꞌnang tevitu Moosesi bakaang Boto Keperuuꞌnavitu miring Paarisi-navitu eeꞌnoko Noruꞌ Pitunavitu miring Saadiusi-navitu nariꞌ ntong-koo minkivurira meekaꞌantavuriiꞌnaang porouꞌ. Teka Jooni Minkinarai oovurira aaꞌpurikoꞌ, “Diiꞌ borukoporonuka, baie aaꞌduri diiꞌ tamung minkirarira kooꞌdariaining Kumponing bakaang iira tavoꞌkuaing-eta?
23270	MAT 3:9	Tamung diiꞌka aaꞌperiaukaꞌ, ‘Eebaraamiꞌ tee niiꞌke niuma otong,’ aiꞌ masikung ninge naurampimang Kumponinge tee Eebaraamiꞌ baurukaaꞌ aing-eta kapananka-ita nkovuripeuꞌ diiꞌ pariꞌanta-koo, domang ivekaꞌdariko deekoꞌ.
23273	MAT 3:12	Teie, tee simpeꞌnkoi˜ teing makosinuka bakaang muuꞌkoo kuunga onkeonkeꞌuriaing, eeꞌnoko teing makosinuka deeaing tee-koo ntaꞌkoo siriꞌpaaꞌkoo tai-antavuriaing.”
23275	MAT 3:14	Teka Joonie orokovuma aaꞌpuuꞌ, “Ning dake ntong-koo minkimera meekaꞌanta-koo makosi eeꞌnoko daꞌ arekeeꞌkoo ning-anko poi?”
23276	MAT 3:15	Teka Jiisuuꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Emuꞌ nkomeaing. Makosi neeꞌke teeꞌ nkoampema dupe-antavampeaing ookara aarumo koontoꞌnanka.” Tenang teeꞌ minkuvuioꞌ Joonie arooꞌuuꞌ.
23278	MAT 3:17	Eeꞌnoko kara auromparuꞌ paning-eta aaꞌpuma, “Aung tee nnuring ninge piaavamaung. Ning aung-koo aaꞌnaꞌ dotumaramaung.”
23281	MAT 4:3	Eeꞌnoko teie dauaꞌbaukoi pora aaꞌpuuꞌ tee Jiisuuꞌ, “Daꞌ Kumponing Bauring deekoꞌ aing kapananka naueriko taamananka deempariaing.”
23282	MAT 4:4	Eeꞌnoko Jiisuuꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “A, tee Daari Meekung-koo eeꞌ daariari otong, ‘Naning taamang narunge domampari otoaung, teka ookara kara Kumponing-etaning siompui domampari otomaung.’”
23284	MAT 4:6	“Daꞌ Kumponing bauring deekoꞌ doonko toꞌdiꞌdaravaing, tampaꞌ duaꞌdarako masikaꞌantaraavainaꞌ, aiꞌ Daari Meekung-koo eeꞌ daariari otong, ‘Teie bakaning koosinunanka botovuriaing daꞌ paku-koo. Teinge biikaning birenge deto doontaavaing kapang-koo kauꞌ naapuraraꞌneeng-koo.’”
23285	MAT 4:7	Teka Jiisuuꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ tee, “A, Daari Meekung-koo napoꞌ eeꞌ daariari otong, ‘Diiꞌke tee Ovoring diikaang Kumponing parapaara-koo siperiaukaꞌ.’”
23287	MAT 4:9	Eeꞌnoko Sietaniꞌke aaꞌpuuꞌ, “Aing ookara ninge oko-antarampeuꞌ daꞌ ning-koo miinge keentarara dootuuꞌmei dei.”
23288	MAT 4:10	Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Tokoi tenkeniai daꞌ Sietaniꞌ ning-ankoita, aiꞌ Daari Meekung-koo eeꞌ daariari otong, ‘Diiꞌke Ovoring diikaang Kumponing narung dootuuꞌeriaing, eeꞌnoko niiꞌnung siomperiaꞌ otoriai.’”
23293	MAT 4:15	“Teinge nantoonge mutaananooꞌ otoromainge pankaing araka ooaavaing teinge Sebulon eeꞌnoko Napitalai beekanavaro-kooninge, teꞌ ookamenta-koo otoromanooꞌ aaꞌnoko pirung-aape danto eeꞌnoko Jooꞌdani-nari-eta eeꞌdaanto, teꞌ eeꞌnooꞌ Kaaleliꞌ, Juꞌdeeaing Biikanooꞌ.
23294	MAT 4:16	Teing eeꞌning teꞌ booꞌke anivumanameng-koo otoromaing arakai taneꞌpuriaing.”
23295	MAT 4:17	Eeꞌnoko tenang-eta deto Jiisuuꞌke daankinang tutumpuuꞌ aaꞌpuma, “Bereꞌdariai paninung muuꞌkoo tuntariainaꞌ, aiꞌ tee muuꞌ tee enang dueꞌ poing.”
23297	MAT 4:19	Eeꞌnoko Jiisuuꞌke aaꞌpuretuꞌ, “Poreta ning siomereai, nantoong baranka deeng-antarampeainaꞌ.”
23306	MAT 5:3	“Biraanke-nupoong teing nantoong biikaang tanuaang ataataꞌkoo otoko tasiꞌpariaining, aiꞌ muuꞌ paninung tee teing okovoroaing.
23315	MAT 5:12	Doturarima doꞌderoꞌdeꞌdariai eeꞌ noruꞌerima, ‘Niikaang mooꞌ pankaing otong teke paning-koo.’ Aiꞌ tee teeꞌ nariꞌ nantoonge teing nakaro-nupoong tee diiꞌpinaꞌ nariꞌ mankiꞌantavaarikoꞌ, diiꞌkoo uroꞌnupoong.”
23316	MAT 5:13	“Diiꞌ teing devaꞌnuka ookara kansiꞌkoo, teka tee devaꞌ tariiꞌnooꞌ paaꞌarapeuꞌnung arekeeꞌ napoꞌ tariiꞌantavupeuꞌ? Tee aaꞌ tee tamunsiꞌnung deemparing. Tamung doonko duaꞌuma nantoonge mmemmeꞌkoo makosi.
23319	MAT 5:16	Teeꞌ nariꞌ diikaang araka araka-antaveriaing nantoong-koo uroꞌkanooꞌke diikaang nko-nko tampara ooaara Diuma tee paning-koong daangampaavainaꞌ.”
23320	MAT 5:17	“Ning diiꞌke tee boto Moosesi-nung eeꞌnoko nakaro-nupoong biikaang kara kui-koo mouꞌnung-pinaꞌ noruꞌmeriaukaꞌ. Ning teing kui-koo moaꞌ, teka teing dupe-anta-koo mouꞌnung.
23323	MAT 5:20	Aiꞌ ninge diiꞌ eeꞌ naurampimang, diikaang aarumo tamparai teꞌ kuung masipoꞌ teing boto keperuuꞌnavitu tamparimaing eeꞌnoko boto naunuka biikaang puruꞌuaukaꞌnung deekoꞌ diiꞌ muuꞌ paninung-koo bakei tuntariaukaꞌnung.”
23324	MAT 5:21	“Diiꞌke taaraverimaung uripoꞌketa aaꞌpui otoing, ‘Naninge niiꞌnung dupisiꞌeaukaꞌ, eeꞌnoko baa tee dupisiꞌ nkovuaing tee tuutunang˜koong.’
23325	MAT 5:22	Teka napoꞌ ninge eeꞌ naurampimang, baa tee naning baꞌmarang-koo narung iiraevuaing tee teeꞌ nariꞌ tuutunang-koonge. Napoꞌ baa tee naning niiꞌnung baꞌmarang-koong noruꞌ otoaung tampuaing tee tee koompaaraꞌnavitu-anko beꞌanta-koo makosi. Teka baa tee naning niiꞌnung barakosiꞌuma aaꞌpuaing, ‘Daꞌ kanuꞌ!’ tee tee mosianung-aape nanuꞌkoo makosi, teꞌ ntaꞌpoꞌnooꞌ.
23328	MAT 5:25	“Naninge karenunge daꞌ tuutunang-koo barantuko iriꞌnarung koompeai tee kara, mmeꞌ taung naniresitaaꞌ simpeꞌnko˜anko tavoꞌduaruko. Teie napoꞌ piatooro˜anko beꞌantaruko kiimataroma siꞌduꞌneenga.
23329	MAT 5:26	Masikaꞌ naurampimang, diiꞌ kiimatanavaꞌketa tenkeniriarupeuꞌ mooniꞌkoo asiꞌnu duaꞌkiriaꞌ deekoꞌ tuutunang mooꞌkoo.”
23330	MAT 5:27	“Diiꞌke taaraverimaung uripoꞌketa aaꞌpui otoing, ‘Nampeesi orarieriaukaꞌ.’
23334	MAT 5:31	“Uripoꞌketa aaꞌpari otong, ‘Baa tee naning baꞌaang sipuma teie narung karavoto˜ daarivuaing nampeesi totoꞌpuing tasiꞌanta-koo.’
23335	MAT 5:32	Teka ninge aaꞌdampimang, baa tee naning baꞌaange tutung kaukauro nkovuaruko bataꞌura deekoꞌ teie tee teni tuuꞌumaang niiꞌnarai nampuko nampeesi orarivuuꞌnaang. Eeꞌnoko baa tee naning teni bataꞌniiꞌ nampuaing teie tee nampeesi orarivuing.”
23336	MAT 5:33	“Napoꞌ diiꞌke taaraverimaung uripoꞌketa aaꞌpui otoing, ‘Diikaning masikaꞌdetonanka totoꞌperiaꞌ otoai, nka tampaꞌ siomperimatoai Ovoring-koo nkoverira.’
23340	MAT 5:37	Teka ‘Eeꞌ’ miruꞌema ‘Eeꞌ’ narung tampeai. ‘A’ miruꞌema, ‘A’ narung tampeai. Aing-koo taapoꞌning, teing masikaꞌ deto dovang, kara teieta naning orara-ita pomaing.”
23341	MAT 5:38	“Diiꞌke taaraverimaung uripoꞌketa aaꞌpui otoing, ‘Naninge dakaang duta kaꞌbampuko, makosi bakaang duta kaꞌbampaavaing makuꞌkoo,’ eeꞌnoko ‘Naninge dakaang siꞌdaꞌ nakiꞌuko, makosi bakaang siꞌdaꞌ nakiꞌaavai makuꞌkoo.’
23345	MAT 5:42	Naninge eentaruko kapooꞌ aveai eeꞌnoko dakaang kapooꞌ kong-koo niaꞌduko orokoveaukaꞌ.”
23346	MAT 5:43	“Diiꞌke taaraverimaung uripoꞌketa aaꞌpui otoing, ‘Daꞌmaikoꞌ daꞌkoo miirinung piaavema eeꞌnoko daꞌkoo karenung munteꞌeai.’
23351	MAT 5:48	Teeꞌkoo tampaꞌ nariꞌ nkoverimatoaing teeꞌ Diuma paning-koong tampaꞌ nariꞌ otomanaꞌ.”
23352	MAT 6:1	“Tanatarariaing diiꞌ. Dootuuꞌkoong aarumo tampara nkoverima nantoong-koo dutakanooꞌke nkoveriaukaꞌ teinge ooraariiꞌnaang. Teeꞌ nkoveriaing deekoꞌ tee, teie Diumai paning-koonge mooꞌ aruriaukaꞌnung.
23355	MAT 6:4	Eeꞌnoko teie Diumai kapooꞌ bakuꞌniiꞌ oovumaunge sirapoꞌke mooꞌduriai diiꞌ tee-koo.”
23356	MAT 6:5	“Tenang kunsirarima teing-pinaꞌ ampirinunuka-pinaꞌ nkorariaꞌ otoai. Pava dootuuꞌnairu-koo eeꞌnoko taung sionairue donkonai kunsi-koo aaꞌnaꞌ piavoromaing-pinaꞌ nantoonge ooaariiꞌnaang. Ninge masikaꞌ naurampimang, teinge tee biikaang mooꞌ ookara teka nkavaamaung.
23358	MAT 6:7	Eeꞌnoko tenang kunsirarima kara putuꞌeriaꞌ otoai teinge mutaanang-koo-nupoonge nkoaamanaꞌ aaꞌpaama, ‘Mmauꞌ kara-koo taaramuriainaꞌ.’
23360	MAT 6:9	“Kunsirarima eeꞌ kunsirarimatoai, ‘Niuma paning-koo otomaung, dakaang miring meekaꞌantavari otoaing.
23364	MAT 6:13	Eeꞌnoko parapaara-koo siꞌmeriaukaꞌ, teka tontaꞌantameriai teieta naning orara bakaang purintoꞌketa; aiꞌ daꞌ tee ookara-koo okorui tarenumpoꞌ, purintoꞌpoꞌnung, eeꞌnoko meenaꞌdoi otomaung ookara doong-koo. Teeꞌ eeꞌnaꞌ.’
23365	MAT 6:14	“Aiꞌ diiꞌke nantoong tontaꞌantavereriko teing diiꞌ orakaꞌ nkoraarimaing teie Diumai paning-koonge diiꞌ teeꞌ nariꞌ tontaꞌantaruriainge.
23366	MAT 6:15	Teka diiꞌke tontaꞌantavereriaruko nantoong teing biikaning orakaꞌ nkonanka-koo teie Diumai tee tontaꞌantaruriaukaꞌnung diikaning orarananka-koo.”
23367	MAT 6:16	“Tenang diiꞌ unkumorarima munteꞌdorining-pinaꞌ oroꞌdariaꞌ otoai teing ampirinunuka nkoarimanaꞌ, aiꞌ teing teing oing orakaꞌ oroꞌantavarimaing maroita unkumoaririning taaꞌniꞌantavarima. Ninge masikaꞌ naurampimang, teinge tee biikaang mooꞌ ookara teka nkavaamaung.
23369	MAT 6:18	Teka tee narung-koo Diuma-koo naninge oo-paaꞌkoo deekoꞌ siraꞌdariri otoriai eeꞌnoko teie Diumai kapooꞌ bakuꞌniiꞌ oovumaunge sirapoꞌke mooꞌduriai diiꞌ tee-koo.”
23370	MAT 6:19	“Aꞌ kansiꞌkoo kapooꞌ tampeng kavonanka oosieriaꞌ otoai teꞌ pumpuꞌ dovange eeꞌnoko takarauꞌ aaꞌninge orariaamanooꞌ, napoꞌ bakisipunankai pesiꞌaama bakiaaꞌaamanooꞌke.
23373	MAT 6:22	“Domang tee duta pinaꞌ, tee diikaang mono bakaang puu. Tenang diikaang duta tampara deempari otoko diikaang mono ootukunairu arakai maantoꞌui otopeuꞌ.
23376	MAT 6:25	“Teeꞌkoo ninge naurampimang diiꞌ, noruꞌ mankiꞌdoriaꞌ otoai aaꞌning-koo taamang tovang ntong domanturiaining eeꞌnoko mononopaꞌnanka. Aming-koo, nnaꞌ, domaang tee taamang-koo biꞌari otoaꞌ eeꞌnoko mono tee baarong-koo ioꞌaravaꞌ.
23382	MAT 6:31	Teeꞌkoo enang tee noruꞌ mankiꞌdoriaꞌ otoaing aaꞌperima, ‘Aming naiampiiꞌnaang?’ eeꞌnoko ‘Arenaaꞌ kurumariiꞌnaang?’
23385	MAT 6:34	Teeꞌkoo taneꞌnung doong-koo noruꞌ mankiꞌdoriaukaꞌ. Taneꞌ teꞌmung baka noruꞌaravainaꞌmung. Aiꞌ ookara mankiꞌnanka naꞌmung doong-koo makosinaꞌ bireꞌari otong.”
23386	MAT 7:1	“Nantoong koong-anta-koo oioiꞌdariaꞌ otoai Kumponinge nariꞌ koong-antaruꞌneenga.
23389	MAT 7:4	Arekeeꞌ dake aaꞌpepeuꞌ tee daaraꞌmaꞌnung, ‘Ioꞌ nankiꞌ mooꞌdampai daꞌkoo duta-koo otoing,’ tenang daka ooraravaꞌ tee konking daꞌkoo duta-koo otoing.
23390	MAT 7:5	Daꞌ ampirinung˜, iroꞌ tutung daka-koo mooꞌdaravaing tee konking duta-koo eeꞌnoko tenang daaraꞌmaꞌnung-koo sirakaꞌpei oovera mooꞌeai tee nankiꞌ daaraꞌmaꞌnung-koo duta-koo otoing.”
23391	MAT 7:6	Eeꞌnoko Jiisuuꞌke mirumiruꞌ nauvurima aaꞌpuuꞌ, “Kapooꞌ meekung mosiꞌnanka averereriaꞌ otoai bereꞌarima okiꞌnooꞌnaꞌ tairaarima busivusiriraariꞌneenga. Eeꞌnoko napoꞌ diikaang dukuꞌ pooroꞌanko duaꞌeriaꞌ otoai. Teeꞌ nkoveriko metoꞌ ninka nariꞌ meeꞌaama moreꞌaaꞌneenga.”
23392	MAT 7:7	“Eentarariai aruriainaꞌ. Besiꞌeriai daaꞌeriainaꞌ. Kopikopiꞌeriai karanaang daateꞌderuriainaꞌ.
23397	MAT 7:12	Teeꞌ nantoonge diiꞌ tampaꞌ nkoraariiꞌnaang piarorimanaꞌ teeꞌ nariꞌ nkovererimaatoaing teing diiꞌke, aiꞌ teie aunge aarumoi tee boto Moosesi-nung eeꞌnoko nakaro-nupoong urikupoong biikaang naroꞌka dupeantavuri otong.”
23398	MAT 7:13	“Muuꞌ paninung-koo tuntoma teꞌ ito-navarong. Teke tevaronge tuntariaing avutevuꞌdariaꞌ, aiꞌ tee karanaang pankaing, eeꞌnoko taung tee beetaꞌniiꞌ tee mosianung-aape bei otong, eeꞌnoko mmauꞌ tevaronge tumparimaung.
23399	MAT 7:14	Teka tevarong ito-navarong kaponavunge danto tee domaang isikung-anta-aape bei otong, eeꞌnoko mmauꞌ nantoonge dekopiꞌaamaung tevung.”
23400	MAT 7:15	“Tanatarariaing teing-koo nakaro-nupoong daang Kumponing-etaning tamparimaing-koo. Teing teing diiꞌanko sipisipiꞌkoong dopaꞌ kurumpariri poroaing, teka kuunooꞌ teing teing nkaunanka makosi-nanka tairoꞌnanka.
23406	MAT 7:21	“Mmauꞌke tee aaꞌmaamaung, ‘Ovoring, niikaang Ovoring,’ nka teing ookara nariꞌ tumpariaukaꞌnung teꞌ muuꞌ paninung-koo, teka teing naing deekoꞌ tee Mmaꞌ paning-koong bakaang pia siompaavaining tumpariaing.
23407	MAT 7:22	Napoꞌ nantoong karingai aaꞌmaavainge ning teꞌmung, ‘Ovoring, Ovoring, niiꞌ ee dakaang miring-koo tarampeemariaruuꞌning˜ napoꞌ dakaang miring-koo maꞌnari bataꞌarampiaruuꞌninge taaꞌniꞌantananka mmauꞌ nkoampima?’
23408	MAT 7:23	Teka ninge eeꞌ nauarampaing teing siraꞌpansi, ‘Temuꞌketa diiꞌ nkaning pinaꞌ noruꞌdampiaung. Tokoi beriai ning-ankoita diiꞌ orara aarumo nkonuka.’”
23409	MAT 7:24	“Teeꞌkoo ookara nantoong aung nkaang kara taaravaama nkoaakooꞌ teing teing tee-pinaꞌ naning norukasiꞌ tee bakaang pava boiaꞌkoo dau kanivuuꞌnung.
23412	MAT 7:27	Eeꞌnoko tenang teing aing aaꞌning pora apoꞌ duaꞌaruꞌ, doua tuuvuuꞌ, eeꞌnoko dovinge aaꞌnaꞌ duparara dankampuuꞌ tee pava, eeꞌnoko bakei pesiꞌarara tuung tanuuꞌ tee pava.”
23416	MAT 8:2	Eeꞌnoko narung oramuuꞌpoꞌnung pora Jiisuuꞌkoo uroꞌkanooꞌ kinkinui eentavarama aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, daꞌ piarora deekoꞌ dake ning aung oramuuꞌ kuimepeuꞌnung.”
23417	MAT 8:3	Teketa Jiisuuꞌke bireng tovoroꞌarara kompuuꞌ tee, aaꞌpuma, “Piamoi otong. Enang kuiraring!” Eeꞌnoko namuꞌke tee tee bakaang oramuuꞌ kuiaruꞌ.
23418	MAT 8:4	Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Tarerari naning naueaukaꞌ, teka namuꞌke Moosesi bakaang boto siompei piristiꞌkoo siraꞌantararavai, eeꞌnoko tampaꞌ ooruko Kumponing-koo boontunang nkoveai nantoonge tee taaꞌniꞌanta ooaara daꞌ teing ninka nariꞌ otoꞌkoo tauraꞌniiꞌ tasiꞌdaavainaꞌ, teeꞌ Moosesi bakaang botoi minkuvumanaꞌ.”
23420	MAT 8:6	“Ovoring, nkaang bautara osie bempari otong siipai sisikeera ninka doota-antavuioꞌ.”
23421	MAT 8:7	Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Meraiꞌnang taare-antavamaꞌnaang tee.”
23422	MAT 8:8	Eeꞌnoko teie piatooronuka daakuꞌ tarenarai makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, ning tee makosi deeaꞌ daꞌ nkanooꞌ pava-koo kuung poꞌkoo;
23423	MAT 8:9	Ninge daꞌ pankaing tasiꞌdamira teeꞌ minkuamaang, aiꞌ ning tee napoꞌ niiꞌnooꞌ basi-koo iriꞌkoo kuung oꞌnong piatooronuka tare-koong-koo. Eeꞌnoko niiꞌnung aaꞌpanko dei, ‘Beai,’ tee bepeuꞌ. Eeꞌnoko niiꞌnung aaꞌpanko dei, ‘Poai,’ tee popeuꞌ. Eeꞌnoko nkaang bautara aaꞌpanko, ‘Aung nkoveai,’ teie nkovupeuꞌ tee. Teeꞌkoo dake tamung karai minkueko nkaang botovotonaaꞌ taarevoaing.”
23424	MAT 8:10	Tenang Jiisuuꞌke teeꞌ taaravura taꞌninuuꞌ, eeꞌnoko teing siompaakoꞌning nauvurima aaꞌpuuꞌ, “Ninge masikaꞌ naurampimang diiꞌ: Temuꞌketa aung amuriiꞌ baito pankaing ooampaung bane Isireeli-nupoong ninka nariꞌ oꞌnorimaunge.
23426	MAT 8:12	Teka teing muuꞌkoo temuꞌ miruꞌniiꞌnuka teing aꞌdang damaꞌdu duaꞌuriaining mutaananooꞌ, teꞌ eeꞌnooꞌ nantoong biromparima siꞌdaꞌ dovang kakirinkuarimatoainooꞌ sisikeera-koo otoroi.”
23427	MAT 8:13	Teketa Jiisuuꞌke tee piatooronuka daakuꞌ tarenara aaꞌpuuꞌ, “Naniai. Tee tee teeꞌ nariꞌ dake masikaꞌantaveinaꞌ nkoaravaing.” Eeꞌnoko tee bakaang bautara tee tenang tee-koo batei-koo taarevouꞌ.
23431	MAT 8:17	Jiisuuꞌke teeꞌ nkovuma tee kara dupe-antavuuꞌ teie Aisaiaꞌke nakaronunge urikunge minkuvuuꞌnung Daari Meekung-koo aaꞌpuuꞌnooꞌka, “Teie niikaning siipananka eeꞌnoko aruaruꞌnanka nkamemurira duaꞌuaing.”
23433	MAT 8:19	Teketa narunge boto naunuka-koonge tee-anko pora aaꞌpuuꞌ, “Pankaing ee, ninge tee daꞌ siontampaing areꞌ tokoo daꞌ beainooꞌ.”
23434	MAT 8:20	Teketa Jiisuuꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ tee, “Nkaunanka biikaning kumpenanka otoꞌevoromaung, eeꞌnoko barennanka auviꞌau-kooning biikaning bitonanka, teka ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing˜ tokoo boreꞌ patuꞌmaravainooꞌ otoꞌmemuaꞌ.”
23435	MAT 8:21	Teketa napoꞌ teing siompaakoꞌning-koong narung pora aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, ioꞌ tauraꞌmeko mmaꞌ dakoꞌampainooꞌ basinooꞌ mmaꞌ ninka oꞌnoreaing, eeꞌnoko mmaꞌ dakoꞌamiraiꞌnange daꞌ siontampai.”
23436	MAT 8:22	Teka Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Siperiko booꞌnukai biiꞌka booꞌnuka dakoꞌaariaing, teka daꞌ aaꞌdamaang: Bera daankieaing tee Kumponing bakaang muuꞌ.”
23439	MAT 8:25	Teketa teinge bakaning barevare-nupoonge berora tanteaama aaꞌpauꞌ Jiisuuꞌ, “Ovoring, pakumeriai, niiꞌ enang keꞌnuruꞌmariiꞌnaang!”
23440	MAT 8:26	Teketa teie makuꞌurima aaꞌpuuꞌ, “Diiꞌ bakei diikaang baito okiꞌnaa. Aming-koo teeꞌ arorerimang?” Teketa deto iꞌamparara teie tee piong eeꞌnoko tee eemaaruꞌ ntong-koong akaꞌpuioꞌ bakei aaꞌnaꞌ tarorovuuꞌ.
23441	MAT 8:27	Eeꞌnoko teing taꞌninaara niaꞌkaama aaꞌpaakoꞌ, “Aung naning aremuriiꞌ aaꞌnung piong tovange eemaaruꞌ dovange taaravaakooꞌ?”
23443	MAT 8:29	Poreta aaꞌpuretuꞌ, “Jiisuuꞌ ee, dake Kumponing Bauringe niiꞌ arekeeꞌ nkomeriiꞌnaang? Aiꞌ niiꞌ toraꞌanta-koo poinge niikaang batei mmeꞌ makotuaruko?”
23445	MAT 8:31	Eeꞌnoko teinge maꞌnari orenge eentavarima Jiisuuꞌ aaꞌpauꞌ, “Dake bataꞌmerima deekoꞌ pooroꞌnavontu-koo kuung tung-koo tauraꞌmeriai.”
23446	MAT 8:32	Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ, “Beriaing.” Tee tee tenang maꞌnari bakoarira pooroꞌnanka-koo tumpariruꞌ, eeꞌnoko tevontu ootukunavontu pemue doonko kooꞌariruꞌ nuaruꞌkoo bera keꞌnuruꞌariruꞌ teke.
23450	MAT 9:2	Teka niiꞌninge nantoonge naning doota tee-anko tavoꞌauꞌ batanang-koo bemparioꞌ. Eeꞌnoko tenang Jiisuuꞌke teing tee tavoꞌauꞌning biikaang baito oovura aaꞌpuuꞌ tee naning doota, “Domang mankiꞌdoaukaꞌ, ee aung, dakaning orarananka tontaꞌderonsing.”
23451	MAT 9:3	Teeꞌ nkovuko ooaara niiꞌninge boto naunukai biiꞌka kareaama aaꞌpaakoꞌ, “Aunge bakei naninge Kumponing bauvaupaaꞌumaang.”
23452	MAT 9:4	Teketa Jiisuuꞌke biikaang noruꞌ noruꞌura aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌ aming-koo diikaang domang-koo kuunge teeꞌ munkururarimaang?
23453	MAT 9:5	Arera kara masikaꞌpoaruko ooverira ning makosi deeaung tammeripeuꞌ aaꞌning-koo eeꞌ minku-koo, ‘Dakaning orarananka tontaꞌderonsing,’ niiꞌnaꞌ eeꞌ minku-koo, ‘Daaꞌdarara naniai.’?
23454	MAT 9:6	Teka diiꞌke iroꞌ noruꞌkoo makosi ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing tee tauraꞌ oꞌnong anke kansiꞌkoo oꞌnoi orarananka tontaꞌkoo makosi...” Teeꞌpura tee naning doota aaꞌpuuꞌ, “Daaꞌdarara dakaang taniꞌ nkavei naniai dakanava-koo.”
23457	MAT 9:9	Eeꞌnoko teketa Jiisuuꞌke nanuma narung naning oovuuꞌ miring Maatiuꞌ, taakisi nkavaakoꞌnava-koo baꞌnanuioꞌ bakanavaro-koo. Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ, “Ning siomeai.” Eeꞌnoko Maatiuꞌke deto donkonura tenang-eta deto tee siompui nanuuꞌnung.
23459	MAT 9:11	Eeꞌnoko teinge Boto Keperuuꞌnavitue teeꞌ ooaarira teing bakaning tee siompaakoꞌning niaꞌaarima aaꞌpauꞌ, “Diikaang pankaing aming-koo taakisi nkanuka ninka eeꞌnoko nantoong orenanka nariꞌ taamanaamaang?”
23460	MAT 9:12	Eeꞌnoko Jiisuuꞌke teeꞌ taaravura aaꞌpuuꞌ, “Teing nantoong tampaꞌ otoroining naninge nankaiꞌuriiꞌnaang piavoroaꞌ, teka teing siipavoromaing naing piavoromaung.
23461	MAT 9:13	Berira ioꞌ tee kara daari meekung-koong-koo tampaꞌ barerariaing aaꞌpumanaare, ‘Ninge tee aarumo piaa unaa-anta-poꞌnung piamoi oꞌnong, tee boontunang deeaꞌ.’ Aiꞌ ning nantoong tampenanka-anko moaꞌ. Ning orenanka-koo mouꞌnung nauaranko bereꞌariaꞌnaang.”
23462	MAT 9:14	Napoꞌ Jooni bakaninge barevare-nupoonge porora Jiisuuꞌ niaꞌaama aaꞌpauꞌ, “Daꞌ dakaning daꞌ ninka nanirimaing arekeeꞌkoo dootuuꞌkoong aarumo siompai unkumuariaung? Eeꞌnoko niiꞌ Boto Keperuuꞌnavitu ninka unkumumarikooꞌ.”
23463	MAT 9:15	Eeꞌnoko Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Teing nantoong baraneeꞌnavitu nampeesi-koo poromaing naning nampeesinara ninka nariꞌ otoroi arekeeꞌ napoꞌ orarunsiaripeuꞌ tee nampeesinara teke otoko? Batei tee otong tee naning nampeesinara teing-eta tontaꞌaravainaꞌmung, eeꞌnoko tenang teing doong-koo unkumoariaing.
23465	MAT 9:17	Napoꞌ nantoonge nerakaruꞌ uaininaruꞌ urikaroꞌkoo pareꞌaavarupeuꞌ. Teeꞌ nkoaako deekoꞌ tee, teroꞌ nakaꞌarako teruꞌ uaininaruꞌ dakoarapeuꞌ eeꞌnoko teroꞌ tenang oraruꞌkupeuꞌ. Teruꞌ nerakaruꞌ uaininaruꞌ nerakaroꞌkoo deekoꞌ pareꞌkoo makosi, teeꞌkoo ookeng tampaꞌ otorepeuꞌ.”
23466	MAT 9:18	Tenang teeꞌ minkuvuma teke otoko narung pava dootuuꞌnava tanatanuka-koong narung tavoꞌarara tee-koo uroꞌkanooꞌ kinkinui eentavarama aaꞌpuuꞌ, “Nnorang bakei enang okiꞌnaruuꞌkuing. Poraiꞌnange teni-koo bireng panteꞌeko teni domamparavai.”
23468	MAT 9:20	Teketa tenang niiꞌnani naning manikuma kivora-ita kemareꞌka-koo tarumatearakoꞌnani tee-koo damaꞌdu pora bakaang mononopaꞌkoo kainuꞌ kompuuꞌ, eeꞌ noruꞌarara, “Bane okiꞌnooꞌ kompamira bakaang mononopaꞌkoo, ning teni taaremoainani.”
23470	MAT 9:22	Teketa Jiisuuꞌke bereꞌarara teni oovura aaꞌpuuꞌ, “Ani ee, daꞌ doturaravaing. Dakaang baitoi taareroinani.” Eeꞌnoko teni manikuma tenang eeꞌnang taarevouꞌ.
23472	MAT 9:24	Eeꞌnoko teie aaꞌpuruꞌ teing, “Oko sirariai, ani neraiꞌnaꞌ booaꞌ, teka tamung aatumaang.” Eeꞌnoko teinge benkempauꞌ tee.
23475	MAT 9:27	Eeꞌnoko teketa nanuko Jiisuuꞌ kenaankai naninkai kaputuꞌkai bokurema siompuretuꞌ aaꞌpurema, “Pankaing, Deevitaꞌ bakanaving-koong, Piaamereaing neeꞌ!”
23476	MAT 9:28	Eeꞌnoko teketa niiꞌnava-koo tumparako tenaanka kaputuꞌka tee-anko poretuꞌ, eeꞌnoko Jiisuuꞌke niaꞌurema aaꞌpuretuꞌ tenaanka, “Deeꞌke ee ning makosi masikaꞌantameresi otong ninge piaroresinaꞌ nkorampeeꞌnaang?” Makuꞌurema aaꞌpuretuꞌ, “Eeꞌ, Ovoring.”
23477	MAT 9:29	Eeꞌnoko tenang teie beekaang duta kompurema aaꞌpuretuꞌ, “Deekaang baito-koo makosinaꞌ nkoaravaing deeꞌkoo.”
23478	MAT 9:30	Eeꞌnoko beekaang duta tenang bantouꞌ. Eeꞌnoko aaꞌnaꞌ orokovuretuꞌ aaꞌpurema, “Teka aung naninge noruꞌuaukaꞌ, makempereaing.”
23481	MAT 9:33	Eeꞌnoko tenang tee maꞌnaang bataꞌuioꞌ tee karoarukoꞌnung karouꞌ, eeꞌnoko nantoong karingai ooaara taꞌninaara aaꞌpauꞌ, “Kapooꞌ eeꞌ oroꞌ ooampiaruuꞌnung teroita niiꞌkoo Isireeli-nupoong-koo meuꞌka.”
23482	MAT 9:34	Teka teinge boto keperuuꞌnavitue aaꞌpauꞌ, “Tee aaꞌ maꞌnari biikaang pankaing bakaang iriꞌke teeꞌ bataꞌurimang maꞌnari.”
23485	MAT 9:37	Teketa teing bakaning barevare-nupoong aaꞌpurikoꞌ, “Sinang tee bakei aaꞌnaꞌ meuraꞌpuing, teka kavuꞌnupoong okiꞌning.
23486	MAT 9:38	Teeꞌkoo kunsirariaing sinang kavuꞌkoo Ovoringe kavuꞌnupoong botovuriainaꞌ tee-koo bakaang mintoong-koo.”
23491	MAT 10:5	Teing aing nanaiꞌketa kenaankara Jiisuuꞌke botovuruꞌ kara aung ninka tautauvurima, “Juꞌdeeaing biikanooꞌ beriaukaꞌ, napoꞌ Sameriaꞌkooning-koo osi-koo beriaukaꞌ.
23493	MAT 10:7	Berira kara aung anaare daankieriai, ‘Tee muuꞌ paninung tee enang dueꞌ poing!’
23501	MAT 10:15	Masikaꞌ naurampimang ninge, teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung kiimata temono-nupoong biikaang koontoꞌ bakei dau basi deemparavaing teing-koo temuꞌnupoong oreng-koo biikaang osi Kumponinge paroꞌuuꞌning-koo, aaꞌnoko Sodom eeꞌnoko Komoraꞌ.”
23502	MAT 10:16	“Aing ee, ninge tee diiꞌ sipisipiꞌnanka-pinaꞌ botorampimang nkaunanka-koo meuꞌke botorampipeuꞌnaꞌ.
23507	MAT 10:21	“Napoꞌ aaꞌnoainge: bataatai tooka kompui baaraꞌmaꞌnung tauraꞌpuaing dupisiꞌaavaꞌnaang, eeꞌnoko baumai bauring teeꞌ nariꞌ nkovuai. Napoꞌ biurukaaꞌke biumaraang turampaarima dupisiꞌaari-ainge.
23510	MAT 10:24	“Tee naning barevare-nung bakaang nau-anta-koo dau basi deeaꞌ. Napoꞌ teie botovotonaaꞌ bakaang pankaing-koo dau basi deeaꞌ.
23513	MAT 10:27	Kapooꞌ ninge mutaananooꞌke naurampimaing doonaaꞌ nau-antavereriaing. Kapooꞌ iaantampiko taaraverira deto karerima daankieriaing.”
23514	MAT 10:28	“Aroreriaukaꞌ teing-koo nkaang kara avoꞌaama diikaang mono dupisiꞌaavaining-koo teka diikaang tanuaang dupisiꞌaavarupeuꞌ. Teka Kumponing-koo aroreriai aaꞌnung-koo: baitoveriaruko mono eeꞌnoko tanuaang ookeng duaꞌureai mosianung-koo.
23515	MAT 10:29	“Noruꞌeri otong nantoonge keura barenning okiꞌnarekaꞌ baaveaamaung nau mooniꞌnu-koo, teka bane okiꞌninge, Diumai tauraꞌpuaruko kansiꞌkoo teing-koo nau duaꞌaravarupeuꞌ.
23519	MAT 10:33	Teka baa tee naning ning penkemuaing nantoong-koo uroꞌkanooꞌke ninge tee teeꞌ penkempampaing Mmaꞌkoo uroꞌkanooꞌke teke paning-koo.”
23520	MAT 10:34	“Eeꞌ noruꞌeriaukaꞌ ning kansiꞌkoo mouꞌnung turanturang bake-anta-koo. Turanturang bake-anta-koo moaꞌ, teka siivenkeꞌ nkoaraaꞌnaang mouꞌnung. Aaꞌnoaing, narionge ning masikaꞌantamaavai eeꞌnoko niiꞌnarionge masikaꞌantamaavaukaꞌ.
23526	MAT 10:40	“Baa tee naning diiꞌ onkeonkeꞌduriaing teie tee ning onkeonkeꞌmuaing, eeꞌnoko baa tee naning ning onkeonkeꞌmuainge teie tee Naning onkeonkeꞌuaing ning botomuuꞌnung.
23528	MAT 10:42	Eeꞌnoko ninge masikaꞌ naurampimang, baa tee naning aing okiꞌnarekaꞌkoo narung ntonaruꞌ avuaing kaꞌmatonaruꞌ tee eeꞌnung nkaang barevare-nung deemparako teie tee koontoꞌ divuꞌuaukaꞌ tee bakaang mooꞌ; nkavuaing.”
23530	MAT 11:2	Eeꞌnoko Jooni Minkinara kiimata-navaꞌkoo otoi teing kapooꞌnanka Karistooꞌke nkovukoꞌning taaravura teie kenaankara bakaning barevare-nupoong-koo botovuretuꞌ tee Jiisuuꞌanko tee niaꞌurema aaꞌpureeꞌnaang, “Daꞌ ee tee tavoꞌkuaing-koong, aiꞌ mmeꞌ niiꞌnung nempampiainge?”
23532	MAT 11:4	Eeꞌnoko teie aaꞌpuretuꞌnung tenaanka, “Bereta nauereai tee Jooni Minkinara kapooꞌ deeꞌke ooveresining eeꞌnoko taaraveresining;
23534	MAT 11:6	Eeꞌnoko biraankearavaing tee naning ning-koo dateꞌpari baitoaravaing, eeꞌnoko nkaang nko-nko akoveeꞌ mareꞌuaukaꞌ.”
23535	MAT 11:7	Teketa Jooni Minkinara bakanaanka kara-nkara toroareko Jiisuuꞌke kara-nau tutumpuruꞌ nantoong karinga Jooni minkuvuma, eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Diiꞌke aremuriiꞌ naning doore taaraverira meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo ooveriiꞌnaang berikoꞌ karikaꞌduri? Naning tunsi-paaka onou avitoitoi eeari otoꞌ oo-koo teꞌ beriarupeuꞌ, apeꞌ?
23538	MAT 11:10	Aiꞌ aung eeꞌnung miruꞌui Daari Meekung-koo eeꞌ minkuari otong Kumponinge bauring Karistooꞌ temuꞌ nauvuuꞌnooꞌka aaꞌpuma, ‘Ee aung, ninge botoampaing nkaang kara-nka daꞌkoo uroꞌke tee taung maamu-antareruaing uroitaaꞌ.’
23543	MAT 11:15	Diiꞌ punkang-poꞌnupoong deekoꞌ enang taaraveriai!”
23544	MAT 11:16	Teketa Jiisuuꞌke napoꞌ aaꞌpuuꞌ, “Diiꞌ nantoong emuꞌnavarang ninge aminge pa miruꞌdampipeuꞌ? Diiꞌ teing toireꞌpinaꞌ oroꞌnanka baaveroma baꞌnaniai turampeemaing biiꞌka aaꞌpeema,
23545	MAT 11:17	‘Kovi puunterorompiko konterorima neekarariarukooꞌ. Aiꞌnontuꞌmariko diiꞌ birontariarukooꞌ.’ Teeꞌ nariꞌ oorarampimaung neeꞌ tokomererimaing.
23546	MAT 11:18	Jooni Minkinara poraiꞌnange taamang tovang uaini kerempuko konterorima aaꞌperikoꞌ, ‘Tee maꞌnaang-poꞌnung.’
23547	MAT 11:19	Eeꞌnoko ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing mora taamanama tuaamarako napoꞌ konterorima aaꞌmerimaung, ‘Aung ooveriai taamang eeꞌnoko uaini nai bauko, taakisi nkanuka eeꞌnoko niiꞌning orenge biiꞌmaikoꞌke!’ Teka Kumponinge avutevuꞌmuresi botomuresinaꞌ sinampuko diiꞌke bakaang matau tasiꞌperiaing.”
23549	MAT 11:21	Aaꞌpuruꞌ, “Bakaꞌe piaaruꞌnuka diiꞌ Korasin-nupoong, toraꞌkiriaining. Piaaruꞌnuka diiꞌ Besaida-nupoong, diiꞌ toraꞌkiriaininge, aiꞌ diiꞌ teing kapooꞌnanka iriꞌpoꞌning taꞌnimpaariiꞌnanka diiꞌkoo nkoaruꞌning ooverima bereꞌdariaruuꞌ. Teinge Juꞌdeeaing Saidoniꞌnupoong eeꞌnoko Taiaꞌnupoonge ooaara dei namuꞌke bereꞌaripeuꞌ sipunge pooꞌarima mononopaꞌ orarunsi-koong kurumparipeuꞌ bereꞌariruꞌnung-koo taaꞌniꞌantavarima.
23552	MAT 11:24	Teka ninge eeꞌ naurampimang teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung kiimata bakei aaꞌnaꞌ toraꞌperiaining diiꞌ, teing-koo temuꞌnupoong oreng-koo dau basinooꞌ, biikaang osi Sodom Kumponinge paroꞌuuꞌning-koo.”
23553	MAT 11:25	Tenang eeꞌnang Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ, “Mmaꞌ ee, tampara tantamang daꞌ Ovoring paning-koong eeꞌnoko kansiꞌkoonge, dake aaꞌnouꞌnung-koo: Dake tee doorenang tampara bakuꞌeuꞌnung-koo teing-koo matau-poꞌnupoong eeꞌnoko noruꞌpoꞌnupoong tamparimaing-koo eeꞌnoko siraꞌpeuꞌ teing-koo tootoia-pinaꞌ otoromaing-koo.
23554	MAT 11:26	Teing nantoong piaaveri piarouꞌnaꞌ teeꞌ. Eeꞌ, Mmaꞌ.”
23555	MAT 11:27	Eeꞌnoko nantoong karavurima aaꞌpuruꞌ, “Ookutunung kapooꞌnanka tee Mmaꞌke pareꞌmuuꞌnung, eeꞌnoko naning otoaꞌ ning Tee Bauring noruꞌmui otoing, Mmaꞌke deekoꞌ noruꞌmui otong. Eeꞌnoko napoꞌ naning otoaꞌ Mmaꞌ noruꞌui otoing, teka ninge Bauringe deekoꞌ noruꞌansi oꞌnong. Eeꞌnoko nantoong teing naing ninge Bauringe miruꞌarampaining-koo oroꞌantavanko noruꞌaavaing tee.