23235	MAT 1:22	Wopumdɨ plofet ama no damañgan kuñguk endok man plon ñɨndɨñ indauktok eñguk, “Nandañ. Wembe sim ama gɨta gama nɨm douñguk nolɨ gwañgwa mɨnjɨp tɨmbi, gwañgwa apmɨumbi, endok koi Emanuel kɨtɨnekalɨñ.” (Kot wolok kusei wɨn ñɨndɨñ, ‘Anutulɨ nɨn gɨta kulak’). Manda walɨ bien indauktok nepek wɨndɨñ Malialoñ indañmɨñguk.
23240	MAT 2:2	e-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Gwañgwa Juda amatamdok ama wapmañ kuuktok indak endɨ kwet delok patak? Nɨndɨ endok soliña maim lambɨlaknan indaumbi kañbi, ‘Mɨlelem tɨñmɨna’ embi kle bamɨñ.”
23244	MAT 2:6	‘Betleem it kwet Judia kwelan, dɨkok kandañ telak dama no indambi, Islael amatamnai yanañgɨpi yambɨ-dɨkñeukak, wala tɨmbi dɨk Juda it kwet damandama tañ dɨwɨn endok pɨmbɨñ nɨm. Nɨm sɨnɨk.’”
23260	MAT 2:22	‘Elottok nɨñañ Akelao endɨ beulok kɨnjan Judia distriktok ama wapmañ indambi yambɨ-dɨkñelak’ gɨñgɨt wɨn nandɨmbi, kwet wandɨñ ña kuupi mɨsɨñguk. Gan lat plon molo manda nandɨmbi, Galili distrik wandɨñ ñambi,
23264	MAT 3:3	Wɨn Yoanelañgan plofet Aisaialɨ manda ñɨndɨñ embi youkuk patak, “Kwet kambaññan sɨlaninnan ama nolɨ ñɨndɨñ kɨtɨlak, ‘Wopumdok telak tɨ-ñɨmbi, tɨ-dɨndɨme kena tɨñmɨnekalɨñ.’”
23268	MAT 3:7	Tɨmbi endɨ Falisi ba Sadusi ama asup tuk inepi bɨum yambɨmbi, ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ ama manjɨ manbenjɨ malet upmat nomɨk. Anutulɨ kolanjɨlok tuan ombɨ-samepi tɨlak. Sɨndɨ nokoñ bɨmbi, ñɨndɨñ nandañ ba, ‘Tuk inetamɨñda, endok gɨmbɨt wɨlambane-kotnetamɨñ’? Nanandɨnjɨ walɨ bien nɨm tɨlak!
23270	MAT 3:9	Nɨm kañbi, gɨnañjɨlɨ manda juluñ ñɨndɨñ enelɨñ, ‘Nɨndɨ Ablaamdok sambatta tɨmbi kolandok kɨnjan nɨm tɨkenekamɨñ.’ Nak sanba nandɨwɨt: Anutulɨ gumañ eumbi, sɨndok kɨnjan kawat ñalɨ Ablaamdok sambat indanelɨñ!
23282	MAT 4:4	Eumbi, mandan wɨlambane-kopi tambane nɨñguk, “Anutulok mandan ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Nanañlɨñgot kuñgu nɨm mɨlak. Nɨm. No en Anutulok man mandan kɨmɨt-klembi tañgonelakta endɨ wakan kuñgunat tɨlak.’”
23284	MAT 4:6	nɨñguk, “Ale. Dɨk Anutulok Nɨñañ sɨnɨkta, dɨkopi ma pɨ! Nekta, manda ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Anutulɨ añeloñii gambɨ-dɨkñenelɨñdok enbɨmbi, dɨkok pɨuñda kɨsɨlɨ gepmumbi, kawat nolɨ kesɨka no nɨm youlekak.’”
23285	MAT 4:7	Eumbi, Yesulɨ tambane nɨñguk, “Nɨm. Manda nombo ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Dɨk Molomga Anutu endok gembɨn inda-dakleuktok tɨ-kuyuk nɨm tɨñmekañ.’”
23288	MAT 4:10	Eumbi nɨñguk, “Satan, dɨk nambimbi ñau! Manda ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Dɨk Molomga Anutu en noñganda mɨlelem tɨ-ñɨmbi, kuñguñga endok gɨñgɨt wɨlɨmekañ.’”
23290	MAT 4:12	‘Yoane tɨkembi, it kwambɨñ gɨnañ kɨmɨlɨm patak’ gɨñgɨt walɨ Yesulok pawañ gɨnañ pɨumbi, nain wolondañgan endɨ Judia distrik bimbi, Galili distrik undane ñañguk.
23312	MAT 5:9	Mik gimbɨt nain plon kulan busuk tɨmbɨ indañ endɨ wakan Anutulɨ ‘wembe gwañgwanai’ enbekak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23320	MAT 5:17	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ naka ñɨndɨñ nɨm nandɨ-nambi enekalɨñ, ‘Anutulɨ endɨkñe manda Moselok kiinan kɨmɨt-nɨmguk, tɨmbi plofet amalɨ manda nɨnɨ-daut tɨ-nɨmgɨlɨñ. Yesulɨ manda wakan wialektok indañguk.’ Sɨndɨ wɨndɨñ nɨm enekalɨñ. Nak manda wɨn wialettok nɨm indañgut, tambo nak wolok kusei tɨmba inda-dakleuptok indañgut.
23324	MAT 5:21	Sɨndɨ ama damasɨla manda ñɨndɨñ enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama no nɨm wɨlɨ kɨmbekak. No en ama no wɨlɨ kɨmbekakta, endɨ manda plon kɨmɨttok.’
23325	MAT 5:22	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: no en nolla gimbɨt tɨlakta, en manda plon kɨmɨttok. Ba no en nol manda winjɨt nɨmbi nɨ-suambatak, en wakan ka-dɨkñelok mɨn wopum gɨnañ kɨmɨttok. Ba no en nol ñɨndɨñ nɨlak, ‘Dɨk ama kamen sɨnɨk’, endɨ jɨmbɨñdok komba gɨnañ nɨ-muttok.
23330	MAT 5:27	Manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn sɨndɨ nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama nolok tamɨn gɨta telak joñgo nɨm kuukañ.’
23334	MAT 5:31	Tɨmbi damañgan ñɨndɨñ pa eñgɨlɨñ, ‘No endɨ tamɨn kle-kolep tɨlakta, wolok tuop kundit yout daklembi mɨukak.’
23336	MAT 5:33	Sɨndɨ ama damasɨla ñɨndɨñgangot enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk manda e-kwambɨñ dañguñ wɨn nɨm maklembi tambɨlekañ. Dɨk Wopumdok dainan nepek nek tɨndɨlok e-top tɨñguñ wolok tuop tɨmbekañ.’
23340	MAT 5:37	Ama nolɨ nepek nola san-kaumbi, dɨndɨmgan tambanembi, ‘Oñ’ ba ‘Nɨm’ nɨnekalɨñ. Tɨkap sɨndɨ mandanjɨ tɨmbɨ kwambɨñ danelɨñdok nandañ wɨn Kolan Molomdok kandañ nanin bɨlak.”
23341	MAT 5:38	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn nandɨ-taleañ, ‘No en ama nolok dai tɨmbɨ kolaukta, endok dai bo tɨmbɨ kolalok. Ba no en ama nolok man kwandai wɨlɨ gɨloñmekta, endok man kwandai bo wɨlɨ gɨloñmɨlok.’
23346	MAT 5:43	Sɨndɨ damañgan ñɨndɨñ een wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk nokala gɨnañ kɨndem tɨñmekañ, tɨmbi kanjɨkkala nandɨ-kola tɨñmekañ.’
23358	MAT 6:7	Amatam anutu juluñgan nɨmolo tɨ-semañ endɨ manda sɨlanin asup pinapi, ‘Nɨmolo ombapnɨla nandɨ-nɨmetak’ wɨndɨñ nandɨñɨpi pa tañ. Gan sɨndɨ nɨmolo tɨnepi,
23360	MAT 6:9	Wɨndɨñda nɨmolo ñɨndɨñ tɨnekalɨñ, ‘Kunum Bepnɨ, dɨkok koka wɨn giñgiñgan tɨ-gamlok.
23382	MAT 6:31	Wɨndɨñda sɨndɨ nandɨ-bendɨ tɨmbi, ñɨndɨñ nɨm enekalɨñ, ‘Nɨndɨ nanañ tuk nek ep na tɨnekamɨñ?’ ba ‘Nɨndɨ dasindasin nek dasi kunekamɨñ?’
23389	MAT 7:4	Dɨtnalok dauka gɨnañ komba bem wɨndɨñ patakta, nɨtek nokala ñɨndɨñ tuop nɨmbeñ, ‘Notna, nak dauka gɨnañ kɨlɨkɨlɨk patak wɨn klewa lambɨ-gamek.’
23406	MAT 7:21	Amatam ‘Wopumna, Wopumna’ pa nanɨañ endɨ gɨtɨkkandɨ Kunum Molomdok gɨñgɨt nɨm indambi kunekalɨñ. Wɨn Bepna kunum gɨnañ patak endok man mandan tañgoneañ endɨñgot kunum gɨnañ lonekalɨñ.
23407	MAT 7:22	Kunum Molomdɨ amatam yambɨ-danbekak wolonda asuptɨ ñɨndɨñ nanɨnekalɨñ, ‘Wopum, wɨn dɨkok kokala nɨndɨ plofet manda eñgɨmɨñ, yal kolan ep kle-semgɨmɨñ, tɨmbi kundit gembɨnat engano asup tɨñgɨmɨñ yañ!’
23408	MAT 7:23	Wɨndɨñ eumbi, ñɨndɨñ e-daklembi enbetat, ‘Sɨndɨ Anutulok endɨkñe manda makleñgɨlɨñ. Nak nɨm nandɨ-samlet. Sɨndɨ nambimbi ñawɨt!’”
23423	MAT 8:9	Kusei ñɨndɨñda wɨndɨñ elet: lolonalok kapmalnan wɨn natna kulet, tɨmbi nokok kapmalnan mik ama dɨwɨn nolɨ kuañ. Tɨmbi nak nola ‘Dɨk ñau!’ nɨmbambi ñalak, ba nola ‘Dɨk bo!’ nɨmbambi bɨlak, tɨmbi kena gwañgwanala ‘Kena ñɨn tɨ!’ nɨmbambi, kena wɨn tɨlak.”
23453	MAT 9:5	Anutulɨ gembɨn nɨm namumda, nak ama ñala ‘Yomga bi-gamlet’ ba ‘Dɨk mɨlapi, kesɨttɨ ñau!’ wɨndɨñ nɨmbambi, bien kɨndem indauk ba? Nɨm a!
23458	MAT 9:10	Tɨmbi Yesu gɨt gwañgwañii endɨ it gɨnañ lo pipapi, nanañ nañgɨlɨñ. Nañɨlɨmbi, takis epep ama ba ‘yom ama’ asup dɨwɨndɨ bɨ yousɨmbi, en gɨta nanañ yakan na-pakɨlɨñ. Na-palɨñɨlɨmbi,
23461	MAT 9:13	Sɨndɨ ñambi, Anutulok mandan ñɨndɨñ youyoulɨn patak wɨn pinapi, bien ka-daklenekalɨñ, ‘Nak ama gɨnañ busuk tɨ-semnelɨñdok nandɨlet, tapma tɨ-namañ wala nɨm.’ Wɨndɨñda nak yom ama en-tiañeuttok indañgut, ama nɨsɨla nandum dɨndɨm sɨnɨk tɨlak enda nɨm.”
23493	MAT 10:7	Ñañɨpi, gɨñgɨt manda ñɨndɨñ enɨnekalɨñ, ‘Kunum Molomdɨ amatamñii yambɨ-dɨkñelak wɨn inda-dakleup tɨlak.’
23498	MAT 10:12	Endok ilnan loñɨpi, amatam ñɨndɨñ enɨnekalɨñ, ‘Busuk sɨndok kandañ palekak.’
23500	MAT 10:14	Tɨkap it ba it kwet nolok ama nolɨ not no nɨm tɨ-samnelɨñda ba mandanjɨ no nɨm nandɨnelɨñda, yambinekalɨñ. Yambinep tɨñɨpi, dausɨnan kesɨsɨ plon kwɨlɨñ sapak wɨt sapleum pɨumbi, ‘Anutulɨ siñgi wɨt-nɨmlak’ wɨndɨñ sambɨ-nandɨ-daklenekalɨñ.
23505	MAT 10:19	Mandala sep ñañɨlɨmbi, ‘Nek enetamɨñ, ba manda telal nɨtek plon enetamɨñ’ wala nandɨ bendɨ wopum nɨm tɨnekalɨñ. Neta, manda plon ilɨmbi, wolongan Anutulɨ manda eelok daut samumbi enekalɨñ.
23518	MAT 10:32	Sɨndɨ amalok dausɨnan ‘Nak Yesulok gɨñgɨt kulet’ wɨndɨñ e-dakleañ, nak bo wɨndɨñgangot kunum Bepnalok dainan sɨnda nɨ-dakleutat.
23519	MAT 10:33	Gan sɨndɨ naka amalok dausɨnan ‘Nak nɨm nandɨñmɨlet’ eañ, nak bo wɨndɨñgangot kunum Bepnalok dainan sɨnda ‘Nak nɨm nandɨ-semlet’ eutat.”
23520	MAT 10:34	Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ ñɨndɨñ nɨm nandɨ-namnekalɨñ, ‘Endɨ kwelandok mik gɨtɨk tɨmbɨ taleupi indañguk’. Nak mik tɨmba taleuktok nɨm indañgut. Nɨm. Nak kakit nomɨk
23538	MAT 11:10	Endɨ Anutulok gɨñgɨt ee ama, wɨn enda wakan manda ñɨndɨñ youp bimbin patak, ‘Nandɨlañ, nak gɨñgɨt ee amana no nɨ-mulambi, telak dama tɨ-gambi, telak tɨ-dɨndɨme kena tɨ-gamekak.’ Wɨn Yoanela manda wɨndɨñ youp bimbin patak.
23545	MAT 11:17	‘Pakñuak pendɨtnambi, sɨndɨ kap nɨm tilɨñ. Ba nɨndɨ kap blan tinambi, mano nɨm tɨlɨñ.’
23546	MAT 11:18	Kusei ñɨndɨñda tɨmbi sɨnda wembe gwañgwa sanlet: Yoanelɨ indambi, nanañ gɨtɨk kɨmɨsipbi, wain tuk no nɨm pa nalak, tɨmbi sɨndɨ ‘Yal kolanlɨ pɨñmɨlak’ pa nɨañ.
23547	MAT 11:19	Tɨmbi Amalok Nɨñañ endɨ indambi, nanañ gɨt wain tuk pa nalak, tɨmbi sɨndɨ ñɨndɨñ pa nɨañ, ‘Wɨ kawɨt! Endɨ nanañ gɨt wain tuk nana molom, takis epep ba yom ama not tɨ-semlak!’ Gan amatam Anutulok nanandɨ kleñɨpi kundit kɨndem tañ endɨ nanandɨ wɨn dɨndɨm sɨnɨk tɨmbɨ dakleañ.” Yesulɨ wɨndɨñ eñguk.
23551	MAT 11:23	Tɨmbi Kapaneam nasi, sɨndɨ ‘Anutulɨ kunum gɨnañ nɨp loukak’ wɨndɨñ nɨm nandɨnekalɨñ! Nɨm sɨnɨk, sɨndɨ jɨmbɨñ sep kolɨ pɨmbɨlokgot. Nekta, nak kundit engano gembɨnat asup sɨndok kandañ tɨñgut, gan sɨndɨ gɨnañjɨ nɨm tambaneñgɨlɨñ. Kundit wɨn Sodom kwelan indaumda, wɨnasilɨ gɨnañjɨ tambaneumbi, Anutulɨ it kwet wɨn nɨm tɨmbɨ kolaumbi, ñɨndɨñgɨt guma palek.
23565	MAT 12:7	Tɨmbi Anutulok mandalɨ ñɨndɨñ elak, ‘Nak ama gɨnañ busuk tɨ-semnelɨñdok nandɨlet, tapma tɨ-namañ wala nɨm.’ Sɨndɨ manda wolok kusei nandɨ-kɨliñeumda, ama yom nɨm tañ en yom plon nɨm yapɨtnelɨñ.
23585	MAT 12:27	Sɨndɨ ‘Ama walɨ Belsebullok gembɨnla yal kolan ep kle-kot pa tɨlak’ wɨndɨñ naka nanɨañ. Manda wɨn bien tɨmbekta, nindɨ sɨndok gwañgwanjii gembɨ emumbi, yal kolan ep kle-kot pa tañ? Belsebul ba? Nɨmda, manda nokok gembɨnalok kuseila eañ wolok bien nɨm inda-daklelak yañ.
23602	MAT 12:44	enla ñɨndɨñ ewɨk, ‘Nak bɨndambo undane it dama pakutnan ñawa’. Embi ña kawɨk wɨn: it wɨn jamimbi tɨ-kɨliñem biumbi, itgot palek.
23622	MAT 13:14	Plofet Aisaialɨ nek indauktok eñguk wɨn man ñɨndɨñgɨt amatam wandisɨloñ inda-semlak. Endɨ Anutulok mandan ñɨndɨñ eñguk, ‘Amatam ñalɨ manda nandɨnekalɨñ, gan nɨm nandɨ-daklenekalɨñ, ba dautsɨlɨ kanekalɨñ, gan nek kañ wɨn nɨm ka-nandɨ-tomnekalɨñ.
23635	MAT 13:27	Inda-dakleumbi, ama wolok kena gwañgwañiilɨ wɨn kañbi, molomloñ ñambi nɨñgɨlɨñ, ‘Wopum, dɨk kenañga gɨnañ mɨnjɨp kɨndemgot kokuñ. Gan nɨtek tɨmbi, kli kolanlɨ indalak?’
23636	MAT 13:28	Wɨndɨñ nɨ-nandumbi enguk, ‘Wɨn kanjɨkna nolɨ kolɨmbi lambɨlak.’ Eumbi nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, ‘Wɨndɨñda nɨndɨ ña kli wɨn tamat kotnetamɨñ ba?’
23637	MAT 13:29	Eumbi enguk, ‘Wɨndɨñ nɨm. Kak biu palen. Nɨm kañbi, kli tamat kokamɨñ embi, nanañ wakɨt tamatnelɨñ a.
23706	MAT 15:4	Neta, Anutu en endɨkñe manda tɨpet ñɨndɨñ kɨmɨt-nɨmguk, ‘Dɨk meñga beka giñgiñgan tɨ-semekañ’, tɨmbi ‘Ama no meñ ba beu en-kolalakta en wɨlɨ kɨmlok.’
23707	MAT 15:5	Gan sɨndɨ endɨkñe manda tɨpet wɨn maklembi, amatam ñɨndɨñ enɨ-daut pa tɨ-semañ: tɨkap ama no meñ ba beu epmɨu plaptauktok nepek no palmɨlak, gan ‘Nak nepek wɨn ikan Anutulok gɨñgɨt wɨlɨmɨñgut’ wɨndɨñ enlakta,
23710	MAT 15:8	‘Amatam ñalɨ manjɨlɨñgot kotna gɨñgɨt e-tɨke-loañ, gan gɨnañ nanandɨnjɨlɨ mayañgan sɨnɨk pat-semlak.
23743	MAT 16:2	Eumbi tambane enguk, “Maimdɨ pɨ sembep tɨmbɨmbi, kunum gɨm daumbi, sɨndɨ ñɨndɨñ pa eañ, ‘Desa nain kɨndem indaukak.’
23744	MAT 16:3	Kwet salaumbi, mulukualɨ kunum masipmɨlak wala sɨndɨ ñɨndɨñ pa eañ, ‘Gwi sasale inda-nɨmetak.’ Wɨndɨñda sɨndɨ kunum kañbi, maim iletak ba gwi wɨletak wɨn kɨndem ka-dakleañ. Gan sɨndɨ man ñɨndɨñgɨt nepek nek indalak wɨn kañbi, wolok kusei nɨm ka-nandɨ-dakleañ.
23749	MAT 16:8	Yesulɨ wɨn yambɨ-nandɨmbi enguk, “Nekta sɨngan ‘Plaua nɨm pat-nɨmlak’ wɨndɨñ e-nandɨ-tañ? Biañgan nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ wɨn lakat sɨnɨk pat-samlak.
23779	MAT 17:10	Tɨmbi gwañgwañiilɨ nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Wɨndɨñda kusei nekta endɨkñe manda nandɨ-tale amalɨ ñɨndɨñ pa eañ, ‘Plofet Elialɨ Mesialok telak dama tɨmbi bɨukak’?”
23789	MAT 17:20	Eumbi enguk, “Nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ lakat sɨnɨk walɨ tuop nɨm. Nak biañgan sɨnɨk sanba: nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ wambɨñ mɨnjɨp tip mɨnam wandin pat-samekta, kundit gɨtɨk tɨnep nandañ wɨn kɨndem eumbi indauk, wɨn kwet jañgɨn ñala bo kɨndem nɨnelɨñ, ‘Dɨk mɨlapi da wolok ñau!’ nɨmbɨmbi, wolok tuop tɨmbek.”
23822	MAT 18:26	Wɨndɨñ eumbi, kena ama walɨ ama wapmañdok kesɨnan mɨlelem tɨmbi, ñɨndɨñ nɨ-blambla eñguk, ‘Ama wapmañna, blan tɨ-nambi, naingot namumbi, nak kɨnjan tuopkan ombɨ-gam-taleutat.’
23824	MAT 18:28	It gɨnañ nanin pɨ ñañɨpi, kena gwañgwa nol no tɨmbɨ indañguk, endoñan kɨnjan ombɨñmektok palmɨñguk wɨn mɨnem 100. En wakan tɨmbɨ indambi, bim plon tɨke kandipi nɨñguk, ‘Dɨk mɨnem slak tɨkeñguñ wɨn ñɨndɨñgɨtañgan ombɨ-namɨñ!’
23825	MAT 18:29	Tɨmbi nollɨ kesɨnan mɨlelem tɨ-ñɨmbi, ñɨndɨñ nɨ-blambla eñguk, ‘Dɨk nandɨ-nambi, nain namumbi, nak kɨnjan ombɨ-gametat.’
23826	MAT 18:30	Eumbi nandɨ-kɨmnembi, it kwambɨñ gɨnañ nañgɨp ña kɨmɨpi ñɨndɨñ nɨñguk, ‘Kɨnjan ombɨ-tale-namumek gep pɨsattok’.
23828	MAT 18:32	Tɨñmɨ-taleum nandɨmbi, kena ama wɨn bɨndambo nɨ-tiañembi ñɨndɨñ nɨñguk, ‘Ama kolan papait, dɨk nan-blambla eumbi, nak blan tɨ-gambi, kɨnjanna wopum wɨn kak bi-gamɨt.
23830	MAT 18:34	Wɨndɨñ embi, gɨnañ komba dɨumbi, mik amaloñ nañgɨp ñambi enguk, ‘Sɨndɨ nain tuop kena gɨm mɨumbi, endɨ kɨnjanna wopum wɨn ombɨ-nam-taleumek, wolonda sɨndɨ kañbiumbi pɨukak.’”
23836	MAT 19:5	Tɨmbi ñɨndɨñ eñguk, ‘Kusei wɨndɨñda amalɨ meñ beu yambimbi, tamɨnnat galɨ-kwambɨñ daumbi, pɨñgɨpset noñgan indayamɨk.’
23865	MAT 20:4	ñɨndɨñ enguk, ‘Sɨndɨ bo ña wain kenana tɨmbɨmbi, kena tɨnetañ wolok tuan sametet.’ Wɨndɨñ eumbi, wain kena tɨndɨla ñañgɨlɨñ.
23867	MAT 20:6	Tɨmbi kwet kɨlɨmekɨlɨmelok tɨmbɨmbi, bɨndambo ñambi, ama dɨwɨn kena nɨm tɨndɨn slak pakɨlɨñ ep tɨmbi indaumbi enguk, ‘Sɨndɨ nekta sandap ombap kena nɨm tɨmbi slak palɨmbi, timlala tɨlak?’
23868	MAT 20:7	Eumbi nɨñgɨlɨñ, ‘Nimbek nolɨ kena no nɨm nɨmɨk.’ Eumbi en-mupi enguk, ‘Ale, sɨndɨ bo ñambi, wain kenana gɨnañ kena tɨmbɨt.’
23869	MAT 20:8	Kwet kɨlɨm eumbi, wain kena molomdɨ kena ka-dɨkñe amala nɨmbi eñguk, ‘Dɨk kena gwañgwa kɨtɨ-semum bɨumbi, tuanjɨ emɨñ. Emepi, siñgi bɨlɨñ endoñan kusei kɨmɨpi em ta-ña, dama bɨlɨñ enda siñgi emu talewɨn.’
23871	MAT 20:10	Emumbi, dama bɨñgɨlɨñ endɨ ‘Tuan tɨke lo nɨmetak bek’ em nandɨñgɨlɨñ, gan ka-dɨkñelɨ ama noñgan noñgan enda bo kena nain noñgandok tuan emguk.
23873	MAT 20:12	eñgɨlɨñ, ‘Siñgi bɨlɨñ endɨ kena nain dumangot tɨlɨñ, gan nɨndɨ sandap ombap maim kwambɨñ gɨnañ kena pɨñgɨp gawalat tɨ-patnambi kɨlɨm elak. Nekta sɨnɨk siñgi bɨlɨñ en gɨta tuan walan noñgangot nɨmlañ?’
23874	MAT 20:13	Wɨndɨñ eumbi, kena molomdɨ endoññan nanin nola ñɨndɨñ nɨñguk, ‘Notna, nak kolan nɨm tɨ-gamlet. Dɨk kena nain noñgandok tuanla gan-nandɨwambi, nandum tuop tɨk wɨn.
23898	MAT 21:3	Tɨkap nimbek nolɨ sambɨmbi san-kaumbi, ñɨndɨñ nɨndekamɨk, ‘Molomdɨ doñki kena emektok nandɨlak. Tɨmbi platik sɨnɨk yambiumbi yanañgɨlɨmbi bɨndetamɨk.’”
23908	MAT 21:13	ñɨndɨñ enguk, “Anutulok manda no ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Nokok itna wɨn nan-wowoñ tɨndɨlok it een’. Gan kɨmɨlɨ tua ama sɨndɨ it ñɨn tɨmbɨm kumbu amalok pat-sembɨ it nomɨk tɨlak.”
23911	MAT 21:16	ñɨndɨñ nɨ-nandɨñgɨlɨñ, “Endɨ Mesia ganañ wɨn dɨk nandɨlañ ba?” Eumbi tambane enguk, “Ba wɨn nandɨlet ñak. Gan sɨndɨla Ama Wapmañ Devittɨ Wopumla ñɨndɨñ nɨñguk wɨn pinapi nandɨ-kamalañ bek, ‘Dɨk wembe gwañgwa tip ba wopum ep tɨmbɨ pañgɨtaumbi, gan-tɨke-loumbi kɨndem dalak.’”
23916	MAT 21:21	Eumbi, Yesulɨ tambanembi enguk, “Nak biañgan sɨnɨk sanba: tɨkap sɨndɨ gɨnañ tɨpet nɨm tɨmbi, Anutu biañgan nandɨ-kɨlɨktɨ tɨñmɨ-kunelɨñda, nak kundit komba fik ñala tɨt wɨndɨñgangot sɨndɨ bo tɨnelɨñ. Tɨmbi wakangot nɨm ya. Tɨkap sɨndɨ kwet jañgɨn ñala ‘Mɨlapi, tuk kimbɨñ gɨnañ pɨ!’ nɨmbɨmbi, gumañ wolok tuop indawɨk.
23920	MAT 21:25	Nindɨ Yoane nɨmbɨmbi, amatam tuk i-semguk? Wɨn Kunum Molomdɨ ba ama nolɨ?” Wɨndɨñ eumbi, kusei kɨmɨpi, nɨsɨñgan dombɨ tañan tɨmbi eñgɨlɨñ, “Nɨndɨ ‘Kunum Molomdɨ’ wɨndɨñ eneñda, endɨ ñɨndɨñ nɨnɨ-nandutak, ‘Wɨndɨñda sɨndɨ nekta Yoanelok mandan nɨm nandɨ-dasiñgɨlɨñ?’
23921	MAT 21:26	Gan nɨndɨ ‘Ama nolɨ Yoane nɨmbɨm kena tɨñguk’ wɨndɨñ eneñda, amatam kɨmɨn wopum Yoanela plofet nandɨñmañ endɨ nɨtek tɨ-nɨmnelɨñ walañgot mɨsɨnetamɨñ.”
23923	MAT 21:28	Yesulɨ yousɨmbi, Juda ama biesɨla enbi eñguk, “Sɨndɨ kasat ñala nɨtek nandañ? Ama nolok nɨñañiit tɨpet kuñgɨmɨk. Tɨmbi tualoñ ña ñɨndɨñ nɨñguk, ‘Tua, dɨk man ñambi, wain kena tɨ!’
23925	MAT 21:30	Tɨmbi besettɨ monaloñ ña wɨndɨñgangot nɨmbɨmbi, beula nɨñguk, ‘Ale, ñautet.’ Endɨ wɨndɨñ eñguk, gan nɨm ñañguk.
23932	MAT 21:37	Siñgi sɨnɨk endɨ enlok nɨñañ sɨnɨk nɨ-mupi, ñɨndɨñ nandɨñguk, ‘Nɨñanalɨ ña tombɨmbi kañbi, giñgiñgan tɨñmɨnekalɨñ.’
23933	MAT 21:38	Tɨmbi ka-dɨkñelɨ nɨñañ wɨn kañbi, nɨsɨñgan ñɨndɨñ eñgɨlɨñ, ‘Gamanda endɨ wakan kena ñolok molom tɨmbekak, wala tɨmbi nɨndɨ en wɨpi, kenan ñɨn nɨnlok gɨñgɨt kasɨlena.’
23937	MAT 21:42	Tɨmbi Yesulɨ enla manda embi enguk, “Anutulok manda youyoulɨn patak ñɨn sɨndɨ pinat nandɨmbi kamalañ bek, ‘Molom en ñɨndɨñ tɨmbɨ indañguk: it kɨndikɨndit amalɨ ita kawattɨ tɨndɨn nola kena nɨmnat embi siñgi wɨlɨmgɨlɨñ, gan kawat walɨ ta dɨwɨn gɨtɨk yapma klelak. Nɨndɨ wɨn kanambi, kundit gɨtikñin tɨlak.’
23945	MAT 22:4	Tɨmbi ama wapmañdɨ bɨndambo kena gwañgwa dɨwɨn bo en-mupi, yokñii ep tiañeñguk enda ñɨndɨñ enɨnelɨñdok enguk, ‘Nandañ. Nak nanañna ip tɨ-wɨlɨ dɨkñet. Nokok bulmakau wapai sim ba nɨñañ dɨwɨn no gwok galkñat yandɨp si-talembi, nepek gɨtɨk tɨ-jumɨt tɨ-sam-talemɨñ. Sɨndɨ bɨumbi, nɨñanalɨ tam tɨmbetak en gɨta na sɨlɨsɨlɨ tɨna!’
23949	MAT 22:8	Tɨmbɨmbi ama wapmañdɨ kena gwañgwañii dɨwɨnda ñɨndɨñ enguk, ‘Yoknailok nanañ sina tɨ-sem-talet, gan ama nak en-tiañeñgut endɨ kɨndesɨ nɨm.
23953	MAT 22:12	nɨ-nandɨñguk, ‘Notna, nɨtek tɨmbi dɨk dasindasin gamɨt wɨn nɨm dasimbi bɨñ?’ Eumbi, ama walɨ manda nɨmnat palɨmbi,
23954	MAT 22:13	ama wapmañdɨ kena gwañgwañii enbi eñguk, ‘Sɨndɨ kii kesi toalɨ topbi, pawan kolɨ pɨmbi, kɨlɨm gɨnañ palen.’” Yesulɨ e-yout manda wandin embi yousɨmbi eñguk, “Kɨlɨm gɨnañ amalɨ mano kwɨlɨm tɨmbi, manjɨ sɨ-gɨlɨm danekalɨñ.
23964	MAT 22:23	Sandap wolondañgan Sadusi ama dɨwɨn endɨ Yesuloñ bɨñgɨlɨñ. (Ama walɨ ‘Ama sembañ endɨ nɨm mɨlamɨlattok’ wɨndɨñ pa eañ.) Endɨ Yesuloñ bɨmbi, ñɨndɨñ nɨ-nandɨmbi
23973	MAT 22:32	‘Natna Anutu wakan Ablaam wakɨt Aisak ba Jekop endɨ nan-wowoñ tɨ-namañ.’ Endɨ bep pañnii kwelan nombo nɨm kuañ endok plon wɨndɨñ eñguk. Tɨmbi ama kaik kuañ endɨñgot Anutu nɨ-wowoñ tañ, ama sembɨsembɨn endɨ nɨm.”
23978	MAT 22:37	Eumbi nɨñguk, “‘Sɨndɨ gɨnañjɨ wakɨt gɨnañjɨ tip ba nanandɨnjɨ gɨtɨk Wopum Anutunjɨ endok biñmɨnekalɨñ.’
23980	MAT 22:39	Tɨmbi endɨkñe wandingangot no wɨn ñɨndɨñ, ‘Dɨk dɨtnala nandɨlañ, wɨndɨñgangot nokala nandɨñmekañ.’
23984	MAT 22:43	Eumbi enguk, “Wɨndɨñda kusei nɨtektok Dɨndɨm Woñdɨ Devittok gɨnan nanandɨn tɨmbɨ daklembi, enlok komblin wɨn ‘Wopumna’ kɨtɨmbi, ñɨndɨñ eñguk,
23985	MAT 22:44	‘Wopum Anutulɨ Wopumnala ñɨndɨñ nɨñguk, Dɨk kɨtna dɨndɨm kandañ pipalɨmbi, nak kanjɨkkai dɨkok kapmainan yapɨlambi patnekalɨñ wolok tuop.’
23986	MAT 22:45	Manda wolok tuop Devittɨ Mesiala ‘Wopumna’ kɨtɨñguk, wala tɨmbi Mesialɨ nɨtek Devittok komblingot tɨmbek?”
23994	MAT 23:7	tɨmbi amatam kɨmɨn kwelan yambañ endɨ we sembi giñgiñgan tɨ-semnelɨñdok ba kosɨ eu loumbi, ‘endaut’ pa enɨnelɨñdok nandañ.
23995	MAT 23:8	Nandɨwɨt: ama noñgan endɨñgot sɨndok sandautsɨ sɨnɨk, tɨmbi sɨndɨ gɨtɨk dakwayañgot, wala tɨmbi amatamdɨ sɨndok kosɨ eu lonelɨñdok ‘nɨnɨndaut’ wɨndɨñ nɨm sanɨnekalɨñ.
23996	MAT 23:9	Wɨndɨñgangot sɨndɨ kwelan ñolok ama nola ‘Bepnɨ’ nɨm kɨtɨnekalɨñ. Bepsɨ noñgangot endɨ kunum gɨnañ patak.
23997	MAT 23:10	Tɨmbi bo amatamdɨ sɨnda ‘telak damanɨ’ nɨm sanɨnekalɨñ. Nɨm. Sɨndok telak damanjɨ wɨn noñgan endɨñgot, wɨn Mesia Anutulɨ en sepmektok nɨ-mukuk en wakan.