23239	MAT 2:1	Elottɨ Juda amatamdok ama wapmañ palɨñɨlɨmbi, Yesu gwañgwalɨ Betleem it kwelan, Judia distrik wandɨñ indañguk. Tɨmbi soliña nandɨ-tale amalɨ maim lambɨlak kandañ nanin bɨmbi, Jelusalem it kwelan tombi
23240	MAT 2:2	e-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Gwañgwa Juda amatamdok ama wapmañ kuuktok indak endɨ kwet delok patak? Nɨndɨ endok soliña maim lambɨlaknan indaumbi kañbi, ‘Mɨlelem tɨñmɨna’ embi kle bamɨñ.”
23242	MAT 2:4	Tɨmbi Elottɨ tapma ama biesɨ ba endɨkñe manda nandɨ-tale ama kɨtɨ-semum bɨumbi e-nandɨ tɨmbi enguk, “Mesia endɨ it kwet delok sɨnɨk indauktok een?”
23245	MAT 2:7	Tɨmbi Elottɨ manda wɨn nandɨmbi, soliña nandɨ-tale ama telak gitak en-tiañeum bɨumbi, soliña walɨ dawanda sɨnɨk indañguk wolok en-nandɨ-kɨliñ eumbi nɨ-dakleñgɨlɨñ. Nɨ-dakleum nandɨmbi,
23246	MAT 2:8	Betleem ñanelɨñdok en-mupi eñguk, “Sɨndɨ ñambi, e-lonjɨ tɨ-kɨliñ embi, gwañgwa wɨn tɨmbɨ indanekalɨñ. Tɨmbɨ indaumbi, nombo undane bɨm nanbɨm nandɨmbi, nak bo wɨndɨñgangot ñambi, mɨlelem tɨñmetat.”
23247	MAT 2:9	Wɨndɨñ eumbi, endɨ Jelusalem bimbi, Betleem ñañgɨlɨñ. Telak plon ñañɨpi, soliña maim lambɨlaknan kandañ kañgɨlɨñ walɨ bɨndambo inda-sembi, telak dama tɨ-semum ñambi, Betleem tomgɨlɨñ. Tombɨmbi, soliñalɨ gwañgwa pakuk it wolok plon ña kwambɨñ dam pakuk.
23251	MAT 2:13	Soliña nandɨ-tale amalɨ ña-taleumbi, Wopumdok añelo nolɨ doulat plon Joseptoñ indañmɨmbi nɨñguk, “Ama wapmañ Elot endɨ mik amañii gwañgwa ñɨn lonjɨmbi wɨlɨ kɨmnelɨñdok en-mulepi tɨlak. Wala tɨmbi dɨk mɨlapi, gwañgwa meñat yanañgɨlɨmbi, Isip kwelan pi ñambi, wandɨñ kunekalɨñ, nak undane bɨmbɨlok ganbetat wolok tuop.”
23254	MAT 2:16	Elottɨ soliña nandɨ-tale amalɨ juluñɨt tɨñmɨñgɨlɨñ wɨn ka-nandɨ-tombi, gimbɨt kolan tɨmbi, mik ama en-mulɨmbi, Betleem it kwelan ba kwet dɨwɨn ñasɨñgan pakañ wandɨñ ñañgɨlɨñ. Ñambi, gwañgwa gwɨlat tɨpet nɨm makleñgɨlɨñ wɨn gɨtɨk yandɨpmum kɨm-taleñgɨlɨñ. Neta, soliña nandɨ-tale amalɨ Elotta ñɨndɨñ nɨñgɨlɨñda tɨmbi, “Nɨndɨ soliña wɨn ka-ta-bɨnambi, gwɨlat tɨpet tɨlak.”
23256	MAT 2:18	“Rama it kwelan kwawa indaumbi, mano kwɨlɨm wopum tañ. Wɨn Resellok komblinñii endɨ gwañgwanjii gɨtɨk kɨm tale-sɨnɨk tañgɨlɨñda kut-blambla eumbi, binelɨñdok en-busumbusuk tɨ nɨm ka biañ.”
23262	MAT 3:1	Yesulɨ gama Nasalet it kwelan kuñɨlɨmbi, Yoane amatam tuk i-semlɨñguk endɨ Judia distrik wandɨñ kwet sɨlanin kambaññan wandinnan ña kuñɨpi, amatam gɨñgɨt manda ñɨndɨñ enguk,
23264	MAT 3:3	Wɨn Yoanelañgan plofet Aisaialɨ manda ñɨndɨñ embi youkuk patak, “Kwet kambaññan sɨlaninnan ama nolɨ ñɨndɨñ kɨtɨlak, ‘Wopumdok telak tɨ-ñɨmbi, tɨ-dɨndɨme kena tɨñmɨnekalɨñ.’”
23268	MAT 3:7	Tɨmbi endɨ Falisi ba Sadusi ama asup tuk inepi bɨum yambɨmbi, ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ ama manjɨ manbenjɨ malet upmat nomɨk. Anutulɨ kolanjɨlok tuan ombɨ-samepi tɨlak. Sɨndɨ nokoñ bɨmbi, ñɨndɨñ nandañ ba, ‘Tuk inetamɨñda, endok gɨmbɨt wɨlambane-kotnetamɨñ’? Nanandɨnjɨ walɨ bien nɨm tɨlak!
23272	MAT 3:11	Amatam dɨwɨsɨlɨ gɨnañjɨ tambaneñgɨlɨñ wɨn sambɨ-nandɨnelɨñdok nak tukgot i-samlet. Gan ama no siñgina kandañ indaukak endɨ Dɨndɨm Woñ gɨt komba dɨndɨn i-samekak. Endɨ loloñ sɨnɨk, nak kambak ñandin ñalɨ kesi gwɨlap kiundɨlɨmettok tuop nɨm.
23275	MAT 3:14	Gan Yoanelɨ Yesulok kusei ka-nandɨ-tombi, “Wɨndɨñ nɨm” embi, kɨmɨsip ñɨmbi nɨñguk, “Dɨk mek nak tuk i-nameñ ñak. Nɨtekta tɨmbi nokoñ bɨlañ?”
23278	MAT 3:17	Kañɨlɨmbi, kunum gɨnañ nanin manda no ñɨndɨñ kɨtɨu pɨumbi eñguk, “Ñɨne nokok nɨñana sɨnɨk. Nak gɨnañnalɨ en kasɨlembi, nandɨ-koñgom tɨñmɨlet.”
23279	MAT 4:1	Yesulɨ tuk i-taleumbi, Satandɨ tɨ-kuyuk tɨñmektok Dɨndɨm Woñdɨ en nañgɨlɨmbi, kwet kambaññan sɨlaninnan ñañguk.
23281	MAT 4:3	Tɨmbi tɨ-kuyuk amalɨ endoñ bɨmbi nɨñguk, “Tɨkap dɨk Anutulok Nɨñañ sɨnɨk kulañda, kusaka tɨmbɨ dakleuktok kawat ñɨ pakañ enbɨmbi, kɨnjan nanañ indawɨt.”
23282	MAT 4:4	Eumbi, mandan wɨlambane-kopi tambane nɨñguk, “Anutulok mandan ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Nanañlɨñgot kuñgu nɨm mɨlak. Nɨm. No en Anutulok man mandan kɨmɨt-klembi tañgonelakta endɨ wakan kuñgunat tɨlak.’”
23284	MAT 4:6	nɨñguk, “Ale. Dɨk Anutulok Nɨñañ sɨnɨkta, dɨkopi ma pɨ! Nekta, manda ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Anutulɨ añeloñii gambɨ-dɨkñenelɨñdok enbɨmbi, dɨkok pɨuñda kɨsɨlɨ gepmumbi, kawat nolɨ kesɨka no nɨm youlekak.’”
23285	MAT 4:7	Eumbi, Yesulɨ tambane nɨñguk, “Nɨm. Manda nombo ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Dɨk Molomga Anutu endok gembɨn inda-dakleuktok tɨ-kuyuk nɨm tɨñmekañ.’”
23287	MAT 4:9	Daulɨmbi nɨñguk, “Tɨkap dɨk naka mɨlelem tɨ-nambi, nan-wowoñ tɨmbetañda, nepenepek kalañ ñɨn gɨtɨk sɨnɨk dɨkok bi-gametet.”
23292	MAT 4:14	Plofet amalɨ nepek indauktok eñguk wɨn inda-dakleuktok Yesulɨ Kapaneam ñañguk. Neta, plofet Aisaialɨ ñɨndɨñ youkuk,
23297	MAT 4:19	Yesulɨ yambɨm enguk, “Sɨtɨ bɨmbi, nak nep kle-kuumbi, nak ama tiatia kena san-daut tɨ-sametat.”
23301	MAT 4:23	Tɨmbi Yesulɨ Galili distrik tuop kle-gɨmbut kuñguk. Kuñɨpi, amatam it kiyaunjɨ gɨnañ enɨ-daut tɨ-sembi, Anutulɨ amatam nɨtek yambɨ-dɨkñelak wolok gɨñgɨt manda kɨndem eu pɨumbi, amatam jɨmbat kusei kusei inda-semguk ep tɨmbɨ kɨndem dañgɨlɨñ.
23305	MAT 5:2	kusei kɨmɨpi, ñɨndɨñ enɨ-daut tɨ-sembi enguk,
23307	MAT 5:4	Tɨ-blamblae tɨmbi mano tɨ-kuañ endɨ wakan Anutulɨ en-busumbusuk tɨ-semekak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23308	MAT 5:5	Kayombɨnembi kuañ endɨ wakan Anutulɨ kwet gɨtɨk endok gɨñgɨt wɨsem-taleñguk wɨn kasɨlenekalɨñ, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23309	MAT 5:6	Anutulok dainan dɨndɨm kunelɨñdok nandɨ-koñgom wopum tañ endɨ wakan Anutulɨ ep tɨmbɨ plap taumbi, wolok tuop tɨnekalɨñ, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23310	MAT 5:7	Nosiila gɨnañ busuk tɨ-semañ enda wakan Anutulɨ wɨndɨñgot gɨnañ busuk tɨ-semekak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23313	MAT 5:10	Amatam Anutulok man tañgoneañda tɨmbi, mɨlap kusei kuseilɨ inda-semlak endɨ wakan Kunum Molomdɨ yambɨ-dɨkñelak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23319	MAT 5:16	Wɨndɨñgangot sɨndok kolsalenlɨ amatam kolɨ sale-semsemlok. Kusei ñɨndɨñda wɨndɨñ tɨlok: endɨ sɨndok kunditsɨ kɨndem ka-nandañda tɨmbi, Bepsɨ kunum gɨnañ patak en nɨ-kɨndem danekalɨñ.”
23320	MAT 5:17	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ naka ñɨndɨñ nɨm nandɨ-nambi enekalɨñ, ‘Anutulɨ endɨkñe manda Moselok kiinan kɨmɨt-nɨmguk, tɨmbi plofet amalɨ manda nɨnɨ-daut tɨ-nɨmgɨlɨñ. Yesulɨ manda wakan wialektok indañguk.’ Sɨndɨ wɨndɨñ nɨm enekalɨñ. Nak manda wɨn wialettok nɨm indañgut, tambo nak wolok kusei tɨmba inda-dakleuptok indañgut.
23322	MAT 5:19	Wɨndɨñda tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda lakat sɨnɨk wandin no lapɨpi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan pɨmbɨñen sɨlanin sɨnɨk tɨlak. Gan tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda gɨtɨk tañgonembi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan loloñ tɨlak.”
23323	MAT 5:20	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Dɨndɨm kuñgula nak ñɨndɨñ sanlet: endɨkñe manda nandɨ-tale ama gɨt Falisi ama endɨ endɨkñe manda youyoulɨn patak wɨn gɨtɨk kɨmɨt-kle-kɨliñ eañ. Tɨkap sɨndɨ ama wɨn nɨm yapma klembi, Anutu nɨtek kunelɨñdok nandɨlak wɨndɨñ nɨm kunekalɨñda, sɨndɨ Kunum Molomdok gɨñgɨtñii nɨm indanekalɨñ.
23325	MAT 5:22	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: no en nolla gimbɨt tɨlakta, en manda plon kɨmɨttok. Ba no en nol manda winjɨt nɨmbi nɨ-suambatak, en wakan ka-dɨkñelok mɨn wopum gɨnañ kɨmɨttok. Ba no en nol ñɨndɨñ nɨlak, ‘Dɨk ama kamen sɨnɨk’, endɨ jɨmbɨñdok komba gɨnañ nɨ-muttok.
23326	MAT 5:23	Wala tɨmbi dɨk tapma tɨmbepi sisuetnan ña ipi, nokalɨ nandɨ-kola tɨ-gamek wɨn nandɨ-sɨwɨtañda,
23327	MAT 5:24	kak, nepenepeka sisuet kuseinan kɨmɨpi, dɨndɨmgan ña noka tɨmbɨ indaumbi, en gɨta manda e-sale tɨmbi, not busuk tɨndekamɨk. Wɨndɨñ tɨ-tale-bimek, kɨndem ñambi tapma tɨmbekañ.
23328	MAT 5:25	Ba tɨkap ama nolɨ manda plon gapɨlep tɨlakta, sɨtɨ telak plon yakan ñandemɨk, wolondañgan plapkan sɨnɨk tambon tɨ-dɨndɨmelok manda en gɨta eum dɨndɨm eukak. Nɨm kañbi, ama walɨ kañ-dan amalok kiinan gapɨlɨmbi, kañ-danlɨ bo tem dumanlok kiinan gapɨlɨmbi, endɨ gepmbi, it kwambɨñ gɨnañ gapɨlek.
23329	MAT 5:26	Nak biañgan sɨnɨk ganba: dɨk it kwambɨñ gɨnañ papi, mɨnem ombɨ-mɨlok een wɨn ombɨ-taleumek gambiumbi pɨukañ.
23331	MAT 5:28	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: ama nolɨ tam no ka-galkta tɨlakta, en wakan ikan enlok gɨnan nanandɨn gɨnañ tam wɨn en gɨta telak joñgo kulak.
23334	MAT 5:31	Tɨmbi damañgan ñɨndɨñ pa eñgɨlɨñ, ‘No endɨ tamɨn kle-kolep tɨlakta, wolok tuop kundit yout daklembi mɨukak.’
23336	MAT 5:33	Sɨndɨ ama damasɨla ñɨndɨñgangot enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk manda e-kwambɨñ dañguñ wɨn nɨm maklembi tambɨlekañ. Dɨk Wopumdok dainan nepek nek tɨndɨlok e-top tɨñguñ wolok tuop tɨmbekañ.’
23337	MAT 5:34	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: e-kwambɨnda manda no nɨm enekalɨñ, wɨn kunum ba kwet ba Jelusalem wolok plon nɨm enekalɨñ. Ñɨndɨñda: kunum gɨnañ Anutulɨ pipapi, amatam yambɨ-dɨkñelak, tɨmbi kwettɨ wɨn kesilok gembañ tɨmbɨmbi, kesi wolok plon kɨmɨtak. Tɨmbi Jelusalem wɨn Ama Wapmañ wopum endok il kwel.
23339	MAT 5:36	Tɨmbi dɨk kumbañga sak bip ba satnin tɨmbɨ indauktok tuop nɨm, wala tɨmbi kumbañgala bo nɨm e-kwambɨñ daukañ.
23345	MAT 5:42	Ba tɨkap ama nolɨ nepek nola gan-nandɨ tɨlakta mɨukañ, ba nepeka no nain dumangot tɨke-kuup ganlakta nandɨñmekañ.
23346	MAT 5:43	Sɨndɨ damañgan ñɨndɨñ een wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk nokala gɨnañ kɨndem tɨñmekañ, tɨmbi kanjɨkkala nandɨ-kola tɨñmekañ.’
23347	MAT 5:44	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: kanjɨksiila gɨnañ kɨndem tɨ-semnekalɨñ, ba ama mɨlap kusei kusei tɨ-samañ enda Anutulɨ gwɨlam tɨ-semektok nɨmolo tɨ-semnekalɨñ.
23348	MAT 5:45	Wɨndɨñ tɨñɨpi, sɨndɨ kunum Bepsɨlok wembe gwañgwa kuañ wɨn inda-dakleukak. Neta, endɨ ama gɨtɨkkan, wɨn ama kɨndem mandan kɨmɨt-kleañ wakɨt ama kolan mandan wɨkañ enda gɨtɨk maim kolɨ sale-sembi, gwi nɨ-mut-semlak.
23349	MAT 5:46	Tɨkap sɨndɨ ama gɨnañ kɨndem tɨ-samañ endañgot gɨnañ kɨndem tɨ-semnelɨñda, nektok kuseila Anutulɨ tambon ombɨ-samek? Wɨn takis epep ama kolan endɨ bo telak wakangot kleañ wɨn!
23352	MAT 6:1	Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila enguk, “Sɨndɨ gɨnañjɨ tiptok kena tɨñɨpi ka-kɨliñ embi, amatamdok dausɨnan ep tɨndɨnjɨ sambɨ-daklenelɨñdok nɨm tɨnekalɨñ. Nɨm kañbi, Besɨ kunum gɨnañ patak endɨ tuanjɨ tambon nɨm ombɨ-samek.
23353	MAT 6:2	Ama manjɨ manbenjɨ malet nomɨk endɨ it kiyau gɨnañ ba ipaka boñgɨpnan gɨñgɨlɨ wopumgan tɨñɨpi, mɨnem nepenepek ama pɨmbɨñesɨla emañ, wɨn amatamdɨ kosɨ gɨñgɨt tɨke-lonelɨñdok wɨndɨñ tañ. Nak biañgan sanba: endɨ tuanjɨ ikan kasɨle-taleañ. Wala tɨmbi nain nola ba nola dɨk plap kena tɨñɨpi, wɨndɨñ nɨm tɨmbekañ.
23356	MAT 6:5	Ama manjɨ manbenjɨ malet nomɨk endɨ it kiyau gɨnañ ba telak balambalak ba pañga indanan ipi, nɨmolo tɨnepi nandañ, wɨn amatamdɨ yambɨ-daklenelɨñdok wɨndɨñ tañ. Nak biañgan sanba: endɨ tuanjɨ ikan kasɨle-taleañ. Wala tɨmbi nain nola ba nola dɨk nɨmolo tɨñɨpi, wɨndɨñ nɨm tɨmbekañ.
23358	MAT 6:7	Amatam anutu juluñgan nɨmolo tɨ-semañ endɨ manda sɨlanin asup pinapi, ‘Nɨmolo ombapnɨla nandɨ-nɨmetak’ wɨndɨñ nandɨñɨpi pa tañ. Gan sɨndɨ nɨmolo tɨnepi,
23363	MAT 6:12	Nɨndɨ amatamdɨ yom tɨ-nɨmañ wɨn bi-semamɨñ, wɨndɨñgangot dɨk yomnɨ bi-nɨmɨñ.
23364	MAT 6:13	Dɨk tɨ-kuyuk plon nɨm nɨmbiwɨñ, tambo kolandok kiinan nanin nɨpmɨñ.’
23367	MAT 6:16	Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Ama man manbenjɨ malet nomɨk endɨ nanañ gɨtɨk kɨmɨsip tɨñɨpi, dei blamblae ba tɨ-kolakola embi, nanañ kɨmɨsip tañ wɨn amatam dausɨnan inda-daklenelɨñdok. Nak biañgan sanlet: endɨ tuanjɨ ikan kasɨle-taleañ. Wala tɨmbi nain nola ba nola sɨndɨ nanañ gɨtɨk kɨmɨsip tɨndɨlok telak kɨmɨt-kleñɨpi, wɨndɨñ nɨm tɨnekalɨñ.
23370	MAT 6:19	Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Kwelan ñolok kwɨnakam ba bapaptɨ nepenepek tɨmbɨ kolalak, tɨmbi kumbu amalɨ it wiapi, kumbu tañ. Wala tɨmbi sɨndɨ gwɨlaptok kenañgot tɨmbi, nepenepesɨ tuan wopum kwelan ñolok pat-samektok nɨm tɨ-jumɨt tɨnekalɨñ.
23371	MAT 6:20	Tambon sɨndɨ tuanjɨ kɨndem wɨn kunum gɨnañ pat-samektok tɨ-jumɨt tɨnekalɨñ. Wɨn kunum gɨnañ kwɨnakam ba bapaptɨ nepek no nɨm tɨmbɨ kolalak, tɨmbi kumbu amalɨ bo it wiapi, kumbu nɨm tɨañ, wala tɨmbi tuanjɨ nɨm pailekak.
23375	MAT 6:24	Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila enguk, “Kena gwañgwa sɨlanin endɨ molom tɨpettok kena tɨ-semektok tuop nɨm. Wɨndɨñ tɨmbekta, molomñɨn nola not tɨ-ñɨmbi tɨke-kwambɨñ dambi, molomñɨn nola nandɨ-kunjɨt tambi, siñgi wɨlɨmek. Wɨndɨñgangot sɨndɨ nepek tɨpelat, wɨn Anutu gɨt mɨnem kwɨlɨkwɨlɨ, endok kena tɨnelɨñdok tuop nɨm.
23376	MAT 6:25	Wala tɨmbi ñɨndɨñ sanba nandɨwɨt: sɨndɨ kuñgunjɨla ba gwɨlapsɨla nandɨmbi, nanañ tuk ba dasindasinjɨ tuop pat-samlak wala nandɨ-bendɨ nɨm tɨnekalɨñ. Biañgan sɨnɨk: nepek nek ñalɨ bien sɨnɨk? Wɨn kuñgunjɨlɨ nanañ maklelak, tɨmbi gwɨlapsɨlɨ dasindasinjɨ maklelak.
23377	MAT 6:26	Sɨndɨ monɨk yambɨ nandɨwɨt: endɨ nanañ tɨpimbi met-na wɨsɨ-kot wɨndɨñ nɨm tañ, gan sɨndok Bepsɨ kunum gɨnañ patak endɨ ep towilak. Tɨmbi nɨtek? Sɨndɨ monɨk endok pɨmbɨñ ba? Nɨm a! Sɨndɨ endok loloñ sɨnɨk, wala tɨmbi endɨ wɨndɨñgangot sep towilak.
23378	MAT 6:27	Ba sɨndoññan nanin ama nin ñalɨ sɨnɨk kuñgunla nandɨ-bendɨ wopum tɨñɨpi, kuñgun lakat nombo guma yousum ombatawɨk?
23379	MAT 6:28	Tɨmbi dasindasinjɨla nekta nandɨ-bendɨ wopum tañ? Sɨndɨ pepekañgolalok paman klinan indambi pakañ wɨn ka nandɨwɨt: endɨ dasindasinjɨlok kena nɨm tañ,
23381	MAT 6:30	Kli nepek pamanjɨ mangan indambi, desa yañetambi bɨndɨp pɨlak wɨn bo Anutu en dasindasinjɨ emlakta, nɨtek tɨmbi endɨ dasindasinjɨ nɨm tɨmbɨ inda-samek? Nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ lakat nɨm pat-samlak ba?
23382	MAT 6:31	Wɨndɨñda sɨndɨ nandɨ-bendɨ tɨmbi, ñɨndɨñ nɨm enekalɨñ, ‘Nɨndɨ nanañ tuk nek ep na tɨnekamɨñ?’ ba ‘Nɨndɨ dasindasin nek dasi kunekamɨñ?’
23383	MAT 6:32	Ama nindɨ Anutu biañgan en nɨm nandɨñmañ endok gɨnañjɨ ba nanandɨnjɨlɨ nepenepek gɨtɨk wandindokgot pat-semlak. Tɨmbi kunum Bepsɨlɨ ñɨndɨñ nandɨ-sam-talelak: sɨndɨ nepek gɨtɨk wɨn nɨm pat-samekta guma nɨm kunelɨñ, wala tɨmbi nepek wala nandɨ-bendɨ wopum nɨm tɨnekalɨñ.
23385	MAT 6:34	Wala tɨmbi sɨndɨ desa nek indauk wolok man nandɨ-bendɨ wopum nɨm tɨnekalɨñ, wɨn desalok gɨñgɨt. Sandap nolok mɨlap wɨn sandap wolok tuop. Nɨm kañbi, yousɨmbi e-ta-ñaumbi mɨlatauk.”
23387	MAT 7:2	Nekta, telak nɨtek plon sɨndɨ amatam yambɨ-dan tɨ-semañ, wɨndɨñgangot Anutulɨ bo sambɨ-dan tɨ-samekak. Tɨmbi kusei nɨtektok tuop sɨndɨ amatam yambɨ-dan tɨ-semañ, kusei wolok tuopkan Anutulɨ bo sambɨ-dan tɨ-samekak.
23390	MAT 7:5	Dɨk ama juluñgandok. Dama dɨtnalok dauka gɨnañ komba bem patak wɨn kle-kopmek, siñgi kɨndem dei-kɨliñ embi, nokalok dai gɨnañ kɨlɨkɨlɨk mɨnam patak wɨn kle-kolekañ.
23392	MAT 7:7	Yesulɨ yousɨmbi, nɨmolo tɨndɨla ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ nepek nola tɨpɨkañ wala nɨ-nandɨ tɨnekalɨñ, tɨmbɨmbi nandɨ-samekak. Sɨndɨ nepek nola lonjɨmbi tɨpɨkañ wala lolonjɨ tɨnekalɨñ, tɨmbɨmbi nepek wolok bien kanekalɨñ. Sɨndɨ yaman wɨwɨt tɨnekalɨñ, tɨmbɨmbi Anutulɨ pɨsat-sambi sep plaptaukak.
23393	MAT 7:8	Wɨn kusei ñɨndɨñda: nɨ-nandɨañ tuop nandɨ-semlak. Lonjɨañ tuop bien kañ. Yama wɨkañ tuop yama pɨsat-semekak.
23396	MAT 7:11	Sɨndɨ ama yomat, gan nepenepek kɨndem gwañgwa bɨsatsɨla emnelɨñdok nandɨ-kɨliñ eañ. Wɨndɨñda tɨmbi, sɨndɨ ñɨndɨñ sɨnɨk nandɨwɨt: Bepsɨ kunum gɨnañ patak endɨ mek sapma klembi, nepenepek kɨndem ama nindɨ enda nɨ-nandañ enda guma emekak.
23397	MAT 7:12	Sɨndɨ amatamdɨ nek tɨ-samnelɨñdok nandɨ-koñgom tañ, wɨndɨñgangot enda tɨ-semnekalɨñ. Manda walɨ wakan endɨkñe manda Moselɨ kɨmɨt-nɨmguk ba manda plofet amalɨ nɨnɨ-daut tɨ-nɨmgɨlɨñ wolok kusei tɨmbɨ inda-daklelak.
23400	MAT 7:15	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Plofet ama julunjuluñ enda yambɨ-kɨliñ embi kunekalɨñ. Endɨ sipsip busukñanen wandin nomɨk sɨndoñ bañ, gan gɨnañ nanandɨnjɨ wɨn kamot moyen sañan wandin: endɨ sep tɨmbɨ kolanelɨñdok nandɨañ.
23401	MAT 7:16	Sɨndɨ endok ep tɨndɨnjɨ ba kenanjɨlok bien kañbi, kusasɨ ka-dɨndɨm enekalɨñ. Kuañgɨmdɨ mandañ bien nanalok lalilak ba? Ba gɨnjattɨ gip bien nanalok lalilak ba? Nɨm a.
23407	MAT 7:22	Kunum Molomdɨ amatam yambɨ-danbekak wolonda asuptɨ ñɨndɨñ nanɨnekalɨñ, ‘Wopum, wɨn dɨkok kokala nɨndɨ plofet manda eñgɨmɨñ, yal kolan ep kle-semgɨmɨñ, tɨmbi kundit gembɨnat engano asup tɨñgɨmɨñ yañ!’
23408	MAT 7:23	Wɨndɨñ eumbi, ñɨndɨñ e-daklembi enbetat, ‘Sɨndɨ Anutulok endɨkñe manda makleñgɨlɨñ. Nak nɨm nandɨ-samlet. Sɨndɨ nambimbi ñawɨt!’”
23409	MAT 7:24	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “No en manda gɨtɨk ñɨn san-talelet wɨn tɨke-kulakta, endɨ ama nanandɨnat ñandin: endɨ il kɨndilɨpi, ita mambɨ ilɨmbi, kawat ta kusei gɨnañ melɨ pɨumbi, gembɨnatkan youlɨ gɨlɨm da-taleñguk. Wɨndɨñ tɨmbi, il kɨndit-talem palɨmbi,
23411	MAT 7:26	Gan no en manda gɨtɨk ñɨn san-talelet wɨn nandɨmbi nandɨ-kɨmkɨmnelakta, endɨ ama kamen ñandin: endɨ il kɨndilɨpi, ita kenanjat sɨlanin plon mambɨ ikuk. It kɨndit-talem palɨmbi,
23413	MAT 7:28	Yesulɨ amatam kɨmɨn wopum nanandɨ emguk, wɨn endɨ endɨkñe nandɨ-tale amanjiilɨ enɨ-daut tɨ-semmañgɨlɨñ wolok tuop nɨm tɨñguk. Nɨm, endɨ enlok man ba gembɨn plon enɨ-daut tɨ-sem tɨ-kuñguk, wala tɨmbi manda eu taleumbi amatamdɨ nandɨ-gɨtɨñgɨtɨk tɨmbi, dambenjɨ pɨumbi pakɨlɨñ.
23416	MAT 8:2	Tɨmbi ama no wanda kwambɨñnat endɨ Yesuloñ bɨmbi, mɨlelem tɨ-ñɨmbi nɨñguk, “Wopum, tɨkap dɨk nep kɨmɨlep nandɨlañda, guma jɨmbatna tɨmbɨ taleumbi, kɨndem dawa.”
23417	MAT 8:3	Eumbi, kii kot-suapi, ama wɨn tɨke-kambi nɨñguk, “Nak nandɨ-gamlet. Dɨk kɨndem da” eumbi, wolongan wanda kwambɨñ walɨ pailɨmbi kɨndem dañguk.
23418	MAT 8:4	Tɨmbi Yesulɨ ñɨndɨñ nɨñguk, “Nandɨlañ. Nepek inda-gamlak wolok kasat ama nola nɨm tɨ-semekañ. Nɨm. Dɨk ñambi, gwɨlapka tapma amala daulɨmɨumbi, jɨmbatka talelak wɨn gambɨ-dakleukak. Tɨmbi dɨk amatamdɨ wandañga biañgan ip talek wɨn gambɨ-nandɨnelɨñdok Moselɨ endɨkñe manda kɨmɨt-nɨmguk wolok tuop tapma tɨmbekañ.”
23419	MAT 8:5	Tɨmbi Yesulɨ Kapaneam it kwelan ñañguk. Ña tombɨmbi, Romalok mik ama 100 endok telak damanjɨ endɨ Yesuloñ bɨmbi nɨ-gɨñgɨnembi
23424	MAT 8:10	Yesulɨ manda wɨn nandɨmbi nandɨ sɨlɨkñembi, amatam en kle ñañgɨlɨñ enda ñɨndɨñ enguk, “Yakñesɨ! Sɨndɨ ama ñɨn kawɨt! Biañgan sanlet: endɨ Juda ama nɨm, gan endɨ nanandɨ-kɨlɨktɨ wopumnat! Nak Islael sɨndok boñgɨpsɨnan nanandɨ-kɨlɨktɨ wandin nɨm kañgut.
23426	MAT 8:12	Gan Anutulɨ Juda amatam dama gɨñgɨtñii ep kasɨleñguk wɨn asup ep kleumbi, kɨlɨm gɨnañ pɨmbi, wandɨñ mano kwɨlɨm tɨmbi, manjɨ sɨ-gɨlɨm danekalɨñ.”
23427	MAT 8:13	Tɨmbi Yesulɨ mik amalok telak dama nɨmbi eñguk, “Dɨk ñau. Nanandɨ-kɨlɨktɨ tɨlañ wolok tuop inda-gametak.” Eumbi, wolongan sɨnɨk telak damalok kena gwañgwa jɨmbalɨ taleumbi kɨndem dañguk.
23432	MAT 8:18	Amatam asuptɨ Yesu kle-gɨmbup palɨm yambɨmbi, gwañgwañiilɨ tuk guañ tambon kandañ ñañalok enɨ-dɨkñeñguk.
23433	MAT 8:19	Tɨmbi endɨkñe manda nandɨ-tale ama nolɨ Yesuloñ bɨmbi nɨñguk, “Endaut. Dembek dembek ñaukañ tuop nak gep kle-kuutat.”
23435	MAT 8:21	Tɨmbi gwañgwañiiloñ nanin ama nolɨ Yesu ñɨndɨñ nɨñguk, “Wopum, nandɨ-namumbi, dama ña bepna kɨndit tapli-bimek bɨm gep kle-kuutat.”
23440	MAT 8:26	Eumbi enguk, “Nekta gembɨnjɨ pɨumbi mɨsɨañ? Nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨ lakat nɨm pat-samlak ba?” Wɨndɨñ embi mɨlapi, sasale gɨt tuk enombɨumbi, sasalelɨ biumbi, tuktɨ busukñanen douñguk.
23445	MAT 8:31	Tɨmbi yal kolan endɨ Yesulɨ nandɨ-semektok nɨ-gɨñgɨnembi eñgɨlɨñ, “Tɨkap dɨk nɨp kleup tɨlañda nandɨ-nɨmumbi, bɨt kɨmɨn da pakañ endok gɨnañjɨ gɨnañ ña pɨna.”
23447	MAT 8:33	Tɨmbi bɨt ka-dɨkñe ama endɨ pim ñambi, it kwet wopumnan ña tombi, bɨttok kasat ba ama tɨpet yal kolanjɨat kuñgɨmɨk endok kasat gɨtɨk amatamda tɨ-semgɨlɨñ.
23448	MAT 8:34	Wɨndɨñda tɨmbi amatam it kwet wopumnan kuñgɨlɨñ gɨtɨk endɨ Yesu bɨ kañbi, kwesɨ bim ñauktok nɨ-nandumbi nandɨ-semguk.
23450	MAT 9:2	Tɨmbi ama dɨwɨndɨ ama no kii kesi dalandan tañgonembi, endoñ bɨñgɨlɨñ. Bɨu yambɨmbi, nanandɨ-kɨlɨktɨnjɨlok kusei ka-nandɨ-tombi, ama tañgo plon pakuk enda ñɨndɨñ nɨñguk, “Notna, waleñga busukñeun: nak yomga gɨtɨk bi-gamlet.”
23451	MAT 9:3	Wɨndɨñ eumbi, endɨkñe manda nandɨ-tale ama dɨwɨndɨ wala nandum pɨumbi, nɨsɨñgan ñɨndɨñ eñgɨlɨñ, “Ama ñalɨ yom biñmektok elak endɨ Anutula en wandin eñɨpi nɨ-lakatalak yañ!”
23452	MAT 9:4	Yesulɨ gɨnañ nanandɨnjɨ ka-daklembi enguk, “Nekta gɨnañjɨ gɨnañ nanandɨ kolan wandin tɨ-namañ?
23456	MAT 9:8	Tɨmbi amatam kundit wɨn kañgɨlɨñ endɨ mɨsɨmbi, Anutulɨ gembɨ wandin amala emguk wala nɨ-kɨndem dañgɨlɨñ.
23457	MAT 9:9	Tɨmbi Yesulɨ walinin pɨ ñañɨpi, ama no koi Matayo takis epep ilan kena tɨ-palɨmbi kañbi nɨñguk, “Dɨk bɨmbi nep kle-kuukañ.” Nɨmbɨmbi, wolongan mɨlapi kle ñañguk.
23459	MAT 9:11	Falisi ama dɨwɨndɨ wɨn kañbi, nandum pɨ-sɨnɨk taumbi, Yesulok gwañgwañii en-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Sandautsɨ endɨ neta takis epep ba yom ama en gɨta nanañ nalak?”