23231	MAT 1:18	Yesu Mesia indañguk wolok kasat wɨn ñɨndɨñ. Endok meñ Malia Josepta gɨñgɨt wɨlɨmɨñgɨlɨñ. Endɨ gama yakan nɨm kuñɨlɨmbi, Dɨndɨm Woñdɨ kundit tɨmbɨmbi, Malialɨ gwañgwa mɨnjɨp tɨñguk. Wɨndɨñ indañmɨñguk wɨn inda-dakleumbi,
23233	MAT 1:20	Wɨndɨñ tɨmbepi nanandɨ kena tɨ-kuñɨlɨmbi, Wopum Anutulɨ añelo no nɨ-mulɨmbi, lat plon indañmɨmbi nɨñguk, “Josep, ama wapmañ Devit endok komblin, dɨk ñɨndɨñ nandɨ: Malia gwañgwa mɨnjɨp tɨlak wɨn Dɨndɨm Woñ endoññan nanin, wala tɨmbi dɨk en tamga tɨmbep nɨm mɨsɨwɨñ.
23244	MAT 2:6	‘Betleem it kwet Judia kwelan, dɨkok kandañ telak dama no indambi, Islael amatamnai yanañgɨpi yambɨ-dɨkñeukak, wala tɨmbi dɨk Juda it kwet damandama tañ dɨwɨn endok pɨmbɨñ nɨm. Nɨm sɨnɨk.’”
23247	MAT 2:9	Wɨndɨñ eumbi, endɨ Jelusalem bimbi, Betleem ñañgɨlɨñ. Telak plon ñañɨpi, soliña maim lambɨlaknan kandañ kañgɨlɨñ walɨ bɨndambo inda-sembi, telak dama tɨ-semum ñambi, Betleem tomgɨlɨñ. Tombɨmbi, soliñalɨ gwañgwa pakuk it wolok plon ña kwambɨñ dam pakuk.
23249	MAT 2:11	it wolok gɨnañnan loñgɨlɨñ. Lombi, gwañgwalɨ meñat palɨmbi kañgɨlɨñ. Kañbi mɨlelem tɨ-ñɨmbi, nepek kusei kusei tuan loloñ mep bɨñgɨlɨñ wɨn jimbi, tɨmɨt pɨsapi, sɨmba kɨndemda mɨñgɨlɨñ. Wɨn gol wakɨt tuk mɨlɨñ kɨndem siñgin plon saplesaplelok, ba nepek mɨlɨñ kɨndem sinjilok wandin mɨñgɨlɨñ.
23251	MAT 2:13	Soliña nandɨ-tale amalɨ ña-taleumbi, Wopumdok añelo nolɨ doulat plon Joseptoñ indañmɨmbi nɨñguk, “Ama wapmañ Elot endɨ mik amañii gwañgwa ñɨn lonjɨmbi wɨlɨ kɨmnelɨñdok en-mulepi tɨlak. Wala tɨmbi dɨk mɨlapi, gwañgwa meñat yanañgɨlɨmbi, Isip kwelan pi ñambi, wandɨñ kunekalɨñ, nak undane bɨmbɨlok ganbetat wolok tuop.”
23254	MAT 2:16	Elottɨ soliña nandɨ-tale amalɨ juluñɨt tɨñmɨñgɨlɨñ wɨn ka-nandɨ-tombi, gimbɨt kolan tɨmbi, mik ama en-mulɨmbi, Betleem it kwelan ba kwet dɨwɨn ñasɨñgan pakañ wandɨñ ñañgɨlɨñ. Ñambi, gwañgwa gwɨlat tɨpet nɨm makleñgɨlɨñ wɨn gɨtɨk yandɨpmum kɨm-taleñgɨlɨñ. Neta, soliña nandɨ-tale amalɨ Elotta ñɨndɨñ nɨñgɨlɨñda tɨmbi, “Nɨndɨ soliña wɨn ka-ta-bɨnambi, gwɨlat tɨpet tɨlak.”
23255	MAT 2:17	Nepek wɨndɨñ indaumbi, plofet Jelemaialɨ manda ñɨndɨñ eñguk wolok bien inda-dakleñguk,
23258	MAT 2:20	“Gwañgwa wɨlɨ kɨmbektok eñgɨlɨñ endɨ ip gɨtɨkkan kɨm-taleñgɨlɨñ, wala tɨmbi dɨk mɨlapi, gwañgwa meñat yanañgɨlɨmbi, Islael kwelan undane ñawɨt.”
23263	MAT 3:2	“Nain nɨm ombataumbi, Kunum Molomdɨ amatam gɨtɨk indañgan yambɨ-dɨkñeukak, wala tɨmbi sɨndɨ tɨ-pañgɨpañgɨlembi, gɨnañjɨ tambanewɨt!”
23264	MAT 3:3	Wɨn Yoanelañgan plofet Aisaialɨ manda ñɨndɨñ embi youkuk patak, “Kwet kambaññan sɨlaninnan ama nolɨ ñɨndɨñ kɨtɨlak, ‘Wopumdok telak tɨ-ñɨmbi, tɨ-dɨndɨme kena tɨñmɨnekalɨñ.’”
23267	MAT 3:6	yomjɨ e-jamilaumbi, Jodan tuknan gɨnan tambatambatok tuk i-semlɨñguk.
23273	MAT 3:12	Endɨ amatam kɨndem ba kolan ep danbepi tɨlak, wɨn amalɨ plaua nanañ mɨnjɨp gɨt gwɨlap ep danbi, bien wɨsɨ-kopi, gwɨlap ba kɨlɨkɨlɨk siu dɨlak, wɨndɨñgangot ama walɨ kɨndesɨ epbi, kolasɨ komba kɨmkɨm nɨmnat gɨnañ ep siu dɨnekalɨñ.”
23276	MAT 3:15	Gan Yesulɨ tambane nɨñguk, “Man ñɨndɨñgɨt nandɨ-nambi, nak elet wɨndɨñ tɨ! Wɨndɨñ tɨñɨpi, Anutulɨ dɨndɨm kuñgula elak wɨn tuopkan kɨmɨt-klendetamɨk.” Wɨndɨñ eumbi nandɨñɨmbi, gɨnan tambatambattok tuk iñmɨñguk.
23277	MAT 3:16	Iñmɨ-taleumbi, wolongan tuk pawan lambɨ ipi kañguk wɨn: kunum tombɨmbi, Anutulok Woñdɨ mambaip wandin endok plon pɨumbi kañguk.
23279	MAT 4:1	Yesulɨ tuk i-taleumbi, Satandɨ tɨ-kuyuk tɨñmektok Dɨndɨm Woñdɨ en nañgɨlɨmbi, kwet kambaññan sɨlaninnan ñañguk.
23280	MAT 4:2	Ñambi, tim sandap 40 nanañ gɨtɨk kɨmɨsip tɨ-talembi, nanañ gawat kuñguk.
23287	MAT 4:9	Daulɨmbi nɨñguk, “Tɨkap dɨk naka mɨlelem tɨ-nambi, nan-wowoñ tɨmbetañda, nepenepek kalañ ñɨn gɨtɨk sɨnɨk dɨkok bi-gametet.”
23288	MAT 4:10	Eumbi nɨñguk, “Satan, dɨk nambimbi ñau! Manda ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Dɨk Molomga Anutu en noñganda mɨlelem tɨ-ñɨmbi, kuñguñga endok gɨñgɨt wɨlɨmekañ.’”
23294	MAT 4:16	amatam yomjɨlok kɨlɨm gɨnañ kuañ enda Anutulɨ enlok kolsalen wopum kolɨ sale-semguk, tɨmbi kɨmkɨmlok gɨñgɨt kuañ endok kañdañ bo saleñguk.”
23295	MAT 4:17	Yesulɨ wandɨñ ña tombi, kusei kɨmɨpi, gɨñgɨt manda ñɨndɨñ eu pɨñguk, “Nain nɨm ombataumbi, Kunum Molomdɨ amatam gɨtɨk indañgan yambɨ-dɨkñeukak, wala tɨmbi sɨndɨ tɨ-pañgɨpañgɨlembi, gɨnañjɨ tambanewɨt!”
23297	MAT 4:19	Yesulɨ yambɨm enguk, “Sɨtɨ bɨmbi, nak nep kle-kuumbi, nak ama tiatia kena san-daut tɨ-sametat.”
23299	MAT 4:21	Tɨmbi Yesulɨ yousɨ ñañɨpi, ama dakwayañgot tɨpet nombo ep tɨmbɨ indañguk, wɨn Sebedilok nɨñañiit Yakobo gɨt kwayañ Yoane. Endɨ beset Sebedi gɨt kɨkeñ plon papi, pis tiatia lɨksɨ gɨlɨne-pakɨlɨñ. Tɨmbi Yesulɨ kɨtɨ-semumbi,
23301	MAT 4:23	Tɨmbi Yesulɨ Galili distrik tuop kle-gɨmbut kuñguk. Kuñɨpi, amatam it kiyaunjɨ gɨnañ enɨ-daut tɨ-sembi, Anutulɨ amatam nɨtek yambɨ-dɨkñelak wolok gɨñgɨt manda kɨndem eu pɨumbi, amatam jɨmbat kusei kusei inda-semguk ep tɨmbɨ kɨndem dañgɨlɨñ.
23302	MAT 4:24	Endɨ wɨndɨñ tɨmbɨmbi, koi gɨñgɨttɨ Silia provins tuop pɨndɨ dañguk. Tɨmbi amatamdɨ jɨmbatsɨat gɨtɨk endoñ yanañgɨpi bɨñgɨlɨñ, wɨn ama jɨmbat ba pɨñgɨp gawat kusei kusei inda-semguk, ba ama yal kolanjɨat, ba ama kɨm katap tañgɨlɨñ, ba ama kesɨt kuñgulok tuop nɨm gɨtɨkkan endoñ yanañgɨp bɨumbi, ep tɨmbɨ kɨndem dañgɨlɨñ.
23306	MAT 5:3	“Amatam Anutulok dainan nɨsɨla nandum pɨmbɨñen tɨlak endɨ wakan Kunum Molomdɨ yambɨ-dɨkñelak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23307	MAT 5:4	Tɨ-blamblae tɨmbi mano tɨ-kuañ endɨ wakan Anutulɨ en-busumbusuk tɨ-semekak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23310	MAT 5:7	Nosiila gɨnañ busuk tɨ-semañ enda wakan Anutulɨ wɨndɨñgot gɨnañ busuk tɨ-semekak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23313	MAT 5:10	Amatam Anutulok man tañgoneañda tɨmbi, mɨlap kusei kuseilɨ inda-semlak endɨ wakan Kunum Molomdɨ yambɨ-dɨkñelak, wala tɨmbi endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ.
23315	MAT 5:12	Neta, tuanjɨ wopum kunum gɨnañ pat-samlak, wala tɨmbi walenjɨ kɨndem daumbi, sɨlɨsɨlɨ tɨnekalɨñ. Amatamdɨ plofet ama damañgan kuñgɨlɨñ enda bo wɨndɨñgangot mɨlap kusei kusei tɨ-semmañgɨlɨñ.”
23316	MAT 5:13	Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila ñɨndɨñ enguk, “Palañdɨ kena tɨlak wolok tuop sɨndɨ amatam gɨtɨktok boñgɨpsɨnan wɨndɨñgangot tañ. Gan palañdok koñgom pɨ-taleumbi, nek ñala bɨndambo koñgom dawɨk? Wɨndɨñ tɨndɨlok tuop nɨm. Palañ wandin walɨ kena nɨmnat, wɨn slak kwet plon yalɨmulɨm ñaumbi, ama kesɨsɨlɨ yali-pañgɨpmañ.
23320	MAT 5:17	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ naka ñɨndɨñ nɨm nandɨ-nambi enekalɨñ, ‘Anutulɨ endɨkñe manda Moselok kiinan kɨmɨt-nɨmguk, tɨmbi plofet amalɨ manda nɨnɨ-daut tɨ-nɨmgɨlɨñ. Yesulɨ manda wakan wialektok indañguk.’ Sɨndɨ wɨndɨñ nɨm enekalɨñ. Nak manda wɨn wialettok nɨm indañgut, tambo nak wolok kusei tɨmba inda-dakleuptok indañgut.
23322	MAT 5:19	Wɨndɨñda tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda lakat sɨnɨk wandin no lapɨpi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan pɨmbɨñen sɨlanin sɨnɨk tɨlak. Gan tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda gɨtɨk tañgonembi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan loloñ tɨlak.”
23324	MAT 5:21	Sɨndɨ ama damasɨla manda ñɨndɨñ enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama no nɨm wɨlɨ kɨmbekak. No en ama no wɨlɨ kɨmbekakta, endɨ manda plon kɨmɨttok.’
23325	MAT 5:22	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: no en nolla gimbɨt tɨlakta, en manda plon kɨmɨttok. Ba no en nol manda winjɨt nɨmbi nɨ-suambatak, en wakan ka-dɨkñelok mɨn wopum gɨnañ kɨmɨttok. Ba no en nol ñɨndɨñ nɨlak, ‘Dɨk ama kamen sɨnɨk’, endɨ jɨmbɨñdok komba gɨnañ nɨ-muttok.
23326	MAT 5:23	Wala tɨmbi dɨk tapma tɨmbepi sisuetnan ña ipi, nokalɨ nandɨ-kola tɨ-gamek wɨn nandɨ-sɨwɨtañda,
23330	MAT 5:27	Manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn sɨndɨ nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama nolok tamɨn gɨta telak joñgo nɨm kuukañ.’
23336	MAT 5:33	Sɨndɨ ama damasɨla ñɨndɨñgangot enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk manda e-kwambɨñ dañguñ wɨn nɨm maklembi tambɨlekañ. Dɨk Wopumdok dainan nepek nek tɨndɨlok e-top tɨñguñ wolok tuop tɨmbekañ.’
23337	MAT 5:34	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: e-kwambɨnda manda no nɨm enekalɨñ, wɨn kunum ba kwet ba Jelusalem wolok plon nɨm enekalɨñ. Ñɨndɨñda: kunum gɨnañ Anutulɨ pipapi, amatam yambɨ-dɨkñelak, tɨmbi kwettɨ wɨn kesilok gembañ tɨmbɨmbi, kesi wolok plon kɨmɨtak. Tɨmbi Jelusalem wɨn Ama Wapmañ wopum endok il kwel.
23340	MAT 5:37	Ama nolɨ nepek nola san-kaumbi, dɨndɨmgan tambanembi, ‘Oñ’ ba ‘Nɨm’ nɨnekalɨñ. Tɨkap sɨndɨ mandanjɨ tɨmbɨ kwambɨñ danelɨñdok nandañ wɨn Kolan Molomdok kandañ nanin bɨlak.”
23341	MAT 5:38	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn nandɨ-taleañ, ‘No en ama nolok dai tɨmbɨ kolaukta, endok dai bo tɨmbɨ kolalok. Ba no en ama nolok man kwandai wɨlɨ gɨloñmekta, endok man kwandai bo wɨlɨ gɨloñmɨlok.’
23342	MAT 5:39	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: ama no kolan tɨ-samumbi, tambon nɨm ombɨñmɨnekalɨñ. Nɨm sɨnɨk. Tambon sɨndɨ ñɨndɨñ tɨnekalɨñ: tɨkap ama nolɨ bumga tombon wɨlekta, tombon wɨndɨñgot wɨlektok tambaneñmekañ.
23344	MAT 5:41	Ba tɨkap ama nolɨ kaikan gan-gɨñgɨnembi, nepenepelɨ wɨn kwet kɨmɨn noñgan wolok tuop bembi ñañmeñdok elakta, dɨk kwet kɨmɨn tɨpet wolok tuop bembi ñañmekañ.
23346	MAT 5:43	Sɨndɨ damañgan ñɨndɨñ een wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk nokala gɨnañ kɨndem tɨñmekañ, tɨmbi kanjɨkkala nandɨ-kola tɨñmekañ.’
23347	MAT 5:44	Gan natna ñɨndɨñ sanlet: kanjɨksiila gɨnañ kɨndem tɨ-semnekalɨñ, ba ama mɨlap kusei kusei tɨ-samañ enda Anutulɨ gwɨlam tɨ-semektok nɨmolo tɨ-semnekalɨñ.
23348	MAT 5:45	Wɨndɨñ tɨñɨpi, sɨndɨ kunum Bepsɨlok wembe gwañgwa kuañ wɨn inda-dakleukak. Neta, endɨ ama gɨtɨkkan, wɨn ama kɨndem mandan kɨmɨt-kleañ wakɨt ama kolan mandan wɨkañ enda gɨtɨk maim kolɨ sale-sembi, gwi nɨ-mut-semlak.
23349	MAT 5:46	Tɨkap sɨndɨ ama gɨnañ kɨndem tɨ-samañ endañgot gɨnañ kɨndem tɨ-semnelɨñda, nektok kuseila Anutulɨ tambon ombɨ-samek? Wɨn takis epep ama kolan endɨ bo telak wakangot kleañ wɨn!
23350	MAT 5:47	Ba tɨkap sɨndɨ nosiilañgot not tɨ-semañda, kunditsɨ walɨ amatam dɨwɨn endok kunditsɨ nɨtek maklewɨk? Amatam Anutu nɨm nandɨñmañ endɨ bo wɨndɨñ nɨm tañ ba?”
23359	MAT 6:8	endok nɨmolonjɨlok telal nɨm klenekalɨñ. Sɨndɨ Bepsɨla nepek nola gamañ nɨm nɨ-nandɨñɨlɨmbi, nekta lonjɨañ wɨn endɨ ikan nandɨ-talelak.
23363	MAT 6:12	Nɨndɨ amatamdɨ yom tɨ-nɨmañ wɨn bi-semamɨñ, wɨndɨñgangot dɨk yomnɨ bi-nɨmɨñ.
23365	MAT 6:14	Nandañ. Sɨndɨ amatam ep tɨndɨnjɨ kolan wɨn bi-semnelɨñda, Bepsɨ kunum gɨnañ patak endɨ bo sɨndok yomjɨ bi-samekak.
23366	MAT 6:15	Gan, tɨkap sɨndɨ amatam ep tɨndɨnjɨ kolan nɨm bi-semnelɨñda, Bepsɨ endɨ bo ep tɨndɨnjɨ kolan nɨm bi-samekak.”
23367	MAT 6:16	Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Ama man manbenjɨ malet nomɨk endɨ nanañ gɨtɨk kɨmɨsip tɨñɨpi, dei blamblae ba tɨ-kolakola embi, nanañ kɨmɨsip tañ wɨn amatam dausɨnan inda-daklenelɨñdok. Nak biañgan sanlet: endɨ tuanjɨ ikan kasɨle-taleañ. Wala tɨmbi nain nola ba nola sɨndɨ nanañ gɨtɨk kɨmɨsip tɨndɨlok telak kɨmɨt-kleñɨpi, wɨndɨñ nɨm tɨnekalɨñ.
23369	MAT 6:18	Wɨndɨñ tɨmbeñda, dɨk nanañ kɨmɨsip tɨlañ wɨn Bepka kwet sembɨn patak en noñganlañgot inda-daklewɨñ, amatamda nɨm. Tɨmbi Bepkalɨ nepek dausɨnan sembɨn indalak wɨn kalakta endɨ tuan ombɨ-gamekak.”
23386	MAT 7:1	Yesulɨ manda yousɨmbi ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ amatamdok ep tɨndɨnjɨ kañ-danbi, endɨ kolasɨ wɨndɨñ nɨm enɨnekalɨñ. Nɨm kañbi, Anutulɨ sɨnda wɨndɨñgangot tɨ-samek.
23387	MAT 7:2	Nekta, telak nɨtek plon sɨndɨ amatam yambɨ-dan tɨ-semañ, wɨndɨñgangot Anutulɨ bo sambɨ-dan tɨ-samekak. Tɨmbi kusei nɨtektok tuop sɨndɨ amatam yambɨ-dan tɨ-semañ, kusei wolok tuopkan Anutulɨ bo sambɨ-dan tɨ-samekak.
23390	MAT 7:5	Dɨk ama juluñgandok. Dama dɨtnalok dauka gɨnañ komba bem patak wɨn kle-kopmek, siñgi kɨndem dei-kɨliñ embi, nokalok dai gɨnañ kɨlɨkɨlɨk mɨnam patak wɨn kle-kolekañ.
23407	MAT 7:22	Kunum Molomdɨ amatam yambɨ-danbekak wolonda asuptɨ ñɨndɨñ nanɨnekalɨñ, ‘Wopum, wɨn dɨkok kokala nɨndɨ plofet manda eñgɨmɨñ, yal kolan ep kle-semgɨmɨñ, tɨmbi kundit gembɨnat engano asup tɨñgɨmɨñ yañ!’
23409	MAT 7:24	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “No en manda gɨtɨk ñɨn san-talelet wɨn tɨke-kulakta, endɨ ama nanandɨnat ñandin: endɨ il kɨndilɨpi, ita mambɨ ilɨmbi, kawat ta kusei gɨnañ melɨ pɨumbi, gembɨnatkan youlɨ gɨlɨm da-taleñguk. Wɨndɨñ tɨmbi, il kɨndit-talem palɨmbi,
23410	MAT 7:25	nain nola gwi gwam wopum sɨnɨk it plon suañguk, tɨm sasalelɨ bo it pendɨt-tɨlalɨmbi, dɨñdam pakuk. Nekta, kawat ta kusei gɨnañ melɨ pɨumbi youlɨ gɨlɨm dañgukta nɨm gɨloñguk.
23411	MAT 7:26	Gan no en manda gɨtɨk ñɨn san-talelet wɨn nandɨmbi nandɨ-kɨmkɨmnelakta, endɨ ama kamen ñandin: endɨ il kɨndilɨpi, ita kenanjat sɨlanin plon mambɨ ikuk. It kɨndit-talem palɨmbi,
23413	MAT 7:28	Yesulɨ amatam kɨmɨn wopum nanandɨ emguk, wɨn endɨ endɨkñe nandɨ-tale amanjiilɨ enɨ-daut tɨ-semmañgɨlɨñ wolok tuop nɨm tɨñguk. Nɨm, endɨ enlok man ba gembɨn plon enɨ-daut tɨ-sem tɨ-kuñguk, wala tɨmbi manda eu taleumbi amatamdɨ nandɨ-gɨtɨñgɨtɨk tɨmbi, dambenjɨ pɨumbi pakɨlɨñ.
23417	MAT 8:3	Eumbi, kii kot-suapi, ama wɨn tɨke-kambi nɨñguk, “Nak nandɨ-gamlet. Dɨk kɨndem da” eumbi, wolongan wanda kwambɨñ walɨ pailɨmbi kɨndem dañguk.
23425	MAT 8:11	Nak ñɨndɨñ sanba: Kunum Molomdɨ kusei kɨmɨpi, amatamñii indañgan yambɨ-dɨkñembi, nanañ sina wopum tɨ-semekak, wolonda amatam asup kwet tuopnan nanin endɨ bɨmbi, Ablaam, Aisak gɨt Jekop en gɨta nanañ nanekalɨñ.
23429	MAT 8:15	Tɨmbi Yesulɨ kii plon tɨke-kaumbi, jɨmbalɨ taleumbi, tam walɨ mɨlapi, nanañ tuk tɨmbɨ plaptañguk.
23430	MAT 8:16	Maim pɨumbi, ama yal kolanjɨat asup yanañgɨpi, Yesuloñ bɨñgɨlɨñ. Bɨumbi, man mandalɨñgot yal ep kle-kopi, amatam jɨmbatsɨat gɨtɨk ep tɨmbɨ kɨndem dañgɨlɨñ.
23435	MAT 8:21	Tɨmbi gwañgwañiiloñ nanin ama nolɨ Yesu ñɨndɨñ nɨñguk, “Wopum, nandɨ-namumbi, dama ña bepna kɨndit tapli-bimek bɨm gep kle-kuutat.”
23445	MAT 8:31	Tɨmbi yal kolan endɨ Yesulɨ nandɨ-semektok nɨ-gɨñgɨnembi eñgɨlɨñ, “Tɨkap dɨk nɨp kleup tɨlañda nandɨ-nɨmumbi, bɨt kɨmɨn da pakañ endok gɨnañjɨ gɨnañ ña pɨna.”
23458	MAT 9:10	Tɨmbi Yesu gɨt gwañgwañii endɨ it gɨnañ lo pipapi, nanañ nañgɨlɨñ. Nañɨlɨmbi, takis epep ama ba ‘yom ama’ asup dɨwɨndɨ bɨ yousɨmbi, en gɨta nanañ yakan na-pakɨlɨñ. Na-palɨñɨlɨmbi,
23461	MAT 9:13	Sɨndɨ ñambi, Anutulok mandan ñɨndɨñ youyoulɨn patak wɨn pinapi, bien ka-daklenekalɨñ, ‘Nak ama gɨnañ busuk tɨ-semnelɨñdok nandɨlet, tapma tɨ-namañ wala nɨm.’ Wɨndɨñda nak yom ama en-tiañeuttok indañgut, ama nɨsɨla nandum dɨndɨm sɨnɨk tɨlak enda nɨm.”
23463	MAT 9:15	Eumbi, Yesulɨ gwañgwañiilɨ kusei nekta ep tɨndɨn damanin nɨm kɨmɨt-kleñgɨlɨñ wɨn eu dakleuktok eyout manda dɨwɨn eñguk. Eñɨpi, enla ba gwañgwañiilok plon ñɨndɨñ embi enguk, “Ama nolɨ tamɨn tɨlakta tɨmbi, sina mɨn na-sɨlɨsɨlɨlok nain indaumbi, noliilɨ kɨndem blandok telak kleñɨpi, nanañ kɨmɨsip tɨnelɨñ ba? Wolok tuop nɨm. Gan ama wɨn noliilok boñgɨpsɨnan nanin yapma tɨke-ñaumek, noliilɨ blandok telak klenepi, nanañ kɨmɨsip pa tɨnekalɨñ.”
23468	MAT 9:20	Tɨmbi tam no tam jɨmbat indañmɨ palɨmbi, gwɨlat 12 taleñguk endɨ enla ñɨndɨñ e-nandɨñguk, “Nak Yesulok dasindasingot tɨke-kautatta, kɨndem dautat.” Wɨndɨñ eñɨpi, endok siñgi kandañ ñambi, dasindasin kusipgot tɨke-kañguk.
23470	MAT 9:22	Tɨke-kaumbi, undanem tam kañbi nɨñguk, “Wembe, waleñga kɨndem dawɨn. Nanandɨ-kɨlɨktɨñgalɨ gep tɨmbɨ kɨndem dalañ.” Tɨmbi nain wolondañgan tam walɨ kɨndem dañguk.
23471	MAT 9:23	Tɨmbi Yesulɨ ka-dɨkñe ama endok ilnan ña tombi yambɨñguk wɨn: amatam asup kɨmɨn tɨ-palɨmbi, dɨwɨsɨlɨ blandok kap pakñuaktɨ pendɨlɨmbi, dɨwɨsɨlɨ mano tɨmbi, losala wopumgan tɨñgɨlɨñ. Tɨ-palɨm yambɨmbi
23473	MAT 9:25	Gan amatam ep kleum pawan pɨ-taleumbi, Yesulɨ wembe pakuknan lombi, kii plon tɨkeum mɨlakuk.
23483	MAT 9:35	Tɨmbi Yesulɨ it kwet wopum ba tip gɨtɨk kle-gɨmbulepi ñañguk. Ñañɨpi, amatam it kiyaunjɨ gɨnañ enɨ-daut tɨ-sembi, Anutulɨ amatam yambɨ-dɨkñelak wolok plon gɨñgɨt manda kɨndem eu pɨumbi, amatam jɨmbat kusei kusei inda-semguk ep tɨmbɨ kɨndem dañgɨlɨñ.
23484	MAT 9:36	Tɨmbi endɨ ama kɨmɨn wopum yambɨñguk wɨn endɨ sipsip ka-dɨkñenjɨ nɨmnat ba tɨ-plaplaenjɨ nɨmnat nomɨk kuumbi yambum mɨlataumbi blan tɨ-semguk. Blan tɨ-sembi,
23491	MAT 10:5	Tɨmbi Yesulɨ gwañgwa 12 wala wakan en-mupi, molo manda embi enguk, “Islael amatam endɨ sipsip pait-pakañ wandin, wala tɨmbi sɨndɨ endoñgot ña yambɨnekalɨñ. Sɨndɨ Samalia amatam endok isɨ kwesɨnan nɨm lonekalɨñ, ba amatam Judalok sambat nɨm endoñ nɨm ñanekalɨñ, Juda amatamdoñgot ñanekalɨñ.
23494	MAT 10:8	Tɨmbi jɨmbatsɨat ep tɨmbɨ kɨndem danekalɨñ, ba kɨmkɨmɨn ep tɨmbɨ mɨlatnekalɨñ. Wanda kwambɨñjɨat ep tɨmbɨ gɨlɨta-semnekalɨñ, ba yal kolanjɨat ep kle-kot-semnekalɨñ. Gembɨ samsamɨn wɨn tuan nɨmnat, wala tɨmbi sɨndɨ kena tuan nɨmnat kenane-semnekalɨñ.
23497	MAT 10:11	Sɨndɨ it kwet wopum ba tip nolok ba nolok lonekalɨñ, wolonda ama kɨndem nolɨ not tɨ-samektok e-lonjɨmbi en-nandɨ tɨnekalɨñ. En-nandɨ tɨmbɨmbi, nɨsɨ inda-dakleumbi, en gɨta ñambi, wandɨñ patnekalɨñ tuop endok ilnangot dou mɨlat tɨnekalɨñ.
23499	MAT 10:13	Tɨkap it wolok gɨnañ pakañ endɨ not tɨ-samnekalɨñda, busuk walɨ endok kandañ palekak. Nɨmda, Anutu nɨ-nandumbi, busuk wɨn yapma tɨkeukak.
23504	MAT 10:18	Endɨ naka tɨmbi ama wapmañ ba ka-dɨkñe ama endoñ mandala sanañgɨlɨmbi, telak inda-samumbi, gɨñgɨt manda kɨndem en ba dɨwɨn Juda ama nɨm enda bo enɨnekalɨñ.
23507	MAT 10:21	Ama dɨwɨn nak nɨm nep kleañ endɨ dasii ba kwayañjii nandɨ-kɨlɨktɨ namañ wɨn kanjɨknailok kɨsɨnan yapɨpi, yandɨpmɨ kɨmnelɨñdok. Ba besii dɨwɨndɨ gwañgwañjɨ bɨsat wɨndɨñgangot tɨ-semnekalɨñ. Tɨmbi wembe gwañgwalɨ menjɨ bepsɨla wɨndɨñgot kanjɨk tɨ-sembi, amalɨ yandɨpmɨ kɨmnelɨñdok enekalɨñ.
23510	MAT 10:24	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Mɨlaptok kandañ nak ñɨndɨñ sanlet: gwañgwalɨ nɨndaulɨn nɨm makle-patak, tɨmbi kena gwañgwa sɨlanin endɨ molomñɨn nɨm makle-patak.
23511	MAT 10:25	Wala tɨmbi amalɨ nɨndaut ba molom mɨlap nɨtek tɨ-semnekalɨñ, wɨndɨñgangot gwañgwan ba kena gwañgwanla tɨ-semnekalɨñda, wala endɨ manda nɨmnat. Endɨ naka Belsebul nangɨlɨñ, wɨn Satan. Sambatsiilok kumbamla wɨndɨñ nɨñgɨlɨñda, nɨtek tɨmbi sambatnai nɨm san-kolakolae sɨnɨk tɨ-samnelɨñ?
23515	MAT 10:29	Monɨk tipnam tɨpet mɨnem kwandai gɨmɨn noñganlɨñgot tuatuan, gan noñgan piulekta, sɨndok Bepsɨlɨ wɨn nandɨ-talelak. Endɨ monɨk kambak wandin yambɨ-dɨkñelakta,
23516	MAT 10:30	sɨndɨ bo sambɨ-dɨkñelak, tɨmbi kumbanjɨ saktok kunakunat wɨn bo nandɨ-talelak.
23518	MAT 10:32	Sɨndɨ amalok dausɨnan ‘Nak Yesulok gɨñgɨt kulet’ wɨndɨñ e-dakleañ, nak bo wɨndɨñgangot kunum Bepnalok dainan sɨnda nɨ-dakleutat.
23520	MAT 10:34	Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila ñɨndɨñ enguk, “Sɨndɨ ñɨndɨñ nɨm nandɨ-namnekalɨñ, ‘Endɨ kwelandok mik gɨtɨk tɨmbɨ taleupi indañguk’. Nak mik tɨmba taleuktok nɨm indañgut. Nɨm. Nak kakit nomɨk
23524	MAT 10:38	Tɨmbi ama no kloñbalɨ nɨm bembi nep kle-kulakta, enda bo nandɨñmam tuop nɨm tɨ-namlak.
23525	MAT 10:39	Ama no kuñgun enlok biñmɨlak, endok kuñgun pailɨmekak. Gan ama no naka tɨmbi kuñgun bi-namlakta, endɨ kuñgun taletalen nɨmnat indañmekak.”
23526	MAT 10:40	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “No en sɨnda not tɨ-samlak, endɨ naka not tɨ-namlak, tɨmbi no en naka not tɨ-namlak, endɨ Anutu nan-mukuk enda not tɨñmɨlak.
23528	MAT 10:42	Sɨndɨ gɨñgɨtnai kosɨ nɨmnat ñɨn endoññan nanin no ka-nandɨwɨt. Nak biañgan ñɨndɨñ sanlet: no en ama wolok kusei ka-daklembi, plap tɨñmɨlak ba tukgot gɨpi mɨlak endok tuan wɨn biañgan Anutulɨ kɨmɨlɨm palmekak.”
23529	MAT 11:1	Yesulɨ gwañgwañii 12 wɨndɨñ enɨ-dɨkñe-sem-talembi, walinin pɨ ñambi, Juda amatam enɨ-daut tɨ-sembi, gɨngɨt manda kɨndem enbektok it kwet pakɨlɨñnan ñañguk.
23534	MAT 11:6	Tɨmbi no en kusatna ka-nandumbi, nanandɨ-kɨlɨktɨn nɨm pipɨlak, endɨ amatam dɨwɨn yapma kle-patak.”
23538	MAT 11:10	Endɨ Anutulok gɨñgɨt ee ama, wɨn enda wakan manda ñɨndɨñ youp bimbin patak, ‘Nandɨlañ, nak gɨñgɨt ee amana no nɨ-mulambi, telak dama tɨ-gambi, telak tɨ-dɨndɨme kena tɨ-gamekak.’ Wɨn Yoanela manda wɨndɨñ youp bimbin patak.
23540	MAT 11:12	Yoanelɨ tuk ii-sem kena kusei kɨmɨpi tɨñguk walinin bɨkap man ñɨndɨñgɨt nepek ñandin indalak: ama kolan ba sañan endɨ Kunum Molomdɨ amatamñii nɨtek yambɨ-dɨkñelak wolok endaut manda wɨn mik tɨ-ñɨmbi, tɨmbɨ kolanelɨñdok gɨñgɨne kena tañ.
23544	MAT 11:16	Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Nak amatam man ñɨndɨñgɨt kuañ sɨnda nɨtek ewɨt? Sɨndɨ wembe gwañgwa wandin ipakanan pipapi, nosiila ñɨndɨñ kɨtɨ-semañ,
23555	MAT 11:27	Eñɨpi yousɨmbi, amatamda enguk, “Bepnalɨ gembɨn nanandɨn gɨtɨk wɨn naka nam-taleñguk, tɨmbi en noñganlɨñgot Nɨñañ nandɨ-namlak. Tɨmbi Bep wɨn nindɨ nandɨñmañ? Wɨn Nɨñañ en ba ama nin endɨ epmbi, Bep daut semlak endɨñgot Bep nandɨñmañ.
23557	MAT 11:29	Nak kulan busuk molom, natnala nɨm ewa lolak, wala tɨmbi sɨndɨ nambium sanañgɨlambi, manda san-daut tɨ-samlet wɨn tañgonenekalɨñ. Wɨndɨñ tɨ-kuñɨpi, gɨnañjɨlɨ busukñaneukak. Tañgotañgo nak tañgonenelɨñdok samlet wɨn tɨkembi tañgonenekalɨñ.