Wildebeest analysis examples for:   nmw-nmws   ASCII_PUNCTUATION    February 25, 2023 at 00:54    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Yeisu Keriso hana tubu lihuine sohode ti ya. Yeisu Keriso iye Deivid tubutubuine, Deivid iye Eibraham tubutubuine.
23215  MAT 1:2  Eibraham natune Aisak, Aisak natune Jeikob, Jeikob he-nanatune Juda ge he-hauhavane,
23216  MAT 1:3  Juda he-nanatune Peres ge Jera, tinadiye Tama, Peres natune Hesron, Hesron natune Ram,
23217  MAT 1:4  Ram natune Aminadab, Aminadab natune Nason, Nason natune Salmon,
23218  MAT 1:5  Salmon natune Bowasa, tinane iye Reihab, Bowasa natune Obeda, tinane iye Rut, Obeda natune Jesi,
23219  MAT 1:6  Jesi natune Kin Deivid. Deivid natune Solomon, tinane gane iye veto Uraiya poniyene,
23220  MAT 1:7  Solomon natune Rehobowam, Rehobowam natune Abaija, Abaija natune Asa,
23221  MAT 1:8  Asa natune Jehosefet, Jehosefet natune Jehoram, Jehoram natune Usaiya,
23222  MAT 1:9  Usaiya natune Jotem, Jotem natune Ahas, Ahas natune Hesekaiya,
23223  MAT 1:10  Hesekaiya natune Manasa, Manasa natune Eimon, Eimon natune Josaiya,
23224  MAT 1:11  Josaiya he-nanatune Jehoyasin ge he-hauhavane, saugeine Babilon si luwom si yawanid Juda ge si yomoteiid Babilon.
23225  MAT 1:12  Si yawanid Juda ge si yomoteiid Babilon he muine: Jehoyasin natune Seyaltiyel, Seyaltiyel natune Serababel,
23226  MAT 1:13  Serababel natune Abiud, Abiud natune Elayakim, Elayakim natune Eiso,
23227  MAT 1:14  Eiso natune Jeidok, Jeidok natune Akim, Akim natune Eliud,
23228  MAT 1:15  Eliud natune Eliyesa, Eliyesa natune Meitan, Meitan natune Jeikob,
23229  MAT 1:16  ge Jeikob natune Josep, Meri mwaniyene. Meri i hab Yeisu, iye ta nga Mesaiya.
23230  MAT 1:17  Iye te heine Eibraham hana had Deivid ta paidi sai ge sai wedi hohoyowate potin (14), Deivid hana had sauge gane si yomoteiid Juda Babilon sai ge sai wedi hohoyowate potin (14), ge sauge ga yake hana had Mesaiya i youmate sai ge sai wedi hohoyowate potin (14).
23231  MAT 1:18  Yeisu Keriso wana youmate sohode ti ya. Tinane Meri bwaine ge Josep si kaukauwaroru. Taine habe si dehaduwe, si paidi Meri hobak i matabuwon Yayaluwo Gagabubine wana gaisi heine.
23232  MAT 1:19  Josep wana page i dohob ge taine nuwane i depamwadine-yan Meri boda he matadiye, iloke i nuwotu tage wedi kaukauwaroru i elake sumo.
23233  MAT 1:20  I nunuwotu sohode ti yo, habe he wana heneluluwo Guyau wana anelose i youmate heine ge i nga, “Josep, Deivid tubune, tab u ematok u howo Meri poniyem, kaiwane wana matabuwon i luwom Yayaluwo Gagabubine heine.
23234  MAT 1:21  Bwele i hab natune tolomo, ge hidane u tin Yeisu, kaiwane bwele i pwamwadid wana bobode he wedi gegi.
23235  MAT 1:22  I youmate sohode ti yo, iloke Guyau wana lihu gane profet hotiya i payoumate i tabwa tolosuwok,
23236  MAT 1:23  i nga, “Hehoi tan i delotolomo benan habe i matabuwon ge i hab natune tolomo, iloke hidane si tin Imanuwel.Imanuwel hana sapu te “Helak iye bwaide.
23237  MAT 1:24  Sauge Josep i hene suwoyuk, bwen i hadaenge Meri sohode Guyau wana anelose wana lihu heine.
23238  MAT 1:25  Agegene taine bwaine si dehene toyao hana had i hab natune tolomo. Bwen Josep i tin memai hidane Yeisu.
23239  MAT 2:1  Yeisu si hab Betlehem, Judiya wana ganahao, saugeine Herodi iye wedi kin. Habe tosibe-yan si sehudi natek si dom Jerusalem,
23240  MAT 2:2  si tayak si nga, “Memai gane si hab tage Judiya wedi kin iye igohoi? Hana hetutuhi sinanane ha hite paidi natek, iyete ha luwom ge nuwamai ha la ha kululu heine.
23241  MAT 2:3  Sauge Kin Herodi i longe wase ya i nunuwotu nabi kaiwane, sohode hedi Jerusalem hana tomiye bwabwaligadiye.
23242  MAT 2:4  I gon paseid topowo lalahine ge Logugui hana topapalapu ge i tayakid i nga, “Mesaiya bwele si hab igohoi?
23243  MAT 2:5  Si liwo si nga, “Betlehem, he Judiya wana ganahao, kaiwane profet i leli sohode ti ya:
23244  MAT 2:6  Humiu Betlehem, Judiya wana ganahao, tan bosowane ta deliwo hidamiu taine i dekai Judiya hana todedei-yan he gamwadiye, kaiwane todedei hotiya benan habe i youmate he gamwamiu iloke i matahasikid lo bobode Isrel.
23245  MAT 2:7  Habe Herodi i liwo tosibe-yan si luwom he-bwaine si lihu sumo, bwen i tayakid se sauge suwok sinanane ya i youmate.
23246  MAT 2:8  Habeto i patileid si la Betlehem, i nga, “Hu la gen hu luweniyan vetahe memai. Sauge hebe hobak hu paidi, hu luwom lo wase hu giyau, iloke nau hedi a la a kululu heine.
23247  MAT 2:9  Tosibe si longe kin halingane bwen si dodogan hedi, habe sinanane gane si paidi natek si paidi hedi. Ge sauge si paidi, si yariyae nabi suwok. Bwen sinanane i dedeiyanid hana had i manao he yawan pwatane, gane memai i miye heine.
23249  MAT 2:11  Habe si la si setuk he guwole ge si paidi memai bwaine tinane Meri, bwen si lipwakoko ge si kululu heine. Wedi gogomwau hana nabo si tate habe wedi mulolu si giyau heine, gold, frenkinsens ge enunu gane hidane meya.
23250  MAT 2:12  Heneluluwo heine Helak i liwo heidiye tab si esehavile Herodi heine, ge habe si selok he hiyede mwage hotiya si la he habadiye.
23251  MAT 2:13  Sauge tosibe si yogo, habe Josep he wana heneluluwo Guyau wana anelose i youmate heine ge i liwo i nga, “Herodi bwele i luweni memai nuwane i tagapamate. U suwoyuk, memai bwaine ge tinane u sehapeid ge hu iwowo hu la Ijip. Iloke gen hu miyemiye te he yake, hana had a liwo, habeto hu sehavile.
23252  MAT 2:14  Habe Josep i suwoyuk, memai bwaine ge tinane i sehapeid bwen gogou si yogo si la Ijip,
23253  MAT 2:15  ge si miyemiye te he yake hana had Herodi i mate. I youmate sohode ti yo, iloke Helak wana lihu gane profet hotiya i payoumate i tabwa tolosuwok, i nga, “Natu a gon-an i setagi Ijip.
23254  MAT 2:16  Sauge Herodi i lapu age tosibe si yokapisi-yan, bwen i huge suwok. Habe i patileid wana tosagiyau ge bubuyese bobode he Betlehem ge hana ganahao bwabwaligane, hebwaden wedi bwaime ho-iwo ge i sedau, si tagapamateid. I gorugoru sauge gane i lapu tosibe si lihuyan ge sinanane i youmate.
23255  MAT 2:17  I youmate sohode ti yo, iloke Jeremaiya wana lihulihu i tabwa tolosuwok, i nga:
23256  MAT 2:18  Halhalinge hotiya si longe he Rama hei, tantan nunuwongakine suwok. Reitsel i tan he-nanatune kaiwadiye, i boleu si payariyae nuwane, kaiwane hobak taine hedi si degan.
23257  MAT 2:19  Wedi miyemiye he yake hana had Herodi i mate, bwen he Ijip hei Guyau wana anelose i youmate Josep he wana heneluluwo
23258  MAT 2:20  ge i nga, “U suwoyuk, memai bwaine ge tinane u sehapeid ge hu sehavile Isrel wana ganahao, kaiwane gane nuwane memai i leme hobak i mate.
23259  MAT 2:21  Bwen Josep i suwoyuk, memai bwaine ge tinane i sehapeid ge si sehavile ganahao Isrel.
23260  MAT 2:22  Agegene sauge i longe Akeleyas i tabwa kin he ganahao Judiya, i milase tamane Herodi habane, bwen Josep i matok lok te he hiyebe yake. He wana heneluluwo Helak i liwo heine, bwen i lok he ganahao Galili,
23261  MAT 2:23  ge i la i miye he hiyebe Nasaret. I youmate sohode ti yo, iloke profet wedi lihu Mesaiya kaiwane i tabwa tolosuwok, si liwo, “Benan bobode si nga iye gagama Nasaret.
23262  MAT 3:1  Sauge yake Jon Tobaptais i luwom ge i papalapu he hiyebe kevekeveine Judiya he wedi huyahai gamwane.
23263  MAT 3:2  I nga, “Hu seyok lemi page ngakngakine, kaiwane Helak wana bagalogugui hana sauge hobak i sepasepase.
23264  MAT 3:3  Jon lihuine te profet Aiseya i lihuyan saugeine i liwo i nga: Tolomo hotiya ti yo i gongon he huyahai kevekeveine, i nga, “Guyau wana hiyede hu lovivine-yan, ge hu pasapu.
23265  MAT 3:4  Jon hana kaliko iye kaliko gane si ginawi he kamel pupululune ge kiviline hana pan si ginawi he bulumwakau dimwene. Nahane iye kimbi ge giwo gane he huyahai.
23266  MAT 3:5  Bobode si luwom heine si hudi Jerusalem, si hudi Judiya he wana ganahao bwabwaligane, ge hiyebe bwabwaligane hebwaden si miye he bwai Joden hadidine.
23267  MAT 3:6  Si waseyan wedi gegi iloke i pabaptaisid he bwai Joden.
23268  MAT 3:7  Boda Farisi ge boda Sadiusi si hoyowate i paidiid si eluwom tage i pabaptaisid, bwen i liwo heidiye i nga, “Humiu sohode mwate! Sega i liwo heimiu ge nuwamiu hu iwowoyan Helak wana pepelase gane i eluwom?
23269  MAT 3:8  Hebe tolosuwok hobak hu seyok lemi gegi, gen hinone i youmate he yawedimiu.
23270  MAT 3:9  Tab hu enuwotu tage hu nga, ‘Hamai tubumai Eibraham, hamai Helak wana hasehase bobodeidiye!A liwo heimiu, Helak bosowaine i yomoid pak ya ge i ginawiid Eibraham he-tutubune.
23271  MAT 3:10  Hobak i lovivine-yan wana kelumo ge bwele i gotem hubwahi hewasidiye ge si mabwin. Hubwahi bwabwaligane hebwaden hinodiye taine i dedohob bwele i gu yokid ge i yomo tukanid he hiwo.
23272  MAT 3:11  Habe Jon i liwo i nga “Nau a pabaptaismiu he bwai, kaiwane hobak hu seyok lemi page ngakngakine. Agegene gane i eluwom he muiu, iye hidane i kai, nau hidau taine i dekai. Nau taine lo dohob i degan ge tage bosowau a delohowo hehene hana pase. Iye habe i pabaptaismiu Yayaluwo Gagabubine heine ge he hiwo.
23273  MAT 3:12  Wana sabol mwage i bwangehasik he nimane, hawesine bwen i etelipune wana wit hinone bwaine ge dimwene i ehase, iloke habe hinone suwok i yomotei he hana bagayomotei, ge dimwene i ton he hiwo gane tan sauge hotiya i edebuwode.
23274  MAT 3:13  Saugeine yake Yeisu i hudi Galili i la he bwai Joden, bwen i liwo Jon heine i nga, “U pabaptaisau.
23275  MAT 3:14  Agegene Jon nuwane i pi Yeisu wana nuwotu, ge i nga, “Akum huwo te u pabaptaisau. Mwatan ge u luwom heyau?
23276  MAT 3:15  Yeisu i golase halingane i nga, “Sauge ya gen ta ginawi sohode lo nuwotu. Hebe ta ginawi sohode, bwele Helak wana nuwotu ta paololek.Habeto Jon i taem.
23277  MAT 3:16  Jon i pabaptais Yeisu bwen Yeisu i gaesai he bwai. Ge sauge yake bulubulu i mwapwe ge Yeisu i paidi Helak Yayaluwane sohode lumlum i sesedau ge i luwom heine.
23278  MAT 3:17  Bwen hahalinge hotiya i dom he bulubulu i nga, “Ga yetei iye natu nunuwaneine; a yariyae suwok iye kaiwane.
23279  MAT 4:1  Bwen Yayaluwo Gagabubine i pagolok Yeisu i la he huyahai kevekeveine ge bwele Seitan i hamnohon Yeisu.
23280  MAT 4:2  Yan ho-epak ge gogou ho-epak Yeisu i palahasik hana buwota ge i hauhawanun, habeto i buwota.
23281  MAT 4:3  Bwen Seitan i luwom heine ge i hamnohon i nga, “Hebe tolosuwok huwo Helak Natune, u golok pak ya heidiye iloke si tabwa haga.
23282  MAT 4:4  Yeisu i golase halingane i nga, “Buk Bwabwalene i liwo, ‘Taine tage bobode haga hohowane si han ge yawedidiye i gan, agegene lihu bwabwaligane gane i hudi Helak he hawane si longe bwen yawedidiye i gan.’ 
23283  MAT 4:5  Habeto Seitan i sehape Yeisu si la Jerusalem, hiyebe bwabwalene, ge i pamidi he Guwole Gagabubine pwatane suwok.
23284  MAT 4:6  Bwen i liwo heine i nga, “Hebe tolosuwok huwo Helak Natune, u kolapis dau, kaiwane Buk Bwabwalene i liwo: Helak bwele i liwo wana anelose heidiye si matahasikiwo, si bwangehasikiwo he nimadiye, iloke tan hehem hotiya bwele u depatupe he pak.
23285  MAT 4:7  Yeisu i golase halingane i nga, “Buk Bwabwalene i liwo hedi, ‘Tab u ehamnohon Guyau lam Helak.’ 
23286  MAT 4:8  Habeto Seitan i sehape Yeisu hedi si la he bobokun mimisaiine suwok ge i patohe heine bagalogugui bwabwaligane he panayawi ge hana gogomwau.
23287  MAT 4:9  Bwen i nga, “Bigibigi bwabwaligane yake bwele a giyau heim, hebe u lipwakoko ge u tabayaoyao heyau.
23288  MAT 4:10  Yeisu i golase halingane i nga, “U seyokau, Seitan! Kaiwane Buk Bwabwalene i liwo, ‘U tabayaoyao Guyau lam Helak heine, iye i totiya ege te u tapwalolo heine.’ 
23289  MAT 4:11  Habeto Seitan i seyok Yeisu, bwen anelose si luwom ge si matahasik.
23290  MAT 4:12  Sauge Yeisu i longe Jon wasane te hobak si hotei he dibula, bwen i sehavile i la Galili.
23291  MAT 4:13  Taine i demiyemiye Nasaret, age i la i miye Kapeniyam, yawan hotiya he Soge Galili hadidine, mwage hun Sebuloni ge hun Naftalai he wedi ganahao.
23292  MAT 4:14  I youmate sohode ti yo, iloke profet Aiseya wana lihulihu i tabwa tolosuwok, i nga:
23293  MAT 4:15  Hun Sebuloni ge hun Naftalai he wedi ganahao, gane soge he hana hiyede, he ganahao gane bwai Joden kimwene natek, ge he Galili, gane hebwaden taine Judiya bobodeidiye sohode si hoyowate si miye hei:
23294  MAT 4:16  bobode si miyemiye he gogou bwen si paidi wayae lahine, si miyemiye he mate gogouine, bwen wayae i pawayaeid.
23295  MAT 4:17  Saugeine ga yake Yeisu i telipune i papalapu i nga, “Hu seyok lemi page ngakngakine, kaiwane Helak wana bagalogugui hana sauge hobak i sepasepase.
23296  MAT 4:18  Yeisu i dodogan Soge Galili he hadidine habeto i paidiid tologi si he-iwo, bwaine havane, hotiya Saimon gane hidane Pita ge hotiya Andru. Si howo wedi waimu ge si logilogi he soge.
23297  MAT 4:19  Habeto i liwo heidiye i nga, “Hu luwom hu dumuyai heyau, iloke a palapumiu ge humiu hu tabwa bobode hedi tologi.
23298  MAT 4:20  Petaege si seyok wedi waimu ge si dumuyai heine.
23299  MAT 4:21  I dodogan hedi habe bobode si he-iwo hedi i paidiid, Jems Sebedi natune bwaine ge havane Jon. Bwaidiye tamadiye Sebedi si miyemiye he wage, si lolovivine wedi waimu. Yeisu i gon heidiye,
23300  MAT 4:22  bwen petaege si seyok wedi wage ge tamadiye ge si dumuyai heine.
23301  MAT 4:23  Yeisu i sebayavin-an Galili hana ganahao bwabwaligane, ge i papalapu he Judiya wedi guwole tapwalolo, i papalapu-yan Helak wana bagalogugui wasane dodohobine, ge bobode hedi bole ge hedi gide tomase ge tomase i pamoluid.
23302  MAT 4:24  Si pareru wasane Siriya wana ganahao bwabwaligane, bwen bobode wedi bole tomase ge tomase bwabwaligane si bigi luwom heine, hebwaden tuwadiye si yabwatitilao, hebwaden yayaluwo bikbikine si setuk heidiye, hebwaden si kikiwosi ge hebwaden si mwalomwalo, bwen i pamoluid.
23303  MAT 4:25  Boda lahine si sedumuyai, si hudi ganahao Galili, ganahao Dekapolis, ganahao Judiya, panautume Jerusalem ge ganahao gane bwai Joden kimwene natek.
23304  MAT 5:1  Yeisu i paidiid boda i lok i la i tihe he bobokun ge i tuwodau. Bwen wana topadavae-yan si luwom heine ge si mipase,
23305  MAT 5:2  habeto hawane i pwe ge i telipune papalapu heidiye i nga:
23306  MAT 5:3  Hebwaden si lapu si gulegule-yan yayaluwo, Helak i muloluyanid, kaiwane Helak wana bagalogugui hobak i miye heidiye.
23307  MAT 5:4  Hebwaden si tantan Helak i muloluyanid, kaiwane bwele i payariyaeid.
23308  MAT 5:5  Hebwaden si hodonge totodiye Helak i muloluyanid, kaiwane wana liwo tuwoi hiyebeine bwele si paidi.
23309  MAT 5:6  Hebwaden si buwota ge si mwaiwom page sapusapuine kaiwane, Helak i muloluyanid, kaiwane yayaluwadiye bwele i pasusuwokuid.
23310  MAT 5:7  Hebwaden si hatatilao-yanid hene-bwaidiye Helak i muloluyanid, kaiwane bwele i hatatilao-yanid.
23311  MAT 5:8  Hebwaden hatiyediye i wayae Helak i muloluyanid, kaiwane bwele si paidi Helak.
23312  MAT 5:9  Hebwaden si kaiwoyan mimalum Helak i muloluyanid, kaiwane bwele i liwo i nga, “Sidiye he-nanatu.
23313  MAT 5:10  Hebwaden si patilaoid kaiwane Helak hawane si hab, Helak i muloluyanid, kaiwane Helak wana bagalogugui hobak i miye heidiye.
23314  MAT 5:11  Hebe bobode si hawa ngakngak-anmiu, si patilaomiu ge wasamiu si wase panpangek-an kaiwane hu dumuyau heyau, Helak i muloluyanmiu.
23315  MAT 5:12  Hu yariyae suwok, kaiwane maisamiu lahine mwage he bulubulu. Profet hebwaden veto si patilaoid sohode hedi ti yo.
23316  MAT 5:13  Humiu lemi kaiwo he panayawi sohode soge wana kaiwo. Agegene hebe soge wana gaisi ge hamnane i mwao, taine bosowaine ta depasogesoge hedi. Hobak taine wana kaiwo i degan hedi, bwen ta bili yok iloke bobode si pedongedonge.
23317  MAT 5:14  Humiu sohode wayae he panayawi. Hebe hiyebe hotiya si ginawi he bobokun pwatane, bwele bobode hohoyowate si paidi.
23318  MAT 5:15  Taine sauge hotiya bobode si edeton lampwa ge si edeho pwahem donge he huye. Agegene si hotei he tebol pwatane, iloke wayae i giyau guwole yake hana tomiye bwabwaligadiye heidiye.
23319  MAT 5:16  Humiu hedi lemi wayae gen i tale bobode heidiye sohode ti yo, iloke si paidi lemi ginawi dodohobine ge Tamamiu he bulubulu hidane si tobalan.
23320  MAT 5:17  Tab hu enuwotu tage a luwom Moses wana Logugui ge profet wedi papalapu bwele a elake yokid. Taine a deluwom tage a delake yokid, age a luwom a patolosuwokid.
23321  MAT 5:18  Tolosuwok a liwo heimiu, hana had bulubulu ge panayawi si mwao, taine Logugui hana lihulihu tankai hotiya bwele i dehao hana had bwabwaligane i tabwa tolosuwok.
23322  MAT 5:19  Sega hebe logugui tankai hotiya taine i desenapu-yan ge bobode papaine hedi i palapuid ge si ginawi sohode, bwele hidane i tankai Helak he wana bagalogugui. Agegene sega hebe logugui i senapuyan ge i palapuid bobode, bwele hidane i kai Helak he wana bagalogugui.
23323  MAT 5:20  Farisi ge Logugui hana topapalapu si nga tage sidiye wedi page i sapu, agegene a liwo heimiu, hebe tan lemi page i desapu bitim sidiye wedi page, taine bosowaimiu hu desetuk Helak wana bagalogugui heine.
23324  MAT 5:21  Hobak hu longe Moses wana logugui veto bobode dedei heidiye sohode ti ya, “Tab taurol. Sega hebe i taurol lasene bwele i paidi.
23325  MAT 5:22  Age nau a liwo heimiu, sega hebe i hugeyan havane bwele lasene i paidi, sega hebe i gopanpangek-an havane hana lihu bwele si pakot, ge sega hebe i liwo i nga, “Kabaleya huwo!i bosowaine i la hel hiwoine i paidi.
23326  MAT 5:23  Iloke hebe u luwom he Guwole Gagabubine tage lam mulolu u egiyau Helak heine ge habe u nuwopik havam i hugeyaniwo bigi hotiya kaiwane,
23327  MAT 5:24  lam mulolu u hotei he Guwole Gagabubine ge u la bwaim havam gen mangingimiu hu bagavetahe. Habeto u sehavileim ge lam mulolu u giyau Helak heine.
23328  MAT 5:25  Hebe tolomo hotiya i pwatimiwo ge i bwangeiwo hu la he kot, habekik pwapwatim yake gen bwaim hu pasapu he hiyede luwane muyai habe hu sevin he bagakot. Hebe taine, bwele i hoteiiwo jaj heine, habe jaj i pagogiyauiwo pulisiman he nimadiye ge si ho tukaniwo he dibula.
23329  MAT 5:26  Tolosuwok a liwo heim, taine bosowaine u desetagi hana had ham vage bwabwaligane u pamaise mwao.
23330  MAT 5:27  Hobak hu longe Moses wana logugui sohode ti ya, “Tab u eganawalan bwaim poniyene.
23331  MAT 5:28  Age nau a liwo heimiu, hebe sega i hayaoyan vaini hotiya ge nuwane bwaine si hiyene, iye hobak i ganawalan he hatiyene.
23332  MAT 5:29  Hebe matam gane he lam hinone i ho pagegiwo, gen u pak yok. I dohob te hebe taine tuwam giniteine hotiya i degan, agegene tab tuwam bwabwaligane si ebigi yok he hel.
23333  MAT 5:30  Sohode hedi, hebe nimam gane he lam hinone i ho pagegiwo, gen u gotem yok. I dohob te hebe taine tuwam giniteine hotiya i degan, agegene tab tuwam bwabwaligane si ebigi yok he hel.
23334  MAT 5:31  Moses wana logugui i liwo sohode ti ya, “Sega hebe nuwane i boleu poniyene, dedei gen i leli donge wana boluwo hana sapu wasane, bwen i giyau vaini heine.
23335  MAT 5:32  Agegene nau a liwo heimiu, hebe tolomo hotiya bwagane poniyene taine i deganawal age i boleu, ge habe vaini yake i haduwe hedi, tolomo wana ngak kaiwane bwen vaini yake i tabwa toganawal. Sohode hedi, tolomo gane i hadaenge vaini seseyokine yake, iye hedi i ganawal.
23336  MAT 5:33  Hobak hu longe hedi Moses wana logugui bobode dedei heidiye sohode ti ya, “Tab lam silosilo u elake, age u ginawi sohode lam liwo tuwoi Helak heine.
23337  MAT 5:34  Agegene nau a liwo heimiu, tab sauge hotiya u esilosilo. Tab u esiloyan bulubulu, kaiwane Helak wana bagamiye ti yo.
23338  MAT 5:35  Tab u esiloyan panayawi, kaiwane hehene hana bagahotei ti ya. Tab u esiloyan Jerusalem, kaiwane Kin Lahine habane ti yo.
23339  MAT 5:36  Tab u esiloyan kahulum, kaiwane tan bosowaim u deginawi kahulum pupululune hotiya i dekanekane o hotiya i detegetege.
23340  MAT 5:37  Iyege te u nga, “Bam” o hebe “Taine.Sahe hedi u hune i luwom Seitan heine.
23341  MAT 5:38  Hobak hu longe Moses wana logugui sohode ti ya, “Hebe tolomo hotiya i bagapangek bwaine matane hotiya, lasene iye hedi matane hotiya gen si bagapangek. Hebe i tagabebe bwaine ngingine hotiya, lasene iye hedi ngingine hotiya gen si tagabebe.
23342  MAT 5:39  Agegene nau a liwo heimiu, hebe tolomo hotiya i ginawi ngak heim, tab u epelase. Hebe tolomo hotiya i tagalepe gegelam he lam hinone, u galahaik u giyau gegelam gegebeine heine gen i tagalepe hedi.
23343  MAT 5:40  Sohode hedi, hebe tolomo hotiya i hoteiiwo he kot ge tage tuwam hana heyabom i ho, bwen ham kaliko dubedubeine gane tuitui kaiwane gen u taeman hedi heine.
23344  MAT 5:41  Hebe tosagiyao hotiya i ginawi ham logugui tage wana hiyewo u hiyewo hauhawal hewesine i mwalao, gen u hiyewo he hauhawal mwalao.
23345  MAT 5:42  Hebe tolomo hotiya i hawanun heim, gen u giyau heine; hebe tolomo hotiya lam bigi i talaiyan, tab u ehahainge.
23346  MAT 5:43  Hobak hu longe tage Moses wana logugui i liwo, “Lam pebwange u nunuwane-yanid, ham siviye u hugeyanid.
23347  MAT 5:44  Agegene nau a liwo heimiu, hami siviye gen hu nunuwane-yanid, ge hebwaden si patilaomiu gen hu hawanun kaiwadiye,
23348  MAT 5:45  iloke humiu sohode Tamamiu he bulubulu he-nanatune-yan. Kaiwane i ginawi parae i sai i tale bobode ngakngakidiye ge bobode dodohobidiye heidiye, ge i patile wesi henebwaden wedi page i sapu ge henebwaden wedi page taine i desapu heidiye.
23349  MAT 5:46  Hebe hu nunuwane-yanid ege hebwaden gane si nunuwane-yanmiu, bwele mwatan ge Helak i pamaisemiu? Takis hana tohowo si ginginawi sohode hedi ti yo, bwagane sidiye taine bobode dodohobidiye sohode.
23350  MAT 5:47  Hebe hu golok he-hauhavamiu ege heidiye, taine i desevevek sohode bobode hohoyowate wedi ginawi. Hebwaden taine togoru-yan, sidiye si ginginawi sohode hedi ti yo.
23351  MAT 5:48  Iyete humiu lemi page bwabwaligane gen i dohob, sohode Tamamiu he bulubulu wana page bwabwaligane i dohob.
23352  MAT 6:1  Sauge hebe ginawi dodohobine hotiya hu pamali, tab hu epampamali bobode he matadiye ge tage ginawi dodohobine yake si epaidi. Hebe humiu hu ginginawi sohode ti yake, Tamamiu he bulubulu taine bwele i depamaisemiu.
23353  MAT 6:2  Iloke sauge hebe bigi hotiya u egiyau togulegule heidiye, tab u egongon dodoganan sohode toyoyokapis wedi page. Sidiye si ginginawi sohode he guwole tapwalolo ge he hiyede, kaiwane nunuwadiye bobode si tobalid. Tolosuwok a liwo heimiu, maisadiye bwabwaligane hobak si howo mwao.
23354  MAT 6:3  Age hebe bigi hotiya u giyau togulegule heidiye, tab nimam gegebeine i elapu nimam hinone wana ginawi.
23355  MAT 6:4  U ginawi sumwan ege. Tamam bigi bwabwaligane gane u ginawi sumwan i paidi, iloke iye bwele maisam i giyau.
23356  MAT 6:5  Sauge hebe hu hawanun, tab hu eginawi pagan sohode toyoyokapis. Sidiye nunuwadiye si talmidi ge si hawanun he guwole tapwalolo ge he hiyede bubusune, kaiwane nuwadiye bobode si paidiid. Tolosuwok a liwo heimiu, maisadiye bwabwaligane hobak si howo mwao.
23357  MAT 6:6  Sauge hebe u hawanun, u setuk he rum, hana gane u tagabulim habeto u hawanun Tamam heine, iye taine ta edepaidi. Tamam bigi bwabwaligane gane u ginawi sumwan i paidi, iloke iye bwele maisam i giyau.
23358  MAT 6:7  Sauge hebe hu hawanun, tab lihu bwagebwageine hu egopipiyan sohode hebwaden taine togoru-yan sohode. Sidiye si nuwotu tage Helak hobak i longe wedi hawanun kaiwane wedi hawanun i mwalao.
23359  MAT 6:8  Tab hu eginawi pagan sohode sidiye. Habe taine hu dehawanun Tamamiu heine, iye hobak i lapu sahe nuwamiu.
23360  MAT 6:9  Iyete hu hawanun sohode ti ya: Tamamai he bulubulu, hidam i gabub gen hamai ha hawatauyan,
23361  MAT 6:10  lam bagalogugui gen i luwom, lam nuwotu hamai gen ha ginawi he panayawi sohode sidiye si ginawi he bulubulu.
23362  MAT 6:11  Yan ya kaiwane nahamai gen u giyau heyai.
23363  MAT 6:12  U nuwoyok lama gegi, sohode hedi hamai ha nuwoyok hene-bwaimai wedi gegi heyai.
23364  MAT 6:13  Tab u ehoteiyai he hamnohon, agegene gen u pwamwadai he gegi. Kaiwane huwo tologugui, huwo togaisi ge huwo towasewase, sauge hohoyowate taine i edemwao. Bam. Sohode.
23365  MAT 6:14  Hebe he-bwaimiu wedi gegi heimiu hu nuwoyok, bwele Tamamiu he bulubulu lemi gegi i nuwoyok hedi.
23366  MAT 6:15  Age hebe he-bwaimiu wedi gegi taine hu denuwoyok, Tamamiu bwele taine i denuwoyok lemi gegi.
23367  MAT 6:16  Sauge hebe hu palahasik buwota hawanun kaiwane, tab hemi hao hu epanuwale sohode toyoyokapis. Sidiye hedi hao si panuwale kaiwane nuwadiye bobode si paidiid si palahasik hedi buwota. Tolosuwok a liwo heimiu, maisadiye bwabwaligane hobak si ho mwao.
23368  MAT 6:17  Sauge hebe u palahasik buwota, u sawi mangingim ge hulum u paenunu,
23369  MAT 6:18  iloke tab bobode si elapu te u palahasik buwota. Tamam gane taine ta edepaidi, i totaege te i lapu. Tamam bigi bwabwaligane gane u ginawi sumwan i paidi, iloke iye bwele maisam i giyau.
23370  MAT 6:19  Tab hu epase gogomwau he panayawi kaiwamiu, kaiwane he panayawi wada bigi mwatemwate ge pwase si bagapangek, ge tobwahiyewo si setuk ge si bwahawan.
23371  MAT 6:20  Age gogomwau gen hu pase kaiwamiu he bulubulu, kaiwane he bulubulu mwatemwate ge pwase taine bosowaine si debagapangek bigi, ge tobwahiyewo taine bosowaidiye si desetuk ge si debwahawan.
23372  MAT 6:21  Se hiyebe lam gogomwau si miye hei, bwele hatiyem hedi i miye heine.
23373  MAT 6:22  Matade sohode tuwade hana suli. Hebe matam i dohob, bwele tuwam bwabwaligane i susuwoku-yan wayae.
23374  MAT 6:23  Age hebe matam i ngak, bwele tuwam bwabwaligane i susuwoku-yan gogou. Hebe wayae gane he yayaluwam i gogou, eu heto gogou hana kai ti yo!
23375  MAT 6:24  Taine bosowaine tolomo hotiya i dekaiwo guyau ho-iwo heidiye. Bwele hotiya i nunuwane-yan ge i hawatauyan, ge bwele hotiya i hugeyan ge i hawatalale-yan. Taine bosowaine hu dekaiwo petaege Helak ge gogomwau heidiye.
23376  MAT 6:25  Iyete a liwo heimiu, tab hu enunuwotu nabiyan yawedimiu kaiwane ge hu nga, “Sahe bwele ha han ge sahe ha mun?Sohode hedi tab hu enunuwotu tuwamiu kaiwane ge hu nga, “Heto kaliko bwele ha sipo?Yawed te hana nuwotu i kai, haga hana nuwotu taine i dekai, age? Ge tutuwo te hana nuwotu i kai, kaliko hana nuwotu taine i dekai, age?
23377  MAT 6:26  Hu nuwopik manman kaiwadiye, gane si iwowo he hauhawal. Sidiye taine si denamo, taine si dehinhiyen, ge taine si depase haga, age Tamamiu he bulubulu i pahanid. Age humiu hu kaikai, manman taine si dekaikai. Sohode, age?
23378  MAT 6:27  Hebe humiu hotiya i nunuwotu yawedine kaiwane, tab bosowaine he wana nunuwotu yawedine hana sauge hewesine i pamwalao? Taine suwok!
23379  MAT 6:28  Sohode hedi, mwatan ge hu nunuwotu kaliko kaiwane? Hu nuwopik mule-yan he huyahai wedi siwi kaiwane. Sidiye taine si dekaiwo, taine hedi kaliko si deseisei.
23380  MAT 6:29  Age a liwo heimiu, kin Solomon wana kaliko, bwagane kaliko dodohobine suwok, taine hana hao i dedohob sohode mule ya hotiya.
23381  MAT 6:30  Ilok ta lapu nan he huyahai hedi kaliko Helak i giyau heidiye, yan ya ta paidi nan yake i siwi, agegene beniyan i mate ge si ton he hiwo. Age humiu hami kaliko taine i demigigiyau heimiu hedi? Humiu lemi goru taine i dekai.
23382  MAT 6:31  Iyete tab hu enunuwotu ge hu nga “Sahe ha han?o “Sahe ha mun?o hebe “Sahe ha sipo?
23383  MAT 6:32  Hebwaden taine sidiye togoru-yan, sauge hoyowate bigi sohode-yan yake si luweniid. Tamamiu he bulubulu hobak i lapu mwao humiu nunuwamiu bigibigi hebwaden yake.
23384  MAT 6:33  Agegene hu luweni deiyan Helak wana bagalogugui ge page sapusapuine gane iye nuwane, iloke bwele bigibigi hebwaden yake hohoyowate i giyau hedi heimiu.
23385  MAT 6:34  Tab beniyan kaiwane hu enunuwotu, kaiwane heto bigi beniyan i youmate heimiu iye beniyan hana puyowo. Yan hotiya ge hotiya hana puyowo i gangan, tab puyowo yake hu eho palahe hedi hei.
23386  MAT 7:1  Tab hu ehawa ngakngak-anid hene-bwaimiu, ilok Helak bwele taine i dehawa ngakngak-anmiu.
23387  MAT 7:2  Helak wana hawa ngakngak heimiu bwele sohode lemi hawa ngakngak hene-bwaimiu heidiye. Luvi gane hu ginawi ge hu giyau hene-bwaimiu heidiye, iye te bwele hu howo.
23388  MAT 7:3  Mwatan ge u hayaoyan hubwahi sunsunine havam he matane, age hubwahi bwabwaligane iye mwage huwo he matam taine u denunuwotu-yan?
23389  MAT 7:4  Hebe hubwahi bwabwaligane mwage he matam, mwatan ge u liwo havam heine u nga, “Hubwahi sunsunine a ho tagan he matam?
23390  MAT 7:5  Toyoyokapis huwo! Dedei gen u ho tagan hubwahi bwabwaligane huwo he matam, iloke matam i wayae, ge habe bosowaim hubwahi sunsunine u ho tagan havam he matane.
23391  MAT 7:6  Tab hu egiyau bigi gabgabubine hehewo heidiye, hebe si tiyepahavile ge si hayakmiu. Tab hu ebili lok lemi bak bobo haodiye, hebe si pedongedonge.
23392  MAT 7:7  Hu hawanun iloke Helak i giyau heimiu; hu luweni iloke hu paidi; hu pitipiti iloke gane i tate heimiu.
23393  MAT 7:8  Kaiwane sega i hawanun bwele i howo, sega i luweni bwele i paidi, ge sega i pitipiti bwele gane i tate heine.
23394  MAT 7:9  Mwatan hebe humiu hotiya natune i hawanun haga kaiwane, bwele u giyau pak?
23395  MAT 7:10  O hebe i hawanun yalogi kaiwane, age bwele u giyau mwate?
23396  MAT 7:11  Humiu, bwagane bobode ngakngakidiye, sauge hohoyowate bigi dodohobine hu egigiyau he-nanatumiu heidiye. Iloke ta lapu vetahe Tamamiu he bulubulu bigi dodohobine bwele i giyau heidiye hebwaden si hawanun heine.
23397  MAT 7:12  Page gane nunuwamiu akum bobode si ginawi heimiu, hu ginawi sohode hedi heidiye. Moses wana Logugui ge profet wedi papalapu sohode ti yo.
23398  MAT 7:13  Hu sesole he bagasetuk kikikipuine. Hel hana bagasetuk i magage ge hana hiyede i meyan, iyete bobode si hoyowate si dodoganan.
23399  MAT 7:14  Age yawed hana bagasetuk i kikipu ge hana hiyede i puyowo, iyete hebwaden si paidi taine si dehoyowate.
23400  MAT 7:15  Hu yehemiu tab topapalapu yoyokapisidiye halingadiye hu elonge. Si luwom heimiu hedi lubluwob sohode sip, si tounuwo, age he yayaluwadiye sidiye sohode hehewo mamalekeidiye.
23401  MAT 7:16  Wedi ginawi hinone hu paidi iloke hu lapuid. Siyo greip hinone taine ta edekibo he pipisare, age? Kapoi hinone taine ta edekibo he daudawou, age?
23402  MAT 7:17  Sohode hedi, hubwahi dodohobine hinone hamnane i dohob, age hubwahi ngakngakine hinone hamnane i ngak.
23403  MAT 7:18  Taine bosowaine hubwahi dodohobine hinone i dengak, ge taine bosowaine hubwahi ngakngakine hinone i dedohob.
23404  MAT 7:19  Hubwahi bwabwaligane hebwaden hinodiye taine si dedohob si ik ge si yok tukanid he hiwo.
23405  MAT 7:20  Sohode hedi, topapalapu yoyokapisidiye wedi ginawi hinone hu paidi iloke hu lapuid.
23406  MAT 7:21  Taine tage bobode henebwaden si liwo heyau si nga, “Guyau, guyau” bwabwaligadiye bwele si setuk Helak he wana bagalogugui. Age sega i pabwasowo Tamau he bulubulu wana nuwotu, iye ege bwele i setuk.
23407  MAT 7:22  Sauge yan mwaomwaoine i sevin, bobode hoyowate si liwo heyau si nga, “Guyau, guyau, hidam heine ha payoumate Helak wana lihu, hidam heine ha liwo iloke yayaluwo bikbikine si setagi, ge hidam heine ha ginawi pamali yauyawate.
23408  MAT 7:23  Bwele a liwo heidiye a nga, “Tan a delapumiu. Hu leke yokau, humiu ngak hana toginawi.
23409  MAT 7:24  Iloke sega hebe lo lihulihu ga ya i longe ge i ginawi sohode, iye sohode tolomo gane wana nuwotu i sapu ge wana guwole i pamidi he pak pwatane.
23410  MAT 7:25  Wesi i dau lahine, gungun i sali ge yangak i towo gaigaisi he guwole yake, agegene taine i demwabwin, kaiwane hana mwalu i miye he pak pwatane.
23411  MAT 7:26  Sega hebe lo lihulihu ga ya i longe ge taine i deginawi sohode, iye sohode tolomo gane taine wana nuwotu i desapu ge wana guwole i pamidi he kelekele pwatane.
23412  MAT 7:27  Wesi i dau lahine, gungun i sali ge yangak i towo gaigaisi he guwole yake, bwen i mwabwin, ge wana mwabwin butune i kai.
23413  MAT 7:28  Saugeine Yeisu i gomwao lihulihu ya, bwen boda nuwadiye si hape wana papalapu kaiwane.
23414  MAT 7:29  Taine i depapalapu sohode Logugui hana topapalapu-yan, i lihu vetahe ege bwaine ge wana gaisi.