23233	MAT 1:20	Mɛ̱nte di̱ n'yomfɛ̱ni̱ te ja ngue da̱ 'yørbʉya, nu̱'mø mi̱ n'a̱ha̱, bi̱ nu̱ n'na rá̱ anxɛ Oja̱ 'mø mi̱ n'ui̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague José rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, oguí su̱ guí̱ mmɛ'a̱ ni̱ xisu ra̱ Ma̱ya. Porque nu̱'a̱ rá̱ ba̱si̱ ha̱'a̱, gue'a̱ ra̱ Espíritu Santo bi japi bi hya̱ rá̱ ba̱si̱.
23235	MAT 1:22	Ya bi̱ nja gätho ya yø hya̱ ya para ngue di̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi bɛ̱nnba̱bi̱ rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ bi̱ ma̱, bi 'yɛ̱na̱:
23240	MAT 2:2	Bi 'yännbʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hapʉ 'bʉhra̱ 'uɛne nu̱'a̱ bi̱ mi̱hya, nu̱na̱ rá̱ da̱st'abi yø judio? Porque nu̱p'ʉ ni̱ bøxyadi dá̱ handähe n'na ra̱ da̱sø, gue'a̱ ra̱ hmɛ̱ya'a̱ ngue ya bi̱ mi̱. A nu̱yá, nná̱ ɛ̱hɛ̱ ga̱ tha̱nnehe ya ―bi 'yɛ̱na̱.
23243	MAT 2:5	Nu̱ya bi t'ørpa̱ ra̱ nt'änni̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: ―Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea ja di̱ mi̱p'ʉ. Porque gue'a̱ ra̱ hya̱ bi 'yotrá̱ pønga̱hya̱ Oja̱'a̱, bi 'yɛ̱na̱:
23246	MAT 2:8	Mi̱ xifi hanja p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ni̱ mähä Belén, bá̱ homhmʉ ra̱ 'uɛne asta̱ gue'mø guá̱ ti̱mhmʉ. Nu̱'mø guá̱ ti̱mhmʉ p'ʉya, gdí 'yɛ̱hmi̱ ua ngue guí xicjʉ njua̱ni̱, n'namhma̱ ngue 'nɛ̱qui̱ ga̱ mma ngue ga̱ ma tha̱nne ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23253	MAT 2:15	Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø mi̱ du̱ ra̱ Herodes. Ngu̱na̱ bi̱ nja para ngue di̱ nja ya yø hya̱ bi bɛ̱nnba̱bi̱ rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ da̱ ma̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Ga̱ ma si ma̱ Ts'ʉnt'ʉ bí 'bʉ'a̱ Egipto”, bi 'yɛ̱n'Oja̱.
23255	MAT 2:17	Ra̱ ndødu̱mmʉi bi̱ nja tengu̱tho ra̱ hya̱ bi 'yotra̱ pønga̱hya̱ Jeremías, bi 'yɛ̱na̱:
23257	MAT 2:19	Mi̱ du̱ ra̱ Herodes, nu̱p'ʉ Egipto ma̱mbi̱ 'bʉhra̱ José bi̱ n'ui̱ 'mø mi̱nxu̱i̱ ngue n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi 'yɛ̱mbi̱:
23261	MAT 2:23	Mi̱ zømp'ʉ ja ra̱ häi Galilea, bi̱ m'mʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Nazaret. Ngu̱na̱ bi 'yøt'e para ngue di̱ nja ya yø hya̱ xi̱ ma̱nyø pønga̱hya̱ Oja̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Nu̱ná̱, di hu̱tyø ja̱'i̱ ngue ra̱ mmɛ̱ngu̱ Nazaret”.
23264	MAT 3:3	Nu̱na̱ ra̱ Xuua guehna̱ bi̱ ma̱nna̱ pønga̱hya̱ Isaías 'mø mi̱ nya̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Da̱ t'øde te da̱ ma̱n'a̱ n'na nc'ɛ̱i̱ da̱ ma̱nna̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ da̱po ngue da̱ 'yɛ̱na̱: Da̱mi̱ nsähʉ ya, porque ya bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ Hmu̱, da̱ 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱”.
23268	MAT 3:7	Mi̱ nu̱ ra̱ Xuua ngue ma̱ndøngu̱ dyø judío 'bʉp'ʉ ni̱ 'yɛ̱hɛ̱ di xixya̱bi̱. 'Bʉp'ʉ yø fariseo, 'bʉp'ʉ yø saduceo. Bi 'yɛ̱mbʉya: ―Guí øthʉ tengu̱tho øtyø c'ɛ̱ya̱ ngue 'da'mø bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ sibi. Xiya, ¿hague gni̱ pa̱hmʉ ngue bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ nda̱te castigo di̱ nja?
23275	MAT 3:14	Pɛ ra̱ Xuua hi̱ngui̱ nne xtí xixya̱bi̱ ra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱gä go dí̱ nnegä ngue gui xixya̱gui̱, 'nɛ̱ go gni̱ 'yɛ̱hɛ̱ ngue ga̱ xixya̱'i̱ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23278	MAT 3:17	Bi t'ø p'ʉya ngue bá̱ nya̱ Oja̱ ma̱ya̱, bi 'yɛ̱na̱: ―Nu̱na̱ 'bʉcua ya, guehna̱ ma̱ Ts'ʉnt'ʉ da̱di̱ ma̱di̱. A nu̱yá, ja̱njua̱ni̱ ngue ja ga̱mpähä conná̱ nguehna̱ ―bi 'yɛ̱na̱.
23281	MAT 4:3	Ra̱ zithu̱ p'ʉya bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús. Bi hyonnbi̱ ha di 'yøtra̱ ts'oqui, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø ngue gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue yø do janʉ da̱ gohi di̱ nthu̱hmɛ̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23284	MAT 4:6	Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱ ya, da̱mi̱ nsäcua ya. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ra̱ hya̱ ngue ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ Oja̱, da̱ pɛnhyø anxɛ ngue da̱ mä'i. Da̱ 'yøt'e ngue njana̱te gdi søt'a̱ häi, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ ʉn'na̱ ni̱ gua yø do” ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23287	MAT 4:9	Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ te gä guí handya, gä ga̱ 'da'i ngue'mø gui̱ nda̱ntyøhmu̱ gui tha̱nnegui ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23288	MAT 4:10	Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'uegue grá̱ zithu̱. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue hønt'a̱ ra̱ Hmu̱ Oja̱ ja ngue da̱ ma ntha̱nne, hi̱njom ma̱n'na.
23292	MAT 4:14	Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ bi̱ nja para ngue di̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi 'yotra̱ pønga̱hya̱ Isaías ngue bi 'yɛ̱na̱:
23295	MAT 4:17	Ya bi dʉ'mi̱ bi xihra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'bä'ni̱ mmʉi ngue gui hyɛhmʉ p'ʉ ra̱ nts'o gni̱ 'yohʉ. Ya da̱ guehyø pa ja p'ʉya da̱ 'yu̱ Oja̱ ngue di̱ ma̱nda ua ya.
23297	MAT 4:19	Mi̱ nu̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ mmähä n'yø. Ya hi̱ngyø hua̱ guí thɛui ya, sinoque ga̱ xän'na̱ui ha gdi thɛui yø ja̱'i̱ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23305	MAT 5:2	Nu̱na̱ ra̱ Jesús bi dʉ'mi̱ bi xännba̱ ra̱ hya̱ yø ja̱'i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱:
23360	MAT 6:9	Ja̱na̱ngue nu̱'mø gá̱ mat'Oja̱hʉ, da̱mi̱ 'yɛ̱mhmʉ: Ma̱ Papá'a̱he guí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue da̱ hnu̱ ma̱nsu̱'i̱.
23382	MAT 6:31	Ja̱na̱ngue nu̱yá, 'yo ma̱thoguitho di tu̱ ni̱ mmʉihʉ ngue sä gui 'yɛ̱mhmʉ: “¿Te 'bɛ'a̱ ga̱ sihʉ ya, o gue te 'bɛ'a̱ ga̱ hehʉ ya?” gui 'yɛ̱mhmʉ.
23407	MAT 7:22	Nu̱'mø bi zønna̱ pa da̱ tha̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱, xa̱ndøngu̱ yø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱ngui̱: “Grá̱ hmu̱, grá̱ hmu̱. Xquet'a̱ 'nɛ̱cähe dá̱ xicähe yø ja̱'i̱ te'o'i. 'Nɛ̱ conni̱ thu̱hu̱ dá̱ øthegähe yø ja̱'i̱ mi̱ n'youi yø ts'onthi̱. 'Nɛ̱ conni̱ thu̱hu̱ dá̱ øt'ähe xa̱ngu̱ yø milagro”, da̱ 'yɛ̱ngui̱.
23416	MAT 8:2	Bi guat'a̱ n'na ra̱ n'yohʉ mi̱ hɛ̱mbra̱ ts'o'ya p'ʉya. Bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ 'bʉhra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ hmu̱, nu̱'mø guí̱ nne gui 'yørca̱ ra̱ ma̱te gui 'yøthegui, nu̱gä dí pa̱di̱ ngue da̱ zägui ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23417	MAT 8:3	Ra̱ Jesús bi dots'i conná̱ 'yɛ, bi 'yɛ̱mbʉya: ―A̱há̱, dí̱ nne ga̱ øthe'i. Da̱ zä'i ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Høntho bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, nu̱na̱ ra̱ därquɛ̱hi̱ mi̱ 'ya rá̱ do'yo, 'bexpi zä ha mi̱ hɛ̱mbi̱.
23420	MAT 8:6	Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ hmu̱, nu̱'a̱ n'na ra̱ ts'ʉnt'ʉ di̱ mpɛp'ʉ ja ma̱ ngu̱, sä ra̱ nda̱te ngue tu̱ gä rá̱ do'yo ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23431	MAT 8:17	Mi̱ nja na̱ ra̱ hya̱ na̱, ya bi̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi̱ ma̱nna̱ pønga̱hya̱ Isaías ngue bi 'yɛ̱na̱: “Nu̱ te gäma̱ n'ʉ gmi̱ hɛ̱mphʉ, gä bi hya̱qui hapʉ mi̱'ʉ”, bi 'yɛ̱na̱.
23433	MAT 8:19	Nu̱'a̱ n'na ra̱ xännba̱te ngue ra̱ ley bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ xännba̱te, nu̱gä dí̱ nne ga̱ mmɛ hapʉ gdí̱ ma ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23435	MAT 8:21	Pɛ nu̱'a̱ n'na nc'ɛ̱i̱ rá̱ xädi bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ hmu̱, da̱mi̱ 'dacra̱ nt'ɛ̱di̱ ngue 'be da̱ du̱ ma̱ papá, ga̱ ägui, ya ga̱ mɛ p'ʉya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23436	MAT 8:22	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ mmɛhma̱. Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ ɛ̱ntho ya xa̱ ndu̱ ngue hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱, gue'ʉ da̱ 'yähyø mmi̱ndu̱ui'ʉ.
23439	MAT 8:25	Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya, bá̱ äp'ʉ bí̱ a̱ha̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ ya̱nje. Ya ja ngue da̱ thu̱nt'a̱ mbonthe ra̱ barco. Ya ga̱ tu̱hʉ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23443	MAT 8:29	Mi̱ nu̱ ra̱ Jesús, bi̱ mʉhra̱ mafi. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague Jesús, rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱, ¿hanja ngue ga̱di̱ nthi̱nt'ua dí̱ 'bʉcähe? Porque tobe hi̱ngui̱ sønna̱ pa ngue gui pɛnnga̱he ra̱ castigo ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23446	MAT 8:32	Ra̱ Jesús bi̱ u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱ yø ts'onthi̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―I̱ mähä nʉ bí 'bʉhyø ts'ʉdi 'mø. Ja̱na̱ngue nu̱'ʉ yø ts'onthi̱ bi hyɛp'ʉ yø n'yohʉ mi̱ n'youi, i̱ ncʉrbʉ ja yø mmʉi yø ts'ʉdi. Yø ts'ʉdi p'ʉya, bi gʉ ra̱ 'dihi, bi̱ nhyørbʉ ja ra̱ zabi. Gä ja bi ja̱rbʉ ra̱ dehe.
23452	MAT 9:4	Pɛ ra̱ Jesús i pa̱tho te mbɛ̱nya yø n'yohʉ mbøcuɛ, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱na̱ ra̱ hya̱ gá̱ bɛ̱mhmʉ ya, hi̱nga̱ ja rá̱ njap'ʉ na̱.
23457	MAT 9:9	Mi̱ ma ra̱ Jesús, ni̱ nthop'ʉ ja rá̱ oficina n'na ra̱ n'yohʉ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Mateo, nu̱na̱ jʉmba̱ ra̱ mɛ̱nyu̱ yø ja̱'i̱ ja te pä. Mi̱ nu̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ mmɛ n'yø, ga̱ øt'e ngue ma̱ xädi'i ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ Mateo p'ʉya, bi zop'ʉ rá̱ oficina ngue bi̱ mɛ ra̱ Jesús.
23459	MAT 9:11	Yø fariseo p'ʉya mi̱ nu̱ te øtra̱ Jesús, bi 'yørpa̱bi̱ ra̱ nt'änni̱'ʉ yø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ni̱ xännba̱tehʉ ngue 'dap'ʉ si̱hmɛ̱hʉ yø ngʉthäi co 'nɛ̱hyʉ mi̱'da yø ja̱'i̱ ja xa̱ngu̱ yø ts'oqui? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23462	MAT 9:14	Nu̱'ʉ yø xädi ra̱ Xuua bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ni̱ xädi ngue hi̱ngui̱ ɛtyø mmʉi? Conque nu̱gähe 'nɛ̱hyø fariseo ɛ̱mmɛ̱i̱ dí ɛ'ma̱ mmʉigähe ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23466	MAT 9:18	Mɛ̱nte ra̱ Jesús bi xihyø ja̱'i̱ ya yø hya̱ ya, bi zø'a̱ n'na ra̱ n'yohʉ 'bɛt'o ngue yø judío. Bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ 'bähra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ ma̱ t'i̱xu̱ ɛxa̱ ja bi̱ du̱, pɛ nu̱'mø guí̱ mma, gui japni̱ 'yɛ p'ʉ ja rá̱ do'yo, ma̱høndi̱ m'mʉi.
23470	MAT 9:22	Mi̱ dädi, 'bexpi 'bätra̱ Jesús ngue bi hyɛ̱tra̱ xisu. Bi 'yɛ̱mbʉya: ―Ague t'i̱xu̱, da̱ hyu̱ ni̱ mmʉi. Ya bi zä'i ngue gá̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱ ngue da̱ zä'i comma̱ ts'ɛdi ―bi 'yɛ̱mbi̱. 'Bexque'a̱ bi zä ra̱ n'ʉ mi̱ hɛ̱mbra̱ xisu.
23475	MAT 9:27	Ma̱mbá̱ ɛ̱p'ʉ ja ra̱ ngu̱ na̱ ra̱ Jesús, nu̱p'ʉ ja ra̱ 'yu̱ bi dɛnni̱ yoho yø xädä. Ni̱ mafi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, da̱mi̱ huɛ̱ga̱'be.
23476	MAT 9:28	Mi̱ yʉrbʉ ja rá̱ ngu̱ ra̱ Jesús, bi guatyø xädä. Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ zä ga̱ øt'ä na̱ te guí xicui ya? Yø xädä p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱ grá̱ Hmu̱, dí ɛ̱c'ɛ̱i̱'be ngue da̱ zä gui 'yøt'e ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23477	MAT 9:29	Bi̱ macyø 'yɛ ra̱ Jesús ngue bi därpa̱ yø dä yø xädä. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ zä ga̱ øthe'a̱ui, da̱ zä'a̱ui ya.
23478	MAT 9:30	Nu̱'ʉ yø xädä p'ʉya 'bexpi̱ nzø yø dä. Pɛ ra̱ Jesús di hɛjpi ngue hi̱nte da̱ ma̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma̱n'nan'yo mi̱ 'yøt'e ngue guí̱ mma̱mmi̱ te dá̱ øt'a̱ui ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23482	MAT 9:34	Pɛ yø fariseo bi 'yɛ̱na̱: ―Nu̱na̱ ra̱ n'yohʉ 'bʉcua, i øthe yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱, porque gue'a̱ ra̱ zithu̱ yø hmu̱ yø ts'onthi̱ i fäts'i te øt'e ―bi 'yɛ̱na̱.
23491	MAT 10:5	Nu̱ya 'dɛ'ma̱ yoho yø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛt'i ngue da̱ ma̱nna̱ hya̱. Rá̱ mʉdi bi 'yɛ̱mbi̱: ―'Yo gni̱ mähä p'ʉ ja rá̱ m'mʉhyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío. 'Nɛ̱ 'yo guí cʉthʉ p'ʉ ja yø hni̱ni̱ ja'a̱ ra̱ ra̱ häi Samaria.
23498	MAT 10:12	Nu̱'mø gá̱ cʉthʉ mbo ra̱ ngu̱, gui 'yɛ̱mhmʉ: “Oja̱ di ja̱pyø ja̱'i̱ 'bʉcua”.
23535	MAT 11:7	Mi̱ mengyø m'mɛnhni̱ ra̱ Xuua, nu̱na̱ ra̱ Jesús bi dʉ'mi̱ bi c'a̱nnba̱bi̱ yø ja̱'i̱ na̱ ra̱ Xuua. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Te'o gá̱ ma guá̱ nu̱hʉ p'ʉ bí ja ra̱ da̱po? ¿Ua guá̱ nu̱hʉ n'na ra̱ n'yohʉ hi̱ngui̱ nzaqui rá̱ mmʉi, ɛ̱ntho n'na ra̱ zafani̱ 'mø a̱nna̱ nda̱hi̱?
23548	MAT 11:20	Nu̱na̱ ra̱ Jesús, nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja yø hni̱ni̱ xi 'yøt'e xa̱ngu̱ yø milagro, bi̱ mʉdi bi hɛjpi te ga̱ 'yo yø ja̱'i̱, porque hi̱ngui̱ nne yø ja̱'i̱ da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ga̱ 'yo. Bi 'yɛ̱mbi̱:
23553	MAT 11:25	Ma̱n'na ra̱ ora p'ʉya, ra̱ Jesús bi 'yɛ̱na̱: ―Ma̱ Papá'i, da̱di ja ma̱mma̱di̱'i̱, grá̱ Hmu̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, grá̱ Hmu̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi. Porque yø ja̱'i̱ ɛ̱na̱ ngue yø ba̱mhya̱, i ɛ̱na̱ ngue ti̱ni̱ xa̱nho yø mmʉi hanja ra̱ hya̱, pɛ gá̱ 'ya̱jpa̱bi̱ ya yø hya̱ ya. Gá̱ japi ngue go bi ba̱hya yø ja̱'i̱ ngue yø 'yøde tengu̱tho yø ba̱si̱ ngue yø 'yøde.
23560	MAT 12:2	Mi̱ nu̱ yø fariseo te øtyø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ ni̱ xädi gue di̱ mpɛfi. Conque mma̱mp'ʉ ja ra̱ ley ngue nu̱'mø ra̱ pa ngue ra̱ ts'äya, hi̱ngui̱ sä ngue to di̱ mpɛfi ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23561	MAT 12:3	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Xi'mø mi̱ zʉhra̱ thu̱hu̱ n'na ndi̱ ra̱ David, co 'nɛ̱'ʉ mi̱ n'youi, ¿ua hi̱nja̱m'mø ga̱di xähmʉ p'ʉ ha nt'ot'i'a̱ te bi 'yøt'e?
23568	MAT 12:10	Nu̱p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱, mi̱ 'bʉp'ʉ n'na ra̱ n'yohʉ xi 'yotrá̱ 'yɛ̱. Yø ja̱'i̱ honi̱ ha di di̱nnba̱bi̱ ra̱ Jesús ngue da̱ ma ma̱ ya̱pi, ja̱na̱ngue bi 'yørpa̱bi̱ ra̱ nt'änni̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua guí ɛ̱mbi̱ ngue ja ra̱ nt'ɛ̱di̱ da̱ t'øthe n'na ra̱ därquɛ̱hi̱ 'mø ra̱ pa ngue ra̱ ts'äya?
23569	MAT 12:11	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱na̱: ―¿Teni̱ 'bɛ'a̱ gui 'yøthʉ 'mø gdi sihʉ n'na ra̱ dɛ'yo, 'nɛ̱ da̱ zop'ʉ ja ra̱ ots'i 'mø ra̱ pa ngue ra̱ ts'äya? Ua̱ngui̱ 'bexque'a̱ guá̱ jʉts'i n'nahma̱ntho, ma̱da̱gue'a̱ ra̱ pa ngue ra̱ ts'äya.
23571	MAT 12:13	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ mi̱'ʉ rá̱ 'yɛ: ―Da̱mi̱ majni̱ 'yɛ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ n'yohʉ p'ʉya bi̱ macrá̱ 'yɛ, pɛ 'bexpi zä rá̱ 'yɛ mi̱ 'ʉ. Bi gohi tengu̱tho ja'a̱ ma̱n'na rá̱ 'yɛ.
23575	MAT 12:17	Nu̱ya te gä øtra̱ Jesús, ya bi̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi̱ ma̱nna̱ pønga̱hya̱ Isaías ngue Oja̱ bi 'yɛ̱na̱:
23581	MAT 12:23	Gä di 'yødyø ja̱'i̱ bi̱ nu̱ te øtra̱ Jesús, bi 'yɛ̱na̱: ―Pɛ guehna̱ rá̱ mbom'mɛto ra̱ David ja ngue di thojpa̱bi̱ rá̱ 'bɛfi na̱, uague hi̱nga̱ guehna̱.
23582	MAT 12:24	Mi̱ 'yøhyø fariseo na̱ te ra̱ hya̱ mma̱nyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱na̱: ―Nu̱na̱ ra̱ n'yohʉ i hma̱, i øthe yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱, pɛ gue gue'a̱ ra̱ zithu̱ rá̱ hmu̱ yø ts'onthi̱ fäts'i ngue njap'ʉ.
23583	MAT 12:25	Pɛ ra̱ Jesús, gä pa̱di̱ tema̱ hya̱ mbɛ̱nyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱mbʉya: ―Xip'ʉ ha di̱ ma̱nda n'na ra̱ da̱st'abi, nu̱'mø di̱ ndu̱nhyø ja̱'i̱, hi̱nja̱m'mø da̱ zä da̱ zɛhyø hya̱. Xip'ʉ ja n'na ra̱ hni̱ni̱ ogue ja n'na ra̱ ngu̱, nu̱'mø di̱ nsʉhyø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ, di̱ n'uɛ̱ni̱.
23597	MAT 12:39	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ yø ja̱'i̱ 'bʉhya, ja yø ts'oqui ngue hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱, 'bet'o äcyø milagro da̱ nu̱, ja da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Pɛ hi̱n tema̱ milagro ga̱ øt'e ngue da̱ nu̱ yø ja̱'i̱. Nu̱'a̱ da̱ nøpa̱ hmɛ̱ya yø ja̱'i̱ ya, gue'a̱ te bi thohra̱ pønga̱hya̱ Jonás.
23605	MAT 12:47	Hi̱ndi̱ 'bɛdi to bi xihra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ni̱ mamá 'nɛ̱ ni̱ n'yohʉ 'bäcua thi. I̱ nzo'i ngue gui̱ nya̱ui 'na̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23606	MAT 12:48	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱ntho: ―Ma ga̱ xi'a̱hʉ ndana̱ ma̱ mamá, ndana̱ ma̱ n'yohʉ ―bi 'yɛ̱na̱.
23618	MAT 13:10	Ra̱ Jesús bi guatyø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ngue guí honi̱ te gni̱ hyɛjpa̱ yø hya̱ guí xihyø ja̱'i̱?
23622	MAT 13:14	Nu̱ te øtyø ja̱'i̱, ya bi̱ nja'a̱ ra̱ hya̱ bi 'bɛt'o ra̱ pønga̱hya̱ Isaías ngue bi 'yɛ̱na̱: “Yø ja̱'i̱ da̱ 'yøde hanja ra̱ hya̱, pɛ hi̱nda̱ di̱nyø mmʉi hanja ra̱ hya̱ da̱ 'yøde. Nu̱ te da̱ nu̱ yø ja̱'i̱, hi̱nda̱ di̱nyø mmʉi yø ja̱'i̱ hanja'a̱ te da̱ nu̱.
23632	MAT 13:24	Ra̱ Jesús bi hyoni̱ te gui hyɛjpa̱bi̱ n'na ra̱ hya̱ bi xihyø ja̱'i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi di̱ ma̱nda Oja̱, ja nnøpe ngue rá̱ hua̱hi̱ ua Oja̱ bi thu̱hra̱ hoga̱ hmu̱dä.
23635	MAT 13:27	Mi̱ nu̱ yø hmi̱qui̱ ra̱ mmɛ̱hui̱ te ja ra̱ hua̱hi̱, bi̱ ma bá̱ xihra̱ hmu̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: “Ague grá̱ Hmu̱, nu̱'mø ma̱ tu̱hmʉ ni̱ hua̱hi̱, xa̱nho ra̱ hmu̱dä dá̱ tu̱hmʉ. ¿Hanja ngue n'youi yø paxi ra̱ trigo ya'mø?” bi 'yɛ̱mbi̱.
23637	MAT 13:29	Pɛ ra̱ hmu̱ bi 'yɛ̱na̱: “Hi̱n'na̱. Ogui xathʉ yø paxi n'youi ra̱ trigo, porque nu̱'mø gá̱ xathʉ yø paxi, 'nɛ̱hra̱ trigo da̱ c'ʉts'i.
23639	MAT 13:31	Ma̱hømbi̱ hyoni̱ te gui hyɛjpa̱ yø hya̱ xihyø ja̱'i̱ ra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ xän'na̱hʉ ha di̱ njap'ʉ di̱ nxa̱ndyø ja̱'i̱ da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱ ya. N'na ra̱ n'yohʉ bi du̱p'ʉ ja rá̱ hua̱hi̱ n'na zihmu̱dä ra̱ mostasa.
23641	MAT 13:33	Ma̱hømbi hyonna̱ Jesús te gui hyɛjpa̱ mi̱'da yø hya̱ bi xihyø ja̱'i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'a̱ di̱ nxa̱ndyø ja̱'i̱ da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, gui̱ nhyɛjpa̱bi̱ tengu̱tho ra̱ íxi 'mø bi japi hyu̱ t'ɛ̱ni̱ ra̱ hojʉni̱ n'na ra̱ xisu, asta̱ gue'mø di ixqui gä ra̱ jʉni̱.
23643	MAT 13:35	Ngu̱na̱ bi 'yøt'e, porque mi̱ jatho ngue di̱ nja ya yø hya̱ bi̱ ma̱nná̱ pønga̱hya̱ Oja̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Ga̱ honi̱ te gdá̱ hyɛjpa̱ yø hya̱ ga̱ xihyø ja̱'i̱. Ga̱ xicä yø ja̱'i̱ yø hya̱ hi̱ngui̱ fa̱di̱ hanja asta̱ gue'mø ma̱mbá̱ nhohra̱ xi̱mhäi”, bi 'yɛ̱na̱.
23644	MAT 13:36	Mi̱ juadi bi̱ n'yɛ̱hmi̱ yø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi 'yʉt'a̱mbo rá̱ ngu̱ p'ʉya. Bi guatyø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ xicje te ga̱ mbønya yø hya̱ gá̱ hyɛqui ngue yø mi̱hyu̱ui ra̱ trigo bi thu̱p'ʉ ja ra̱ hua̱hi̱.
23659	MAT 13:51	Bi 'yänyø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua ti̱ni̱ xa̱nho ni̱ mmʉihʉ ya yø hya̱ dá̱ ma̱ngä ya, uague hi̱n'na̱? ―bi 'yɛ̱mbi̱. Yø ja̱'i̱ p'ʉya bi 'yɛ̱na̱: ―A̱há̱, grá̱ Hmu̱, ti̱nma̱ mmʉigähe hanja ra̱ hya̱ guí̱ mma̱nya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23668	MAT 14:2	Ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ ja yø 'bɛfi p'ʉ ha 'bʉi: ―Nu̱gä dí ɛ̱na̱ ngue xpi bɛ̱nna̱te'a̱ ra̱ Xuua mi̱ øtra̱ nxixya̱. Ja̱na̱ngue sä øtyø milagro ―bi 'yɛ̱na̱.
23681	MAT 14:15	Nu̱'mø ya ni̱ ma di̱ nde p'ʉya, nu̱'ʉ yø xädi ra̱ Jesús bi guarbʉ 'bäi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ya bi̱ nde, 'nɛ̱ nu̱ua dí 'bʉhmʉ ra̱ da̱po ua. Da̱mi̱ 'yɛ̱hyø ja̱'i̱ n'namhma̱ da̱ map'ʉ bí ja yø hni̱ni̱, da̱ dänsɛ ra̱ hmɛ̱ da̱ zi ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23683	MAT 14:17	Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―Pɛ høndi cʉt'a yø thu̱hmɛ̱ dí ha̱gähe, 'nɛ̱ yoho yø hua̱.
23692	MAT 14:26	Nu̱'mø ni̱ ma da̱ zømp'ʉ 'bʉhyø xädi, mi̱ hyandi̱ ngue mmap'ʉ ni̱ 'yo ma̱xøts'e ra̱ dehe. Bi zu̱ p'ʉya. Nu̱'a̱ ga̱ nzu̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱na: ―Bá̱ ɛ̱cua ra̱ nda̱hi̱.
23693	MAT 14:27	Pɛ ra̱ Jesús bi zofo 'bexque'a̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Go guecä, 'yoguí su̱hʉ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23695	MAT 14:29	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Gue bá̱ 'yo 'mø ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ Bɛdu p'ʉya bi ga̱p'ʉ ja ra̱ barco, ni̱ 'yo ma̱xøts'e ra̱ dehe ngue da̱ zømp'ʉ bá̱ ɛ̱hra̱ Jesús.
23697	MAT 14:31	'Bexpi̱ macrá̱ 'yɛ ra̱ Jesús, bi gʉts'i. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague n'yø, ¿hanja ngue guí yobɛ̱ni̱? Gue zits'ʉtho guí ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱.
23699	MAT 14:33	Nu̱ya mi̱ o ra̱ barco p'ʉya bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ 'bähra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma̱jua̱ni̱ ngue gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱.
23703	MAT 15:1	Nu̱ya yø fariseo 'nɛ̱hyø xännba̱te ngue ra̱ ley ngue yø mmɛ̱ngu̱ Jerusalén bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús ngue ørpa̱ ra̱ nt'änni̱. Bi 'yɛ̱mbi̱:
23705	MAT 15:3	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, xquet'a̱ bi 'yørpa ra̱ nt'änni̱ ya ya̱ui, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱ gue'a̱hʉ, xiya yø hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱, ¿hanja ngue guí fɛsthohʉ, ngue nu̱ya yø hya̱ xcá̱ sänsɛhʉ, gue'a̱ ga̱di ja ndu̱mmʉi guí øthʉ'a̱?
23706	MAT 15:4	Porque Oja̱ bi xihyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱mbi̱: “Da̱mi̱ su̱ ni̱ papá, da̱mi̱ su̱ ni̱ mamá”. Ma̱hømbi 'yɛ̱mbi̱: “Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ zanná̱ papá, ogue da̱ zanná̱ mamá, i ja ngue di̱ njapra̱ castigo 'nɛ̱ da̱ tho”, bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ Oja̱.
23709	MAT 15:7	Ni̱ xirbʉ guí ɛ̱na̱ ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ Oja̱. Go guí øthʉ na̱ te ra̱ hya̱ bi 'yotra̱ pønga̱hya̱ Isaías ngue Oja̱ bi 'yɛ̱na̱:
23712	MAT 15:10	Ra̱ Jesús bi zonhyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'yøhmʉ xa̱nho ya yø hya̱ ga̱ mma̱ngä ya. Da̱mi̱ 'yɛ̱t'a̱mmʉihʉ.
23714	MAT 15:12	Yø xädi ra̱ Jesús bi guarbʉ 'bäi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua guí̱ pa̱di̱ ngue mbøcuɛ yø fariseo 'mø mi̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ guí xifi? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23718	MAT 15:16	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua xquet'a̱ hi̱ngui̱ ti̱nni̱ mmʉihʉ hanja ya yø hya̱ dí̱ mma̱ngä?
23724	MAT 15:22	Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ bi zønna̱ Jesús, mi̱ 'bʉp'ʉ n'na ra̱ xisu hi̱ngra̱ judío, ma̱rá̱ mmɛ̱ngu̱ p'ʉ ja ra̱ häi Canaán. Bi̱ ma ra̱ xisu p'ʉya, ní̱ mafi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, da̱mi̱ huɛ̱ga̱gui̱. Nu̱ ma̱ t'i̱xu̱ dí si, n'youi ra̱ ts'onthi̱. Pɛ ɛ̱mmɛ̱i̱ di ʉni̱, da̱mi̱ 'yøthets'ʉ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23727	MAT 15:25	Pɛ ra̱ xisu bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús ngue bi̱ nda̱ntyøhmu̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ fäxquits'ʉ.
23729	MAT 15:27	Ra̱ xisu p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱, grá̱ Hmu̱, gue'a̱ guí̱ mma̱. Pɛ yø fo'yo, gue'ʉ yø xɛmhmɛ̱ täp'ʉ ja ra̱ mɛ̱xa̱ si̱hmɛ̱ yø hmu̱ si'ʉ.
23734	MAT 15:32	Bi zonhyø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱di huɛ̱cä yø ja̱'i̱ 'bʉcua, porque ya rá̱ hyu̱ pa 'daua dí 'yohʉ ya. Dí pa̱'a̱ njua̱ni̱ ngue ya hi̱n'yʉ te da̱ zi yø ja̱'i̱. Nu̱gä hi̱ndí̱ nne ga̱ ɛt'i ngue da̱ ma yø ngu̱ 'nɛ̱ hi̱ndi̱ si̱hmɛ̱, porque da̱ güennbʉ ja ra̱ 'yu̱.
23735	MAT 15:33	Nu̱'ʉ yø xädi bi 'yɛ̱mbi̱: ―Pɛ ¿hapʉ go ga̱ ha̱nnba̱hʉ te da̱ zi ya yø ja̱'i̱ 'bʉcua? Porque xa̱ndøngu̱. A nu̱ua dí 'bʉhmʉ, ra̱ da̱po ua.
23736	MAT 15:34	Bi 'yänyø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hangu̱ yø thu̱hmɛ̱ guí ha̱hʉ 'mø? Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―Høndi yoto yø thu̱hmɛ̱ ja ua, 'nɛ̱ zi yoho yø hua̱.
23743	MAT 16:2	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø ngue ra̱ nde, guí ɛ̱mhmʉ: “Xta̱ nho ra̱ tiempo ya, porque ja yø zøgu̱i̱”.
23744	MAT 16:3	Nu̱'mø xu̱di̱ p'ʉya, guí ɛ̱mhmʉ 'mø: “Nu̱ya hi̱ndi̱ ho ra̱ pa ya, porque ra̱ ndu̱hmi̱ ra̱ c'amma̱hɛ̱ts'i̱ ngue ja ra̱ gu̱i̱”, guí ɛ̱mhmʉ. Guí ɛ̱na̱ ngue guí pa̱hmʉ xa̱nho te ga̱ mbøn'a̱ te bí ja ma̱ya̱. Pɛ nu̱ya guí ɛ̱na̱ ngue hi̱nguí̱ pa̱hmʉ te ga̱ mbønya te gäma̱ hya̱ guí̱ nnu̱hʉ yø pa dí 'bʉhmʉ ya.
23749	MAT 16:8	Bi ba̱hra̱ Jesús te di̱ nxihyø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Gue guí ɛ̱na̱ dí xi'a̱hʉ ngue hi̱nxcuá̱ ha̱ ra̱ thu̱mhɛ̱ gui sihʉ. ¿Ua hi̱ngui̱ 'yo ni̱ mmʉihʉ na̱ ra̱ hya̱ dí̱ mma̱ngä 'mø? Masque ma̱di̱ zits'ʉ guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ga̱hʉ.
23754	MAT 16:13	Nu̱p'ʉ ja ra̱ xɛqui ja ra̱ hni̱ni̱ Cesarea ngue Filipos, mi̱ zømp'ʉ ra̱ Jesús. Bi 'yänyø xädi p'ʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱gä drá̱ N'yohʉ dá̱ ɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱, ¿te'o ɛ̱nyø ja̱'i̱ ngue guecä? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23755	MAT 16:14	Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―'Bʉ i'da yø ja̱'i̱ ɛ̱mbi̱ ngue gue'e grá̱ Xuua gmi̱ øtra̱ nxixya̱. Mi̱'da yø ja̱'i̱ p'ʉya, ɛ̱mbi̱ ngue gue'e grá̱ Elías. Mi̱'da p'ʉya, ɛ̱mbi̱ ngue grá̱ Jeremías. Mi̱'da p'ʉya, ɛ̱mbi̱ ngue 'bʉi toni̱ pønga̱hya̱ Oja̱.
23757	MAT 16:16	Mi̱ da̱hra̱ Bɛdu, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'i̱, gue'e grá̱ Cristo, rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱ nu̱na̱ ma̱jua̱ni̱ ngue 'bʉi.
23758	MAT 16:17	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ra̱ mmɛ̱nthi̱ gá̱ nthɛui grá̱ Simu̱, rá̱ ts'ʉnt'ʉ'i Jonás. Porque hi̱njonni̱ ja̱'i̱ bi bɛ̱n'na̱'i̱ ra̱ hya̱ guí̱ mma̱, sinoque guesɛ na̱ ma̱ Papá bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ bi ja'i̱ gá̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱.