23218	MAT 1:5	Salmomva'ea Boazva'ea po'ria. Raabeva'ea Boazva'ea yembora. Boazva'ea Obedeva'ea po'ria. Ruteva'ea Obedeva'ea yembora. Obedeva'ea Jesséva'ea po'ria.
23224	MAT 1:11	Josiasva'ea Jeconiasva'ea po'ria Jeconiasva'ea irũva'ea po'ria no. A'ea rupi Babilôniapeva'ea ruri otavuka Josiasva'ea re'yjava'ea pe ahe rerogwovo ogwyri pe he'yjuhuva'ea rerogwovo ahe mombytavo pevo.
23225	MAT 1:12	Babilôniapeva'ea ahe rerohorẽ Babilônia pe Jeconiasva'ea Salatielva'ea po'ria. Salatielva'ea Zorobabelva'ea po'ria.
23230	MAT 1:17	Imbokwara'ara'ara'javame catorze ko Abraãova'ea rakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo. Aerẽ Daviva'ea ari. Daviva'ea arirẽ imbokwara'ara'ara'javame catorze ko Daviva'ea rakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo no. Aerẽ Josiasva'ea ari. Babilôniapeva'ea Josiasva'ea re'yjava'ea rerohoi Babilônia pe. Ahe rerohorẽ imbokwara'ara'ara'javame catorze ko aherakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo no. Aerẽ Cristo'ga ari.
23239	MAT 2:1	Cidade de Belém me Jesus'ga ari. Jesus'ga re'yja'g̃a gwyri pe Judéia pe Belém u. Jesus'ga arame Herodesva'ea oko g̃anduvihavuhuro judeus'g̃a gwyri pe Jesus'ga re'yja'g̃a gwyri pe. Jesus'ga arame jaytata'ia kwahapyra'g̃a nduri irupeuhua hugwi ogwyra hugwi kwara ipora hugwi. Uhu g̃a cidade de Jerusalém me ovahema.
23243	MAT 2:5	A'ero g̃a ei ahe ve: —Belém me – kiroki cidade u oregwyri pe Judéia pe – pevo po ti ga ari nehẽ, ei g̃a. Nahã ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea ikwatijari hako. A'ereki Tupana'ga okwatijaruka ahe ve onhi'ig̃a, ei g̃a. Tupana'ga e'i:
23244	MAT 2:6	“Belémmeva'ero pecidade ndokoi huvihavarũiva'ea. Huviha hete ko pecidade upa pende'yja'g̃a gwyri pe Judáva'ea rakykwepohara'g̃a gwyri pe Judéia pe. A'ereki pecidadepeve'ga oko nhiremimo'ẽhara'g̃a nduvihavag̃wamamo israelitas'g̃a nduvihavag̃wamamo. Gwereko katu po ti ga pende'yja'g̃a nhaporemo okovo g̃anduvihavuhuhetero nehẽ.” —A'ea ymyahũ Tupana'ga ei ikwatijaruka onhi'ig̃a mombe'uharava'ea pe hako, ei g̃a Herodesva'ea pe.
23246	MAT 2:8	Ikwahapavame ahe g̃a mondoukari cidade de Belém me. Ahe e'i g̃a pe: —Peho ti Belémmeve'g̃a pyri tayri'ga rekakatuavo. Ga repiagame ti pejora'ja ji pyri ga mombe'ukatupava ji ve a'ero, ei ahe g̃a pe. Jihi ti taho ga mboheteavo a'ero nehẽ no, ei ahe g̃a pe o'mbero.
23247	MAT 2:9	Ahe rendupavirẽ jaytata'ia kwahapyra'g̃a hoi a'ero ogwovo Belém me. G̃a horame jaytata'ia – kiroki jaytata'ia ojipiuka g̃a pe kwara ipora koty – kotihĩ akoja jipiukara'javi g̃a pe ogwovo g̃a nenonde ogwovo Jesus'ga rehei katu opytavo garuhava arimo.
23251	MAT 2:13	Jaytata'ia kwahapyra'g̃a horẽ Tupana'gapyrive'ga yvagipeve'ga jipiukari Joséva'ea pe ahekiri pe. Ahe ve ga ei: —Haite! Evy epo'ama! ei ga Joséva'ea pe. Eho ti g̃a nderogwovo tayri'ga gayhẽa reheve. Eroho nhimi ti g̃a nderogwovo Egitopeve'g̃a gwyri pe, ei ga. Pevo ti pepyta. Aerẽ jate po ti ji imondoukari nhinhi'ig̃agwera pe me nehẽ pejora'ja ti Belém me javo. Po ti ji namondoi nhinhi'ig̃agwera pe me nehẽ, tapejora'javi ti avo Belém me. A'ereki avo Herodes'ga tayri'ga rekaruka kiro. A'ereki ga ojuka pota tayri'ga, ei Tupana'gapyrive'ga Joséva'ea pe.
23254	MAT 2:16	Omanoa renonde Herodesva'ea nhimonha'ngaranuhũi jaytata'ia kwahapyra'g̃a ndehe. A'ereki ahe okwaha ji moandyandyi g̃a ojivyra'jave'yma ji pyri javo. Dois anos g̃werĩ tayri'ga rehe kiro. A'ea Herodesva'ea okwaha. A'ereki nanongara jaytata'ia kwahapyra'g̃a omombe'u ahe ve ahe g̃a monhi'ig̃ame ojive. Nurã ahe osoldados'g̃a mondoukari cidade de Belém me Belém rembeyvyri hĩ pe no. Pevo ahe osoldados'g̃a mondoukari tojuka pa ti g̃a tapihama'g̃a javo – kiroki tayri'g̃a o'a jaytata'ia kwahapyra'g̃a hepiagirẽ jaytata'ia. Ahenhi'ig̃a rupi soldados'g̃a hoi a'ero tapihama'g̃a ndepiaga. Ojuka pa g̃a tapihama'g̃a – kiroki g̃a gwereko dois anos ojihe, kiroki g̃a ndogwerekoi ve dois anos ojihe no.
23262	MAT 3:1	Aerẽ João Batistava'ea rekoi ongae'ỹi me judeus'g̃a mobatizavo. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uheteavo João Batistava'ea rekoi Judéiapeve'g̃a gwyri pe ongae'ỹi me.
23264	MAT 3:3	Ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea omombe'u jipe João Batistava'ea. Ahe e'i João Batistava'ea mombe'unhog̃wenondeavo hako: “Hahyahi po ti ganhi'ig̃a ga erame g̃a mbo'eavo ongae'ỹi me nehẽ,” ei Isaíasva'ea. “E'i po ti ga nehẽ: ‘Pemboavujikwe ti pehea huvihava'ga pe tuhu ti ga nhande pyri javo. Pembohupi katu ti pehea ga pe,’ e po ti ga nehẽ,” ei Isaíasva'ea hako. Tupana'ga ra'yra'ga renondeva'ea e'i nhandepojykaharete'ga rurag̃wama pe. Tonhimboavujikwe ti g̃a garura renonde javo. A'ea pe ahe ei togwerojijyi ti g̃a gweaporog̃ita a'ea renonde javo.
23265	MAT 3:4	Omongi João Batistava'ea yuranuhũa'javuhuva'ea rava apopyra camelo rava apopyra. Aheku'ayvira ko ipira. O'u ahe tukura hehira reheve.
23266	MAT 3:5	He'yjuhuve'g̃a nug̃anduri onhimongyavo João Batistava'ea pyri ovahema. Uhu g̃a cidade de Jerusalém hugwi. Uhuuhu g̃a Judéiapeve'g̃a gwyra hugwi nhaporemo no rio Jordão rembeyvyra hugwi no.
23267	MAT 3:6	Ahe renduvame g̃a nhimombe'ukatui Tupana'ga pe jite'varuhu ji javo opohia jugwi. A'ero jate João Batistava'ea g̃a mobatizai rio Jordão pype.
23268	MAT 3:7	Uhu he'yive'g̃a ahe pyri no fariseus'g̃a saduceus'g̃a pavẽi tianemobatiza ti ga javo. G̃andura repiagame João Batistava'ea ei g̃a pe: —Tiruahũ pendeaporog̃ita! Pe'euhu pe pejohupe pejikokatupotare'yma g̃waramo. Pe'e pe: “Haite! Xaho João Batista'ga pyri tianemobatiza ti ga. Nurã po ti Tupana'ga nonhimonha'ngaa'javi nhande rehe nehẽ. Ndahahyi po ti nhande ve a'ero nehẽ.” Nahã pe pe'e, ei João Batistava'ea. Maraname pe euhui nanongarava'ea naerũ? Pe tuhẽ penhimbo'e nanongara rehe, ei João Batistava'ea g̃a pe.
23269	MAT 3:8	—Jihi, ei João Batistava'ea, kiro po ti ji ei pe me: Po pe ndapepotari hahyva'ea Tupana'ga nhimonha'ngarame pe ndehe, a'ero ti peko katu, ei ahe. Tapembopogwea'javi ti pejite'varuhua pejikovo. Pe pohirame jugwi po ti Tupana'ga ei pe me nehẽ: “Ndovy'ari g̃a okote'varuhua rehe kiro opohia jugwi herojijyita ojeaporog̃ita. Nanhimonha'ngaa'javi ji g̃a ndehe a'ero.” Nahã po ti Tupana'ga ei pe me a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea g̃a pe.
23270	MAT 3:9	—Tape'ei ti pejiyvyteri pe: “Abraãova'ea nhaneramonhamo oko. Tupana'ga oarõ hete Abraãova'ea. Nurã po ti Tupana'ga nonhimonha'ngai nhande rehe nehẽ.” A'ea ti tape'ei. A'ereki Tupana'ga ndokoi reki Abraãova'ea rymymino'g̃a ndehe g̃a ndekote'varuhurame. Po Tupana'ga ojipe'g̃a pota, a'ero Tupana'ga oapo kwaha ag̃a ita Abraãova'ea rymyminoro g̃a mongovo, ei João Batistava'ea g̃a pe.
23271	MAT 3:10	Kiro João Batistava'ea imombe'ui ojo'java'ea g̃a pe. G̃a mbo'eavo ga ei: —Akwaimbae'ga ombogwa g̃werĩ jykwa'ria pyvõ tambo'aruka javo. Po i'yva ndogwerekoi yva'ikatua, a'ero po ti ga imbo'ari imondovo tata pype nehẽ. Na jitehe Tupana'ga pe nderekog̃werĩ pe momboa tata pype hahyva'ea ruvihava pype pe pohire'yma g̃waramo pejikote'varuhua hugwi pejikokatue'yma, ei João Batistava'ea g̃a pe imombe'gwovo.
23272	MAT 3:11	—Uhu po ti ga nehẽ – kiroki ga ji hohe hete huvihavuhuhetero g̃waramo, ei João Batistava'ea. Ji ki a'e te okoteheva'ea. Jihi opomobatiza yhya pyvõ jate. Nahã ji ikwahavukari g̃a pe pepohira pejikote'varuhua hugwi pendeaporog̃ita rerojijyja reheve pendekokatua reheve. Gaha po ti pe pojykauka Tupana'ga ra'uvapyryva pe aerẽve'ga nehẽ. Nahã po ti ga pendekote'varuhua mombigukari pe mombyryvuka nehẽ, ei João Batistava'ea ga mombe'gwovo g̃a pe.
23273	MAT 3:12	Kiro João Batistava'ea imombe'ui ojo'java'ea g̃a pe. G̃a mbo'eavo ga ei: —Trigo jara'ga gwereko japira mbovevehava opo pe tamboveve ti ji japira trigo hugwi javo, ei João Batistava'ea imombe'gwovo. Omono'ono'õ po ti ga oapoa trigo inhag̃a hyrua pype nehẽ. Japira po ti ga imbokai tata pyvõ nehẽ. Ndogwevi po ti tata upa nehẽ, ei João Batistava'ea. —Na jitehe po ti jihoheheteve'ga huvihavuhuhete'ga imboja'oja'ogukari pyryve'g̃a okote'varuhuve'g̃a hugwi okovo pyryve'g̃a pojykaharete'ga nehẽ, ei João Batistava'ea g̃a pe. “Tuhu ti pyryve'g̃a ji pyri yvagi pe upa avuirama nehẽ,” e po ti jihoheheteve'ga nehẽ, ei João Batistava'ea. “Toho ti okote'varuhuve'g̃a ji hugwi ogwovo tata pype hahyva'ea ruvihava pype opytavo pevo avuirama nehẽ ojivyre'yma,” e po ti jihoheheteve'ga nehẽ, ei João Batistava'ea Cristo'ga mombe'gwovo g̃a pe.
23274	MAT 3:13	Aerẽ Jesus'ga ruri Galiléiapeve'g̃a gwyra hugwi ua rio Jordão pe. Uhu ga ovahema João Batistava'ea pyri tanhimobatiza ti ga javo.
23275	MAT 3:14	A'ero João Batistava'ea ei Jesus'ga pe: —Toromobatizayme po ti ji nehẽ. Ndehe ko oreruvihavuhuhetero. Nde po ti ji mobatiza hamo a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea Jesus'ga pe novĩa. Ako tehe ji nde pyri, ei ahe Jesus'ga pe. Maraname nde ruri ji pyri enhimobatizauka ji ve a'ero? ei ahe Jesus'ga pe.
23276	MAT 3:15	A'ero Jesus'ga ei reki João Batistava'ea pe: —Ji mobatiza tuhẽ ti kiro, ei Jesus'ga. A'ereki pyry nde ji mobatizai. Nahã po ti nhande rekokatui nhandekovo Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi nhaporemo nehẽ, ei Jesus'ga João Batistava'ea pe. —Kwa, ei ahe Jesus'ga mobatizavo.
23290	MAT 4:12	Aerẽ ojipe'g̃a imombe'ui Jesus'ga pe. —G̃a João Batista'ga mongi cadeia pype ga Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uro g̃waramo, ei g̃a. A'ea renduvame Jesus'ga hoi ojivya Galiléiapeve'g̃a gwyri pe.
23462	MAT 9:14	Aerẽ João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a nduri Jesus'ga pyri. Ovahemame g̃a ei ga pe: —Nane'ymi fariseus'g̃a ja ore ndoro'ui xanhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo. Neremimbo'ehara'g̃a ki a'e te nane'ymi o'u reki. Maraname ore ja rũi g̃a ndekoi? ei g̃a Jesus'ga pe.
23489	MAT 10:3	Mokonha'g̃a ko Filipe'ga Bartolomeu'ga pavẽi. Mokonha'g̃a ko Tomé'ga Mateus'ga pavẽi. Mateus'ga ko itambere'ia mono'õharagwera'ga governo pe. Mokonha'g̃a ko Tiago'ga Tadeu'ga pavẽi. Tiago'ga ko Alfeu'ga ra'yra'ga.
23511	MAT 10:25	Po g̃a jigwarai g̃ambo'ehara'ga rehe, a'ero po na jitehe g̃a jigwarai garemimbo'ehara'g̃a ndehe no. A'ero po a'ea pyry garemimbo'ehara'g̃a pe hamo, ei Jesus'ga. G̃a erame Belzebu onga jara'ga pe g̃a ete'varuhui ga pe ojigwaraita ga rehe. A'ereki Belzebu irũa Diabo'ga rera. Po g̃a ei Belzebu onga jara'ga pe, a'ero koji'i po ti g̃a ete'varuhui garongapypeve'g̃a pe gapyrive'g̃a pe ojigwaraita g̃a ndehe nehẽ, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.
23530	MAT 11:2	A'ea rupi João Batistava'ea rekoi cadeia pype a'itituhẽva'ea mombe'ua rehe. Okwaha ahe Cristo'ga rembiapoa garemimonhimomby'ava'ea. A'ea kwahavame João Batistava'ea ei g̃wemimbo'ehara'g̃a pe mokonha'g̃a pe: —Peho ti Jesus'ga pyri. Pe'ji ti ga pe: “Ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea e'i: ‘Aerẽ po ti Tupana'ga remimbuhurukara'ga ruri nhande pyri nehẽ.’ Nahã ahe ei. Ma'g̃a po ymyahũ ahe omombe'u? Mara'ngu po ndehe? Mara'ngu po ojipe'ga? Nahã ore ei aheremimombe'uhara'ga rura pota ga mbuhua.” A'ea mombe'gwovo katu ti pe'ji Jesus'ga pe: “Marãi nde a'ero?” ei João Batistava'ea mokonha'g̃a pe g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. —Kwa, ei g̃a. A'ero g̃a hoi ogwovo Jesus'ga pyri ovahema. João Batistava'ea nhi'ig̃agwera g̃a imombe'ui Jesus'ga pe.
23532	MAT 11:4	Henduvirẽ Jesus'ga ei mokonha'g̃a pe João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a pe: —Pejivyra'ja ti pejigwovo João Batista'ga pyri. Pemombe'u ti ga pe penhimbiepiaga penhimienduva. Pe'ji ti ga pe imombe'gwovo:
23533	MAT 11:5	“Oma'eg̃atu kiro heakwagweve'g̃a okovo. Opo'ag̃atu kiro ipyka'naka'nauhũve'g̃a ogwovo katu. Oka'ẽ g̃ajagwa ijaijauhuve'g̃a hugwi. G̃wendu katu kiro japyakware'ỹve'g̃a okovo. Okwera kiro omanove'g̃a okovo. Imbatere'ỹve'g̃a g̃wendu kiro pyryva'ea Jesus Cristo'ga mombe'ua.” A'ea nhaporemo ti pemombe'u João Batista'ga pe, ei Jesus'ga. A'ea Jesus'ga ei ikwahavuka ga pe Jesus'ga ko Tupana'ga remimbuhurukara'ga javo aheremimombe'uhara'ga.
23534	MAT 11:6	“Pyry hete ga pe – kiroki ga ndojikopigi ji rehe.” Nahã ti pe'ji João Batista'ga pe, ei Jesus'ga mokonha'g̃a pe João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a pe.
23535	MAT 11:7	A'ero g̃a hoi javo katu João Batistava'ea pe. G̃a horame Jesus'ga ei pevove'g̃a pe he'yjuhuve'g̃a pe João Batistava'ea mombe'gwovo. G̃a pe ga ei: —Ymya'ĩ pe peho ongae'ỹi me. Pevo pe pehepia João Batista'ga. Marãi pe pejiyvyteri pe pea rupi pejigwovo garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho hepiaga nhungwava – kiroki okooko'iuhu yvytua remimbotarimova'ea rehe onhimbovavaguka yvytua pe.” Pe ndape'ei tuhẽ reki a'ea. A'ereki João Batista'ga ko nhungwava ja rũi. Ga ndokondoko'iuhui ojipe'g̃a remimbotarimova'ea rehe. Ga ko onhimboita Tupana'ga rehe, ei Jesus'ga pevove'g̃a pe.
23536	MAT 11:8	—Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho ga repiaga – kiroki ga omongi tapy'ynhapipyryva. Gweroho pa po itambere'ia gapira.” A'ea pe ndape'ei oji'i, ei Jesus'ga. A'ereki João Batista'ga ndokohetei mbatera rehe. Ji rendu ti! João Batista'ga nomongi tapy'ynhapipyryva. Kiroki g̃a omongi pyryheteva'ea – g̃ahã u huvihavuhu'g̃a nonga pype.
23537	MAT 11:9	—Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe? Pe'e po pe: “Xaho Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga repiaga.” A'ea pe ekatui, ei Jesus'ga. Kiro ji ei pe me: João Batista'ga ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga tuhẽ. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga jate rũi ko ga, ei Jesus'ga g̃a pe.
23538	MAT 11:10	—Ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve João Batista'ga mombe'gwovo hako ga po ti nhinhi'ig̃a mombe'ui nehẽ javo, ei Jesus'ga. Aherembikwatijara e'i: “Nahã Tupana'ga ei Cristo'ga pe: ‘Ji rendu ti! Nde renonde ti ji ga mondoi imombe'uuka nhinhi'ig̃a nehẽ. Tomboavujikwe ti ga nderura renonde,’ ei Tupana'ga,” e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga g̃a pe.
23539	MAT 11:11	—Imombe'ukatuavo ji ei pe me: João Batista'ga ko koji'i huvihava ymyahũva'ea hohe pa, ei Jesus'ga. Ag̃wamo turi Tupana'ga rembiepiakatuhava apiavo. Ag̃wamo po ti Tupana'ga he'yjuhuve'g̃a nduvihavuhuhete'ga nehẽ, ei Jesus'ga. A'ero ji ei: Ymyahũva'ea hohe pa João Batista'ga koji'i huvihava. Ag̃wamove'g̃a ki a'e te Tupana'ga rembiepiakatuhara'g̃a ko koji'i huvihava João Batista'ga hohe. Kiroki g̃apyteripeve'g̃a huvihava rũi – g̃a vehevi koji'i huvihava João Batista'ga hohe, ei Jesus'ga g̃a pe.
23540	MAT 11:12	—João Batista'ga g̃a mbo'eypyagwera jate pyryva'ea rehe, garenduve'g̃a ojirokwa heroviapotaheteavo ganhi'ig̃a. A'ero g̃a ei: “Kwa. Kiro ti Tupana'ga toko oreruvihavuhuhetero ore repiakatuavo.” A'ea g̃a ei ipotaheteavo ojikoga Tupana'ga rehe. Ag̃wamo na jitehe g̃a ei a'ea jitehe ipotaheteavo, ei Jesus'ga g̃a pe.
23542	MAT 11:14	Ahe e'i: “Tupana'ga po ti oko g̃anduvihavuhuhetero nehẽ. Elias'ga po ti uhu na'ẽ nehẽ,” ei ahe, ei Jesus'ga. Omombe'u ahe João Batista'ga Eliasva'ea mombe'urame. Ag̃wamo João Batista'ga ruri oji'i ahe nhi'ĩpo'ruavo a'ero. Marã? Perovia pota pe a'ea a'ero naerũ? ei Jesus'ga.
23546	MAT 11:18	—Tayri'g̃a ja pe ndekoi. A'ereki pe pe'epe'e João Batista'ga pe jipi. A'ereki ga rurame pe pyri ga ndo'uahivuhui mbatera vinho reheve tambohete ji Tupana'ga javo, ei Jesus'ga. A'ero pe epe'ei ga mombe'gwovo: “Anhag̃a opyhy ga.” Nahã pe João Batista'ga mombe'ute'varuhui ga arõe'yma, ei Jesus'ga g̃a pe.
23549	MAT 11:21	—Tiruahũ ti pe me Corazimmeva'ea pe nehẽ! ei Jesus'ga. Tiruahũ ti pe me Betsaidapeva'ea pe nehẽ! ei ga. A'ereki pe ndapepohiri pejikote'varuhua hugwi. Pehepia ko pe Tupana'ga popoakara novĩa ji japorame ahemonhimomby'aheteva'ea. Hepiagame po pe pepohi pejite'varuhua hugwi hamo. A'ea Jesus'ga ei cidadepeve'g̃a pe Corazimmeve'g̃a pe Betsaidapeve'g̃a pe no. —Ymyahũ Tiropeva'ea Sidommeva'ea pavẽi ndohepiagi Tupana'ga popoakara ahemonhimomby'ava'ea repiage'yma, ei Jesus'ga. Po ymyahũ ji japoi ahemonhimomby'ava'ea ahepyteri pe, po kotihĩ ahe pohiri okote'varuhua hugwi po raka'e hamo. Omongi po ahe opite'varuhua imondovo tanimbuga oakag̃a rehe po raka'e hamo ndorovy'ari ore orerekote'varuhua rehe javo, ei Jesus'ga.
23550	MAT 11:22	—Ymyahũ Tiropeva'ea ndohepiagi reki Tupana'ga popoakara ahemonhimomby'ava'ea repiage'yma Sidommeva'ea pavẽi, ei Jesus'ga. Ndopohiri ahe a'ero okote'varuhua hugwi. Nurã po ti ahe hepiagi hahyva'ea ojihe nehẽ Tupana'ga omanove'g̃a mono'ombavame ahe reheve nehẽ. G̃a mono'ombavame po ti ga ei ahe ve nhaporemo nehẽ peko te'varuhu pe javo, ei Jesus'ga cidadepeva'ea mombe'gwovo. —Pe me, Corazimmeva'ea pe Betsaidapeva'ea pe no, pe me ji ei: A'ea rupi koji'i po ti hahy pe me nehẽ. Igwyre'i po ti hahy Tiropeva'ea pe Sidommeva'ea pe nehẽ no, ei Jesus'ga. A'ereki Tupana'ga popoakara repiakaturame pe ndapepohiri reki pejikote'varuhua hugwi, ei Jesus'ga Corazimmeve'g̃a pe Betsaidapeve'g̃a pe no.
23582	MAT 12:24	Henduvame fariseus'g̃a ei: —Aherymyminoa rũi po ga. Belzebu'ga anhag̃a ruvihavuhu'ga Jesus'ga pokogame jate ga popoakaro. Nurã Jesus'ga anhag̃a mbojipe'ai g̃a hugwi imondovouka, ei g̃a o'mbero. Belzebu, ei g̃a Diabo'ga pe. Irũa garera Satanás.
23584	MAT 12:26	Po Satanás'gapyriva'ea nhombojipe'ai nahã otavuka ojohupe, a'ero po ti inhomoka'nhymbavi jovai nehẽ no. Marã po ti Satanás'ga huvihava a'ero ojipyriva'ea ahana'javame nehẽ? ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. A'ea Jesus'ga ei. A'ereki fariseus'g̃a e'i o'mbero: —Belzebu'ga Jesus'ga pokogi ojipyriva'ea mbojipe'auka ga pe.
23585	MAT 12:27	A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe: —Ma'g̃a ombojipe'auka Satanás'gapyriva'ea pendeheve'g̃a pe naerũ? ei Jesus'ga. Ndape'ji reki pe g̃a pe: “Belzebu'ga ombojipe'auka g̃a pe.” A'ea rũi pe ei, ei Jesus'ga. Po ga rũi g̃a poko ojipyriva'ea mbojipe'auka g̃a pe, a'ero ga rũi ji poko no, ei Jesus'ga. Tape'ei ti ji ve a'ero: “Belzebu'ga Jesus'ga poko.” Po pe'ji a'ea ji ve, a'ero po ti pendeheve'g̃a ete'varuhui pe me nehẽ no pe'mbe pe javo pe me nehẽ, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
23589	MAT 12:31	—Pe'e pe: “Belzebu'ga opoko Jesus'ga.” Nahã pe erame ji ve pe Tupana'ga ra'uva mbotegwetei. A'ereki Tupana'ga ra'uva tuhẽ ji poko, ei Jesus'ga. Tupana'ga ti omombo pa g̃a hugwi g̃andekote'varuhua g̃a'ete'varuhuagwera ojive nehẽ, ei Jesus'ga. Po Tupana'ga ra'uva pe g̃a ete'varuhui Tupana'ga ra'uva mbotegweteavo nahã okote'varuhuavo, a'ero po ti Tupana'ga nomombori g̃andekote'varuhua g̃a hugwi nehẽ, ei Jesus'ga.
23668	MAT 14:2	Jesus'ga mombe'ua renduvame Herodes'ga etehei ojipyrive'g̃a pe: —Jesus'ga ko João Batista'ga. Ovy João Batista'ga gwyvya hugwi okwerava, ei ga. Nurã ga japoi ahemonhimomby'ava'ea, e'i tehe Herodes'ga.
23669	MAT 14:3	Nahã Herodes'ga ei. A'ereki João Batistava'ea manoa renonde Herodes'ga João Batistava'ea pyhyguka ahe kwaruka itanhuramuhũa pyvõ ahe mongiuka cadeia pype. Herodiashẽa rehe Herodes'ga opyhyguka João Batistava'ea raikwehe. Herodiashẽa ko Herodes'ga irũ'ga rembirekoro na'ẽ oko, Filipe'ga rembirekoro. Kirẽ Herodes'ga hẽa rereko raikwehe.
23670	MAT 14:4	Nurã João Batistava'ea e'ie'i Herodes'ga pe: —Maranameuhũ nde hẽa rerekoi? Po ahe ndogwerekoi te hẽa! ei João Batistava'ea Herodes'ga pe.
23671	MAT 14:5	Ndopotari Herodes'ga ahe'ea ojive. Nurã ga ahe mongiuka cadeia pype ahe jukapota. Ndojukaukari reki ga ahe. A'ereki ga okyhyji judeus'g̃a hugwi. A'ereki g̃a e'i: —João Batista'ga ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga, ei g̃a onhimongyavo.
23674	MAT 14:8	A'ero hẽayhẽa e'i hẽa pe: —Ere ti Herodes'ga pe: “Embuhu ti ji ve kiro João Batista'ga akag̃a nhaembeva pype.” Nahã ti ere ga pe, ei hẽa gwa'yrahẽa pe hẽa mbo'eavo. —Kwa, ei hẽa oyhẽa pe. Nurã kiro hẽa e'i Herodes'ga pe: —Embuhu ti ji ve kiro João Batista'ga akag̃a nhaembeva pype, ei hẽa.
23677	MAT 14:11	A'ero g̃a oho João Batistava'ea jukavo aheakag̃a rerua nhaembeva pype imondovo hẽa pe. Hẽa gweroho oyhẽa pe a'ero herovahema.
23678	MAT 14:12	João Batistava'eareheve'g̃a uhu a'ero ahera'oa rerogwovo ityma. Aerẽ g̃a oho Jesus'ga pyri imombe'gwovo ahemanoa ga pe. Nahã ko João Batistava'ea manoa raikwehe. Herodes'ga nomoka'nhymi kiro João Batistava'ea akag̃a imomborukaragwera. Nurã henduvame Jesus'ga remimonhimomby'ava'ea Herodes'ga ei: —Jesus'ga ko João Batista'ga. Ovy João Batista'ga gwyvya hugwi okwerava, ei Herodes'ga.
23755	MAT 16:14	A'ero garemimbo'ehara'g̃a ei Jesus'ga pe: —Ojipe'g̃a ei nde ve: “Ga ko João Batista'ga,” ei g̃a nde ve, ei g̃a Jesus'ga pe. Ojipe'g̃a ei nde ve: “Ga ko Elias'ga.” Ojipe'g̃a ei nde ve: “Ga ko Jeremias'ga. Po Jeremiasva'ea rũi ga rekoi, a'ero ga oko ojipe'ga Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea pyteripeve'ga.” Nahã g̃a ei nde ve, ei Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a Jesus'ga pe.
23782	MAT 17:13	A'ero Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a ikwahavi. “João Batistava'ea pe Jesus'ga ei Eliasva'ea mombe'urame nhande ve,” ei g̃a oyvyteri pe.
23896	MAT 21:1	Ohorame cidade de Jerusalém me Jesus'ga ovahẽ cidade'ia kotyi ve Betfagé kotyi ve g̃wemimbo'ehara'g̃a pavẽi. Ohĩ Betfagé yvytyra rembeyvyri pe monte das Oliveiras rembeyvyri pe. Kiro Jesus'ga ei mokonha'g̃a pe g̃wemimbo'ehara'g̃a pe g̃a mondouka.
23912	MAT 21:17	O'erame a'ea Jesus'ga hoi g̃a hugwi a'ero ogwovo cidade de Jerusalém hugwi. Oho ga cidade'i pe Betânia pe. Pevo ga kiri ypytunimo.
23920	MAT 21:25	Pemombe'u ti ji ve a'ero. Ma'g̃a ombuhuruka João Batistava'ea tomobatiza ti ga g̃a javo? “Tupana'ga yvagipeve'ga ombuhuruka ahe,” pe'ji po pe. “Yvyakotyve'ga ombuhuruka ahe,” pe'ji po pe. Marã pendeaporog̃ita a'ero naerũ? ei Jesus'ga g̃a pe. A'ero g̃a eg̃a'ei ojohupe: —Po ti nhande ei nehẽ: Tupana'ga ombuhuruka ahe, a'ero po ti Jesus'ga ei nhande ve nehẽ: “Maraname pe ndaperoviari João Batistava'ea nhi'ig̃agwera naerũ?” Nahã po ti Jesus'ga ei nhande ve nehẽ.
23921	MAT 21:26	Po ti nhande ei: Yvyakotyve'ga ombuhuruka João Batistava'ea, a'ero po ti nhandegwyripeve'g̃a henduvi nhanenhi'ig̃a okote'varuhuavo nhande ve nehẽ, ei g̃a xakyhyji nhande g̃a hugwi javo. A'ereki nhandegwyripeve'g̃a epavi: “João Batistava'ea ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharamo. Tupana'ga ahe mbuhuruka nhande pyri. A'iti a,” ei nhandegwyripeve'g̃a, ei g̃a ojohupe.
23922	MAT 21:27	Nurã g̃a ei Jesus'ga pe: —Ma'g̃a po ombuhuruka João Batistava'ea tomobatiza ti ga g̃a javo? Ndorokwahavi, ei g̃a javo tehe ga pe. A'ero Jesus'ga ei g̃a pe: —Ji po ti na jitehe namombe'ui ga pe me a'ero nehẽ no – kiroki ga ji mbuhu avo ji rerekovo, ei Jesus'ga.
23927	MAT 21:32	—Ymya'ĩ João Batistava'ea ruri pe pyri ikwahavuka pe me nahanahã Tupana'ga opota javo ikwehe. Ndaperoviari pe ga pejikokatue'yma, ei Jesus'ga. Itambere'ia mono'õhara'g̃a akwaimbae'g̃a upahara'g̃a pavẽi ga reroviari reki ojeaporog̃ita rerojijyita. G̃andeaporog̃ita rerojijyja pe hepiagi. Hepiagirẽ vehevi pe ndaperojijyi ve pejeaporog̃ita ga reroviare'yma, ei Jesus'ga g̃a pe. Nurã ji ei: Okogypy g̃a Tupana'ga rehe pe nenonde, ei Jesus'ga g̃a pe.
24022	MAT 23:35	—G̃a nhaporemo po ti ji g̃a mondoukari pe pyri nehẽ Tupana'ga ti tomondo hahyva'ea pe me nehẽ pe g̃a jukarame nehẽ javo, ei Jesus'ga. A'ero po ti ga imondoi hahyva'ea pe me okokatuva'ea repypava nehẽ. —Ymyahũ ahe ojiko Tupana'ga rehe okokatuavo. Nurã ymyahũ penamonhava'ea ojuka ahe, ei Jesus'ga. Penamonhava'ea ojuka ypy Abelva'ea. Abelva'ea ko okokatuva'ea. Aerẽ penamonhava'ea he'yiva'ea jukai. Mbapavamo ahe ojuka Zacariasva'ea Baraquiasva'ea ra'yrava'ea. Omano Zacariasva'ea nhandejatykahavuhua pyri templo pyri okara mbyteri pe ikwava'ẽhava pyri, ei Jesus'ga.
24129	MAT 26:6	Aerẽ Jesus'ga rekoi Simão'ga ronga pype cidade'i pe Betânia pe. Simão'ga ko ijaijauhugwera'ga.
24214	MAT 27:16	Cadeia pype Barrabás'ga rekoi kiro. Judeus'g̃a nhaporemo ga kwaha hete.
24215	MAT 27:17	Kiro he'yjuhuheteve'g̃a nduri Pilatos'ga pyri onhimongyavo. G̃a jatykarame Pilatos'ga ei g̃a pe: —Ma'g̃a po ti ji amohemuka pe me toryva rupi? Mara'ngu po Barrabás'ga pe pe javo? Ojipe'ga Jesus'ga – kiroki ga pe g̃a ei: Cristo Tupana'ga remimbuhurukara – mara'ngu po ga pe pe javo?
24218	MAT 27:20	Ikwava'ẽhara'g̃a nduvihava'g̃a xava'eve'g̃a pavẽi ombo'e he'yive'g̃a ite'varuhua rehe. E'i g̃a: —Pe'ji ti Pilatos'ga pe tomohemuka ti ga Barrabás'ga, ei g̃a g̃a pe. Pe'ji ti ga pe tojukauka ti ga Jesus'ga. A'ea g̃a ei g̃a pe te'i ti g̃a embovyruka ti Jesus'ga yva rehe javo. Nahã g̃a nhimbopogweukari pevove'g̃a pe.
24219	MAT 27:21	Kiro Pilatos'ga ei pevove'g̃a pe: —Marãve'ga po ti ji amohemuka pe me? ei ga g̃a pe. A'ero g̃a ei ga pe: —Barrabás'ga ti tohẽ.
24224	MAT 27:26	A'ero Pilatos'ga Barrabás'ga mohemukari cadeia hugwi okovo g̃anhi'ig̃a rupi. Onupanupãuka ga Jesus'ga ipira apopyra pyvõ ga mondohondohoguka. A'ero ga Jesus'ga mondoukari soldados'g̃a pe tombovyruka ti g̃a ga jukavo javo.
24286	MRK 1:2	Jesus'ga rura renonde João Batistava'ea rekoi ikwehe. A'ea mombe'unhog̃wenondeavo Isaíasva'ea ikwatijari inog̃a ymyahũ hako. Ahe omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a hako. Nahã Tupana'ga ei gwa'yra'ga pe: “Nde renonde ti ji ojipe'ga mondoi imombe'uuka ga pe nhinhi'ig̃a nehẽ tomboavujikwe pa ti ga nde ve nehẽ,” ei Tupana'ga gwa'yra'ga pe hako. A'ea Isaíasva'ea okwatija imombe'gwovo Tupana'ga nhi'ig̃a hako.
24288	MRK 1:4	Na tuhẽ reki. Jesus'ga rura renonde João Batistava'ea rekoi ikwehe. Igwete ahe ei javo g̃a pe ongae'ỹi me. Yuranuhũa'javuhuva'ea rava camelo rava ahe oapo opiramo. Ipira ahe oapo oku'ayviramo. O'u ahe tukura hehira reheve. Igwete ahe ei g̃a pe: —Perojijyjijyi ti pejeaporog̃ita pejipohia pejikote'varuhua hugwi Tupana'ga remiarõe'yma hugwi, ei ahe. Peko ti Tupana'ga remimbotarimova'ea rehe. A'ero po ti ji pe mobatizai nehẽ, ei ahe. Igwete po ti Tupana'ga imombohetei pendekote'varuhua pe hugwi nehẽ, ei João Batistava'ea. Igwete g̃a hopavi ojigwyra hugwi Judéia hugwi ahenhi'ig̃a renduva. Cidade de Jerusalém hugwi g̃a hopavi ahe pyri. Igwete g̃a imohemi okote'varuhua Tupana'ga pe ojipe'g̃a ndovaki toropohi ti jugwi javo. A'ero João Batistava'ea g̃a mobatizai rio Jordão pype.
24292	MRK 1:8	Ji opomobatiza yhya pyvõ kiro. Ga ki a'e te pe pojykauka Tupana'ga ra'uva pe, ei João Batistava'ea g̃a pe.
24293	MRK 1:9	A'ea rupi Jesus'ga ruri Galiléiapeve'g̃a gwyra hugwi cidade de Nazaré hugwi. Igwete João Batistava'ea ga mobatizai rio Jordão pype.
24298	MRK 1:14	G̃a João Batistava'ea mongirẽ cadeia pype Jesus'ga hoi Galiléiapeve'g̃a gwyri pe. Igwete ga imombe'ui g̃a pe pyryva'ea Tupana'ga remimombe'ua.
24347	MRK 2:18	Aerẽ ojipe'g̃a nduri Jesus'ga pyri xa'e ti ga pe javo. A'ereki João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a, amoamome g̃a ei ojohupe: “Ti'uyme ti mbatera xanhi'inhi'ĩ Tupana'ga pe javo,” ei g̃a. Fariseus'g̃a na jitehe amoamome g̃a ei xanhi'ĩ Tupana'ga pe i'ue'yma javo. Igwete ojipe'g̃a nduri Jesus'ga pyri javo ga pe. —Ndo'ui ko João Batista'ga remimbo'ehara'g̃a xanhi'ĩ Tupana'ga pe javo, ei g̃a. Fariseus'g̃a nemimbo'ehara'g̃a na jitehe ndo'ui mbatera onhi'ig̃a ga pe. Neremimbo'ehara'g̃a ki a'e te o'uo'u mbatera jipi, ei g̃a. Maraname nanuhũ g̃a ndekoi a'ero naerũ jara'g̃a atyvi? ei g̃a Jesus'ga pe.
24373	MRK 3:16	Dozeve'g̃a ko: Simão'ga, Tiagova'ea, aheirũ'ga João'ga, André'ga, Filipe'ga, Bartolomeu'ga, Mateus'ga, Tomé'ga, Tiago'ga – kiroki ga Alfeu'ga ra'yra'ga – Tadeu'ga, Simão Zelote'ga, Judas Iscariotes'ga – ga ko aerẽ omondouka Jesus'ga ga'arõe'ỹve'g̃a po pe ga pyhygauka. G̃ahã Jesus'ga omo'emo'ẽ g̃wemimbo'eharamo dozeve'g̃a. Ojipea Jesus'ga ono Simão'ga rehe. Pedro Jesus'ga ono ga rehe. Tiagova'ea ko Zebedeu'ga ra'yrava'ea João'ga pavẽi. Ojipea Jesus'ga ono g̃a ndehe g̃anderaramo Boanerges. Boanerges pe nhande ei: G̃a ko tupanarag̃a ja.
24379	MRK 3:22	Igwete judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a ei – kiroki g̃a u Jerusalém hugwi – igwete g̃a ei ojohupe: —Belzebu'ga opojyka Jesus'ga ojive, e'i tehe g̃a. Nurã Jesus'ga ombojipe'auka anhag̃a g̃a hugwi, ei g̃a. A'ereki Belzebu'ga anhag̃a ruvihavuhuro. A'ero ga anhag̃a mbojipe'aukari Jesus'ga pe, e'i tehe g̃a ojohupe. Satanás'ga pe g̃a ei Belzebu'ga. Diabo'ga ei g̃a ga pe no.
24490	MRK 6:14	Igwete pevove'g̃a Jesus'ga mombe'umbe'ui. A'ero ga henduvi g̃anhi'ig̃a Herodes'ga g̃anduvihavuhu'ga. Ojipe'g̃a e'i tehe Jesus'ga mombe'gwovo: —Ga ko João Batista'ga reki, e'i tehe ga. Okwera po ga kiro oyvya hugwi. Nurã po ga japohetei ahemonhimomby'ava'ea naerũ, e'i tehe g̃a.
24492	MRK 6:16	Igwete Herodes'ga henduvi g̃anhi'ig̃a Jesus'ga rehe. Igwete ga etehei: —Ga ko João Batista'ga tuhẽ. Akamomboruka ji ga ikwehe novĩa. Kiro ga kwerava'javi reki, e'i tehe ga.
24493	MRK 6:17	Nahã Herodes'ga ahe akamomborukari raikwehe. Herodiashẽa rehe ga ahe pyhygukari ahe mongiuka cadeia pype. Hehã ko Filipe'ga rembirekohẽa na'ẽ Herodes'ga reki'yra'ga rembirekohẽa. Aerẽ Herodes'ga hẽa rerekoi reki. Igwete João Batistava'ea ei Herodes'ga pe jipi: “Maranuhũrame nde eirũ'ga rembirekohẽa rerekoi? Na rũi ko ahe rekoi,” ei ahe ga pe jipi. Nurã Herodiashẽa rehe Herodes'ga ahe pyhygukari ahe apytĩuka ahe mongiuka cadeia pype. A'ereki hẽa onhimboahi ahe ve tajukauka ti ga javo novĩa.
24497	MRK 6:21	Aerẽ o'aragwera rehe Herodes'ga japoi toryva omoirũhara'g̃a pe soldados'g̃a nduvihavuhu'g̃a pe no imbateheteve'g̃a pe no – kiroki g̃a u gagwyri pe Galiléia pe. A'ea rupi Herodiashẽa jirokwari João Batistava'ea rehe ahe jukauka.
24500	MRK 6:24	A'ero hẽa hoi imombe'gwovo oyhẽa pe. —Gara re po ji aru ga hugwi nehẽ? ei hẽa hẽa pe. —João Batista'ga akag̃a pe ere, ei hẽayhẽa hẽa pe.
24501	MRK 6:25	Kotihĩ hẽa jivyri nhandaipe ogwovo javo Herodes'ga pe. —Apota ji João Batista'ga akag̃a, ei hẽa, kirog̃we nhaembeva pype, ei hẽa ga pe.
24521	MRK 6:45	Igwete Jesus'ga ei g̃wemimbo'ehara'g̃a pe: —He peji'ava yharuhua pype, ei ga. Pero'yaha ti aherovai ji renonde herogwovo cidade de Betsaida pe, ei ga g̃a pe. He'yjuhuve'g̃a pe ga ei: —Kiro ji hoi na'ẽ nhinhi'ig̃a Tupana'ga pe, ei ga. He pejigwovo a'ero pejivya penhonga pe kiro, ei ga g̃a pe. Igwete ga hoi yvytyruhua rupi.
24591	MRK 8:22	Igwete Jesus'g̃a heruri herovahema cidade de Betsaida pe. Igwete pevove'g̃a hehae'ỹve'ga reruri ga pyri. —Epoko ti ga rehe ga mbohehakatuavo, ei g̃a ga pe.
24597	MRK 8:28	—“Ga ko João Batista'ga,” ei g̃a nde ve, ei g̃a. Jara'g̃a e'i: “Ga ko Elias'ga.” Jara'g̃a e'i nde ve: “Ga ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea ahepyteripeve'ga – kiroki ahe Tupana'ga nhi'ig̃a omombe'u ojopy'rovo hako. Okwera ga kiro omanoa hugwi,” ei g̃a nde ve, ei g̃a Jesus'ga pe.
24620	MRK 9:13	Kiro ji ekatui pe me a'ero, ei Jesus'ga. Eliasva'ea uhu reki ikwehe. A'ero g̃a ndekote'varuhui ahe ve g̃wemimbotarimova'ea rehe okovo g̃waramo, ei ga. Na tuhẽ Tupana'ga rembikwatijarukara ahe mombe'u nhog̃wenonde hako, ei Jesus'ga ahe ko João Batistava'ea javo g̃a pe.
24703	MRK 10:46	Aerẽ Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a nderohoi g̃a nderovahema cidade de Jericó pe g̃a nderokwava hupi. He'yjuhu g̃a ogwovo g̃a ndupi no. G̃a horame jugwi Bartimeu'ga onhi'ig̃a mbuhuri Jesus'ga pe. A'ereki Bartimeu'ga heakwagweva'ero oko Timeu'ga ra'yra'ga. A'ero ga apygi pea rovai itambere'ia rehe oporanduranduva upa.