23232	MAT 1:19	Hembireko g̃werĩ Joséva'ea Mariava'ea pavẽi. Emo ikwahavame ahepuru'a Joséva'ea ojapyaka marã ti nehẽ javo. A'ero okokatuavo g̃waramo ahe ei oyvyteri pe: “Apohi po ti ji hẽa hugwi a'ero nehẽ. Ndapotari reki ji hẽambotegwetea,” ei ahe. “Nurã po ti ji pohinhimimi hẽa hugwi hẽa mombe'ue'yma g̃a pe,” ei ahe oyvyteri pe.
23235	MAT 1:22	Ipuru'a Mariava'ea g̃wembirekoe'ymame. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ymyahũ ahe ei hako:
23247	MAT 2:9	Ahe rendupavirẽ jaytata'ia kwahapyra'g̃a hoi a'ero ogwovo Belém me. G̃a horame jaytata'ia – kiroki jaytata'ia ojipiuka g̃a pe kwara ipora koty – kotihĩ akoja jipiukara'javi g̃a pe ogwovo g̃a nenonde ogwovo Jesus'ga rehei katu opytavo garuhava arimo.
23249	MAT 2:11	Onga pype g̃a tayri'ga repiagi ga'yembora reheve Mariava'ea reheve. Nurã g̃a nenypy'andurugi garovai pyteri pe nde ko orehoheva'ero javo. A'ero g̃a imondohetei mbatera ga pe g̃wovapytymba'voga hyrua ipe'avo jugwi. Ouro g̃a imondoi ga pe. Incenso perfume apopyra g̃a imondoi ga pe no. Iru'ĩa perfume apopyra g̃a imondoi ga pe mirra.
23253	MAT 2:15	Pevo ahe g̃a nderovahemi. Aerẽ g̃a nduvame Egito pe Herodesva'ea manoi. Nahã g̃a hoi opytavo Egitopeve'g̃a gwyri pe. Tupana'ga erame jate g̃a ndura'javi Egito hugwi. Nahã Tupana'ga g̃a mbuhurukara'javi Egito hugwi. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo aerẽ po ti nahã javo. Ymyahũ ahe ei hako: “‘Egitopeve'g̃a gwyra hugwi ji jira'yra'ga mbuhurukari,’ ei Tupana'ga,” ei ahe hako.
23254	MAT 2:16	Omanoa renonde Herodesva'ea nhimonha'ngaranuhũi jaytata'ia kwahapyra'g̃a ndehe. A'ereki ahe okwaha ji moandyandyi g̃a ojivyra'jave'yma ji pyri javo. Dois anos g̃werĩ tayri'ga rehe kiro. A'ea Herodesva'ea okwaha. A'ereki nanongara jaytata'ia kwahapyra'g̃a omombe'u ahe ve ahe g̃a monhi'ig̃ame ojive. Nurã ahe osoldados'g̃a mondoukari cidade de Belém me Belém rembeyvyri hĩ pe no. Pevo ahe osoldados'g̃a mondoukari tojuka pa ti g̃a tapihama'g̃a javo – kiroki tayri'g̃a o'a jaytata'ia kwahapyra'g̃a hepiagirẽ jaytata'ia. Ahenhi'ig̃a rupi soldados'g̃a hoi a'ero tapihama'g̃a ndepiaga. Ojuka pa g̃a tapihama'g̃a – kiroki g̃a gwereko dois anos ojihe, kiroki g̃a ndogwerekoi ve dois anos ojihe no.
23255	MAT 2:17	Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Jeremiasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo aerẽ po ti nahã javo. Ahe e'i hako:
23261	MAT 2:23	Pevo ahe ruvi cidade de Nazaré pe tayri'ga pavẽi ga'yembora pavẽi no. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea a'ea mombe'umbe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Jesus'ga mombe'gwovo ahe ei hako: “‘E'i po ti g̃a ga pe nehẽ Nazarépeve'ga,’ ei Tupana'ga,” ei ahe hako. G̃a u pevo a'ero.
23263	MAT 3:2	Hahyahi ahenhi'ig̃a ahe erame: —Pepohi tuhẽ ti pejikote'varuhua hugwi, ei ahe. Perojijyjijyi ti pejeaporog̃ita pejikokatuavo Tupana'ga nhi'ig̃a rendukatuavo. A'ereki Tupana'ga oko g̃werĩ nhanderuvihavuhuhetero nhande repiakatuavo yvya koty nhande mongovo onhi'ig̃a rupi, ei ahe g̃a pe.
23271	MAT 3:10	Kiro João Batistava'ea imombe'ui ojo'java'ea g̃a pe. G̃a mbo'eavo ga ei: —Akwaimbae'ga ombogwa g̃werĩ jykwa'ria pyvõ tambo'aruka javo. Po i'yva ndogwerekoi yva'ikatua, a'ero po ti ga imbo'ari imondovo tata pype nehẽ. Na jitehe Tupana'ga pe nderekog̃werĩ pe momboa tata pype hahyva'ea ruvihava pype pe pohire'yma g̃waramo pejikote'varuhua hugwi pejikokatue'yma, ei João Batistava'ea g̃a pe imombe'gwovo.
23275	MAT 3:14	A'ero João Batistava'ea ei Jesus'ga pe: —Toromobatizayme po ti ji nehẽ. Ndehe ko oreruvihavuhuhetero. Nde po ti ji mobatiza hamo a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea Jesus'ga pe novĩa. Ako tehe ji nde pyri, ei ahe Jesus'ga pe. Maraname nde ruri ji pyri enhimobatizauka ji ve a'ero? ei ahe Jesus'ga pe.
23277	MAT 3:16	Ahe omobatizarẽ Jesus'ga hemi yhya hugwi. Kotihĩ Tupana'ga ipe'ai yvaga ga pe. Kiro Jesus'ga hepiagi Tupana'ga ra'uva ijyvame ojihe. Inambua ja Tupana'ga ra'uva hekoi yvaga hugwi ijyvame ga rehe.
23280	MAT 4:2	He'yiva'ea quarenta ko Jesus'ga kiri pevo. A'ea rupi ga ndo'ui arimo ypytunimo no tanhi'ĩ ti ji Tupana'ga pe javo. Quarenta Jesus'ga kirirẽ pevo ojuka ga ty'ara a'ero.
23292	MAT 4:14	Pevo Jesus'ga hoi Cafarnaum me. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ymyahũ ahe ei hako:
23295	MAT 4:17	Omombe'u jipe ahe Jesus'ga hoa Cafarnaum me. Uvame cidade pe Cafarnaum me kiro Jesus'ga g̃a mbo'embo'ei. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo ga ei g̃a pe: —Pepohi ti pejikote'varuhua hugwi, ei ga. Perojijyjijyi ti pejeaporog̃ita pejikokatuavo pejikovo Tupana'ga nhi'ig̃a rupi. A'ereki Tupana'ga pe ndepia katu g̃werĩ penduvihavuhuhetero yvya koty pe mongovo onhi'ig̃a rupi, ei Jesus'ga g̃a pe.
23321	MAT 5:18	Imombe'ukatuavo ji ei: Moisésva'ea remimbo'eagwera ti ndopavi'i'i nehẽ. Yvaga pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Yvya pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Xunhi'i'ĩva'ea vehevi po ti ndopavi aheremimbo'eagwera hugwi nehẽ. Aheremimbo'eagwera apiavo ihoi nehẽ. A'ea renonde po ti aheremimbo'eagwera ndopavi nehẽ, ei Jesus'ga g̃a pe.
23328	MAT 5:25	—Po nde rekote'varuhuro ojipe'ga pe, a'ero po ti ga ei nde ve nehẽ: “Xaho tuhẽ ji rupi juiz'ga pyri,” e po ti ga nehẽ. “Ga pe po ti ji ndete'varuhua mombe'ui nehẽ te'i ti ga nhandereaporog̃ita pe javo,” e po ti ga nde ve nehẽ. Ga nde rerohorame juiz'ga pyri kotihĩ ti ere ga pe ga ma'ngoma'ngoga ga rupi egwovo. Ere ti ga pe: “Nhande tuhẽ ti xanhimbovyvy na'ẽ.” A'ea ti ere ga pe. Po ti nde nerema'ngoma'ngogi ga pehea rupi nehẽ, a'ero po ti ga nde rerohoahyi juiz'ga pyri. A'ero po ti juiz'ga nde mondoukari guarda'ga pe nehẽ. Guarda'ga po ti nde mongi cadeia pype nehẽ.
23347	MAT 5:44	—Jihi reki a'e pe me: Pearõ hete ti penhiarõe'ỹve'g̃a, ei Jesus'ga. Po g̃a ndekote'varuhui pe me, a'ero ti penhi'ĩ Tupana'ga pe emombyry ti g̃a pe javo, ei Jesus'ga.
23357	MAT 6:6	—Ndehe reki, enhi'ig̃ame Tupana'ga pe, nde tehe ti eho enhonga pe hyrua pype hovapytyma. Pevo ti enhi'ĩ nhimi ejuvete'ga pe Tupana'ga pe. Ga gwepia pa reki. A'ero po ti ga ikwahavi nenhi'inhimima ojive nehẽ. A'ero po ti ga imondoi nenhi'ig̃a kwepykava nde ve nehẽ, ei Jesus'ga.
23358	MAT 6:7	—Penhi'ig̃ame Tupana'ga pe ti tapenhi'inhi'ĩtehei, ei Jesus'ga. Tupana'ga kwahave'ỹve'g̃a ja rũi ti penhi'ĩ ga pe. A'ereki onhi'ig̃ame Tupana'garũiva'ea pe g̃wemimbohetehara pe g̃a onhi'imbukuhu jupe. “A'ero po ti turi pyryva'ea nhande ve nehẽ,” ei g̃a novĩa ikwahave'yma, ei Jesus'ga.
23360	MAT 6:9	—Marã po ti pe nhi'ig̃i Tupana'ga pe a'ero? Kiro ti ji imombe'ui pe me. Penhi'ig̃ame nhanderuvete'ga pe Tupana'ga pe nahã ti pe'ji ga pe: “Apĩ, yvagipeva'ero nde ereko katu hete. Tanerenoig̃atu ti g̃a nhaporemo a'ero nde mboheteavo ga ko Tupanete'ga javo nde ve.
23361	MAT 6:10	Herejo ti yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero ekovo. Nde nhi'ĩpo'ru g̃a yvagi pe okovo neremimbotarimova'ea rupi. Na jitehe kiro ti g̃a tanenhi'ĩpo'ru avo no yvya koty okovo neremimbotarimova'ea rupi.
23364	MAT 6:13	Satanás'ga ore mongo te'varuhu pota. Toremongote'varuhuukari ti ga pe. Ore poko ti toronhi'ĩpo'ruyme ti Satanás'ga orokoe'yma garemimbotarimova'ea rupi. A'ereki ndehe ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero ereko. Ndehe ndepopoaka.” Nahã ti pe'ji penhi'ig̃ame Tupana'ga pe, ei Jesus'ga g̃a mbo'eavo.
23375	MAT 6:24	—Tiruahũ ahe poravykyrame mokonha'g̃a pe opojykahara'g̃a pe. Po ahe oporavyky mokonha'g̃a pe, a'ero po ahe ojipe'ga arõhetei ojipe'ga arõe'yma. Ovy'a hete po ahe onhimiarõve'ga rehe ojipe'ga koty ojirovage'yma. —Na jitehe ahe nonhi'ĩpo'rukatui Tupana'ga ovy'aheterame itambere'ia rehe. Tupana'ga potaheterame ahe ndovy'ahetei itambere'ia rehe. Itambere'ia potaheterame ahe ndojirovagi Tupana'ga koty, ei Jesus'ga.
23378	MAT 6:27	—Pe'ag̃ataruhu po pe javo: “Koji'i po ji nhimomboakari hamo. Um meio metro po ti ji nhimomboakara'javi nehẽ.” Nahã po pe ei. Pe'ag̃ataruhu po pe a'ea rehe javo novĩa. Napenhimomboakara'javi tuhẽ po ti pe nehẽ, ei Jesus'ga.
23393	MAT 7:8	A'ereki kiroki g̃a onhi'ĩ Tupana'ga pe ore poko javo – g̃a pe nhaporemo Tupana'ga omondouka okovo imombyryva iporanduve'g̃a pe hekahara'g̃a pe okwaokwave'g̃a pe, ei Jesus'ga.
23400	MAT 7:15	—Penhimboko'i ti Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'g̃a hugwi. Uhurame pe pyri g̃a oko nhyrõ okokatuve'g̃a ja ovelha ja novĩa. G̃a ndokonhyrõi reki pe moandyandyita ja'gwara'java'ea ja lobo ja. Na tuhẽ g̃a ndekoi pe mbote'varuhupota, ei Jesus'ga.
23410	MAT 7:25	Aerẽ amana ikyreteuhui. Hehanhuhũ yhya a'ero ua garonga pyri yvya atyma. Yvytua turuhui no. Ipopoaka yvytua garonga rehe novĩa. Ndo'ari reki garonga. A'ereki imondovo itauhua rehe ga oapo imohina, ei Jesus'ga.
23417	MAT 8:3	A'ero Jesus'ga jipoapyhoi opokoga ga rehe. E'i ga ga pe: —Apota ji. Eka'ẽ ga hugwi! ei Jesus'ga. Kotihĩ ika'ẽi ga hugwi a'ero.
23426	MAT 8:12	Ojipe'g̃a po ti uhu garonga pype hamo novĩa israelitas'g̃a. Nduri po ti g̃a ipype nehẽ ojikoge'yma g̃waramo Tupana'ga rehe. Tupana'ga nomongiukari g̃a g̃wonga pype nehẽ g̃a momboa ypytunahiva pype nehẽ. Pevo po ti g̃a jehe'oi ojihe onhimonha'ngavo hahyrame ojive nehẽ, ei Jesus'ga.
23431	MAT 8:17	Opohano ga g̃a. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki a'ea mombe'gwovo ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a. Ymyahũ ahe ei hako: “Ga tuhẽ omombi nhanetiruahũa nhande hugwi,” ei ahe hako.
23446	MAT 8:32	—Peho ti a'ero, ei Jesus'ga jupe. Anhag̃a ojipe'a mokonha'g̃a hugwi a'ero ogwovo Jesus'ga nhi'ĩpo'ruavo porcos pojykavo herogwovo. Nanime porcos nhaporemo inhahetei ojyva yvyty'ramuhũa hugwi ogwovo ypiahua pype otypyvygamo omanomo.
23461	MAT 9:13	Ymyahũ Tupana'ga ei hako: “Peru pe mbatepyryva tokwava'ẽ ti ikwava'ẽhara'g̃a Tupana'ga pe javo. A'ea ji ei pe me novĩa. Emo koji'i ji apota penemimombyryva ojipe'g̃a pe,” ei Tupana'ga hako, ei Jesus'ga. —Peho ti penhimbo'eavo a'ea rehe Tupana'ga ea rehe ikwahakatuavo, ei Jesus'ga g̃a pe. Ajo ji yvya koty tapoko ti ji okote'varuhuve'g̃a javo – kiroki g̃a e'i: “Ako te'varuhu ji. Marã po ti ji ve a'ero nehẽ?” Ta'e ti ji g̃a pe toko katu ti g̃a javo. Ojipe'g̃a pyri rũi ji ajo javo – kiroki g̃a e'i ojive: “Jipyry hete ji.” G̃a pyri rũi ji jori javo g̃a pe, ei Jesus'ga.
23462	MAT 9:14	Aerẽ João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a nduri Jesus'ga pyri. Ovahemame g̃a ei ga pe: —Nane'ymi fariseus'g̃a ja ore ndoro'ui xanhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo. Neremimbo'ehara'g̃a ki a'e te nane'ymi o'u reki. Maraname ore ja rũi g̃a ndekoi? ei g̃a Jesus'ga pe.
23471	MAT 9:23	Kiro huvihava'ga ronga pe Jesus'ga hoi ogwovo tahepia ti gara'yrahẽa javo. Ovahemame ga imonhi'ĩhara'g̃a ndepiagi – kiroki g̃a omonhi'ĩ jiru'a ahe manorame. He'yive'g̃a ga g̃a ndepiagi no. Hahyahi g̃ajehe'ohetea.
23480	MAT 9:32	G̃a horame onga hugwi ojipe'g̃a onhi'ig̃e'ỹve'ga reruri Jesus'ga pyri. Tegwete ganhi'ĩhava anhag̃a ga pojykaro g̃waramo Diabo'gapyriva'ea.
23485	MAT 9:37	A'ero Jesus'ga ei g̃wemimbo'ehara'g̃a pe: —G̃a ko koapora ja g̃anemimondorog̃werĩva'ea ja. He'yi hete koapora gworygworyvamo. Imondorove'g̃a ndohygi reki hehe. A'ereki g̃a ndahe'yi. A'ero ahe ei koapora jara'ga pe: “Koji'i jitehe ti embuhurukara'ja g̃a pyri imondorove'g̃a imondoroguka ko pe.” A'ea ahe ei koapora jara'ga pe, ei Jesus'ga. —Na jitehe avove'g̃a koapora ja. A'ereki g̃a he'yjuhu ranuhũ. Ndahe'yi reki imondorove'g̃a'jave'g̃a – kiroki g̃a oporavyky imombe'gwovo Tupana'ga nhi'ig̃a g̃a pe tojiko ti g̃a Tupana'ga rehe javo, ei Jesus'ga.
23493	MAT 10:7	Pehorame g̃a pyri ti pemombe'u katu g̃a pe. Pe'ji ti g̃a pe: “Tupana'ga oko g̃werĩ nhanderuvihavuhuhetero nhande repiakatuavo yvya koty nhande mongovo onhi'ig̃a rupi.” A'ea ti pe'ji g̃a pe, ei Jesus'ga.
23535	MAT 11:7	A'ero g̃a hoi javo katu João Batistava'ea pe. G̃a horame Jesus'ga ei pevove'g̃a pe he'yjuhuve'g̃a pe João Batistava'ea mombe'gwovo. G̃a pe ga ei: —Ymya'ĩ pe peho ongae'ỹi me. Pevo pe pehepia João Batista'ga. Marãi pe pejiyvyteri pe pea rupi pejigwovo garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho hepiaga nhungwava – kiroki okooko'iuhu yvytua remimbotarimova'ea rehe onhimbovavaguka yvytua pe.” Pe ndape'ei tuhẽ reki a'ea. A'ereki João Batista'ga ko nhungwava ja rũi. Ga ndokondoko'iuhui ojipe'g̃a remimbotarimova'ea rehe. Ga ko onhimboita Tupana'ga rehe, ei Jesus'ga pevove'g̃a pe.
23542	MAT 11:14	Ahe e'i: “Tupana'ga po ti oko g̃anduvihavuhuhetero nehẽ. Elias'ga po ti uhu na'ẽ nehẽ,” ei ahe, ei Jesus'ga. Omombe'u ahe João Batista'ga Eliasva'ea mombe'urame. Ag̃wamo João Batista'ga ruri oji'i ahe nhi'ĩpo'ruavo a'ero. Marã? Perovia pota pe a'ea a'ero naerũ? ei Jesus'ga.
23549	MAT 11:21	—Tiruahũ ti pe me Corazimmeva'ea pe nehẽ! ei Jesus'ga. Tiruahũ ti pe me Betsaidapeva'ea pe nehẽ! ei ga. A'ereki pe ndapepohiri pejikote'varuhua hugwi. Pehepia ko pe Tupana'ga popoakara novĩa ji japorame ahemonhimomby'aheteva'ea. Hepiagame po pe pepohi pejite'varuhua hugwi hamo. A'ea Jesus'ga ei cidadepeve'g̃a pe Corazimmeve'g̃a pe Betsaidapeve'g̃a pe no. —Ymyahũ Tiropeva'ea Sidommeva'ea pavẽi ndohepiagi Tupana'ga popoakara ahemonhimomby'ava'ea repiage'yma, ei Jesus'ga. Po ymyahũ ji japoi ahemonhimomby'ava'ea ahepyteri pe, po kotihĩ ahe pohiri okote'varuhua hugwi po raka'e hamo. Omongi po ahe opite'varuhua imondovo tanimbuga oakag̃a rehe po raka'e hamo ndorovy'ari ore orerekote'varuhua rehe javo, ei Jesus'ga.
23553	MAT 11:25	Onhi'ig̃ahypavame g̃a pe nhaporemo Jesus'ga ei Tupana'ga pe: —Apĩ, ei ga Tupana'ga pe. Ndepyry hete nde ekovo yvagipeve'g̃a nduvihavuhuhetero yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero no. A'ereki nde nderekwahavukari a'itituhẽva'ea ikwahapyra'g̃a pe heaporog̃itave'g̃a pe no. Onhimbo'ee'ỹve'g̃a pe tayri'g̃a'jave'g̃a pe nde erekwahavuka a'itituhẽva'ea.
23554	MAT 11:26	Na tuhẽ, Apĩ. A'ereki nahã nde erepota, ei Jesus'ga Tupana'ga pe.
23558	MAT 11:30	Ndapekwerai po ti pe pendekorame nhiremimbo'ea rehe nonhimimiva'ea rehe penhimbo'euka hehe pejikovo nehẽ. A'ero po ti pe ndaperekouhui pejivy'are'yma nehẽ ji nhi'ĩpo'ruavo nehẽ.
23561	MAT 12:3	A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe: —Napehendukatui pe Tupana'ga nhi'ig̃a. Garembikwatijarukara omombe'u Daviva'ea. A'ea onhi'ĩ pe me novĩa. Ymyahũ ty'ara ojuka Daviva'ea onhipavẽiva'ea no hako.
23563	MAT 12:5	—Tupana'ga rembikwatijarukara onhi'ĩ pe me novĩa, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Ymyahũ Tupana'ga e'i Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako. Ahe ve ga ei: “Nhimbohetehava pype ti ikwava'ẽhara'g̃a toporavyky ikwava'eg̃a ji ve jukapyra. Oporavykye'yma rupi sábado rupi ti g̃a tokwava'ẽ ipype. Nahã ti g̃a toko katu. Nahã pyry ji ve.” Ymyahũ Tupana'ga ei a'ea Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Tupana'ga ei g̃a pe: “Pyry.” Ndojari g̃a ndehe a'ero g̃aporavykya sábado rupi, ei Jesus'ga.
23564	MAT 12:6	—Jihi reki kiro a'e pe me: Tupana'ga ei ji ve kaitu pyry, ji erame: Nahanahã ti yvyakotyve'g̃a toko sábado rupi. Nurã yvyakotyva'ero yvagipeva'ero ji ei pe me: Tape'epe'ei ti nhiremimbo'ehara'g̃a pe g̃a ika'mbigame trigo sábado rupi a'ero, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Ymyahũ Tupana'ga ei hako: “Peru pe mbatepyryva tokwava'ẽ ti ikwava'ẽhara'g̃a Tupana'ga pe javo. A'ea ji ei pe me novĩa. Emo koji'i ji apota penemimombyryva ojipe'g̃a pe,” ei Tupana'ga hako, ei Jesus'ga. Tupana'ga nhi'ig̃a pe ndapekwahakatui, ei Jesus'ga g̃a pe. Po pe ikwahakatui, a'ero po pe napembojari ite'varuhuva'ea okokatuve'g̃a ndehe hamo, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
23575	MAT 12:17	A'ea Jesus'ga ei g̃a pe. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ahe e'i hako:
23588	MAT 12:30	—Kiroki ga ndajirepygi – gaha ji movahĩ, ei Jesus'ga. Kiroki ga nomono'og̃i ji pavẽi – gaha ombokwaki'o. A'ea Jesus'ga ei ga nombojikogukari g̃a ji rehe javo.
23594	MAT 12:36	—Imombe'ukatuavo ji ei pe me: Aerẽ mbapava koty po ti hahy hete g̃a pe Tupana'ga erame g̃a pe nhaporemo g̃andeaporog̃ita rehe nehẽ. G̃a pe po ti ga ei: “Penhi'ĩteheuhu pe nahanahã javo. Maraname pe nhi'inhi'ĩtehei?” Nahã po ti ga ei g̃a pe nehẽ.
23595	MAT 12:37	A'ereki ga g̃wendu pa nenhi'ĩtehea nenhi'ĩpyryva reheve. A'ero nde nhi'ĩpyryvame po ti ga ei nde ve nehẽ: “Pyry nenhi'ig̃a. Ereko katu nde a'ero,” e po ti ga nehẽ. Nde nhi'ĩteheuhurame ga henduvi no. A'ero po ti ga ei nde ve nehẽ: “Ndapyryvi nenhi'ig̃a. Ereko te'varuhu nde a'ero,” e po ti ga nde ve nehẽ. A'ero po ti ga imondoi hahyva'ea nde ve nehẽ nde ete'varuhuro g̃waramo, ei Jesus'ga imombe'gwovo fariseus'g̃a pe.
23601	MAT 12:43	—Kiro po ti ji imombe'ui Diabo'gapyriva'ea rembipyhyga'ga anhag̃a rembipyhyga'ga pe me, ei Jesus'ga. Na ja ag̃wamove'g̃a ndekoi ite'varuhuve'g̃a – kiroki g̃a opohi okote'varuhua hugwi novĩa ojikoge'yma ji rehe, ei Jesus'ga. Anhag̃a ite'varuhu hete akwaimbae'ga pyhyga otiruahũro ga pe. Aerẽ anhag̃a jipe'ai ga hugwi ogwovo yhye'ỹi me okwaokwava. “Mome po ti ji ruvi nehẽ?” e'i oyvyteri pe heka. Ndohepiagi reki.
23603	MAT 12:45	“Taru ti jara ji pyri a'ero,” e'i. —A'ero ihoi anhag̃a rerua seteva'ea rerua. Akoja hohe seteva'ea tiruahũ hete, ei Jesus'ga. Ovahemame akwaimbae'ga pyri ga pojykai otiruahũro ga pe. A'ero kiro koji'i tiruahũ hete akwaimbae'ga pe. Ymya tiruahũ ga pe ojipejiva'ea ga pojykarame. Aerẽ koji'i tiruahũ hete ga pe seteva'ea ga pojykarame, ei Jesus'ga. —Na jitehe tiruahũ ag̃wamo ite'varuhuve'g̃a pe. Aerẽ koji'i po ti tiruahũ hete g̃a pe nehẽ. A'ereki opohi'rãrame okote'varuhua hugwi novĩa g̃a nde'i ji ve: “Herejo ejikoty'a ji pavẽi.” A'ea g̃a nde'i ji ve. Aerẽ koji'i g̃a ndekote'varuhui a'ero, ei Jesus'ga.
23604	MAT 12:46	Jesus'ga imombe'urame pevove'g̃a pe nanime Jesus'ga yembora ruri gairũ'g̃a pavẽi o'ama okari pe. Onhi'ĩ pota g̃a ga pe.
23608	MAT 12:50	Kiroki g̃a jiruva'ga nhi'ĩpo'ru yvagipeve'ga nhi'ĩpo'ru – g̃a pe ji ei nhiirũ'g̃a. A'e ji g̃a pe no nhirendyra'g̃a. Nhiy'g̃a a'e ji g̃a pe no, ei Jesus'ga.
23613	MAT 13:5	—Ga imohãirame ha'ynha jara indurugi yja rehe ita arimo. A'ereki ita onhimongyheteuhu pevo. Xunhi yja a'ero ha'ynha pe. Kotihĩ henhunhamo novĩa. A'ereki nianami yja ita rehe.
23615	MAT 13:7	—Ga imohãirame ha'ynha jara indurugi nhungwava ra'ynha pyteri pe hatĩava'ea ra'ynha pyteri pe. Aerẽ ga'apoa ha'ynha renhunhamo nhungwava ra'ynha pavẽi. A'ero nhungwava nhambyguhui garemityma, ei Jesus'ga.
23622	MAT 13:14	—Nahã g̃a ndekoi hepiage'yma henduve'yma no, ei Jesus'ga. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ahe e'i hako: “‘Henduvame g̃a ndokwahavag̃wami reki. Hepiagame g̃a nombaragwahavag̃wami reki hehe,’ ei Tupana'ga.
23627	MAT 13:19	—Kiro Tupana'ga rekoi yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero g̃a ndepiakatuavo, ei Jesus'ga. Kiroki g̃a g̃wendu a'ea mombe'ua novĩa ikwahave'yma – g̃a pyri ahemoandyandyihara'ga Diabo'ga ruri a'ero ipe'avo imombe'ua g̃apy'a hugwi imoka'nhymbavuka g̃a pe, ei Jesus'ga. G̃a pe ji ei a'ero ji imombe'urame ha'ynha indurugagwera pehea rembeyvyra rupi.
23628	MAT 13:20	—Amombe'u jipe ko ji ha'ynha indurugagwera – kiroki onduru ita rehe, ei Jesus'ga. Kotihĩ henhui ha'ynha novĩa. A'ereki kwarahya rerekovo g̃waramo nonhimomiranami a'ero omanomo, ei ga. A'ereki ndokihetei hapoa yvya pype. —A'ea ja g̃a ndekoi – kiroki g̃a g̃wendu nhanderuvihavuhuhete'ga mombe'ua. Kotihĩ g̃a ndoryndoryvamo hehe novĩa.
23629	MAT 13:21	Aerẽ ojipe'g̃a omondo hahyva'ea g̃a pe ndoropotari pe henduvame gamombe'ua javo. Hahyro g̃waramo g̃a pe g̃a nonhimomiranami a'ero kotihĩ opohia nhanderuvihavuhuhete'ga mombe'ua hugwi. A'ereki ndokihetei gamombe'ua g̃ayvyteri pe.
23630	MAT 13:22	—Amombe'u jipe ko ji ha'ynha indurugagwera – kiroki onduru nhungwava ra'ynha pyteri pe hatĩava'ea ra'ynha pyteri pe. Aerẽ igwaigwavete hatĩava'ea nhambyguhui garemityma jukavo, ei Jesus'ga. —A'ea ja ojipe'g̃a ndekoi nhungwava pyteripeva'ea ja. G̃a g̃wendu ojipe'g̃a erame g̃a pe: “Tupana'ga nhande poko katu kiro nhanderuvihavuhuhete'ga.” A'ea g̃a g̃wendu katu. Aerẽ g̃a ag̃ataruhuramo ojihe javo: “Maramarã po ti nhande rekoi nehẽ naerũ?” ei g̃a oyvyteri pe. A'ea nonog̃atuukari g̃apy'a. G̃a ipotapavuhui itambere'ia a'ero, ei Jesus'ga. “Koji'i nhande tipotaruhu itambere'ia a'ero ti pyryvamo nhande ve javo,” e'iuhu g̃a, ei Jesus'ga. A'ero igwaigwavete g̃a ndojapyakaa'javi nhanderuvihavuhuhete'ga mombe'ua rehe. A'ereki g̃a'ag̃atarahivuhua nohenduva'javukari a'ea g̃a pe. A'ero g̃a ndokoa'javi reki gamombe'ua rupi okokatue'yma ojipe'g̃a pe oporavykye'yma ga pe.
23638	MAT 13:30	Na inhimomboakari ojogweheve,” ei ga, ei Jesus'ga imombe'gwovo. “Aerẽ trigo jajuvame po ti ji ei trigo mono'õhara'g̃a pe nehẽ: Nhungwava na'ẽ ti pemondoro trigo'java'ea jugwi imono'og̃a nehẽ. Peapytĩ ti jajurupya pe herogwovo imbokaita. Nahã po ti ji ei g̃a pe nehẽ,” ei ga, ei Jesus'ga imombe'gwovo. “A'ea py'rovo gwe ti pemono'õ trigo herua imondovo hyrua pype jiapoa pype. Nahã po ti ji ei g̃a pe nehẽ,” ei kohoa jara'ga. Nahã Jesus'ga ei imombe'gwovo ojo'java'ea.
23643	MAT 13:35	Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u. A'ea rupi ahe ei Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo hako: “Amombe'u po ti ji g̃a pe ojo'java'ea nehẽ. Kiroki onhimi yvya apoypyagwera jate – kiro po ti ji a'ea kwahavukari imombe'gwovo g̃a pe nehẽ,” ei ahe hako.
23689	MAT 14:23	Jesus'ga pytai a'ero pevove'g̃a mondovo g̃anonga pe. G̃a horame ga tehe oho yvytyruhua rupi opytavo pevo tanhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo. Pevo ga pytai onhi'ig̃a Tupana'ga pe imongaruheteavo.
23691	MAT 14:25	Ko'eg̃werĩrame Jesus'ga hoi yhya arimo ogwovo g̃a pyri.
23693	MAT 14:27	Kotihĩ Jesus'ga ei a'ero: —Penog̃atu ti pejipy'a. Tapekyhyjia'javi ti. A'ereki ji tuhẽ ako, ei Jesus'ga g̃a pe.
23696	MAT 14:30	Aerẽ ga kyhyji reki. A'ereki ipopoaka yvytua. A'ero ypy pe ohog̃werĩrame ga hapukai Jesus'ga pe: —Ji pyhy! ei ga Jesus'ga pe opojykaharete'ga pe.
23697	MAT 14:31	Kotihĩ Jesus'ga opoa mondoi ga pe ga pyhyga. —Nderejikogi nde ji rehe, ei Jesus'ga ga pe. Garamo nde ndajireroviarihu Jesus'ga po nanhimondokatui yhya arimo javo? ei Jesus'ga Pedro'ga pe. Nurã nde hoi gwerevi ypy pe, ei Jesus'ga.
23707	MAT 15:5	—Pe ki a'e te Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe pe g̃a mbo'ei, ei Jesus'ga. Po g̃a ei uva'g̃a pe oy'g̃a pe no: “Apoko pota ji imondovo mbatera pe me novĩa. Emo ji amondo akoja Tupana'ga pe,” ei g̃a g̃a pe.
23733	MAT 15:31	A'ero g̃a nhimomby'ai hepiaga g̃atetirũa mombiga. A'ereki onhi'ig̃e'ỹve'g̃a onhi'ĩ reki. Gwepia g̃a Jesus'ga ika'naka'nave'g̃a nda'oa imombyryvame. Ipyka'naka'nave'g̃a ami ogwovo reki. Heakwagweve'g̃a gwepia reki. A'ero pevove'g̃a Tupana'ga mbohetei onhimongyavo okwaha hete Tupana'ga Israelva'ea rakykwepohara'g̃a nduvihavuhuhete'ga javo.
23736	MAT 15:34	A'ero Jesus'ga ei g̃a pe: —Maramomi pe herekoi pães? —Sete, ei g̃a ga pe. Mokoi'ĩ pira'ia orogwereko no, ei g̃a.
23764	MAT 16:23	Opyryrỹ Jesus'ga javo Pedro'ga pe: —Ejipe'a ti ji hugwi! A'ereki Satanás'ga nde monhi'ĩ. Nurã nde ei nanongara, ei Jesus'ga Pedro'ga pe. Eremombi pota nde jirekoa Tupana'ga nhi'ig̃a rupi. Tupana'ga reaporog̃ita atyvi ndereaporog̃ita. A'ereki Tupana'ga opota reki nhimanoa. Yvyakotyve'g̃a ndeaporog̃ita rehe nde ereko, ei Jesus'ga Pedro'ga pe.
23767	MAT 16:26	—Ojipe'g̃a – kiroki g̃a e'i: “Ndakoi ti ji Jesus'ga remimbo'eharamo tamono'ono'õ ti ji mbatera jijive javo” – po g̃a imono'ono'ombavi mbatera ojive avo yvya koty, a'ero g̃a imono'ono'õtehei ojive novĩa ogwovo hahyva'ea ruvihava pype, ei Jesus'ga. A'ereki ahã g̃a pe g̃ahohava Tupana'ga pyri. A'ereki ahe nomondoi mbatera ohohava kwepykavamo ohorame Tupana'ga pyri, ei Jesus'ga.
23785	MAT 17:16	Aru ji ga neremimbo'ehara'g̃a pyri tomombi ti g̃a karugwara ga hugwi javo novĩa, ei ga. G̃a nomombigi reki ga hugwi. A'ereki g̃a ndipopoakari jupe, ei ga Jesus'ga pe.
23790	MAT 17:21	Nanongarava'ea anhag̃a po ti pe imbojipe'ai nehẽ penhi'inhi'ig̃ame jate Tupana'ga pe pe i'ue'ymame jate tanhi'inhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo no, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.
23791	MAT 17:22	G̃a nduvame Galiléiapeve'g̃a gwyri pe Jesus'ga ei g̃wemimbo'ehara'g̃a pe: —Uhu g̃werĩ nhimondohava apiavo g̃apo pe. Ji pyhy po ti g̃a nehẽ, ei Jesus'ga yvyakotyva'ero yvagipeva'ero no.
23797	MAT 18:1	Aere'ĩ Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a nduri Jesus'ga pyri. Kiro g̃a ei ga pe: —Tupana'ga oko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero kiro. Manamo nhandejoheva'ero huvihavamo ga pyri? ei g̃a.
23802	MAT 18:6	—Tiruahũ hete po ti g̃a pe nehẽ – kiroki g̃a ombote'va tayri'ga'jave'ga jireheve'ga ga mbopogweavo ite'varuhuva'ea rehe, ei Jesus'ga. Omano jipe po g̃a hamo tombote'varyme ti g̃a jireheve'ga, ei Jesus'ga. Po ahe nhapytĩ g̃ajura rehe itaruvihavuhua ipohyiva'ea yngu'a'javuhuva'ea g̃a momboa ypiahua ruvihava pype g̃a mbotypyvyga, a'ea ko tiruahũhetero g̃a pe. Koji'i tiruahũ hete g̃a pe g̃a jireheve'ga mbote'varuhurame huvihava'garũive'ga, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.
23804	MAT 18:8	—Nurã ji ei nde ve: Po epoa pyvõ ojipejiva'ea pyvõ nde rekote'varuhui, a'ero ti ehaygwe'ro epoa ejihugwi imomboa nahã imombiga ejekote'varuhua! Na jitehe nde ejekote'varuhurame epya pyvõ ojipejiva'ea pyvõ ehaygwe'ro ti epya nahã imombiga ejekote'varuhua, ei Jesus'ga. Tiruahũ po ti nde ve ndepoa mombora nehẽ ojipejijatero g̃waramo ndepoa avuirama, ei Jesus'ga. Tiruahũ po ti nde ve ndepya mombora nehẽ no nde po'ame'yma g̃waramo avuirama, ei Jesus'ga. —Emo po imombore'yma nde neremombigi ejekote'varuhua, a'ero koji'i po ti tiruahũ nde ve nehẽ Tupana'ga nde momborame hahyva'ea ruvihava pype nde rekote'varuhuro g̃waramo. Pevo po ti nde ruvi avuirama herekoteheavo epoa mokõiva'ea epya mokõiva'ea no novĩa nehẽ, ei Jesus'ga. —A'ero ji ei nde ve: Koji'i pyry nde imomborame epoa epya reheve ejekote'varuhua mombiga egwovo yvagi pe Tupana'ga pyri, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe, g̃ambote'varuhua mombora pe javo.
23805	MAT 18:9	—Po ejeakwara pyvõ ojipejiva'ea pyvõ nde rekote'varuhui, a'ero ti ehekyi ejeakwara imomboa nahã imombiga ejekote'varuhua! ei Jesus'ga. Tiruahũ nde ve ndereakwara mombora nehẽ ojipeji jatero g̃waramo ndereakwara avuirama. —Emo po imombore'yma nde neremombigi ejekote'varuhua, a'ero po ti koji'i tiruahũ nde ve nehẽ Tupana'ga nde momborame hahyva'ea ruvihava pype nde te'varuhuro g̃waramo. Pevo po ti nde ruvi avuirama herekoteheavo ejeakwara mokõiva'ea novĩa nehẽ, ei Jesus'ga. —A'ero ji ei pe me: Koji'i pyry nde imomborame ejeakwara ejekote'varuhua mombiga egwovo yvagi pe Tupana'ga pyri, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. G̃ambote'varuhua mombora pe Jesus'ga ei imombe'urame g̃andeakwara mombora.
23809	MAT 18:13	Po ga hepiagi ovelha, a'ero po ga roryroryvamo hehe. Hory po ga jara rehe noventa e nove ovelhas rehe ika'nhyme'ỹva'ea rehe novĩa. Koji'i po ga roryroryvamo akoja rehe ojipejiva'ea rehe, ei Jesus'ga. Ndopotari po ga ojipejiva'ea vehevi ika'nhymame, a'e ji imombe'ukatuavo pe me, ei Jesus'ga.
23816	MAT 18:20	A'ereki ji ako jireheve'g̃a pyteri pe g̃a pokoga nhinhi'ig̃a Tupana'ga pe g̃a pavẽi – kiroki doisve'g̃a onhi'ĩ Tupana'ga pe nhinhi'ig̃a rupi g̃a ndekopotaro g̃waramo. Po ojipe'g̃a ei a'ea jitehe no, a'ero po ti ji rekoi g̃apyteri pe nhinhi'ig̃a Tupana'ga pe g̃a pavẽi no, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.
23819	MAT 18:23	A'ereki nahã Tupana'ga opota. —Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea pe me kiro, ei Jesus'ga. G̃anduvihavuhu'ga ei: “Maramomi itambere'ia ji imbuhu'rag̃i jipyrive'g̃a pe ikwehe? Tamonhi'ĩ ti ji ikwatijara ikwahava,” ei ga, ei Jesus'ga imombe'gwovo.
23834	MAT 19:3	Kiro fariseus'g̃a nduri ga pyri no. —Tihepia ti gareaporog̃ita, ei g̃a ojohupe. Mara'ngu po ga nhande nhi'ĩpondekwakatuavo imombe'gwovo nehẽ? Tihepia ti ganhimbotegwetea a'ero, ei g̃a ojohupe. Nurã g̃a ei Jesus'ga pe: —Marãi naerũ? ei g̃a. Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi g̃a ndekoi opohirame g̃wembireko'g̃a hugwi kunhangwera'g̃a hugwi jipi naerũ? ei fariseus'g̃a Jesus'ga pe.
23843	MAT 19:12	Jara'g̃a nahembirekoi. A'ereki tegwete g̃a hẽaavykya ojihute'varuhuro g̃waramo. Jara'g̃a nahembirekoi. A'ereki ojipe'g̃a g̃a hapĩambo tahembirekoag̃wamyme ti g̃a javo. Jara'g̃a nahembirekoi. A'ereki g̃a e'i: “Ahoaho po ti ji Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo nehẽ kiro Tupana'ga rekoi nhanderuvihavuhuhetero javo g̃a pe.” A'ea g̃a ei nanhirembirekoi po ti ji a'ero javo, ei Jesus'ga. Kiroki ga nahembirekopotari tamombe'u ti Tupana'ga nhi'ig̃a javo – Tupana'ga ga poko ga mohembirekoukare'yma. Kiroki ga ombaragwaha hehe – gaha ti te'i a'ea ko pyry javo, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.