23214	MAT 1:1	Jesucristoqa Abrahampa hinaspa Davidpa mirayninmantan karan. Kay listapi kaq runakunan Jesucristopa ñawpaq abuelonkunaqa karanku:
23219	MAT 1:6	Isaipa wawanmi karan rey David; rey Davidpa wawanmi karan Salomón; Salomonpa mamitanqa karan wañukuq Uriaspa warminmi.
23224	MAT 1:11	Josiaspa wawanmi karan Jeconías, hinallataq Jeconiaspa wawqenkunapiwan. Paykunan karanku Israel nación llaqtayoq runakuna, Babilonia nacionman apasqa kasqanku tiempopi.
23229	MAT 1:16	Jacobpa wawanmi karan Mariapa qosan José. Mariañataqmi karan Jesuspa mamitan; Jesustan runakunaqa Cristowan suticharanku. [Nota: Cristoqa “Salvador” ninantan nin].
23230	MAT 1:17	Saynapin Abrahammanta asta Davidkama chunka tawayoq miraykuna karan. Davidmanta asta Israel nacionniyoq runakuna, Babilonia nacionman preso apasqa kasqankukaman chunka tawayoq miraykuna karan. Hinallataq Babilonia nacionman, Israel nación llaqtayoq runakuna apasqa kasqankumanta asta Jesucristopa nacesqankaman, chunka tawayoq miraykunallataq karan.
23231	MAT 1:18	Jesucristopa nacesqanqa khaynan karan: Marian Joseywan casarakunanpaq comprometesqaña karan. Hinaqtinmi Mariaqa Joseywan manaraq kushka puñushaspa, Diospa Santo Espiritunpa atiyninwan onqoq rikhuriruran.
23232	MAT 1:19	Chaymi Joseyqa justo runa kasqanrayku, Mariata p'enqayman churayta mana munaspan, aswan mana pipapas yachasqallan saqepuyta piensaran.
23233	MAT 1:20	Saynata piensashaqtinmi, Señorpa angelnin Joseyman sueñoyninpi rikhuriykuspa khaynata niran: —Davidpa mirayninmanta José. Ama manchakuychu Mariawan casarakuytaqa. Payqa Diospa Santo Espiritunpa atiyninwan hunt'ayusqa kaspanmi, onqoq kashan.
23234	MAT 1:21	Chaymi Mariaqa qari wawata onqokunqa. Hinaspan chay wawaman sutinta churanki Jesuswan. Paymi llaqtamasin runakunata salvanqa huchapi kawsasqankumanta, nispa.
23235	MAT 1:22	Tukuy kaykunan pasaran, Diosmanta willakuq profeta Isaiaspa nisqankuna cumplikunanpaq. Chay profeta Isaiasmi ñawpaqtaraq khaynata escribiran:
23236	MAT 1:23	“Manaraq hayk'aqpas qariwan puñuq sipasmi huk qari wawata onqokunqa; hinaspan chay wawaman sutinta churanqaku, Emanuel”, nispanku. Emanuelqa “Diosmi noqanchiswan”, ninantan significan [Isaías 7.14].
23237	MAT 1:24	Chaymi Joseyqa puñusqanmanta rikch'ariran. Hinaspan angelpa nisqanman hina Mariawan casarakuran.
23238	MAT 1:25	Ichaqa manan Joseyqa puñuranraqchu Mariawanqa, asta primer kaq wawanta María onqokunankama. Onqorukuqtintaqmi, Joseyqa chay wawaman sutinta churaran Jesuswan.
23239	MAT 2:1	Jesusqa Belén llaqtapin naceran. Chay Belén llaqtaqa Judea provinciamanmi perteneceran. Chay tiempopin hatun kaq rey Herodes gobiernasharan Judea provinciapi. Hinaqtinmi ancha yachayniyoq reyes magos runakuna, intipa lloqsimunan lawmanta, Jerusalén llaqtaman hamuranku. [Nota: Chay Jerusalén llaqtaqa Israel nación llaqtapa capitalninmi karan; hinaspapas Judea provinciamanmi perteneceran].
23240	MAT 2:2	Hinaspan paykunaqa Jerusalén llaqtapi tapukuranku: —¿Maypitaq kay Israel nación llaqtapa reyninri nacerun? Noqaykun intipa lloqsimunan lawpi qoyllurninta rikuramuyku. Chaymi hamushayku chay naceq wawata adoranaykupaq, nispanku.
23241	MAT 2:3	Chay yachayniyoq reyes magos runakunapa nisqanta uyarispanmi, rey Herodespas hinallataq Jerusalén llaqtapi tiyaq llapallan runakunapas anchata preocupakuranku huk rey nacesqanwan. [Nota: Chay nacemuq reyqa manan rey Herodespa familianmantachu karan. Chayraykun Herodesqa preocupakuran chay nacemuq rey paypa rantinta gobiernaq haykunanmanta. Chaymi Jerusalén llaqtapi runakunapas preocupakullarankutaq chay reykuna guerrapi peleaqtinku nishu ñak'ariy kananmanta].
23242	MAT 2:4	Hinaqtinmi rey Herodesqa waqyachimuran sacerdotekunapa llapallan jefenkunata, hinallataq leykunata yachachiq runakunatawan ima. Hinaspan paykunata tapuran khaynata: —Diosmanta Hamuq Salvador Cristori, ¿maypitaq nacenan karan? nispa.
23243	MAT 2:5	Chaymi paykunaqa niranku: —Belén llaqtapin nacenan karan. Chay Belén llaqtaqa Judea provinciapin kashan. Saynatan Diosmanta willakuq profetapas ñawpaqtaraq ña escribiranña khaynata:
23244	MAT 2:6	“Belén llaqtapi tiyaq runakuna, qankunapa llaqtaykichismi Judea provincia lawpi llapallan llaqtakunamanta aswan más uchuychalla kashaspanpas, aswan más importante llaqta kanqa. Chay llaqtaykichis ukhupin huk kamachikuq nacenqa. Paymi Israel nación llaqtaypi tiyaq runakunata cuidanqa, imaynan huk runapas ovejakunata allinta michin chay hinata”, nispa [Miqueas 5.2].
23245	MAT 2:7	Chay nisqankuta uyarispanmi, rey Herodesqa secretollapi waqyachimuran chay yachayniyoq reyes magos runakunata. Hinaspan paykunata tapuran hayk'aqsi chay qoyllur paykunaman rikhurisqanmanta.
23246	MAT 2:8	Saynata tapuruspanmi, rey Herodesqa, chay yachayniyoq reyes magos runakunata Belén llaqtaman mandaspa, khaynata niran: —Belén llaqtaman rispaykichisyá, alli-allinta averiguamuychis chay wawa nacesqanmanta. Wawata tariruspaykichisqa, kutimuspayá noqaman willawankichis, noqapas rispay chay wawata adoramunaypaq, nispa. [Nota: Rey Herodesqa saynatan niran, chay nacemuq wawata wañuchiyta munasqanrayku].
23247	MAT 2:9	Hinaqtinmi rey Herodespa nisqanta uyarispanku, chay yachayniyoq reyes magos runakunaqa Belén llaqta lawman riranku. Hinaqtinmi chay intiq lloqsimunan lawpi qoyllur rikusqankuqa yapamanta paykunapa ñawpaqninkuta riran. Wawapa kasqanpa altonman chayaruspantaqmi, chay qoyllurqa chaypi sayaykuran.
23248	MAT 2:10	Hinaspan chay qoyllurpa sayasqanta rikuruspanku, chay yachayniyoq reyes magos runakunaqa anchata kusikuranku.
23249	MAT 2:11	Wawapa kasqan wasiman haykuspankun, wawata rikuranku mamitan Mariatawan kushkata. Hinaspan qonqoriyukuspanku wawata adoraranku. Apamusqanku alforjankumanta orqomuspankutaqmi, regalokunata qoranku: qorita, inciensota hinallataq mishk'i q'apaq mirrawan sutichasqa perfumeta ima.
23250	MAT 2:12	Ichaqa chaymantan Diosqa chay yachayniyoq reyes magos runakunaman sueñoyninkupi willaran khaynata: —Rey Herodespa kasqanmanqa amañan kutinkichishñachu, nispa. Chaymi paykunaqa huk law ñannintaña llaqtankuman kutipuranku.
23251	MAT 2:13	Chay yachayniyoq reyes magos runakuna llaqtankuman kutipusqankupa qepanmanmi, Diospa angelnin Joseyman sueñoyninpi rikhuriykuspa, khaynata niran: —Hatarispayki wawata mamitantinta Egipto nación llaqtaman ishkapachiy. Hinaspa chay Egipto nacionpi tiyamuy, noqa qankunaman willamunaykama. Ichaqa rey Herodesmi wawata wañuchinanpaq mashkachinqa, nispa.
23252	MAT 2:14	Chaymi Joseyqa puñusqanmanta hatarispa, wawata mamitantinta Egipto nación llaqtaman chay tuta ayqechiran.
23253	MAT 2:15	Hinaspan chay Egipto nación llaqtapi tiyaranku asta rey Herodes wañunankama. Saynapin cumplikuran Diosmanta willakuq profetapa ñawpaqtaraq Bibliapi khayna escribisqan: “Wawaytan Egipto nacionmanta waqyamurani”, nispa [Oseas 11.1].
23254	MAT 2:16	Rey Herodesqa chay yachayniyoq reyes magos runakuna willakuq mana kutimuqtinkun, cuentata qokuran engañasqa kasqanta. Chaymi anchata phiñakuran. Hinaspan soldadonkunata kamachiran, chay Belén llaqtapi hinallataq muyuriqninkunapi manaraq ishkay watayoq llapallan qari wawakunata wañuchimunankupaq. Saynataqa kamachiran, chay yachayniyoq reyes magos runakunaman ñawpaqtaraq chay qoyllurpa rikhurisqan tiempota yachasqanraykun.
23256	MAT 2:18	“Ramá llaqtapi tiyaq runakunan ancha waqayta hinallataq llakikuyta ima uyarinqaku. Payqa Raquelmi karan. Payqa wawankunamantan waqaran. Payqa wawankunata wañuchiqtinkun waqaran. Payqa manan consuelasqa kayta munaranchu”, nispa [Jeremías 31.15].
23257	MAT 2:19	Rey Herodes wañuruqtinmi, Joseymanqa sueñoyninpi Diospa angelnin rikhuriran, Egipto nación llaqtapi tiyashaqtinku. Hinaspan chay angelqa khaynata niran:
23258	MAT 2:20	—Hatariy, hinaspa wawata mamitantinta pusayukuspa, Israel nación llaqtaykiman kutipuy. Ñan wañurunkuña wawa wañuchiy munaq runakunaqa, nispa.
23259	MAT 2:21	Chaymi Joseyqa wawata mamitantinta pusayukuspa, Israel nación llaqtanman kutipuran.
23260	MAT 2:22	Ichaqa chay Israel nación ukhupi Judea provinciaman ripushaspanmi, Joseyqa yacharuran rey Herodespa wawan Arquelaoña papanpa rantinta chay Judea provinciapi gobiernasqanta. Chayraykun Joseyqa chay rey Arquelaota manchakuspa, Judea provinciamanqa manaña riranñachu. Aswanmi Diospa angelnin sueñoyninpi niran, Galilea provincia lawman tiyaq rinanpaq.
23261	MAT 2:23	Galilea provinciaman chayaruspankuñataqmi, Nazaret sutiyoq llaqtaman riranku chaypi tiyanankupaq. (Chay Nazaret llaqtaqa Galilea provinciamanmi perteneceran). Saynapin Diosmanta willakuq profetakunapa ñawpaqtaraq khayna nisqanku cumplikuran: “Diosmanta Hamuq Salvadortaqa ‘Nazaret llaqtayoqmi’, ninqakun”, nispanku.
23263	MAT 3:2	—Huchaykichismanta wanakuspa Diosman kutirikuychis. Diospa kay pachapi gobiernanan p'unchawqa chayamushanñan, nispa.
23265	MAT 3:4	Bautizaq Juanpa p'achanmi karan hatun camello animalpa pelonmanta ruwasqa. Cinturan watakunanñataqmi karan qaramanta ruwasqa. Hinaspapas payqa langosta urukunata, hinallataq ch'inñeq desierto lugarkunapi abejapa mishk'inkunatan mikhuran.
23266	MAT 3:5	Hinaqtinmi ashka runakunaqa Bautizaq Juanpa yachachisqanta uyarinankupaq hamuranku Jerusalén llaqtamanta, Judea provincia lawmanta, hinallataq Jordán mayupa muyuriqninpi kaq llapallan llaqtakunamantawan ima.
23267	MAT 3:6	Hinaspan paykunaqa huchankuta willakuspanku Bautizaq Juanwan bautizachikuranku Jordán mayupi.
23268	MAT 3:7	Hinaqtinmi Juanpa bautizasqan lugarmanqa hamullarankutaq ashka runakunapas. Paykunan karanku fariseo religionniyoq runakuna, hinallataq saduceo religionniyoq runakunapiwan ima. Chaymi Bautizaq Juanqa paykunata rikuspa khaynata niran: —¡Mach'aqwaypa miraynin hina runakuna! Qankunamanri, ¿pitaq nisurankichis Diospa castigonmanta ayqekunaykichispaqrí?
23269	MAT 3:8	Tukuy huchaykichismanta wanakuspayá, allin kawsaypiña puriychis.
23270	MAT 3:9	Amayá niychishchu: “Noqaykuqa ñawpaq abueloyku Abrahampa mirayninmanta kasqaykuraykun salvasqa kasaqku”, nispachu. [Nota: Saynataqa piensaranku Diospi Abraham anchata confiasqanraykun]. —Ichaqa noqan nisqaykichis, sichus Dios munanman chayqa, Abrahammanta miramuq runakunamanmi kay rumikunatapas tukurachinman.
23271	MAT 3:10	Imaynan mana ruruq sach'akunatapas dueñonqa, saphinmanta orqospa, hachawan takaspa ninaman wikch'uyun, saynallatataqmi Diospas ruwanqa mana allin ruwaq runakunawanqa.
23272	MAT 3:11	Noqaqa unullawanmi qankunataqa bautizaykichis huchaykichismanta wanakusqaykichisrayku. Aswanqa hukraqmi hamushan noqamanta aswan más atiyniyoq. Chaymi noqaqa paypa husut'anllantapas mana apanaypaq hinachu kani. Paymi Diospa Santo Espiritunta qosunkichis qankunapi kananpaq; hinallataq bautizasunkichispas ninawan hina.
23273	MAT 3:12	Pay hamuspanmi t'aqanqa allin runakunata mana allin runakunamanta, imaynan pajanmanta trigota akllaspa wayrachinku chay hinata. Ichaqa allin ruwaq runakunatataqmi salvanqa. Mana allinpi kawsaq runakunatataqmi mana wañuq nina rawrayman wikch'uyuspa k'ananqa, chaypi wiña-wiñaypaq ñak'arinankupaq, nispa.
23274	MAT 3:13	Jesusmi riran Galilea provincia lawmanta Jordán mayuman, Bautizaq Juan chaypi bautizananpaq.
23275	MAT 3:14	Ichaqa Juanñataqmi Jesusta bautizayta mana munaspa, khaynata niran: —Noqan necesitashani qan bautizawanaykitaqa, ¿chaychu qanri noqawan bautizachikunaykipaq hamushankirí? nispa.
23276	MAT 3:15	Chaymi Jesusñataq contestaran khaynata: —Bautizawanaykipunin, saynapin Diospa nisqanta cumplisunchis, nispa. Chayñan Juanqa bautizaran Jesusta.
23277	MAT 3:16	Bautizaruqtintaqmi Jesusqa unumanta lloqsimuran; hinaqtinmi chay rato hanaq pacha cielo kicharikuran. Hinaspan Jesusqa Diospa Santo Espiritunta rikuran, paloma hina payman urayamushaqta.
23278	MAT 3:17	Hinaqtinmi hanaq pachamanta nimuran khaynata: —Paymi ancha munakusqay Wawayqa. Paywanmi ancha kusisqa kashani, nispa.
23279	MAT 4:1	Chaymantan Diospa Santo Espiritunqa ch'inñeq desierto lugarman Jesusta pusaran. Hinaqtinmi diabloqa Jesusta huchaman urmachiyta munaran.
23280	MAT 4:2	Chay ch'inñeq desierto lugarpin Jesusqa tawa chunka p'unchaw, hinallataq tawa chunka tuta mana ni imatapas mikhusqanraykun yarqachikuran.
23281	MAT 4:3	Chaymi diabloqa huchaman urmachiyta munaspa Jesusman ashuyuran. Hinaspan khaynata niran: —Cheqaqtapuni Diospa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá kamachiy t'antaman tukunanpaq, nispa.
23282	MAT 4:4	Hinaqtinmi Jesusqa khaynata contestaran: —Bibliapin nishan: “Runaqa manan t'antallawanchu kawsanqa; aswanqa Diospa palabranta kasukuspan kawsanqa”, nispa.
23283	MAT 4:5	Chaymantan diabloqa Jerusalén ch'uya llaqtaman Jesusta pusaran. Chaypin Dios yupaychana templopa alton patapi sayaykachispa,
23284	MAT 4:6	khaynata niran: —Cheqaqtapuni Diospa Wawan kaspaykiqa kaymantayá saltaykuy. Bibliapin nishan khaynata: “Diosmi angelninkunata kamachinqa hap'isunaykipaq, saynapi chakiykita rumiman ama takakunaykipaq”, nispa [Salmos 91.11-12].
23286	MAT 4:8	Chaymantan diabloqa yapamanta pusaran huk alto orqoman. Hinaspan chaymanta qawachiran kay pachapi llapallan nación llaqtakunata, hinallataq chay llaqtakunapa qapaq kayninkunatawan ima.
23287	MAT 4:9	Hinaspan diabloqa khaynata niran: —Sichus qonqorikuspa adorawanki chayqa, kay qawasqayki llapallan nación llaqtakunatan qanman qosqayki, nispa.
23289	MAT 4:11	Hinaqtinmi diabloqa Jesuspa ladonmanta ripuran. Chaymantan angelkuna hamuspa Jesusta serviranku.
23290	MAT 4:12	Jesusqa Bautizaq Juan carcelpi kasqanta yacharuspanmi, Judea provincia lawmanta kutiran Galilea provincia lawman.
23291	MAT 4:13	Hinaspan chay Galilea provincia ukhupi Nazaret llaqtapi kasqanmanta, Capernaúm llaqtaman Jesusqa riran, chaypi tiyananpaq. Chay Capernaúm llaqtaqa karan Galilea laguna qochapa ladonpin, saynallataq Zabulón hinallataq Neftalí tiyasqanku lawpin. [Nota: Zabulonwan hinallataq Neftaliywanqa karan, ñawpaq Israel nación llaqtapi chunka ishkayniyoq ayllunkunamanta ishkaynin kaq ayllukunan].
23292	MAT 4:14	Chay Capernaúm lawman Jesuspa risqanwanmi Diosmanta willakuq ñawpaq profeta Isaiaspa escribisqankuna cumplikuran. Chay profeta Isaiasmi khaynata niran:
23293	MAT 4:15	“Galilea laguna qochapa ladonpi kaq Zabulonwan sutichasqa allpapi tiyaq runakuna, hinallataq Jordán mayupa chimpanpi Neftaliywan sutichasqa allpapi tiyaq runakuna. Qankunapa tiyasqaykichis Galilea provincia allpapin tiyashanku huk law nacionniyoq ashka runakuna [Isaías 9.1-2].
23295	MAT 4:17	Jesusqa chaymantapachan yachachiyta qallariran khaynata: —Wanakuychis huchaykichismanta; hinaspa Diosman kutirikuychis. Diospa gobiernanan p'unchawmi ña chayamushanña, nispa.
23296	MAT 4:18	Jesusqa Galilea laguna qochapa patanta rishaspanmi, Pedrowan sutichasqa Simonta hinallataq wawqen Andrestawan rikuran. Paykunaqa challwa hap'iqkuna kaspankun mallankuwan challwata challwasharanku.
23297	MAT 4:19	Hinaspan Jesusqa paykunata khaynata niran: —Hamuychis noqawan kushka purinaykichispaq. Noqan qankunaman yachachisqaykichis, imaynan challwata challwankichis, saynallatataq runakunatapas huñunaykichispaq, nispa.
23298	MAT 4:20	Chaymi Pedroqa wawqen Andrespiwan kasqan ratolla mallankuta saqespa Jesusta qatikuranku.
23299	MAT 4:21	Saynallataqmi Jesusqa Galilea laguna qochapa patanta rishaspa, rikullatarantaq Jacobota wawqen Juanta, hinallataq papanku Zebedeotawan ima. Paykunan mallankuta botenkupi remendashasqaku. Hinaspan Jesusqa ishkayninkuta waqyaran, payta qatikunankupaq.
23300	MAT 4:22	Hinaqtinmi Jacoboqa wawqen Juanpiwan, papankuta hinallataq botenkutapas kasqan ratolla saqespa, Jesusta qatikuranku. [Nota: Jacobopa huknin sutinmi karan Santiago].
23301	MAT 4:23	Jesusmi Galilea provincia lawpi kaq llapallan llaqtakunapi puriran; Diosmanta yachachina sinagoga wasikunapi Diospa gobiernananmanta allin willakuykunata willastin; hinallataq llapallan onqosqa runakunatapas sanoyachistin ima.
23302	MAT 4:24	Hinaqtinmi Siria provincia lawpi kaq llapallan llaqtakunamanta, ashka runakuna Jesuspa tukuy ima ruwasqankunata yacharuspanku, apamuranku tukuy ima onqoyniyoq hinallataq nanayniyoq runakunata. Hinaspapas apamullarankutaqmi demoniopa ñak'arichisqan runakunatapas, atakiwan ñak'ariqkunatapas, such'ukunatapas, hinallataq tukuy imaymana onqoywan ñak'ariqkunatapas. Chay runakunatan Jesusqa sanoyachiran.
23303	MAT 4:25	Chaymi ashka runakunaqa Galilea lawmanta, Decápolis lawmanta, Jerusalén llaqtamanta, Judea lawmanta, hinallataq Jordán mayupa chimpan lawpi tiyaqkunamantapas, Jesusta qatikuranku.
23304	MAT 5:1	Jesusqa ashka runakunata ladonpi rikuspanmi, huk moqoman wicharan. Hinaspan chaypi yachachinanpaq tiyayuran. Chayta rikuspankun discipulonkunaqa payman ashuyuranku.
23306	MAT 5:3	—Ancha kusisqan kanqaku Diosta necesitaq runakunaqa; paykunapaqmi Diospa sumaq gobiernasqanqa.
23307	MAT 5:4	Ancha kusisqan kanqaku waqaspa kawsaq runakunaqa; paykunatan Diosqa sumaqta consuelanqa.
23308	MAT 5:5	Ancha kusisqan kanqaku llamp'u sonqoyoq runakunaqa; paykunan allpa pachata huk herenciata hina chashkinqaku.
23309	MAT 5:6	Ancha kusisqan kanqaku justiciata mana tariq runakunaqa. Paykunan anchata kusikunqaku paykunapa favorninpi justiciata Dios ruwasqanrayku. Saynataqa kusikunqaku, paykuna yarqachikuq hinaraq, hinallataq ch'akichikuq hinaraq chay justiciata suyasqankuraykun.
23310	MAT 5:7	Ancha kusisqan kanqaku khuyapayakuq runakunaqa; paykunatan Diosqa sumaqta khuyapayanqa.
23311	MAT 5:8	Ancha kusisqan kanqaku limpio sonqoyoq runakunaqa; paykunan Diostaqa rikunqaku.
23312	MAT 5:9	Ancha kusisqan kanqaku hawkalla kawsanankupaq runamasinkuta allinpanachiq runakunaqa; paykunan Diospa wawankuna kanqaku.
23313	MAT 5:10	Ancha kusisqan kanqaku Diospa nisqankunata kasukusqankurayku ñak'ariq runakunaqa; paykunan Diospa gobiernasqan suma-sumaq glorianpiqa kanqaku.
23314	MAT 5:11	Ancha kusisqan kankichis noqapi creesqaykichisrayku runakuna k'amisuqtiykichis, cheqnisuqtiykichis, hinallataq llulla-llullarikusparaq contraykichispi tukuy imatapas rimaqtinkuqa.
23315	MAT 5:12	Anchatayá kusikuychis; hanaq pachapin hatun premiota chashkinkichis. Saynatan ñak'arichiranku qankunapa ñawpaqniykichista Diosmanta willakuq ñawpaq profetakunatapas, nispa.
23316	MAT 5:13	Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa kay pachapin kachi hina kankichis. Kachi q'aymayaruqtinqa, ¿imapaqñataq chay kachiri valenman? Manan ni imapaqpas valenmanñachu. Aswanqa wikapanallapaqñan valen. Hinaqtinmi runakunapas saruchakunku, nispa. [Nota: Allin kachiqa Diospi allinta creespa Diosta qatikuq runakunamanmi rikch'akun. Ichaqa q'aymayaq kachiñataqmi rikch'akun Diospi creeshaspa mana kasukuq runakunaman].
23317	MAT 5:14	Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa kay pachapi runakunapaqmi huk k'anchay hina kankichis, imaynan moqo patapi ruwasqa llaqtapas, llapallan runakunapa rikunanpaq alayri kashan chay hina.
23318	MAT 5:15	Saynallataqmi mecherota ratachispapas, manan cajonpa ukhunmanchu churanku. Aswanqa alto patamanmi churanku, chaymanta wasipi llapallan kaqkunata allinta k'anchamunanpaq.
23319	MAT 5:16	Saynayá qankunapas Diosta kasukuspa huk k'anchay hina kaychis llapallan runakunapaq; saynapin allin ruwasqaykichista runakuna rikuspanku, hanaq pachapi Dios Taytaykichista paykunapas alabanqaku, nispa.
23320	MAT 5:17	Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Uyariwaychis, noqaqa manan Moisespa escribisqan leykunata chinkachinaypaqchu, nitaq Diosmanta willakuq profetakunapa yachachisqankunata chinkachinaypaqchu hamurani. Aswanqa Moisespa escribisqan leykunata cumplinaypaqmi hamurani.
23321	MAT 5:18	Cheqaqtapunin niykichis, cielopas hinallataq kay pachapas tukukunqan. Ichaqa kay leymantaqa manan ni huk letrallapas ni uchuy kamachikuyllapas qechusqaqa kanqachu. Aswanqa kay leykunaqa llapallanmi cumplikunqapuni.
23322	MAT 5:19	Chaymi niykichis, sichus pipas kay leykunapi huk uchuy kamachikuyllatapas mana kasukunqachu chayqa, Diospa gobiernasqan sumaq glorianpiqa menos importanten kanqa. Saynallataqmi sichus pipas runamasinman kay leykunapi huk uchuy kamachikuyllatapas ama kasukunankupaq yachachinqa chayqa, Diospa gobiernasqan sumaq glorianpiqa menos importantellataqmi kanqa. Ichaqa sichus pipas kay leykunapa nisqanta kasukunqa chayqa, Diospa gobiernasqan sumaq glorianpiqa allin importante runan kanqa. Saynallataqmi sichus pipas kay leykunapi yachachikuykunata runamasinman allinta yachachinqa chayqa, Diospa gobiernasqan sumaq glorianpiqa allin importante runallataqmi kanqa.
23323	MAT 5:20	Chaymi niykichis, sichus fariseo religionniyoq runakunamanta, hinallataq leykunata yachachiq runakunamantapas mana aswan mastachu Diospa kamachisqanta kasukunkichis chayqa, manan Diospa gobiernasqan sumaq glorianmanqa haykunkichishchu, nispa.
23324	MAT 5:21	Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa uyarirankichismi ñawpaq runakunaman Moisespa khayna yachachisqanta: “Aman pitapas wañuchinkichu. Pipas runamasinta wañuchinqa chayqa, juzgasqan kanqa”, nispa.
23325	MAT 5:22	Noqan ichaqa niykichis: Pipas runamasinpaq phiñakuspa cheqnikuqqa juzgasqan kanqa. Runamasin k'amiqñataqmi juzgadopi juzgasqa kanqa. Hinallataq runamasinta maldeciqpas, nina rawraq infiernomanmi wiñaypaq wikch'uyusqa kanqa.
23327	MAT 5:24	apamusqayki ofrendaykita altarpa ladonpi saqeyuspayá kutiy; hinaspa chay runamasiykiwan allinpamuy. Chaymantañayá chay ofrenda apamusqaykitaqa churay.
23328	MAT 5:25	Sichus pipas imamantapas qanpa contraykipi quejakusunki chayqa, manaraq juezpaman chayashaspayá ñanllapiraq arreglaspa allinpaychis. Sichus guardiaman juez entregarusunki chayqa, carcelmanmi apaspa churamusunki.
23329	MAT 5:26	Chaymi cheqaqtapuni niyki, chaymantaqa manan lloqsimunkichu llapallan debesqaykita paganaykikama, nispa.
23330	MAT 5:27	Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa uyarirankichismi ñawpaq runakunaman Moisespa khayna yachachisqanta: “Aman waqllikunkichu”, nispa.
23331	MAT 5:28	Noqan ichaqa niykichis: pipas huk warmita qawapayaspa sonqollanpipas munapayanman chayqa, ñan sonqonpiqa waqllirukunña.
23332	MAT 5:29	Chaymi niykichis, sichus phaña ñawiyki huchallichisunki chayqa, aswanyá orqorukuspa wikapay. Saynapin chay ñawillaykita pierdenki enteron cuerpoyki nina rawraq infiernoman wikch'uyusqa kananmantaqa.
23333	MAT 5:30	Hinallataq sichus phaña makiykipas huchallichisunki chayqa, kuchurpaspa wikapay. Saynapin chay makillaykita pierdenki, enteron cuerpoyki nina rawraq infiernoman wikch'uyusqa kananmantaqa, nispa.