23223	MAT 1:10	Esekia a tamaan Maanaase, Maanaase a tamaan Aamon, ma Aamon a tamaan Iosia,
23228	MAT 1:15	Eliud a tamaan Eleaser, Eleaser a tamaan Maataan, ma Maataan a tamaan Iaakob,
23229	MAT 1:16	Iaakob a tamaan Iosep, ia baa i taulaa ma Maaria. Maaria i buta Iesu, baa di waatungi naa Kaarisito, ia baa God i tula wai.
23231	MAT 1:18	Di buta paa Iesu Kaarisito lenbi: Naana Maaria, di aa pet baat taai karom Iosep, iaku namuga taa ra nundiaar tinaulaa Maaria ia nunurai naa i kipbaala u ra Takado na Nion.
23232	MAT 1:19	Iosep baa di aa pet baat taa Maaria karomi, ia a tena takado, ma pa i nemi naa in baana wawirwir Maaria naa ra taara. Io, i nuki naa in kutu ino wa anundiaar weweliman kup a tinaulaa.
23233	MAT 1:20	Baa i nuknuk utbaai u ra utnaa mi, a aangelo anu ra Tadaaru i waan paat karomi u ra beberon ma i piri naa, “Iosep, natun Dewid, koku u aalawur nuknuk un Maaria, un ben paai kupi anum tabuan. Maa a naat baa i kipbaala paai i waan paat ko ra Takado na Nion.
23237	MAT 1:24	Io, baa Iosep i tawaangun i paami lenutmaa a aangelo anu ra Tadaaru ia wapua taai uni, ma i ben paa Maaria kupi anuna tabuan.
23238	MAT 1:25	Iaku pa diaar inep ungaai paa tuk baa Maaria i buta paa a naat muaana. Ma Iosep i taar taa a iaana baa Iesu.
23240	MAT 2:2	Ma diat wetiri naa, “Waiaa a naat baa di butai kupi in king anu ra taara Iudaia? Maa miaat babo paa anuna ina naangnaang irong u ra mataana taubaar, ma mi miaat waan urin kupi miaat a lotu karomi.”
23242	MAT 2:4	Io, Erodes i ben ungaai raap paa a kum ngaala na tena wetabaar karom God ma ra kum tena wawer u ra kum Naagagon. Ma i tiri diat naa, “Kaarisito baa God in tula wai din butai awaai?”
23244	MAT 2:6	‘Ma ui Betilem u ra papaar Iudaia, Ui pa u kinalik aakit taa ra kum mukmuga min Iudaia, Maa kabina a mukmuga in waan paat kon ui, baa in muga anung taara Israael welaar ma ra tena baboura sip.’”
23246	MAT 2:8	I tula wa diat urong Betilem ma ra pirpir lenbi, “Muaat a waan ma muaat a baat wakaak kup a naatlik. Ma baa muaat aa baat paai muaat a wapua iaau, baa iaau bulung ang waan ma ang lotu karomi.”
23249	MAT 2:11	Diat ruk u ra ruma ma diat babo paa a naatlik maa ma naana Maaria, diat ki but keke ma diat lotu karom a naat. Namur diat paapa paa anundiat kum wuwuwung ma diat tabaarai ma ra kum wetabaar lenbi, a goled ma ra bulit di tuni baa a tubalina i aangawian wakwakaak ma ra bulit na mangingi kaai di waatungi naa a mira.
23250	MAT 2:12	Ma God ia wakatom ta diat u ra beberon baa koku diat waan talili kup Erodes. Io, diat waan talili kup anundiat taamaan un raa aakapi ingen.
23251	MAT 2:13	Baa diat aa waan, a aangelo anu ra Tadaaru i waan paat karom Iosep u ra beberon ma i piri naa, “Un tur, un ben paa naadinaana, mutul a kalaa ino urong Aaigipto. Ma mutul a ki iaai tuk u ra bung baa ang wapua ui balet, maa kabina Erodes in baat kup a naat kupi in aak dokoi.”
23253	MAT 2:15	Ma ditul ki matira tuk baa Erodes i maat. Baa ditul paami lenmaa di paam ot paa a pirpir anu ra Tadaaru, baa a propet ia pirpir muga taau uni lenbi, “Iaau wataa paa natunglik taangirong Aaigipto.”
23258	MAT 2:20	Ma i piri taana naa, “Un tur, un ben paa naadinaana, ma mutul a waan urong Israael, maa diat baa diat nem na aak doko a naat diat aa maat.”
23260	MAT 2:22	Iaku baa i walangoroi naa, Aarkilaau i kiaana tamaana Erodes kupi ia bulung in king irong u ra papaar Iudaia, Iosep i burut baa in waan urong Iudaia. Ma God kaai i turbaat taai u ra beberon, io, ditul waan urong u ra papaar Gaalilaia.
23261	MAT 2:23	Ma ditul waan ma ditul ki u ra taamaan a iaana Naasaret. Baa ditul paami lenmaa di paam ot paa a pirpir anu ra kum propet naa, “Din waatungi baa ia a te Naasaret.”
23263	MAT 3:2	ma i piri naa, “Muaat a nukpuku, maa a mataanitu taanginaanga u ra maawa ia marawaai.”
23264	MAT 3:3	Ioaanes ut maa a propet Aaisaia ia wewapua muga taau uni naa, “In ingaan raa i wewataai u ra bil na wanua lenbi, ‘Muaat a paam aara aakapi anu ra Tadaaru, muaat a paam kado anuna kum aakapi.’”
23269	MAT 3:8	Muaat a paam a kum utnaa baa in wapuaanai naa muaat aa nukpuku.
23270	MAT 3:9	Ma koku muaat nuki naa God pa in naagagon muaat maa kabina muaat a wuna taara anun Aabaraam. Iaau piri taa muaat naa, God i pet laar paai kupi in paam apaat paa a wuna taara anun Aabaraam ko ra kum waat bi.
23272	MAT 3:11	Iaau baapitaaiso muaat ma ra palaa kupi in wapuaanai naa muaat aa nukpuku. Iaku ia baa in murmur taang i ngaala taang, ma in baapitaaiso muaat ma ra Takado na Nion ma ra nguan. Ma iaau, iaau kinalik aakit taana.
23275	MAT 3:14	Ma Ioaanes i nem na turbaati, ma i piri taana naa, “I koina baa ui un baapitaaiso iaau. Aawa kabina baa u waan karom iaau kupi iaau ang baapitaaiso ui?”
23276	MAT 3:15	Ma Iesu i baalui naa, “Un baapitaaiso iaau ku. I koina baa daar a paami kupi daar a paam ot paa a kum utnaa i takado, welaar ma ra nemnem anun God.” Io, Ioaanes i taraam taana.
23278	MAT 3:17	Ma in ingaan raa taanginaanga u ra maawa i piri lenbi, “Bi ia Natunglik, a naat na wakwakaak, iaau gaaia aakit uni.”
23281	MAT 4:3	Ma a Tena Walwalaam i waan paat karomi, ma i piri taana naa, “Baa ui a Natun God, un piri karom a kum waat bi kupi diat a tapuku kup diat a bred.”
23284	MAT 4:6	Ma i piri taana naa, “Baa ui a Natun God, un irok pari, maa di aa timu taai u ra Buk Taabu lenbi, ‘In tula wa anuna kum aangelo kupi diat a baboura ui. Diat a lo pa ui ku ma ra kum limaandiat, kupi koku u tukaa paa a kakim un ta waat.’”
23287	MAT 4:9	Ma i piri taana naa, “A kum utnaa raap bi ang taar taai taam, baa un ki but keke ma un lotu karom iaau.”
23289	MAT 4:11	Ma Saataan i waan paa koni. Ma a kum aangelo diat waan karom Iesu, ma diat waraauti.
23291	MAT 4:13	Ma baa i waan taangirong Naasaret, i ki Kaapernaaum, a taamaan baa i ki nakono naa ra taai kikil Gaalilaia, u ra pia anu ra wuna taara Sebulon ma ra wuna taara Naaptaali,
23295	MAT 4:17	Turpaai u ra kilaala maa, Iesu i warawaai lenbi, “Muaat a nukpuku, maa a mataanitu taanginaanga u ra maawa ia marawaai.”
23297	MAT 4:19	I piri taan diaar naa, “Mur a murmur iaau, ma ang wer mur kupi mur a ru tena aalaal taara.”
23299	MAT 4:21	Baa i waan taanga matira i babo paa bulung raa naadina Iaakobo ma Ioaanes, a ru natun Sebedaaio. Ditul tamaana ki u ra mon ma ditul ingit anunditul kum bene. Ma Iesu i wataa pa diaar.
23301	MAT 4:23	Iesu i waan taltalili u ra papaar Gaalilaia raap, ma i wer a taara u ra nundiat kum ruma na lotu. I warawaai u ra Koina Wewapua u ra mataanitu taanginaanga u ra maawa. Ma i walaangalaanga paa a taara ko ra aalawur mangaana malaapaang.
23302	MAT 4:24	Ma a wewapua un Iesu i waan werweraan u ra papaar Siria raap, ma diat ben raap paa a taara baa a aalawur mangaana malaapaang i baanaakaka diat, a taara baa a dekdek na ngunungut i baanaakaka diat, ma diat baa a kum tabaraan diat ruk taau un diat, diat kaai baa diat maatmaat laau ma diat baa panpanindiat i maat, ma Iesu i walaangalaanga pa diat raap.
23303	MAT 4:25	Ma a ngaala na kor na taara taangirong u ra ru papaar Gaalilaia ma Dekaapolis, ma taanginaanga Ierusalem, ma ko ra papaar Iudaia ma taangirong un raa papaara daanim Ioridaan diat murmur Iesu.
23304	MAT 5:1	Baa Iesu i babo paa a kor na taara, i waan tato u ra taangaai. Ma baa i ki anuna taara na wawer diat waan karomi.
23305	MAT 5:2	Ma i wer diat lenbi,
23314	MAT 5:11	“Muaat daan baa di pir aakaka muaat, ma di pet na bilbil un muaat, ma di nuk paa ta kum warwaruga na pirpir ma di pir ururian muaat mai, kabina un iaau.
23315	MAT 5:12	Muaat a gaaia, maa i ngaala aakit anumuaat wedok inaanga u ra maawa. Maa di aa pet na bilbil muga taau lenmaa u ra kum propet baa diat lalaaun muga taa muaat.
23316	MAT 5:13	“Muaat a sol u ra rakrakaan buaal raap. Iaku baa ia raap a mapaakina, din wamapaak paai balet ma lelawaai? Pa ta utnaa ma i gaa uni. Din ong apari wai unataamaan, ma a taara diat a papaa maku nate uni.
23317	MAT 5:14	“Muaat a kaapa u ra rakrakaan buaal raap. Ta taamaan baa i ki nate u ra taangaai, pa in wawalipa laar paai.
23320	MAT 5:17	“Koku muaat nuki naa iaau waan paat kupi ang rakaan wa a kum pirpir na Naagagon anun Moses ma ra kum wawer anu ra kum propet, pate. Pa iaau waan paat kupi ang rakaan wa diat, iaau waan paat kupi ang paam ot pa diat.
23324	MAT 5:21	“Muaat aa walangoro taai naa, di aa pir taai taa ra taara taanga namuga lenbi, ‘Koku u aak doko te. Ma ia baa i aak doko wa te din naagagoni.’
23325	MAT 5:22	Iaku iaau, iaau piri taa muaat naa, baa te in kaankaan karom ta tenalik, din naagagoni kaai, ma baa te in pirpir aakaka un ta tenalik, din naagagoni namataa ra taara na kiwung. Ma baa te in piri un ta muaana naa, ‘A longlong ui,’ kaduk a naagagon karomi baa din ongi u ra ngaala na nguan.
23328	MAT 5:25	“Baa te in ung ta ui u ra naagagon, mur a wemaraam muga baa mur waanwaan utbaai u ra aakapi, kaduk in taar ta ui karom a tena naagagon. Ma a tena naagagon in taraama wa ui karom a tena baboura ma in waruk ta ui u ra ruma na karabus.
23330	MAT 5:27	“Muaat aa walangoro taai naa di aa pir taai lenbi, ‘Koku u paam aakaina un ta tabuan anun te.’
23335	MAT 5:32	Iaku iaau, iaau piri taa muaat naa, baa a tabuan pa i paam aakaina ma ta muaana, ma anuna muaana i lu biaa wai ku, a muaana maa i kabina u ra aakaina baa a tabuan i paami baa i taulaa balet. Ma ia baa i taulaa ma ta tabuan baa anuna muaana i lu wai, ia kaai ia paam aakaina kabina maa a tabuan maa i taulaa ut.
23336	MAT 5:33	“Muaat aa walangoro taai kaai naa, di aa pir taai taa ra taara taanga namuga naa, ‘Koku u weweliman warwaruga. A utnaa baa u aa weweliman taau uni karom a Tadaaru, un paami ut.’
23340	MAT 5:37	Muaat a piri ku naa maia, baa pate. Maa baa muaat a pir ta mangaana pirpir balet, i kabina maku ko ra Tena Aakaina.
23341	MAT 5:38	“Muaat aa walangoro taai baa di aa pir taai naa, ‘Baa te in lior wa tin mataan te, din baalui kaai karomi, din lior wa kaai tin mataana. Ma baa te in tibul bor wa tin lakon te, din baalui kaai karomi, din tibul bor wa kaai tin lakono.’
23345	MAT 5:42	Un tabaara te baa i aaring ui. Ma baa te i nemi naa in lo paa kumun ta utnaa kon ui, io un taari ku taana.
23346	MAT 5:43	“Muaat aa walangoro taai baa di aa pir taai naa, ‘Un maari tepaam, ma un nget anum ebaar.’
23348	MAT 5:45	kupi muaat a kum natu ra Tamaamuaat, baa i ki inaanga u ra maawa. Maa i taar taa a mage kupi in kaapa karom a kum aakaina taara ma ra kum koina taara kaai, ma i taar taa a baata karom a kum tena takado ma karom diat kaai baa pa diat takado.
23351	MAT 5:48	Muaat a takado aakit, welaar ma Tamaamuaat baa i ki inaanga u ra maawa, i takado aakit.
23352	MAT 6:1	“Muaat a baboura muaat kupi koku muaat paam anumuaat koina pinapaam namataa ra taara ku, baa diat a babo muaat uni ma diat a pir walaawa pa muaat. Baa muaat paami lenmaa, pa numuaat ta wedok ko ra Tamaamuaat baa i ki inaanga u ra maawa.
23357	MAT 6:6	Iaku ui, baa u aaraaring, un ruk u ra num ruma ma un balbalaat paa, ma un aaraaring karom Tamaam baa pa te i baboi. Ma Tamaam baa i babo a utnaa baa u paam inoi, in taar a wedok taam.
23358	MAT 6:7	“Baa muaat aaraaring koku muaat pirpir biaa ku, welaar ma ra kum niaaring anu ra taara baa diat lotu karom a kum taabataaba. Maa diat nuki naa din walangoro diat baa diat pir mongoro na pirpir.
23360	MAT 6:9	“Muaat a aaraaring lenbi, ‘Tamaamiaat inaanga nate u ra maawa, i koina baa din ru a iaam.
23369	MAT 6:18	kupi koku a taara diat nunurai naa u wawel. Tamaam ku in nunurai, ia baa pa te i baboi. Ma Tamaam baa i babo a utnaa baa u paam inoi, in taar a wedok taam.
23371	MAT 6:20	Muaat a murmur a kum kokoina mangamangaan kupi in welaar ma ra ngaatngaat na utnaa baa muaat ung ungaai inaanga u ra maawa, maa a paropo ma ra tarok pain diaar a baanaakakai, ma a kum tena walong kaai pain diat a walong laar paai.
23372	MAT 6:21	Maa anum lalaaun in ki u ra taamaan baa anum ngaatngaat na utnaa i taana iaai.
23377	MAT 6:26	Muaat a babo a kum pika. Pa diat maarut ta utnaa, ma pa diat tangaa ungaai ta utnaa, ma pa diat wawalaaing un ta ruma na wuwuwung, iaku Tamaamuaat baa i ki inaanga u ra maawa, i taptabaara diat. Lelawaai, wakir duk muaat ngaatngaat aakit kon diat?
23379	MAT 6:28	“Ma aawa kabina baa muaat ngaraa kup a maalu? Muaat a babo a kum purpur taanga nabuaal, baa diat tawa lelawaai. Pa diat papaam ma pa diat laana paam maalu.
23383	MAT 6:32	Maa a taara baa pa diat nurnur diat ngaraa aakit kup a kum utnaa raap mi, ma Tamaamuaat baa i ki inaanga u ra maawa i nunurai naa muaat iba kup a kum utnaa raap mi.
23384	MAT 6:33	Muaat a ngaraa muga kup anuna mataanitu ma ra nuna takado na mangamangaan, ma in tabaara muaat ma ra kum utnaa raap mi.
23387	MAT 7:2	Maa a naagagon baa muaat naagagon te mai, ia ut maa din naagagon muaat balet mai, ma ra walawalar baa muaat walawalar mai, ia ut maa din walaar muaat balet mai.
23391	MAT 7:6	“Koku muaat tabaara a kum paap ma ra gomgom na utnaa anun God, kaduk diat a tapuku ma diat a karaat muaat. Ma koku muaat ong anumuaat diwaara taa ra kum boro, kaduk diat a paa ginaginai ku ma ra kakindiat.
23392	MAT 7:7	“Muaat a aaraaring ma din tabaara muaat, muaat a baatbaat ma muaat a baat paai, muaat a pipidik ma din paapa aara muaat.
23393	MAT 7:8	Maa diat raap baa diat aaraaring din tabaara diat, ma ia baa i baatbaat in baat paai, ma ia baa i pipidik, din paapa aarai.
23395	MAT 7:10	Ma baa in aaringi kup tina ian, in tabaarai ku ma ra ina wui?
23397	MAT 7:12	A kabi ra pirpir na Naagagon anun Moses ma ra kum wawer anu ra kum propet i lenbi: A kum utnaa raap baa muaat nemi naa a taara diat a paami karom muaat, muaat kaai muaat a laana paami karom diat.
23398	MAT 7:13	“Muaat a ruk u ra naat na bonanaaka lik. Maa a bonanaaka ma ra aakapi baa i parere ma i laangalaanga i waan kup a winirua takum, ma mongoro na taara aakit diat ruk uni.
23400	MAT 7:15	“Muaat a baboura muaat ko ra kum propet warwaruga. Diat waan karom muaat ma ra koina mangamangaan welaar ma ra kum sip, iaku maa u ra nuknukindiat diat nem na baanaakaka muaat welaar ma ra kum karangaap na paap.
23401	MAT 7:16	Muaat a babo lele a kum warwaruga na propet ko ra waindiat ut. Lelawaai, din git paa a waina waain ko ra in kadaa, ma ina waina fig ko ra in barudu? Painte!
23408	MAT 7:23	Ang baalu diat naa, ‘Pa iaau nunura kinkinalik ta muaat. Muaat a kum tena aakaina, muaat a waan ingen kon iaau.’
23410	MAT 7:25	Ma a baata i puka, a lomon i waan paat, ma ra dadaip i tapalaa ma i um a ruma maa, iaku pa i taripu laar paai, maa kabina di watur taai nate u ra waat.
23412	MAT 7:27	Ma a baata i puka, a lomon i waan paat, ma ra dadaip i tapalaa ma i um a ruma maa, i taripu, ma i tareng aakaka maut.”
23416	MAT 8:2	Ma raa muaana, a wukawuka, i waan karomi, i ki but keke naana, ma i piri naa, “Tadaaru, pa i dekdek karom ui, baa u nemi, io, un walaangalaanga iaau.”
23417	MAT 8:3	Ma Iesu i kado wa a limaana, i paam a panina, ma i piri taana naa, “Iaau nemi ut. Un laangalaanga.” Ma anuna malaapaang i raap maut.
23418	MAT 8:4	Ma Iesu i piri taana naa, “Koku wapua taa te uni. Un waan ma un waiaa muga ta ui karom a tena wetabaar karom God, ma un taar a wetabaar karom God welaar ma Moses ia pir taai. Baa un paami lenbi in kaapa karom a taara baa u aa laangalaanga.”
23423	MAT 8:9	Maa iaau a muaana baa iaau tartaraam u ra naagagon anundiat baa diat ngaala taang, ma di taar taa a naagagon kaai taang kup a taara na wineium. Baa iaau piri taan te naa, ‘Un waan,’ in waan ku. Ma karom te kaai lenbi, ‘Un waan urin,’ in waan ku urin. Ma karom anung tultul naa, ‘Un paam a utnaa bari ia,’ in paami ku.”
23427	MAT 8:13	Ma Iesu i piri taa ra mukmuga anu ra kum tena wineium naa, “Un waan ku. Din paam a utnaa baa u nurnur kupi.” U ra pakaana bung ut maa anuna tultul i laangalaanga maut.
23429	MAT 8:15	Iesu i paam paa a limaana, ma ina wuwan i raap maut koni. Ma a tabuan maa i tur, ma namur i tabaara Iesu ma ra utnaa na winangaan.
23430	MAT 8:16	Baa ia maluraap, di ben paa mongoro na taara karom Iesu, baa a kum tabaraan diat ruk taau un diat. Ma i lu irok wa a kum tabaraan ma ra pirpir ku, ma i walaangalaanga pa diat raap baa diat malaapaang.