23233	MAT 1:20	Kam ngae, to Ngoldaip ka engyel ther gi pis he kngam tmik kim e Yosep ponit he kreng te, “Vae, Yosep, e Devit kaes to yin. Ngior kam vu kta papat nngia nngia mang e Maria, ko a sie to mnam ka vrek tpis ekam E Nunu A Totur mruo. To tok, ngiak vaeng a vlom to endo ngok mrek en kam vle ko kmin.
23236	MAT 1:23	“Vae, a vlom langto lurokol ngat lo ehang vop, ner kael ka nam he kol a sie to a ngokol va o mia ngara kilegem te, e Emanuel”. To kam hortgem ka munik to enda ka pun ta vle te, “E Nut ta kmor he.”
23240	MAT 2:2	Ngat pis he kaelha kam mamnganang o mia te, “O Yuda nga taven to knan tgi gnua kol namriem? Ko ngota vle oguon malhagenmok he ka vle kvokom a ketor ko ther gia hurpis ko he ksap kvuut. He ekam tok, ngot kaol ngte kam nngiar ngang va kam totu pum.”
23242	MAT 2:4	To ekam tok, e Herot tvaeng o Yuda ngaro pris ruk laol va ngaro pattermia kmo pos kam mnganang ngar te, “O propet ngata ktar kpavap mang Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen ko knan nak kol mnam ani rengmat to lsir?”
23243	MAT 2:5	Va ngat koripang te, “Mnam e Betlehem to kun mnam a mhe to e Yudea kmikkiem gi enang ko a propet langto ta ktar kpavap mang gi enang tok tennik ko tittiegom E Nut karo mur rhek mruo te:
23246	MAT 2:8	Ngat mon a kolkha to endo, to e Herot ta kle pe gia havaeng ngar te, “Mguak ngae ngogut mBetlehem he sim ktua kngae ko kim o mia kam mamnganang ngar kam smia mnor mang a sie to endo, ngola? Mgua re kpis mang, va mguak kaeknik ngte khavaeng dok, dok vat kam kle kngae kpis ka nngiar ngang kam totu pum kat.”
23251	MAT 2:13	O hirtek ngat ngorpok he, to Ngoldaip ka engyel ta le kpis ko kim e Yosep vat, he kngam tmik kim ponit he khavaeng te, “Hop, he kol a sie to endo va vaeng knan he ngorpok orom min ngogu mIsip ekam ko e Herot ta re kam riring a sie to endo kmim kngam a yoror. He ngiaka vle ko tok kais ko dok mruo ngua mrua havaeng yin kmeknik.”
23253	MAT 2:15	Ngta vle ko tok mIsip kais ko e Herot ta yor. He ekam ko ngta vle ko tok mIsip, E Nut karo rhek ngata pis lmien ko tennik ka propet langto ta ktar kpavap mang khal gi enang tok ko tittiek te, “Ko her vaeng ko hal ko mnam a mhe to e Isip, en kmottek petgim a mhe to endo.”
23256	MAT 2:18	“A rengmat to e Rama ko rkieng a rengmat to e Betlehem ngta vor pa ngaor va ktolpum o ngoven he kaee he kvulhi ku mmie kngae. Ngat kaee kngae mang ngles, he tang tho lo kut kais hak kam hagam mar e, ko ngles ngat her ho yayor tgus hak he.” Ii, her mar e Yesus ka ngausie to e Retsel ta pupur kim mar arhe.
23258	MAT 2:20	Ta reng te, “Hop, kol a sie va vaeng knan he eknik orom min ngoguon mnam o Yuda nga mmie to e Israel ekam ko e Herot mar, endruk ngat en a volou kmim a sie kngam a yoror ngat yayor tgus ngmeang he.”
23261	MAT 2:23	Ta ngae kpis orom a sie to endo ko tok, to hera vle kun mnam a rengmat to e Nasaret. He enang tok, E Nut karo rhek akuruk ngat pis lmien orom a sie to endo ko tennik karo propet akuruk ngta ktar kpavap mang ko ngat ittiek te, “O mia ngara mon en te, en nkong ko mNasaret.”
23263	MAT 3:2	te, “E Nut ka tavgo ther mi pis, he ka vle mo pgegom mor he. He ekam tok, mguak kaitgung mularo kerkeknen.”
23264	MAT 3:3	Ii, endo a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang her e Yoanes arhe. Ko tennik tittiek mang te, “A mhel langto ta vle ko ma kalputmok he ktetger o mia kam re la vlorum ngang ngar mang ngaro kerkeknen te: Mguak verang a ngaelaut ekam Ngoldaip, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen va mguak hopeng kero kleimkor ekam kat.”
23268	MAT 3:7	E Yoanes nam kaeharom mar tok, to ma kolkha langto tvokom o Parisiau kar o Sadyusi kavurgem ko ngat pis ko kim, en kam parrum mar kat. Tvokong ngar tok, to hera reng ngar lserppak te, “Laro inkuol ruk muk orom mularo naprai alomin. Muta pat te, mut kais kam gia parrur kuo mang mularo gi pkor, ko enangthe kam pet a kapnes to E Nut tre kmen ngang nguk, nang kle kat kaeknik kmeharom o kerkeknen gi?
23272	MAT 3:11	“Vanang a mhel langto nera kaol knaek mang dok vanangko en tlaut mang dok. Va ka serppak tho mi kut laut kir kim dok, he klo vu kais mang en e. Si dok kam gi kokol kalo nhar mkor, va dok klo vu eveep is e, en kam mrua ppir mang en mruo, nang dok kam kokol min. Dok koma parrum o mia akuruk mnam muk orom a gi ye ekam ko mut itgung mularo kerkeknen, vanang Endo Ner Kaol knaek mang dok, en ner le ktua parrum akuruk mnam muk orom E Nunu A Totur ka munik, nang kle kngam akuruk mnam muk oguo kia paei.
23275	MAT 3:14	Tpis ko kim, vanangko e Yoanes tre ka kser he kre te, “O kman ko ya le kpis mo kmok? Vanang yindo yin kam parrum dok ha.”
23276	MAT 3:15	Va e Yesus tkoripang te, “Na her gia vle tok na, kmaottam E Nut ka svil to kam susulgim o mia tgus.” E Yesus thavae tok, to e Yoanes ta le kngatkal ngang kam parrum.
23278	MAT 3:17	Tvokom tok, va vgum E Nut ka ktui ko tkottek kuon ma volkha he kre te, “Ko hal to yin. Kom vu kaelongtok mang in va ko sei kam higiang in.”
23281	MAT 4:3	To endo yek, e Seten to nam kaenen mkor o mia kmeharom o kerkeknen tkaelha kmegom e Yesus kam kendom ngang kam reng te, “Enang ko E Nut Khal msim to yin, va yin he, reng o krek ri, he nga hortgi el mar o bret, yin kmemik.”
23282	MAT 4:4	Va e Yesus tkokheng kam reng te, “O-o, ngat ittiegom E Nut karo rhek tennik he te, ‘A mhel ka ngorsang tlo gia vle mang kam her gia pat mang o ol ruk o bret he kvenu kmemik e. Nove! A mhel ka ngorsang ka pun msim ta vle mang kam ngan vgum E Nut karo rhek tgus ruk ngat ottek ko vgum.’”
23284	MAT 4:6	To ther kat kaegom kam kleim E Nut karo rhek kam kendom ngang te, “Enang ko E Nut khal msim to yin, va yin he, mur khenam in kam prik ngogu mmie. Ko enang ko ta mien mang in tok, va yi lo kais kam yor e, ko ngat ittiegom E Nut karo rhek mang in he te, ‘E Nut ner gi kaen a re ngang karo engyel mang in, he ngar mia hapong in orom ngakro singni ko kia gan. He ekam tok, si ila nhar ke smeik ngang, va ner lo kais kam gi vrua mot a kre tang hak.’”
23285	MAT 4:7	Va e Yesus ta kta kokheng kat te, “O-o, tennik ngat ittiegom E Nut karo rhek akuruk kat te, ‘Ngior kam kendom ngang Ngoldaip to E Nut, En kam khenam ka serppak ma mmok.’”
23287	MAT 4:9	To e Seten thavaeng te, “Vokom o marhok ri ngakro serppak tgus na, ko ngora slak orom mar ngang in, yin kam nho mang ngar enangthe ngiak tubulkek ku penharom dok he ktotu pum dok.”
23288	MAT 4:10	Va e Yesus tho gia likim te, “Ekenok he Seten! Ko tennik ngat ittiegom E Nut karo rhek kat te, ‘Ngia gia totu pum ildaip to E Nut tuk he gi kaeha ngang En tuk.’”
23293	MAT 4:15	“Vae, muk lSebulun va muk lNaptali muk ruk muta vle ekam a ngaelaut to ta ngae ko vanam a ngaenker to e Galili ko ekam a ye to e Yodan ka ngaiting to ngkun kuon. Muk alo mhe ruk ko rkieng lGalili msim, vanangko o vrong rhek ngta movavaik kun mnam muk.
23295	MAT 4:17	To kmelha mnam a venloot to endo kam ngae, e Yesus tkaelha kam tger o mia te, “Mguak kaitgung mularo kerkeknen ekam ko E Nut ka tavgo ther mi pis mo kmuk he.”
23297	MAT 4:19	to hera reng ngin te, “Mae aol ikkiem dok, he ngor kle kaelkim mae kmit o mia ngok kim dok mekam mekam gi enang ko mem kait o singol.”
23306	MAT 5:3	“Endruk ngam mrua pat mang ngar mruo te, ngaro papat ruk mang E Nut ngma tu kim mar, her mar ruk arhe ngata lgekol ekam ko her mar ruk arhe E Nut ka tavgo nera vle kuo mang ngar kuon ma volkha.
23316	MAT 5:13	“Mguaka vle enang a hormnek to orom ka karvuk ekam ko E Nut ther mi kut el muk kun pgegom o mia mo mmie kam vle tok arhe orom mularo keknen ruk lyar. Vanang enangthe a hormnek ka karvuk npa hortgi he knop, va ner kle ka vle nngia, en kam kta hortgi he kta karvuk kat? Nove! Tlo kat kais hak kam kta serppak kat e, ko ther ngae kernonho hak he. He ekam tok, ther gia vavle, he gi kais kam gia ngam ko ekam a ngaelaut, o mia kam gia ngongae karkar mang.”
23317	MAT 5:14	“Ii! Va gi enang tok kat, mguaka vle enang a paei he kpetpaei kim o mia mo mmie kat. Ii, muta pat nngia mang a rengmat to kuon kia vul ko ngta giem a paei? A paei tkais kam tvok kim o mia ngaro kerok ko ngta sir ku kvokom? O-o, nove!
23320	MAT 5:17	“Mguak or kam pat te, ko her aol kam vrengem E Nut karo pos kar karo rhek ruk mkor o propet e. Nove! Klo pis kam vrengem mar tok e. Ko le ktua pis kam talharik ha.
23324	MAT 5:21	“Tennik mut ngan vgum muorres ko ngat havae te, ‘Ngior kam pormia, va endo na mia pormia, mar ruk laol ngak kael en kam yor kat.’
23330	MAT 5:27	“Va mut ngan muorres ko ngat havae kat te, ‘Ngior kam kpoot mang a lei.
23334	MAT 5:31	“Va muorres ngat havae kat te, ‘Ani ngokol to npa svil kam kser ka lei, va naka ktar gi kaittiegom a hor tang to her gi kaen ngang ktavlom na, yek endo yek ngina lei na hera ksir.’
23336	MAT 5:33	“Va muta ngan muorres ko tennik ngat havae kat te, ‘Mguak or kam kpoot mang mularo tnangal ruk mum kaelik ngang Ngoldaip, vanangko mgua kle va sim kaikkiem mar lsir.’
23341	MAT 5:38	“Va mut ngan ko muorres ngat havae kat te, ‘Yi kais kmoripang ila ko enangthe npa pilgem ila keik agitgiang va ip kais kmoripang kam pilgem kta keik tok kat. Va npa pullom ila gu he ka gu ngang yin ta het va ip kais kmoripang kam pullom ka gu kat he kheter ka gu ngang ko agitgiang tok kat.’
23346	MAT 5:43	“Va mut ngan ko muorres ngat havae kat te, ‘Mguak kaelongtok mang mulenar, nang kle vu kaelat endruk ngam kael imuo ngang nguk.’
23352	MAT 6:1	“Enangthe mgua re kmeharom mularo reha ruk ngang E Nut, va mguak ngangreal ngang nguk mruo kam or kam mrua het muk kam khenam mar ma mmok ko pum o mia ngaro kerok mar kam vokong ngar, matok mgua kle lo kta kol mula keik kuon kim mu Teit to E Nut tkuon ma volkha.”
23353	MAT 6:2	“Ii, ko enangthe ngia re kam nngiar ngang o mia ruk ngata tu kmo tgoluk, va ngiak or kmel votgem o mia orom a nglung kmikkiem enang ko endruk ngakro naprai alomin ko ngam kael votgem o mia kmeharom gi enang tok orom a nglung kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes, o mia kam mnor mang ngar he khover mar tok. Lmien te, mar ngma vle tok arhe. Vanangko, muk mguak or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok arhe.
23356	MAT 6:5	“Va tok kat, ko endruk ngaro naprai alomin ngam vua svil kam sir ko pum o mia he vua ngarkie ko pum ngaro kerok kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes kat, o mia kam vokom mar tok kat. Ii, lmien ngma vle tok arhe. Vanangko muk, mu or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok kat arhe.
23367	MAT 6:16	“Va mguak paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va mguak or kam mrua pis ormuk ma mmok ko pum o mia kat e. Pat he nok muk endruk ngaro naprai alomin vor ko mar ngam gia pis ormar mruo ma mmok ko ngam mia nho lnganngannes kam kenang o mia te, ngata paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik. Ii, lmien ngma vle gi enang tok arhe. Vanangko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae tok arhe.
23370	MAT 6:19	“Va mguak or kmel mularo gol ngo pneik ktar ko pum mularo kerok he kaelpas orom mar mo mnam a mmie ta. Ko o soma ngma papaam mar va a mou ka groop nma kering ngar kam lpus va kle o ngauruvik ngat kais kat kam halker mularo rektor he kvaik kaururik kat.
23376	MAT 6:25	E Yesus ta re tok, to kle kreng kalngunes te, “Ekam tok, kua havaeng nguk te, mguak or kam vua ngaungputput mang mula ngorsang te, anito kmem, kmivie i o, oni tgoluk ruk mang mularo pkor kmegenkarik kat e. Pathe nok muta pat te, mularo olngaemik ngat laut he gi kir kim mularo ngorsang vor? I o, nok pathe mularo it ngata laut kir kim mularo pkor kat vor?
23386	MAT 7:1	“Va mguak or kam tutut kam mon o mia orom ngaro kerkeknen, matok E Nut nera mon muk gi enang tok kat orom mutaro kerkeknen kat.
23391	MAT 7:6	To e Yesus ta koka ngang o mia kat te, “E Nut tel a totu mang ka tavgo ko tkaenang a gol ka pun, he ekam tok mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmenik ngang o mia ruk ngat kaenang o pendol, matok nga kaesik he kle kaeknik kaelat muk kirpapaam muk ka ngmeang. Ii, mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmen ngang o mia ruk ngat kaenang o morek kat e, matok nga karkar mang he kenekerik.”
23392	MAT 7:7	“Vanang mguak kaurur kim E Nut mekam mekam mang o papat ruk mang ka tavgo to endo he En ner kaen ngang nguk. Ii, mguak riring ngar ge ko vgum E Nut kat he En ner mrua khenam mar ngang nguk. Va mguak vae ngok kim E Nut mekam mekam, muk kam vaik ku meorom ka tavgo he En nera koregot kim muk kam vaik.
23398	MAT 7:13	To e Yesus ta kta koka ngang o mia te, “A ven to ta ktong o mia kmel mar ku meorom E Nut ka tavgo, mar kam kol a ktalhok to kam plong vle ko kim En ngnik ngnik, tvua kellet kmikkiem, he gi o mia lgititge ngam kaikkiem kam pis ko vgum ke gu he kvaik ku meorom ko tok. Vanangko a ngaelaut langto ta klup kta gu tvua slai he ka ktong o mia kam pis mnam a mhe to kam kol a yor. A ngaelaut to enda tkongeik kmikkiem, he o mia kavurgem ngam kaikkiem kam pis ko vgum ka gu to tvua slai. Vanang muk, mguak kaikkiem ke ven to tkoka kaut.”
23400	MAT 7:15	“Va mguak ngangreal ngang nguk mang o propet ruk la ppiagar ko ngaro keknen ngat kaenang o pendol. Ii, ko mar ngam pe gia ngam mang ngar kam mur kael mar mruo enang o hip he kpis ko kmuk enang tok kam kering mularo papat. Ngata nho lya kuo mang ngaro pkor, vanangko ngaro keknen ngat ho mi ktua kernonho hak.
23406	MAT 7:21	“Ii, kua mien tok arhe ko mguak or kam pat te, o mia tgus ruk ngam gia kvam dok te, ‘Ngoldaip, Ngoldaip,’ ngara vaik ku meorom E Nut ka tavgo e. Nop hak! Gi o mia ruk ngam sim kut kaikkiem E Titou to tkuon ma volkha ka svil, her gi mar ruk arhe ngara vaik ku meorom ka tavgo.
23409	MAT 7:24	“He kmikkiem enang tok, endruk ngma lol kuaro rhek ruk endri he kaikkiem mar mekam mekam ngat kaenang a mhel to te smia ngangam kim ko tsim kaeharom ka rek to tvua serppak ko thong a nho ngku hak he kvat o ngtek ko engnang a kre to klalaut kun mnam a mmie.
23416	MAT 8:2	Ngta ngae va vgum a mhel to tkol a yor to a lepra ko tpis ko kim e Yesus he ktubulkek ku penharom he kaurur kim te, “O, Kolaip, enangthe ngia svil va yi kais kmeharom dok, he dok kam kta vle la mmok ko pum E Nut kalo keik kat.”
23417	MAT 8:3	To e Yesus ta tuom ka ktiek he gi kaehang va gia reng te, “Mare, kua svil! Ila vok na ngae gia mmok.” A gi hi to tgia re tok, ka yor ther gi nop kuo mang ngatngae va ther ngae gi mmok ko pum E Nut kalo keik kat.
23418	MAT 8:4	To e Yesus thera reng te, “Ngiak or kam havaeng a mhel tang hak mang a ngaeha to ko eharom ngang yin. Vanang ngiak kle va kngae ngok kim a pris tang, en kmehehang yin, en kam tting mang in te, lmien te, yi ho mi mmok kat ko pum E Nut kalo keik. Ngiak kaeharom tok, to kle kngae ngok mnam E Nut ka maksien kam nngiar ngang E Nut, kmikkiem enang ko e Moses ka pos langto ta keknen tok mang a yor to endo ko yi her ottek mnam he. Ngiak kaeharom gi enang tok, nang o mia ngaro ngaongtok kmisis mang yin te, lmien te, yi ho mi mmok kat ko pum E Nut kalo keik.”
23420	MAT 8:6	Tpis to kreng te, “Koldaip, kolkayie langto ta kru ku mrek ko te sei kam nganngannes hak orom ka yor to a gigruk ko tngae ho mi kut panaem hak.”
23421	MAT 8:7	E Yesus ta ngnek tok, to koripang te, “Yu, ngor kaikkiem yin ngok mrek he kaeharom ilkayie, en kam kta ya kat.”
23422	MAT 8:8	Va a mhel to endo tkoripang te, “O-o, Kolaip dok klo vu eveep is miik, yin kam mrua ppir miik kmaol ngte kim dok e. Vanangko ngia her gia mon a re ke vgon tang, yek kolkayie ka yor na her gia ngan vgum yin he knop kuo mang.
23424	MAT 8:10	E Yesus ta ngan karo rhek ruk endruk ko ngat kaeti te, tvu kor mnam en mang en tok, va tho mi kut senkrip hak, to kreng a mumu to ta veet kaikkiem te, “Kua havaeng nguk te, a mhel ta en tpua vle te, en a vrong rhek langto tvu kor mnam en mang dok hak, vanang si kun mnam muk lIsrael lsir hak klo vur pis mang tang ko tkor mnam en mang dok enang ti e.
23427	MAT 8:13	E Yesus thavae tok ngang a mumu to endo knop, to kle kreng lRom nga ngaomevek ka rkan langto ngalaip to endo te, “Ngiak ngae he, ekam ko ngor kaeharom ilkayie kmikkiem enang ko yi her kor mnam yin mang dok kmeharom tok arhe.” Thavae tok ko kim a mhel to endo, nang ko mrek kalkayie ther gi ya ngatngae gi kun mnam ke vgon to endo ge ko e Yesus ta re tok.
23431	MAT 8:17	Vanangko E Yesus nam kaeharom o reha ruk endruk kmaottam E Nut ka propet to e Aisaia karo rhek ko e Aisaia ta ktar kpavap mang ormar te: “Nguaro nganngannes va nguaro yor en mruo tmur petik petgim mor.”
23433	MAT 8:19	E Yesus tre kam kar mnam a langail va vgum a pattermia kmo pos langto ko tkaol kpis ko kim he kreng te, “Pattermia, ngor mi kaikkiem in ngok mnam oni mhetor tgus ruk ngiak ngae mnam mar.”
23434	MAT 8:20	Va e Yesus tkoripang te, “O-o, yi her ketoptop kmikkiem dok he, ko si o pendol ngartaro nhotor ruk kmonit mnam mar, va o iningol ruk kuon kia gan ngaro ngainirik kat, vanang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha nop ke vur ngaekam tang ngang, en kam vur konget ka sai e.”
23435	MAT 8:21	E Yesus ta re tok, to kalkayie langto vat thavaeng te, “Kolaip dok kat, vanangko ngiaka ktar gi vur orim dok na, he E Titou na yor na, he ngua eguyang, to endo yek ngua le kaikkiem yin kat.”
23436	MAT 8:22	Va e Yesus, tkokheng te, “Nove! Ngiak kaikkiem dok gi tete ha, he mnang o mia ruk ngara yor he koknaik lua kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik mar kam mrua kaeguyang ngaro mur yoror mruo.”
23439	MAT 8:25	To kalngunes ngata ngae ko kim he kvotgem to khavaeng te, “Ngoldaip, ngiak sulgim mor ko ketasuo mor kam vvuo he.”
23440	MAT 8:26	To e Yesus ta psom mar te, “Her muk ruk arhe muk ruk mut ho mi ktua kenhor mang dok hak! Kman ko mute ksei kam gor?” To ta kle khop ksir he gia rere kam kser a ngausgi va o vlung, to ngint her mia nop to ngae gi nning.
23441	MAT 8:27	To kalngunes ngta vokom tok, to ngat ngae gi mrua sor kmar kim, to hera mo mnganang ngar mruo te, “Hai-e! Ani mhel ta, ko si a ngausgi va o vlung ngata ngan vgum kat ge?”
23443	MAT 8:29	Nginta pis ko kim, va vgum a koot langto kun mnam langto mnam min ko ta rere klik te, “E Nut Khal Msim to yin he ngot lua mtom yin kam pis ktoop kim mor mo e. Va kman ko ya kaeloong mnam a kolkha to E Nut tmur el kmen a kapnes ngang ngor ruk o kool he kpis moti kam kering ngor tete?”
23445	MAT 8:31	To o kool ruk ngata viging ngin ngta kle kaurur kim te, “Enang ko ngiak pet mor petgim alo mhel ri va ngiak meng ngor kam vaik kun mnam o morek ruk ngata hohek ko guon ho.”
23446	MAT 8:32	Ngata re tok, to e Yesus ther gia reng ngar te, “Yu, mguak ngae he!” Tgia re enang tok, to ngat kottek mnam alo mhel ruk ennginduk, nang kle kngae kviging o morek. Ngata viging ngar, va vgum o morek tgus ko ngat her gia kolaspa kam sap ngpirik ekam a veik kam ngae kpis kvuvvuo kun mnam a ngaenker kyayor tgus ngmeang.
23450	MAT 9:2	Ngata pis, va vgum o mia ko ngta kokol a mhel langto orom ka hep ko ta kru mnam ko ka vok tgus tyor. Ngat pis ngok kim e Yesus va e Yesus tvokom mar ko ngat vu kor mnam mar mang en enang tok, to thera reng a mhel to endo te, “Kambis, ngiak sirei na, ko dok mruo ko lol ilaro kerkeknen patgiang ngaiting he kikiangae mang ngar hak.”
23451	MAT 9:3	E Yesus ta re tok, va vgum akuruk mnam o pattermia kmo pos ko ngata rere kun pgegom mar mruo te, “Hai-e, en ta kerrereng E Nut ka munik enang tok arhe!”
23452	MAT 9:4	Nangko e Yesus ther tar ngaro papat ko ngat vua rere porom mar enang tok, to ta kle ka mnganang ngar te, “Kman ko mularo vurkul ngma tagur pum o kerpapat ruk endruk he ka mngan pum kua serppak to kam lol o mia ngaro kerkeknen patgiang ngaiting he kikiangae mang ngar tok?
23454	MAT 9:6	Vanangko tgia ya kat e, ko ngor mia khenam ma mmok ngang nguk te, E Nut tmi kaen a serppak ngang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok, dok kam lol o mia ngaro kerkeknen patgiang ngaiting mo mmie he kikiangae mang ngar.” Thavaeng ngar tok, to her gia reng a mhel to ka vok tgus tyor te, “Hop he, tolpum ila hep he kngae ngok mrek.”
23457	MAT 9:9	E Yesus teharom tok, to hera parem a mhe to endo to kta ngae va tvokom a mhel langto ka munik e Matyu ko tkorsang kun mnam o kermia ruk ngam kaelha klol o takis nga rek to kmelpas mnam. E Yesus tpis ko kim to kreng te, “Ngiak kaikkiem dok!” To e Matyu ther gia hop to her gi kaikkiem.
23459	MAT 9:11	To o Parisiau ngata vokom ko e Yesus tkaum kaemik kar mar tok, to hera kirhek pum e Yesus kam palsie kim kalngunes te, “Kman ko mula pattermia tkaemik ko kim o kermia ruk ngam kaelha klol o takis kar o Yuda akuruk, endruk ngolmialaol ngma keyang ngar ko ngam lo sim kaikkiem mor o Yuda nguaro keknen?”
23460	MAT 9:12	E Yesus ta ngnek tok, to tle ktootkinre kmoripang ngar te, “Muk, mguak lol o papat mang E Nut ka re to enda na, he smia ngangam kim muk ekam, ko E Nut ta re orom karo mur rhek mruo te, ‘A keknen to koma mtom ta vle ti te, muk kam mrung mulenar, nang nong mang endo kam gia nngiar ngang dok kun mnam kua maksien e.’ Ii, mgua smia ngangam kim muk ekam o rhek ruk endruk ko ‘A mhel to nam kaeharom o mia nma vle mang endruk ngo yor kmeharom mar, nang nam lua vle mang endruk ngat gia ya e.’ He gi enang tok kat, ko her pis mo mmie kam vle mang endruk o mia ngma keyang ngar pum ngaro kerkeknen, he nang dok kam tger mar kmitgung ngar. Nang klua pis kam vle mang endruk ngam mrua kansgum mar mruo kam pat mang ngar mruo te, ngaro keknen ngat ho mi kut sir hak ko pum E Nut kalo keik e.”
23462	MAT 9:14	E Yesus ta hivuo kmemik vop, to e Yoanes kalngunes vat ngata pis he le kta mngan pum e Yesus mang ngaro keknen ruk nkong ngar tennik kat te, “Ngua keknen to kam paal kmo ol nkong ngar tennik, nang nong lgunngae nkong ngar tete e. He ekam tok, kman ko mor kar o Parisiau ngom kaikkiem ngua keknen to nkong ngar tennik, endo kam paal kmo ol tgus ko pum E Nut kalo keik he smia ngarkie ngang, vanang itlengunes ngam kle kaeharom a keknen to a gunngar ta yek, endo kam venu mang a ngaemik?”
23463	MAT 9:15	Va e Yesus ta tootkinre ngang ngar kam re lkoon mang ka yor mruo te, “Mnam a kolkha to msim ko a mhel tkaenkim ktavlom, klenar ngat lo kais kam gia mrung en he ktivik pum en e. Ho mi kut nop hak. Ko o kolkhek ruk kam tivik mnam mar ngrok ge. Ngara pis ko ngaka vret a mhel to endo mkor kalngunes, yek endo yek, kalngunes ngara mrung he ktivgim ko yek.”
23464	MAT 9:16	Ta tootkinre tok knop, to kle kaenserpagam ka papat to endo mang en mruo kat te, “Mu vokom na, a mhel nam lua vatvat a yet ka kae to a gunngar engnang endo ka sgan e, matok naka plum va ka kae to a gunngar nera vui to kaursie to kait endo ka sgan to kle ho gi kael a pammok a ho laut hak kir kim endo tesgun ko ta vatvat.
23466	MAT 9:18	E Yesus ta rere kngae tok, va a taip langto nma nho mang o Yuda ngarta rek to kam rere mnam tvaik kun mnam e Matyu ka rek he kpis ko kim e Yesus ktubulkek ku penharom he kaurur kim te, “O-kola-o, ko kvek te gnua yor tete ta, vanangko ip kaol he gi kaehang va nap kais kam kta hop he kta vle kat.”
23468	MAT 9:20	Ngata ngae ekam a ngaelaut va vgum a vlom langto ko ta pis ko kim. A vlom ta, ta kerkolkol vgum a yor to a vaeip kais mang o pnes ruk loktiek hori orom alomin. Tmur kor mnam en mruo te, “Enangthe ngua re gi vur ehang si ka yet va ngor gia ya he.” To ther gia knaek ekam e Yesus kpis to gi vur ehang ka yet ke gi gu mko ge.
23470	MAT 9:22	A gi hi to tehang tok, a vlom to endo ka yor ther gi nop ngatngae. To e Yesus thortgi he kvokong to kreng te, “Kolkheng, ngiak sirei na ko ye her ya he, ekam ko ya kor mnam yin mang dok.”
23472	MAT 9:24	Tvokom o mia tok, to hera reng ngar te, “Mu ehenok ko, ko a vlom sie to enda tlua vle enang a mi yor e. Tgia vle enang a kalyie to tgi onit ko ner kta hop kat.” Ta re tok, va o mia ngat le gia kol a klel orom.
23475	MAT 9:27	E Yesus tkaeharom a vlom to endo knop, to le kparem a mhe to endo to kngae va alo vivisker aloruk ngint kaikkiem kngae he kvui orom ekam a ngaelaut te, “O-e Devit Kaes to yin, ngiaka mrung nguo vanie.”
23476	MAT 9:28	Nginta vui orom kngae tok, to e Yesus tpis kun mnam a rengmat langto he kvaik kun ma rek va alo vivisker ri ngint kaol ngok kim to ta mnganang ngin te, “Nngia orom mae, met kor mnam mae mang dok te, ko kais kmeharom mealo keik, mae kam nho kat?” Va ngint koripang te, “Ge, mare Moldaip.”
23477	MAT 9:29	To e Yesus tkaehang nginalo keik he khavaeng ngin te, “Kmikkiem enang ko meta kor mnam mae mang dok tok ko kaeharom mae he.”
23478	MAT 9:30	E Yesus tgia re tok, to nginalo keik ngint ya he nginta nho. To e Yesus ther kaen a re lserpgar ngang ngin te, “Meak or kam havaeng a mhel tang mang kua ngaeha to enda.”
23481	MAT 9:33	To e Yesus ta kerer a koot petgim a mhel knop, to a mhel to endo ka gu ta mrer he kta rere kat. Va a mumu to ta vle ko kat ngat ho mi kut sor kmar he kre te, “O reha lserpgue ruk endri ngot lo vokom mar tennik kais mang tete mo mIsrael.”
23482	MAT 9:34	Vanang o Parisiau ngat kle ktua kokheng a mumu kam kerrereng e Yesus te, “O-o, o kool ngalaip ka serppak ta ti arhe a mhel to enda ta kemmeng kam paeim a mhel to endo orom ti he kerer karo valngneik mruo ruk o kool.”
23485	MAT 9:37	E Yesus tvokong ngar tok, to tkoka ngang kalngunes mang o mia ruk enang endri te, “O mia ri ngat kaenang E Nut ka loot to ther tettek he, he kpaneng o mia kam lluol mnam, ko o mia ri ngat her gia toot he kpaneng endruk kam havaeng ngar mang E Nut ka tavgo. Ii, o mia vang kun mnam E Nut ka loot ngat tettek tok, vanangko o mia ruk kam lluol mnam ka loot, mar lgititge e.
23491	MAT 10:5	Her mar ruk arhe e Yesus ten a serppak ngang ngar to her smia papsim mar he kmeng ngar orom karo rhek ruk endri te, “Mguak ngae ngok kim lIsrael tuk ko ngta vraik petgim E Nut kam vle malhagenmok mang vgum ngaro kerkeknen he gia vle enang o sipsip ruk ngta sosop he gi vrong kaolol ko nop ngaortek ngang ngar kam toot mang ngar. Vanang mguak or kam ngae kun mnam o vrong rhek ngaro mhetor. Va si kun mnam a rengmat tang ko mkor o Samaria kat, va mguak or kam vaik kun mnam kat.
23502	MAT 10:16	“Muk ruk mut kaenang o sipsip ruk o sital, mu vokom na, kua meng nguk kun pgegom o mia ruk ngat kaenang o pendol kam polger o rhek mang dok. Mguak ngae he kting kim mar, va mguak sim kut kael ekmuk mang ngar enang o vimol, nang kle kya pum mar kat ge, enang o gennes ruk ngma ya mang nglenar kat.
23512	MAT 10:26	“Enang tok, mguak or kam gorang endruk ngara kol a regesal mang nguk. Ko tesgun E Nut ta tuvgom karo papat kim o mia, vanang tete ta svil muk kam kle kpolger o rhek mang ngar ma mmok. Ii, tesgun E Nut nma kir mang karo papat ruk endruk, vanangko tete ta svil muk kam kle krere orom o rhek mang ngar ma mmok.
23526	MAT 10:40	“Ani mhel to ta ngatkal mang nguk, ther mia ngatkal mang dok tok kat. Va endo ta ngatkal mang dok tok, ther mia ngatkal mang E Nut to ta meng dok kat arhe.
23531	MAT 11:3	kam mnganang te, “Ngola, yin msim to o propet ngta ktar kpavap mang te, nak kaol, i o tang ko ngnok vop, mor kam paneng he ka nho mkor te, en kam sulgim mor?”
23532	MAT 11:4	Va e Yesus ta kle koripang ngin te, “Meak kaeknik, he khavaeng e Yoanes mang o reha ruk endri ko met her vokong ngar. Ko akro vivisker ngata nonho va akro nharyor ngata ngongae, akro yor ruk o lepra ngata yaya ko pum E Nut kalo keik, va akro ngaelatok ngata ngongnek, va akro yoror ngata hohop. Va meak havaeng mang kuaro rhek ruk met her nganik ko dok koma knovvur orom e Seten ngang endruk ngma tu kmo tgoluk ko E Nut ka serppak tkir kim he.
23535	MAT 11:7	E Yesus thavae tok, to e Yoanes klo kaloyie ngint kaeknik, nang e Yesus ta kle kaelha kam keknen ngang a mumu mang e Yoanes te, “Muta veet ngok ma kalputmok kam vokom e Yoanes ko en ta vle nngia? Pathe nok kam vokom a mhel to ta vle enang a mguit to a ngausgi nma koom vor ngola? O-o, nove! E Yoanes nam lua vle tok e.
23544	MAT 11:16	E Yesus thavae tok to le kekner mar te, “Yu! Te ma te muk o mia nga main to tete muta vle enang erie mar e? Nok mut kaenang alo valngan ruk orom o ngnes ko ngma kees kam tting ngang ngarlenar ko nginta kaum ko pum a gaep ka pun he kureik kmel ngakro ktui kim mar mruo, kmit ngarlenar kam khanier kar mar ko langto ta kni te,
23549	MAT 11:21	Ta kle kukueng ngar te, “O-suvrum muk ruk lKorasin va muk ruk lBetsaida ko enangthe o reha ruk lserpgue ruk endri ngap pis kun pgegom o kermia ruk lTaira va lSaidon va si mar ngap ho lo mi hus hak tiok he, kmitgung ngaro kerkeknen. Ii, va ngap lo hus kat kam vor pa ngaor va ktolpum o ngoven kam khenam ma mmok te, ngat mrua mrung ngar mruo vgum ngaro kerkeknen ruk ngat eharom mar. Vanang suvrum kelenar ruk lKorasin va lBetsaida ko o reha ruk lserpgue ruk endri ngat sia pis ko kmuk vanang muk, mut ho lo vur itgung mularo kerkeknen e.
23553	MAT 11:25	To mnam a kolkha to endo ke vgon to endo ge, e Yesus ta kle kngarkie ngang E Nut kam kanprim te, “Titou, yin arhe yindo ya kueng a volkha va a mmie. Kua kanprim yin ko yi tuvgong o papat ruk mang ila tavgo to endo kim o mia ruk ngam mrua hover mar mruo vgum ngakro papat ruk vu laol, vanang kle ka khenam mar ma mmok ngang endruk ngat kaenang o ngnes.