23214	MAT 1:1	E Yesus, ta vle te, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen, va a hor to endo ta vle te, ka ngothoi ko tkaelha orom kalo pupnam ruk e Devit kar e Ebrehem. To kmelha orom a venloot to orom e Ebrehem ka grung kmis orom e Devit, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Ebrehem ta teit mang e Isak, e Isak ta teit mang e Yakop, e Yakop ta teit mang e Yuda kar kaornopeik, e Yuda ta teit mang klo hal ruk e Peres va e Sera, ennginduk ngin nan e Temar, e Peres ta teit mang e Hesron, e Hesron ta teit mang e Ram, e Ram ta teit mang e Aminadap, e Aminadap ta teit mang e Nason, e Nason ta teit mang e Salmon, e Salmon ta teit mang e Boas to knan e Rehap, e Boas ta teit mang e Obet to knan e Rut, e Obet ta teit mang e Yesi, e Yesi ta teit mang e Devit to ngat el en a Taven, en kam nho mang lIsrael.
23220	MAT 1:7	To kle kaelha orom a venloot ko tok orom e Devit va ka grung kmis ko lBabilon ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Devit ta teit mang e Solomon vgum e Uraia ktavlom ko tlei orom, e Solomon ta teit mang e Rehoboam, e Rehoboam ta teit mang e Abaisia, e Abaisia ta teit mang e Asa, e Asa ta teit mang e Yehosapat, e Yehosapat ta teit mang e Yehoram, e Yehoram ta teit mang e Usaia, e Usaia ta teit mang e Yotam, e Yotam ta teit mang e Ehas, e Ehas ta teit mang e Hesekia, e Hesekia ta teit mang e Manase, e Manase ta teit mang e Emon, e Emon ta teit mang e Yosaia, e Yosaia ta teit mang e Yekonaia kar kaornopeik ruk ngata vle kun mnam a venloot to lBabilon ngat her kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon he.
23225	MAT 1:12	To kle kaelha orom a venloot to lBabilon ngta kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar kmis mang e Yesus ko ta pis, e Yesus karo pupnam her mar ri arhe: E Yekonaia ta teit mang e Sialtiel, e Sialtiel ta teit mang e Serababel, e Serababel ta teit mang e Abiut, e Abiut ta teit mang e Elaiakim, e Elaiakim ta teit mang e Esor, e Esor ta teit mang e Sadok, e Sadok ta teit mang e Ekim, e Ekim ta teit mang e Eliut, e Eliut ta teit mang e Elieser, e Elieser ta teit mang e Matan, e Matan ta teit mang e Yakop, e Yakop ta teit mang e Yosep, to tlei orom e Maria to tkol e Yesus, endo o mia ngma mon te, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen.
23230	MAT 1:17	Yu! Her tok arhe. To kam pupam e Yesus karo pupnam ruk endri tgus ko ngata ngamngam mo kim o valngneik tgus ngat kais te, loktiek hori orom korlolo kmelha ko orom a venloot to tkol e Ebrehem ka grung kmis orom e Devit. Va loktiek hori orom korlolo yok vat kam le kaelha ko orom a venloot to tkol e Devit ka grung kmis ko lBabilon ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ngok mBabilon. Va loktiek hori orom korlolo kat kam le kaelha kat orom lBabilon ko ngata kakapom lIsrael kmen a kapnes ngang ngar ka grung kam le kngae her kais orom Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen.
23244	MAT 2:6	‘Vanang a rengmat to e Betlehem kun mnam a mhe to e Yudea ila munik nak ho mi kut laut hak ekam ko ngora tavger a taven langto kun pgegom yin mruo kam sir ko kmuk he nera ktong kuaro mia ruk lIsrael he ktoot mang ngar.’”
23251	MAT 2:13	O hirtek ngat ngorpok he, to Ngoldaip ka engyel ta le kpis ko kim e Yosep vat, he kngam tmik kim ponit he khavaeng te, “Hop, he kol a sie to endo va vaeng knan he ngorpok orom min ngogu mIsip ekam ko e Herot ta re kam riring a sie to endo kmim kngam a yoror. He ngiaka vle ko tok kais ko dok mruo ngua mrua havaeng yin kmeknik.”
23252	MAT 2:14	E Yosep ta kol a engyel ka re tok, to khop kokol a sie to endo va kvaeng knan to hera ngorpok orom min kam ngae ngogu mIsip mnam a segain to endo gi.
23253	MAT 2:15	Ngta vle ko tok mIsip kais ko e Herot ta yor. He ekam ko ngta vle ko tok mIsip, E Nut karo rhek ngata pis lmien ko tennik ka propet langto ta ktar kpavap mang khal gi enang tok ko tittiek te, “Ko her vaeng ko hal ko mnam a mhe to e Isip, en kmottek petgim a mhe to endo.”
23254	MAT 2:16	Ngta vle ku mIsip tok, to e Herot ta tar ko o hirtek ngat her kauyang he. To ta vrek kinkiin, to her kle kaen a volou to kmim o ngnes ruk lurokol tgus endruk ngaro pnes ngat kais mang alo pnes alomin he ka grung, kmikkiem a kolkha to o hirtek ngat mon, endo ko ngat vokom a ketor ko tpis mnam. Enang tok e Herot ten a re kmim o ngnes ruk lurokol tgus kun mnam e Betlehem va kun mnam o maksien ruk kanmok mang e Betlehem kat.
23256	MAT 2:18	“A rengmat to e Rama ko rkieng a rengmat to e Betlehem ngta vor pa ngaor va ktolpum o ngoven he kaee he kvulhi ku mmie kngae. Ngat kaee kngae mang ngles, he tang tho lo kut kais hak kam hagam mar e, ko ngles ngat her ho yayor tgus hak he.” Ii, her mar e Yesus ka ngausie to e Retsel ta pupur kim mar arhe.
23257	MAT 2:19	To ko pekam ko e Herot tyor, Ngoldaip ka engyel ta kta pis ko kim e Yosep he kta ngam tmik kim ponit ko mIsip kat.
23258	MAT 2:20	Ta reng te, “Hop, kol a sie va vaeng knan he eknik orom min ngoguon mnam o Yuda nga mmie to e Israel ekam ko e Herot mar, endruk ngat en a volou kmim a sie kngam a yoror ngat yayor tgus ngmeang he.”
23259	MAT 2:21	To kmikkiem enang ko a engyel ta re, e Yosep thera hop, kol a sie va kvaeng knan he kaeknik orom min ngoguon mIsrael.
23260	MAT 2:22	Tpis ormin ko mIsrael, vanangko ta ktar ru pum a re he te, e Akeleas ta le kol kteit to e Herot ka ngaekam kam nho mang o mia ruk ko mYudea va te sei kam gor mang a sie kam vle orom ko tok. He ekam tok, E Nut ka engyel ta kta ngam tmik kim ponit he kaengorang mang tok, to tle kngorpok ormin ngoguon mnam a mhe to e Galili.
23264	MAT 3:3	Ii, endo a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang her e Yoanes arhe. Ko tennik tittiek mang te, “A mhel langto ta vle ko ma kalputmok he ktetger o mia kam re la vlorum ngang ngar mang ngaro kerkeknen te: Mguak verang a ngaelaut ekam Ngoldaip, Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen va mguak hopeng kero kleimkor ekam kat.”
23270	MAT 3:9	Ii, va mguak or kam pat te, mut kais kam pe gi mrua koon mang nguk mruo orom mularo mur rhek kam tok orom mar kam re te, ‘Ngot pal mnam a ngausie ka pun to mkor ngores e Ebrehem, he ekam tok, ngrer lua kol a kapnes to endo e.’ Kmanker muk? Te mut si pal mnam a ngausie to mkor ngores e Ebrehem vanie, vanangko kua havaeng nguk te, si o gi krek ruk endri va E Nut tkais kam gia hortgem mar, mar kam pis te, e Ebrehem kaores msim ruk mar kat, mar kam kle kliepum muk ormar.
23273	MAT 3:12	Ii! Her en tuk to tkais kmeharom ka ngaeha enang tok arhe, ko ka ngaeha ta vle enang a mhel to ta kpom ka kriar ko ta re kam sngam a paei kam mrot o hi ngo kok. Nera mrot to le klol endruk lyar petgim endruk nong lyar, to her le klol endruk lyar kaelik kun ma rek langto. Vanang endruk nong lyar nera ngam mar oguo kia paei to a vleir kam rum mar tgus ngatngae.”
23294	MAT 4:16	Muk ruk muma vle mnam alo mhe ruk kun ma slommok, mut her vokom a mmok to ta mmok klik kim o mia. Ii, muk ruk muta vle enangthe mut re kam yor kam lo kta kol a ktalhok to kam plong vle ko kim E Nut ngnik ngnik, kua havaeng nguk te, a mmok to endo ta valler muk.”
23314	MAT 5:11	Va muk ruk o mia ngma sisieng nguk va kol a regesal mang nguk he kerrereng nguk orom o rhek ruk la ppiagar ekam dok, va muk kat muta lgekol ekam ko her muk ruk kat arhe E Nut ther el mula keik to alautar kuon ma volkha kam paneng nguk ko tok. Ii! Mguak sirei he ho ksirei hak ekam ko muta kolkol ekam o propet ruk tennik, ko o mia ngat kol a regesal mang ngar gi enang tok kat.”
23317	MAT 5:14	“Ii! Va gi enang tok kat, mguaka vle enang a paei he kpetpaei kim o mia mo mmie kat. Ii, muta pat nngia mang a rengmat to kuon kia vul ko ngta giem a paei? A paei tkais kam tvok kim o mia ngaro kerok ko ngta sir ku kvokom? O-o, nove!
23323	MAT 5:20	Ii, o Parisiau ngartaro mur keknen mruo gi. Vanangko dok ko kle ktua havaeng nguk ge te, enangthe mgua lo sim ktua papat yok mang E Nut ktaro keknen he kir kim o Parisiau kar o pattermia kmo pos ngartakor ormar, va mut ho lo mi is hak kam vaik kun mnam E Nut karo mia ruk ka tavgo ta komor mar e.”
23325	MAT 5:22	Vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete te: Si endo nam gi kaesik ngang kaela, her E Nut to arhe ner le kut kael en kam yor ekam ka kerkeknen to kmesik tok arhe. Ii, va tok kat, mut ngan vgum muorres kat ko ngat havae te, ani mhel to nak reng kaela te, ‘Ila lpek ta tok,’ va en nak sir ko kim mor o Yuda ke murgun to e Sanhendren endo nma vongnek kim o rhek. Vanangko dok, kua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Si endo na gi kermuyang kaela enang tok, va her E Nut to arhe ner le kut kael en kam kerkolkol vgum a kapnes to ngogu kim a paei to a vleir ko mGehina vat.
23328	MAT 5:25	Ii, va kmikkiem a papat to endo kat, ngiak marer kam ktar ksisrim o rhek kar ila imuo ko va ngaelaut kat ko tre kmit yin kam srim yim ko kim ke valngan to nma vongnek kim o rhek. Ii, ngia mamarer ktar ksisrim o rhek gi enang tok kam rum kim mar ko he, matok koknaik ila imuo na kle kael yin ko maktiegom endo nama momngan kar o mia, to en ner le kael yin ko maktiegom o toot kmo mia, mar kmenpasiker yin kun mnam a hengor.
23329	MAT 5:26	Ii, va kua havaeng nguk lmien te, ko tok mnam a hengor to ngira vle mnam, ngir lo kais hak kam kat kottek mnam kais ko ngia ngae ho mi kut rum a keik to ngat el kuon mang yin kmen.”
23335	MAT 5:32	Vanangko dok, ko le sim ktua talhar a pos to endo ka pun ngang nguk tete te: Endo napa kser ka lei tok, her en arhe ther mi kaeharom ktavlom kam kpoot mang ngina lei tok arhe. Ii, va endo na lei orom a vlom to katngokol tlikim, va a ngokol to kat, ther mi kaeharom a kerkeknen to kam kpoot mang a lei tok kat arhe. Enang tok, a mhel tho lo is hak kam kser a lei. Vanangko a mhel tkais kam kser ka lei kmikkiem ke gi papat ta tuk te, enangthe tang nap kaol mang kaela ktavlom i o katngokol va kaela tkais kam kser ngina lei kmikkiem ke gi mhe to endo tuk.”
23342	MAT 5:39	Mut ngan o rhek ruk tok, vanangko dok, ko kle sim ktua talhar a re to endo ka pun ngang nguk tete kat te: Mguak or kam serppak kim o mia ruk ngata kernonho mang nguk kmoripang ngar. Ii, enangthe tang mnam mar na spom ila pis to a miktiek va ngia hortgi kael langto na spom kat.
23345	MAT 5:42	Va enangthe tang na kaurur kmin mang o tgoluk va ngiak kaenik. Ii, ngiaka tting ngang kmel a tol ko kmin, he kaelik ngang kmikkiem ko tkaurur kim yin mang ngar.”
23353	MAT 6:2	“Ii, ko enangthe ngia re kam nngiar ngang o mia ruk ngata tu kmo tgoluk, va ngiak or kmel votgem o mia orom a nglung kmikkiem enang ko endruk ngakro naprai alomin ko ngam kael votgem o mia kmeharom gi enang tok orom a nglung kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes, o mia kam mnor mang ngar he khover mar tok. Lmien te, mar ngma vle tok arhe. Vanangko, muk mguak or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok arhe.
23356	MAT 6:5	“Va tok kat, ko endruk ngaro naprai alomin ngam vua svil kam sir ko pum o mia he vua ngarkie ko pum ngaro kerok kun mnam o Yuda ngartaro rektor ruk kam rere mnam mar va ko po pnes kat, o mia kam vokom mar tok kat. Ii, lmien ngma vle tok arhe. Vanangko muk, mu or kam vle tok e, ko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae her tok kat arhe.
23358	MAT 6:7	Ii, va mu or kam vua petpet o rhek kam hoger mularo ngarkie ngang E Nut kat e. Pat he nok muk o vrong rhek ruk ngat lua mnor mang E Nut vor ko mar ngam vua petpet o rhek ngang ngaro Nut ruk la ppiagar. Ii, ko mar ngma petpet o rhek ngang ngar enang tok, ekam ko ngma pat te, ngaro Nut ruk la ppiagar ruk endruk ngara ngan vgum mar ekam ko ngam vua petpet o rhek ngang ngar gi enang tok.
23365	MAT 6:14	Ii, mguak ngarkie gi enang tok he klol mulenar ngaro kerkeknen patgiang ngaiting enang tok to mu Teit vat tkuon ma volkha ner kle klol mutakor patgiang ngaiting gi enang tok kat.
23367	MAT 6:16	“Va mguak paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va mguak or kam mrua pis ormuk ma mmok ko pum o mia kat e. Pat he nok muk endruk ngaro naprai alomin vor ko mar ngam gia pis ormar mruo ma mmok ko ngam mia nho lnganngannes kam kenang o mia te, ngata paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik. Ii, lmien ngma vle gi enang tok arhe. Vanangko kua havaeng nguk te, ngat her kut kol ngarta keik vgum o mia ngatngae tok arhe.
23373	MAT 6:22	Kmikkiem a papat to endo tok, a kalyie tang tlo kais kmel klo taip ngang ktar ko pum kalo keik kmeha ngang ngin tgus ko alomin e. Nove! Ko enangthe na re ka vle tok, va nera namlolo pum min kam ya pum tang, nang kle kernonho mang langto. I o ner kaeha lserppak ngang tang, nang kle kaitgung langto. Va kmikkiem enang tok, muk kat mut lo kais kat kam kaum kael E Nut va mularo gol ngo pneik ko pum mularo kerok tok kat e. Kmikkiem a papat to endo tok, ilalo keik nginma khenam a mmok ngang in kat. Va enangthe ilalo keik nginp smia ya he kol a mmok, va ngir ho gia vle yin tgus hak orom a mmok, nang nop ke vur mhe ngang in orom a slommok e. Vanang enangthe ilalo keik nginp kle kernonho he lua kol a mmok va nginera ngae ho mi ktua slok hak, va yin ngir ho gia vle yin tgus hak orom a slommok, nang nop ke vur mhe ngang in orom a mmok kat e. He ekam tok, ngiak ngangreal ngang yin kam smia kol a mmok, matok koknaik ngira senkrip kim ke mmok to kun mnam yin ko ka mi mit msim ta kle mia vle te, a ho slommok hak he.”
23376	MAT 6:25	E Yesus ta re tok, to kle kreng kalngunes te, “Ekam tok, kua havaeng nguk te, mguak or kam vua ngaungputput mang mula ngorsang te, anito kmem, kmivie i o, oni tgoluk ruk mang mularo pkor kmegenkarik kat e. Pathe nok muta pat te, mularo olngaemik ngat laut he gi kir kim mularo ngorsang vor? I o, nok pathe mularo it ngata laut kir kim mularo pkor kat vor?
23381	MAT 6:30	Ii, mu vokom na, si o ngaergot ruk endri oguon mail ngam gi vrua vle nong ke laut e, to hera vui, to o mia ngam her gia ngampaei pmar, vanangko E Nut nam sim ktua pasrengem mar ge orom ngaro rehi enang tok. He ekam tok, enangthe E Nut nma pasrengem o ngaergot orom ngakro rehi enang tok, va muta pat nngia? En tlo kais ge kam smia tar muk orom o it kam pasrengem muk tok kat kir kim mar? E-e, muk ri arhe mut ho mi ktua kenhor mang E Nut hak!
23382	MAT 6:31	He ekam tok, mguak or kam vua ngaungputput mang anito kmem va anito kmiviem va anito kmegenkar kat. Ii, mguak or kmel o tgoluk ruk endri ktar ko pum mularo kerok tok,
23384	MAT 6:33	Ii, mguak or kam vua riring ngar, nang mguak kle va kael E Nut ka tavgo ktar pum mularo kerok he ktagur pum E Nut ka ngaeha to kam srim mar ko kim kalo keik, he nang ka tavgo to endo kam vaas kim o mia kam komor mar tgus. Ii, ngiak kael E Nut ka tavgo ktar ko pum mularo kerok tok na, yek E Nut ner kle kaen o tgoluk ruk endruk ngang nguk kat.
23391	MAT 7:6	To e Yesus ta koka ngang o mia kat te, “E Nut tel a totu mang ka tavgo ko tkaenang a gol ka pun, he ekam tok mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmenik ngang o mia ruk ngat kaenang o pendol, matok nga kaesik he kle kaeknik kaelat muk kirpapaam muk ka ngmeang. Ii, mguak or kam koham E Nut ka gol ka pun to endo kmen ngang o mia ruk ngat kaenang o morek kat e, matok nga karkar mang he kenekerik.”
23392	MAT 7:7	“Vanang mguak kaurur kim E Nut mekam mekam mang o papat ruk mang ka tavgo to endo he En ner kaen ngang nguk. Ii, mguak riring ngar ge ko vgum E Nut kat he En ner mrua khenam mar ngang nguk. Va mguak vae ngok kim E Nut mekam mekam, muk kam vaik ku meorom ka tavgo he En nera koregot kim muk kam vaik.
23393	MAT 7:8	Ii, ta vle tok arhe ko ani mhel to nam kaurur kim E Nut mekam mekam mang ka tavgo, en nma kol ko mkor. Va ani mhel to nma riring o papat vgum E Nut mekam mekam mang ka tavgo kat, en nma pis mang ngar ko kim En kat. Ii, va ani mhel to nma vae ngok kim E Nut mang mekam mekam kat, E Nut nma koregot kim en, en kam vaik ku meorom ka tavgo.
23394	MAT 7:9	Ii, mu vokom na, erieto mnam muk tkais kmen a kre ngang kalyie kmem enangthe npa mnganang mang a bret.
23395	MAT 7:10	I o nap kais kmen a vim tang ngang kmem enangthe npa mnganang mang a slang tang?
23400	MAT 7:15	“Va mguak ngangreal ngang nguk mang o propet ruk la ppiagar ko ngaro keknen ngat kaenang o pendol. Ii, ko mar ngam pe gia ngam mang ngar kam mur kael mar mruo enang o hip he kpis ko kmuk enang tok kam kering mularo papat. Ngata nho lya kuo mang ngaro pkor, vanangko ngaro keknen ngat ho mi ktua kernonho hak.
23402	MAT 7:17	He kmikkiem enang tok, o hi tgus ruk lyar ngam kaehi orom ngaro miel ruk ngta ya kat. Ii, nang o hi tgus ruk nong lyar ngam kle kaehi orom ngaro miel ruk nong lyar kat.
23405	MAT 7:20	Ii, va mguer kais kam mia vokom o propet ruk la ppiagar ngaro kerkeknen he kam mnor mang ngar tok kat, gi enang ko muma mnor mang o hi ruk nong lyar ko ngam kaehi orom ngaro miel ruk nong lyar kat.”
23406	MAT 7:21	“Ii, kua mien tok arhe ko mguak or kam pat te, o mia tgus ruk ngam gia kvam dok te, ‘Ngoldaip, Ngoldaip,’ ngara vaik ku meorom E Nut ka tavgo e. Nop hak! Gi o mia ruk ngam sim kut kaikkiem E Titou to tkuon ma volkha ka svil, her gi mar ruk arhe ngara vaik ku meorom ka tavgo.
23417	MAT 8:3	To e Yesus ta tuom ka ktiek he gi kaehang va gia reng te, “Mare, kua svil! Ila vok na ngae gia mmok.” A gi hi to tgia re tok, ka yor ther gi nop kuo mang ngatngae va ther ngae gi mmok ko pum E Nut kalo keik kat.
23423	MAT 8:9	Yi kais kmeharom tok, ekam ko gi enang dok kat koma ngan vgum endruk ngta laut va ka nho mang dok, vanang le kreng endruk ngma kar va tomten mko meorom dok kat ko kua nho kmar va mar ngam her gia ngan vgum dok kat. Ko kom re gia reng a mhel ta te, ‘Ngae,’ va en nam her gia ngan vgum dok he kngae. I o kom re gia vaeng a mhel to en tko gut te, ‘Aol, ngte kim dok na’ va en nam mi kaol ngte kim dok. Va kom re gia reng kolkayie kat te, ‘Eharom a ngaeha ta,’ va en nam her gia ngan vgum dok he kaeharom.”
23424	MAT 8:10	E Yesus ta ngan karo rhek ruk endruk ko ngat kaeti te, tvu kor mnam en mang en tok, va tho mi kut senkrip hak, to kreng a mumu to ta veet kaikkiem te, “Kua havaeng nguk te, a mhel ta en tpua vle te, en a vrong rhek langto tvu kor mnam en mang dok hak, vanang si kun mnam muk lIsrael lsir hak klo vur pis mang tang ko tkor mnam en mang dok enang ti e.
23425	MAT 8:11	Ii, ta sir tok ko, kua havaeng nguk te, tennik, muk lIsrael, E Nut ther ktar kmon muk mang mularo ngaekmol ruk mguak lol ko mguak tuur kun mnam ka pnes to nera kpom mnam a kolkha to ka tavgo nak komor o mia tgus. Vanangko o vrong rhek ngar le kottek ko mnam a mmie kalo ngaiting ruk ngma nku va ngma nkuon he kaum kam liepum muk kam lol mularo ngaekmol ko tok, mar kam kle ktua tuur mnam E Nut ka pnes kar e Ebrehem va e Isak va e Yakop. Ii, ngara pis enang tok he klol mularo ngaekmol kam lol ngang ngar mruo, nang E Nut ner kle ktua likim muk ruk ta ktar mon muk kam vle ku meorom ka tavgo, kngam muk ngku mnok ma slommok petgim karo mia ruk ka tavgo ta komor mar. He enang tok, mguer kle va ka vle ku mnok he ksovet kmeteti he khem mularo ngnorok mo kmar.”
23460	MAT 9:12	E Yesus ta ngnek tok, to tle ktootkinre kmoripang ngar te, “Muk, mguak lol o papat mang E Nut ka re to enda na, he smia ngangam kim muk ekam, ko E Nut ta re orom karo mur rhek mruo te, ‘A keknen to koma mtom ta vle ti te, muk kam mrung mulenar, nang nong mang endo kam gia nngiar ngang dok kun mnam kua maksien e.’ Ii, mgua smia ngangam kim muk ekam o rhek ruk endruk ko ‘A mhel to nam kaeharom o mia nma vle mang endruk ngo yor kmeharom mar, nang nam lua vle mang endruk ngat gia ya e.’ He gi enang tok kat, ko her pis mo mmie kam vle mang endruk o mia ngma keyang ngar pum ngaro kerkeknen, he nang dok kam tger mar kmitgung ngar. Nang klua pis kam vle mang endruk ngam mrua kansgum mar mruo kam pat mang ngar mruo te, ngaro keknen ngat ho mi kut sir hak ko pum E Nut kalo keik e.”
23465	MAT 9:17	Ii, va ngam lo kaeharom a ye to a vaen, endo a gunngar kun mnam ka merrip ko ka sgan kat e, ko a merrip to ka sgan ta karrai he nera khir. Ngam lo kaeharom tok, ekam ko a vaen ka serppak, ko nak hop kun mnam ka merrip ner kaur mang ka merrip to endo ka sgan he khalker. To a vaen nera gussuk. He enang tok, a vaen ka merrip nera kernonho ekam ko nera khir va a vaen nera gussuk kat. Nove, o mia ngam lo kaeharom tok e. Ngam kle va kaeharom a vaen to a gunngar kun mnam ka merrip to a gunngar kat ko tgi kongeik, nang min tgus kam vle lya.”
23473	MAT 9:25	To e Yesus ta havaeng o mia kmottek ngogu mnok knop, to ta kle kvaik ogun ko tok ko ngat ngangater a yor ko ma hep. Ii, tmi yor hak he, vanangko e Yesus ta kle ka kpom a vlom sie to endo ka ktiek ge. Ta kpom ka ktiek to a vlom sie to endo ther gi kta hop sir kat he.
23481	MAT 9:33	To e Yesus ta kerer a koot petgim a mhel knop, to a mhel to endo ka gu ta mrer he kta rere kat. Va a mumu to ta vle ko kat ngat ho mi kut sor kmar he kre te, “O reha lserpgue ruk endri ngot lo vokom mar tennik kais mang tete mo mIsrael.”
23484	MAT 9:36	Nma ngongae tok, he kvokong o mumu to nam ngae sei kam mrung ngar, ko mar, o mia ngam gi vrong kol a regesal mang ngar he ngam lo kais kam mrua toot mang ngar mruo e. Ii, mar ngta vle enang o sipsip ruk nop ngar teit ngang ngar kam toot mang ngar.
23485	MAT 9:37	E Yesus tvokong ngar tok, to tkoka ngang kalngunes mang o mia ruk enang endri te, “O mia ri ngat kaenang E Nut ka loot to ther tettek he, he kpaneng o mia kam lluol mnam, ko o mia ri ngat her gia toot he kpaneng endruk kam havaeng ngar mang E Nut ka tavgo. Ii, o mia vang kun mnam E Nut ka loot ngat tettek tok, vanangko o mia ruk kam lluol mnam ka loot, mar lgititge e.
23490	MAT 10:4	e Saimon, endo mnam a valngan to mkor o Selot, endruk ngma mon mar kat te, o Kananea, kar e Yudas to nkong mIskariot, endo thortgi mang e Yesus kmel ko maktiegom o mia.
23491	MAT 10:5	Her mar ruk arhe e Yesus ten a serppak ngang ngar to her smia papsim mar he kmeng ngar orom karo rhek ruk endri te, “Mguak ngae ngok kim lIsrael tuk ko ngta vraik petgim E Nut kam vle malhagenmok mang vgum ngaro kerkeknen he gia vle enang o sipsip ruk ngta sosop he gi vrong kaolol ko nop ngaortek ngang ngar kam toot mang ngar. Vanang mguak or kam ngae kun mnam o vrong rhek ngaro mhetor. Va si kun mnam a rengmat tang ko mkor o Samaria kat, va mguak or kam vaik kun mnam kat.
23495	MAT 10:9	Ii, va mguak or kmeha kim o tgoluk akor ngang nguk ko mguak ngae. Mguak ngae va mguak or kmeha kim o krek kun mnam mularo psang to muma kleng mularo vgondik orom mar.
23500	MAT 10:14	Vanang enangthe a rengmat i o, a valngan langto nga lua ngatkal ekam muk kam vle ko kmar i o, kam lua ngan vgum muk kat va mguak kaureik he kngetmmie ko vgum ngaro rektor i o, ko va rengmat ka gu kam rpem a mmie ka ngaor to ta vat engnang mularo nharok. Ii, mguak kaeharom tok to le klapsam a rengmat, i o a rek to endo.
23504	MAT 10:18	her vgum dok arhe. He ko tok, mgua hera polger o rhek mang dok ngang ngar. Ii, va ngar kait muk he ka srim muk ko kim o taven va ko kim lRom ngalmialaol vgum dok tok kat, he ko tok, ko muta vle ko kim mar, mguak polger o rhek mang dok ngang ngar va si ngang o vrong rhek akuruk ko tok kat.
23505	MAT 10:19	Ii! O mia ngara kapom muk he ka srim muk ko kim mar tok, vanangko mguak or kam vua papat mang oni rhek ruk mguak polgerik mang dok, i o kam ring o rhek kam ri pmar kat. Ko oni rhek ruk mguak polgerik mang dok E Nut ner kle yek kmeng E Nunu A Totur kmen o rhek ruk endruk lsir mnam muk. He mnam ke venloot to endo msim, ner mur kael re ko vgum muk enang tok.
23507	MAT 10:21	Ii! O mia ngar kaeharom tok ngang nguk, ko si o moornopeik mruo, va o motter mruo ge, ngar mur kael kut mar mruo ge ko maktiegom o mia kmim mar kngam mar o yoror. Va o ngnes kat ngar kle klaut mang ngaortek ngaornek kat he kael mar ko maktiegom o mia kmim mar kngam mar o yoror kat.
23509	MAT 10:23	He ekam tok, enangthe o mia ngak kol a regesal mang nguk kun mnam a rengmat tang va mguak kle kngorpok ngok mnam tang ko yok vat he kpolger o rhek mang dok ko tok. Kua mien ngang nguk te, mut lo kais kam rum o rengmat ruk endruk ko mIsrael vop kam polger o rhek mang dok, nang A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok ner mrua khenam en mruo ma mmok.
23510	MAT 10:24	Ii, o mia ngara kernonho ngang nguk tok, ekam ko ngara ktar kernonho mang dok gi enang tok kat. Nok pathe muma pat te, mut kais kam gi mrua vavle orom muk, kam gia laut mang dok vor. O-o, nove, ko a pattermia kalngunes ngat lo kais kam gi mrua vavle orom mar he klaut mang nga pattermia e. Va o mia ruk ngam kaeha ngang ngalaip, mar kat ngat lo kais kam gi mrua vavle orom mar he klaut mang ngalaip kat e. Nove.
23512	MAT 10:26	“Enang tok, mguak or kam gorang endruk ngara kol a regesal mang nguk. Ko tesgun E Nut ta tuvgom karo papat kim o mia, vanang tete ta svil muk kam kle kpolger o rhek mang ngar ma mmok. Ii, tesgun E Nut nma kir mang karo papat ruk endruk, vanangko tete ta svil muk kam kle krere orom o rhek mang ngar ma mmok.
23513	MAT 10:27	Tok kat, ko o papat ruk kua havaeng nguk ormar ko gi mor tuk, mguak kle kpolger o rhek ormar ko ma mmok ko kim o mia tgus. Ii, o papat ruk ko enik ngang nguk tuk mguak kle krere orom o rhek mang ngar ko ma gi vle.
23518	MAT 10:32	Ii, gi enang tok, ani mhel to tlua gorang ngar, nang kle mrua havae mang en mruo ko kim o mia ngaro kerok te, en ta vle te, ka mhel to dok orom, va A Mhel To Nkong Man Ma Volkha to dok kat ngor mrua havae mang dok tok kat te, kua mhel to en orom ko kim E Titou tkuon ma volkha kalo keik kat.
23521	MAT 10:35	Ii, ko her kaol kpis mo mmie kmeharom gi enang tok kmaottam a propet langto karo rhek ruk tennik ta ktar kpavap mang tok arhe te, ‘A ngokol nera sir kim kteit va a vlom nera sir kim knan va a vlom ka vla nera sir kim ka vla mruo kat.
23524	MAT 10:38	Va enangthe na lua matnge vgum o vnek he mrua slak orom en mruo kam yor mang dok kat, va a mhel to endo tlo vu eveep kmikkiem dok kat e. Ii, ko endo na lua svil kam vle enang a mhel to nam mrua slak orom en mruo kam mrua tolpum ka ho mruo to ngara krong orom o ot he kvat ko engnang kngam a yoror, kmikkiem dok enang tok, va a mhel to endo tlo vu eveep hak kam mokpom kar dok kat e.
23540	MAT 11:12	Ii, e Yoanes ta vle tok, ko E Nut ktaro pos va ktaro propet ngam gia ktar kpavap mang e Elaisa te, en naka ktar kaol kpis ktar mang Endo E Nut Thim Orom Ka Msasaen. Ii, ngata ktar kpavap mang e Elaisa tok, to o rhek ruk endruk ngata pis lmien orom e Yoanes to nma parrum o mia ko her en arhe tmi kaottam o rhek ruk endruk ko tpis. He enangthe mularo vurkul nga gia mrer vgum a papat to mang e Yoanes te, tkaottam o rhek ruk endruk enang tok ko ta pis, va mguak le kaur pum e Yoanes kat te, tpis tok, he her en arhe tkol e Elaisa ka ngaekam ko E Nut karo rhek ruk ngat ittiegom mar ngat gi ktar kpavap mang tok. Ii, E Nut karo propet ngta ktar kpavap mang tok, kais ko ngaro rhek ngat kol e Yoanes ko ther pis kam mi kaottam mar hak. Vanang kam kle kaelha ko e Yoanes ta pis kam ngae, E Nut ta ktong ka tavgo kmottgan pum he ka serppak tkaur kam komor o mia tgus mo mmie. Va o mia ruk ka tavgo tre kam komor mar, ngama kaenenker kam vaillam o vrong papat akuruk yok, mar kam smia kpom.
23546	MAT 11:18	Ii, mut kaenang ngar tok arhe, ko e Yoanes to nma parrum o mia ther aol he ikkiem ka keknen to kam paal kmo ol ko pum E Nut kalo keik va kam paal kmiviem a ye to a serpgar, he kureik kmel ka ktui kim muk kmit muk tok kat, vanang muk muta kees kam tting mang en, he krere kim te, ‘Hai-e, a mhel to enda a koot tim he envevem.’
23547	MAT 11:19	Ii, mu vokom Endo Nkong Man Ma Volkha to dok kat ko ko her kaol ngte kat, he kom kaikkiem kua keknen to kam venu kmemik he kaiviem a ye to a serpgar, he kureik kmel kua ktui kim muk kmit muk tok kat, vanang muk muma kees kam tting mang dok kat, to kle krere kim dok kat te, ‘Hai-e, mu vokom na, a mhel to enda nma vle pum ka keknen to kam vu kaemik va kam vu kaivie he kveve, va nma kambisam o kermia ruk ngam kaelha klol o takis kar endruk o Yuda ngalmialaol ngama keyang ngar ekam ko ngam lo sim kut kaikkiem ngaro keknen.’ Muk, mut gi kureik kmel mularo ktui kim muo tok, vanangko si enang tok, ‘E Nut To Tho Mi Kut Sir Hak karo reha ngaro miel msim ngar mur kaimim kim o rhek mang karo keknen mruo.’”
23549	MAT 11:21	Ta kle kukueng ngar te, “O-suvrum muk ruk lKorasin va muk ruk lBetsaida ko enangthe o reha ruk lserpgue ruk endri ngap pis kun pgegom o kermia ruk lTaira va lSaidon va si mar ngap ho lo mi hus hak tiok he, kmitgung ngaro kerkeknen. Ii, va ngap lo hus kat kam vor pa ngaor va ktolpum o ngoven kam khenam ma mmok te, ngat mrua mrung ngar mruo vgum ngaro kerkeknen ruk ngat eharom mar. Vanang suvrum kelenar ruk lKorasin va lBetsaida ko o reha ruk lserpgue ruk endri ngat sia pis ko kmuk vanang muk, mut ho lo vur itgung mularo kerkeknen e.
23551	MAT 11:23	Va muk ruk lKaparnam kat, mum mrua pat mang nguk mruo te, E Nut nera hover muk, muk kam laut hak kir kim o rengmat tgus mo mmie. Vanangko, ho mi kut nop hak. Ko En ner kle va ho mi ktua grung ormuk kam ngam muk ngogu mLol. Ii, ner kaeharom tok ngang nguk, ko enangthe o reha ruk lserpgue ruk ko eharom mar ko kmuk ngap pis ngok kim lSodom kat va nok lSodom ngap kais kmor mnam mar mang dok vor, he a rengmat to e Sodom ngap kais kam vle kais mang tete gi.
23558	MAT 11:30	Ii, mularo vurkul ngara vle tok, ko a tol to koma tolpum o mia orom, kom sim kael, en kam lua hembik ko porom muk. Va a vut to koma him o mia orom kat, kom kael o nni orom, en kam lo kaem o lpetuk.”
23562	MAT 12:4	Ko a ngothoi to endo ta havae mang e Devit, ko tennik tvaik ogun mnam E Nut maksien ka rek Ka Taban To A Totur, he klol o bret ruk o Yuda ngam kaelik ko kim E Nut. Ii, tlol to kaisis kim kalngunes orom mar, va mar tgus ngat kaum kaemik mnam mar. Ngat si eharom tok, vanangko nguaro pos ngta havae te, gi o pris ruk laol tuk ngat gi kais kmemik mnam o bret ruk endruk, nang o vrong mia, nove.
23563	MAT 12:5	Mare, va nok mut lua mmok mang o pos kat gi. Ko ngata havae mang o pris, ko mar mruo ngam kaeha mo Sabat tgus kam vaik ogun mnam E Nut ka maksien ka rek to a totur kmeharom a ngaeha to kmel o bret ruk endruk ko kim E Nut arhe. Ii, ngam mia kpoot mang a kolkha to endo gi kmeha enang tok arhe, vanangko mut lo smia mmok vop? Ko ngam lo kaeharom a kerkeknen tang orom nga ngaeha to tok e!
23565	MAT 12:7	Ii, va muma sovet kam rere pum kolngunes kat te, mar o kermia, vanangko ngat lo kaeharom a kerkeknen tang e. Mu vokom a propet karo rhek na, ko tennik ta le ka ktar khavae mang E Nut ka svil te, ‘A keknen to koma svil mang ta vle ti te, muk kam mrung o mia, nang nong endo kam gia vaik ogun mnam kua maksien he ka nngiar ngang dok e.’ He enangthe mup smia mmok mang E Nut ka re to endo ka pun, va mup lo kais hak kam rere pum mar tok e.
23578	MAT 12:20	Vanang ner kle va smia nho mang o mia, endruk ngaro imuo ngma kolaspa mang ngar. Ii, ner smia nho mang ngar enang a mhel to nam smia toot mang ka loot he kael a tataeng orom a veep ko nma kolongret. Ii, va ner lua rum kim o mia ruk ngam lo vua serppak kat e. Nove. Ko en ner lua vle enang a mhel to ta tver a paei ko tgia vur ktep e. Ii, va nera polger o rhek ruk mang kam mokpom kar dok ngang o vrong rhek kais ko kua serppak nak kir kim mar tgus he kua tavgo kam komor mar. He vgum kua tavgo enang tok, o vrong rhek ngar kael ngaro papat lserppak kam nho mkor kolkayie msim ta arhe.”
23588	MAT 12:30	Ii, va yindo im lua mokpom kar dok kmus kar endo a serpgar he kturang dok kam veret o mia mkor, he kaelkim mar kmelriring dok, va ima vle te, im hera kapter dok tok arhe, he im mi kaen sop ngang ngar mang dok tok kat arhe.
23593	MAT 12:35	Ii, muma vle tok kmikkiem enang a mhel to nong a yar, ko en nam vu kaelpas orom karo vu kerkeknen ruk kun mnam ka vrek he ka khenam mar ma mmok ko nma rere ormar. He nam mrua pat mang karo kerkeknen ruk endruk ko tok te, karo gol nga pun. Vanangko a mhel to a yar nam kle kaelpas orom karo keknen ruk lyar kun mnam ka vrek kat he ka khenam mar ma mmok ko ngma rere ormar tok kat. He nam kle mrua pat mang karo keknen lyar ruk endruk ko tok te, karo gol nga pun tok kat.
23599	MAT 12:41	Ii, e Yona tpis ko kim lNiniva he ka tger mar orom karo rhek va mar ngata ngan vgum he itgung ngaro kerkeknen. Vanang mu vokom na, a tomhel langta tpis he, enda mo kmuk he, tngae ho mi kut laut hak mang e Yona, va mut lua svil kam ngan vgum kmitgung mularo kerkeknen e. He ekam tok, mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik, lNiniva ngara sir kar muk ruk mula main to tete, va her mar ruk arhe ngar mia mon muk orom mularo kerkeknen he kael muk kam yor vgum mar ko her mar ruk ngat itgung ngaro kerkeknen arhe, nang muk nove.
23600	MAT 12:42	Ii, va a Kheng to nkong mSiba kat, ta parem ka mmie ka pun he klal kngae ngte kam vongnek kim e Solomon karo papat ruk lvu laol. Vanangko, mu vokom na, a tomhel langta tpis he, enda mo kmuk he, tngae ho mi kut laut hak mang e Solomon va mut lua svil kam mmok mang he lua svil kam ngan vgum kat e. He ekam tok, mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik, a Kheng to endo nera sir kat ko kim E Nut kar muk ruk mula main to tete he kmon muk orom mularo kerkeknen he kael muk kam yor vgum mar gi enang tok kat.”
23601	MAT 12:43	“Ii, mnam a kolkha to muk o Yuda mguak sir ko pum E Nut kalo keik, mularo kerkeknen ngara kaeknik ngang nguk gi enang a koot to nma kaeknik mnam a mhel to mut mur kerer a koot mnam petgim. Ko a koot ka keknen ta vle te, nam kottek petgim a mhel, to nma ktar kngae ngok po turvek kam riring ngaekmol ko ma mngarmok. To tlo pis mang a mhe tang,
23603	MAT 12:45	A koot nma pat tok, to le ka nglum klenar akuruk aktiek hori orom alomin kat, endruk ngat ho mi kut kernonho hak mang en, he ngat kaikkiem kmeknik kaol kpis kviging a mhel to endo to kle ho gi kaim kir kim mang tesgun ko en tuk ta ktar im. Ii, a mhel to endo tkerkol vgum a kapnes tok va muk ruk mula main to tete mut ho mi kut kernonho hak va mguera kerkol vgum a kapnes koknaik gi enang a mhel to endo tok arhe mnam a kolkha to mguak sir ko pum E Nut kalo keik.”
23608	MAT 12:50	Ii, ngta vle tok, ko erieto nam kaikkiem E Titou tkuon ma volkha ka svil her en lsir arhe nguaka kvam te, konopia va koetem va ko nan orom.”
23620	MAT 13:12	Ii, E Nut ta polger o rhek mang ka tavgo ngang nguk ekam ko endo ta kpom E Nut karo rhek he ngat kael mit kun mnam, E Nut ner kle ho gia sovet kam kat kaen karo rhek akuruk mnam kat. To enang tok, a mhel to endo ner gia vle kia vul ormar tok. Vanang endo tlua svil kam smia kpom E Nut ke re ke vur vgon mang ngang ko ke sie, en kmel mit kun mnam, va si ke ni re ke vur vgon to endo ko ta kpom, va E Nut ner kle ho gia vret mkor petgim hak.
23621	MAT 13:13	Ii, kom gia koka ngang ngar enang tok, kmikkiem gi enang ko a propet to e Aisaia ta ktar kpavap mang ngar te, ‘Ngam gia vokom E Nut ka tavgo orom ngaro gi pkor, he kaennegiang e. Va ngam sia ngnek ka ngnek mang kat, vanang kle gi kael rela petgim ge.’
23622	MAT 13:14	Ii, a propet to e Aisaia ka re tmia pis lmien orom mar ko ta ktar kpavap mang ngar kat te, ‘Her muk ruk arhe mum pua ngnek ka ngnek mang, vanangko mum ngae lua svil kam smia ngangam kim muk kam mmok mang hak. Va mum pua vokom kvokom, vanang mum kaennegiang he lua svil kam vokom kam mnor mang kat e.
23623	MAT 13:15	Ii, o mia ri ngam lua vokom kam mnor mang, ekam ko ngaro vurkul ngam lua khi mang kuaro rhek e. Ii, ngma ngnek mang, vanangko ngam kle ktok pelam mar he lua ngangam kim mar mang va ngma vutko kim he kaennegiang. He ekam tok, ngam lua mmok mang e. Enangthe ngap lua tok pelam mar he kvutko kim enang tok, va ngap kle kais kam vokom E Nut ka tavgo kam mnor mang va kle ka ngnek mang ka tavgo he kol a papat mang, va ngat kais kam hortgi ngte kim dok va dok kop kais kam lol ngaro kerkeknen patgiang ngaiting.’
23625	MAT 13:17	Ii, kua havaeng nguk lmien te, si o propet kavurgem va endruk kavurgem ruk ngam sim kut kaikkiem E Nut karo pos kat, va ngat ho mi ktua svil hak kam mia vokom E Nut ka tavgo va kngan o rhek mang kat, enang nguk ko muta vokom va ka ngnek mang tete, vanangko E Nut ka tavgo to enda tlo pis ko kim mar e.”
23638	MAT 13:30	Mgua gia mnang min tgus ko na, he ngina gia kaum ka vle tgus, kam ngae kais mnam a kolkha to kam lluol mnam. To mnam a kolkha to endo ngora havaeng endruk kam lluol mnam a loot kam ktar khethet o gigi he ka lgem o ptiek to ka knim a paei pum mar, to endo yek mgua kle mia kaser o sigla he klol ngte he kngetik kun mnam kua rek. Ii, E Nut ka tavgo ta vle gi enang tok.’”
23705	MAT 15:3	Va e Yesus tkaekon ngang ngar te, “Vanang muk, kman ko muma kpoot mang E Nut kalo pos ruk alomin? Ko langto thavae te, ‘Mguak totu pum muortek va muornek’ va langto thavae te, ‘Endo nak sisieng tang mnam min, va o mia ngak lalaem kngam a yoror.’ Ii, muma kpoot mang alo pos ruk ennginduk, he nang muk kam kle sim kut kaikkiem muta mur keknen mruo to tkottek mkor mutlmialaol mruo.
23721	MAT 15:19	Ii, ta vle tok arhe, ko o kerkeknen ngam kottek kun mnam a mhel ka vrek. Ii, endruk endri te: kmel o papat kmeharom o kerkeknen, kam pormia, kam kpoot mang a lei, kam mo vret mar, kmuruvik, kam vua ppiak kam gi vrong mon o mia orom a kerkeknen, va kam rere pum o mia kam kering ngaro mnok.