23214	MAT 1:1	Ivaꞌih o vahutët va pa kën sipun e Ieesuꞌ Kristo. E Ieesuꞌ a teꞌ va po vuteꞌ va pe Devit. Ke Devit eꞌ a teꞌ va po vuteꞌ va pe Abraham.
23215	MAT 1:2	Ke Abraham e taman e Aësak. Ke Aësak e taman e Jekop, Ke Jekop e taman voh e Judaꞌ pe ra kën kea peꞌ.
23216	MAT 1:3	Ke Judaꞌ e taman voh Perës, pen Sëraꞌ. Ke sinëëre pon ivëh e Temaꞌ. Ke Perës e taman e Hësron. Ke Hësron e taman e Rëm.
23217	MAT 1:4	Ke Rëm voh e taman e Aminadëp. Ke Aminadëp e taman e Nason. Ke Nason e taman voh e Salmon.
23218	MAT 1:5	Ke Salmon e taman e Boas. Ke sinan voh eah ivëh e Rehap. Ke Boas voh ivëh e taman e Obet. Ke sinan voh e Obet ivëh e Rut. Ke Obet voh e taman e Jësiꞌ.
23219	MAT 1:6	Ke Jësiꞌ voh e taman e a teꞌ sunön vëh e Devit. Ka teꞌ sunön vëh e Devit voh e taman e Solomon. Ke sinan voh e Solomon e köövo moaan voh pe Uraëaꞌ.
23220	MAT 1:7	Ke Solomon e taman voh e Rëhoboam. Ke Rëhoboam voh e taman e Abaëiaꞌ. Ke Abaëiaꞌ voh e taman e Esaꞌ.
23221	MAT 1:8	Ke Esaꞌ voh e taman e Jehosafat. Ke Jehosafat voh e taman Jehoram. Ke Jehoram voh e taman Usaëaꞌ.
23222	MAT 1:9	Ke Usaëaꞌ voh e taman e Jotam. Ke Jotam e taman voh e Ehës. Ke Ehës voh e taman e Hesekaëaꞌ.
23223	MAT 1:10	Ke Hesekaëaꞌ voh e taman e Manësaꞌ. Ke Manësaꞌ e taman voh e Emön. Ke Emön e taman voh e Josaëaꞌ.
23224	MAT 1:11	Ke Josaëaꞌ voh e sipun ere Jehoiakin me ra ma vu kea peꞌ. Manih po poen pamëh no a nap vëvënsun va Babiron to me a napan va Israël, kee teꞌ va ne manih pa nap aun manih pa muhin va Babiron.
23225	MAT 1:12	Taneo non po poen nee to teꞌ ne paan a matop va Babiron, E Jehoiakin he teꞌ non e taman e Siatiel. Ke Siatiel he teꞌ non e sipun e Serubabël.
23226	MAT 1:13	Ke Serubabël he teꞌ non e taman e Abiut. Ke Abiut teꞌ non e taman e Ilaëakim. Ke Ilaëakim teꞌ non e taman e Esor.
23227	MAT 1:14	Ke Esor he teꞌ varuꞌ non e taman e Sedok. Ke Sedok he teꞌ non e taman e Ekim. Ke Ekim teꞌ non e taman e Eriut.
23228	MAT 1:15	Ke Eriut he teꞌ non e taman e Eliesaꞌ. Ke Eliesaꞌ he teꞌ non e taman e Matan. Ke Matan he teꞌ non e taman e Jekop.
23229	MAT 1:16	Ke Jekop he teꞌ non e taman e Jeosëp manih pa poen pamëh ne Jeosëp to teꞌ non e voe manot pe Mariaꞌ. Ke Mariaꞌ pamëh to tavus voh e sinan e Ieesuꞌ vëh nee to popokaꞌ ne sih poë e Kristo. A teꞌ ne Sosoenën to vateꞌ voh marën a voen hah a ma hat pa ma napan kurus.
23230	MAT 1:17	Taneo non pe Abraham pareꞌ nö ko öök non pe Devit, a pau pa napan va Israël to antoen ne o pöh havun me ro taanaꞌ manih pa kën sipuiire. Pareꞌ taneo non manih pe Devit ko öök non manuh pa ö no Babiron to matop non a napan va Israël, a pau pee to onöt avoeꞌ e ne po pöh havun me ro taanaꞌ manih pa kën sipuiire. Taneo hah non manih pa matop va Babiron pareꞌ öök non manih pe Ieesuꞌ Kristo, a pau pee kurus to onöt avoeꞌ e ne po pöh havun me ro taanaꞌ manih pa kën sipuiire.
23231	MAT 1:18	Ivaꞌih a ö no vahutët va pa ö ne Ieesuꞌ Kristo to koaꞌ vavoh maꞌ. E sinaneah, Mariaꞌ, nee to vaheꞌ voh rapoë pen e Jeosëp. Ivëhkëk, ee to hikta koroh vëtkin avoeꞌ ne pon. Ke Mariaꞌ nat en pa ö neꞌ to han koaꞌ en, no a Tuvuh Vasioꞌ to vateꞌ en pe koaꞌ manih pa komaneah.
23232	MAT 1:19	Ivëhkëk, e neseneah Jeosëp eꞌ a teꞌ no a taateꞌ peꞌ to totoopin keꞌ hikta iu vapoet non e köövo peꞌ Mariaꞌ manih pa matëëra nap peo, pareꞌ kehkeh koe aven e non peꞌ.
23233	MAT 1:20	E Jeosëp to koman avoeꞌ e non pa ö neꞌ se këh en pe Mariaꞌ. Ka ankeroꞌ pe Sosoenën tavus poan manih po tatarep, pareꞌ soe ke poan pan, “Jeosëp, eën a teꞌ va po vuteꞌ pe Devit, koe a naöp in a me e Mariaꞌ, peꞌ e köövo pën, parën pënton nom, e koaꞌ vëh to teꞌ non manih pa komaneah no a Tuvuh Vasioꞌ to heꞌ poan.
23235	MAT 1:22	Ka ma moeh tah kurus poë varih se tanok marën a vamaaka a soe ne Sunön to soe tavus voh manih pa rivooro teꞌ vanënën soe. O teꞌ vanënën soe to soe voh pan, “Pënton öm!
23236	MAT 1:23	A pah köövo muriaknan se kiuk, pareꞌ kon a pah koaꞌ oeteꞌ. Kën vëhnan eah, “e Imanuel”, o ëhnan “Imanuel” to soe va non manih, “Sosoenën to teꞌ me e non pea.”
23237	MAT 1:24	Ke Jeosëp sun, ko me poꞌ en pe köövo peꞌ, vamanih pa ö no ankeroꞌ pe Sunön to soe ke poan po tatarep.
23238	MAT 1:25	Ivëhkëk, eꞌ to hikta koroh vëtkin avoeꞌ me non poan, keꞌ öök non na manuh po poen ne Mariaꞌ to vahuh e koaꞌ oeteꞌ pamëh. Ko vëhnan en peꞌ e Ieesuꞌ.
23239	MAT 2:1	E Ieesuꞌ to koaꞌ voh manih pa koman a vöön vëh Bëtrëhëm. A vöön pamëh to teꞌ non po komön o oeh va Jiutiaꞌ. Manih po poen pamëh ne Hëërot to sunön non nën. Pareꞌ matop non a muhin pamëh. Ko poen ne Mariaꞌ to vahuh vahik en pe koaꞌ Ieesuꞌ, ka ma teꞌ susunön taneꞌ maꞌ pa ö no potan to pepeah ke non maꞌ, pare vos ee Jerusalëm, ko hi ee pa napan pan,
23240	MAT 2:2	“E koaꞌ sipoan pa napan va Israël teꞌ non nih? Emöm to ep maꞌ a vesun to vëknöm non poan to paapa ke non maꞌ manuh pa ö no a potan to pepeah ke non maꞌ. Emöm to vatet maꞌ a vesun pamëh marën a vataare a taateꞌ ta manih peꞌ.”
23241	MAT 2:3	E Hëërot to pënton a soe vaꞌih pareꞌ pah koman vaꞌnaöp en, me a napan to teꞌ ne Jerusalëm, ee me to pah koman vaꞌnaöp ee.
23243	MAT 2:5	Kee piun poë pan, “Manih Bëtrëhëm, pa muhin va Jiutiaꞌ. A teꞌ vanënën soe to soe voh pan,
23244	MAT 2:6	‘Bëtrëhëm, manih pa muhin va Jiutiaꞌ, eën se nat nom vasuksuk vatëh nom maꞌ a ma vöön apaꞌpuh varih to teꞌ ne manih Jiutiaꞌ. Suk ataeah, amot manih pën no a pah teꞌ sunön se tavus, pareꞌ matop non a napan peöꞌ varih Israël.’”
23245	MAT 2:7	Ivëh ke Hëërot vaoe aven en pa ma teꞌ varih to taneꞌ maꞌ manuh pa ö no a potan to pepeah ke non maꞌ, pan ee se nö maꞌ manih peꞌ. Keꞌ hi aven rapoë po poen poanheh no a vesun pamëh to taneo tavus voh maꞌ.
23247	MAT 2:9	A ma teꞌ sunön poë varih to tënan vahik ee pa soe pe meh sunön pee, Hëërot, pare nö pet ee. Ee to ep hah ee pa vesun vëh nee to ep moaan voh ne maꞌ. Keꞌ vovoh nö ke non pee, pareꞌ nö ko pah teꞌ totoopin rakah e non manih pa iuun vëh ne koaꞌ to teꞌ non pen sinaneah Mariaꞌ.
23248	MAT 2:10	Ko poen nee to ep in a ö no a vesun to teꞌ totoopin e non nën, ee to puh rakah ee po vaeö.
23249	MAT 2:11	Ee to ho ee manuh koman iuun, pare taum ee pe koaꞌ pen e sinaneah Mariaꞌ. Pare vapeoꞌ pasun ke poë, ko vatokon, pare kë a ëhnan e koaꞌ, ko pureꞌ a ma mon heꞌ pee, ko heꞌ ee peꞌ. Ee to heꞌ poë a gol me o tah a voavuh vih me o vanom a voavuh vih vëh o voen vapeah.
23250	MAT 2:12	Ivëhkëk, e Sosoenën to tavus o teꞌ poë varih manih po tatarep, pareꞌ soe ke rapoë pan, ee se nat ne koe hah ke manuh pe Hëërot. Ivëh kee koe ke pa meh hanan to nö hah non manuh pa muhin pee.
23251	MAT 2:13	Vasuksuk in o poen no o teꞌ sunön to hah ee manuh pa muhin pee, ka ankeroꞌ pe Sunön tavus e Jeosëp po tatarep, pareꞌ soe ke poan pan, “Jeosëp! Sun ah! Parën rusin me a poa tom sinan pën manuh Isip. Paröm teꞌ nem nën, keꞌ antoen rakah non a ö nöꞌ se soe vanat hah oah a ö nën se hah maꞌ. Suk ataeah, e Hëërot to vavaiu vah non e koaꞌ pan eꞌ se ip vamët poan.”
23252	MAT 2:14	Ke Jeosëp sun, ko pön me en pa poa tom sinan peꞌ, kee nö ko vos ee manuh Isip.
23253	MAT 2:15	Ee to teꞌ ne nën keꞌ antoen po poen ne sunön va Jiutiaꞌ e Hëërot to mët. Keꞌ a tah pamëh to vapuh rakah en pa soe ne Sunön to soe ke voh o teꞌ vanënën soe pan, “Eöꞌ to vaoe nös e koaꞌ peöꞌ teꞌ tavus këh maꞌ a Isip.”
23254	MAT 2:16	E Hëërot to nat en pa ö no o teꞌ sunön varih to taneꞌ maꞌ manuh pa ö no a potan to pepeah koe ke non maꞌ to piuk in poë, ko kokoman peꞌ pah hat oah rakah en po heve, keꞌ taꞌ en pa ma nap vëvënsun peꞌ, kee nö ee manuh Bëtrëhëm, me pa ma siꞌ vöön to teꞌ vatët ne nën. Ee to nö pare ip vamët o koaꞌ oeteꞌ sosoneꞌ, taneo non po teꞌ o kon varuꞌ ko öök ne po teꞌ varih to teꞌ me ne a ma pöök kirismas. Eꞌ to nat e non peꞌ to pöök kirismas voh non ka ma teꞌ susunön soe ke poë a ö nee to ep a vesun. Ivëh, neꞌ to taꞌ suk a ma teꞌ vëvënsun peꞌ, pan ee se ip vamët a ma koaꞌ oeteꞌ sosoneꞌ.
23255	MAT 2:17	A tah pamëh to vapuh non a soe ne Sosoenën to soe ke voh a teꞌ vanënën soe peꞌ vëh e Jeremaëaꞌ. E Jeremaëaꞌ to soe voh pan.
23256	MAT 2:18	“Manih Remaꞌ, no a napan to pënton a vakoei, a napan to pënton o vaokook vatamak. E Resel to okook non o pus koaꞌ peꞌ, ka napan hikta onöt ne a vatö o kokoman peꞌ. Suk ataeah o pus koaꞌ peꞌ to mët vahik ee.”
23257	MAT 2:19	Vasuksuk, ne Hëërot to mët en. Ka ankeroꞌ pe Sosoenën tavus e Jeosëp po tatarep manih Isip.
23259	MAT 2:21	Ivëh ke Jeosëp sun, pareꞌ me hah en pa poa tom sinan peꞌ, kee hah ee manuh Israël.
23260	MAT 2:22	Ivëhkëk, e Jeosëp to pënton hah a soe to soe non pan, e Akereas to kon a tasun pe tamaneah Hëërot, pareꞌ tavus a teꞌ apuh va Jiutiaꞌ. Ivëh, ke Jeosëp to nanaöp non a nö hah manuh Jiutiaꞌ. Ivëhkëk, e Sunön to tavus hahah kov en peꞌ po tatarep, pareꞌ soe ke poan a ö neꞌ se nö hah en manuh pa muhin va Galiliꞌ.
23261	MAT 2:23	Eꞌ to me hah en pa poa tom sinan peꞌ, kee teꞌ e ne Nasarët. Ee to teꞌ ne nën marën a vapuh a soe voh po teꞌ vanënën soe to soe non pan, “A napan se popokaꞌ amot ne poë, a to Nasarët.”
23262	MAT 3:1	Manih po poen pamëh ne Jon Tövapupui teꞌ to tavus maꞌ, pareꞌ teꞌ non pa moeh upin va Jiutiaꞌ. Eꞌ to taneo en pa vavaasis a napan varih to nö maꞌ manih peꞌ, pareꞌ soe ke rapoë pan,
23265	MAT 3:4	Ko ohop ne Jon to ohop non nee to nok voh pa uvin këmol, pareꞌ voh non o voh to tavi non a vuvuhuneah, pareꞌ ënëën non sih o kokaꞌ, ko kakaaktön non po hun tankekvö va muhin.
23266	MAT 3:5	Eꞌ to këh maꞌ a moeh upin, pareꞌ nö ko teꞌ non pa muhin to teꞌ non sinten a ruen Jödën, ka napan varih to nönö ne maꞌ manih peꞌ to tataneꞌ ne maꞌ manuh Jerusalëm me a ma ö kurus va Jiutiaꞌ me manih pa muhin vëh neꞌ to teꞌ non.
23267	MAT 3:6	Ee to nö maꞌ, pare soe tavus a ma hat pee, ke Jon pupui raoe manih pa ruen Jödën.
23268	MAT 3:7	E Jon to ep in o Jiuꞌ varih to vavatet vakis ne sih a taateꞌ pa kën sipun, me ro Sëdiusi to nö maꞌ manih peꞌ pan eꞌ se pupui rapoë, ivëhkëk, ee to hikta soe tavus momoaan a ma hat pee. Ke Jon soe ke raoe pan, “Eöm to teꞌ rakah va e nem manih po kuruꞌ to rurusin këh ne o suraꞌ. Eteh to kömköm a neöm, köm rurusin këh e nem po heve pe Sosoenën neꞌ to se vanö maꞌ?
23269	MAT 3:8	Eöm se panih, paröm këh a ma taateꞌ hat, ko vataare a panih manih pa taateꞌ peöm.
23270	MAT 3:9	Paröm nat nem soe vamanih pan, ‘E Abraham e sipuura, ivëh, ke Sosoenën hikta se vakmis a rora a ma vuteꞌ peꞌ.’ Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm, e Sosoenën to onöt e non pa vateꞌ a ma vös varih, kee tarih ee a ma pus koaꞌ pe Abraham.
23271	MAT 3:10	A ipoaꞌ pe Sosoenën to vamatop e non pa taka a ma aan in a ma naon kurus varih to hikta vovoaꞌ ne a ma voaꞌ vih, a ma naon poë varih se moes, ko vi ee po suraꞌ, kee ës ee. Ke tövaneah pa rak taka en pee, pareꞌ vi en pee po suraꞌ kee ës ee. E Sosoenën se nok va ka neöm nën.”
23272	MAT 3:11	“Eöꞌ to pupui a noꞌ neöm pa ruen to vëknöm e non peöm to panih em pa ma taateꞌ hat peöm. Ivëhkëk, a teꞌ vëh se suk a maꞌ neoꞌ, no o kikis peꞌ to teꞌ oah e non po teꞌ kikis peöꞌ. Eöꞌ to hikta vih onöt noꞌ a ihan këh eah o uris vëh pa poa suꞌ peꞌ. Eꞌ se pupui a neöm pa Tuvuh Vasioꞌ me o suraꞌ.
23273	MAT 3:12	Eꞌ se nö maꞌ, ko pitöꞌ këh a kon hat manih pa kon vih peꞌ. Pareꞌ ununun a kon vih peꞌ manih pa iuun vavahoꞌ kon. Ko ës en pa kon hat manih po suraꞌ ësës tamoaan.”
23274	MAT 3:13	Manih po poen pamëh ne Ieesuꞌ to këh maꞌ a muhin va Galiliꞌ, pareꞌ nö en manuh pa ruen Jödën. Eꞌ to nö manuh pe Jon pareꞌ iu non a ö ne Jon se pupui poan.
23275	MAT 3:14	Ivëhkëk, e Jon to punöꞌ poan teꞌ panih o kokoman peꞌ, pareꞌ hi poan pan, “Eꞌ to vih non pa ö nën se pupui varoe a neoꞌ. Vahvanih kën nö maꞌ parën taꞌ a neoꞌ a pupui a oah?”
23276	MAT 3:15	Ivëhkëk, e Ieesuꞌ to piun a soe pe Jon pareꞌ soe ke poan pan, “Koe ah, parën nok vamanih pa ö nöꞌ to sosoe va noꞌ. Ea se keh nok va nën, ea se vapuh rakah ee pa tah ne Sosoenën to iu non na se nok.” Ivëh, ke Jon vatet en pa soe pe Ieesuꞌ, pareꞌ pupui en peꞌ.
23277	MAT 3:16	E Jon to pupui vahik en pe Ieesuꞌ, keꞌ tatakin nö non, pareꞌ ep in a akis to nö vakëh. Ka Tuvuh Vasioꞌ pe Sosoenën kunah va maꞌ manih pa panuh, ko atantön e non peꞌ.
23279	MAT 4:1	Manih po poen pamëh no a Tuvuh Vasioꞌ to me en pe Ieesuꞌ manuh pa moeh upin, pan e susun po oraꞌ hat se punöꞌ poan.
23280	MAT 4:2	Manih pa ma poen poë varih ne Ieesuꞌ to hikta ëën po 40 potan me o 40 poen. Ko vasuksuk neꞌ to maë vörep en.
23283	MAT 4:5	E Ieesuꞌ to soe va in poan manih, ke susun po oraꞌ hat me vos en peꞌ manuh Jerusalëm, ko me peah en peꞌ manuh pa ö noton in a Iuun Hinhin Apuh.
23284	MAT 4:6	Pareꞌ soe ke poan pan, “Eën se nom teꞌ nom pan eën e Koaꞌ vamaman pe Sosoenën, kën surap taneꞌ manih, parën vuꞌ kunah eom na manuh po oeh. Suk o Puk Vapenpen to soe non pan, ‘E Sosoenën se soe ke ro ankeroꞌ peꞌ, kee ut vavih rakah e ne pën. O ankeroꞌ se öt ee pën pa ma koreere, ka hikta pah vös to onöt non a ruk a momah.’
23286	MAT 4:8	E susun po oraꞌ hat to me peah hahah kov en peꞌ manuh pa tope a pah va kin vörep, pareꞌ vataare vahik rakah en peꞌ pa ma muhin kurus, me a ma moeh tah vihvih peꞌ.
23288	MAT 4:10	Ke Ieesuꞌ piun varuꞌ va in a soe pe susun po oraꞌ hat pamëh vamanih pan, “Susun po oraꞌ hat, nö na, o Puk Vapenpen pe Sosoenën to soe non pan, ‘Eën se vasunön varoe ko e Sunön Sosoenën pën. Parën vatet varoe ko o iu peꞌ.’”
23289	MAT 4:11	Ivëh ke susun po oraꞌ hat këh en pe Ieesuꞌ, ko ankeroꞌ pe Sosoenën nö maꞌ, pare matop e ne peꞌ.
23290	MAT 4:12	E Ieesuꞌ to pënton en pa soe va pa ö nee to vahoꞌ ee pe Jon pa nohnoh, pareꞌ hah en manuh pa muhin va Galiliꞌ.
23291	MAT 4:13	Eꞌ to këh en pa vöön va Nasarët, pareꞌ nö ko teꞌ non manuh Kapaneam, a vöön pamëh no a napan to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ to teꞌ ne. Eꞌ to teꞌ vatët non pa sinten a tonon va Galiliꞌ. Eꞌ a ö muhin pee Sebulun pen Naptaliꞌ.
23293	MAT 4:15	“A muhin va Sebulun, me a teꞌ muhin va Naptaliꞌ, to vënton ke ne tahiꞌ manih sinten a ruen Jödën. Manih Galiliꞌ no a napan to hikta teꞌ ne o Jiuꞌ to teꞌ ne nën.
23294	MAT 4:16	A napan poë varih to teꞌ ne sih pa popoen, ee se ep ee po maaka apuh. Ee to teꞌ ne pa ö to parin a popoen, ivëhkëk, o maaka se vaëman en pee.”
23295	MAT 4:17	Manih po poen pamëh ne Ieesuꞌ to teꞌ avoeꞌ e non manih Kapaneam pareꞌ taneo en po vavaasis peꞌ manih pa napan. Eꞌ to soe ke rapoë pan, “Eöm se panih a ma taateꞌ hat peöm, paröm vatet a ma taateꞌ vih, suk ataeah, a Matop Vih va pa Vöön va Kin to öök vatët en maꞌ.”
23296	MAT 4:18	E Ieesuꞌ to ëhë nö non pa sinten a tonon va Galiliꞌ, pareꞌ ep a poa tom kea, e Saëmon, nee to pokaꞌ ne poë e Pitaꞌ pen e kea peꞌ Ëndruꞌ. Eꞌe pon to tatanaꞌ iian ne sih pa kë pee manih pa tonon va Galiliꞌ, ov in a vavoen.
23298	MAT 4:20	Ka varuꞌ rakah vakomanih ne ee pon to këh ee maꞌ pa kë pee, pare vatet ee pe Ieesuꞌ.
23299	MAT 4:21	Eꞌ to hë en pa meh siꞌ ö, pareꞌ taum en pa meh poa tom kea, e Jëmis pen kea peꞌ Jon a poa koaꞌ oeteꞌ pe Sëbëdiꞌ, eꞌe to tok ne po paröꞌ ke tamëëre. Pare vunvun hah ne a kë pee to tökrus, ke Ieesuꞌ vaoe en na pee pon.
23300	MAT 4:22	Ka varuꞌ rakah vakomanih nee to këh ee maꞌ pe tamëëre me o paröꞌ, pare vatet ee pe Ieesuꞌ.
23301	MAT 4:23	E Ieesuꞌ to vatvi vahik rakah en pa ma vöön varih to teꞌ ne pa muhin va Galiliꞌ. Pareꞌ vavaasis non a ma napan manih koman a ma iuun hinhin soneꞌ pee. Eꞌ to vavaasis non a soe va pa Matop Vih pe Sosoenën manih pa ma napan. Pareꞌ vavatoꞌ hah nö non a ma napan varih to haraꞌ ne a ma vu mët.
23302	MAT 4:24	Manih Siriaꞌ no a napan to vavahutët suk vaviꞌ e ne pa ma tah ne Ieesuꞌ to nonok non, ko teꞌteꞌ kov e ne maꞌ po teꞌ to haraꞌ ne a ma vu mët, me a ma vu kamis. O teꞌ me varih no o oraꞌ hat to öt ne rapoë, me ro teꞌ mëtsioni me ro teꞌ kokonoh. Ke Ieesuꞌ vavatoꞌ vahik rakah en pee.
23303	MAT 4:25	A nap peo poë varih to taneꞌ maꞌ pa muhin va Galiliꞌ, me manih pa teꞌ muhin va Dekapolis, me manih Jerusalëm, me manih pa ma vöön to teꞌ ne pa koman a muhin va Jiutiaꞌ, me pa pap tonon vöh. Ee kurus to vatet ee pe Ieesuꞌ.
23304	MAT 5:1	E Ieesuꞌ to ep in a nap peo rakah to teꞌ vaꞌpeh me ne poë, pareꞌ tok peah pa siꞌ ö tope, pareꞌ ihoꞌ non ka ma vamomhë peꞌ nö maꞌ manih peꞌ.
23305	MAT 5:2	Keꞌ taneo en pa vavaasis rapoë.
23306	MAT 5:3	“A napan varih to koman ne pan, ee to kökööt ne pa ma taateꞌ pe Sosoenën. Ee se vaeö, suk ee a pap teꞌ poë varih se hop manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
23307	MAT 5:4	“Ka napan varih to okook vatamak ne sih, ee se vaeö. Suk ataeah, e Sosoenën se vamö en pee.”
23308	MAT 5:5	“Ka napan varih to vöknah ne a ma taateꞌ pee, ee se vaeö. Suk ataeah, e Sosoenën se heꞌ en pee po oeh.”
23309	MAT 5:6	“A napan varih to mamaë ne a vatet a taateꞌ totoopin, ee se vaeö rakah. Suk ataeah, e Sosoenën se makën vamhun en pee pataeah nee to iu ne.”
23310	MAT 5:7	“Ka napan varih to ururuan ne sih o upöm teꞌ, ee se vaeö. Suk ataeah, e Sosoenën se ururuan me en pee.”
23312	MAT 5:9	“Vaeö rakah pa napan varih to vavahik hah nö ne a ma vapus, me a ma vaheheve. Amot nee se tavus ee o pus koaꞌ pe Sosoenën.”
23313	MAT 5:10	“Vaeö rakah pa napan varih to tahinën suk a ma taateꞌ totoopin pe Sosoenën nee to vavatet ne. Varuꞌ vamanih, nee se vaneah avoes e ne pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
23314	MAT 5:11	“Vaeö rakah peöm varih, no a napan to vateen a neöm pa ma soe hat, pare hinën ka neöm ko vakmis a neöm, ko ruk a neöm pa ma soe piuk, suk eöm to teꞌ nem a napan peöꞌ. Eꞌ a pah taateꞌ hat ko pamëh to tanok moaan voh manih po teꞌ vanënën soe varih to teꞌ vovoh voh ka no neöm. Ivëh, köm se vaeö rakah, peꞌ o voen vih peöm to anoeh e non maꞌ peöm manuh pa vöön va kin.”
23316	MAT 5:13	E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe pan, “Eöm to teꞌ va nem manih pa sö va po oeh. O tetehean pa sö se keh hik këh en peꞌ, a hikta ö nöm se nok vah va in eah, keꞌ tetehean hah. Keꞌ vih non peöm se ru in na eah po oeh, paröm kom tötöön eah pa ma moeeneöm.
23317	MAT 5:14	Eöm to teꞌ va nem manih po maaka va po oeh. A pah vöön apuh to teꞌ non maꞌ pa tope pareꞌ hikta antoen non a vakoaan.
23318	MAT 5:15	A napan to hikta antoen ne a vëkrea o ram pare kupkup po kove. Ahik! A napan to vëvëkrea ne sih o ram pare vahan manih pa ö hanhan peꞌ, suk a ö neꞌ se heꞌ non o maaka manih pa napan kurus varih koman iuun.
23319	MAT 5:16	Eꞌ to teꞌ akuk va kov e non manih pa taateꞌ vih peöm, nöm se vataare a napan. Kee sih inan a ma taateꞌ vih nöm to nonok nem pare kë a ëhnan e Tamëneöm vöh pa vöön va kin.”
23320	MAT 5:17	“Eöm se nat nem koman nem pan eöꞌ to nö voh maꞌ marën a miröꞌ o Vavaasis pe Mosës me a Soe po Teꞌ Vanënën Soe. Ahik! Eöꞌ to hikta nö voh maꞌ pa miröꞌ, eöꞌ to nö ro voh maꞌ marën a vapuh a ma soe poë varih.
23321	MAT 5:18	Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm, taneo non kuru pareꞌ öök non po poen no a akis me o oeh se hik, ahik rakah ta siꞌ pah ö kiun me ta siꞌ ö vëknöm va po Vavaasis pe Mosës se ro. O Vavaasis pamëh se teꞌ va kov e non manih ko antoen rakah manih po poen no o Vavaasis pamëh me a ma Soe po Teꞌ Vanënën Soe se tavus vaman.
23322	MAT 5:19	Ivëhkëk, ta pah teꞌ se keh pënton varo o vavaasis vaꞌih, pareꞌ vavaasis pet a ma upöm teꞌ pa taateꞌ vatösoe, a, eꞌ to hikta antoen non a kon o ëhnan apuh manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin. Ivëhpëhkëk, a teꞌ vëh to vavatet vakis non a taateꞌ pënton soe, pareꞌ vavaasis pet non a ma upöm teꞌ pa taateꞌ pamëh, eꞌ se kon o ëhnan apuh manuh pa vöön va kin.
23323	MAT 5:20	Eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. Eöm se keh hikta vavatet vavih nem o iu pe Sosoenën, me a taateꞌ totoopin peöm se keh hikta teꞌ oah non a taateꞌ totoopin po Parësiꞌ, me ro teꞌ nat in o Vavaasis pe Mosës, a, eöm to hikta antoen nem a teꞌ hop manih pa Matop Vih va pa Vöön va Kin.”
23324	MAT 5:21	E Ieesuꞌ to toto avoeꞌ e non pareꞌ soe, “Eöm to pënton voh em pa ma soe no a kën sipuura to sosoe voh ne. Ee to sosoe voh ne pan, ‘Koe a ip vamët a meh teꞌ.’ Ta pah teꞌ se keh ip vamët a meh teꞌ, eꞌ se sun en manih po vahutët.”
23325	MAT 5:22	“Ivëhkëk, eöꞌ to soe keoꞌ peöm pan, a teꞌ to heve non e kea peꞌ, eꞌ se sun en po vahutët. Me eteh to vapöpöötan e kea peꞌ, eꞌ me se sun en pa matëëro Vakum Teꞌ Susunön po Jiuꞌ. Me eteh se keh veveot a meh teꞌ, eꞌ se tahinën rakah en po suraꞌ ësës tamoaan.”
23328	MAT 5:25	“Eteh se kehkeh vahoꞌ a nom oah po vahutët, eën se vavih vëhöꞌ hah eah, eꞌ he meꞌ e non pa vahoꞌ a oah po vahutët. Eën tomeꞌ varëërë nom, keꞌ vahoꞌ en pën pa koren e tökiiki soe. Keꞌ heꞌ en pën po pirisman. Kee nohnoh ee pën.
23331	MAT 5:28	Ivëhkëk, eöꞌ to soe vaman rakah keoꞌ peöm. Ta pah teꞌ se keh ep ta pah köövo pareꞌ manin vahat poan manih po kupu peꞌ, eꞌ to teꞌ akuk va kov e non manih pa ö neꞌ to koroh me en peꞌ, eꞌ me a teꞌ pamëh to miröꞌ en pa taateꞌ va po vaen.”
23332	MAT 5:29	“A papmatö vëh pa matömah se keh rëh a oah pa nok a taateꞌ hat, të kon eah ko vi na. Eꞌ to vih non pa ta pah ö va pa sioniumah se hikta teꞌ non, peꞌ to rëh e non pën pa nok a taateꞌ hat. Eꞌ to hat non pa ö no sioniumah se kamis manih po suraꞌ ësëës tamoaan.