23233	MAT 1:20	Pro kas c'a queri' rmajon rch'obic ja tok chaka jalal winakar jun ángel rxin ja kajaw Dios pa rwaram in xbij tre: —José ja rat riy rumam can ja rojer rey David, ma taxbej ta awi', tac'ama' ja María como ja tac'al ja c'o pa gracia, Espíritu Santo samajin rxin.
23236	MAT 1:23	—Bien tec'waxaj ja wari', c'o jun k'apoj xtan nyawaj na in rmalari' tok nq'ueje'e jun ti ral tala'. Jari' tala' Emanuel xtibina'ax tre. Queri' ja tz'ibtal can. Emanuel tibij tzij Dios c'o kuq'uin.
23243	MAT 2:5	—Chipan ja tinamit Belén nalax wi' ja c'o pa rcuenta Judea, xeche' tre. —Queri' nkabij chawe como queri' tz'ibtal can rmal ja profeta quewari':
23244	MAT 2:6	—Ja tinamit Belén ja c'o pa rcuenta Judá, janila nim ruk'ij ntz'a̱t cumal ja k'etol tak tzij xin Judá. Queri' rbanic como tri' nwinakar wi' jun k'etol tzij, arja' nuc'an quixin ja ntinamit Israel, ne'e ja Dios. Queri' ja tz'ibtal can rmal ja profeta, xeche' tre.
23246	MAT 2:8	C'ac'ari' xerutakel pa Belén in xbijel chique: —Jix ja pa Belén, jecanoj chi utz ja tac'al bar kas xtewila' wi'. Ja c'a tok xtewila' tetaka'to rbixic chwe utzc'a chi ninbe anin chakaja' chi nenya'a' ruk'ij, ne'el chique.
23253	MAT 2:15	Tri' c'a xeq'ueje' wi' chijutij, c'a tokori' xemelojpi chic ja tok cami ja Herodes. Ja queban, ma chaka ta queban, rumac chi tri' bantaj wi' cumplir ja rbin can ja kajaw Dios ja tz'ibtal can rmal ja profeta quewari': —Pan Egipto xintak wi' rsiq'uixic ja nc'ajol, ne'e.
23264	MAT 3:3	Ja Juan jari' ja bitajnak can ojer chi npi na, quewa' bitajnak can tre rmal ja profeta Isaías ri': —C'o jun kulaj nc'axax chipan ja lugar ja kas talani, quewa' nbij ri': —Techomarsaj chi utz ja rubey ja kajaw Dios, jic teya'a'. Queri' ja tz'ibtal can tre ja Juan.
23268	MAT 3:7	E q'uiy chique ja fariseo e cachbil ja saduceo eje'e' xe'ekaj ruq'uin ja Juan chi neba̱n bautizar rmal pro ja c'a Juan tok xerutz'at arja' xbij chique: —Ixix congana itzel tak na'oj ewc'an, ix cani' jule' itzel tak cumatz. ¿Nak bin chewe chi nixanmaj chwach ja nimlaj juicio ja nnakajinto?
23270	MAT 3:9	In maxta quewa' tech'ob kaj pa tak ewanma ri': —Ajoj ok riy rumam can ja rAbraham rmalari' ok rtinamit Dios, maxta quixche'e. Queri' nbij chewe como ja Dios ni ma c'ayew ta tre nerwinakarsaj jule' riy rumam ja rAbraham trela' jule' abaj le'.
23275	MAT 3:14	Pro ja tok xekaji, ja Juan matirajo' nuban bautizar, quewa' xbij tre ri': —Pro ja kas rubey, anin ja quinabana' bautizar, pro jari' taka'an atat nawajo' chi natnuban bautizar, ne'e ja Juan.
23276	MAT 3:15	In bix tre rmal ja Jesús: —Camic ni ninaban wi' bautizar como rjawaxic chi nkaban cumplir nojel ja najo'x chake rmal ja Dios chi nkaban, ne'xi ja Juan. C'ac'ari' ja Juan xuban ja bautismo.
23281	MAT 4:3	Ja c'a diablo ja takchinel arja' xekaj ruq'uin ja Jesús in quewa' xbij tre ri': —Ja wi katzij chi atat ja rat Ralc'wal Dios tabij c'a trewa' ja jule' abaj ri' chi noc way, ne' tre.
23284	MAT 4:6	in xbij tre: —Ja wi katzij chi atat ja rat Ralc'wal Dios taq'uiaka'el c'a awi' wawe' como ja chipan ja rtzobal Dios quewa' tz'ibtal can chawe ri': —Ja Dios nerutakto ángel chi naturquichajij, eje'e' netz'amo awxin utzc'a chi matasoc awakan chwach abaj. Queri' tz'ibtal can, ne'e ja diablo.
23285	MAT 4:7	Ja c'a Jesús xbij tre: —Pro tz'ibtal can chakaja' chi ma tac'ambajaj ta ja Dios ja rawajaw, queri' nbij, ne' tre.
23287	MAT 4:9	in xbij chic tre: —Wi xcatxuque' chinwach wi naya' nuk'ij, anin njach pan ak'a' ja gobierno rxin nojel ja tinamit ja nmajon rc'utic chawach le', ne' chic tre.
23295	MAT 4:17	Ja c'a Jesús jari' k'ij xumajel rbixic ja rtzobal Dios chique ja winak in quewa' nbij chique ri': —Ja gobierno xin chila' chicaj xa nnakajinto rmalc'ari' tok nbij chewe, teq'uexa' ja rena'oj, teya'a' can ja ritzelal, ne' chique.
23306	MAT 5:3	—Congana qui'il chique ja winak ja ch'obtajnak cumal chi ni nc'atzin wi' ja rEspíritu Santo chique chi nq'ueje' pa tak canma, congana qui'il chique como quixin c'ari' ja gobierno xin chila' chicaj.
23324	MAT 5:21	Ixix ec'waxan ja bitajnak can ojer chique ja winak chi: —Ma teban ta camíc, ja c'a wi c'o jun xtuban camíc jari' nk'e̱t na tzij trij. Queri' ja bitajnak can.
23325	MAT 5:22	Pro ja ranin nbij chewe, wi c'o jun nuban ryewal tre jun rch'alal jari' nk'e̱t na tzij trij. In wi c'o jun nbij tre jun rch'alal: —Xat nacnic, k'eku'm awi', wi ne' tre jari' nc'amarel chiquewach ja nimak tak k'etol tak tzij chi nk'e̱t tzij trij. In wi c'o jun nbij tre: —Xat itzel winak, majun Dios awq'uin, wi ne' tre jari' ncaje' can jun nimlaj rpokonal chwach pa k'ak'.
23330	MAT 5:27	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can ojer chi: —Maxta teban rij tak quewi' ja rewixjayilal owi ewachajilal. Queri' ja bitajnak can.
23334	MAT 5:31	In jun chic ja bitajnak can ojer quewari': —Ja wi c'o jun xajutij xujach can ja rxjayil rjawaxic chi nuban jun wuj in ntz'ibaj chipan chi xajutij nuya' can, ja c'a wuj tok ntzuri nujach can tre ja rixok. Queri' ja bitajnak can.
23336	MAT 5:33	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can chique ja winak ojer chi: —Maxta ma katzij ta teban ja tok neban jurar pro jari' tebana' cumplir ja netzujuj tre ja kajaw Dios tok neban jurar. Queri' ja bitajnak can.
23341	MAT 5:38	In jun chic ec'waxan ja bitajnak can ojer chi: —Ja wi c'o jun xayoj jun rwach queri' nba̱n chawe atat chakaja', nba̱n rc'axel chawe, nyo̱j jun awach owi c'o jun xawasaj jun rey queri' nba̱n chawe atat chakaja', nba̱n rc'axel chawe, nwasax jun awey. Queri' ja bitajnak can.
23408	MAT 7:23	Ja c'a ranin quewa' xtinbij chique ri': —Anin ni ma xinwotakij ta wi' ewach, quixel chinwach ix banol tak itzelal, ninche' na chique.
23417	MAT 8:3	Ja c'a Jesús xuyuk pon ja ruk'a', xuchap ja yawa' in xbij tre: —Can nwajo' ja cani' nabij chwe, cattzuri, ne' tre, in ni chanim xeli ja ritzel tak ch'a'c trij.
23418	MAT 8:4	In xbij chic tre: —Majun bar ta tri' nabij wi' ja xinban chawe. Xar ja naban, jat, jac'utu' awi' chwach ja sacerdote in jaya'a' ja rofrenda ja cani' rbin can ja Moisés chipan ja ley xin Dios chi naban. Ja c'a rofrenda naya' jari' noc testimonio chiquewach ja sacerdote chi naban cumplir ja rbin can ja Moisés, ne' tre.
23421	MAT 8:7	—Can ninbe ruq'uin chi nentzursaj, ne'xi rmal ja Jesús.
23424	MAT 8:10	Ja c'a Jesús congana c'asc'o'i xc'axaj ja tzij ja bix tre rmal ja capitán in como ec'o jule' winak ja retran trij quewa' xbij chique ri': —Ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja capitán arja' más chi na k'axnak ja yukulbal ruc'u'x wq'uin chewach ixix ja rix wach tak aj Israel, nixtac'a c'o ta jun chewe nwilon ta ja queri' ta ja yukulbal ruc'u'x wq'uin ja cani' rxin arja'.
23427	MAT 8:13	C'ac'ari' xbij chic tre ja capitán: —Camic jat, in como yukul ac'u'x wq'uin chi nincowini ntzursaj ja ramoso in queri' ja nbantaji, ntzuri, ne' tre. In ni jari' hora tzuri ja moso.
23434	MAT 8:20	In bix tre rmal ja Jesús: —Ja rutiwa' c'o quic'olibal ja bar newar wi' in chakaja' ja tak tz'iquin c'o quesoc pro ja chwe anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak mta wochoch ja ni ta wxin wi' anin ninwar wi', ne'xi.
23443	MAT 8:29	Chaka jalal tok quemaj rakic quechi' trij ja Jesús: —Atat ja rat Ralc'wal Dios ¿nak nawajo' chake? ¿La maxta atpenak chi nokarya'a' chipan ja nimlaj rpokonal? pro maja'n wa'an turila' tiempo rxin, xeche' tre ja Jesús.
23445	MAT 8:31	Ja c'a ritzel tak espíritu eje'e' congana quecoj ja Jesús pa ch'a'oj in quewa' quibij tre ri': —Ja wi nokawasajel taya'a' lugar chake chi nokoc pa quicuerpo ja jule' ak le', xeche' tre.
23448	MAT 8:34	Ja c'a tinamit xepeti pro ni canojel, xurquic'ulu' ja Jesús. Ja tok quec'ul quewa' quibij tre ri': —Catelel wawe', taya'a' can ja kalugar, xeche' tre.
23451	MAT 9:3	Ec'o c'a jule' maestro ja netijon quixin ja winak tre ja ley xin Dios, ja tok chaka maril quic'axaj ja xbij ja Jesús quewa' quibij pa tak canma ri': —Ja xbij ja rachi le' jala' xa ofensa rc'amonto tre ja Dios, xeche'e.
23460	MAT 9:12	Pro ja c'a Jesús ja tok c'axtaj rmal ja quibij quewa' xbij chique ri': —Ja ma e yawa'i' ta eje'e' matic'atzin jun doctor chique pro ja yawa'i' jari' ni rjawaxic wi' jun doctor chique.
23461	MAT 9:13	Jix, mejor ja neban, tetijoj ewi' trewa' ja jun rtzobal Dios ja xtinbij chewe ri': —Ja kas nwajo' chewe chi neban, tepokonaj quewach ja winak, jari' más chi na nc'atzini chwach ja netzujuj jule' sacrificio chinwach, queri' nbij ja Dios. Jawa' tzij xinbij chewe como anin inpenak chi ne'uncanoj ja raj'il ajmaqui' utzc'a chi nqueya' can ja quil quemac, ma eje'e' ta ja ch'ajch'oji' chic ja ne'uncanoj. Queri' xbij ja Jesús chique.
23469	MAT 9:21	Queri' xuban como ja ntajini xbij kaj pa ranma: —Ja wi xtinchap ja rtziak ja Jesús xa ruq'uin ari' wotak chi nintzuri, ne' kaj.
23470	MAT 9:22	Ja c'a Jesús arja' xuya' vuelta in tok xutz'at ja rixok quewa' xbij tre ri': —Ma taxbej ta awi' nme'al, ja yukulbal ac'u'x wq'uin jari' xattzursani, ne' tre. In ja rixok ni jari' hora tzuri.
23475	MAT 9:27	Ja Jesús be chic, rmajon binem. Ec'o c'a ca'i' moya' etran trij, eje'e' quemaj rakic quechi' trij ja Jesús: —Atat ja rat Ralc'wal can ja rojer rey David, tapokonaj jutz'it kawach, xeche' tre.
23476	MAT 9:28	Ja Jesús arja' xoc pa jay in xe'ekaji ja moya' ruq'uin in bix chique rmal: —¿La nenimaj chi anin nincowini nixntzursaj? xeche'xi. —Can Kajaw, kotak chi natcowini nokatzursaj, xeche' tre.
23477	MAT 9:29	Ja c'a Jesús arja' xuchap ja quewach in xbij chique: —Como c'o yukulbal ec'u'x wq'uin, camic njaktaji ja rewach, ne' chique,
23478	MAT 9:30	in queri' queban, jaktaji quewach. Ja c'a Jesús xbij chic chique: —Congana nban recomendar chewe, majun bar ta tri' nebij wi', ne' chique.
23481	MAT 9:33	Ja c'a Jesús xlasajel ja ritzel espíritu tre ja rachi in ni jari' hora xumaj tzij. Ja c'a winak congana c'asc'o'i quetz'at in quewa' quibij ri': —Ni majutij bantajnak ta ja quewari' chipan ja katinamit Israel, xeche'e.
23482	MAT 9:34	Pro ja c'a fariseo eje'e' quewa' quibij ri': —Xa poder rxin ja jefe quixin ja ritzel tak espíritu xa jari' nucoj chi quilasaxic ja ritzel tak espíritu, xeche'e.
23485	MAT 9:37	C'ac'ari' xbij chique ja rdiscípulo: —Ni katzij wi' nbij chewe, ja winak eje'e' e cani' jun nimlaj tijco'm ja k'en chic ja utz chic nba̱n cosechar pro ja rajsamajela' ja nebano cosechar quixin xa ma e nim ta.
23491	MAT 10:5	Ja c'a Jesús arja' xerutakel ja cablajuj discípulo in bien xuch'obel chiquewach nak ja xtequibana': —Ma tec'amel ta je'e ja bey ja nbe cuq'uin ja winak ja ma e aj Israel ta in chakaja' ni majun tinamit quixin aj Samaria xquixoc ta chipan.
23493	MAT 10:7	Chipan ja viaje xteban nijawawa' xteya' rbixic chique ja winak ri': —Xa nnakajinto ja gobierno xin chila' chicaj, quixche' chique.
23498	MAT 10:12	Ja tok nixoc chipan ja jay quewa' nebij ri': —Ja quicotemal xin Dios tiq'ueje' pan ewochoch, quixche' chique.
23535	MAT 11:7	Ja c'a Jesús kas elem nqueban ja ca'i' discípulo tok xumaj tzij cuq'uin ja winak tre ja Juan Bautista: —Ja Juan ja tok q'ueje' pa tak lugar ja kas talan wi' ¿nak c'a tre tok xixbe ruq'uin chi rtz'atic, la rmal ja Juan chi xa puersa cani' jun aj nsi̱l rmal xcomel?
23538	MAT 11:10	Queri' nbij chewe como ja Juan arja' chomarsani ja bey rxin ja Cristo ja cani' tz'ibtal can chipan ja rtzobal Dios quewari': —Anin ntakel ja ntajko'm chi nnabeyaj chawach utzc'a chi arja' nerchomarsaj ja rabey. Queri' bitajnak can rmal ja Dios tre ja Cristo.
23545	MAT 11:17	—Ajoj kaban ja música xin quicotemal pro ja rixix mta xajoj xeban, ma xixquicot ta. In kaban chic jun xin bis in nixtac'a xixbison ta chakaja', ni majun nak ta newajo', neche'e ja rac'ala' chique ja jun chic moc.
23549	MAT 11:21	—Congana lawulo' chewe ixix ja rix aj Corazín in congana lawulo' chewe ixix chakaja' ja rix aj Betsaida. Queri' nbij chewe como congana nimak tak milagro xinban chewach pro ni ma xeq'uex ta wi' ja rena'oj. Ja nimak tak milagro xinban chewach wixta ban chiquewach ja ritzel tak winak ja raj Tiro in ja raj Sidón ojer queq'uex ta c'ari' ja quina'oj in queya' can ta c'ari' ja ritzelal, queban ta c'ari' ja nquic'utbej qui' chi nti'on chique ja ritzelal ja quibanon chipan ja quic'aslemal.
23555	MAT 11:27	In xbij chic chique: —Ni majun nak ta ja maquita jachon pa nuk'a' rmal ja Nata'. Ni majun nak ta otakyon ja kas mero rna'oj ja Ralc'walaxel pro ja rotakyon xa ruyon ja Dios ja Tatixel. In chakaja' ni majun nak ta otakyon ja kas mero rna'oj ja Tatixel pro ja rotakyon xa nuyon anin ja rin Alc'walaxel, in ja rencha'on chi nk'alasaj chiquewach, eje'e' cotak chakaja'.
23565	MAT 12:7	C'o jun tzij rbin can ja Dios quewari': —Ja kas nwajo' chewe chi neban, tepokonaj quewach ja winak, jari' más chi na nc'atzini chwach ja netzujuj jule' sacrificio chinwach, ne'e. Ja wixta ch'obtajnak emwal ja nbij ja tzij ri' maquita xebij ari' chi xajan ja queban ja ndiscípulo tok ma xajan ta.
23583	MAT 12:25	Pro ja c'a Jesús arja' bien rotak ja quimajon rch'obic ja fariseo in xbij chique: —Ja gobierno xa nak ta chi gobierno'il, wi xa división nuban chibil ri' jari' xa nyojtaji. In queri' tre jun tinamit chakaja' in chique jule' winak ec'o pa jun jay, wi xa división nqueban chibil tak qui' jari' xa neq'uisi.
23589	MAT 12:31	Rmalc'ari' tok anin nbij chewe, ja winak masqui nqueban ja il mac xa nak ta chi il maquil in chakaja' masqui nquibij jule' tzij tre ja Dios ja xa ofensa rc'amonto tre jari' c'o cuytajic trij. Pro ja wi nquibij jule' tzij tre ja rEspíritu Santo in wi: —Xa itzel ja nuban, wi neche' tre, jari' mta cuytajic trij.
23597	MAT 12:39	Pro bix chique rmal ja Jesús: —Ja winak ja nec'utun chwe chi nban jun milagro utzc'a chi ninquinimaj eje'e' xa e itzel tak winak, xa quiya'on can ja Dios. Pro ja milagro ja nquic'utuj jari' ni matinban wi' chiquewach xarwari' c'o jun ja milagro nbantaj na chiquewach, jun milagro ja cani' xuban ja rojer profeta Jonás.
23602	MAT 12:44	in quewa' nbij ri': —Ninmeloj chic jutij chipan ja wochoch ja bar inelnakto wi' nabey, ne'e. Ja c'a tok nekaj chic jutij ruq'uin ja rachi nutz'at ja ranma cani' jun jay congana talani, josk'in rpan in wekon chi utz.
23606	MAT 12:48	Ja c'a Jesús xbij tre: —Camic nch'ob chawach echinatak ja nute' in echinatak ja wach'alal, ne' tre.
23619	MAT 13:11	Ja c'a Jesús arja' xbij chique: —Ja rixix yatajnak chewe chi newotakij nak rbanic ja rawatal je'e tre ja gobierno xin chila' chicaj pro ja chique ja jule' chic winak le' eje'e' ma yatajnak ta chique.
23632	MAT 13:24	In c'o chic jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' xuban jun achi xutic jule' utzlaj ija'tz xin trigo pa rchenoj.
23635	MAT 13:27	Ja c'a rajsamajela' eje'e' xebe ruq'uin ja quipatrón ja ticowi ja utzlaj ija'tz, xequibij tre: —Kajaw ¿la ma utzlaj ija'tz ta c'a ja xatic chipan ja rachenoj? ¿Nak moda tok c'o jule' itzel tijco'm chicojol camic? xeche' tre.
23639	MAT 13:31	In c'o chi c'a jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' jun ti chirwach mostaza c'amarel rmal jun achi, xutic pa rchenoj.
23641	MAT 13:33	In c'o chic jun ja c'ambal tzij xbij chique quewari': —Ja gobierno xin chila' chicaj queri' rbanic cani' nuban jule' levadura ja nsapoji caxlanway rmal in c'o jun ixok xuc'am, xuya' chipan jule' k'or, oxi' pajbal harina ocnak. Ja c'a tok q'uiswani ja levadura mta ja maquita xekaj wi' tre ja k'or, congana samaj chipan. Queri' ja c'ambal tzij xbij chique.
23643	MAT 13:35	Queri' xuban utzc'a chi tri' bantaj wi' cumplir ja bitajnak can ojer rmal ja profeta quewari': —Ja tok xquintzijoni, c'ambal tak tzij ncoj. Ja rawatalto je'e ja tok maja'n titz'ucarto ja rwach'ulew anin nk'alasaj na. Queri' ja bitajnak can.
23645	MAT 13:37	Ja c'a Jesús quewa' xbij chique ri': —Ja nticowi ja utzlaj ija'tz jari' anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak.
23660	MAT 13:52	In xbij chic jutij chique: —Como nch'obtaj emwal rmalc'ari' nbij chewe chi canojel ja maestro ja nquitijoj qui' tre ja gobierno xin chila' chicaj eje'e' e junan ruq'uin jun rajaw jay ja c'oli nojel ruq'uin ja nc'atzini, c'o c'ac'a, c'o ma c'ac'a ta chakaja' in arja' nlasajto xa nak ta nc'atzin tre chi ca'i'. Queri' ja xbij chique.
23665	MAT 13:57	Queri' quibij, ni majun quigana ruq'uin, xa pokon nquena'. Ja c'a Jesús arja' xbij chique: —Ni majun profeta xin Dios ja maquita lok' nna'i xarwari' ma lok' ta nna'i cumal ja rach aj tinamit in nixtac'a cumal ta ja rec'o pa rochoch chakaja', ne' chique.
23668	MAT 14:2	Ja c'a Herodes arja' xbij chique ja rajsamajela' ja rec'o ruq'uin: —Ja rachi ja maxco' ntajini nuban arja' Juan Bautista c'astajnakto chiquicojol camnaki' chewi' c'a tok ocnak tre ja nimak tak poder ja ntajini nsamaj ruq'uin camic, ne' chique.
23669	MAT 14:3	Queri' xbij como bien rotak chi arja' camsan rxin ja Juan Bautista tokori' tok xutak rchapic, baq'ui in coj pa che'. Queri' xuban tre rumac ja bix tre rmal ja Juan Bautista chi: —Ma rubey ta abanon chi ac'amon ja rawixnam, ne'xi. Como ja Herodes arja' rc'amon ja rixnam rbina'an Herodías, rxjayil jun rch'alal rbina'an Felipe.
23674	MAT 14:8	Pro ja xtan bix tre rmal ja rute' nak ja xtic'utuj tre ja Herodes in quewa' ja xc'utuj tre ri': —Ja rwi' ja Juan Bautista taya'a' chwe pa jun plato, ne' tre.
23681	MAT 14:15	Ja c'a tok kaj k'ij ja rdiscípulo ja Jesús eje'e' xebe ruq'uin in quibij tre: —Ja lugar ja rokc'o wi' ri' congana talani in xuban hora, mejor ja naban, que'ataka'el ja winak pa tak aldea chi nequilok'o' ja nquetij, xeche' tre.
23682	MAT 14:16	—Mta rjawaxic chique chi nebe, ixix nixyo' chique ja nquetij, xeche'x rmal ja Jesús.
23683	MAT 14:17	—Pro mta nak ta kac'amonto xarwari' jo'o' rkan caxlanway in e ca'i' cakan ch'u', xeche' tre.
23688	MAT 14:22	C'ac'ari' ja Jesús xbij chique ja rdiscípulo: —Puersa nixoquel chipan ja lancha, nixbe chajuparaj ya', nixnabeyaj chinwach, ne' chique, in xeruban can despedir ja winak.
23693	MAT 14:27	Ja c'a Jesús xbij chique: —Ma ticapuj ta ec'u'x, xwa'n anin, ma texbej ta ewi', ne' chique.
23699	MAT 14:33	Ja c'a rec'o chipan ja lancha eje'e' quemaj rya'ic ruk'ij, quewa' quibij tre ri': —Ni katzij wi' chi atat ja rat Ralc'wal Dios, xeche' tre.
23705	MAT 15:3	Ja c'a Jesús arja' xbij chique: —Pro ja c'a rixix chakaja' ma eniman ta ja mandamiento xin Dios como c'o jule' costumbre necoj chibil tak ewi' ja xa nuyoj ja mandamiento.
23706	MAT 15:4	Queri' nbij chewe como ja Dios c'o jun mandamiento rya'on chewe, quewa' nbij ri': —Lok' que'ana'a' ja ratata' ate', ne'e. In jun chic mandamiento rya'on chewe quewa' nbij ri': —Ja wi c'o jun xa itzel ntzijon tre ja rtata' owi rute' jari' puersa ncamsaxi, ne'e.
23707	MAT 15:5	Pro ja rixix xa ma lok' ta ne'ena' como quewa' ja tijonem neya' ri': —Ja wi nabij tre atata' owi ate': —Camic maquincowini natnuto' tre ja c'o rjawaxic chawe como nbin chic tre ja Dios chi rxin chic arja' ja c'o wq'uin, wi natche' tre,
23715	MAT 15:13	In bix chique rmal ja Jesús: —Ja tijonem, xa nak ta chi tijonemal, ja Nata' ja c'o chila' chicaj wi ma arja' ta ticyon rxin jari' tijonem xa nyoji cani' nba̱n tre k'ayis xa nboki.
23726	MAT 15:24	In bix chique rmal ja Jesús: —Ja Dios xa ruyon cuq'uin ja tinamit Israel inrtakonto wi', eje'e' e cani' tak carnelo etzaknak, xeche'x rmal.
23728	MAT 15:26	Ja c'a Jesús quewa' xbij tre ja nc'ambajbej rxin: —Ma rubey ta xtic'am ta queway ja ralc'walaxela' in xtiq'uiakel ta chiquewach tak tz'i', ne' tre.
23734	MAT 15:32	C'ac'ari' ja Jesús xersiq'uij pon ja rdiscípulo, quewa' xbij chique ri': —Congana npokonaj quewach ja winak, tuban oxi' k'ij queq'ueje' wq'uin in mchita nak chi ta nquetij. Mta ngana nenutakel ja maquita xquewa'el, matzij xa quetujkar pa bey rmal wa'al, ne' chique.
23743	MAT 16:2	In bix chique rmal: —C'oli neban je'e tok noc ak'a' quewa' nebij ri': —Camic buena ja tiempo penak, ja caj nc'utuwi, congana quiak, nixche'e.
23744	MAT 16:3	In c'o je'e ja pa tak sakaric quewa' nebij ri': —Ja tre jun k'ij ri' ma buena ta ja tiempo penak, ja caj nc'utuwi, congana quiak in congana mukuli, nixche'e. Caca' epalaj, ixix bien nch'obtaj emwal nak rc'amonto ja netz'at je'e chicaj pro ja ntajini nuban ja Dios chewach chipan ja tiempo ja rokc'o wi' ri' jari' ni matich'obtaj wi' emwal nak rc'amonto.
23747	MAT 16:6	Ja c'a Jesús xbij chique: —Kas bien tech'obo', kas tebana' cuenta ewi' chwach ja levadura quixin ja fariseo e cachbil ja saduceo, ne' chique.
23754	MAT 16:13	Ja c'a Jesús tok xe'ekaj chinakaj ja tinamit Cesarea ja c'o pa rcuenta Filipo arja' xc'axaj chique ja rdiscípulo: —Anin ja rin Alc'walaxel ja xinoc alaxic cuq'uin ja winak ¿nak inocnak wi' ja nquibij chwe ja winak? ne' chique.
23756	MAT 16:15	—Ja c'a rixix ¿nak nebij chwe, nak inocnak wi'? ne'e.
23757	MAT 16:16	Peti ja Simón Pedro, xbij tre: —Ja ratat at Cristo at Ralc'wal ja c'aslic Dios, ne' tre.
23758	MAT 16:17	Ja c'a Jesús arja' xbij tre: —Congana qui'il chawe Simón ja rat rc'ajol Jonás como ja c'a xabij kaj chwe ma winak ta xek'alasan ta chawach, ja Nata' ja c'o chila' chicaj arja' k'alasan chawach.
23763	MAT 16:22	Ja c'a Pedro arja' xuchap chi ruk'a' in xumaj rch'a'ic tre ja xbij: —Dios ta xtipokonaj awach, ja xabij le' mta moda xtibantaj ta, ne' tre.
23764	MAT 16:23	Ja c'a Jesús xuya' vuelta in xbij tre ja Pedro: —Catel chinwach Satanás, atat xa at cani' jun abaj ninapajsaj chipan ja bey nmajon. Queri' nbij chawe como ma queri' ta nawajo' chwe chi nban ja cani' nrajo' chwe ja Dios chi nban, xa junan ana'oj cuq'uin winak, ne' tre.
23765	MAT 16:24	C'ac'ari' ja Jesús xbij chique ja rdiscípulo: —Xa nak ta ja c'o rgana nyuke' ruc'u'x wq'uin rjawaxic chi matuya' rgana ja tzabuklaj c'aslemal rc'an. Rjawaxic chakaja' chi matipokonaj nutij ja rpokonal mwal in ntre'el chwij. Jari' cani' jun cruz nya̱' trij pro matipokonaj nuc'am ja cruz, nrijkajel in nbe ja bar necamsax wi'.
23778	MAT 17:9	C'ac'ari' xebe, kas exulanto parwi' ja jayu' ja tok bix chique rmal ja Jesús: —Ni majun bar ta tri' xtebij wi' ja xetz'at, c'a tokori' xtebij ja tok c'astajnak chic chiquicojol camnaki' ja Ralc'walaxel ja xoc alaxic cuq'uin ja winak, xeche'xi.
23779	MAT 17:10	Ja c'a rdiscípulo eje'e' quibij tre: —Ja wi queri' nabij ¿nak c'a tre tok ja maestro xin ley eje'e' nquibij chi ja rElías rjawaxic chi arja' npi na nabey chwach ja Cristo? xeche' tre.
23780	MAT 17:11	—Ni katzij wi' nquibij chi ja' Elías npeti nabey chi nurchomarsaj nojelal.
23786	MAT 17:17	Ja c'a Jesús tok c'axtaj rmal ja bix tre rmal ja rachi quewa' xbij ri': —Ixix ja rix tinamit Israel, ni taka'an mta wi' yukulbal ec'u'x wq'uin, taka'an yojtajnak ja rena'oj. Taq'ue titzuri ja nsamaj checojol, c'ayew chwe chi ncoch' más ja matiyuke' ec'u'x wq'uin. Camic tec'ama'to ja rala' wq'uin, ne' chique.
23789	MAT 17:20	—Rumac ja yukulbal ec'u'x wq'uin xa ti ma nim ta chewi' tok ma xixcowin ta. Como ni katzij wi' ja xtinbij chewe ri', ja wi c'o yukulbal ec'u'x wq'uin, wi nsamaji ja yukulbal ec'u'x ja cani' nuban jun ti chirwach mostaza nixcowin c'ari' neban jun nimlaj samaj. Cani' trewa' ja jun jayu' ri', nixcowini nebij tre chi neli ja bar c'o wi' in nbe cha jun lugar chic in nixrnimaj in mta nak chi ta ja maquita nixcowini neban.
23791	MAT 17:22	Ja c'a Jesús c'o chic pa Galilea e rachbil ja rdiscípulo ja tok arja' xbij chic chique: —Ja Ralc'walaxel ja xoc alaxic cuq'uin ja winak arja' nja̱ch na pa quek'a' ja winak,