23233	MAT 1:20	A Iosep e ba lolohoi vuvu na goloa kua, na engel kana Paraha ia bele vona na manginunginua ki tania, “Iosep tubuni Devit, taua nu kuahi koto pelea a Maria kara go, na vuna kapiru kena na magalina ia e bele na matuhanga kana Vule Tumonga.
23234	MAT 1:21	A Maria da e valohia kapiru tamohane katiu, da tu kohania hizana ni Iesus, na vuna ia da e vaikoli kara kana manumanu na kadia manaunaua.”
23236	MAT 1:23	“Miu longoria, na tavine tizula kua ma beta ni ngoro kamana tamohane katiu da e magalina ki valohia kapiru tamohane katiu, da e kohanga ia ni Imanuel.” Vuvuna hiza kua e tani barae, “A Vuvu e kamadolu.”
23240	MAT 2:2	Dia ka mai huhule kirina dia ka tania, “Kue kapiru kena e valohua kua kete kara King ke vuni Iuda? Hita ta hada kana vitovito na kahita malala rae ni Ist. Hita ka mai hita kata lotu vona.”
23242	MAT 2:4	Ia koi lupunia na hetpris kamahi kamana tisa kamahi kara lo. Ia hulenidia, “Da e valohua a Kristus ni ve matoto?”
23243	MAT 2:5	Dia ta tania, “Na taon a Betlehem na poloka distrik a Iudea, na vuna na profet e vapolungania ki tani barae,
23244	MAT 2:6	‘Palaka, ho a Betlehem tu malala kote matoto, na garigari ke vuni Iuda, palaka ho da tu dopa ku hizanga na taon laveve kua ni Iudea. Na vuna na poloko, da Paraha katiu e bele kete vamuga ni vatunga dala na kagu manumanu a Israel.’”
23246	MAT 2:8	Pale, ia geridia vano kiri Betlehem ki tania ni dia, “Miu vano kaze papa kara kapiru kena. Miu kene paria. Miu ta tani hoto kagu. Hau ve kata vano lotu vona.”
23251	MAT 2:13	Muri na saveman kamahi kua dia te vavana, na engel katiu kana Paraha e bele ni Iosep na manginunginua ki tania vona, “Lama nu pelea kapiru kamani titinana miu na hava vano kiri Isip. Miu mia ra kena, ki mule na dama hau mule ka tania miu ka vamule. Na vuna a Herot da e kaze kara kapiru kete hubi matehia.”
23253	MAT 2:15	Dia ta mia ni Isip ia ia ki vano a Herot ki mate. Goloa kua e bele kete pori matoto na polea katiu kua a Vuvu e tania na havana kana profet ki tani barae, “Hau ta kohani mulehia tugu ki gotala ni Isip.”
23256	MAT 2:18	“Halingana kaka katiu e longora ni Rama, na halingana tangia kapou matoto. A Resel e tatangizia habu tutuna ki beta matoto ni kulina kete taloa ni manga, na vuna ti beta habu tutuna.”
23258	MAT 2:20	ki tania, “Madiri nu pelea kapiru kamani titinana miu na vamule vano kiri Israel, nuhu kua dia ta paparakilania dia kata hubi matehia na kapiru, dia te varimateai.”
23261	MAT 2:23	Ia vano kini mia na taon kua e kohanga ni Nasaret. Kubarae nazia kua na profet kamahi dia ta tania varira, ti pori, “Da ia ti kohanga ia na kaka bukuni Nasaret.”
23263	MAT 3:2	ki tatani barae, “Miu pokizia kamiu mogemoge, na kingdom ke Vuvu ti mai kini kozoho!”
23264	MAT 3:3	A Jon ia na kaka kua a profet Aisaia e popole vona varira ki tani barae, “Na kaka katiu e gogoe na poloka deset ki tatani barae, ‘Vaida dala kara Paraha, katia dala kamahi ni mahoto kirina!’”
23268	MAT 3:7	Tania a Jon ki hadavia kua a vuni Parisi kamani vuni Sadyusi luba dia te mamai vona kete vazuguvidia, ia tania kiridia, “Miu habu tutuna humata kamahi! Azei ti kalohu hoto kamiu, kua miu kene vavarihavai na magali varitihia ke Vuvu kua ti mamai?
23270	MAT 3:9	Tabarae miu na lohoia miu na tania da beta miu kata pelea zahatanga na vuna miu ta tania miu na habu tubuni Abraham, na vuna ta tania ni miu, a Vuvu e dangea kete katia vatu kamahi kua dia na kiri habu tubuni Abraham!”
23272	MAT 3:11	“Hau ta vazuguvimiu na naru kete vatunga habuka miu te pokizia kamiu mogemoge. Palaka muri ni niau kaka katiu da e mai, ia e dopa ki hizanga ni niau, hau beta na kaka pa na dangea kata luga kana sandel. Ia da e vazuguvimiu na Vule Tumonga kamana haroho.
23273	MAT 3:12	Ia e mai kamana kana fok kete kizuvia na vit ni varaga zahenia kara kavili, kavili ni pele kakava tahetahena vit na palekangana. Da e tapi lupunia hana palekangana vit na rumaka vit, palaka da e tunia na tahetahena vit na haroho kena beta ni lala kete mamate.”
23275	MAT 3:14	Palaka a Jon e parakilania kete katia a Iesus ni pokizia kana lohoihoia, ki tania vona, “Ma ho koto vazuguviau, e kuziha kunu huleniau kata vazuguviho?”
23276	MAT 3:15	A Iesus ki tania, “Vatahia, kati baraenia kua habuka hau ta tania, tolu kata vaporihia na lohoihoia mahoto, kua a Vuvu e tania tolu kata katia.” Pale, a Jon ia muri na kana lohoihoia.
23278	MAT 3:17	Na halinga katiu e pe na lagato ki tania, “Na Tugu matoto kena, e lala kete kuligu matoto kirina ka magali katiu matoto kamana.”
23281	MAT 4:3	Pale, na kakanaka pado rukurukua ia mai bele vona ki tania vona, “Ni ho tuni Vuvu, tania na kedo kamahi kua dia na kara bret.”
23282	MAT 4:4	Palaka a Iesus ki kolia kana polea ki tania, “E vapolu bareanga na poloka buk ke Vuvu, ‘Mara beta kaka ni mahuri na bret za, palaka kaka da e mahuri na polea laveve kena e pe na havani Vuvu.’”
23284	MAT 4:6	Ia tania vona, “Ni ho Tuni Vuvu, raga ziho kiri heva, na vuna, e vapolu bareanga na poloka buk ke Vuvu, ‘A Vuvu da e geria kana engel kamahi dia ka kodoniho. Da dia ta zikoviho na limadia, ki mara beta nu valitia kabe na kedo.’”
23285	MAT 4:7	A Iesus ki tania vona, “Na polea kana Paraha e tani barae ve, ‘Tabarae nu papado rukia a Paraha, ka Vuvu.’”
23287	MAT 4:9	Ia tani barae ni Iesus, “Nu padonia tuturu, nu lotu ni niau, goloaloa laveve kua da ta vala ni niho.”
23288	MAT 4:10	A Iesus ki tania kirina, “Kakava ni niau, Satan! Na polea kana Paraha e tani barae, ‘Lotu na Paraha ka Vuvu, ku vora kana za.’”
23293	MAT 4:15	“Garigari ke vuni Sebulun kamana ke vuni Naptali, e ngoro kozoho na hiripa dala kapou kua e ziho kara dazi, na paligena naru a Iordan, ni Galili, malala kana manumanu motu kua beta dia na lala dia kata bilip ni Vuvu,
23294	MAT 4:16	nuhu kua dia ta lala dia kata mimia na rodo, kava dia te hadavia laet kapou. Nuhu kua dia ta mimia na lirungana matea, laet ti bele ni dia kava.”
23295	MAT 4:17	Kilaka kena ki vano, a Iesus ti varivuvu keteni kalohunia polea kana Paraha na manumanu ki tani barae, “Miu pokizia kamiu mogemoge, kava kingdom ke Vuvu ti mai kini kozoho.”
23297	MAT 4:19	A Iesus ki tania ni hiro, “Mo mai muri ni niau, kata vatunga makina pelepelea na kaka ni moro.”
23306	MAT 5:3	“Nuhu kua miu ta hada lala habuka miu ta balakavua matoto na lohoihoia ke Vuvu, ia miu kata hilohilo, na vuna na kingdom ke Vuvu ia e kamiu.
23315	MAT 5:12	Miu hilohilo matoto, kadoamiu kua e gugurimiu na lagato e kapou matoto. Dia ta kati baraenia ni miu na vuna zia, varira dia ta kati baraenia ve na profet kamahi bukuni varira.”
23316	MAT 5:13	“Miu na sol kara garigari. Palaka kua ta sol ni vatia milolokana, da kati zinganga ki kara sol mule? Da ti beta keteni kemi kara goloa katiu, da ti varaganga, manumanu kini vavaka taduria.
23319	MAT 5:16	Ia e habuka za, katia ka laet ni hada na pidaka manumanu, dia kata hada ka maki pa, dia na vala glori ni Tamamiu kua ia e heta na lagato.”
23320	MAT 5:17	“Tabarae miu na lohoia hau ta ziho kata pele kakava lo ke Moses kamana polea kana profet kamahi. Beta, hau ta ziho kata katia kadia polea ni pori.
23323	MAT 5:20	Ta tania ni miu, ta kamiu moge ni beta ni dopa ni mahoto livutia na moge kamahi kana tisa kamahi kara lo kamana Parisi kamahi, da mara beta matoto miu na hoho na kingdom ke Vuvu.”
23324	MAT 5:21	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria e tani barae voa na manumanu bukuni varira, ‘Taua miu na hubi matehia kaka. Azei kua e hubi matehia kaka da e koto voa kirua.’
23325	MAT 5:22	Palaka hau ta tania ni miu azei kua ta magalina ni vavaritihi kiri tazina. Da tu vamadira na kotoa. Azei ve kua tani pole hilenia tazina, da e koto voa kirua na kotoa kapou. Palaka, azei kua tani tania kiri tazina, ‘Longolongo ho!’ Ia ho da tu kara haroho ni hel.
23329	MAT 5:26	Hau ta tani matotonia ni niho, mara beta nu gotala mule na karabus, da tu mia, ia ku kade hozovia matoto na naba na moni kua e tanga koto kadea, ba muri kunu gotala.”
23330	MAT 5:27	“Miu ta longoria kua e tanga, ‘Taua nu katia makina magali buhua.’
23333	MAT 5:30	Kua lima kiri maroro kini katiho kunu katia goloa zaha katiu, kiri hutuzia nu varaga. E dopa ki kemi koto vatia dihura livuha katiu, tabarae ni katiho nu pekato, ni varaganga livuha laveve kara hel.”
23334	MAT 5:31	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria varira e tani barae vonanga, ‘Azei kua kini vamia tapunia gona, ia ma kete vala pepana vamia taputapua ni gona kete lalanga habuka ia ti vatia kava.’
23335	MAT 5:32	Palaka hau ta tania ni miu, ma tavine e balebale kamana tamohane motu, ku vamia tapunia. Palaka kua tanu vamia tapuni vetania a go, ia kava tu katia kini kara magali buhu. Azei kua e kabania tavine kua e vamia tapuanga, ia e katia makina magali buhua.”
23336	MAT 5:33	“Miu ka longoria ve kena e tanga na nuhu bukuni varira, ‘Tabarae miu na mapamapa vairuku. Palaka miu kati matotonia nazia kua kava miu te mapamapa ni Vuvu miu kata katia.’
23340	MAT 5:37	Vatia ka ‘Taranga’ ni ma ‘E,’ ka ‘Linganga’ ni ma ‘Betaka.’ Tanu taruhia polea katiu ve kamana, polea kena, e pe na kaka zaha kena.”
23341	MAT 5:38	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria muga kua e tani barae vonanga, ‘Kua kaka katiu kini goro keuhia matana kaka katiu, ia miu goro keuhia ve matana. Kaka katiu kini hutu pazuhia hazena kaka katiu, ia miu hutu pazuhia ve hazena.’
23345	MAT 5:42	Kua kaka katiu kini huleniho kara goloa katiu, vala vona; ta kaka katiu ni huleniho kete pelea ka goloa katiu ba muri ni vala mulehia, taua nu vanga holuholu vona.”
23346	MAT 5:43	A Iesus ki tani barae ve, “Varira miu ta longoria e tani barae voa, ‘Kete kukulimiu kiri habu kurakuramiu, miu zaha kara hamiu vagi kamahi.’
23351	MAT 5:48	Miu, miu kata mahoto matoto, habuka kua a Tamamiu, kua e heta na lagato ia e mahoto matoto.”
23352	MAT 6:1	“Miu lohoia tabarae miu na kakatia kamiu moge kemikemi kara manumanu kete hahadavia. Ta miu na kukubarae, da beta a Tamamiu kua na lagato kete kademiu.
23355	MAT 6:4	Kubarae ka galanga kemi kena tu katia, ia ho za tu lala. Pale, a Kamama kua e lala kete hada nazia kua e lala kete kati paritigianga, da ti kadeho vona.”
23356	MAT 6:5	“Kua miu kene lolotu, taua miu na balika manumanuna vairukua na lotua! E lala kete kulidia matoto kua dia kata madi dia na lolotu na poloka haus lotu, ia mai na hiripa daladala kamahi manumanu laveve kete hahadavidia. Hau ta tani matotonia ni miu, kava dia te pele hozovia kadoadia.
23360	MAT 6:9	Kua miu kene lotu, miu tani barae, ‘Tamahita heta na lagato, paleka hiza kua e tumonga ni vazaheanga.
23364	MAT 6:13	Tabarae nu pelehita vano na parakilakilanga kua mara beta hita na madi ni bada vona, palaka pele kakava hita na limana kaka zaha.’
23366	MAT 6:15	Palaka kua ta beta miu na lohoi bala moge zaha kua kaka motu e katia ni miu, a Tamamiu ve mara beta ni lohoi bala kamiu moge zahazaha.”
23367	MAT 6:16	“Kua miu kene mahoho tabarae miu na katia matamiu ni hada zahazaha, habuka nuhuta vairukua na lotua kua dia ta lala dia kata kakatia. Dia ta lala dia kata katia matadia ni hada wari matoto, dia ta lohoia dia kata vatunga manumanu ni hadavia habuka dia ta mamahoho. Hau ta tani matotonia ni miu kava dia te pelea kadoadia kava.
23369	MAT 6:18	kete beta manumanu dia kata lala habuka miu ta mamahoho, palaka a Tamamiu kua mara beta miu na hadavia; ia da e lala. Pale, a Tamamiu kua e hadavia nazia kua miu ta kati paritiginia, ia da ti kademiu.”
23370	MAT 6:19	“Tabarae miu na tatapi lupunia kamiu goloaloa mata mulimuli ri na garigari, na vuna da na tumelu kamana ros e vairohia, nuhuta vanahoa ve da dia ta hutu vulahia ka ruma dia ka vanahea.
23372	MAT 6:21	Na vuna, kua ka goloaloa mata mulimuli ni ngongoro ni ve, ia da ka lohoihoia ve e ngongoro ra kena ve.”
23373	MAT 6:22	“Matadolu ia na lam kara livuhadolu. Kua matamiu ni kemi, ia da livuhamiu ve e vonu na laet.
23374	MAT 6:23	Palaka kua matamiu ni zaha, livuhamiu laveve da e rodorodoa. Pale, ta laet kena na poloko ni beta ni hahada, ia da ti rodorodoa matoto!”
23375	MAT 6:24	“Mara beta kaka katiu ni gala habuka vora kana tubu rua. Da e kulina kara katiu ki beta kete kulina kara ruana, o da e longoria polea kana katiu ki vala lamana kara katiu. Mara beta nu kara vora ke Vuvu nu vora ve na Moni.”
23376	MAT 6:25	“Kubarae ka tania ni miu, tabarae miu na lolohoi vuvu na kamiu mianga. Nazia miu kata hania o nazia miu kata hinumia; o kara livuhamiu, kua nazia miu kata zozohoria. Kadolu mianga ia beta ni kara hanihani za o livuhadolu ia beta ni kete vavazohora za.
23382	MAT 6:31	Tabarae miu na lolohoi vuvu marata, miu na tatani barae, ‘Da tolu ta pelea hadolu haninga kamana hinua kamana kadolu lavalava kamahi ni ve?’
23385	MAT 6:34	Kubarae taua miu na lolohoi vuvu na dama vaila, dama vaila ia da kana vari mule vona kena. Vatia na goloa zahazaha kara dama katiu ia kete kara dama kena za.”
23386	MAT 7:1	“Taua miu na sikelnia kaka, kete beta a Vuvu kete sikelnimiu.
23389	MAT 7:4	Da bakazi kunu tania ni tazi, ‘Mai na pele kakava havuvuka palang na mata!’ Palaka ho mule na podana hai ia e ngongoro na mata.
23391	MAT 7:6	Taua miu na pelea goloa tumonga, miu na vala ni kauaua. Taua miu na vala kamiu tali mata muli na boroboro. Tabarae dia na vaka taduria, dia ta tare poki kirimiu dia ta hanimiu.”
23392	MAT 7:7	“Hule kete valanga ni niho; Tutu koto paria; hubihubia doa ia ni vukaza kiriniho.
23397	MAT 7:12	Katia na manumanu nazia kua ho e kukuli dia kata katia ni niho ve. Na vuna ia kena ia na vuvuna lohoihoia kua na lo ke Moses, kamana vaketeketea kamahi kana profet kamahi.”
23398	MAT 7:13	A Iesus ki tani barae ve, “Miu hoho miu na pe na doa kote, na vuna zia na hatama kara golua ia e kapou, na dala kua e vano kirina, ia e volo papa matoto, manumanu luba dia ka mumuri vona.
23399	MAT 7:14	Palaka na hatama kara mahuria ia e gala kote. Na dala kua e vano kirina e vitiha, manumanu taza za, dia ta paparia.”
23400	MAT 7:15	“Miu lohoimiu na profet vairukuruku kamahi, kua dia ta lolohoria hulita sipsip dia ka mamai ni miu, palaka na polokodia matoto ia dia ta habuka kauaua mata varihanihani.
23406	MAT 7:21	Beta ni manumanu laveve kua dia ta lala dia kata kokoi baraeniau, ‘Tubu, Tubu,’ dia kata hoho na kingdom ke Vuvu. Palaka nuhu za kua dia ta mumuri matoto na lohoihoia ke Tamagu kua heta na lagato.
23407	MAT 7:22	Na damana kotoa kapou, manumanu luba da dia ta tani barae ni niau, ‘Paraha, Paraha, na hiza hita ta lala hita kata vala polea ke Vuvu na manumanu, na hiza hita ta lala hita kata pele kakava vule zaha, hita ka kakatia ve mirakel luba.’
23408	MAT 7:23	Hau da ta tania ni dia, ‘Hau beta matoto na lala miu. Miu kakava ni niau, miu ta nuhuta moge zahazaha!’”
23409	MAT 7:24	“Kubarae, azei kua tu longoria kagu polea ku muri vona, ia ho tu balika kaka kua kana lohoihoia vona, ki habatia kana ruma na huduna kedo faundesion.
23412	MAT 7:27	Na huza ki mai na loka ki pado, kavili ki habinia ruma, na ruma ia tua. Na ruma da e tua zahazaha matoto.”
23416	MAT 8:2	Kaka katiu lepra vona, e mai ia padonia tutura na mugani Iesus ki tania, “Tubu, ni kuli, katiau na klin mule.”
23417	MAT 8:3	A Iesus ia tabe vano, ia vakulia na kaka kua ki tania, “Hau e kuligu. Pele, klin mule.” Na lepra ia kakava pamuhi na livuhana.
23418	MAT 8:4	Pale, a Iesus ia tania vona, “Longoria! Taua matoto nu tania na kaka katiu. Palaka vano, ho tu vatungaho na pris, ho tu katia na opa kena a Moses e tania, koto vatunga na manumanu habuka kava tu kemi kava.”
23420	MAT 8:6	Ki tani barae ni Iesus, “Paraha, kagu vora e mazahitia ki ngongoro na kagu ruma, livuhana laveve e matemate ki hatunia varitihia kapou matoto.”
23421	MAT 8:7	A Iesus ki hulenia, “Kata vano na kati kemihia?”
23422	MAT 8:8	Na kepten kara armi kua ki tania, “Tubu. Hau beta na kaka pa ni dangea kua koto mai hoho na kagu ruma. Palaka tania za, kagu vora ni kemi mule.
23423	MAT 8:9	Na vuna hau ve, na opisa taza dia ta dopa paraha ni niau, dia ta hada ni niau, hau ve ta hada na soldia taza ve. Kua na tani barae na kaka kua, ‘Vano!’ ia da e vano; kua na tani barae na kaka kuarina, ‘Mai!’ ia da e mai; kua na tania na kagu vora, ‘Katia goloa kua!’ ia da e katia.”
23424	MAT 8:10	A Iesus ki longo baraenia kana polea, ki zipa zahe matoto na kana polea. Ia ki tani barae na manumanu kua dia ta mumuri vona, “Hau ta tani matotonia ni miu, ma beta matoto na paria kaka katiu ni Israel kua kana bilip e kapou balika kana kaka kua.
23426	MAT 8:12	Palaka nuhu kua ma dia kata mia na poloka kingdom ke Vuvu, da dia te varaga gotalanga, kara poloka rodo, na palaka kena da dia te hahaloho, hazedia kini vuvuluhero.”
23427	MAT 8:13	Pale, a Iesus ia tania na kepten kara soldia kua, “Vano! Nazia kua tu bilip kirina, da ti bele matoto.” Pale, kilangata pamuhi na aua kena matoto, kana vora ia kemi pamuhi.
23431	MAT 8:17	A Iesus e katia goloaloa kamahi kua kini pori matoto na polea ke profet Aisaia kua e tani barae, “Ia ti luga kadolu bizea kamahi kini pele kakava kadolu mazahi kamahi.”
23433	MAT 8:19	Pale, na tisa kara lo katiu e mai ni Iesus ki tani barae, “Tisa, hau da ta ma mumuri za ni niho, malala kakei kena tu vano kirina ia hau da ta kamaniho.”
23434	MAT 8:20	A Iesus ki tani barae vona, “Kaua tegitegi kamahi kadia lovo vona na garigari, na manu kamahi baledia vona, palaka na Tuna Kaka, beta palaka kete vangorea bakana vona.”
23435	MAT 8:21	Na kaka katiu ve, ia na disaipel katiu; e tani barae ni Iesus, “Tubu, vatiau ka vano muga tavunia tamagu.”
23436	MAT 8:22	Palaka a Iesus ki tania vona, “Muri ni niau, vatia nuhu kena dia te varimateai kava, dia na tavunia kadia kaka mate.”
23439	MAT 8:25	Na disaipel kamahi dia ta vano vakongania, dia ka tania, “Paraha, vaikoli kiridolu! Tolu keteni mahitu!”
23440	MAT 8:26	A Iesus ki tania, “E kuziha miu ka kuahi? Beta matoto kamiu bilip?” Pale, ia madi kini pole kara kavili kamana dazi, ia malugunia pamuhi.
23441	MAT 8:27	Na disaipel kamahi dia ta ridi dia ka hule, “Kaka zia matoto kua? Na kavili kamana dazi ve dia ta longoria kana polea!”
23443	MAT 8:29	Hiro ta goe hiro ka tania, “Tuni Vuvu! Nazia matoto kuli kirina ni hita? Ma beta ni kilaka pitu. Kua tu mai koto nu kati zahatia ni hita, ai?”
23445	MAT 8:31	Na vule zaha kamahi dia ta hule haroinia matoto, dia ka tania, “Kunu pele gotalanihita, gerihita na vano hoho na kabuna boroboro kamahi kuari.”
23446	MAT 8:32	Pale, a Iesus ia tania ni dia, “Miu vano!” Pale, dia ta gotala, dia ta vano hoho na boroboro, na boroboro kamahi kua dia ta rovo kara balibali na hiripa naru dia kene raga kara poloka naru dia kene mahituhitu.
23450	MAT 9:2	Manumanu taza dia ta luga kaka katiu na dongi, kabena kamani limana e matemate ki mai ni Iesus. A Iesus ki hadavia habuka kadia bilip vona, ia tania na kaka kua kabena kamani limana e matemate, “Taua nu lohoi vuvu tugu; Ka manaunaua te lohoi bala kava.”
23451	MAT 9:3	Kilaka kua, na tisa kara lo taza dia ta pole ngungu dia ka tani barae, “Kaka kua e lolohoia kete pelea mudini Vuvu kua!”
23452	MAT 9:4	A Iesus e hada lala kadia lohoihoia, ia tani barae, “Kara zia miu ka ma tataruhia lohoihoia mata hilehilea kena na polokomiu?
23453	MAT 9:5	Polea kakei e malimu dopa kata tania. Kata tani barae, ‘Ka manaunaua ti lohoi balanga,’ o kata tani barae, ‘Madi nu vana?’
23454	MAT 9:6	Hau da ta vatunga matotonia ni miu habuka, na Tuna Kaka ia kana matuhanga vona na garigari kete lohoi bala manaunaua.” Pale, ia tania na kaka kua kabena kamana limana e matemate, “Madi nu pelea ka dongi nu vano kara ka ruma.”
23457	MAT 9:9	A Iesus e vatia palaka kua, ki vavana vano, ia hadavia na kakanaka pelepelea na takis katiu, hizana a Matyu e mimia na kana opis kara pelepelea na takis. Ia tania vona, “Mai muri ni niau.” Pale, a Matyu ia divurutia kini muri vona.
23459	MAT 9:11	Tania a vuni Parisi dia ka hada baraenia, dia ta hulenia kana disaipel kamahi, “E kuziha kamiu tisa ki hahanihani kamana nuhuta pelepelea na takis kamana nuhuta moge zahazaha?”
23460	MAT 9:12	A Iesus ki longoria polea kua, ia ki tani barae, “Nuhu kua beta mazahi ni dia, beta dia na lala dia kata vano hada na dokta, betaka, nuhu kua mazahi ni dia za, ia dia ta hahada dokta.
23461	MAT 9:13	Miu vano hada na polea kana Paraha miu na paria na vuvuna polea kua e tani barae, ‘Hau beta ni kuligu kara kamiu opa kamahi kua miu ta vavala ni niau. Hau e kuligu miu kata kati kemihia na manumanu.’ Na vuna hau ta mai kata kohania nuhu kua dia ta manumanu zahazaha, beta ni nuhu kua dia ta mahoto.”
23462	MAT 9:14	Na disaipel kamahi ke Jon dia ta mai ni Iesus dia ka hulenia, “E kuziha kua hita kamani vuni Parisi hita ta lala hita kata mamahoho, palaka ka disaipel kamahi beta dia na lala dia kata mamahoho?”
23463	MAT 9:15	A Iesus ki tania, “Da na nuhu kua e kohanga dia kara hanihania kapou na lahia dia kata tangi, kua na tamohane kua e ba lahi vahoru e ba mimia kamadia? Mara beu! Na damana vona kua e ba mamai, da ti pele kakavanga na tamohane kua e ba lahi vahoru ni dia, pale, dia te ba tangi dia kene mahoho.
23465	MAT 9:17	Beta ve manumanu dia na lala dia kata gorea vaen vahoru na poloka hulita me bura. Ta dia na kubaraenia, da na hulita me bura e tere, na vaen ia maliki, na hulita me kini zaha. Manumanu dia ta lala dia kata gorea vaen vahoru na hulita me vahoru. Pale, na hulita me kamana vaen da beta hiro kata zaha.”
23466	MAT 9:18	A Iesus e ba popole na polea kua, na paraha ke vuni Iuda katiu e mai vona ia padonia tutura na mugani Iesus ki tania, “Tugu tavine e ba mate kua, palaka mai nu taruhia lima vona, ia ni lama mule.”
23469	MAT 9:21	Na vuna ia e lohoi barae, “Kua na vakulia kana loholohoa za, hau da ta kemi.”
23470	MAT 9:22	A Iesus e tare poki ia hadavia na tavine kua, ia tania, “Tugu taua nu lohoi vuvu. Ka bilip ti katiho kunu kemi.” Pale, na tavine kua ia kemi pamuhi.
23472	MAT 9:24	a Iesus ki tania, “Miu kakava. Na kapiru beta ni mate ia e ngongoro za.” Palaka dia ta nongonia.
23475	MAT 9:27	A Iesus e vatia palaka kua, ki vavana vano, na kaka rua matahiro e keu, hiro ta ma mumuri vona, hiro ka kokoi hiro ka tatani barae, “Maharimiro, Tubuni Devit!”
23476	MAT 9:28	A Iesus e vano ia hoho na ruma, na kaka rua kua matahiro e keu, hiro ta mai vona, a Iesus ia hulenihiro, “Mo ta bilip da ta kati kemihimoro?” Hiro ka tania, “E, Paraha.”
23477	MAT 9:29	A Iesus ia vakulia matahiro ki tani barae, “Pele muri na kamo bilip ni niau, goloa e kukulimo kirina, da e bele matoto.”
23478	MAT 9:30	Matahiro ia kemi. A Iesus ia tani vatuharia ni hiro, “Tabarae mo na tania na kaka katiu na goloa kua e bele ni moro.”
23481	MAT 9:33	Kamana ki pele kakavanga na vule zaha kua, na kaka manga kua ia pole. Na kabuna manumanu kua dia ta ridi matoto dia ka tania, “Ma beta goloa katiu mata barae ni hadava ni Israel.”
23482	MAT 9:34	Palaka na Parisi kamahi dia ta tania, “Ia e gagala kamana matuhanga kana paraha ke hanitunitu.”
23485	MAT 9:37	Pale, ia tania na kana disaipel kamahi, “Na haninga luba matoto ti matuha na poloka vanua, palaka beta kakanaka galanga ni luba dia kata vai lupunia.
23486	MAT 9:38	Miu hulenia na Paraha kara pelepelea na haninga, ia kete geria manumanuna galanga kara vanua, dia kata vai lupunia haninga.”
23491	MAT 10:5	Dia manumanu 12 kua, a Iesus e geridia ki tani barae ni dia, “Taua miu na vano na nuhu motu kua beta dia na bukuni Iuda o miu na vano hoho na taon katiu ke vuni Samaria.
23493	MAT 10:7	Miu vano miu na vala polea kubarae, ‘Na kingdom ke Vuvu ti kozoho!’
23528	MAT 10:42	Hau ta tani matotonia ni miu, kua kaka katiu ni vala naru kalolo na kaka vetanga katiu kua e bukuna kagu kabuna disaipel, kaka kena mara beta matoto kadoana ni golu.”
23531	MAT 11:3	dia kata huleni baraenia, “Ia ho za na kaka kua kete mai, o hita kata guria kaka katiu motu ve kete mai?”
23532	MAT 11:4	A Iesus ki kolia kadia hulea ki tani barae, “Miu vamule vano tania ni Jon nazia miu ta longoria miu ka hadavia.
23534	MAT 11:6	Kaka kua e bilip ni niau ki beta ni lohoi ruarua ni niau, ia kete hilohilo.”
23535	MAT 11:7	Kamana na disaipel kamahi ke Jon dia te vavana vamule, a Iesus ia hulenia na kabuna manumanu na vuna ni Jon, “Nazia miu ta lohoia miu kata hadavia kua miu ta vano ni Jon na deset? Miu kata hadavia na kazeze na kavili e habinia ki mamalolo?
23538	MAT 11:10	Ia za ia na kaka kua e vapolunganga na poloka buk ke Vuvu ki tani barae voa kirua, ‘Hau da ta geria kagu vakilalanga ki vamuga ni niho, ia da e vaida na dala kiriniho.’
23545	MAT 11:17	‘Hita ta vilinia kalou, beta miu na parau. Hita ta habia vuroua, beta miu na tangi.’
23546	MAT 11:18	Ia dia ve ta balika dia, a Jon e mai ki mamahoho, manumanu dia ka tania, ‘Na vule zaha e holiholia.’
23547	MAT 11:19	Na Tuna Kaka ki mai ki beta ni mamahoho, dia ka tania, ‘Ia na kakanaka hani hamohamoa ki kakanaka spak, ki kikilipia nuhuta pelepelea na takis, kamana nuhuta moge zahazaha.’ Palaka lohoihoia pa ke Vuvu ia e mahoto, na vuna haningana e vatunga kakava, ia e mahoto.”
23549	MAT 11:21	Ki tani barae, “Kaba loho zahanga ni niho, ho Korasin! Kaba loho zahanga ni niho, ho Betsaida! Na vuna na mirakel kamahi kua e katua na polokomiu ni katua ni Tair kamani Saidon, ma varira za dia te puae dia kene pokizia magalidia, dia kene lohoria na beke dia kene bode na habulo.
23552	MAT 11:24	Palaka hau ta tania ni miu, da e dopa ki kemi ke Sodom na damana kotoa kapou ke Vuvu. Palaka miu da miu ta vairo matoto.”
23553	MAT 11:25	Kilangata kua a Iesus e tani barae, “Hau ta vazahenia hiza, Tamagu, Paraha kara lagato kamana garigari, na vuna zia ho tu litiginia goloaloa kua na nuhu kua kadia hada lalanga vona kamana nuhu kua bakadia vona. Kunu vatunga kakava ni kapirupiru kotekote.
23558	MAT 11:30	Na vuna kagu polea e beta ni vitiha marata, goloa ta vala miu kata luga, beta ni bize.”
23560	MAT 12:2	Tania a vuni Parisi dia ka hada baraenia, dia ta tania ni Iesus, “Hada! Ka disaipel kamahi dia te katia nazia kua e tanga beta kete katua na Sabat.”
23561	MAT 12:3	A Iesus ki tania ni dia, “Beta za miu na hadavia na poloka buk kana Paraha nazia kua a Devit e katia, kilangata kua ia kamana nuhu kua dia ta mumuri vona dia ta katia kilangata kua e vitolonidia?
23565	MAT 12:7	Kua miu na lala matotonia na polea kua na poloka polea kana Paraha kua e tani barae, ‘Hau e kuligu matoto miu kata kati kemihia na manumanu, beta ni kuligu kara kamiu opa kamahi.’ Ma ti beta miu kata padea polea kara nuhu kua beta dia na katia goloa zaha katiu.
23566	MAT 12:8	Na vuna zia, na Tuna Kaka ia na Tubu kara Sabat.”
23568	MAT 12:10	na poloka haus lotu kua, na kaka katiu limana e mate. Kilangata kua manumanu taza na poloka haus lotu kua ve, e kukulidia dia kata padea polea kiri Iesus, kubarae dia ta hulenia, “E kemi tolu kata kati kemihia kaka na Sabat?”
23569	MAT 12:11	A Iesus ki tania ni dia, “Kua katiu ni miu kua kana sipsip ni dua kara poloka lovo na Sabat, karae mara beta ni hare gotalani mulehia?
23570	MAT 12:12	Palaka na kaka ia e dopa na sipsip! Kubarae, kadolu lo ia e tania tolu kodonia kaka na Sabat.”
23571	MAT 12:13	Pale, a Iesus ia tania na kaka kua limana e mate, “Vatatahia lima.” Na kaka kua ia vatatahia limana kini kemi pamuhi, balika paligeni limana.
23576	MAT 12:18	“Miu hadavia kagu vora kua hau mule ta makia, hau e kuligu matoto kirina. Da ta vavonuhia na kagu Vule Tumonga, kete tani kakava kagu moge kua e mahoto, ia mai na kagu kot kua e mahoto, na kantri laveve na vulovulo.
23579	MAT 12:21	Na hizana za, manumanu na kantri laveve na vulovulo da dia ta vaka maroro vona.”
23581	MAT 12:23	Manumanu laveve dia ta zipa zahe matoto na goloa kua a Iesus e katia, dia ka tani barae, “Karae ia a Tubuni Devit kua?”
23582	MAT 12:24	Palaka a Vuni Parisi dia ta longoria polea kua, dia ta tania, “Ia e pele kakava na vule zaha kamahi na vuna zia na paraha ke hanitunitu a Belsebul e vavala matuhanga vona kete katia.”
23583	MAT 12:25	A Iesus ia ti hada lala kadia lohoihoia, ia tani barae ni dia, “Kantri kakei kena na manumanu vona dia ta varipe vulavulahi dia ka vavarihubi na pidaka dia mule, da kantri kena e vairo matoto. Taon kakei o kabu katiu dia na varipe vulavulahi, dia na vavarihubi mule, ia mara beta dia na kemi, da dia ta vairo matoto.
23590	MAT 12:32	Azei tani tania polea zaha katiu kara Tuna Kaka, da a Vuvu e lohoi bala kana manaunaua, palaka azei kua tani tania polea zaha katiu kara Vule Tumonga mara beta matoto ni lohoi balanga kana manaunaua meni kua o na taem ba muri ve.”
23591	MAT 12:33	A Iesus ki tani barae ve, “Kua hai ni kemi, ia da paleka ve e kemi. Kua hai ni zaha, ia da e vua paleka ki zaha; na vuna hai ia e hada lalanga kua na palekangana.
23595	MAT 12:37	Na vuna zia, na kadolu polea za ia da to ta vinim kotoa vona o da to ta karabus vona.”
23596	MAT 12:38	Pale, na tisa kamahi kara lo kamana Parisi taza dia ta tania ni Iesus, “Tisa, katia mirakel kapou katiu kua kete vatunga habuka ka matuhanga ia e pe ni Vuvu.”
23597	MAT 12:39	A Iesus ki tania, “Manumanu bukuna tauna kua dia ta manumanu zahazaha matoto ki beta ve dia na lala dia kata vala matotonia magalidia ni Vuvu! Miu ta huleniau kara mirakel? Mara beta! Na mirakel katiu papa kena da e valanga ni miu, ia na mirakel ke profet, a Jona.
23600	MAT 12:42	Na damana kotoa kapou ke Vuvu, da na Kwin bukuni Sheba da e madi ki koto kirimiu, na vuna zia, ia e vavana zau matoto pe na kana kantri ki mai kete longoria na vaketeketea kemi ke King Solomon; hau ka tania ni miu kaka kua e dopa ki hizanga ni Solomon, kua ia ri!”
23601	MAT 12:43	A Iesus ki tani barae ve, “Kua na vule zaha katiu ni gotala na kaka katiu, da e vavana na palaka kua e vavaha ki beta naru vona ki hahadahada palaka kete hivu vona. Palaka kua tani beta ni paria palaka katiu,
23602	MAT 12:44	da e pole kazihezihena ki tani barae, ‘Kata vamule vano kara kagu ruma.’ Pale, ia vamule kini paria habuka, na ruma ti kuvua kini puzopuzoa, kini vaida kemukemuha poloka.
23603	MAT 12:45	Pale, ia vano ia kohania ve na vule zaha e 7 ve kua dia ta dopa zaha matoto vona, dia ta mai mia na poloka ruma kua. Pale, na kaka kua da ti dopa kini zaha matoto na vona kena muga. Ia da e kubarae za na nuhu zahazaha bukuna tauna kua.”
23605	MAT 12:47	Kaka katiu ia tania vona, “Katiti kamani habu tazi dia ta varimadiriai na hatama, kulidia dia kata pole kamaniho.”
23606	MAT 12:48	A Iesus ki hulenia, “Azei titinagu, azei habu tazigu?”
23607	MAT 12:49	Pale, ia vatunga vano kara kana disaipel kamahi ia tani barae, “Hadavia! Kuari ia titinagu kamani habu tazigu kuari!
23608	MAT 12:50	Azei kua tani lala kete mumuri na lohoihoia ke Tamagu kua e heta na lagato, ia na tazigu, livukugu, ia mai titinagu.”
23611	MAT 13:3	Pale, ia barikikinia polea na goloa luba ki tani barae ni dia, “Na kaka katiu e vano ki muratania na harana vit na poloka hana vanua.
23617	MAT 13:9	Azei talingana vona, kete longoria polea kua.”
23618	MAT 13:10	Kana disaipel kamahi dia ta mai vona, dia ta hulenia, “E kuziha ku babarikikinia polea ku vavala na manumanu?”
23619	MAT 13:11	A Iesus ia tania, “Hada lalanga na litigitigia kara kingdom ke Vuvu kava ti valanga ni miu, palaka beta ni valanga ni dia.
23622	MAT 13:14	Na manumanu kua, na polea katiu ke profet Aisaia kua e tania varira ti pori matoto kiridia. Ia e tani barae, ‘Da miu ta longoria, longoria polea, palaka mara beta miu na longo lala, da miu ta hada hahada, palaka mara beta miu na hada lala.
23623	MAT 13:15	Na vuna magalina manumanu kua kava ti zobo, ti beta dia ne lolongoria goloa katiu na talingadia, dia kene tabaria matadia tabarae matadia ni hada lala goloa, talingadia ve ni longo lala polea, magalidia ve ni lala na vuvuna polea, dia na pokizia magalidia dia na vamule mai ni niau na kati kemihidia.’
23625	MAT 13:17	Hau ta tani matotonia ni miu, na profet luba kamana nuhuta moge kua e mahoto, e kulidia matoto dia kata hadavia nazia kua miu ta hahada, palaka beta dia na hadavia. Dia kata longoria ve nazia kua miu ta lolongoria, palaka ki beta dia na longoria.”
23626	MAT 13:18	A Iesus ki tani barae ve, “Miu tabu longo papa kara vuvuna barikikia na polea na kaka kua e muratania na harana vit.
23631	MAT 13:23	Na harana vit kena e dua kara garigari kemi ia e balika na kaka kua e longoria na polea ke Vuvu ki lohoi lala. Kini vua, kini taruhia paleka habuka 100, 60 o 30.”
23632	MAT 13:24	A Iesus e barikikinia polea katiu ve ni dia ki tani barae, “Na kingdom ke Vuvu ia e balika na kaka e muratania na harana vit kemi na poloka hana vanua.
23635	MAT 13:27	Na kana vora e vano ia tania na tauana vanua, ‘Tubu ho tu vazohia na harana vit kemi na ha vanua. Pele, na raburabu zaha e pe ve ki gagalulu ve na poloka vanua?’
23636	MAT 13:28	Ia ki tania ni dia, ‘Hagu vagi katiu e katia kena.’ Na kana vora ki hulenia, ‘E, kuli hita kata vano vuruvuru?’
23637	MAT 13:29	Ia ki tania, ‘Beu, na vuna ta miu na vuruvuru na raburabu zahazaha kena da miu ta vuru balalania na vit kamana.
23638	MAT 13:30	Vatia hiro ka rua galulu zahe ki mule na damana tolu keteni pelea haninga na vanua. Da hau te tania na nuhu kua dia kata pelea haninga na vanua, dia kata muga vaia na raburabu zahazaha, dia ta kutu lupunia kete tunua; dia ta vai lupunia na vit, dia ta taru lupunia na poloka kagu rumaka vit.’”
23639	MAT 13:31	A Iesus ki barikikinia polea katiu ve ni dia ki tani barae, “Na kingdom kara lagato ia e balika na harana hamo, kena na kaka e pelea ki vazohia na poloka hana vanua.
23640	MAT 13:32	Na harana hamo ia e dopa ki gala kote na harana hai laveve, palaka kua kini galulu da e dopa ki horaha livutia na hai laveve tu vazohia na poloka vanua. Da e horaha ki kara hai kapou, pale, manu kamahi dia ta mai bale na dangadangana.”
23641	MAT 13:33	A Iesus e barikikinia polea katiu ve ki tani barae ni dia, “Na kingdom ke Vuvu ia e balika yis kua e pitu papa za, kua na tavine katiu e pelea ki kamo pokizia kamana dram na palaua kapou katiu. Na palaua kini kudu kini kapou matoto.”
23643	MAT 13:35	Ia kati baraenia kini pori matoto na polea kua muga na profet katiu e tania. Na profet kua e tania barae, “Hau da ta barikikinia polea ka pole kamadia vona. Da ta tania ni dia goloaloa kua varira za e paritigi kilaka kua na garigari e bele ki mai ki mule na tauna kua.”
23644	MAT 13:36	Pale, a Iesus ia vatia na kabuna manumanu kamahi, ia vano kara ruma. Kana disaipel kamahi dia ta mai vona dia ka tania, “Tania ni hita na mining na barikikia na polea na raburabu zaha na poloka vanua.”
23645	MAT 13:37	A Iesus ki tania ni dia, “Na kaka kua e muratania na harana vit kemi, ia na Tuna Kaka.
23652	MAT 13:44	Na kingdom ke Vuvu ia e balika na bokis moni kua e litigianga na poloka vanua. Kaka katiu ia paria. Pale, ia kari havuti mulehia, ia hilohilo matoto, ia vano ia salinia kana goloaloa laveve ia pelea monina, kini vano kadea na vanua kua vona.”
23653	MAT 13:45	A Iesus ki tani barae ve, “Ki vano ve, na kingdom ke Vuvu ia e balika bisnisman katiu kua e kakaze kara tali mata mulimuli.
23654	MAT 13:46	Kamana ki paria katiu kua monina e kapou matoto ia vano, ia salinia kana goloaloa laveve ia pelea monina, ia kadea tali kua vona.”
23655	MAT 13:47	A Iesus ki tani barae ve, “Ki vano ve, na kingdom ke Vuvu ia e balika vuho kua e vazihoanga kara poloka loka ki vatingovia na hiha luba kua e paramotu, paramotu.
23658	MAT 13:50	da dia ta varagadia kara poloka haroho kapou, na poloka haroho kua da dia ta ma hahaloho, hazedia ki vuvuluhero.”
23659	MAT 13:51	A Iesus ki hulenia kana disaipel kamahi, “Miu ta lohoi lala polealea kamahi kua?” Dia ka tani barae, “E.”
23660	MAT 13:52	A Iesus ki tani barae, “Pele kubarae, na tisa laveve kara lo, kua kava ti vaketoadia na matotoka polea, na vuna na kingdom ke Vuvu, ia dia ta balika paraha katiu kua e hoho kara poloka rum kua e lala kete tapi lupunia kana goloaloa mata muli vona ki pele gotalania goloa burabura kamana goloaloa vahoruhoru.”
23662	MAT 13:54	Pale, ia vano bele na kana malala mule, kini vavaketea manumanu na poloka haus lotu ke vuni Iuda, dia ka ridi matoto. Dia ka varihulei, “Kaka kua e pelea na lohoihoia kemikemi kua kamana matuhanga kua kete katia na mirakel kamahi kua, ni ve matoto?
23664	MAT 13:56	Karae, beta ni habu livuka laveve kua dia ta mimia kamadolu? Pele, ia e pelea ni ve matoto na lohoihoia pa kamahi kamana matuhanga laveve kua?”
23665	MAT 13:57	Pale, dia ta pole katia. A Iesus ia tania kiridia, “Na profet da e hada zaheanga na malala laveve, palaka na kana malala mule ia mai na poloka kana ruma mule mara beta ni hada zaheanga.”
23668	MAT 14:2	ia tania na kana voravora kamahi, “Kaka kua, ia a Jon Kakanaka baptais kua ti mahuri mule na matea! Kuza barae ki kana matuhanga vona kete katia na mirakel kamahi.”
23670	MAT 14:4	na vuna a Jon ia e tani barae vona, “Beta ni mahoto koto kabania a Herodias!”
23674	MAT 14:8	Pale, a titinana ia geria, ia tani barae ni Herot, “Taruhia bakani Jon Kakanaka baptais na pelete katiu, ho tu vala ni niau. (Kata lala a Jon ti mate matoto.)”
23681	MAT 14:15	Ti garavi matoto, na disaipel kamahi ke Iesus dia ta mai ni Iesus dia ta tani barae, “Na palaka kua e zau matoto na malala, kava keteni marigo; geria manumanu kua dia na vano kara malala kamahi kua kozoho dia na kadokado hadia haninga.”