23214	MAT 1:1	Na hizani habu tubuni Iesus Kristus. A Iesus ia na tubuni Devit, a Devit ia tubuni Abraham.
23215	MAT 1:2	A Abraham ia tamani Aisak, a Aisak ia tamani Jekop, a Jekop ia tamani Iuda kamani habu tazina,
23224	MAT 1:11	A Josaia ia tamani Jehoiakin kamani habu tazina. Kilangata kua dia te peola vano dia kene karabusianga ni Babilon.
23232	MAT 1:19	A Iosep goni Maria ia e kaka mahoto ki beta ni kulina kete katia a Maria ni puae na matana manumanu, kubarae ki ngoro na kana lohoihoia za kete vati rogonia za.
23234	MAT 1:21	A Maria da e valohia kapiru tamohane katiu, da tu kohania hizana ni Iesus, na vuna ia da e vaikoli kara kana manumanu na kadia manaunaua.”
23236	MAT 1:23	“Miu longoria, na tavine tizula kua ma beta ni ngoro kamana tamohane katiu da e magalina ki valohia kapiru tamohane katiu, da e kohanga ia ni Imanuel.” Vuvuna hiza kua e tani barae, “A Vuvu e kamadolu.”
23238	MAT 1:25	Palaka ki beta ni ngoro kamani Maria ia ki vano muri na dama ti valohia na kapiru tamohane. Ia kohania hizana ni Iesus.
23239	MAT 2:1	A Maria e valohia a Iesus na poloka taon Betlehem ni distrik a Iudea, kilangata kua a Herot e king. Na saveman taza dia ta pe ni Ist, dia ta mai kiri Ierusalem.
23244	MAT 2:6	‘Palaka, ho a Betlehem tu malala kote matoto, na garigari ke vuni Iuda, palaka ho da tu dopa ku hizanga na taon laveve kua ni Iudea. Na vuna na poloko, da Paraha katiu e bele kete vamuga ni vatunga dala na kagu manumanu a Israel.’”
23245	MAT 2:7	Pale, a Herot ia kohani rogonia na saveman kamahi kua bukuna palaka kua na voro e zazahe vona, ia hulenidia na dama kakei matoto kua dia ta hada na vitovito e bele vona.
23246	MAT 2:8	Pale, ia geridia vano kiri Betlehem ki tania ni dia, “Miu vano kaze papa kara kapiru kena. Miu kene paria. Miu ta tani hoto kagu. Hau ve kata vano lotu vona.”
23247	MAT 2:9	Dia ta longo hozovia na polea kana king, dia ta vavana. Na vitovito kua dia ta muga hada ni Ist, ia vamuga mule ni dia, ia vano pati na huduna ruma kua na kapiru e ngongoro vona.
23249	MAT 2:11	Dia ta vano hoho na ruma, dia ta hada na kapiru kamani titinana a Maria. Dia ta padonia tuturudia, bakadia ki ziho kara garigari, dia ta lotu vona. Dia ta vukazia kadia presen kamahi na gol, virauh mai na mir, dia ta vala kana kapiru.
23251	MAT 2:13	Muri na saveman kamahi kua dia te vavana, na engel katiu kana Paraha e bele ni Iosep na manginunginua ki tania vona, “Lama nu pelea kapiru kamani titinana miu na hava vano kiri Isip. Miu mia ra kena, ki mule na dama hau mule ka tania miu ka vamule. Na vuna a Herot da e kaze kara kapiru kete hubi matehia.”
23254	MAT 2:16	Tania a Herot ki lala baraenia habuka na saveman kamahi kua dia te rukia, magalina e halavidi matoto. Ia vala polea matuha matoto na kana soldia kamahi dia kata vaihubi mate kapirupiru tamomohane kua kadia krismas ti rua ki ziho mule, ni Betlehem ia mai ve na palakalaka kua kozoho ve ni Betlehem. Ia e kati baraenia na vuna e haze dangea na taem kua na saveman kamahi kua dia ta tania na vitovito e bele vona.
23256	MAT 2:18	“Halingana kaka katiu e longora ni Rama, na halingana tangia kapou matoto. A Resel e tatangizia habu tutuna ki beta matoto ni kulina kete taloa ni manga, na vuna ti beta habu tutuna.”
23261	MAT 2:23	Ia vano kini mia na taon kua e kohanga ni Nasaret. Kubarae nazia kua na profet kamahi dia ta tania varira, ti pori, “Da ia ti kohanga ia na kaka bukuni Nasaret.”
23263	MAT 3:2	ki tatani barae, “Miu pokizia kamiu mogemoge, na kingdom ke Vuvu ti mai kini kozoho!”
23265	MAT 3:4	Zohozohoa ke Jon e katua na vuluka kamel, ki taza lete kua e katua na hulita bulmakau na votaka. Ki lala kete hahania pidogo kamana hani bukuna mugomugo.
23267	MAT 3:6	Dia ka tatani kakava kadia manaunaua, ia ki vavazuguvidia na poloka naru a Iordan.
23268	MAT 3:7	Tania a Jon ki hadavia kua a vuni Parisi kamani vuni Sadyusi luba dia te mamai vona kete vazuguvidia, ia tania kiridia, “Miu habu tutuna humata kamahi! Azei ti kalohu hoto kamiu, kua miu kene vavarihavai na magali varitihia ke Vuvu kua ti mamai?
23269	MAT 3:8	Miu katia maki kamahi kua kete vatunga habuka kava miu te vala lamamiu kara kamiu moge zahazaha kamahi.
23270	MAT 3:9	Tabarae miu na lohoia miu na tania da beta miu kata pelea zahatanga na vuna miu ta tania miu na habu tubuni Abraham, na vuna ta tania ni miu, a Vuvu e dangea kete katia vatu kamahi kua dia na kiri habu tubuni Abraham!”
23272	MAT 3:11	“Hau ta vazuguvimiu na naru kete vatunga habuka miu te pokizia kamiu mogemoge. Palaka muri ni niau kaka katiu da e mai, ia e dopa ki hizanga ni niau, hau beta na kaka pa na dangea kata luga kana sandel. Ia da e vazuguvimiu na Vule Tumonga kamana haroho.
23273	MAT 3:12	Ia e mai kamana kana fok kete kizuvia na vit ni varaga zahenia kara kavili, kavili ni pele kakava tahetahena vit na palekangana. Da e tapi lupunia hana palekangana vit na rumaka vit, palaka da e tunia na tahetahena vit na haroho kena beta ni lala kete mamate.”
23274	MAT 3:13	Kilangata kua a Iesus ia mai, e pe ni Galili ki mai ni Jon na naru a Iordan, a Jon kete vazuguvia.
23275	MAT 3:14	Palaka a Jon e parakilania kete katia a Iesus ni pokizia kana lohoihoia, ki tania vona, “Ma ho koto vazuguviau, e kuziha kunu huleniau kata vazuguviho?”
23277	MAT 3:16	Kamana a Iesus ki vazuguvi hozova, ki vatia naru ki vano madi na hiripa barae, na lagato e ngapa, ia hada na Vule Tumonga ke Vuvu ti tali tadu balika balu kini ziho mia na huduna.
23282	MAT 4:4	Palaka a Iesus ki kolia kana polea ki tania, “E vapolu bareanga na poloka buk ke Vuvu, ‘Mara beta kaka ni mahuri na bret za, palaka kaka da e mahuri na polea laveve kena e pe na havani Vuvu.’”
23284	MAT 4:6	Ia tania vona, “Ni ho Tuni Vuvu, raga ziho kiri heva, na vuna, e vapolu bareanga na poloka buk ke Vuvu, ‘A Vuvu da e geria kana engel kamahi dia ka kodoniho. Da dia ta zikoviho na limadia, ki mara beta nu valitia kabe na kedo.’”
23288	MAT 4:10	A Iesus ki tania kirina, “Kakava ni niau, Satan! Na polea kana Paraha e tani barae, ‘Lotu na Paraha ka Vuvu, ku vora kana za.’”
23293	MAT 4:15	“Garigari ke vuni Sebulun kamana ke vuni Naptali, e ngoro kozoho na hiripa dala kapou kua e ziho kara dazi, na paligena naru a Iordan, ni Galili, malala kana manumanu motu kua beta dia na lala dia kata bilip ni Vuvu,
23295	MAT 4:17	Kilaka kena ki vano, a Iesus ti varivuvu keteni kalohunia polea kana Paraha na manumanu ki tani barae, “Miu pokizia kamiu mogemoge, kava kingdom ke Vuvu ti mai kini kozoho.”
23296	MAT 4:18	Boto katiu a Iesus e vavana na hiripa loka ni Galili, ia hadavia varitazini rua, a Saimon, kua e kohanga ni Pita, kamani tazina a Andru. Hiro ta varagaraga vuho na poloka naru, na vuna hiro ta kakanaka pelepelea na hiha.
23298	MAT 4:20	Hiro ta zuka tapuni pamuhia kahiro vuho, hiro kene muri vona.
23299	MAT 4:21	E pe vano pitu ve, ia hadavia varitazini rua ve, a Jems hiro a Jon kamani tamahiro a Sebedi. Hiro na huduna bot kamani tamahiro a Sebedi, dia ta vaihidahida kadia vuho. A Iesus ia kohanihiro ve,
23300	MAT 4:22	hiro ta zuka tapuni pamuhia a tamahiro kamana bot, hiro kene muri ni Iesus.
23301	MAT 4:23	A Iesus e vana lobia laveve distrik a Galili, ki vaketekete na poloka haus lotu kamahi ke vuni Iuda, ki kalohunia ni dia na Kalohua Kemi na kingdom ke Vuvu. Ia ki kati kemihi mulehia ve manumanu kua mazahi na livuhadia.
23302	MAT 4:24	Na rereki Iesus kini vana lobia malala laveve na kantri ni Siria, kubarae manumanu dia ta pelea nuhu kua mazahizahi, nuhu kua dia ta hatunia varitihia ve na livuhadia, ia mai nuhu kua na vule zaha e holiholidia, ia mai nuhu kua dia ta lala dia kata dadaedia, ia mai nuhu kua kabedia kamana limadia e matemate, ia ki kati kemihidia laveve.
23308	MAT 5:5	Nuhu kua miu ta vavazihoni mulehimiu, ia miu kata hilohilo, a Vuvu da e vala garigari kamiu.
23311	MAT 5:8	Nuhu kua magalimiu e kavakava matoto ki beta matoto lohoihoia zaha katiu na polokomiu, ia miu kata hilohilo. Da miu ta hadavia a Vuvu.
23313	MAT 5:10	Nuhu kua e kati zahata miu, na vuna miu ta lala miu kata vavana na moge kua e mahoto matoto na matani Vuvu, ia miu kata hilohilo. Na kingdom ke Vuvu ia kamiu.
23314	MAT 5:11	Nuhu kua e pole zaha voa kirua miu, ki kati zahata miu, ki vairuku ve voa kirua miu ki tanga polea mata hilehilea kirua miu, na vuna kua miu ta mumuri ni niau, magalimiu kete malugunia miu na hilohilo.
23315	MAT 5:12	Miu hilohilo matoto, kadoamiu kua e gugurimiu na lagato e kapou matoto. Dia ta kati baraenia ni miu na vuna zia, varira dia ta kati baraenia ve na profet kamahi bukuni varira.”
23316	MAT 5:13	“Miu na sol kara garigari. Palaka kua ta sol ni vatia milolokana, da kati zinganga ki kara sol mule? Da ti beta keteni kemi kara goloa katiu, da ti varaganga, manumanu kini vavaka taduria.
23319	MAT 5:16	Ia e habuka za, katia ka laet ni hada na pidaka manumanu, dia kata hada ka maki pa, dia na vala glori ni Tamamiu kua ia e heta na lagato.”
23320	MAT 5:17	“Tabarae miu na lohoia hau ta ziho kata pele kakava lo ke Moses kamana polea kana profet kamahi. Beta, hau ta ziho kata katia kadia polea ni pori.
23322	MAT 5:19	Kubarae, azei kua tani hada vetania dihura lo pitu ni beta ni muri vona, ia vata kua tani lo kote, kua tani vaketea na manumanu habuka beta dia kata muri vona, ia da beta matoto hizana na kingdom ke Vuvu. Palaka azei kua tani mumuri na polea kamahi na lo ni vavaketea ve na manumanu dia kata mumuri na polealea kamahi na lo, ia da e hada zaheanga ia na kingdom ke Vuvu.
23324	MAT 5:21	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria e tani barae voa na manumanu bukuni varira, ‘Taua miu na hubi matehia kaka. Azei kua e hubi matehia kaka da e koto voa kirua.’
23325	MAT 5:22	Palaka hau ta tania ni miu azei kua ta magalina ni vavaritihi kiri tazina. Da tu vamadira na kotoa. Azei ve kua tani pole hilenia tazina, da e koto voa kirua na kotoa kapou. Palaka, azei kua tani tania kiri tazina, ‘Longolongo ho!’ Ia ho da tu kara haroho ni hel.
23326	MAT 5:23	Kubarae, kua kunu pelea ka opa vano koto opa vona, kua kunu lohoi paria habuka ka manaunaua katiu vona kamani tazi,
23327	MAT 5:24	vatia ka opa na mugana altar. Ho tu muga vano ku vahotovia ka manaunaua kamani tazi, ba muri kunu mai vala ka opa.
23329	MAT 5:26	Hau ta tani matotonia ni niho, mara beta nu gotala mule na karabus, da tu mia, ia ku kade hozovia matoto na naba na moni kua e tanga koto kadea, ba muri kunu gotala.”
23331	MAT 5:28	Palaka hau ta tania ni miu azei kua tani hadavia tavine katiu ni ngarea ni kukulina kete balebale kamana, ia kava ti katia makina magali buhua kamana tavine kena na poloki magalina.
23332	MAT 5:29	Kua mata kiri maroro kini katiho kunu katia moge zaha, bara luahia nu varaga. E dopa ki kemi koto vatia dihuri livuha katiu, tabarae ni katiho nu pekato, ni varaganga livuha laveve kara hel.
23333	MAT 5:30	Kua lima kiri maroro kini katiho kunu katia goloa zaha katiu, kiri hutuzia nu varaga. E dopa ki kemi koto vatia dihura livuha katiu, tabarae ni katiho nu pekato, ni varaganga livuha laveve kara hel.”
23334	MAT 5:31	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria varira e tani barae vonanga, ‘Azei kua kini vamia tapunia gona, ia ma kete vala pepana vamia taputapua ni gona kete lalanga habuka ia ti vatia kava.’
23335	MAT 5:32	Palaka hau ta tania ni miu, ma tavine e balebale kamana tamohane motu, ku vamia tapunia. Palaka kua tanu vamia tapuni vetania a go, ia kava tu katia kini kara magali buhu. Azei kua e kabania tavine kua e vamia tapuanga, ia e katia makina magali buhua.”
23336	MAT 5:33	“Miu ka longoria ve kena e tanga na nuhu bukuni varira, ‘Tabarae miu na mapamapa vairuku. Palaka miu kati matotonia nazia kua kava miu te mapamapa ni Vuvu miu kata katia.’
23340	MAT 5:37	Vatia ka ‘Taranga’ ni ma ‘E,’ ka ‘Linganga’ ni ma ‘Betaka.’ Tanu taruhia polea katiu ve kamana, polea kena, e pe na kaka zaha kena.”
23341	MAT 5:38	A Iesus ki tani barae ve, “Miu ta longoria muga kua e tani barae vonanga, ‘Kua kaka katiu kini goro keuhia matana kaka katiu, ia miu goro keuhia ve matana. Kaka katiu kini hutu pazuhia hazena kaka katiu, ia miu hutu pazuhia ve hazena.’
23342	MAT 5:39	Palaka kua, ta tania ni miu, tabarae nu kolia goloa zaha kua kaka e katia ni niho. Kua kaka katiu kini zapalania paligeni taviki kiri maroro, vala paligena kiri mauri ve vona ni zapalania.
23344	MAT 5:41	Kua kaka katiu kini kuza kerekereniho kini tania koto luga kana beke nu vavana kamana na mael katiu, pele luga kana beke ho tu vavana mael rua.
23346	MAT 5:43	A Iesus ki tani barae ve, “Varira miu ta longoria e tani barae voa, ‘Kete kukulimiu kiri habu kurakuramiu, miu zaha kara hamiu vagi kamahi.’
23347	MAT 5:44	Palaka ta tania ni miu kua, miu kemi kara hamiu vagi kamahi miu na lotu kara nuhu kua dia ta lala dia kata kati zahatia ni miu.
23348	MAT 5:45	Kete kubarae, miu kata kara habu tutuni Tamamiu kua e heta na lagato. Na vuna a Vuvu e lala kete katia kana voro ni tibaria nuhu zahazaha kamana nuhu kemikemi ve, ki lala kete katia huza, ni huza kara nuhu kua dia ta lala dia kata katia moge kemikemi kamana nuhuta moge zahazaha ve.
23349	MAT 5:46	Miu ta lohoia da a Vuvu e kademiu vona kua tani kukulimiu kara nuhu kua dia ta lala dia kata kukulidia kirimiu za? Nuhuta pelepelea na takis, dia ta lala dia kakatia moge mata barae ve.
23350	MAT 5:47	Kua kunu lala koto polepole kamani habu kurakura za, pele nazia e ba bele vona kena? Nuhu kua beta dia na lala a Vuvu, dia ta lala ve dia kata kakatia maki mata barae ve.
23353	MAT 6:2	Kua kunu kodonia kaka katiu kunu vala goloa vona, tabarae nu vilinia tavure nu konakona vona, balika nuhuta vairukua na lotua kua dia ta lala dia kata kakatia na poloka haus lotu ke vuni Iuda, ia mai ve na porota dala kamahi. Dia ta kukubarae manumanu kete vavazahenia hizadia. Hau ta tani matotonia ni miu, kava dia te pelea kadoadia kava.