23214	MAT 1:1	Eci ndi kitabu ca rikolo ra Insa Almasihi, ujukulu wa Daudi, ujukulu wa Iburahima. Eku ndi kufulatana ka rikolo rake:
23219	MAT 1:6	na Yese kampongola Daudi, ajire akiwa nfalume. Daudi kampongola Selemani, mwana wa muka wa Uriya.
23224	MAT 1:11	Yosiya, wakati wasamisiwe akiperekiwa Babiloniya, kampongola Yekoniya na wanduze.
23229	MAT 1:16	Yankubu kampongola Yusufu, nlume wa Mariyamu, ampongore Insa, etiwa Almasihi.
23230	MAT 1:17	Basi vizazi piya mwanzo wa Iburahima mpaka Daudi vipita vizazi kumi na vine. Mwanzo wa Daudi mpaka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya vipita vizazi kumi na vine. Na tangu ka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya mpaka wakati wa Almasihi vipita vizazi kumi na vine.
23232	MAT 1:19	Yusufu nlumake, kwa kuwa mukweli na kutowa kusaka kumwanziri, akanzimiya kumwasa kisiiri-siiri.
23233	MAT 1:20	Falakini iye, paakiwaza kutenda javire, kwa mpunde noure, laika wa Mola kanjira akilota, akimwambira javi: “Yusufu ujukulu wa Daudi! Usofeleye kunlomba Mariyamu nkawako, konta waasaka kupongola‑yo ampongola kwa uwezo wa Roho Takatifu.
23234	MAT 1:21	Iye ampongola mwana nlume na ujuzi umwite zina rake Insa, konta iye awavusha wanu wake nkati ya madambi awo.”
23236	MAT 1:23	“Onani! Mwari mmoja wa bikira akuja kwimita, ampongola mwana nlume, na wamwita zina rake Emanueli, mana ake: ‘Mwenyezimungu kawa pamoja nofwe.’ ”
23237	MAT 1:24	Paasisimuke usingizi, Yusufu akitenda kamba vyaambiriwe na laika wa Mola ire, akimpokerera nkawake.
23238	MAT 1:25	Fala aamwijiwe mpaka kampongola toto nlume. Na akimwita zina rake Insa.
23240	MAT 2:2	“Apongoriwe nfalume wa Mayahudi‑yo kandepi? Kamana tiwona nondwa yake paikiwala, ndimana tija kuntukuza.”
23241	MAT 2:3	Nfalume Herodi paasikire, kafazaika pakulu sana na wanu piya wa Yerusalemu wafazaika naye.
23244	MAT 2:6	‘Uwe! Betlehemu, inti ya Yudeya, auri ntoto fúti kati ya walongozi wa Yudeya, konta kati ya uwe alawirira nlongozi, akuja kusunga umati wangu Iziraeli.’ ”
23245	MAT 2:7	Sambi Herodi akiweta wataalamu ware, akiwadairi kisiiri-siiri wakatini wayilawirire nondwa ire.
23246	MAT 2:8	Ikisa akiwapereka Betlehemu akamba: “Ukani, mukadadishi sana-sana kuhusu toto‑yo. Mukimmonerera, tumizani kunambira ipate nomi nije nintukuze.”
23247	MAT 2:9	Pawansikire nfalume ire, wakúka. Ona, noire nondwa yawawonire ikiwala ire, ikiwalongoza mpaka mahala paakiwa toto ire, ikimira.
23248	MAT 2:10	Pawawonire nondwa ire, watenda radi na wafurahi pakulu sana.
23249	MAT 2:11	Nakufika nnyumba, wammona toto ire pamoja na Mariyamu mamaye, wakikokora mbere yake, wakintukuza. Kuno wakifungula mali awo, wakintuzira zawadi: oru, lubani na mafuta a nsandali.
23250	MAT 2:12	Noparepare iwesukira ruhuya wasiludire ka Herodi kure. Basi, kwa njira nyengine, wakiludira kwawo.
23251	MAT 2:13	Ewo pawaludire, mpunde laika wa Mola akinjira Yusufu julu ya ruhuya, akimwambira akamba: “Lamuka, nsukure toto‑yo pamoja na mamaye, utire uke Miswiri, ukekare mpaka nukwambire, konta Herodi ansakula toto‑yo amuulaye.”
23252	MAT 2:14	Iye akilamuka, akintwala toto ire pamoja na mamaye, usiku-usiku akilawa, akuka Miswiri.
23253	MAT 2:15	Akikala nokure mpaka Herodi akifwa, ipate vitimiziwe vyaambire Mola julu ya nabii mmoja, akamba: “Kulawa Miswiri nimwita mwanangu.”
23254	MAT 2:16	Sambi, Herodi pejiwe kuwa katenviwa na wataalamu ware, kakimiwa pakulu futi. Akitumiza kuwolaya wasimana walume piya wa Betlehemu na wa kaya piya zíri karibu nawo, kwanza ka hirimu ya myaka miwiri na sawanamba kufika, kwa kutunza muda waawadairire wataalamu ware.
23256	MAT 2:18	“Shauti isikirika Rama, kiriro na shuku pakulu, Rakeli awaririra wanawe, aasaka kunyamaziwa, kamana awapo.”
23258	MAT 2:20	akamba: “Lamuka, unsukure toto‑yo pamoja na mamaye, uke inti ya Iziraeli, konta wakisakula kumulaya‑wo wafwa.”
23259	MAT 2:21	Basi, paalamuke, akinsukula toto ire pamoja na mamaye, wakingira inti ya Iziraeli.
23260	MAT 2:22	Fala, paasikire kuwa Arkelau kankumiliki Yudeya, kariti cewo ca Herodi wawaye, akopa kuka noko. Na paakumbusiwe kwa nloto, akilawa akuka makaya a Galileya.
23261	MAT 2:23	Paafikire, akikala kaya ulu yakwitiwa Nazareti ipate vitimiziwe visemiwe na minabii kuwa: “Akwitiwa nNazareti.”
23264	MAT 3:3	Kamana javi ndi vyaambiwe na nabii Izaya, Yahaya paakamba javi: “Shauti ya munu yankufula uto nlanga: Ntengezereni Mola njira yake, molosereni barabara yake yaasaka kupita.”
23265	MAT 3:4	Sambi, Yahaya mavazi ake ákiwa a mabururu a ngamiya, ákivalanga ukanda wa sambala nkiuno, na cakurya cake cíkiwa mazorombe na ansali.
23267	MAT 3:6	newo wakoziwa neye mmuto wa Yordani, kuno wakisema madambi awo.
23269	MAT 3:8	Basi, ipani visumo vyakolota kutubiya.
23270	MAT 3:9	Musiwaze watupu kwamba: ‘Tanawo baba, ndi Iburahima.’ Konta nukwambirani kuwa Mwenyezimungu kanawo uwezo wakupindula eya mawe‑ya kuwa wajukulu wa Iburahima.
23271	MAT 3:10	Nepa katana ituriwa fúti panzipe wa muti. Ndimana, kila muti saupa visumo vyema usinjiwa, ukwefiwa pamoto.
23272	MAT 3:11	Omi‑pa nukozani na maji molote kutubiya. Fala ája bandi ya omi kanawo uwezo pakulu koliko omi, iye omi sifãi kusukula tamango zake. Noyo-noyoni akuja kukozani na Roho Takatifu na moto.
23273	MAT 3:12	Iye kisero ciwa mmakono mwake, akuja kumariza kupepeta, ataya mpunga wake nkikuti, fala membu akoca na moto sauzimika tena.”
23274	MAT 3:13	Sambi, Insa akilawa Galileya, akuka ka Yahaya muto wa Yordani akoziwe.
23276	MAT 3:15	Insa akinjibu: “Kubali novyo sambi‑pa! Kamana ndi vyavitijuzi ipate titimize piya shariya.” Ndimana, akinkubali.
23277	MAT 3:16	Insa, pesire koziwa, akilawa mmaji. Kwa mpunde nowo, akifunguririwa binguni wanzu, ng'waaa! Akimmona Roho wa Mwenyezimungu akimwisukira kamba pomba.
23278	MAT 3:17	Apa! Na shauti ya kulawa binguni ikisema: “Eyu ndi Mwanangu wanimpenda, niwa radi naye.”
23279	MAT 4:1	Ikisa, Insa akitwariwa akukisiwa na Roho Takatifu palanga akayereriwe na Ibilisi.
23280	MAT 4:2	Pesire kufunga suku arubaini, usiku na nsana, mwinsho ikinkola njala.
23281	MAT 4:3	Cakúyerera ire akinfika karibu, akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, sowerera mawe‑ya ataduke mikate.”
23282	MAT 4:4	Fala iye akinjibu, akamba: “Vyandikiwa javi: ‘Binadamu aainshi julu ya mikate basi, fala ainshi julu ya kila masemo a Mwenyezimungu.’ ”
23284	MAT 4:6	akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, refye pansi, kamana yandikiwa: ‘Awamuru malaika wake kuhusu uwe, wakupokerera mmakono mwawo, mawe asukulumize anta aba mulu wako.’ ”
23285	MAT 4:7	Insa akimwambira: “Vyandikiwa novyo javi: ‘Usimyerere Mola, Nlungu wako.’ ”
23286	MAT 4:8	Ikisa Ibilisi akinsukula tena, akuka naye mpaka pamwango nrefu sana, akimolotera inti za ulumwengu piya na ubora wa utajiri wawo.
23287	MAT 4:9	Akimwambira: “Ukisujudi ukinitukuza omi, vinu‑vi piya nukupa.”
23288	MAT 4:10	Insa akimwambira akamba: “Lawa‑pa, uka vyako, uwe Shetwani, konta yandikiwa javi: ‘Mola Nlungu wako, iye ndi waujuzi kuntukuza, kuntumika iye yeka yake tu basi.’ ”
23289	MAT 4:11	Basi Ibilisi akimwasa. Mpunde noure malaika wakinfika karibu, wakintumika.
23290	MAT 4:12	Insa, paasikire kuwa Yahaya kafungiwa, akiludira inti ya Galileya.
23294	MAT 4:16	Wanu wari ngiza wawona nuru yakuwala pakulu sana, wekáre nkati ya inti na kati ya kinviri ca kifo, nuru iwazunguriza.”
23295	MAT 4:17	Kulawa noure wakati ure, Insa akanza kwereza, akamba: “Tubiyani, kamana ufalume wa binguni uwa karibu.”
23296	MAT 4:18	Insa, paakenenda nanyenje ya tanda ra Galileya, kawawona wanu, munu na nduye: Ansumani etiwa Peduru, pamoja na nduye Andere, wakitaya nyavu ntanda mure konta wákiwa wavuvi.
23297	MAT 4:19	Akiwambira: “Nifulateni omi, nukutendani kuwa wavuwi-wanu.”
23298	MAT 4:20	Mpunde noure, nakwasa nyavu zire, wakinfulata.
23299	MAT 4:21	Nakuka mbere, akiwawona wanu wengine, munu na nduye: Yakobu mwana wa Zebedeyu, pamoja na Yahaya, nduye Yakobu. Wákiwa mungalawa na wawa yawo Zebedeyu, wakiwanza nyavu zawo. Insa akiweta,
23300	MAT 4:22	newo mpunde noure wakasa ngalawa na wawa yawo, wakinfulata.
23301	MAT 4:23	Insa akenenda piya inti ya Galileya, mmasinagoga mwawo kupita akifunda. Akereza Habari Ngema ya ufalume wa Mwenyezimungu, na akiponesa ulwere piya na maradi piya a wanu ware.
23302	MAT 4:24	Kusifiwa kwake kusikirikana piya inti ya Siriya. Wakija nawo kwake iye piya walwere wa kila namuna ya malwazo na kopepesiwa, wakuwa na mashetwani, wa visalasala na wakuremala, neye akiwaponesa.
23303	MAT 4:25	Wanu wengi wakinfulata, kulawa Galileya, Dekapoli, Yerusalemu, Yudeya pamoja na ng'ambu nyengine ya Yordani.
23304	MAT 5:1	Pawonire makundi a wanu, Insa akikwera pamwango, akikala. Na wanafunzi wake wakuka wakijumana naye.
23306	MAT 5:3	“Heri ndi wenye kuriwona usikini roho zawo kamana ufalume wa binguni ndi wawo.
23307	MAT 5:4	Heri ndi wenye kulalamika, kamana wakuja kunyamaziwa.
23308	MAT 5:5	Heri ndi wenye kurinyenyekeya, kamana wakuja kuwa wenye ardhi.
23309	MAT 5:6	Heri ndi wenye njala na nyotwa ya shariya, kamana wakuja kwikutisiwa.
23310	MAT 5:7	Heri ndi wenye utungu, kamana newo wawoneriwa utungu.
23311	MAT 5:8	Heri ndi wenye moyo swafi, kamana wakuja kummona Mwenyezimungu.
23312	MAT 5:9	Heri ndi wenye kupatanisa wanu, kamana wakwitiwa wana wa Mwenyezimungu.
23313	MAT 5:10	Heri ndi wenye kuhudiwa kwa sababu ya haki, kamana ufalume wa binguni ndi wawo.
23315	MAT 5:12	Furahini na muwe radi pakulu, kamana thawabu yenu ndi ulu mbinguni. Kamana novyo ndi vyawandibiwe minabii wapitire kábula ya umwe.”
23316	MAT 5:13	Insa akizidi kusema javi: “Umwe ndi munyu mulumwengu‑mu! Munyu ukilamwa, cílungiriwa kinani? Auna nguvu tena, ila ukwefiwa kunundu, uluwatiwa na wanu.
23317	MAT 5:14	Umwe ndi nlangaza mulumwengu‑mu. Kaya yakujengiwa pajulu ya mwango aifisiwa.
23318	MAT 5:15	Hapana munu akoréza kandiyeru kufinika na tamboru, ila atula pajulu ya meza, iwamwarikire wanu piya wári nnyumba.
23319	MAT 5:16	Kwa namuna moja novyo, ulangare nlangaza wenu mbere ya wanu, ipate wawone vitendo vyenu vyema, wansifu Baba wenu ári mbinguni.”
23320	MAT 5:17	Cengine Insa kawambira kaamba: “Musidanizire kamba nija kufuja shariya za Taureti au vyawakifunda minabii. Sijire kuvunja, ila nija kutimiza.
23321	MAT 5:18	Nukwambirani kweli kuwa, mpaka kwisa ka bingu na ardhi, aipo fataha wala shada isaka kulaviwa nTaureti mpaka vinu piya vitimiziwe.
23322	MAT 5:19	Ndimana, munu afúja ezi ámuri‑zi, anta iwe noto moja tu basi, na kuwafunda wenziwe watende novyo, akuja kuwoniwa ntoto futi nkati ya ufalume wa binguni. Falakini afuláta ezi ámuri‑zi kuno akifunda, akuja kuwoniwa nkulu nkati ya ufalume wa binguni.
23323	MAT 5:20	Basi, nukwambirani kuwa shariya yenu, ikitowa kupunda haki ya wanlimu wa shariya na Mafarizeu, amwingira futi ufalume wa binguni.”
23324	MAT 5:21	Kawambira tena javi: “Musikira vyawambiriwe wámida, ‘Usiulaye. Olaya onse, imbidi ahukumiwe.’
23325	MAT 5:22	Falakini omi nukwambirani kuwa piya-mwe mwenyé kunkimwira mwenziwe, imbidi ahukumiwe. Mwenyé kunkejeli mwenziwe, imbidi oke kumilandu. Mwenyé kumwita mwenziwe ‘zozo’, imbidi oke motoni.
23327	MAT 5:24	asa nopo swadaka‑yo mbere ya uralu‑wo, uke ukapatane kwanza na mwenziwo. Sambi, ukiludi, lavya swadaka yako.
23328	MAT 5:25	Patana na aduwi wako upesi paúri naye munjira ipate asukupereke ka mwenyé kulamula, neye kukupereka ka amiri wa kalaboshu, wefyeriwe nomo.
23329	MAT 5:26	Nukwambira kweli, visaka kuwa vyonse, aulawa‑mo mpaka uripe nzuruku kamili.”
23330	MAT 5:27	Insa kawafunda tena javi: “Musikira vyayâmbiwe, ‘Usizinge’.
23331	MAT 5:28	Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kunnang'aníza mwanamuka ka kumperereza iye, kazinga futi.
23332	MAT 5:29	Basi sambi, kamba rikukosesa riso rako ra nkono nriro, kotopola, wefye baidi yako. Kamana, ndi fadari kwako kwefya kifingo kimoja ca mwiri wako, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.
23333	MAT 5:30	Na kamba ukukosesa nkono nriro wako, tupula nowo, wefye baidi yako. Basi, ndi fadari kwako kwasika kifingo cako kimojawapo, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.
23334	MAT 5:31	Yambiwa novyo javi, ‘Amwása nkawake onse, ampe talaka.’
23335	MAT 5:32	Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kumwasa nkawake saíri kwa sababu ya uzinzi, muka‑yo antenza kuzinga. Na mwenyé kunlomba muka wakwasiwa, kankuzinga.”
23336	MAT 5:33	Insa akizidi kuwambira: “Musikira tena vyawâmbiriwe wámida: ‘Usilapire ulongo ila mutimize mbere ya Mola kulapa kwenu.’
23339	MAT 5:36	wala usilapire kiswa cako kamana auna uwezo wa kubadili nywiri zako kuwa nyelupa au nyerufi.
23340	MAT 5:37	Basi, kusowera kwenu kuwe ‘aye’ íri ‘kweli aye’, ‘sivyo’ íri ‘kweli sivyo’. Ca kupunda epo conse, cilawa ka Mbaya.”
23341	MAT 5:38	Cengine kawambira kaamba: “Musikira vyayâmbiwe kuwa: ‘Riso kwa riso, rino kwa rino.’
23342	MAT 5:39	Fala omi nukwambirani kuwa musishindane na wenye kukutendani ubaya. Kwasa javyo, ikiwa munu kakwibiya langu ra nkono nriro, zungunuka umpe langu ra upande mwengine.
23343	MAT 5:40	Ikiwa munu kakukeshari atware anzu yako, kazaku rako nero mwasire.
23344	MAT 5:41	Munu akukulazimisha kusukula kinu kilometuru moja, uka naye mpaka mbiri.
23345	MAT 5:42	Munu akukulebela kinu kimojawapo, mpe, na munu akija kukukopa, nkopeshe usinture minyongo.”
23346	MAT 5:43	Ikisa kawambira javi: “Musikira vyayâmbiwe, ‘Mpende mwenziwo, mwine aduwi wako.’