23240	MAT 2:2	Te ka jikan‑tnu'u de: ―‍¿Ndenu iyo suchi ko kuu rey ñayii judío ma ja jâ ni kâku i ma? Vaa nuu ka iyo sa ñuu sa ma ichi nuu kána kandii ma, te ni ka jini sa tiuxini káxtnu'u ja jâ ni kâku i ma, te ve koo sa ja jin ndachiñu'u sa i ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23264	MAT 3:3	Vaa Juan ma kúu tee ni ka'an Isaías tee ni yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma, nuu ni ka'an de ma: Kayu'u in tee onde nuu masu nawa iyo kuiti ma, te ka'an de: “Jin satu'va ni ichi Iya Tátnuni ma, jin ndakune ni in ichi ndaa.” Sa'a ka'an de.
23306	MAT 5:3	―‍Vava'a jin kendoo ñayii ka ndakunitnuni ja ka jiniñu'u i Su'si ma, vaa kivi tatnuni Su'si ma, nuu koo ya ma, yukan jin koo i ji'in ya.
23307	MAT 5:4	’Vava'a jin kendoo ñayii ka nda'yu ma chi ndaka'an mani ña'a maa Su'si ma.
23308	MAT 5:5	’Vava'a jin kendoo ñayii kuee ini ma chi jin nduta'vi i in ñu'ú ni skuiso ya ja kua'a ya ma.
23309	MAT 5:6	’Vava'a jin kendoo ñayii ni‑yu'u ni‑ini i ka ndanduku i ja va'a ja ndaa tátnuni Su'si ma ja jin ko sa'a i ma, vaa jin ni'i ndija i ja ka jiniñu'u anua i ma.
23310	MAT 5:7	’Vava'a jin kendoo ñayii inunda'vi ini ma, vaa ndunda'vi ini ña'a maa Su'si ma.
23311	MAT 5:8	’Vava'a jin kendoo ñayii ñatuu na ja u'vi ka iyo ini anua i ma, vaa suu i jin kuni Su'si ma.
23312	MAT 5:9	’Vava'a jin kendoo ñayii ka ndi ini te ka nduku i naxe jin koo mani ñayii ma chi suu i jin konani sa'ya Su'si ma.
23313	MAT 5:10	’Vava'a jin kendoo ñayii ka sondikin ña'a ñayii ma kuechi ja ka sa'a i ja va'a ma te ka ndo'o ka neni i ma chi ñayii yukan jin koo nuu tatnuni Su'si ma.
23314	MAT 5:11	’Vava'a jin kendoo maa ni, nú kuechi ja ka kandija ña'a ni a, te jin ka'an ndeva'a i nuu ni, te jin sondikin ña'a i, te jin xtekuechi ña'a i ja ka sa'a ni ndaka ja u'vi tna'a ja masu sukan ka sa'a ni ma.
23318	MAT 5:15	Vaa ka jini maa ni ja nú ni xndu'va o in ñu'u ma chi masu ja chinee va'a o i in chii kajoo ma kúu, su'va nú ni xndu'va o i chi sonee sukun o i nuu candileru ma, sukan‑va'a xtnuu va'a‑ka i nuu ndaka ñayii ka iyo ve'e ma.
23348	MAT 5:45	sukan‑va'a jin ko kuu ni sa'ya Yuva o iya iyo onde andivi ma. Vaa maa ya chi sa'a ya ja kána kandii ma nuu ka iyo ñayii ka sa'a ja va'a ma, ji'in nuu ka iyo ñayii ka sa'a ja u'vi ma, te suni sa'a ya ja kúun savi nuu ka iyo ñayii ka sa'a ja u'vi ma ji'in nuu ka iyo ñayii ka sa'a ja va'a ma.
23349	MAT 5:46	Vaa nú ka kutoo ni yika‑ni ñayii ka kutoo ña'a ma, ¿nawa ka ndetu ni ja jin kuta'vi ni ja taa Su'si ma? Vaa sukan kuiti‑ni tna ka sa'a ñayii ka sa'a ja u'vi ma.
23352	MAT 6:1	Te jiña'a Jesús ma: ―‍Másu ko jin ku'un ini ni ja ora ka sa'a ni ja va'a ma, te onde jin kuni ña'a ñayii ma, sukan‑va'a jin ndachiñu'u ña'a i. Vaa nú sukan na jin sa'a ni, te masu nawa jin kuta'vi ni nuu Yuva o iya iyo onde andivi ma.
23353	MAT 6:2	Chukan kúu ja nuna jin chindee ni ñayii nda'vi ma, má jin sa'a ni ja jin kuni ndaka‑ka ñayii ma, sukan ka sa'a ñayii ka kutneñu maa i te masu ka sa'a i ja ka ka'an i ma. Vaa nú ka iyo i veñu'u lilikin ma xi nú ka iyo i ichi ma, te sukan ka sa'a i, sukan‑va'a jin kuni ñayii ma ja sukan ka sa'a i ma te jin ndachiñu'u ña'a i ma. Ja ndaa ká'an sa ja jâ ni ka ni'i i ja jin kuta'vi i ma, te masu nawa jin ni'i‑ka i.
23357	MAT 6:6	Kovaa ndijin, ora jikan‑ta'vi ni ma, ndivi ni ini ve'e ni ma, te kasi ni ye'e ni ma sukan‑va'a ñatuu na in kuni ña'a, te kakan‑ta'vi ni nuu Yuva ni Su'si ma. Vaa Yuva ni iya nde'ya ja va'a sa'a ni ma visi ñatuu na ñayii nde'ya ña'a ma, chi maa ya sa'a ja jin kuni ndaka ñayii ma ja vii ja va'a ndataa ya ma.
23364	MAT 6:13	Te máko kua'a ni tnu'u ja ska'an ña'a tachi ma ja jin sa'a sa ja u'vi ma, su'va chindee ña'a ni ja na jin kaku sa nuu ja u'vi ma. Vaa maa ni kúu iya tátnuni, te maa ni iyo tnu'u ndee tnu'u ndatnu ji'in jayiñu'u ni‑kani ni‑jika. Te sukan kó kuu.
23365	MAT 6:14	’Vaa nuna jin sakanu ini ni ñayii ka sa'a ña'a ja u'vi ma, suni sakanu ini tna ña'a Yuva o iya iyo andivi ma.
23371	MAT 6:20	Su'va jin ku'un ini ni ja jin sa'a ni ja va'a ja ndaa ma, vaa ndaka chukan chi onde andivi ma jin koo va'a. Vaa yukan masu kana tikixin ma, ni a nana xe'e ja koneva'a ni ma, te yukan masu na kui'na ka kivi koo ja jin sakui'na i ma.
23372	MAT 6:21	Vaa nuu iyo ndaka ja ñu'u ini o ja neva'a o ma, yukan tna jatanuu‑ka ini anua o ma.
23381	MAT 6:30	Vaa Su'si ma sa'a ja vivii ka ndaa ita ja ka iyo ichi yuku ma in kii ma, te kivi yutnee ma, te jin kayu i nuu ñu'u ma‑ni. ¡Te nú sukan vivii jito ya ita ma, naka tu ndijin ja ka kuu ni sa'ya ya ma, suni vivii skondii skonama ña'a ya! ¿Nava'a vala‑ni ka kukanu ini ni ya?
23383	MAT 6:32	Vaa ndaka cha'a ka ndi ini ñayii ñuu ñayivi a, kovaa ndijin, ka neva'a ni in Yuva o iya iyo ichi andivi ma ja jini ya ja ndaka cha'a ka jiniñu'u ni a.
23387	MAT 7:2	Vaa sukan ka ka'an ni ja jin kuu tna'a ni ma, te sukan ndaka'an tna Su'si ma ja jin kuu maa ni, te tnu'u ja ka jiña'a ni nuu in‑ka tna'a ni ma ndaka'an tna Su'si ma nuu ni.
23393	MAT 7:8	Vaa nú na in jikan ma chi ni'i i. Te ñayii ndúku ma chi ni'i i. Te ñayii skajan ma, te ndanune ye'e ma, te ni'i i ja kúni i ma.
23396	MAT 7:11	Vaa nú ndijin ja masu inuva'a ini ni ma, te ka jini ni jin kua'a ni ja va'a sa'ya ni ma, ¡nde‑ka tu ja Yuva o iya iyo onde andivi ma, ûni skuta'vi ya ja va'a ndaka ñayii kakan nuu ya ma!
23402	MAT 7:17	Vaa ka jini ni ja ndaka yutnu kui'i va'a ma chi ka wa'a tnu nde'ya va'a, kovaa ndaka yutnu kui'i masu va'a ma, masu ka wa'a tnu nde'ya va'a.
23403	MAT 7:18	Nú in yutnu kui'i ja ndimaa nde'ya iya kúun, te masu kuu ka'an o ja in yutnu kui'i vava'a kúu tnu. Vaa ni a in yutnu kui'i ja kúun nde'ya vava'a, te kúun tna nde'ya iya ma. Te sa'a, te ka jini o nú yutnu va'a xi masu yutnu va'a kúu tnu.
23405	MAT 7:20	Te suni sukan ka kuu tna ñayii ma. Vaa ja ka sa'a ka kuu i ma, te ndakuni o na in ka kuu i, nú ñayii va'a xi ñayii u'vi ka kuu i.
23408	MAT 7:23	Kovaa sani te ndakuña'a sa nuu ñayii yukan: “Masu nama uun ni jini ña'a sa. ¡Kuán koo ni kuán jin ndiyo ni nuu iyo sa a! ¡Vaa ndijin chi ñayii ka sa'a ja u'vi ma ka kuu ni!”, kuña'a sa i.
23410	MAT 7:25	Visi ni kuun savi ma te ni kee ndeñu'u yute ma, te ni yi'i xeen tachi ma, te ni jan kani ndee ni'i ndute ma yika ve'e ma, kovaa masu ni kotuu ve'e ma, vaa siki toto ma yoxtnee i.
23412	MAT 7:27	Vaa ni kuun savi ma, te ni kee ndeñu'u, te ni yi'i xeen tachi ma, te ni jan kani ndee ni'i ndute ma yika ve'e ma, te ve'e kátuu nuu ñuti ma, ni kotuu i, te kua'a xeen ja ni skenaa ñayii xi‑ve'e ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23414	MAT 7:29	Vaa maa ya chi ûni jini ya ja káxtnu'u ya ma, te masu ni yo jani uu ni yo jani uni ini ya ja ni yo ka'an ya ma, sukan ni ka yo jani uu ni ka yo jani uni ini tee ka skua'a tnu'u Moisés ma.
23422	MAT 8:8	Te ni ndakone'e tee tátnuni nuu cientu soldado ma, te jiña'a de: ―‍Señor, masu kaa masu iyo sa ja kivi ni ini ve'e sa ma. Va'a‑ka onde ya'a‑ni te tatnuni ni nuu kue'e ma ja jin ndiyo i, te nduva'a suchi jinukuechi nuu sa ma.
23423	MAT 8:9	Vaa suni saña chi tee tátnuni kúu sa, te tátnuni sa nuu soldado ma. Te nuna kuña'a sa in de ma: “Kuá'an ni”, te kua'an de, te nuna kuña'a sa in‑ka de ma: “Ne'e ni”, te kii de. Te nuna tátnuni sa nuu suchi jinukuechi nuu sa a: “Sa'a cha'a”, te sa'a i ―‍kúu de jiña'a de.
23427	MAT 8:13	Sani te jiña'a Jesús ma nuu tee tátnuni nuu cientu soldado ma: ―‍Kuá'an ni. Vaa ja ni kukanu ini ña'a ni a, te ko kuu sukan ni jikan‑ta'vi ni ma ―‍kúu ya jiña'a ya. Te suchi jinukuechi nuu de ma, ni nduva'a i maa ora yukan‑ni.
23443	MAT 8:29	Sani te ka kayu'u de ka jiña'a de: ―‍¡Máko kivi nduu ni ji'in sa! ¿Vaa Sa'ya Su'si ma kúu ni, te vee ni ja xndo'o xneni ña'a ni? ¡Te vitna ja ñatuu kenda‑ka kivi ja sa'a ni sukan! ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23469	MAT 9:21	chi vaa jani ini ña: “Visi yika ja na kaki'i o sa'ma ndii ya ma, te nduva'a o”, jani ini ña.
23515	MAT 10:29	Vaa jâ ka jini ni ja uu lasaa ma, jaku‑ni xu'un ka ndee ya'vi ti. Kovaa visi masu kiti ka ndee ya'vi ka kuu ti, kovaa nú masu kua'a maa Yuva o Su'si ma tnu'u chi masu kuu jin kun‑kava ni‑in ti nuu ñu'ú a.
23520	MAT 10:34	’Má jin kani ini ndijin ja ni kijaa sa ñuu ñayivi a, te jin koo mani ndaka ñayii a. Vaa ja ni kijaa sa ya masu jin koo mani ndaka i, chi su'va su'va jin ko kuu i.
23521	MAT 10:35	Vaa ja ni kenda sa a, chi ñayii masu ka kandija tnu'u ká'an sa a chi su'va su'va jin ndakiti ini i nuu tna'a i ma, te tee ma kanaa de ji'in yuva de ma, te ña'a ma ji'in si'i ña ma, te suni sukan jin ko kuu tna ña'a kúu janu ma ji'in si'i xiso ña ma.
23534	MAT 11:6	¡Vava'a jin kendoo ñayii ka kukanu ini ña'a i maa sa! ―‍kúu ya jiña'a ya.
23541	MAT 11:13	Vaa tnu'u tátnuni Su'si ma ji'in ja ni ka ka'an tee ni ka yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma, ni ka yo ndaka'an i onde ni kenda tee kúu Juan ma.
23546	MAT 11:18	te sukan kuiti ka kuu ñayii tiempu ya'a. Vaa ni kenda Juan ma, te ñatuu jaa de xtatila ni ñatuu ji'i de ndute uva ma, te ka ka'an ñayii a ja tachi yinee ña'a, ja kúu de sukan.
23549	MAT 11:21	―‍¡Nda'vi ni ñayii ñuu Corazín a! ¡Nda'vi ni ñayii ñuu Betsaida a! Vaa nute ñuu Tiro ma ji'in ñuu Sidón ma ni ka iyo milagru tna'a ja ni ka iyo nuu ni a, onde ndende kivi ma jin ndakani jin ndaka'vi ini i nkuu, te jin xndoo i ja u'vi ka sa'a i ma te jin ndandikin i Su'si iya teku ma nkuu, te jin kone'nu i sa'ma tindayi, te jin kunukoo i nuu yaa nuu ñu'u i ma ja ka kaxtnu'u i sukan ka ndakani ka ndaka'vi ini i ma nkuu.
23551	MAT 11:23	Te ndijin tna, ñayii ñuu Capernaum a, ¿ka jani ini ni ja ki ndone'e ñukuun ña'a Su'si ma te jin nda koo ni onde andivi ma? ¡Ña'a chi onde nuu kunu‑ka ma skee ña'a ya! Vaa nute ñuu Sidón ma ni ka iyo milagru tna'a ja ni ka iyo nuu ni a chi onde ndende kii ma ja jin ndakani jin ndaka'vi ini i te jin xndoo i ja u'vi ka sa'a i ma nkuu, te ñuu yukan chi koo i onde vitna, te masu naa i nkuu.
23561	MAT 12:3	Kovaa maa ya chi jiña'a ya: ―‍¿Ñatuu nama ni ka ka'vi ni sukan ni ka sa'a David ma ji'in tee ka ndikin tna'a ji'in de ma in jichi ma? Vaa ñatuu ndenu jin ni'i de ja jin kaa de ma, te ka kokon xeen de ma.
23563	MAT 12:5	¿Te ñatuu nama ni ka ka'vi ni sukan ni tatnuni Moisés ma? Vaa ni tatnuni de ja kivi ni tatnuni Su'si ma ja ma jin satniñu o ma, te tee ka kuu sutu ma ja ka jinukuechi de ini veñu'u ka'nu ma, kuu jin sa'a maa de ja masu kuu jin sa'a ñayii ma, te ñatuu na kuechi jin kuiso de ―‍kúu ya jiña'a ya.
23566	MAT 12:8	Vaa saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, iyo sa ja tatnuni sa siki ja kivi ni tatnuni Su'si ma ja ma jin satniñu ñayii ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23568	MAT 12:10	Te yukan yinee in tee, te in nda'a de ma chi ni yichi i. Te jaku tee ñatuu ka kunimani nuu Jesús ma, ka jitotnuni de ya, te sa'a ni ka jikan‑tnu'u de ya: ―‍¿Va'a‑ni ja ndasava'a o ñayii ma kivi ñatuu ka satniñu o ma? ―‍ka kuu de ka jiña'a de. Sukan ni ka jiña'a de, sukan‑va'a xi ma kuu naxe jin xtekuechi de ya.
23583	MAT 12:25	Kovaa Jesús ma chi ni jinitnuni ya sukan ka jani ini de ma, te jiña'a ya: ―‍Vaa nú in ñuu, te ka iyo nanimaa ñayii ka ndakiti ini nuu tna'a ma, te ¿naxe kuu jin koo ka'nu ndaka i ma? Te suni maa i kúu ji'in ñayii ka iyo in‑ni ve'e ma, te nú jin ko ndakiti ini nuu tna'a i ma, te ¿naxe kuu jin koo ka'nu ndaka i?
23591	MAT 12:33	’Chukan kúu ja jin ndasa'a maa ni kuenda. Vaa nú yutnu kui'i va'a kúu tnu, chi wa'a tnu nde'ya va'a. Te nú masu yutnu kui'i va'a kúu tnu, te masu kua'a tnu nde'ya va'a. Chukan kúu ja onde kuun nde'ya tnu ma, te kuni o nú yutnu kui'i va'a kúu tnu xi ña'a.
23592	MAT 12:34	¡Kovaa ndijin chi sa'ya tata koo ma ka kuu ni! Vaa ini anua ni a ka ñu'u chitu ja u'vi, te chukan kúu ja masu kuu jin ka'an ni tnu'u va'a. Vaa ja ñu'u chitu ini anua o ma kúu ja ká'an yu'u o a.
23593	MAT 12:35	Vaa ñayii va'a ma, ka ka'an i tnu'u va'a, vaa tnu'u va'a ka ñunee ini anua i ma. Te ñayii ka ka'an ja u'vi ma, sukan ka ka'an i, vaa ja u'vi ma ka ñunee ini anua i ma.
23595	MAT 12:37	Vaa ja tnu'u ká'an ni ma, te ndatuu maa ni nú ñayii sa'a ja va'a kúu ni te koo va'a ni xi ñayii sa'a ja u'vi kúu ni te ndachunaa maa ni ―‍kúu ya jiña'a ya.
23598	MAT 12:40	Vaa sukan ni kuu Jonás ma ja uni kivi nduu ñuu ni ñunee de chii tiaka ka'nu ma, te sukan tna ko kuu saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a chi uni kivi nduu ñuu kinee sa chii ñu'ú a, te sani te ndateku sa, kovaa ni a sukan, ma jin kandija ña'a ñayii tiempu ya'a.
23620	MAT 13:12	Vaa ñayii neva'a kua'a‑ka ja vii ja luu ni skuta'vi ña'a Su'si ma chi su'va ni'i kua'a‑ka i, kovaa ñayii ñatuu nawa neva'a i ma chi su'va xtandiyo ya onde jaku ja neva'a i ma.
23623	MAT 13:15	Vaa ini anua ñayii ya'a chi ni ka ndukaji, te so'o i ma ni ka nduvee, te nduchinuu i ma chi ni ka ndandesi, sukan‑va'a ma kuu jin konde'ya i ji'in nduchinuu i ma, te ma jin koniniso'o i ji'in so'o i ma, te ma jin jaku'ni ini i ma, te ma jin ndasama ja ka jani ini i ma, te ma jin nduva'a i.
23625	MAT 13:17	Vaa ja ndaa ká'an sa ja kua'a tee ni ka yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma, ji'in ñayii ni ka yo sa'a ja va'a ma, ni ka yo kuni i ja jin konde'ya i ja ka nde'ya ni a, kovaa ñatuu ni ka jini i, te ni ka yo kuni i ja jin koniniso'o i ja ka niniso'o ni a, kovaa ñatuu ni ka jiniso'o i ―‍kúu ya jiña'a ya.
23628	MAT 13:20	Te jaku ñayii ma chi sukan ka kuu triu ni ka jinkava ne'un yuu ma ka kuu i. Vaa ka jiniso'o i tnu'u vii tnu'u va'a ya ma, te sii ini ka niniso'o i.
23631	MAT 13:23	Kovaa in jichi‑ka ñayii ma chi ka jiniso'o i tnu'u vii tnu'u va'a ya ma, te ka kandija i, te vivii ka sa'a i sukan kúni Su'si ma. Te ñayii ya'a chi sukan ka kuu triu ni ka jinkava nuu ñu'ú va'a ma, sukan ka kuu i. Vaa jaku i ma ka kuu sukan ka kuu yoko triu ja ni ka wa'a i cientu triu ma, te jaku‑ka i ma ka kuu sukan ka kuu yoko ni ka wa'a uni xiko (60) triu ma, te jaku‑ka i ma ka kuu sukan ka kuu yoko ni ka wa'a oko uxi (30) triu ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23641	MAT 13:33	Te ni ka'an Jesús ma in‑ka tnu'u vijin, te jiña'a ya: ―‍Sukan sa'a levadura ma, sukan ko kuu nuu tatnuni Su'si ma. Vaa nú in ña'a, ni sakanuu ña levadura ma ji'in uni jichi ñujan triu ma, te levadura ma ni‑ka'nu kivi i, onde kundee i xsjaa i ni‑ka'nu ñujan ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23669	MAT 14:3	Vaa Herodes ma kúu tee ni tnii Juan ma, te ni ju'ni de Juan ma ji'in yo'o kaa, te ni chinee de tee ma vekaa ma, ja kuechi ña'a kúu Herodías ma, ñasi'i ñani de tee kúu Felipe ma.
23670	MAT 14:4	Vaa Juan ma, ni yo jiña'a de: ―‍Masu va'a‑ni ja koo ni ji'in ña'a jiña, vaa téku‑ka yii ña ma ―‍ni yo kuu de ni yo jiña'a de.
23704	MAT 15:2	―‍¿Nava'a tee ka ndikin ña'a ndijin ma, ñatuu ka ndikin de sukan ni ka yo sa'a tna'a o tee jana'a‑ka ma? Vaa ñatuu ka ndanda'a de nú jin kaa de xita ma ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23709	MAT 15:7	’¡Masu ka sa'a ni sukan ka ka'an ni a! Va'a‑ni ni ka'an tee kúu Isaías tee ni yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma ja jin kuu ni nuu ni ka'an de sa'a ma:
23713	MAT 15:11	Vaa masu ja kivi yu'u o a kúu ja satne'e i ini anua o a, su'va ndaka ja u'vi ñu'u ini anua ñayii ma kúu ja sa'a ja satne'e ña'a i nuu Su'si ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23716	MAT 15:14	Má jin sanuu ni, vaa ñayii inukuaa ka kuu de, te ka kuni de ja jin skaka de in‑ka ñayii kuaa ma. Vaa ka jini maa ni ja nú in tee kuaa ma, te skaka de in‑ka tee kuaa ma, te nú iyo in kava chi nduu de jin kê koo ―‍kúu ya jiña'a ya.
23721	MAT 15:19	Vaa onde ini anua ñayii ma ka ñu'u ndaka ja u'vi ma, te chukan kúu ja kénda ja ka jani ini i ma, ja jin ka'ni i tna'a i ma, ji'in ja ñayii ni ka tnanda'a ma, te ka kivi nduu i ji'in in‑ka ñayii ma, ji'in ja jin kivi nduu i ji'in ndi‑in ndi‑in ñayii ñatuu ni ka tnanda'a ji'in i ma, ji'in ja jin sakui'na i ma, ji'in ja ka ka'an i tnu'u ñayii ma, ji'in ja ka ka'an kini i ma.
23743	MAT 16:2	Te ni ndakone'e ya: ―‍Nú ve kunee ma, te ka ka'an ni: “Va'a‑ni iyo tiempu a, vaa andivi a chi iyo kua'a.”
23752	MAT 16:11	¿Te nava'a ñatuu ni ka jaku'ni ini ni ja ni ka'an sa nuu ni a? Vaa masu ja kuu xtatila ma kúu ja ni ka'an sa sukan ma. Jin konee ni cuidado ji'in levadura tee ka kuu fariseo ma ji'in levadura tee ka kuu saduceo ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23758	MAT 16:17	Sani te ni ndakone'e Jesús ma: ―‍Vava'a kendoo ni, Simón sa'ya Jonás, vaa masu in ñayii ni kaxtnu'u tnu'u ya'a nuu ni a, su'va Yuva sa iya iyo andivi ma ni kaxtnu'u nuu ni a na in kúu sa.
23764	MAT 16:23	Kovaa Jesús ma, ni ndakonenuu ya, te jiña'a ya Pedro ma: ―‍¡Kuán ndiyo ni nuu sa, vaa sukan kúu tachi ma kúu ni! Vaa ja'nu ndee ni ja sa'a sa sukan játna ini Su'si ma. Ndijin chi masu jani ini ni sukan jani ini Su'si ma chi ja ka jani ini ñayii a‑ni jani ini ni ―‍kúu ya jiña'a ya.
23766	MAT 16:25	Vaa ñayii kúni ja koo va'a i ñuu ñayivi ya chi skenaa i anua i ma. Kovaa nú na in visi na kûu i ñuu ñayivi ya ja kuechi ja ndikin ña'a i maa sa a chi ndani'i‑ta'vi i.
23789	MAT 17:20	Te jiña'a Jesús ma: ―‍Vaa jaku‑ni ka kukanu ini ña'a ni. Ja ndaa ká'an sa nuu ni a, nute ndijin, te jin kukanu ini ña'a ni, visi sukan kaa in ndikin tnu mostaza ma, kuu jin kuña'a ni yuku ya'a: “Ya'a onde jiyo ma”, te yuku a, ya'a i. Te ndaka kuu jin sa'a ni.
23803	MAT 18:7	’¡Nda'vi‑nka ñayii ka iyo ñuu ñayivi ya'a, kuechi ja ndaka ja ka sa'a ka kuu i ma, te ka sa'a i ja ka jiso kuechi jaku‑ka ñayii ma! Vaa kuiti ndimaa jin koo ja jin sa'a ja jin kuiso kuechi ñayii ma, kovaa ¡nda'vi‑nka maa na in sa'a ja jin kuiso kuechi ñayii ma!
23807	MAT 18:11	Vaa saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, vee sa sukan‑va'a jin ndani'i‑ta'vi ñayii jâ ni ka skenaa i maa i ma nkuu.
23816	MAT 18:20	Vaa nuu ka ndatna'a uu uni ñayii ka kandija ña'a i maa sa ma, te yukan iyo sa me'ñu i ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23843	MAT 19:12	Vaa ka iyo tee ja onde chii si'i de ma, jâ ve koo de ja masu jin tnanda'a de ma, te ka iyo tee ja kuechi ñayii ma, te masu kuu jin tnanda'a de, te ka iyo ñayii ja ni ka jani ini i ja masu jin tnanda'a i, ja kuechi ja jin kunukuechi ñukuun i nuu Su'si iya iyo andivi ma. Te nú na in iyo ja sa'a i sa'a, te kuán‑ta'vi i, te kúnukuechi va'a i ―‍kúu ya jiña'a ya.
23868	MAT 20:7	Te ka jiña'a tee ma: “Vaa masu na in ká'an ja taa i tniñu jin sa'a sa”, ka kuu de ka jiña'a de. Te jiña'a de: “Kuán koo tna ni itu sa ma, te jin satniñu ni, te chuya'vi sa sukan iyo ja jin ke'en ya'vi ni ma”, kúu de jiña'a de.
23908	MAT 21:13	Te jiña'a ya: ―‍Jâ ka jini ni ja nuu tutu ndee tnu'u Su'si ma ká'an: “Ini ve'e sa a chi ko kuu i in ve'e nuu kenda koo ñayii ndaka ñuu ma ja jin kakan‑ta'vi i nuu Su'si ma.” Vaa sukan ni jani ini ya. Kovaa ndaka ndijin chi ni ka ndasa'a ni in yavi nuu ka ñu'u kui'na ―‍kúu ya jiña'a ya.
23927	MAT 21:32	Vaa ni kenda Juan ma nuu ni, ja ni kaxtnu'u de ichi ndaa ma, te ñatuu ni ka kandija ni. Kovaa tee ka ndake'en ya'vi xu'un no'o ñuu Roma ma, ji'in ña'a ka kuneé ka ku‑uun ma chi ni ka kandija ña ji'in de, te ni ka jini ni ja ni ka kandija de ji'in ña ma, te ñatuu ni ka ndakani, ni ka ndaka'vi ini ni ja jin kandija tna ni ja ká'an Juan ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23932	MAT 21:37	Te sandi'i‑nka ma, te ni tetniñu de sa'ya maa de ma. Vaa jani ini de: “Jin kava respetu i nuu sa'ya o a nuna tetniñu o i, vaa sa'ya maa o kúu i.”
23958	MAT 22:17	Chukan kúu ja, ¿nawa ká'an ni? ¿Va'a‑ni ja jin chuya'vi sa ja ka satniñu sa ma nuu tee nani César tátnuni ñuu Roma ma, xi ña'a? ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23969	MAT 22:28	Va'a‑ni, te nú jin ndateku ñayii ma, ¿na nde de xi‑ñasi'i ko kuu ña'a yukan kivi jin ndateku de ma? Vaa ndi‑uja de ma ni ka iyo ji'in ña ma ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23984	MAT 22:43	Te jiña'a Jesús ma: ―‍¿Na kachi kúu ja David ma chi ni ska'an ña'a Xtumani Ndios ma, te ni xnani de ya ja iya tátnuni nuu de ma kúu ya? Vaa ni ka'an David ma:
23999	MAT 23:12	Vaa nú na in jani ini ja kanuu‑ka i sana ndaka‑ka ñayii ma chi ndatna'a i ja kan‑nuu. Te nú na in jani ini ja in ñayii masu kanuu kúu i chi in ñayii kanuu‑ka ko kuu i nuu Su'si ma.
24000	MAT 23:13	’Kovaa ¡nda'vi maa ni ja ka kuu ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa ka ja'nu ndee ni ja jin kivi koo ñayii ma nuu tátnuni Su'si ma, vaa ni masu ka kivi koo ni, te ni masu ka wa'a ni tnu'u ja jin kivi koo ñayii ka kuni ja jin kivi koo i ma.
24001	MAT 23:14	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa ka xnda'vi ni ña'a ni ka ji'i yii ma, te ka ndaxtandee ni ve'e ña ma, te ka sa'a ni tnu'u ja tee ka sa'a ja va'a ka kuu ni, kuechi ja nana'a ka jikan‑ta'vi ni ma. Chukan kúu ja jin chunaa xeen‑ka ni.
24003	MAT 23:16	’¡Nda'vi maa ni ja ka kaxtnu'u ni, te masu ka jini ni ja ka kaxtnu'u ni a! Vaa ka ka'an ni: “Nú na in na skuiso ja maa veñu'u ka'nu ma, te masu nawa kúu, kovaa nú na in na skuiso ja maa oro iyo ini veñu'u ma, te sukan ni ka'an i ma, te sukan na sa'a i.”
24004	MAT 23:17	¡Tee ñatuu ka jaku'ni ini ka kuu ni! Vaa ¿nde a kúu ja kanuu‑ka: oro ma xi maa veñu'u ma? Vaa veñu'u ma kúu ja sa'a ja oro ma, ni nduu i in ja ii.
24006	MAT 23:19	¡Ñayii ñatuu ka jaku'ni ini ka kuu ni, te ñatuu ka kundijin nuu ni a! Vaa kanuu‑ka altar ma sana ja ka ndakua'a ñayii ma, vaa altar ma kúu ja sa'a ja nduu in ja ii ja ka ndakua'a ñayii ma nuu Su'si ma.
24010	MAT 23:23	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa saa ka jatanuu ni ja onde minu xtila ma ji'in anís ma ji'in cominu ma ka ndakua'a tu ni diezmo ni ma nuu Su'si ma, kovaa ni ka xndoo ni tna'a cha'a ja ka kuu i ja ka ndanuu‑ka ja ni tatnuni Su'si ma ja jin sa'a ni ma, ja jin kunda'vi ini ni tna'a ni ma, ji'in ja jin kukanu ini ni Su'si ma, ji'in ja jin ko sa'a ni ja va'a ja ndaa ma. Te vaa ndaka cha'a ka ndanuu‑ka ja jin sa'a ni, te suni nini ja jin ndakua'a tna ni nuu Su'si ma ndaka ja jâ ka ndakua'a ni ma.
24011	MAT 23:24	’Vaa ja sukan ka sa'a ka kuu ni a, te sukan ka kuu tee ka ndasijin tiukun lilikin ma kovaa ka kokon de kiti ka kuu camellu ma, sukan ka kuu ni. Te chukan kúu ja masu kuu jin ko kuu ni tee jin kaxtnu'u nuu in‑ka ñayii ma.
24012	MAT 23:25	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa ka ndasavii ka ndasandoo ni maa ni, kovaa ichi ini anua ni a chi ka ñu'u chitu ja ka sakui'na ni ma ji'in ja u'vi ka sa'a ni ma. Te sukan ka kuu ñayii ka ndakate yika ñajin i ma ji'in yika ko'o i ma, kovaa ichi ini i ma chi ka ndaa tne'e ma, sukan ka kuu ni.
24014	MAT 23:27	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa sukan ka kuu nuu ka yinee ndiyi ma ja kuijin kuijin ka ndaka'yu i ichi siki i ma ichi ke'e ma, te sukan ka kuu ni. Te ja ndaa kúu ja vivii ka na'a nuu ka yinee ndiyi ma, kovaa ichi ini i ma ka ñu'u chitu yiki ndiyi ma, te ñu'u ndaka ja tne'e ja kini ma.
24016	MAT 23:29	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Vaa ka sava'a ni nuu ka yinee tee ni ka yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma, te ka ndasakutu ni nuu ka yinee ñayii ni ka yo sa'a ja va'a ma.
24026	MAT 23:39	Vaa ká'an sa ja onde vitna, te masu nde jin kuni‑ka ña'a ni maa sa onde kenda kivi ja jin ka'an maa ni: “¡Ja va'a kuu iya vee nuu Iya Tátnuni ma!” ―‍kúu ya jiña'a ya.
24033	MAT 24:7	Vaa in ñuu ka'nu ma, kanaa i ji'in in‑ka ñuu ka'nu ma, te in ñayii tátnuni in ñuu ka'nu ma, kanaa i ji'in in‑ka ñayii tátnuni in‑ka ñuu ka'nu ma, te kua'a ñuu jin tnaa xeen, te jin ndatnana kua'a ve'e, te koo soko koo tnama.