23214	MAT 1:1	Cha'a kúu tutu ndáka'an ja ka nani sa'ya tata ñayii jana'a ma, te ne'un yukan ni kenda Jesucristo ma. Te Jesucristo ma chi ni kenda ya ne'un sa'ya tata David ma, te David ma chi sa'ya tata Abraham ma kúu de.
23215	MAT 1:2	Te Abraham ma kúu yuva Isaac ma, te Isaac ma kúu yuva Jacob ma, te Jacob ma kúu yuva Judá ma ji'in ndaka‑ka ñani de ma.
23217	MAT 1:4	Te Aram ma kúu yuva Aminadab ma, te Aminadab ma kúu yuva Naasón ma, te Naasón ma kúu yuva Salmón ma.
23218	MAT 1:5	Te Salmón ma, ni iyo sa'ya de ji'in ña'a kúu Rahab ma, te Booz ni yo nani de. Te Booz ma, ni iyo sa'ya de ji'in ña'a kúu Rut ma, te Obed ni yo nani de. Te Obed ma kúu yuva Isaí ma.
23220	MAT 1:7	Te Salomón ma kúu yuva Roboam ma, te Roboam ma kúu yuva Abías ma, te Abías ma kúu yuva Asa ma.
23224	MAT 1:11	Te Josías ma kúu yuva Jeconías ma; maa tiempu ni ka jeka ñayii ñuu Babilonia ma ñayii ñuu Israel ma, ni ka kâku Jeconías ma ji'in jaku‑ka ñani de ma.
23225	MAT 1:12	Te nuu ni ka nde koo ñayii Israel ma ñuu Babilonia ma, te ni iyo sa'ya tee kúu Jeconías ma, te nani de Salatiel, te Salatiel ma kúu yuva Zorobabel ma.
23226	MAT 1:13	Te Zorobabel ma kúu yuva Abiud ma, te Abiud ma kúu yuva Eliaquim ma, te Eliaquim ma kúu yuva Azor ma.
23228	MAT 1:15	Te Eliud ma kúu yuva Eleazar ma, te Eleazar ma kúu yuva Matán ma, te Matán ma kúu yuva Jacob ma.
23229	MAT 1:16	Te Jacob ma kúu yuva José ma, yii ña'a kúu María ma, te si'i Jesús ma kúu ña, te Jesús ma kúu iya nani Cristo ma iya ni tetniñu Su'si ma.
23230	MAT 1:17	Chukan kúu ja uxi kuun jichi ñayii ma kúu onde Abraham ma te onde David ma, te uxi kuun‑ka jichi i kúu onde David ma te onde kivi kuan koo i ñuu Babilonia ma, te uxi kuun‑ka jichi i ka kuu onde kivi kuan koo i ñuu Babilonia ma te onde kivi ni kâku Cristo iya ni tetniñu Su'si ma.
23270	MAT 3:9	Te másu ko jin kani ini ni: “¡Yo'o chi jin ndani'i‑ta'vi o, vaa sa'ya tata Abraham ma ka kuu o!” Kovaa ja ndaa kúu ja visi yuu ka ndaa ya'a chi kuu ndasa'a Su'si ma sa'ya tata Abraham ma.
23291	MAT 4:13	Te ñatuu ni ndoo ya ñuu Nazaret ma chi kua'an ya onde ñuu Capernaum ma ja kátuu yu'u mar iyo ñuu Zabulón ma ji'in Neftalí ma,
23293	MAT 4:15	Ñuu Zabulón ma ji'in ñuu Neftalí ma, ja ka iyo i ichi yu'u mar ma, in‑ka yu'u yute Jordán ma, ja ka kuu i ñuu Galilea ma, ñuu ñayii masu ñayii judío ka kuu i ma.
23299	MAT 4:21	Te ni ya'a ya kua'an ya yukan, te ni jini ya uu‑ka tee ndi‑tna'a ñani de, Santiago ma ji'in ñani de Juan ma, tee ka kuu sayii Zebedeo ma. Ka iyo de nuu barcu yuva de Zebedeo ma, ka yikuu de ka ndakiku de ñunu ka jatniñu de ma. Te ni kana ña'a ya.
23300	MAT 4:22	Te ni ka xndoo kunu de barcu de ma ji'in yuva de ma, te kuan koo de, te ni ka ndikin de ya.
23425	MAT 8:11	Te ká'an sa ja ki koo kua'a ñayii ichi nuu kána kandii ma ji'in ichi nuu kée kandii ma, te jin kunukoo i ji'in Abraham ma ji'in Isaac ma ji'in Jacob ma nuu tatnuni Su'si ma.
23437	MAT 8:23	Sani te ni kaa Jesús ma nuu barcu ma, te tee ka ndikin ya ma, suni ni ka ka koo tna de.
23438	MAT 8:24	Nani ka ya'a de nuu ndute ma, te ni keja'a yi'i xeen tachi nuu ndute ma, te barcu ma jâ ve jaku'un ndute, te vala‑nka ja sa'vi tnu nuu ndute ma. Kovaa Jesús ma, kixi ya.
23449	MAT 9:1	Chukan kúu ja Jesús ma, ni ndaa ya nuu barcu ma, te ni ndaya'a ya onde in‑ka yu'u mar ma, kuan no'o ya.
23488	MAT 10:2	Te sa'a ka nani ndi‑uxi uu tee ni kana ya ma, te apóstol ni xnani ya ndi‑uxi uu de ma, (te apóstol ma kúni ka'an “tee ni tetniñu maa ya ja jin kaxtnu'u de tnu'u maa ya ma”): Xinañu'u‑ka iyo tee kúu Simón tee ni nukonani Pedro ma, te iyo tna ñani de Andrés ma, ji'in Jacobo sa'ya Zebedeo ma, ji'in ñani de tee kúu Juan ma,
23489	MAT 10:3	ji'in Felipe ma, ji'in Bartolomé ma, ji'in Tomás ma, ji'in Mateo tee ni yo ndake'en ya'vi xu'un no'o ñuu Roma ma, ji'in Jacobo sa'ya Alfeo ma, suni tna Lebeo ma tee nani tna Tadeo ma,
23511	MAT 10:25	Kovaa nú tee yika yikuu kútu'va ma, te skua'a ñukuun de chi kenda de ja ko kuu de sukan kúu tee skua'a ña'a ma. Te suni ja va'a xeen kuu nú ñayii jinukuechi ma, te kenda i ko kuu i sukan kúu jito'o i ma. Te chukan kúu ja má jin sanuu ni, vaa nú saña, te ni ka xnani ña'a i Beelzebú ja nani suchi tátnuni nuu ndaka‑ka tachi ma, te kuiti kua'a‑ka ja u'vi jin ka'an i ja jin kuu ni ja ka kuu ni tee ka ndikin ña'a maa sa a.
23582	MAT 12:24	Kovaa ni ka jiniso'o tee ka kuu fariseo ma sukan ni sa'a ya ma, te ka ka'an de: ―‍Tee ya'a chi masu maa de kéne'e tachi ma ini anua ñayii ma. Chi Beelzebú suchi tátnuni nuu ndaka‑ka tachi ma kúu suchi wa'a tee ya'a tnu'u ndee tnu'u ndatnu ja kéne'e de tachi ma ―‍ka kuu de ka ka'an de.
23610	MAT 13:2	Te ni ka ndututu kua'a xeen ñayii, te chukan kúu ja ni kaa Jesús ma in nuu barcu iyo nuu ndute ma, te ni jinkoo ya, te ka iyo ñayii ma yu'u ndute ma.
23679	MAT 14:13	Te Jesús ma, nuu ni jiniso'o ya ja sukan ni ji'i Juan ma, te kua'an ya ji'in tee ka ndikin ya ma in nuu barcu in nuu kuu jin koo‑ni maa de ji'in ya. Kovaa kua'a ñayii ni ka jiniso'o ja kuan koo de ji'in Jesús ma. Sani te ni ka ke koo i ñuu i ma, te ni ka ndikin i ya, te kuan koo i ichi kua'an ya ma.
23680	MAT 14:14	Ja ni nuu Jesús ma nuu barcu ma, te ni jini ya kua'a xeen ñayii ma, te ni kunda'vi ini ya i, te ni ndasava'a ya ñayii ka ku'u kuan koo ji'in i ma.
23688	MAT 14:22	Ni jinu, te ni sa'a Jesús ma ja tee ka ndikin ya ma, jin koxtnuu de jin nda koo de nuu barcu ma, sukan‑va'a xi'na‑ka de jin ya'a in‑ka yu'u mar ma, sana ki'in ya nani ndakuan‑ta'vi ya nuu ñayii ma.
23690	MAT 14:24	Te barcu ma chi jâ ni kujika tnu kuan no'o tnu nuu ndute ma. Te jánee jándita tnu sa'a nuu ndute ma, vaa kajin yi'i ma chi su'va vee i ichi nuu kuan nu koo de ji'in tnu ma.
23695	MAT 14:29	Te Jesús ma, jiña'a ya: ―‍Ne'e ni. Sani te Pedro ma chi ni nuu de nuu barcu ma, te jika de nuu ndute ma kua'an de nuu iyo Jesús ma.
23698	MAT 14:32	Sani te ni ka nda koo ya ji'in de nuu barcu ma, te ni ndukuee kajin yi'i ma.
23699	MAT 14:33	Te tee ka iyo ini barcu ma, ni ka ndachiñu'u de ya, te ka jiña'a de: ―‍Ja ndaa kúu ja Sa'ya Su'si ma kúu ni ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23741	MAT 15:39	Te ni ndakuan‑ta'vi ya nuu ñayii ma, te ni ndaa ya nuu barcu ma ji'in tee ka ndikin ya ma, te kua'an ya ichi ñuu nani Magadán ma.
23881	MAT 20:20	Sani te si'i Santiago ma ji'in Juan ma sa'ya tee kúu Zebedeo ma, ni ka jan tu'va ña ji'in de nuu iyo Jesús ma, te ni jinkoo jiti ña, te jikan‑ta'vi ña nuu ya.
23897	MAT 21:2	te jiña'a ya: ―‍Kuán koo ni yu'u ñuu ichi jiyo a, te jin ndani'i ni in burra nu'ni ti, te iyo tna in burru jaa luluu‑ka. Te jin ndaji ni ti, te ki koo ni ji'in ti.
23900	MAT 21:5	Kuña'a ni nuu sasi'i ñuu nani Sion ma: “Konde'ya ja vee rey tátnuni nuu ro a, te iya kuee ini kúu ya, te yoso ya in burru jaa sa'ya in burra kiti jâ jiso.” Sa'a ni ka'an de.
23902	MAT 21:7	Te ni ka jan xsia'a de burra ma ji'in sa'ya ti ma nuu iyo Jesús ma, te ni ka sonee de sa'ma de ma siki kiti jaa ma, te Jesús ma, ni kaa ya siki ti ma, te yoso ya ti kua'an ya.
23973	MAT 22:32	“Maa sa kúu Su'si Abraham ma ji'in Isaac ma ji'in Jacob ma.” Te chukan kúu ja jin ndateku ñayii ni ka ji'i ma, vaa Su'si ma, masu Su'si ñayii ni ka ji'i ma kúu ya chi Su'si ñayii ka teku ma kúu ya ―‍kúu ya jiña'a ya.
24022	MAT 23:35	Sukan‑va'a ndaka maa ni jin kuiso kuechi niñi ndaka ñayii ni ka yo sa'a ja va'a ma te ni ka ja'ni ni i nuu ñu'ú ya, onde niñi Abel suchi ni yo sa'a ja va'a ma, te onde niñi Zacarías sayii tee kúu Berequías ma tee ni ka ja'ni ni me'ñu veñu'u ka'nu ma ji'in nuu altar nuu ka ndachiñu'u ni Su'si ma.
24104	MAT 25:27	te chukan kúu ja nute ni jan xsia'a ni xu'un sa a nuu tee ka jito bancu ma, te ndenda sa ma chi ndani'i sa xu'un sa ma ji'in sa'ya xu'un sa ma nkuu”, kúu de jiña'a de.
24130	MAT 26:7	Te ni jan tu'va in ña'a nuu núkoo Jesús ma, te yinda'a ña in botella, te nanimaa vidriu nani alabastru kúu i, te yukan ñu'u ndute jáxiko asi ma. In ja ndee ya'vi xeen kúu i. Te ni chiso ña ndute jáxiko asi ma xini Jesús ma, nani núkoo ya nuu mesa ma.
24160	MAT 26:37	Te ni jeka ya Pedro ma ji'in nduu sa'ya Zebedeo ma, te kuan koo de ji'in ya, te ni keja'a ya kúxii kúnda'vi ini ya,
24200	MAT 27:2	Te ni ka ju'ni de Jesús ma, te kuan koo de ji'in ya, te ni ka ndaxsia'a de ya nuu nda'a tee kúu Pilato ma, ja kúu de gobiernu ñuu yukan ma.
24209	MAT 27:11	Te Jesús ma, ni ka sunkani de ya nuu tee kúu gobiernu ma, te ni jikan‑tnu'u de ya: ―‍¿Ndijin kúu rey tátnuni nuu ñayii judío a? ―‍kúu de jiña'a de. Te Jesús ma, ni ndakone'e ya: ―‍Maa ni ká'an ―‍kúu ya jiña'a ya.
24212	MAT 27:14	Kovaa ni‑in tnu'u ñatuu ni ndakone'e ya. Chukan kúu ja tee kúu gobiernu ma, ni sa'vi xeen‑nka ini de.
24214	MAT 27:16	Te in tee nani Barrabás ma, yinee de vekaa ma, te ni ka yo jini ndaka ñayii ma ndaka ja u'vi ni yo sa'a de ma.
24215	MAT 27:17	Te ni ka ndututu ñayii ma, te jiña'a Pilato ma: ―‍¿Na in ka kuni ni ja xsiaa sa a vitna a? ¿Tee kúu Barrabás ma, xi tee kúu Jesús ma ja ka ka'an i ja Cristo iya ni tetniñu Su'si ma kúu de ma? ―‍kúu de jiña'a de,
24218	MAT 27:20	Kovaa tee ka tatnuni nuu sutu ma, ji'in tee ka kuu ja'nu ma chi ni ka jiña'a de ñayii ma ja jín kayu'u i jín kakan i ja xsiaa Pilato ma Barrabás ma te ka'ni de Jesús ma.
24219	MAT 27:21	Te jiña'a Pilato ma nuu ñayii ka kayu'u ma: ―‍¿Ja nduu de a, na nde de ka kuni ni ja xsiaa sa? ―‍kúu de jiña'a de. Te ka jiña'a ñayii ma: ―‍Tee kúu Barrabás ma ―‍ka kuu i ka jiña'a i.
24224	MAT 27:26	Te Pilato ma chi ni xsiaa de Barrabás ma kua'an maa de. Te ni jinu, te Jesús ma, ni ndaxsia'a de ya nuu nda'a soldado ma, sukan‑va'a jín kani de ya te jín kata kaa de ya nuu krusi ma, sukan ka jiña'a maa ñayii ma.
24235	MAT 27:37	Te ichi xini ya ma ni ka tenee de in tabla ja ká'an: “Tee ya'a kúu Jesús tee kúu rey tátnuni nuu ñayii judío a”, vaa kuechi ja chukan kúu ja ni ka jata kaa de ya ma.
24244	MAT 27:46	Te maa ora yukan kúu ora ni kayu'u nini'i Jesús ma ni ka'an ya: ―‍Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? Te tnu'u ya'a kúni ka'an, “Su'si maa sa, Su'si maa sa, ¿nava'a ni xndoo ña'a ni?”
24254	MAT 27:56	Ne'un ndaka ña'a ma iyo María Magdalena ma, ji'in María si'i Santiago ma ji'in José ma, ji'in si'i sa'ya tee kúu Zebedeo ma.
24278	MAT 28:14	Te nú tnu'u ka'an o ja cha'a na kuniso'o tee kúu gobiernu ma, te máko jin koyu'u ni, chi vaa maa sa jin ka'an ji'in de, sukan‑va'a jin kaku ni nuu de ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
24303	MRK 1:19	Te ni ka jika‑ka de vala ji'in ya, te ni jini Jesús ma in tee nani Santiago, ji'in ñani de Juan ma, sa'ya tee kúu Zebedeo ma. Te ka ñunee de in nuu barcu, te ka yikuu de ka ndasa'a de ñunu de ma ja jin tava de tiaka.
24304	MRK 1:20	Sani te ni kana ña'a ya, te ni ka xndoo de yuva de Zebedeo ma nuu barcu ma, ji'in tee ka jinukuechi nuu de ma, te maa de chi kuan koo de ji'in Jesús ma.
24355	MRK 2:26	Te kivi ni yo kuu Abiatar ma tee tátnuni nuu sutu ma, te ni kenda David ma ve'e Su'si ma, te ni jaa de xtatila iyo nuu Su'si ma, te suni ni wa'a tna de ni ka jaa ndaka tee kuan koo ji'in de ma, te vitna ja maa‑ni tee ka kuu sutu ma kuu jin kaa ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
24366	MRK 3:9	Kovaa Jesús ma chi ni sacargu ya tee ka ndikin ya ma ja na koo tu'va in barcu, sukan‑va'a máko jin kuexni'ni xeen ña'a ñayii ma,
24374	MRK 3:17	Te Santiago ma ji'in ñani de Juan ma sa'ya tee kúu Zebedeo ma, te ni xnani ya de Boanerges, ja kúni ka'an “sa'ya ja ka'ndi ma”, vaa kuechi ja inuyachi yu'u de ma.
24379	MRK 3:22	Te suni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ja ka iyo de ñuu Jerusalén ma, te ni ka kenda koo de nuu iyo Jesús ma, te sa'a ka ka'an de: maa Beelzebú suchi tátnuni nuu ndaka‑ka tachi ma, yinee i ini anua Jesús ya, te suu i wa'a tnu'u ndee tnu'u ndatnu ja kéne'e de tachi ma, ka kuu de ka ka'an de.
24393	MRK 4:1	In‑ka jichi ni keja'a Jesús ma káxtnu'u ya tnu'u ya ma nuu ñayii ma yu'u mar ma. Te ni ka ndututu kua'a xeen ñayii, te chukan kúu ja ni kaa Jesús ma in nuu barcu iyo nuu ndute ma, te ni jinkoo ya, te ka iyo ñayii ma yu'u ndute ma.
24428	MRK 4:36	Te ni ka xndoo de ñayii ma, te kuan koo de ji'in Jesús ma nuu barcu nuu ñunee ya ma. Te suni ka ndikin‑ka ña'a sava‑ka barcu ma.
24429	MRK 4:37	Te ni jakondee yi'i xeen kajin, te ni jaku'un kua'a xeen ndute ini barcu ma, ûni ve chitu de, te ve sa'vi tnu.
24430	MRK 4:38	Kovaa Jesús ma chi ni chi'i ya in sa'ma xini ya te ni kixi ya ichi yata barcu ma. Te ni ka xndoto de ya, te ka jiña'a de ya: ―‍Teskua'a, ¿ñatuu ndí ini ni ja ve jin sa'vi o nuu ndute a? ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
24435	MRK 5:2	Te nuu ni nuu Jesús ma nuu barcu ma, te ni jan tu'va ña'a in tee ja yinee ña'a tachi. Tee ya'a chi vee de ichi nuu ka yinee ndiyi ma,
24451	MRK 5:18	Te nuu ni ndaa ya nuu barcu ma, te tee ni ka yinee ña'a tachi ma, te jikan‑ta'vi de ja na kua'a Jesús ma tnu'u ja na ki'in de ji'in ya.
24454	MRK 5:21	Nuu ni ndenda Jesús ma ji'in barcu ma in‑ka yu'u mar ma, te ni ka ndututu kua'a ñayii, te ni kendoo ya yukan.
24484	MRK 6:8	Te ni tatnuni ya ja masu nawa jin kinda'a de jin koo de ma, yika‑ni ja in yutnu jin kituu de‑ni. Má jin kinda'a de in bolsa, ni a jin kaa de ma, ni a xu'un,
24508	MRK 6:32	Chukan kúu ja Jesús ma ji'in tee ni tetniñu ya ma, kuan koo de ji'in ya in nuu barcu in nuu kuu jin koo‑ni maa de ji'in ya.
24510	MRK 6:34	Ja ni nuu Jesús ma nuu barcu ma, te ni jini ya kua'a xeen ñayii ma, te ni kunda'vi ini ya i, chi vaa sukan ka kuu ndikachi kiti ñatuu na tee jito ña'a, sukan ka kuu i. Te ni keja'a ya kua'a ja káxtnu'u ya.
24521	MRK 6:45	Nuu ni jinu ma, te ni sa'a Jesús ma ja tee ka ndikin ya ma, ja jin nda koo de nuu barcu ma, sukan‑va'a xi'na‑ka jin ya'a de nuu ndute ma ichi ñuu Betsaida ma, sana ki'in ya nani ndakuan‑ta'vi ya nuu ñayii ma.
24523	MRK 6:47	Te nuu ni kunee ma, te barcu ma chi yika sava‑ni nuu ndute ma kuan no'o tnu. Te Jesús ma, ni kendoo maa in‑ni ya nuu ñu'ú ma.
24527	MRK 6:51	Sani te ni kaa ya nuu barcu ma, te ni ndukuee kajin yi'i ma, te ni ka sa'vi‑nka ini de,
24529	MRK 6:53	Ni ka ya'a de ji'in ya nuu ndute ma, te ni ka kenda koo de ñuu Genesaret ma, te ni ka ju'ni de barcu de ma yu'u ndute ma.
24530	MRK 6:54	Nuu ni ka nu koo de ji'in ya nuu barcu ma, te ni ka ndakuni ñayii ma Jesús ma.
24543	MRK 7:11	Kovaa maa ni chi ka ka'an ni ja in ñayii chi kuu kuña'a i nuu yuva i ma, xi nuu si'i i ma: “Ma kuu chindee‑ka ña'a sa, chi vaa ndaka ja neva'a sa ya chi corbán kúu i.” Te tnu'u corbán ma chi kúni ka'an “ja jâ ni ndakua'a ndi'i sa nuu Su'si ma”.
24579	MRK 8:10	Te ni ndaa ya in nuu barcu ji'in tee ka ndikin ya ma, te kua'an ya ichi ñuu nani Dalmanuta ma.
24582	MRK 8:13	Sani te ni xndoo ya de, te ni ndaa ya nuu barcu ma, te kua'an ya in‑ka yu'u mar ma.
24583	MRK 8:14	Te tee ka ndikin Jesús ma, ni ka ndunaa de ja jin kinda'a de ja jin kaa de, te yika‑ni ja in‑ni xtatila ka yinda'a de ka iyo de nuu barcu ma.
24692	MRK 10:35	Santiago ma ji'in Juan sa'ya tee kúu Zebedeo ma, ni ka jan tu'va de Jesús ma, te ka jiña'a de: ―‍Teskua'a, ka kuni sa ja kunda'vi ini ña'a ni in ja jin kakan‑ta'vi sa nuu ni ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
24711	MRK 11:2	te jiña'a ya: ―‍Kuán koo ni yu'u ñuu ichi jiyo a, te ja jin kivi koo ni ñuu yukan, te jin ndani'i ni in burru nu'ni ti, te ni‑in‑ka ñayii ñatuu koso‑ka ti. Te jin ndaji ni ti, te ki koo ni ji'in ti.
24713	MRK 11:4	Sani te kuan koo de, te ni ka ndani'i de burru ma nu'ni ti in ye'e yu'u ichi kuan koo de ma, te ni ka ndaji de ti.
24714	MRK 11:5	Te ñayii ka iyo ma, ka jikan‑tnu'u i: ―‍¿Nawa ka sa'a ni? ¿Nava'a ka ndaji ni burru a? ―‍ka kuu i ka jiña'a i.
24716	MRK 11:7	Te ni ka jan xsia'a de ti nuu iyo Jesús ma, te ni ka sonee de sa'ma de ma siki burru ma, te Jesús ma, ni kaa ya siki ti ma, te yoso ya ti kua'an ya.