23231	MAT 1:18	Te sa'a ni kuu kivi ni kâku Jesucristo ma. Iyo suchi kúu María ma, ndetu i ja tnanda'a i ji'in José ma, te nuu ñatuu jin kueka tna'a‑ka i ma, te María ma, ni ni'i sa'ya i sukan ni kuni maa Xtumani Ndios ma. Te ni jinitnuni José ma ja ñu'u sa'ya i ma.
23232	MAT 1:19	Te José ma, in suchi va'a ini kúu i, te ñatuu kúni i ja jin ka'an ndeva'a ñayii ma ja kuu María ma, te chukan kúu ja jani ini i ja yuyu'u‑ni xndoo i suchi ma.
23245	MAT 2:7	Sani te yuyu'u‑ni ni kana Herodes ma tee inundichi ma, te ni jikan‑tnu'u vava'a de na nde kivi ni kenda tiuxini ma.
23301	MAT 4:23	Te ni‑ka'nu ñuu Galilea ma ni ndakonduu ya, te ndaka veñu'u lilikin ma nuu ka ndatna'a ñayii judío ma, káxtnu'u ya tnu'u vii tnu'u va'a Su'si ma ji'in sukan tatnuni ya ma. Te ni ndasava'a ya ñayii ka ku'u ndeva'a‑ni kue'e ma ji'in ndaka ja ka ndo'o ka neni ñayii ñuu yukan.
23302	MAT 4:24	Te ni‑ka'nu ñuu Siria ma ni ka jini i sukan sa'a sukan kúu ya ma, te ni ki koo i ni ki xsia'a i ndaka ñayii ka ndo'o ka neni ndeva'a‑ni nuu kue'e ma, ji'in ñayii ka ndo'o ka neni nuu tachi ma, ji'in ñayii ka nduneé xini i ma, ji'in ñayii ñatuu kúu jin kanda i ma, te ni yo ndasava'a ya i.
23304	MAT 5:1	Te ja ni jini Jesús ma kua'a xeen ñayii ma, te ni kaa ya ichi sukun‑ka yuku ma, te ni jinkoo ya. Te ni jan koo tee ka ndikin ya ma, ni ka jan nu tna'a‑ka de ya.
23315	MAT 5:12	Jin kusii ini ni, te jin kutachi ni, vaa iyo ja ka'nu ka'nu ja jin kuta'vi ni ja iyo i onde andivi ma, te jin kona'a ni ja sukan ka sondikin ña'a ñayii a, sukan ni ka yo sondikin i tee ni ka yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma, tee ni ka yo iyo onde xi'na‑ka ma.
23316	MAT 5:13	’Ndijin chi sukan kúu ñii jaa o ma sukan ka kuu ni ja ka kandija ni tnu'u Su'si ma te ka iyo ni ñuu ñayivi a. Chukan kúu ja jin ko koto vava'a ni maa ni, chi vaa ka jini maa ni ja nú ñii ma, ñatuu u'wa‑ka i ma, masu nawa kuu sa'a o ja ndu‑u'wa‑ka i, te ni masu jiniñu'u‑ka i. Yika ja skana o i te jin kuiñu ña'a maa ñayii ma.
23318	MAT 5:15	Vaa ka jini maa ni ja nú ni xndu'va o in ñu'u ma chi masu ja chinee va'a o i in chii kajoo ma kúu, su'va nú ni xndu'va o i chi sonee sukun o i nuu candileru ma, sukan‑va'a xtnuu va'a‑ka i nuu ndaka ñayii ka iyo ve'e ma.
23332	MAT 5:29	’Chukan kúu ja nú nduchinuu kua'a ni a kúu ja sa'a ja kuiso kuechi ni ma, tava ni i te skana ni i chi va'a‑ka ja skenaa ni in nduchinuu ni a sana ni‑ka'nu ni skenaa maa ni nuu andeya ma.
23333	MAT 5:30	Te nú nda'a kua'a ni a kúu ja sa'a ja kuiso kuechi ni, ka'nde ni i te skana ni i chi va'a‑ka ja skenaa ni in nda'a ni a sana ni‑ka'nu ni skenaa maa ni nuu andeya ma.
23350	MAT 5:47	Te nú ka wa'a ni nchuxi nani ñayii ni ka nduu ji'in ni sa'ya Su'si ma, ¿nawa kúu ja ka sa'a‑ka ni? ¿Masu sukan ka sa'a tna ñayii ñatuu ka jini Su'si ma, ja vivii ka kuu i ji'in ñayii ka ketna'a ini ji'in i ma‑ni?
23353	MAT 6:2	Chukan kúu ja nuna jin chindee ni ñayii nda'vi ma, má jin sa'a ni ja jin kuni ndaka‑ka ñayii ma, sukan ka sa'a ñayii ka kutneñu maa i te masu ka sa'a i ja ka ka'an i ma. Vaa nú ka iyo i veñu'u lilikin ma xi nú ka iyo i ichi ma, te sukan ka sa'a i, sukan‑va'a jin kuni ñayii ma ja sukan ka sa'a i ma te jin ndachiñu'u ña'a i ma. Ja ndaa ká'an sa ja jâ ni ka ni'i i ja jin kuta'vi i ma, te masu nawa jin ni'i‑ka i.
23356	MAT 6:5	’Te ora jikan‑ta'vi ni ma, máko kuu ni sukan ka kuu ñayii ka ka'an te masu ka sa'a i ma, vaa ñayii ya'a chi ka jatna ini i ja jin konukuiñi i te jin kakan‑ta'vi i ini veñu'u lilikin ma ji'in nuu ka ndatna'a ichi ma, sukan‑va'a jin kuni ñayii ma sukan ka sa'a i ma te jin ndachiñu'u ña'a i. Ja ndaa ká'an sa ja ñayii ka sa'a sukan ma jâ ni ka ni'i i ja jin kuta'vi i ma, te masu nawa jin ni'i‑ka i.
23358	MAT 6:7	’Te ora jikan‑ta'vi ni ma, máko ndaka'an ndaka'an‑ni ni tnu'u masu ka jiniñu'u ma, sukan ka sa'a ñayii ñatuu ka kukanu ini Su'si ma, vaa ka jani ini i ja kuechi ja kua'a tnu'u ka ka'an ka ka'an i ma, te kuniso'o‑ka Su'si ma.
23367	MAT 6:16	’Ora ka iyo ndite ni nuu Su'si ma, má jin sa'a ni ja ka kuxii, ka kunda'vi ini ni, sukan ka sa'a ñayii ka ka'an te masu ka sa'a i sukan ka ka'an i ma, vaa ka sa'a i tnu'u ja ka kuxii, ka kunda'vi ini i, sukan‑va'a jin kuni ñayii ma ja ka iyo ndite i nuu Su'si ma te jin ndachiñu'u ña'a i. Ja ndaa ká'an sa ja jâ ni ka ni'i i ja jin kuta'vi i ma, te masu na jayiñu'u‑ka jin ni'i i nuu Su'si ma.
23378	MAT 6:27	Te visi na jin ko ndi ini xeen ni, kovaa masu kuu jin sa'a maa ni ja jin kua'nu‑ka ni jaku.
23390	MAT 7:5	Masu ndasa'a ni kuenda tnu'u ká'an ni a, vaa ká'an ni te masu sa'a ni sukan ká'an ni ma. Xinañu'u‑ka tava ni vitu ka'nu ñunee nuu maa ni a, te sukan saa kuu konde'ya va'a ni, sukan‑va'a kuu ndatava ni mi'i ñunee nuu tna'a ni ma.
23413	MAT 7:28	Te nuu ni jinu ni ka'an Jesús ma tnu'u ya'a, te ñayii ma, ni ka sa'vi‑nka ini i sukan káxtnu'u ya ma.
23422	MAT 8:8	Te ni ndakone'e tee tátnuni nuu cientu soldado ma, te jiña'a de: ―‍Señor, masu kaa masu iyo sa ja kivi ni ini ve'e sa ma. Va'a‑ka onde ya'a‑ni te tatnuni ni nuu kue'e ma ja jin ndiyo i, te nduva'a suchi jinukuechi nuu sa ma.
23424	MAT 8:10	Te ja ni jiniso'o Jesús ma, kua'an‑nka ini ya, te jiña'a ya ñayii ka ndikin ya ma: ―‍Ja ndaa ká'an sa ja ni a maa ñuu Israel ya, masu ni ndani'i sa ñayii ka kukanu ini ña'a sukan kúkanu ini ña'a tee ya'a.
23433	MAT 8:19	Te ni jan tu'va ña'a in tee skua'a tnu'u Moisés ma, te jiña'a de: ―‍Teskua'a, kúni sa ja kondikin ña'a sa ndeva'a‑ni ndenu ki'in maa ni ―‍kúu de jiña'a de.
23441	MAT 8:27	Te tee ka ndikin ya ma, ni ka sa'vi‑nka ini de, te ka ka'an de: ―‍¿Na tee kúu tee ya'a, ja ka kandija ña'a tachi yi'i a ji'in ndute a? ―‍ka kuu de ka ka'an de.
23456	MAT 9:8	Sani te ndaka ñayii ka iyo ma, ni ka sa'vi‑nka ini i ja sukan ni kuu ma, te ni ka jakondee i ka ndachiñu'u i Su'si ma, vaa suu ya ni wa'a tnu'u ndee tnu'u ndatnu ma ñayii ma.
23464	MAT 9:16	’Ni‑in ñayii ndasa'a i in sa'ma tu'u te ndachu'un i in sa'ma jaa, chi vaa sa'ma jaa ma chi ndatiyi i, te kachi i ja tu'u ma, te ka'vi‑ka te'nde i.
23481	MAT 9:33	Te Jesús ma, ni kene'e ya tachi ma, te tee ñatuu kúu ka'an ma, ni kuu ni ndaka'an de. Te ñayii ma, ni ka sa'vi‑nka ini i, te ka ka'an i: ―‍Masu nama uun ka jini o ja sa'a ko kuu ñuu Israel ya ―‍ka kuu i ka ka'an i.
23487	MAT 10:1	Sani te ni kana Jesús ma uxi uu tee jin kondikin ya ma, te ni wa'a ya tnu'u ndee tnu'u ndatnu ja maa ya, te kuu jin kene'e de tachi ka yinee ini anua ñayii ma, te kuu jin ndasava'a de ñayii ka ku'u ndeva'a‑ni kue'e ma ji'in ndaka nuu inu‑u'vi i ma.
23488	MAT 10:2	Te sa'a ka nani ndi‑uxi uu tee ni kana ya ma, te apóstol ni xnani ya ndi‑uxi uu de ma, (te apóstol ma kúni ka'an “tee ni tetniñu maa ya ja jin kaxtnu'u de tnu'u maa ya ma”): Xinañu'u‑ka iyo tee kúu Simón tee ni nukonani Pedro ma, te iyo tna ñani de Andrés ma, ji'in Jacobo sa'ya Zebedeo ma, ji'in ñani de tee kúu Juan ma,
23497	MAT 10:11	’Te ndeva'a‑ni nde ñuu xi nde yu'u ñuu jin kivi koo ni, te jin ndanduku ni na in iyo ja kuu kuan‑ta'vi ña'a i, te jin kendoo ni ve'e yukan onde kenda kivi jin nde koo ni ñuu yukan.
23511	MAT 10:25	Kovaa nú tee yika yikuu kútu'va ma, te skua'a ñukuun de chi kenda de ja ko kuu de sukan kúu tee skua'a ña'a ma. Te suni ja va'a xeen kuu nú ñayii jinukuechi ma, te kenda i ko kuu i sukan kúu jito'o i ma. Te chukan kúu ja má jin sanuu ni, vaa nú saña, te ni ka xnani ña'a i Beelzebú ja nani suchi tátnuni nuu ndaka‑ka tachi ma, te kuiti kua'a‑ka ja u'vi jin ka'an i ja jin kuu ni ja ka kuu ni tee ka ndikin ña'a maa sa a.
23518	MAT 10:32	Ndeva'a‑ni na in ma koyu'u te ndaka'an i nuu ñayii ma ja kándija ña'a i maa sa a, suni ndaka'an tna sa nuu Yuva o Su'si iya iyo andivi ma ja iyo sa ji'in i.
23519	MAT 10:33	Kovaa ndeva'a‑ni na in na kuña'a nuu ñayii ma ja masu kándija ña'a i maa sa a, suni saña tna ndaka'an sa nuu Yuva o Su'si iya iyo andivi ma ja masu iyo sa ji'in i.
23550	MAT 11:22	Kovaa ndijin chi ká'an sa ja kivi ndakan Su'si ma kuenda, te ka'vi‑ka xndo'o xneni ña'a ya sana ñayii ñuu Tiro ma ji'in ñuu Sidón ma.
23552	MAT 11:24	Te ká'an sa ja kivi ndakan Su'si ma kuenda, te ka'vi‑ka jin ndo'o jin neni tna ndijin sana ñayii ñuu Sodoma ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23553	MAT 11:25	Te ora yukan Jesús ma, jiña'a ya nuu Yuva ya Su'si ma: ―‍Ndáchiñu'u ña'a sa, Yuva sa, iya tátnuni andivi a ji'in nuu ñu'ú a, vaa ni kaxtnu'u ni nuu ñayii ka ndakunitnuni ja ka jiniñu'u ña'a i ma ndaka ja ñatuu ni kaxtnu'u ni nuu ñayii ka jani ini ja ka jini‑ka i te ka jaku'ni‑ka ini i ma te ñatuu ka jiniñu'u ña'a i ma.
23581	MAT 12:23	Te ndaka ñayii ma, ni ka sa'vi‑nka ini i ja sukan ni kuu ma, te ka ka'an i: ―‍Tee ya'a, ¿masu Sa'ya tata tee kúu David ma kúu de? ―‍ka kuu i ka ka'an i.
23587	MAT 12:29	’Ñatuu ni‑in ñayii ja kuu kivi i ini ve'e ka'nu neva'a in tee ndatnu xeen te ndaxtandee i nawa ni sakui'na tee ndatnu xeen ma, nú masu ja xinañu'u‑ka ku'ni i de. Te onde sukan, sana kuu ndaxtandee i nawa ni sakui'na de ma. Sukan ndáxtandee sa ñayii ni sakui'na ña'a tachi ma.
23603	MAT 12:45	Sani te tachi ma, ki'in i jin nu xtutu i uja‑ka tachi ka'vi‑ka ka sa'a i sana maa i ma, te jin ndivi koo tutu ndaka i ja jin koo i ini anua ñayii yukan, te su'va ka'vi‑ka nduu ñayii yukan sana sukan ni yo kuu i onde xinañu'u ma. Te sukan jin ndo'o ñayii tiempu ya'a, vaa ndimaa ja u'vi ka kuni i ja jin sa'a i, te vitna ja jâ ni ka jini i ja ndaa ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23608	MAT 12:50	chi vaa ndeva'a‑ni ñayii ja sa'a i sukan játna ini Yuva sa iya iyo andivi ma, ñayii yukan kúu ñani sa ma, ji'in ku'va sa ma, ji'in si'i sa ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23620	MAT 13:12	Vaa ñayii neva'a kua'a‑ka ja vii ja luu ni skuta'vi ña'a Su'si ma chi su'va ni'i kua'a‑ka i, kovaa ñayii ñatuu nawa neva'a i ma chi su'va xtandiyo ya onde jaku ja neva'a i ma.
23638	MAT 13:30	Jin kua'a ni tnu'u, te jin kua'nu kaa maa i te onde kivi jin ndaxtutu o triu ma, te kuña'a sa tee jin ka'nde ma: Jin ndaxtutu ni xinañu'u‑ka yi'i ma, te in nu'ni in nu'ni jin ku'ni ni, sukan‑va'a jín kayu i. Kovaa triu ma chi jin ndaxtutu ni, te jin ndatnaa va'a ni.” Sa'a kuña'a tee xi‑itu ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23640	MAT 13:32	Te ndikin ma chi in ja luluu ti'i‑ni kúu i ne'un ndaka‑ka ndikin iyo ñuu ñayivi a, kovaa nuu ni jite i ma, te ni ja'nu in yutnu kui'i, te kúu sukun sukun tnu, te suu tnu sukun xeen‑ka sana ndaka‑ka ja ka sunkoo ñayii ma nuu huerta i ma, te lasaa ka ndava andivi ma chi kuu jin sa'a ti taka ti ne'un nda'a tnu ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23652	MAT 13:44	’Te suni nuu tatnuni Su'si ma kúu sukan kúu in ja ndee ya'vi xeen, te yinee yu'u i ini itu ma. Chukan kúu ja in tee, ni ndani'i de ja ndee ya'vi xeen yinee ini itu yukan ma, te ni ndachu'u va'a‑ka de, te ni ja'an sii ini de ni jan nu xiko de ndaka ja neva'a de ma, te ni ndakuaan de ñu'ú yukan.
23660	MAT 13:52	Te jiña'a ya: ―‍Chukan kúu ja ndaka tee ka skua'a tnu'u ni tatnuni Moisés ma, te nuna jin kutu'va‑ka de sukan tátnuni Su'si iya iyo andivi ma, te jin ko kuu de sukan kúu in tee va'a in tee ndichi jito va'a ñayii ka iyo ve'e de ma, te kéne'e de ja vava'a neva'a de ma, ja jaa ma ji'in ja jâ ni kuu kii‑ka iyo ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23662	MAT 13:54	Nuu ni ndenda ya ma, te ni keja'a ya káxtnu'u ya tnu'u ya ma nuu ñayii ka iyo ini in veñu'u luluu ma. Te ni ka sa'vi‑nka ini i, te ka jikan‑tnu'u tna'a i: ―‍¿Ndenu ni kutu'va suchi ya'a ndaka tnu'u ndichi ká'an i a ji'in milagru sa'a i a?
23670	MAT 14:4	Vaa Juan ma, ni yo jiña'a de: ―‍Masu va'a‑ni ja koo ni ji'in ña'a jiña, vaa téku‑ka yii ña ma ―‍ni yo kuu de ni yo jiña'a de.
23683	MAT 14:17	Te ni ka ndakone'e de: ―‍Yika‑ni ja u'un‑ni xtatila ji'in uu‑ni tiaka ka neva'a sa ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23688	MAT 14:22	Ni jinu, te ni sa'a Jesús ma ja tee ka ndikin ya ma, jin koxtnuu de jin nda koo de nuu barcu ma, sukan‑va'a xi'na‑ka de jin ya'a in‑ka yu'u mar ma, sana ki'in ya nani ndakuan‑ta'vi ya nuu ñayii ma.
23704	MAT 15:2	―‍¿Nava'a tee ka ndikin ña'a ndijin ma, ñatuu ka ndikin de sukan ni ka yo sa'a tna'a o tee jana'a‑ka ma? Vaa ñatuu ka ndanda'a de nú jin kaa de xita ma ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23709	MAT 15:7	’¡Masu ka sa'a ni sukan ka ka'an ni a! Va'a‑ni ni ka'an tee kúu Isaías tee ni yo ndakaxtnu'u tnu'u ni yo wa'a Su'si ma ja jin kuu ni nuu ni ka'an de sa'a ma:
23710	MAT 15:8	Ñayii ya'a chi ñií yu'u‑ni i a ka chiñu'u ña'a i, kovaa ini anua i ma chi jika‑ni ka iyo i nuu sa a.
23732	MAT 15:30	Te ni ka jan tu'va ña'a kua'a ñayii ma, te kuan koo i ji'in ñayii inucojo ma, ji'in ñayii inukuaa ma, ji'in ñayii masu kuu jin ka'an i ma, ji'in ñayii ñatuu ka kanda nda'a i ma, ji'in ñayii ka ku'u ndeva'a‑ni kue'e ma, te ni ka jan xsia'a i ndaka ñayii ka ku'u ma nuu iyo ya ma, te ni ndasava'a ya i.
23733	MAT 15:31	Te ûni ni ka sa'vi‑nka ini ñayii ma ja ni kuu ni ka ndaka'an ñayii ñatuu kuu jin ka'an ma, ji'in ñayii ñatuu ka kanda nda'a i ma, te ni kuu ni ka ndakanda nda'a i ma, te ñayii inucojo ma, ni kuu ni ka ndakaka va'a i, te ñayii inukuaa ma, ni kuu ni ka ndundijin nuu i ma, te ndaka i ka ndachiñu'u Su'si ñuu Israel ma.
23744	MAT 16:3	Te xtnee ma, te ka ka'an ni: “Ki'i xeen kajin, vaa iyo viko, te iyo kua'a andivi a”, ka kuu ni ka ka'an ni. ¡Kovaa sanda'vi‑nka ja ka jini ni te masu ka ndasa'a ni kuenda! Ka nde'ya ni ichi andivi ma, te ka jini ni nawa ko kuu, kovaa masu ka ndasa'a ni kuenda nawa yikuu Su'si a sa'a ya in kivi in kivi a.
23745	MAT 16:4	Chukan kúu ja ñayii tiempu ya'a, masu ka sa'a i ja va'a. Ka jikan i in milagru, kovaa masu kua'a‑ka ya, yika‑ni ja milagru ni sa'a ya ji'in tee kúu Jonás ma ―‍kúu ya jiña'a ya. Sani te ni xndoo ya de, te kua'an ya.
23750	MAT 16:9	¿Nava'a ñatuu ka ndasa'a ni kuenda? ¿Ñatuu ka na'a ni ja u'un‑ni xtatila ma, te ni wa'a sa ja ni ka jaa u'un mil tee ma? ¿Te ñatuu ka na'a ni na saa‑ka chika xtatila ma ni ka ndaxtutu ni ja ni ndoo ma?
23776	MAT 17:7	Sani te, Jesús ma, ni jan tu'va ña'a ya, te ni sonee ya nda'a ya siki de ma, te jiña'a ya: ―‍Jin ndokuiñi ni, te máko jin koyu'u‑ka ni ―‍kúu ya jiña'a ya.
23779	MAT 17:10	Te ni ka jikan‑tnu'u de Jesús ma: ―‍¿Nava'a ka ka'an tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma ja xinañu'u‑ka ndii Elías ma? ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23794	MAT 17:25	Te Pedro ma, jiña'a de: ―‍Má jin ko ndi ini ni chi chúya'vi de ―‍kúu de jiña'a de. Te nuu ni ndivi de ini ve'e ma, te xinañu'u‑ka Jesús ma ni ka'an, te jiña'a ya: ―‍¿Naxe jani ini ni, Simón? Tee ka kuu rey ñuu ñayivi a, ¿na in xi‑nuu ka ndake'en ya'vi de xu'un ja jin kuu maa de ma, ka jani ini ni? ¿Nuu sa'ya de ma, xi nuu ñayii masu ñuu de ka kuu i ma? ―‍kúu ya jiña'a ya.
23800	MAT 18:4	Chukan kúu ja ndeva'a‑ni na in na ndakunitnuni ja jiniñu'u i Su'si ma sukan kúu suchi luluu ya'a, chi ñayii yukan kúu ja kanuu‑ka nuu tatnuni Su'si ma.
23802	MAT 18:6	’Kovaa ndeva'a‑ni na in sa'a ja ndakuiso kuechi in ñayii yika ni kandija tnu'u Su'si ma, va'a‑ka kúu nute jin ku'ni i in yoso ka'nu mulinu ma sukun i te jin skee ña'a i nuu kunu‑ka ñu'u ndute mar ma, sana ja ndo'o neni i nuu Su'si ma ja ni sa'a i ja ni ndakuiso kuechi in‑ka ñayii ma.
23804	MAT 18:8	Te nú nda'a ni a xi ja'a ni a sa'a ja kuiso kuechi ni ma, ka'nde ni i te skana ni i, chi va'a‑ka ja ñatuu na nda'a ni a xi ja'a ni a te kivi ni koteku ni nuu Su'si ma, te sana ja skee ña'a Su'si ma ji'in nduu nda'a ni a ji'in nduu ja'a ni a nuu ñu'u i'ni ndú'va ni‑kani ni‑jika ma.
23805	MAT 18:9	Te nú nduchinuu ni a sa'a ja kuiso kuechi ni ma, tava ni i te skana ni i, chi va'a‑ka ja ñatuu na nduchinuu ni a te kivi ni te koteku ni nuu Su'si ma, te sana ja skee ña'a Su'si ma ji'in nduu nduchinuu ni a nuu ñu'u i'ni ndú'va ni‑kani ni‑jika ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23811	MAT 18:15	’Chukan kúu ja nú tna'a ni ma sa'a ña'a i in ja u'vi, va'a‑ka kuá'an ni, te nduu‑ni maa ni ji'in i, te kuña'a ni nde a kúu ja u'vi ni sa'a ña'a i ma. Te nuna koniniso'o i ja ka'an ni ji'in i ma te ndakani ndaka'vi ini i chi jâ ni kundee ni ja ni ndumani ni ji'in i.
23833	MAT 19:2	Te ni ka ndikin ña'a kua'a xeen ñayii ka ku'u ndeva'a‑ni kue'e ma, te yukan ni ndasava'a ya i.
23834	MAT 19:3	Te jaku tee ka kuu fariseo ma, ni ka jan tu'va de ya, sukan‑va'a jin kototnuni de ya, te ka jikan‑tnu'u de ya nú va'a‑ni ja in tee te xndoo de ñasi'i de ma, nú yika‑ni ja kuni de ja sa'a de ña sukan.
23835	MAT 19:4	Te Jesús ma, ni ndakone'e ya: ―‍¿Ñatuu jin ka'vi‑ka ni nuu sa'a ká'an tnu'u Su'si ma ja kivi ni sa'a ya ñayii ma, te “tee ji'in ña'a ni sa'a ya” ma?
23860	MAT 19:29	’Te ndeva'a‑ni na in ni xndoo ve'e i ma, ñani i ma, ku'va i ma, ku'u i ma, ji'in yuva i ma, si'i i ma, ñasi'i i ma, sa'ya i ma, ji'in ñu'ú i ma, ja kuechi ja ndikin ña'a i saña ma chi ndani'i i vi'i‑ka cientu jichi sana ja ni xndoo i ma, te ndani'i‑ta'vi i, te koteku i ni‑kani ni‑jika.
23861	MAT 19:30	Te ñayii ka ndanuu‑ka ma te ka jani ini i ja xinañu'u‑ka ka kuu i vitna ma, chi nuu Su'si ma chi sandi'i‑nka jin ko kuu i, te ñayii ka jani ini ja masu ñayii ka ndanuu ka kuu i, te sandi'i‑nka ka kuu i vitna ma chi suu i jin ko kuu ñayii xinañu'u‑ka nuu Su'si ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23869	MAT 20:8	’Nuu ni kunee ma, te jiña'a de nuu tee kúkanu ini de ve'e de ma: “Kana ni tee ni ka satniñu ma, te chuya'vi ni sukan jin ke'en ya'vi de ma. Te keja'a ni chuya'vi ni tee ni kija koo sandi'i‑nka ma, te ndenda ni onde tee ni kija koo xinañu'u‑ka ma”, kúu de jiña'a de.
23871	MAT 20:10	Chukan kúu ja nuu ni ka kenda koo tee ni jan koo xinañu'u nuu tniñu ma, ni ka jani ini de ja jin ke'en ya'vi‑ka de. Kovaa suni sukan jika in kivi ma‑ni, ni ka ni'i ya'vi de.
23873	MAT 20:12	Te ka jiña'a de tee ma: “Tee ya'a, ja ni ki koo de sandi'i‑nka ma, te in‑nka‑ni ora ni ka satniñu de, te inuu ni chuya'vi ña'a ni ji'in de, te vitna ja saña chi ni ka kanda sa ni‑nduu a, te vitna ja i'ni te tnundo'o”, ka kuu de ka jiña'a de.
23875	MAT 20:14	Ke'en ni ja kuu kuenda maa ni a, te kuá'an ni, chi vaa saña chi kúni sa ja chuya'vi sa tee ni ki koo sandi'i‑nka a sukan ni chuya'vi ña'a sa ndijin a.
23876	MAT 20:15	¿Masu va'a‑ni ja sa'a sa ji'in xu'un sa a sukan kúni maa sa? ¿Xi kukueñu ini ni ja va'a ini sa a?”, kúu de jiña'a de.
23877	MAT 20:16	’Chukan kúu ja ñayii xinañu'u ma chi sandi'i‑nka jin ko kuu i, te ñayii sandi'i ma chi xinañu'u‑ka jin ko kuu i. Chi vaa kua'a xeen i kana ya, kovaa masu ndaka i ndakaji ya ―‍kúu ya jiña'a ya.
23892	MAT 20:31	Te kua'a ñayii ma ka jiña'a ja jin kasiyu'u de. Kovaa su'va ka kayu'u nini'i‑ka de: ―‍Señor, Sa'ya David, kunda'vi ini ña'a ni ―‍ka kuu de ka jiña'a de.
23911	MAT 21:16	te ka jiña'a de: ―‍¿Jiniso'o ni ja ka ka'an suchi ya'a? ―‍ka kuu de ka jiña'a de. Te Jesús ma, jiña'a ya: ―‍Jiniso'o sa. ¿Ñatuu nama uun jin ka'vi‑ka ni nuu tnu'u Su'si ma ja ká'an sa'a ma?: Yu'u suchi kuechi ma ji'in yu'u suchi ka jaxi ma ni satu'va ni ja jin ndachiñu'u ña'a i ―‍kúu ya jiña'a ya.
23915	MAT 21:20	Te tee ka ndikin ya ma, ni ka jini de sukan ni ndo'o tnu higo ma, te ni ka sa'vi‑nka ini de, te ka ka'an de: ―‍¿Nava'a tnu higo a, yachi‑ni ni yichi tnu? ―‍ka kuu de ka ka'an de.
23931	MAT 21:36	Kovaa tee xi‑ñu'ú ma chi ni ndatetniñu tuku de kua'a‑ka tee ka jinukuechi nuu de ma ja jin koo de sana tee ni jan koo xinañu'u ma. Kovaa tee ni jan koo‑ka ma chi sukan ni ka sa'a i tee xinañu'u ma, sukan ni ka sa'a i de.
23932	MAT 21:37	Te sandi'i‑nka ma, te ni tetniñu de sa'ya maa de ma. Vaa jani ini de: “Jin kava respetu i nuu sa'ya o a nuna tetniñu o i, vaa sa'ya maa o kúu i.”
23937	MAT 21:42	Te Jesús ma, jiña'a ya: ―‍¿Ñatuu jin ka'vi‑ka ni tnu'u ya'a ja ndee nuu tutu Su'si ma nuu sa'a ká'an ma?: Yuu ni ka saxiko ñayii ka sa'a ve'e ma, ni nduu i yuu kanuu‑ka. Sa'a ni sa'a maa Iya Tátnuni ma, te ñatuu nama uun ni ka jani ini o ja sukan ko sa'a ya. Sa'a ká'an tnu'u Su'si ma.
23939	MAT 21:44	Te yuu ma, ndeva'a‑ni ñayii nduva siki i ma, kukuechi kulikin ñayii ma. Te nú yuu ma jinu siki in ñayii ma, ñuyaka‑nka‑ni nduu ñayii ma ―‍kúu ya jiña'a ya.
23945	MAT 22:4	Sani te ni tatnuni de nuu jaku‑ka tee ka jinukuechi nuu de ma, te sa'a jiña'a de: “Jin kuña'a ni ñayii jâ ni kana sa i ma ja jâ ni satu'va sa ndeyu ma, vaa jâ ni ka ji'i xndiki sa ma ji'in kiti vava'a‑ka ni satu'va sa ma, te jâ iyo tu'va ndaka, te kí koo i viko tnanda'a sayii sa ya”, kúu de jiña'a de.
23963	MAT 22:22	Nuu ni ka jiniso'o de ja sukan ni ndakone'e Jesús ma, te ni ka sa'vi‑nka ini de, te ñatuu ni ka ka'an kuiti de, te kuan nu koo de.
23971	MAT 22:30	Kivi jin ndateku ñayii ma, tee ma ji'in ña'a ma, masu jin ndatnanda'a‑ka de, vaa sukan ka kuu ángel ka iyo andivi ma, sukan jin ko kuu de.
23974	MAT 22:33	Te ndaka ñayii ka iyo ma, nuu ni ka jiniso'o i tnu'u ya'a, te ni ka sa'vi‑nka ini i ja káxtnu'u ya ma.
24002	MAT 23:15	’¡Nda'vi maa ni tee ka skua'a tnu'u ni kaxtnu'u Moisés ma, ji'in tee ka kuu fariseo a, ja ka ka'an ni te masu ka sa'a ni! Te kuan koo ni ve koo ni nuu ñu'ú ya nuu mar ma ka kuu ni, sukan‑va'a jin kundee ni ja kandija in ñayii ma sukan ka kaxtnu'u ni a, te nú ni kandija i ma, jâ ni ka kundee ni ja ka'vi‑ka ndo'o neni i nuu andeya ma sana maa ni.
24024	MAT 23:37	’¡Ñayii ñuu Jerusalén, ñayii ñuu Jerusalén, ja ka wa'a‑yuu ni tee ka ndakaxtnu'u tnu'u ni wa'a Su'si ma onde ka ja'ni ni de! ¡Te suni sukan ka sa'a ni ji'in ñayii ni tetniñu ya nuu ni ma! ¡Na saa jichi ni kuni sa ja ndaxtutu ña'a sa, sukan ndáxtutu tila ma chili ti ma chii ndijin ti ma! Kovaa ñatuu ni ka kuni ni.
24038	MAT 24:12	Te kivi yukan kunuu maa ja u'vi ka sa'a ñayii ma, te masu jin kutoo tna'a‑ka i.
24045	MAT 24:19	¡Kivi yukan chi nda'vi‑nka ña'a ka ñu'u lulu ma, ji'in ña'a ka skaxi lulu ma!
24047	MAT 24:21	chi vaa kivi yukan chi kivi tnundo'o tnuneni xeen ko kuu, ûni in tnundo'o ja masu nama ni yo kuu sukan onde kivi ni sa'a Su'si ma ñuu ñayivi a, te onde kenda kivi kenda tnundo'o tnuneni ja ni jani ini Su'si ma ja ko kuu ni‑ka'nu ñuu ñayivi a, te nú ni jinu ma, ni masu sa'a‑ka ya sukan.
24054	MAT 24:28	Vaa ka jini tu maa ni ja ndeva'a‑ni nuu kátuu in kiti ni ji'i ma, te yukan ka ndatna'a loti ma. Te sukan ko kuu kivi jin ndatna'a o ma, vaa nuu iyo sa ma ndenda koo ni.
24079	MAT 25:2	U'un suchi jaa ma chi ka ñu'u vii ka ñu'u va'a ini i ja ka sa'a i ma, te u'un‑ka i ma chi ka ku‑uun ka kusu'va‑ni ini i.
24080	MAT 25:3	Te suchi ka ku‑uun ka kusu'va‑ni ini i ma chi ka yinda'a i kandili i ma, kovaa masu ni ka ke'en i aceite ku'un nuu kandili i ma.
24085	MAT 25:8	Suchi ka ku‑uun ka kusu'va‑ni ini i ma, sa'a ka jiña'a i nuu suchi ka ñu'u vii ka ñu'u va'a ini ja ka sa'a i ma: “Jin taa vala aceite ro a, vaa ve jin nda'va kandili ri a”, ka kuu i ka jiña'a i.
24088	MAT 25:11	Te saa ni ka ndenda koo u'un‑ka suchi jaa ñatuu ni ka iyo tu'va ma, te ka jiña'a i: “Señor, señor, ndakune ni ye'e a”, ka kuu i ka jiña'a i.
24093	MAT 25:16	Sani te tee ni wa'a de u'un xu'un ma, te ni ja'an tee ma, te ni chiya'vi de ja ko xiko de ma, te ni ndindoso u'un‑ka xu'un ma.
24097	MAT 25:20	Te ni kenda tee ni kunda'a u'un xu'un ma, te yinda'a de u'un‑ka xu'un ni ndindoso ma, te jiña'a de: “Señor, ni taa ni u'un xu'un ma, te vitna ni ni'i sa u'un‑ka sa'ya xu'un ni a, ja ni ndindoso siki xu'un yukan ma”, kúu de jiña'a de.
24098	MAT 25:21	Te jiña'a jito'o de ma: “Va'a‑ni ni sa'a ni, vaa in tee jinukuechi va'a kúu ni, te kúkanu ini ña'a sa, vaa visi jaku‑ni ni taa sa, kovaa ni kuu ni, ni jito va'a ni, te su'va kua'a‑ka sacargu ña'a sa ja ko koto va'a ni. Ne'e ni, te kivi ni, te jín koo sii ini o”, kúu de jiña'a de.
24100	MAT 25:23	Te jiña'a jito'o de ma: “Va'a‑ni ni sa'a ni, vaa in tee jinukuechi va'a kúu ni, te kúkanu ini ña'a sa, vaa visi jaku‑ni ni taa sa, kovaa ni kuu ni, ni jito va'a ni, te su'va kua'a‑ka sacargu ña'a sa ja ko koto va'a ni. Ne'e ni, te kivi ni, te jín koo sii ini o”, kúu de jiña'a de.