3	GEN 1:3	Me non Got ni ga’ar, “Nge tamilang” — me tamilang.
5	GEN 1:5	me tunguy fithingan e tamilang ni “Rran”, me tunguy fithingan e lumor ni “Nep’.” Me chuw e nep’, me yani kadbul — ni aram e bin som’on e rran.
6	GEN 1:6	Me non Got ni ga’ar, “Nge sum e palpal th’ib nge ki’eg e ran, nge boch me par u bang.”
8	GEN 1:8	me tunguy fithingan e palpal th’ib ni “Lanelang”. Me chuw e nep’, me yani kadbul — ni aram e bin l’agruw e rran.
9	GEN 1:9	Me non Got ni ga’ar, “Ran ni bay u tan e palpal th’ib e nge mukun nga ta’bang nge yib i m’ug e binaw” — me yodorom.
10	GEN 1:10	Me tunguy e binaw ni “But’,” ma ran nike mukun nga ta’bang e tunguy ni “Day.” Me par nge guy e n’en ke ngongliy ma bfel’ u wan’.
11	GEN 1:11	Me non ni ga’ar, “But’ e nge tugul urngin mit e woldug nga daken, ni tin nge yib wom’ngin ni bod wom’ngin e grain nge tin nge yib wom’ngin ni bay e awoch u fithik’” — me yodorom.
14	GEN 1:14	Me non Got ni ga’ar, “Nge sum nga lanelang e pin’en ni be gal ra’en ni nge ki’eg e rran ko nep’, ma nge dag e ngiyal’ nma tabab e pi rran riy, nge pi duw, nge yu ngiyal’ nma thil e yafang;
20	GEN 1:20	Me non Got ni ga’ar, “Nge yib bo’or mit ban’en nib fos nga fithik’ e day nge ran, ma ngi i changeg e arche’ u fithik’ e nifeng” — me yodorom.
22	GEN 1:22	Me tow’ath nagrad ko re bugithin ni ba’aray ni yog ni ga’ar, “Pin’en nib fos ni bay u fithik’ e day nge ran e ngi i diyen nge sugnag fithik’ e day nge ran, ma arche’ e nge yo’or u fayleng.”
24	GEN 1:24	Me non Got ni ga’ar, “But’ e nge yib urngin mit e gamanman nib mongmor nga dakean nge urngin mit e gamanman ni malboch, ni tin nib ga’ nge tin nib achig” — me yodorom.
26	GEN 1:26	Me ga’ar Got, “Aram e chiney e ngad ngongliyed e girdi’; girdi’ e bay ra boded gadad miyad bod ya’adad. Ma girdi’ e nge suwey e nig, nge arche’, nge gamanman nib mongmor, nge urngin e gamanman ni malboch, ni tin gagang’ nge tin b’achig.”
28	GEN 1:28	me tow’ath nagrow ko re bugithin ni ba’aray ni yog ni ga’ar, “Mu diyen gow nge yo’or pifakmew, nge wear e pi’in owchemew nga gubin yang u fayleng ngar pired riy miyad suwey. Nggu ta’mew ni gimew e ngam suweyew e nig, nge arche’, nge urngin e gamanman ni malboch, ni tin gagang’ nge tin b’achig.”
29	GEN 1:29	Me ga’ar Got, “Nggu pi’ ngomew urngin mit wom’ngin e woldug ni bod e grain nge urngin mit wom’ngin e woldug ni bay e awoch u fithik’ ni ngam kew;
47	GEN 2:16	Me ga’ar ngak fare mo’on, “Ra um koy wom’ngin urngin e gek’iy ni bay ko re gi woldug ney,
49	GEN 2:18	Me ga’ar SOMOL ni Got, “De fel’ ni nge par fare mo’on ni go ir. Bay gu ngongliy be’ ni nge chagil ngak ngi i ayuweg.”
54	GEN 2:23	Me ga’ar fare pumo’on, “Ka fini yag be’ ni ta’reb rogomow — ni yil rok e ni fek ko yil rog, ma ufin u dow e ni fek ko ufin u dowag. ‘Bpin’ e fithingan ni bochan e ni fek u fithik’ fare pumo’on.”
57	GEN 3:1	Ma porchoyog e ir e th’abi llowan’ ko sabanban u fithik’ e gamanman ni SOMOL ni Got e ke sunumeg. Me fith fare porchoyog ngak fare pin ni ga’ar, “Rriyul’ ni yog Got ngomew ni dab mu koyew wom’ngin urngin e gek’iy ni bay ko gi woldug ney?”
58	GEN 3:2	Me fulweg fare pin ni ga’ar, “Demturug e re ke gek’iy ni bay ko gi woldug ney ma gamow ra kay wom’ngin,
60	GEN 3:4	Me fulweg fare porchoyog ni ga’ar, “De riyul’ e re bugithin nir; ya gathi gimew ra yim’.
65	GEN 3:9	Me pining SOMOL ni Got fare mo’on ni ga’ar, “Gabayu uw?”
66	GEN 3:10	Me fulweg fare mo’on ni ga’ar, “Gu rung’ag lingam nga fithik’ e woldug; mu gu tamdag mu gu mith rom, ya gu bay u tamilang.”
67	GEN 3:11	Me fith Got ngak ni ga’ar, “Mini’ e keyog ngom ni ga bay u tamilang? Mog, kam koy wom’ngin fare ke gek’iy ni gog ngom ni dab mu koy?”
68	GEN 3:12	Me fulweg fare mo’on ni ga’ar, “Fare pin ni mu sunumeg ni fan ngog e pi’ wom’ngin ngog ni nggu way, ma aram mu gu way.”
69	GEN 3:13	Me fith SOMOL ni Got fare pin ni ga’ar, “Mangfan ni mu rin’?” Me fulweg ni ga’ar, “Fare porchoyog e ban nigeg nggu way.”
70	GEN 3:14	Me ga’ar SOMOL ni Got ngak fare porchoyog, “Ngug gechig nigem ni fan e tin kam rin’; go’ gur e nge par u dakenam e re buch wa’athan ni ba’aray: Aram e chiney i yan ngaram e bay um sirgig u but’ i yan ni yinam e ga be yan ngay, ma ab e bayi mang ggan ngom.
72	GEN 3:16	Me ga’ar ngak fare pin, “Bay gu yo’ornag e gafgow rom ko ngiyal’ ni kam diyen, mu gu gelnag e amith ngom ko ngiyal’ ni ngam gargel. Machane bay kum par ni ka ga be yim’ ni bochan e pumo’on rom, ma bayi par ni ir e suwon gur.”
73	GEN 3:17	Me ga’ar ngak fare mo’on, “Kamfol rok le’engim kam koy wom’ngin fare ke gek’iy ni gog ngom ni dab mu koy. Ere bochan e tin kamrin’ ma aram e nge kireb e but’. Ma n’umngin nap’an e yafos rom ni bay um muruwliy e but’ nib gel nge yag ni pi’ e ggan ngom nib gaman,
78	GEN 3:22	Ma aram me ga’ar SOMOL ni Got, “Girdi’ e chiney e ke bod bagamad, ya kenang e n’en ni bfel’ nge n’en nib kireb. Thingar ri dab ni pag nge kay wom’ngin fare ke gek’iy nma pi’ e yafos, ya ra par ni dabki yim’.”
81	GEN 4:1	Me par Adam nge le’engin, me diyen le’engin. Me gargeleg bochi pagel me ga’ar, “I SOMOL e ayuw rok make yag bochi pagel gufakay.” Me tunguy Kain ngak.
86	GEN 4:6	Me ga’ar SOMOL ngak Kain, “Mang ni kam damumuw? Mang ni kam thilpariy owchem?
88	GEN 4:8	Me ga’ar Kain ngak Abel ni walagen, “Mu un ngog nga darow nga milay’.” Fa’anra tawgow nga milay’, me cheal Kain ngak walagen nge li’ ngem’.
89	GEN 4:9	Me fith SOMOL Kain ni ga’ar, “Bu uw Abel ni walagem?” Me fulweg ni ga’ar, “Da gu nang. I gag e matanag rok walageg?”
90	GEN 4:10	Me ga’ar SOMOL, “Mang ni kam ngongliy e binir e pa’ ni rib gel e kireb riy? Racha’en walagem e be tolul ngog u fithik’ e but’, ni bod ba lam ni be pong ni ngan fulweg taban e kireb ni kan rin’ ngak.
93	GEN 4:13	Me ga’ar Kain ngak SOMOL, “Biney e gechig ni kam pi’ e kayigi gel ngog.
95	GEN 4:15	Machane me fulweg SOMOL ngak ni ga’ar, “Danga’. Fa’anra li’em be’ ngamum’ ma medlip e pogofan ni yira thang ni nge yan nga puluwon.” Me tay SOMOL e pow nga daken Kain ni be ning chiylen ngak e en nra mada’nag ni dabi li’ ngem’.
103	GEN 4:23	Me non Lamek ngak gal le’engin ni ga’ar, “Adah nge Zillah, mu telmew ngog: Kug li’ be’ ni kab pagel kem’ ni bochan e i pirdi’iyeg.
105	GEN 4:25	Miki par Adam nge le’engin bayay, min gargeleg bochi pagel. Me ga’ar le’engin, “Ke pi’ Got ngog e re tir ney nib pumo’on ni nge yan nga luwan Abel, ni fa’ani Kain e li’ ngem’”; me tunguy fithingan ni Seth.
108	GEN 5:2	I sunumeg be’ nib mo’on nge be’ ni bpin, me fal’eg wa’athrow, me tunguy fithingrow ni “Girdi’”.)
135	GEN 5:29	me ga’ar, “Re tir ney e ra pi’ e toffan nga urngin e maruwel nib gel ni gadad be tay; ya bucheg SOMOL wa’athan e re but’ ney”; ma aram me tunguy fithingan ni Noah.
141	GEN 6:3	Me ga’ar SOMOL, “Dab gu tay e girdi’ ngar pired ni yad bfos ndariy n’umngin nap’an, ya dowrad e ra yim’. Chiney i yan nga m’on e dab kur pired ni yad bfos nge pag 120 e duw yangarrad.”
145	GEN 6:7	Me ga’ar, “Bay gu thang owchen urngin e girdi’ ni kug sunumeg, ndemturug e gin’en ni yad bay riy. Ma bay kug thang owchen urngin e gamanman nge urngin e arche’, ya kug kolngan’ug ni kug sunumegrad.”
151	GEN 6:13	Me ga’ar Got ngak Noah, “Kug turguy u wun’ug ni nggu thang owchen urngin e girdi’. Bay gu thang owcherad, ya re fayleng ney e ke sug ko ngongol rorad nib kireb.
161	GEN 7:1	Me ga’ar SOMOL ngak Noah, “Mmarod girdi’en e tabinaw rom ngalan fare barkow; ya kug pir’eg ni kemus ni gur u fithik’ e girdi’ e ka gab fel’ u wun’ug.
200	GEN 8:16	“Mmarod le’engim, nge pifakam ni pumo’on, nge pi le’engirad nga wuru’ e barkow.
205	GEN 8:21	Ma fa’ani faray SOMOL bon fare maligach nrib fel’, me ga’ar u wan’, “Dab kug kirebnag wa’athan e but’ bayay ni bochan e ngongol rok e girdi’; gu manang ni ka nap’an ni kabran e girdi’, ma ba kireb e leam rok. Dab kug thang owchen urngin ban’en nib fos bayay, ni bod ni kug rin’ e yaney.
207	GEN 9:1	Me tow’athnag Got Noah nge fapi pumo’on ni fak Noah ko re bugithin ni ba’aray ni yog ni ga’ar, “Ngam diyen gad nge yo’or pifakmed ni fan e pi’in ni owchemed e nge mang yad e ra pired u gubin yang u daken e fayleng.
213	GEN 9:7	“Thingar mu diyen gad nge yo’or pifakmed, ya nge yo’or e pi’in owchemed ngar pired u gubin yang u daken e fayleng.”
215	GEN 9:9	“Chiney e nggu ngongliy e m’ag u thildad nge pi’in ni bayi sum ni owchemed,
218	GEN 9:12	Me ga’ar Got, “Bay gu tay e ragim rog nga fithik’ e manileng ni nge mang pow ko re m’ag ney ndabi m’ay bi’id ni kug ngongliy u thildad nge urngin e gamanman, bayi par ni pow ko m’ag rog ngak e fayleng.
223	GEN 9:17	Miki ga’ar Got ngak Noah, “Ireray e pow ko fare bugithin ni kugog ngak urngin e pin’en nib fos ni bay u daken e fayleng.”
231	GEN 9:25	me ga’ar: “Nge bucheg Got wa’athan Kanaan! Bayi par ni ir e sib rok e gali pumo’on ni walagen.”
232	GEN 9:26	Miki ga’ar: “Ke sorok SOMOL, ni Got rok Shem. Bayi par Kanaan ni ir e sib rok Shem.
244	GEN 10:9	Bochan e fal’egwa’ath rok SOMOL ngak, me par nri kub cheag ko mokol gamanman, aram fan ni tabanathin u langan e girdi’ ni yad ma ga’ar, “I SOMOL e nge ayuwegnem ngam mang be’ nib cheag ko mokol gamanman ni bod Nimrod!”
270	GEN 11:3	Me lungurad, “Ngad ngongliyed e rengnga nge mu’ ma gadad urfiy.” Ma aram me yag e rengnga ngorad ni ngar ubunged e naun ngay, nge n’en ni yima yin’ nga thilin e rengnga nge kol e rengnga.
271	GEN 11:4	Ma aram me lungurad, “Ngad ngongliyed reb e binaw ngodad ni pire’ e naun riy ni bay ba wulyang riy ni yan i tun ko lang. Me gilbuguwdad me siy da weargad u roy u fayleng.”
273	GEN 11:6	me ga’ar, “Picha’ ney e yad ta’ab girdi’ ma ta’reb e thin rorad, ma aray e kar tabolngin niged e tin ngar ngongliyed. Dabi n’uw nap’an me yag rorad ni yug tin yad ba’adag miyad ngongliy.
300	GEN 12:1	Me ga’ar SOMOL ngak Abram, “Mpag e nam rom, nge girdi’ rom, nge tabinaw rok e chitamam ngam man nga ba nam ni bay fin gu dag ngom.
306	GEN 12:7	Me m’ug SOMOL ngak Abram me ga’ar ngak, “Irera’ fare nam ni bay gu pi’ ngak e pi’in ni owchem.” Me ubung Abram ba altar u rom ni fan ngak SOMOL nike yib i m’ug ngak.
310	GEN 12:11	Nap’an nike yan ni nge th’ab e mathil ngalan yu Egypt, me ga’ar ngak Sarai ni le’engin, “Mu tiyilim ngog, gab pidorang.
317	GEN 12:18	Me l’oeg Farao be’ nge yan i pining Abram nge yib ngak, me fith ngak Abram ni ga’ar, “Ba mang e kam rin’ ngog? Mangfan nda mog ngog ni Sarai e bpin rom?
327	GEN 13:8	Me ga’ar Abram ngak Lot, “Gadow tabnaw, ere tirom e girdi’ nge tirog e girdi’ e susun e dab ur malu’ag thingad.
333	GEN 13:14	Tomuren nike chuw Lot me ga’ar SOMOL ngak Abram, “Ngam par uwur ngam fal’eg i yaliy urngin yang;
356	GEN 14:19	me yibilay ni ba’aray e thin ni yog, “I Got ni Th’abi Tolang, me ir e ngongliy e tharmiy nge but’, e nge fal’eg wa’athan Abram.
358	GEN 14:21	Me ga’ar fare pilung nu Sodom ngak Abram, “Mu tay rom urngin ban’en ni kam fulweg, machane ngam pi’ ngog urngin e tirog e girdi’.”
359	GEN 14:22	Machane me ga’ar Abram, “Ri gu be yog ngom u p’eowchen SOMOL, ni ir fare Got ni Th’abi Tolang, ni ir e sunumeg e tharmiy nge but’,
362	GEN 15:1	Tomuren e biney, mi ni piliyeg e changar rok Abram me rung’ag laman SOMOL ni be non ngak ni be ga’ar, “Abram, dab mu rus. I gag e bay gu yororiyem ni dabi buch ban’en rom; mu gu fal’eg wa’atham.”
363	GEN 15:2	Machane me ga’ar Abram, “SOMOL ni Got, uw rogon ni ngam fal’eg wa’athag, ni dariy e bitir ni fakag? Cha’ nra gum’ me mil suwon urngin ban’en rog ngak e Eliezer nu Damaskus.
365	GEN 15:4	Me rung’ag bayay laman SOMOL ni be ga’ar ngak, “Re sib rom nir e ga ra yim’ ma gathi ir e ra mil suwon urngin ban’en rom ngak; ya be’ nib mo’on nri fakam e ir e bayi mil suwon ngak.”
366	GEN 15:5	Me fek SOMOL Abram nga wean me ga’ar ngak, “Mu sap nga lanelang ngam the’eg e t’uf ni bay riy ni fa’an rayag rom, aram urngin e pi’in owchem ni bay yib.”
368	GEN 15:7	Me ga’ar SOMOL ngak, “I Gag SOMOL, ni gag fa’anem ni gog ngom ni ngam chuw ko binaw nu Ur ni bay u lan yu Babylonia, ni fan e nggu pi’ ngom e re nam ney ngam tafnay.”
369	GEN 15:8	Machane me ga’ar Abram, “SOMOL rog ni Got, ra di’in mu gu nang ni bay gu tafnay?”
370	GEN 15:9	Me fulweg ni ga’ar, “Mu fek i yib ngog ba garbaw ni bpin ni dalip e duw yangren, nge ba kaming ni dalip e duw yangren, nge ba saf ni pumo’on ni dalip e duw yangren, nge ba arche’ ni dove, nge ba bulogol.”
374	GEN 15:13	Me ga’ar SOMOL ngak, “Pi’in ni bay rabad ni owchem e bay ra pired ni yad e milekag u lan ba nam ni gathi nam rorad; bay ra pired ni yad e sib u rom ma ba kireb e n’en ni bay un rin’ ngorad ni 400 e duw.
379	GEN 15:18	Chirofen nem e ngongliy SOMOL reb e m’ag u thilrow Abram, ni ga’ar, “Nggog ngom ni bay gu pi’ e re nam ney ni ga’ngin ngak e pi’in owchem, ni mus ko fare lul’ ni bay ko mathil u Egypt nge yan i mada’ ko fare lul’ ni ba ga’ ni Eufrates fithingan,
384	GEN 16:2	Me ga’ar Sarai ngak Abram, “Mu sap, SOMOL e ke teg ndagur diyen. Mpirew e re pin ni ba’aray ni sib rog. Ya sana rayag ni nge diyennag reb e bitir nggu fakay.”
387	GEN 16:5	Ma aram me ga’ar Sarai ngak Abram, “Ren’ey ni be changar Hagar ngog nga but’ e gur e kireb rom. I gag e gu pi’ e sib rog ngom, ma ka nap’an ni pir’eg rok nike diyen ma aram e be changar ngog nga but’. I SOMOL e bayi turguy e arodow ni ir e bfel’.”
388	GEN 16:6	Me fulweg Abram ni ga’ar, “Kefel’, re bpin nem e gur e bay u tan pa’am ya ir e sib rom; mu rin’ ngak e tin ga ba’adag.” Ma aram me tabab Sarai i gafgownag Hagar, me mil Hagar.
390	GEN 16:8	me ga’ar fare engel, “Hagar, ni sib rok Sarai, kamub u uw, ma uw e ga be sor ngay?” Me fulweg ni ga’ar, “Gu be mil rok Sarai ni ug pigpig ngak.”
391	GEN 16:9	Me ga’ar ngak, “Mu sul ngak Sarai ngam munguy ngak nge mang ir e i gagiyeg nigem.”
392	GEN 16:10	Miki ga’ar ngak Hagar, “Bay gu pi’ ngom owchem ni pire’ ni pire’ ndabiyag ni ngan the’egrad.
395	GEN 16:13	Me fith Hagar u wan’ ni ga’ar, “Gur cha’ney ni kug guy e irera’ fa’anem nma guyeg?” Ma aram me tunguy fithingan SOMOL ni ga’ar, “Ba Got ni Ma Guy.”
396	GEN 16:14	Aram fan nma yog e girdi’ fithingan fare luwed ni bay u thilin yu Kadesh nge yu Bered ni “Luwed rok Fa’anem ni be Par Nib Fos Ma Be Guyeg.”
399	GEN 17:1	Nap’an ni mereb i ragay nge merab e duw yangren Abram, me yib i m’ug SOMOL ngak me ga’ar ngak, “I gag Got ni Gubin ma Rayag Rog. Mu par ni ga be fol rog u n’umngin nap’an e yafos rom ngam par ni dariy thibngim.
402	GEN 17:4	“Ba’aray fare m’ag ni bay gu tay u thildow: nggog ngom ni gur e bayi mmang chitamngin bo’or e nam.
405	GEN 17:7	“Bay gu tay u gil’ e tin kugog ni bay gu rin’ ngom nge pi’in bay rabad ni owchem ni bayi par nib m’ag ni dabi m’ay. Bay gu mang Got rom nge Got rok e pi’in owchem.
407	GEN 17:9	Me ga’ar Got ngak Abraham, “Ku er rogon gur nthingar mu turguy u wun’um ni ngam tay e re m’ag ney u thildow nga tagil’, ni gur nge pi’in bay rabad ni owchem ko tin bay yib e mfen.
413	GEN 17:15	Me ga’ar Got ngak Abraham, “Dab kum pining Sarai ngak le’engim; ya ke par fithingan e chiney ni Sarah.
415	GEN 17:17	Me ragbug Abraham me yip’ owchen nga but’, machane me minmin ya fa’ani leamnag me ga’ar u wan’, “Gur ku rayag ni nge fakay be’ nib mo’on nike gaman 100 e duw yangren bbitir? Gur ku rayag ni nge gargeleg Sarah bbitir ni aram rogon nike mereb i ragag e duw yangren?”
416	GEN 17:18	Me ga’ar Abraham ngak Got, “Wenig ngom, mu ayuweg Ishmael ndabi buch ban’en rok ma ga tay nib fos.”
417	GEN 17:19	Machane me ga’ar Got, “Ga be oloboch; le’engim i Sarah e bayi gargeleg ba pagel ni fakam ma ngam tunguy fithingan ni Isak. Bay gu tay e m’ag rog u thilmow ngu thilin e pi’in owchen, ni bayi par nib m’ag ndabi math bi’id.
428	GEN 18:3	me ga’ar, “Ku gub ni nggu pigpig ngomed, wenig ngomed dab mmarod u to’oben e tabinaw rog ndab mu talgad nga tabinaw rog. I gag e tapigpig romed.
430	GEN 18:5	Bay gu fek e ggan i yib ngomed; ya ra pi’ gelngimed ngam ul’ulgad ko milekag romed. Kambad nga tafnag, ere gub aray ni nggu pigpig ngomed.” Miyad fulweg ni lungurad, “Kefel’, mu rin’ ni bod ni kamog.”
431	GEN 18:6	Me gurnag Abraham ir ngalan e tent me ga’ar ngak Sarah, “Mu gur nigem, ngam fek guyey e pawn ko tin th’abi fel’ e flour rom ngam ngongliy rogon ngam lith.”
434	GEN 18:9	Ma aram miyad fith ni lungrad “Bu uw Sarah ni le’engim?” Me ga’ar, “Bay u rom u lan e tent.”
435	GEN 18:10	Me ga’ar SOMOL, “Nggog ngom ni le’engim i Sarah e ka mereb e pul me gargeleg bochi pagel, ma aram e ngiyal’ ni bay gu sul ngaray.” Ma ke par Sarah u langan e mab ko tent u keru’ Abraham ni be motoyil.
437	GEN 18:12	Me minmin Sarah rok nike ga’ar u wan’, “Chiney e kari gu pilibthir ndabkiyag ni gu diyennag e bitir, gur ngku gu pirew e pumo’on rog ni bod ni ku gub rugod? — ya ku er rogon ni figirngig e ke pilibthir.”
438	GEN 18:13	Me ga’ar SOMOL ngak Abraham, “Mangfan nike minmin Sarah ni be ga’ar, ‘Gur ku rayag ni gu diyennag bbitir ni ara’ rogon ni kari gu pilibthir?’
440	GEN 18:15	Me ga’ar Sarah, “Da gu minmin.” I mithag ni bochan e ke tamdag. Me fulweg SOMOL ni ga’ar, “Kam minmin.”
442	GEN 18:17	Me ga’ar SOMOL u wan’, “Dabiyag ni gu mithag rok Abraham e n’en ni bay gu rin’.