23215	MAT 1:2	Abraham guc shtadë Isaac. Hia na gubani Isaac gúquiꞌ shtadë Jacob. Hia lë́ꞌiꞌ gúquiꞌ shtadë Judá con ra bë́chiꞌ.
23216	MAT 1:3	Judá guc shtadë Fares nu Zara. Tseꞌlë Judá bërulë́ Tamar. Fares guc shtadë Esrom; hia na gubani Esrom gúquiꞌ shtadë Aram.
23217	MAT 1:4	Aram guc shtadë Aminadab. Hia tiempë na gubani Aminadab gúquiꞌ shtadë Naasón. Hia lëꞌë Naasón gúquiꞌ shtadë Salmón.
23221	MAT 1:8	Asa guc shtadë Josafat nu Josafat guc shtadë Joram. Hia na gubani Joram gúquiꞌ shtadë Uzías.
23222	MAT 1:9	Uzías guc shtadë Jotam nu Jotam guc shtadë Acaz. Hia na gubani Acaz gúquiꞌ shtadë Esequías.
23223	MAT 1:10	Esequías guc shtadë Manasés. Hia na gubani Manasés gúquiꞌ shtadë Amón nu Amón gúquiꞌ shtadë Josías.
23224	MAT 1:11	Josías guc shtadë Jeconías nu con ra bë́chiꞌ. Tiempë ni biaꞌa ra mënë lëꞌë ra israelitë ziquë prësi parë Babilonia.
23226	MAT 1:13	Zorobabel guc shtadë Abiud. Hia na gubani Abiud gúquiꞌ shtadë Eliaquim nu Eliaquim gúquiꞌ shtadë Azor.
23227	MAT 1:14	Azor guc shtadë Sadoc. Hia iurë na gubani Sadoc gúquiꞌ shtadë Aquim. Aquim guc shtadë Eliud.
23228	MAT 1:15	Eliud guc shtadë Eleazar nu Eleazar gúquiꞌ shtadë Matán. Matán guc shtadë Jacob.
23230	MAT 1:17	Manërë ni naescritë ndëꞌë chidá generación, mënë naná shtadë guëlú Jesús; gubani raiꞌ entrë Abraham hashtë David. Nu zac naescritë ndëꞌë lë shtadë guëlú Jesús naná guc stubi chidá generación entrë David hashtë biaꞌa ra mënë ra israelitë parë Babilonia. Nu naescritë ndëꞌë lë shtë mënë naná stubi chidá generación, ra naguquëreldë dizdë tiempë gua raiꞌ Babilonia hashtë gulë Jesucristo.
23231	MAT 1:18	Zndëꞌë guc iurë gulë Jesucristo. María, shniꞌa më nápiꞌ comprumisi parë guëtsë́ꞌaiꞌ con José. Antsë de quë guëquëreldë raiꞌ juntë, hia lëꞌë María bëdzéliꞌ nua shíniꞌ por pudërë shtë Espíritu Santo.
23232	MAT 1:19	José, tseꞌlë María, na tubi nguiu zaꞌquë. Guc shtuꞌu José niasáꞌniꞌ lëꞌë María sin quë adë niac bë́ꞌadiꞌi ra mënë parë adë guërúꞌudiꞌi shtu shtë María.
23233	MAT 1:20	Mientras quëhúniꞌ llgabë zni, tubi ianglë shtë Dios bëluaꞌalú lu mbëcaꞌldë nu repi ianglë: ―José, llëbní David, adë rdzë́bëdiꞌil gúnël recibir María cumë ziquë tséꞌlël purquë lëꞌë shíniꞌ zéꞌdiꞌ por pudërë shtë Espíritu Santo.
23234	MAT 1:21	Lëꞌë María gápiꞌ tubi shíniꞌ nu guërulë́ meꞌdë Jesús. Zni guërulë́ meꞌdë purquë lë́ꞌiꞌ gúniꞌ salvar ra shmënë më de grë duldë shtë rall.
23235	MAT 1:22	Grë́tëꞌ ndëꞌë guzac parë gac cumplir lo quë naguniꞌi Dadë Dios lu muzë nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë më guahietë; bëquë́ꞌëiꞌ:
23237	MAT 1:24	Iurë lëꞌë José gubani lu mbëcaꞌldë, bë́ꞌniꞌ tal cumë guniꞌi ianglë lúhiꞌ. Bë́ꞌniꞌ recibir María cumë ziquë tséꞌliꞌ.
23238	MAT 1:25	Perë adë guquëréldëdiꞌi raiꞌ ziquë tséꞌliꞌ hashtë iurë lëꞌë shini María bëdchini lu guë́ꞌdchiliu. Iurní bëdëꞌë José lë meꞌdë; bërulë́hiꞌ Jesús.
23239	MAT 2:1	Iurë Jesús gulë guëꞌdchi Belén, tubi guëꞌdchi shtë Judea, lëꞌë Herodes na rëy naquëgnibëꞌa guëdubi lugar ni. Iurní bëdchini ra rëy mago hashtë ciudá Jerusalén. Zeꞌdë raiꞌ de nezë guiaꞌa zitu.
23240	MAT 2:2	Gunaꞌbë diꞌdzë ra mënë ni: ―¿Ca gulë rëy shtë ra më israelitë? purquë nezë guiaꞌa guná naꞌa lu mbelëguiꞌi shtë́hiꞌ; por ni zëꞌpë naꞌa parë guëdëꞌnë naꞌa adorar lë́ꞌiꞌ.
23242	MAT 2:4	Iurní lëꞌë rëy gunaꞌbë grë ra jëfë shtë ra bëshuzi nu grë ra narluaꞌa lëy nabëquëꞌë Moisés entrë ra mënë israelitë. Gunaꞌbë diꞌdzë rëy: ―¿Ca galë Cristo?
23243	MAT 2:5	Lëꞌë rall bëquebi: ―Guëdchini Cristo Belén shp3 Judea purquë zni bëquëꞌë tubi muzë shtë Dios guahietë. Naescritë zndëꞌë:
23244	MAT 2:6	Lë́ꞌël Belén, guëꞌdchi shtë Judá. Nal tubi guëꞌdchi mituꞌnë perë nídiꞌi stubi guëꞌdchi más importantë quë lë́ꞌël entrë ra guëꞌdchi shtë Judá naná importantë. De lë́ꞌël guëdchini tubi më ruꞌbë nagapë grë́tëꞌ shmëna.
23246	MAT 2:8	Iurní guniꞌi Herodes lu ra mago tsa raiꞌ Belén nu répill: ―Gulë tsagná ndë nu gulë tsagnaꞌbë diꞌdzë zaꞌquë zaꞌquë shcuendë meꞌdë. Iurë lëꞌë të guëdzelë të meꞌdë, iurní gulë bëꞌnë visi na purquë rac shtuaꞌa tsaguëna adorar lë́ꞌiꞌ.
23248	MAT 2:10	Iurë lëꞌë mago guná lu mbelëguiꞌi guzudchí, nalë́ bëquitë lduꞌu raiꞌ con lëgrë ruꞌbë laꞌni lduꞌu raiꞌ.
23250	MAT 2:12	Despuësë guniꞌi shcaꞌldë raiꞌ lu mbëcaꞌldë de quë guëabrídiꞌi raiꞌ lu rëy Herodes. Bëabrí raiꞌ ladzë raiꞌ perë hia por stubi nezë.
23251	MAT 2:13	Despuësë de zëagzë́ ra mago, tubi ianglë shtë Dios bëluaꞌalú lu mbëcaꞌldë lu José nu repi ianglë: ―Guashtë́; gudëdchi meꞌdë; gulë gua con shniꞌa meꞌdë. Gulë gua nasesë guëꞌdchi shtë Egipto të ndë guëquëreldë të hashtë iurë lëꞌë na guëniaꞌa guëabrí të ladzë të purquë lëꞌë rëy Herodes tsatílill lëꞌë meꞌdë parë gati meꞌdë.
23253	MAT 2:15	Ngaꞌli guquëreldë raiꞌ hashtë iurë lëꞌë rëy Herodes guti. Zni guc cumplir lo quë naguniꞌi Dios por diꞌdzë nabëquëꞌë muzë shtë më guahietë. Guníꞌiꞌ: “Hashtë naciuni Egipto gunaꞌba shinia”.
23254	MAT 2:16	Iurë lëꞌë Herodes bëdëꞌë cuendë de quë lëꞌë ra mago guluguë́ rall lëꞌë rëy, iurní nalë́ bëdchini llanë laꞌni ldúꞌull. Nu gunibë́ꞌall gati grë ra ngulëꞌnë nanapë chupë izë parë guetë naquëreldë Belén, con ra meꞌdë nananú guëdubi alrededurë lugar ni. Zni bëꞌnë rëy según tiempë ecsactë naguniꞌi ra mago bëluaꞌalú mbelëguiꞌi lu raiꞌ.
23255	MAT 2:17	Zni guc cumplir lo quë naescritë por Jeremías, muzë shtë Dios:
23256	MAT 2:18	Bini tubi bë ruꞌbë; grë́tëꞌ ra naꞌa naquëreldë regiuni Ramá, biꞌni raiꞌ nu guá lduꞌu raiꞌ. Raquel rúꞌniꞌ por shíniꞌ perë adë nídiꞌi mudë parë chu gunë consolar lëꞌë raiꞌ purquë grë́tëꞌ ra meꞌdë gunitilú raiꞌ.
23257	MAT 2:19	Perë despuësë guti Herodes, lëꞌë ianglë shtë Dios bëluaꞌalú lu mbëcaꞌldë lu José catë quëreldë raiꞌ Egipto nu repi ianglë:
23258	MAT 2:20	―Guashtë́; gudëdchi meꞌdë; gulë gua con shniꞌa meꞌdë të guëabrí të naciuni Israel stubi. Hia lëꞌë mënë naguc shtuꞌu quini lëꞌë meꞌdë, guti rall.
23260	MAT 2:22	Iurë José bini de quë Arquelao quëgnibëꞌa Judea shlugar shtádëll Herodes, bëdzëbë José niáhiꞌ ndë, perë lu mbëcaꞌldë gua tubi visi de quë guëgzë́hiꞌ regiuni shtë Galilea.
23261	MAT 2:23	Iurë bëdchini raiꞌ ngaꞌli, iurní guquëreldë raiꞌ guëꞌdchi Nazaret. Zndë guzac parë guc cumplir lo quë naguniꞌi ra muzë shtë Dios guahietë: “Guërulë́ më Nazareno”.
23262	MAT 3:1	Tiempë dzë ni Juan Bautista bëdchini Judea hashtë tubi shlatë catë adë quëréldëdiꞌi mënë. Quëadiꞌdzë Juan dizaꞌquë shtë Dios;
23263	MAT 3:2	guníꞌiꞌ: ―Gulë bëꞌnë nadzëꞌë mudë nabani të purquë hia lëꞌë iurë bëgaꞌa parë guënibëꞌa Dios shmënë më.
23264	MAT 3:3	Lëꞌë Juan na el quë naguniꞌi Isaías, muzë shtë Dios. Bëquë́ꞌëiꞌ shtiꞌdzë Dios manërë rëꞌ: Guini të tubi bë shtë tubi mënë narniꞌi fuertë lu tubi shlatë ruꞌbë: “Gulë bëꞌnë preparar nezë shtënë Dadë. Gulë bëꞌnë preparar laꞌni lduꞌu të ziquë nezë ldi parë iurë guëdchini Dadë. Gulë gubani tubi vidë zaꞌquë.”
23266	MAT 3:5	Iurní glli glli rdchini ra mënë shtë ciudá Jerusalén con ra mënë shtë guëꞌdchi shtë Judea con ra naquëreldë lugar guëlladchi Jordán; rdchini rall parë guëquë́ diaguë rall shtiꞌdzë Juan.
23268	MAT 3:7	Perë iurë guná Juan cantidá mënë religiusë fariseo nu saduceo, bëdchini rall parë chubë nisë rall; guniꞌi Juan lu rall: ―Llëbní mbeꞌldë, ¿chull bëtsëbë lëꞌë të? ¿Pëzielú daniꞌi rlluꞌnë të parë guëcaꞌchilú të lu cashtigu dushë nanapë quë guëdchini?
23269	MAT 3:8	Gulë bëꞌnë obrë zaꞌquë parë guëná mënë de quë guc cambi mudë nabani të, de quë bëabrí lduꞌu të con Dios.
23270	MAT 3:9	Nu adë rníꞌidiꞌi të laꞌni lduꞌu të gunë më perdunë lëꞌë të sulë purquë na të llëbní Abraham. Rniaꞌa lu të si talë adë gúnëdiꞌi më recibir lëꞌë të, napë më pudërë parë gunë më llëbní Abraham de guëꞌë rëꞌ.
23271	MAT 3:10	Gunë më cashtigu ra mënë mal ziquë lëꞌë guiubëaguë hia na listë parë guëchuguin hiaguë. Grë́tëꞌ ra hiaguë nadë rnéꞌediꞌi nashi zaꞌquë, chuguin nu tsequin lu guiꞌi.
23272	MAT 3:11	Guldía, na rchuꞌbë nisa lëꞌë të con nisë parë guëluaꞌa de quë bëꞌnë nadzëꞌë të mudë nanabani të, perë el quë nazeꞌdë despuësë de na, më ni guëzunë́hiꞌ lduꞌu të nu guëneꞌe më Espíritu Santo parë cuezënúhiꞌ lëꞌë të. Guësheꞌldë më Espíritu Santo ziquë beꞌlë të parë gac të limpi. Më ni napë más pudërë quë na; adë rúnëdiꞌi tucara ni siquierë guahia rachi shtënë më.
23273	MAT 3:12	Gunë më separar ra mënë mal entrë mënë zaꞌquë. Hia lëꞌë më napreparadë con palë guiaꞌa më të parë guëzunë́ më trigu të parë guëruꞌu guiꞌlli tubi cuꞌ. Hia trigu tsutsaꞌu laꞌni catë riutsáꞌuhin perë grë́tëꞌ guiꞌlli tsequi lu guiꞌi. Lëꞌë guiꞌi nunquë adë rëáldëdiꞌin.
23276	MAT 3:15	Perë Jesús guniꞌi: ―Bëneꞌe sí iurneꞌ purquë zni gac të parë guëdë́ꞌnaꞌa cumplir grë cusë zaꞌquë naquëgnibëꞌa Dios. Iurní lëꞌë Juan gunë́
23277	MAT 3:16	nu bëchuꞌbë nísiꞌ lëꞌë Jesús. Iurë Jesús gualú bëriubë nísiꞌ, lueguë bërúꞌuiꞌ laꞌni nisë; lueguë lueguë bëllaꞌlë lu gubeꞌe hashtë guná më lugar catë quëbezë Dios nu guná Jesús lu Espíritu Santo shtë Dios; bëdchíniꞌ ziquë tubi palumë. Gulezënúhiꞌ lëꞌë Jesús.
23278	MAT 3:17	Iurní bini më tubi bë, tubi voz nabëruꞌu lu gubeꞌe naguniꞌi: ―Ndëꞌë lëꞌë shinia. Nalë́ rac shtuaꞌa lë́ꞌiꞌ. Nalë́ rquitë lduaꞌa rnahia lúhiꞌ.
23280	MAT 4:2	Guquëreldë më ngaꞌli sin adë gudáudiꞌi më durantë cuarenta dzë nu cuarenta gueꞌlë. Despuësë bëdchini galërldiaꞌnë lduꞌu më.
23281	MAT 4:3	Bëdchini naná rsiguë́; guabíꞌguëll lu më. Guníꞌill: ―Si talë de verdá nal shini Dios, gunibëꞌa guëꞌë rëꞌ parë guëaquin guetështildi gaul.
23282	MAT 4:4	Perë Jesús bëquebi: ―Sagradas Escrituras rniꞌi: “Lëdë niáꞌasëdiꞌi guetështildi guëbani nguiu sino por grë diꞌdzë narniꞌi Dios”.
23284	MAT 4:6	Iurní répill: ―Si talë gualdí rníꞌil nal shini Dios, bëruꞌldë lë́ꞌël hashtë lu guiuꞌu purquë Sagradas Escrituras rniꞌi: Dios guënibëꞌa lëꞌë ra ianglë të parë gapë raiꞌ lë́ꞌël nu guëldisë raiꞌ lë́ꞌël con guiaꞌa raiꞌ të parë ni tubi guëꞌë gunënë́diꞌi guëaꞌl.
23285	MAT 4:7	Jesús bëquebi: ―Nu zac rniꞌi Sagradas Escrituras: “Adë rtë́ꞌdëdiꞌil prëbë Dios, Shtadë të. Adë rúnëdiꞌil obligar lë́ꞌiꞌ.”
23286	MAT 4:8	Nu lëꞌë mëdzabë biaꞌa Jesús lu tubi dani ruꞌbë, nu bëluaꞌa mëdzabë grë ra naciuni con lujë shtë rahin ziquë grë cusë zaꞌquë nananú lu guë́ꞌdchiliu;
23288	MAT 4:10	Iurní Jesús repi: ―Guabsú lua, Satanás, purquë Sagradas Escrituras rniꞌi: “Sulë Dios Shtadë të gúnël adorar. Sulë lëꞌë më guëzuꞌbë diáguël shtíꞌdziꞌ.”
23290	MAT 4:12	Iurë Jesús bini de quë Juan nanú lachiguiꞌbë, iurní ziaꞌa më parë regiuni shtë Galilea.
23291	MAT 4:13	Perë adë bëáꞌnëdiꞌi më Nazaret sino quë guaglaꞌguë më guquëreldë më Capernaum, tubi guëꞌdchi naquë́ guëlladchi ruaꞌ nisë ruꞌbë por nezë shtë regiuni Zabulón nu Neftalí.
23292	MAT 4:14	Zndë guzac parë guc cumplir lo quë nabëquëꞌë muzë shtë më guahietë; lë́hiꞌ Isaías. Naescritë zndëꞌë:
23293	MAT 4:15	Guëꞌdchi Zabulón nu Neftalí, nezë naquë́ ruaꞌ nisë ruꞌbë ladë cuꞌ guiaꞌa shtë guëëꞌgu Jordán, partë más zitu shtë Galilea catë quëreldë ra nadë nádiꞌi më israelitë.