23231	MAT 1:18	Snee ngol Jesús: nakladiizh ka Che Mari; per gorna zeraka chelya rop xaa me, nu zeraka zhaal rop xaa, lee Mari mbeyyxiin kwent cheen Mbi Naban cheen Dios.
23239	MAT 2:1	Gorna ngol Jesús yezh Belén pa nabeyy Judea, re mbizh leezha mnabeyy rey Herod, zee lee re xaa mseed cheen mbal yiba mzhin Jerusalén. Xaa ba nze naz pa nlen mbizh.
23240	MAT 2:2	Nu mnabdizh xaa: —¿Pa nzho Rey cheen re xaa Israel, mad ngol nal? Nel ngune nu lo mbal cheen mad leezha mzo nu xkyizhyo nu, naz pa nlen mbizh, zee nze nu gool nu lo mad.
23242	MAT 2:4	Mrezh Herod re ngwleyy non nu re maestr xaa nlu xtizh Dios, zee mnabdizh xaa nen paro gal Xaa Xaal Dios Nabeyy.
23243	MAT 2:5	Re xaa nzhé: —Gal xaa Belén pa nabeyy Judea; nel sbaa mkee xaa mzaa kwent kwaan nzhé Dios lo lee xaa yilo:
23244	MAT 2:6	Belén pa nabeyy Judea nak tub yezh non doo; nixa naka tub yezh chut, loya roo tub xaa nabeyy lo re yezh Israel, tub xaa kanap re xaa na, mod tub xaa wen nkanap mbakxiil. [Mi. 5:2]
23247	MAT 2:9	Gorna ngulo mbin re xaa mseed cheen mbal yiba kwaan nzhé rey lo xaa zee nzha re xaa. Gorna ngune xaa lo mbal nyakdoola xaa. Nu lee mbal kwaan mlu lo xaa nzha delant lo re xaa axta ngulo mzhin re xaa pa nzho mad, nu naz baa mlaz mbal.
23250	MAT 2:12	Gwluzh Dios ngunii lo re xaa mseed cheen mbal yiba lo mkaal zee nabaret xaa naz pa nzho Herod, nu mbare xaa lazh xaa stub naz.
23251	MAT 2:13	Gorna lee re xaa mseed lo mbal yiba nya, lee tub mandad cheen Xaa Nabeyy, ngunii lo Che lo tub mkaal stub welt, nzhé lo xaa: —Guxche, nu be rop xnaa mad, nu broo zyaa naz yizhyo Egipto. Nu baa yoka lu zee, axta gorna nii naya, nel lee rey Herod kwaan mad gut xaa mad.
23252	MAT 2:14	Che nguxche, leeka gor yaal zee, nu mbe xaa rop xnaa mad nya xaa naz Egipto,
23253	MAT 2:15	pa ngu xaa axta ngut Herod. Kwaane mded zee mbarlo kwaan nzhé Xaa Nabeyy lo xaa mzaa kwent kwaan nzhé Dios lo lee xaa yilo: “Axta yizhyo Egipto mrezh na xgaan na”. [Os. 11:1]
23254	MAT 2:16	Gorna lee Herod ngune lee re xaa mseed cheen mbal yiba mkade, nu nambaret xaa naz lo Herod, zee mrixyan doo Herod. Kwaanzee mxaal xaa soldad yezh Belén nu re rench, zee gut xaa rese madoo, madbyi, mad neta chop liin, modxa nzhé re xaa nseed cheen mbal yiba.
23257	MAT 2:19	Per gwluzh ngulo ngut Herod, lee tub mandad cheen Xaa Nabeyy ngwa lo Che naz Egipto, nu ngunii xaa lo xaa lo mkaal, nu nzhé xaa:
23258	MAT 2:20	—Guxche, nu be rop xnaa mad, nu bare naz yizhyo Israel, nel ngulola ngut re xaa nzhekla gut mad.
23259	MAT 2:21	Zee lee Che nguxche mbe rop xnaa mad, nya naz xkyizhyo be.
23269	MAT 3:8	Blu gu mod xaa mlaa naz nawent kwaan nzha gu nu wlipa wii gu lo Dios, kwaan gak mod xle cheen tub yag.
23270	MAT 3:9	Nu natot gu yalxwa nu yé gu: “Lee be nak dii cheen Abraham”; nel wlipa na nii na lo gu, Dios nzho mod le axta noka re ke ne gaka dii cheen Abraham.
23272	MAT 3:11	Wlipa na nii na, na nchubnis re gu kwaan nis zee laa gu kwaan nawent kwaan kale gu nu wii gu lo Dios, per lee tich na nze stub xaa chubnis re gu kwaan Mbi Naban nu kwaan ki. Lee xaa nonra lo na, kwaanzee nanzhaalt xek na tich xkyelyed xaa, nel nanont na.
23273	MAT 3:12	Nzho garot yaa xaa koo paj lo nzhobxtil, nu kozhaw xaa nzhobxtil pa ngozhaw xaa re xob xaa, nu lee paj cheen nzhobxtil zek xaa lo ki kwaan tira nanyuyyt.
23274	MAT 3:13	Jesús ngwa roo yuu Jordán yizhyo cheen Galilea pa nzo Juan kachubnis re myet.
23277	MAT 3:16	Nu leeka gorna ngulo mrubnis Jesús, lee yiba mxal nu myun Mbi Naban cheen Dios lo Jesús nyaadla naz leen yiba mod tub palom.
23279	MAT 4:1	Zee lee Mbi Naban mbe Jesús naz wen pa kiil Maxuu xaa.
23281	MAT 4:3	Nu lee Maxuu mbii gax lo Jesús zee kiil Maxuu Jesús, nu nzhé Maxuu: —Chelee lu wlipa lu nak lu Xgann Dios guzh lu lo re ke ne zee gaka pan.
23282	MAT 4:4	Per Jesús mkeb nzhé: —Lo Xkyech Dios nkee: “Nanebt pan nle zee mban re myet, nel noka re wdizh kwaan nroo roo Dios nle zee mban re myet”. [Dt. 8:3]
23283	MAT 4:5	Zee lee Maxuu mbe Jesús naz leen yezh Jerusalén, yezh kwaan nambey nak, nu mtexoob Maxuu Jesús yek yidoo pa mas ya nzeb,
23284	MAT 4:6	nu nzhé Maxuu lo xaa: —Chelee lu wlipa lu nak lu Xgann Dios, brenzeb naz xan naz lo yo; nel nkeela lo Xkyech Dios nzhé: “Dios xaal mandad cheen xaa zee zenyaa xaa lu, zee nalat nii lu lo ke”. [Sal. 91:11]
23289	MAT 4:11	Zee lee Maxuu mlaa Jesús, zee lee lak mandad cheen Dios mzhin lo xaa kanap xaa.
23291	MAT 4:13	Nu mded xaa yezh Nazaret, zee nya xaa ngu xaa naz yezh Capernaum, roo nistoo kwaan nak yizhyo cheen re dii cheen Zabulón nu Neftalí.
23293	MAT 4:15	Yizhyo cheen Zabulón nu cheen Neftalí, kwaan nzhi stub lad roo yuu Jordán, roo wri nistoo, kwaan nak yizhyo Galilea pa nzho re xaa nanakt xaa Israel,
23294	MAT 4:16	re xaa nzho naz ba nzo xaa lo yalnakaw, per ngune xaa lo tub xni gro doo, nu noka nzho re xaa xan xkal cheen yalgut, per mlu tub xni lo xaa. [Is. 9:1-2]
23296	MAT 4:18	Gorna nzhaze Jesús roo nistoo cheen Galilea, zee ngune xaa lo rop wech Simón (nu stub le xaa nak Pér) nu Ndres. Rop xaa ne nak xaa nzen mbal, nu kagobi xaa xkyeez xaa leen nis.
23297	MAT 4:19	Jesús nzhé lo rop xaa: —Breke rop gu tich na, zee le na gu xaa zere myet lo Dios, kwentaxa nzen gu mbal.
23298	MAT 4:20	Gorzee mlaa rop xaa xkyeez xaa nu nzhake xaa tich Jesús.
23299	MAT 4:21	Xepse mze Jesús naz delant, zee ngune xaa lo Chag nu Juan xgann Zebedeo, nzho yon xuz xaa leen kano kagobde xaa xkyeez xaa. Nu Jesús mrezh xaa.
23301	MAT 4:23	Jesús mded rese yezh Galilea nu mseed xaa rese xaa, re pa nkasa be nseed be xtizh Dios, nu mzaa xaa kwent wdizh chul cheen pa nabeyy Dios, nu msekwen xaa re xaa nzak reta klas yalyizh nu reta klas yalne.
23303	MAT 4:25	Zyen doo myet mreke tich Jesús, re xaa nze naz Galilea, re xaa nze naz chii yezh kwaan le Decápolis, re xaa nze naz Jerusalén, nu re xaa nze naz yizhyo cheen Judea, nu re xaa yezh kwaan nzhi stub lad roo yuu Jordán.
23306	MAT 5:3	—Wen re gu, xaa nzeen nkin Dios, nel lee pa nabeyy Dios gak xcheen re gu.
23313	MAT 5:10	’Wen re gu, xaa mded bid nel nle gu kwaan nali kwaan né Dios, nel lee pa nabeyy Dios gak xcheen re gu.
23316	MAT 5:13	’Re gu nak mod zed lo yizhyo ne, per chelee zed nagaknzhigt, nyent mod gaknzhiga stub welt. Naletra sirb zee kobi xaaya naz leen naz pa nded re myet zee taazh nii re myet ticha.
23318	MAT 5:15	Nixa nakeet xaa yek tub bruj nu koo xaaya leen tub chekwid, sinka nzob xaaya tub pa ya nzeb zee zaaya xni lo rese xaa nzho leen yoo.
23321	MAT 5:18	Wlipa na nii na, gorna lee yizhyo nu yiba nzhika, nik tub letr nu nik tub punt nazhet lo ley, axta gorna yilo gak rese kwaan nzhéya.
23322	MAT 5:19	Kwaanzee rese xaa che tub re kwaan nzhé ley nixa nzak xaa naka tub kwaan nanont, nu see lu xaaya lo re stub naz re myet, re xaa zee nak xaa mas chut pa nabeyy Dios; per lee xaa kwaan nle kwaan nzhé ley nu seeka nlu xaaya lo re stub naz re myet, xaa zee nak tub xaa mas non pa nabeyy Dios.
23323	MAT 5:20	Nel wli na nii na lo re gu, nzhaal zo nalira gu lo Dios mod nzo re xaa fariseo nu re maestr, xaa nlu xtizh Dios, chelee gu nzhekla gu zeeb gu pa nabeyy Dios.
23327	MAT 5:24	laaka lu gon cheen lu baa, nu gwa zee bri wen rop wechxinn gu, zeera bare lu zaa lu gon cheen lu lo Dios.
23328	MAT 5:25	’Chelee tub xaa nayii ne lu nu nzhekla xaa kwezh xaa lu lo xaa nak zhiin, mas wen kwaan mod zee kwi wen rop gu xaa, nel chelee xaa ya xaa lo xaa nak zhiin zee gaazh xaa tub kwaan tich lu, zee napa kazaa xaa nak zhiin lu lo xaa nkanap roo lozhyib zee napa kago xaa lu lozhyib.
23329	MAT 5:26	Wlipa na nii na, naroot lu baa chelee lu nakixt lu axta paro nzhaal kix lu.
23337	MAT 5:34	Per na nii lo gu: Nyent mod cheroo gu lo Dios, nixa nyent mod cheroo gu naz yiba, nel naz yiba nak pa nzob Dios.
23338	MAT 5:35	Nixa nyent mod cheroo gu lo yizhyo, nel lo yizhyo nak pa nzo nii Dios, nixa nyent mod cheroo gu lo yezh Jerusalén, nel yezh ne nak cheen Rey, xaa non doo.
23348	MAT 5:45	Zee sbaa gak gu xinn Dios xaa nzob naz yiba, nel lee xaa nle zee nlen mbizh lo re xaa wen nu lo re xaa nakap nak, nu noka nsela xaa yey lo re xaa wen nu lo re xaa nakap nak.
23349	MAT 5:46	Nel chelee gu kela gu nebse xaa nkela gu, ¿xana kwaan wen le gu gan? Nu axta re xaa ntop demi kwaan nya naz Roma snee nle.
23353	MAT 6:2	’Kwaanzee nii na lo gu, gorna zaa gu tub kwaan lo tub xaa nkin kwaan, nayét gu lo rese xaa: “Wii gu lo na, lee na zaa kwaan kin xaa ne”, snee nle re xaa nkade nu nanlet kwaan wen. Nel sbaa nle re xaa ne, pa nkasa be nseed be xtizh Dios, nu noka nle xaaya leen naz, zee nii wen re myet lo xaa. Wlipa na nii na lo gu, nkanola re xaa ne kwaan le xaa gan.
23356	MAT 6:5	’Kwaanzee nii na lo gu, gorna wdizhno gu Dios, nalet gu mod nle re xaa nkade, xaa nanlet kwaan wen. Re xaa ne nzhedizhno Dios pa nseed re be xtizh Dios nu noka nzhedizhno xaa Dios leen naz, zee wii re myet lo xaa. Wlipa na nii na lo gu, nkanola re xaa ne kwaan le xaa gan.
23364	MAT 6:13	Naleyat lu na la na lo re kwaan nawent sinka bkanap na lo Maxuu.
23367	MAT 6:16	’Kwaanzee nii na lo gu, gorna kwan gu leezha nagawt gu nik tub kwaan, nalet gu mod tub xaa nales doo nzhak, modxa nle re xaa nkade nu nanlet kwaan wen. Nales doo nle xaa zee ne re myet lee xaa kakwan. Wlipa na nii na lo gu, nkanola re xaa ne kwaan le xaa gan.
23370	MAT 6:19	’Natopt gu zyen doo kwaan lo yizhyo ne, nel nzho mod kee mbaza nu nzho mod kee chena nu nzho mod lewann xaaya.
23371	MAT 6:20	Mas wen btop gu re kwaan naz yiba, pa nyent mod kee mbaza nu pa nyent mod kee chena nu pa nyent mod lewann xaaya.
23372	MAT 6:21	Nel pa nzho re xcheen gu, baa nzo xgab cheen gu.
23375	MAT 6:24	’Nik tub mos nyent mod kano chop patron xaa kee xaa zhiin lo, nel yii xaa ne xaa tub xaa nu stub xaa kela xaa, nel tub xaa gon xaa xtizh nu stub xaa nagont xaa xtizh. Nyent mod kee gu zhiin lo Dios nu kee gu zhiin kwaan gu re kwaan yizhyo ne.
23377	MAT 6:26	Bwii gu lo re mbyin ma nzebi. Nixa nanzhaant ma nu nixa nantopt ma yalgon nu nixa nangochawt ma yalgon cheen ma, per lee Xuz be xaa nzob naz leen yiba nzaa kwaan nzhaw ma. Nu nonra re gu lo re mbyin.
23378	MAT 6:27	Nixa nle doo gu xgab roo gu stub chut per nyentra mod roo gu.
23381	MAT 6:30	Nu chelee Dios chul mle re yeey kwaan nzeb wen nalzhe, nu yee choog xaaya nu zek xaaya lo ki, telisa sbaaka zaa Dios rese kwaan chul kwaan nkin gu. ¿Chozhiin chepse ngwii gu lo xaa?
23388	MAT 7:3	¿Chozhiin ngwii lu lo paj kwaan nzho mbeelo stub wechxinn lu, nu nangwiit lu lo yag kwaan nzho mbeelo lu? Nu chelee lu nanzeent lu nzho yag mbeelo lu,
23389	MAT 7:4	¿xomod le lu ryez yé lu lo wechxinn lu: “Laa ko na paj kwaan nzho leen mbeelo lu”?
23390	MAT 7:5	¡Gu nak xaa nkade nu nanlet gu kwaan wen! Yilotlaka bloo yag kwaan nzho leen mbeelo lu, zee nzho mod wii wen lu, zee koo lu paj kwaan nzho leen mbeelo wechxinn lu.
23391	MAT 7:6	’Nazaat gu kwaan nambey lo mbak, nel napa lee ma kabare kayii lo gu nu kachaz ma gu. Nu nixa nazaat gu tub perla, kwaan non doo demi, lo kuch, nel nanonta lo ma zee luux maya leen ban.
23394	MAT 7:9	’Chelee xinn gu naab cha pan lo gu, ¿che zaa gu tub ke lo mad? Telisa nazaat guya.
23396	MAT 7:11	Nu chelee re gu, xaa nakap nak, nzaa gu kwaan wen lo xinn gu, ¡lee Xuz be xaa nzob naz yiba telisa mas wenra nak xaa, nu zaa xaa kwaan wen lo rese xaa naaba lo xaa!
23398	MAT 7:13	’Zeeb gu pwert kwaan nanyag. Nel pwert kwaan naxen nu naz kwaan naxen nzhe xaa pa lux xaa. Nu zyen doo xaa nzen naz naxen ne.
23399	MAT 7:14	Per lee pwert cheen naz kwaan nzhe xaa lo yalnaban kwaan tira, nanyag doo nak nu nagan doo ze xaa naz ne, kwaanzee nazyent xaa nyazhal naz ne lo.
23400	MAT 7:15	’Kanap gu gu lo re xaa nkade mbezh snee: “Na nza kwent kwaan né Dios lo na”. Nze xaa lo gu nu nlu xaa mod mbakxiil, per lextoo xaa nzhak mod lextoo lob, ma nayii.
23402	MAT 7:17	Sbaa rese yag chul nzaa xle wen, per lee yag nawent nzaa xle nawent.
23406	MAT 7:21	’Naret xaa kwaan né lo na: “Xaa Nabeyy, Xaa Nabeyy”, zeeb pa nabeyy Dios, sinka nebse re xaa kwaan nle kwaan nzhekla Xuz na, xaa nzob naz yiba, zeeb pa nabeyy Dios.
23410	MAT 7:25	Per gorna nze yey nu ngok kwall doo nis nu mroo doo mbi, zee luuxa yoo ba, per namleta gan mtexcheya yoo ba, nel lo ke nzoba.
23419	MAT 8:5	Gorna nzhazeeb Jesús leen yezh Capernaum, tub xaa nabeyy lo tub gayoo soldad ngwa lo Jesús nu ngunaab xaa tub jabor lo Jesús,
23424	MAT 8:10	Jesús mdedyall doo gorna mbin xaa kwaane, nu nzhé xaa lo re xaa nzhake tich xaa: —Wlipa na nii na lo gu, ¡nik tub sawlazh be nangwiit lo Dios modxa ngwii xaabyi ne lo Dios!
23425	MAT 8:11	Wlipa na nii na lo gu, zyen doo xaa nzho dubse yizhyo axta paro nzhaal yizhyo kwaan yiba, zob gaw kwaan Abraham tubka kwaan xgann xaa Chak nu kwaan Kob pa nabeyy Dios,